Post on 31-Oct-2021
1
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Departament Rynku Pracy Wydział Analiz i Statystyki Warszawa dnia 12.05.2017 r.
OOOSSSOOOBBBYYY PPPOOOWWWYYYŻŻŻEEEJJJ 555000 RRROOOKKKUUU ŻŻŻYYYCCCIIIAAA
NNNAAA RRRYYYNNNKKKUUU PPPRRRAAACCCYYY WWW 222000111666 RRROOOKKKUUU
Rok 2016 był trzecim z kolei, gdy liczba zarejestrowanych w urzędach pracy bezrobotnych zmniej-szyła się. Stopa bezrobocia rejestrowanego w końcu 2016 r. wyniosła 8,3% co oznacza, że wskaźnik bezrobocia obniżył się o 1,4 p. proc. w stosunku do końca 2015 r. i był najniższy od 26 lat. W urzędach pracy zarejestrowanych było 1 335,2 tys. bezrobotnych, tj. o 228,2 tys. osób, czyli o 14,6% mniej niż w końcu 2015 r. Dynamika spadku była nieznacznie silniejsza niż odnotowana w 2015 r., gdy liczba bezrobotnych zmniejszyła się o 14,3%.
Podobnie jak w poprzednich latach starsze grupy wiekowe charakteryzowały mniej korzystne zmiany sytuacji na rynku pracy niż młodszych bezrobotnych. W końcu 2016 r. liczba bezrobot-nych w wieku 50 lat i więcej zmniejszyła się o 52,8 tys. osób, tj. o 12,3% do 376,9 tys. osób. Zatem spadek był słabszy niż ogólny spadek bezrobocia zanotowany w tym okresie. Przełożyło się to na wzrost odsetka osób powyżej 50 roku życia w ogólnej liczbie zarejestro-wanych z 27,5% w końcu 2015 r. do 28,2% w końcu 2016 r.
Wart podkreślenia jest fakt, że w skali roku zanotowano wzrost o 3,8% liczby bezrobotnych w wieku 60 lat i więcej, podczas gdy w tym samym czasie liczba bezrobotnych do 25 roku życia zmniejszyła się o 24,3%, a w spadek liczby bezrobotnych miał miejsce również w pozostałych gru-pach wiekowych. Tym samym udział osób w wieku 60 lat i więcej wśród zarejestrowanych bezrobotnych zwiększył się z 5,8% w końcu 2015 r. do 7,0% w końcu 2016 r., zaś odsetek młodych bezrobotnych zmniejszył się z 15,1% do 13,4%.
Warto podkreślić, że osoby w wieku 50 lat i więcej jeszcze w końcu 2005 r. stanowiły niecałe 16% zarejestrowanych bezrobotnych, czyli na przestrzeni kilku lat udział ten zwiększył się o ponad 12 punków procentowych. Proces ten związany jest m. in. ze starzeniem się społeczeństwa, co pokazują wyniki badań GUS Narodowego Spisu Powszechnego (NSP). Według wyników NSP 2011 liczba ludności w wieku niemobilnym (mężczyźni 45-64 lata i kobiety w wieku 45-59 lat) zwiększy-ła się w porównaniu do spisu z 2002 r. o prawie 12% do 9 378,5 tys. osób, a w wieku poproduk-cyjnym o ponad 13% do 6 512,1 tys. osób. W obu tych grupach nastąpił wzrost ich udziału w strukturze ludności do 24,4% w grupie w wieku niemobilnym (wzrost o 2,5 p. p.) i do 16,9% w grupie w wieku poprodukcyjnym (wzrost o 1,9 p. p.). Jednocześnie prognozy demograficzne wskazują na dalsze niekorzystne zmiany demograficzne.
W obliczu tych niesprzyjających prognoz oraz wysokiego tempa wzrostu liczby bezrobotnych w starszych grupach wiekowych w 2016 r. zanotowano spadek poziomu aktywności zawodowej i zatrudnienia, ale również bezrobocia osób po 50 roku życia. W IV kwartale 2016 r. pracowało 16,3 mln Polaków, czyli o prawie 50 tys. (tj. o 0,3%) więcej niż w analogicznym okresie 2015 r., natomiast liczba pracujących w wieku 50 lat i więcej zmniejszyła się o 23 tys. (0,5%) do 4 539 tys. osób. Natomiast wskaźnik zatrudnienia w tej grupie spadł z 33,4% do 33,2%, czyli o 0,2 p. p., przy wzroście o 0,6 p. proc w grupie 15 lat i więcej.
W ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy osoby powyżej 50 roku życia stanowią jedną z grup uznanych za będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy i z tego tytułu uprawnione są one do szczególnej pomocy.
2
AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI 1
W Badaniu Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) ludność dzielona jest na aktywnych i biernych zawodowo. Populację aktywnych zawodowo tworzą osoby pracujące i bezrobotne.
Poziom aktywności zawodowej społeczeństwa wciąż pozostaje zbyt niski, co jest zjawiskiem szcze-gólnie niepokojącym w obliczu prognozowanych zmian demograficznych. Tylko na przestrzeni ro-ku liczba ludności w wieku 15 lat i więcej zmniejszyła się o 266 tys., tj. o 0,9%. W ostatnim kwar-tale 2016 r. aktywnymi zawodowo pozostawało 17 286 tys. osób w wieku 15 lat i więcej, tj. o 203 tys., czyli o 1,2% mniej niż w analogicznym okresie 2015 r. Współczynnik aktywności zawodowej ludności w omawianym wieku wyniósł 56,3% i zmniejszył się o 0,2 p. p. Co warto podkreślić, to zanotowany wzrost liczby pracujących (o 48 tys. osób) i spadek liczby bezrobotnych (o 252 tys. osób).
Populacja biernych zawodowo w IV kwartale 2016 r. liczyła 13 410 tys. osób, tj. była o 63 tys. osób, czyli o 0,5% niższa niż przed rokiem. Przyczyną bierności zawodowej ok. 6,7 mln Polaków była emerytura, a kolejnymi co do istotności powodami była nauka lub uzupełnianie kwalifikacji przez 2,4 mln osób oraz cho-roba i niesprawność (1,8 mln. osób), a także obowiązki rodzinne i związane z prowadzeniem domu (1,8 mln osób).
Wskaźniki obrazujące kształtowanie się aktywności zawodowej, zatrudnienia i bezrobocia są silnie skorelowane z wiekiem. Najkorzystniejsze wartości przyjmują dla osób w wieku 35-44 lata. Nato-miast najgorsze wartości ww. wskaźników dotyczą osób młodych oraz w wieku przedemerytalnym, wyjątkiem jest tu wskaźnik bezrobocia, który dla osób starszych przyjmuje stosunkowo niskie wartości.
Wśród ludności w wieku 50 lat i więcej w IV kwartale 2016 r. aktywnymi zawodo-wo było 4 725 tys. osób, czyli o 61 tys. osób mniej niż rok wcześniej, spadek o 1,3%. Osoby aktywne zawodowo w oma-wianej grupie wiekowej stanowiły 27,3% aktywnych zawodowo w wieku 15 lat i wię-cej. Współczynnik aktywności zawodowej osób w wieku 50 lat i więcej wyniósł w ostatnim kwartale 2016 r. 34,6% (w porównaniu do zeszłego roku spadł o 0,4 p. p.), czyli wciąż aktywna pozostawa-ła zaledwie co trzecia osoba w omawianej grupie, a co więcej po raz pierwszy od kilku lat zanotowano spadek wartości tego wskaźnika.
1 Aktywność ekonomiczna ludności Polski IV kwartał 2016, GUS, Warszawa 2017 – dane nieznacznie różnią się od publi-kowanych w „Rynek Pracy w Polsce w 2016 roku” z uwagi na fakt, że dane GUS publikowane w opracowaniu Aktywność ekonomiczna ludności Polski różnią się od publikowanych w „Kwartalnej informacji o rynku pracy, Warszawa 23.02.2017”.
BAEL IV kwartał
2016 r.
Aktywni zawodowo
w tys.
Bierni zawodowo
w tys.
Współczynnik aktywności zawodowej
Pracujący w tys.
Wskaźnik zatrudnie-
nia
Bezrobotni w tys.
Stopa bezrobocia
15 lat i więcej 17 286 13 410 56,3% 16 328 53,2% 958 5,5%
50 lat i więcej 4 725 8 936