Wojska krzyżackie pod dowództwem Wielkiego Mistrza Ulricha von Jungingena liczyły, według różnych źródeł, od 16 do 32tys. ludzi, natomiast polsko-litewskie wojsko zorganizowane w 50 chorągwi szacowane jest na 45-50 tys. ludzi, którymi dowodził Jagiełło Fot. Zbigniew Woźniak

15lipca 1410 roku ar-mia polsko-litewskaoraz wojska Zakonu

spotkały się w pobliżu wsiGrunwald (wtedy Grünfeld).Nie wiadomo dokładnie, iluludzi walczyło na PolachGrunwaldzkich — wojskakrzyżackie pod dowództwemWielkiego Mistrza Ulrichavon Jungingena liczyły, wed-ług różnych źródeł, od 16 do32 tys. ludzi (rycerze Zakonu,zaciężni ze Śląska, Czech, Mo-raw i Pomorza Zachodniegooraz goście z Europy Za-chodniej), natomiast polsko-litewskie wojsko zorganizo-wane w 50 chorągwi szaco-wane jest na 45-50 tys. ludzi,którymi dowodził Jagiełło.

Rycerstwo polskie zorga-nizowane było w 50 cho-

rągwi, wśród których znaj-dowali się także zaciężni Cze-si (Jan Žižka), Morawianiei Ślązacy, Mołdawianie orazChorągiew Białego Nie-dźwiedzia z Chełma, któramiała znaczący udział w bi-twie (została za to wyróżnio-na przez Władysława Jagieł-łę, który ufundował kościółpw. Rozesłania Apostołóww tym mieście).

Oprócz tego stawiło się 40chorągwi litewskich wraz

z oddziałami ruskimi, żmudz-kimi i tatarskimi, wojska len-ne Republiki Nowogroduwraz z oddziałami z Pskowa.Wśród uczestników tej bitwy,po stronie Królestwa wymie-niani są m.in. rycerze: Zyn-dram z Maszkowic, oboźnywojsk polskich, dowódca wiel-kiej chorągwi ziemi krakow-skiej, Marcin z Wrocimowic,chorąży chorągwi ziemi kra-kowskiej, Zawisza Czarnyi jego brat Jan Farurej z Gar-

bowa, wojewoda krakowskiJan z Tarnowa, Florian z Ko-rytnicy, Paweł Złodziej z Bis-kupic, Mikołaj Powała z Ta-czewa, Jarand z Brudzewa,Dobiesław z Oleśnicy, Spy-tek I Jarosławski oraz SzymonLingwenowicz, Zygmunt Ko-rybut i Jerzy Mścisławski.

Zakon krzyżacki wystawił 51chorągwi (w tym dwie

Wielkiego Mistrza), wśródktórych znajdowali się rów-nież goście zakonu z Niemiec,Szwajcarii, Śląska, Pomorza,Czech, Moraw oraz Inflant.Udział w bitwie po stroniezakonnej wzięli m.in.: Frede-ric von Wallenrode, KonradLichtenstein, Thomas vonMorheim, Wilhelm von Hel-fenstein, Henric von Schwel-born, Gotfryd von Hatzfeld,Burchard Wobeke, Arnoldvon Baden i Werner Tettingen.Według niektórych badaczysamych braci — rycerzy krzy-żackich było pod Grunwal-dem tylko około 250, resztęstanowili goście i zaciężni.Według najnowszych badań,po stronie krzyżackiej wal-czyli również Polacy (z Prus,Pomorza, Śląska oraz In-flant, m.in. książę oleśnickiKonrad VII Biały), a takżePrusowie i Litwini zamieszkalina terenie Prus Zachodnich.

Król Władysław nie spie-szył się do bitwy. Wojska

polsko-litewskie, ukryte w le-sie, nie były narażone — jakKrzyżacy — na upał. Znie-cierpliwione dowództwo Za-konu przysłało w końcu Ja-gielle dwa nagie miecze. Wed-ług Jana Długosza posłańcypowiedzieli wtedy królowi:,,Wielki mistrz pruski Ulrykposyła tobie i twojemu bratudwa miecze, ku pomocy, byś

z nim i jego wojskiem mniejsię ociągał i odważniej, niż tookazujesz, walczył, a takżeżebyś się dalej nie chowałi, pozostając w lasach i gajach,nie odwlekał walki“. Jagiełłoprzyjął dary, następnie prze-mówił do swojego wojska i za-czął szykować się do walki.

Bitwa rozpoczęła się o godz.9 rano od lekkich starć

wzdłuż linii wojsk i kilku nie-efektywnych kanonad ze stro-ny krzyżackiej. Następnie Lit-wini i Tatarzy ruszyli naprzód,aby spotkać się z prawą flan-ką krzyżacką. Zakon po tymataku stracił piechotę i arty-lerię, jednak podjął kontratak.Rycerze ruszyli zza własnejpiechoty, zabijając jednak wię-cej swoich piechurów niż wro-gów. Tatarzy, ścigani przezKrzyżaków, wycofywali się.Pola ustępowali też Litwini.

Zakon uruchomił wtedyswoje rezerwy, aby wal-

czyły z Litwinami, spychającich dalej do tyłu. NiektórzyLitwini uciekli z pola walki,ścigani przez rycerzy Zakonu.

Krzyżacy przed kolejnymatakiem rozmieścili swoje

wojska na prawe skrzydło pol-skie. Uniknęło ono klęski dzię-ki heroicznej akcji wojsk litew-skich i ruskich, które utrzyma-ły szyk, dzięki czemu jednostkipolsko-litewskie ruszyły namiejsce. Bitwa osiągnęła wtedyswój punkt kulminacyjny.

Krzyżacy zdobyli głównąchorągiew wojsk polskich,

ale została szybko odebrana.Zakon parł naprzód. Posiłkilitewskie nadciągnęły ku cen-trum zmagań oraz na praweskrzydło. Krzyżacy, zdając sobiesprawę ze swojej rozciągniętej

i wyeksponowanej pozycji, za-czął taktyczny odwrót w chwi-li, gdy Polacy rozerwali ich za-sadniczy korpus i rozbili nadwie otoczone grupy.

Na południowym skrzydlepo ciężkiej 6-godzinnej

walce wojska Jagiełły zdołałyotoczyć Krzyżaków. Po śmier-ci Ulricha von Jungingena i in-nych dostojników krzyżackichpo stronie Zakonu nastąpiłapanika, rycerze próbowali ra-tować się ucieczką. Mimo żewalki zakończyły się koło godz.17, pogoń za niedobitkamitrwała aż do północy.

Według Jana Długosza postronie polskiej zginęło

nie więcej niż tysiąc ludzi. Stra-ty po stronie krzyżackiej byłyznacznie większe — zginęłook. 8 tys. ludzi, w tym WielkiMistrz i praktycznie cała star-szyzna zakonna. Kilka tysięcyludzi trafiło do niewoli.

Na podstawie:• Tadeusz Manteuffel ,,His-toria powszechna. Średnio-wiecze“, wyd. PWN 2007 r.• Henryk Samsonowicz,Andrzej Wyczański ,,Histo-ria Polski. Polska do1586 r.“, wyd. PWN 2007 r.• Jerzy Wyrozumski ,,Histo-ria Polski do roku 1505“,wyd. PWN 1984 r.• Jan Bałdowski ,,Grun-wald i okolice“, wyd. PTTK1986 r.• ,,Grunwald — przewod-nik historyczny“ pod red.Jana Gancewskiego, wyd.Elset, 2010 r.• Dr Ian Barnes ,,Rycerzei zamki”, wyd. Bellona War-szawa 2007 r., tłum. Kata-rzyna Wydra• www.wikipedia.pl

GAZETA OLSZTYŃSKA DZIENNIK ELBLĄSKI

2aPIĄTEK 25.06.2010

JEDZIEMY NA GRUNWALD

Quiz grunwaldzkiRozwiąż quiz i wygraj nagrody.Quiz jest również dostępny na www.grunwald2010.warmia.mazury.pl

1. Zanim królowa Jadwiga poślu-biła Władysława Jagiełłę, była za-ręczona z:

a) Ludwikiem II Andegaweńskimb) Albrechtem IV Habsburgiemc) Wilhelmem Habsburgiemd) Henrykiem XVI Bogatym

2. Bracia stryjeczni, Jagiełło i Wi-told, pochodzili z rodu:a) Giedyminowiczów

b) Rurykowiczówc) Jagiellonówd) Habsburgów3. Do wojny Litwy z Zakonem

doszło w latach:a) 1389-1392

b) 1390-1392c) 1390–1393d) 1389–13944. Według Wacława Luksembur-

czyka, który próbował pokojoworozstrzygnąć spór z Zakonem Krzy-żackim, Zakonowi miała przypaść:a) Żmudź

b) cała Litwac) decyzja była korzystna dlaPolski i Litwyd) spór został nierozstrzygnięty5. Gdzie po raz pierwszy podczas

Wielkiej Wojny wojska polsko-li-tewskie napotkały oddziały krzy-żackie? Pod:a) Czerwińskiem

b) Grunwaldemc) Koronowemd) Kurzętnikiem6. W latach 1382-1385 Witold

pozostający w konflikcie z Jagiełłąszukał schronienia:a) na Węgrzech

b) u litewskiej opozycjic) w Brandenburgiid) w Zakonie Krzyżackim7. Unia polsko-litewska, czyli

Związek Korony Królestwa Pol-skiego i Wielkiego Księstwa Litew-skiego, zakończył się ostateczniew:

a) 1795 r., po III rozbiorze Polskib) 1411 r., po zakończeniu

Wielkiej Wojny z Zakonem Krzy-żackim

c) 1525 r., po likwidacji Za-konu Krzyżackiego w Prusach

d) 1466 r., po zakończeniu pol-sko-krzyżackiej Wojny Trzynasto-letniej8. Wielkim Mistrzem Zakonu Krzy-żackiego obecnie jest:

a) Paul Heiderb) Ildefons Paulerc) Bruno Platterd) Norbert Klein

9. W bitwie pod Grunwaldem wal-czył najsłynniejszy polski rycerz,uznawany za wzór cnót rycerskich.Był to:

a) Zawisza Czarnyb) Janusz z Kobylanc) Mikołaj Powaład) Jan Tarnowski

10. W filmie Aleksandra Forda ,,Krzy-żacy” z 1960 roku Wielkiego MistrzaUlricha von Jungingena zagrał:

a) Mieczysław Kalenikb) Andrzej Szalawskic) Stanisław Jasiukiewiczd) Emil Karewicz

11. ,,Bitwa pod Grunwaldem” JanaMatejki powstała w roku:

a) 1878b) 1869c) 1871d) 1880-1882

12. Obraz Jana Matejki ,,Bitwa podGrunwaldem” jest obecnie prze-chowywany:

a) na Zamku Królewskimw Warszawie

b) w Muzeum Narodowymw Krakowie

c) w Muzeum Narodowymw Warszawie

d) w Muzeum Czartoryskichw Krakowie

13. Pomnik Grunwaldzki przedsta-wiający Władysława Jagiełłęz dwoma skrzyżowanymi mieczamiznajduje się w:

a) Torontob) Nowym Jorkuc) Paryżud) Chicago

14. Urlich von Jungingen był Wiel-kim Mistrzem Zakonu Krzyżackiegood roku:

a) 1405b) 1409c) 1407d) 1401

15. Flaga III Reszy zawisła na wieżygłównej zamku w Malborku, byłejsiedzibie Wielkich Mistrzów,w roku:

a) 1933b) 1939c) 1940d) 1941

16. Pierwsza siedziba Zakonu Krzy-żackiego mieściła się w:

a) Malborkub) Wenecjic) Królewcud) Akce

17. Matką królowej Jadwigi była:a) Anna Habsburżankab) Elżbieta Bośniaczkac) Katarzyna Opalińskad) Elżbieta Rakuszanka

18. 16 lat po podpisaniu unii w Krewie została podpisana ko-lejna unia polsko-litewska, tym ra-zem w:

a) Wilnie i Radomiub) Horodlec) Toruniud) Mielniku

19. Drugi pokój toruński, podpisanyw 1466 roku, zakończył wojnę:

a) trzydziestoletniąb) Dwóch Różc) trzynastoletniąd) siedmiotygodniową

20. Tadeusz Popiel i Zygmunt Roz-wadowski namalowali monumen-talną ,,Bitwę pod Grunwaldem”w roku:

a) 1910b) 1960c) 1905d) 1918

Historia bitwypod Grunwaldem

Grunwald 2010 na FacebookuDołącz do fanów inscenizacji bitwy pod Grunwaldem. Na-prawdę warto! Spośród osób, które dołączą do profilu (nazwakonta: Grunwald 2010), wylosujemy osoby, które otrzymająnagrody. Na laureatów czekają gry „Grunwald 1410”, grun-waldzkie klocki oraz książki historyczne.

65010otbs-b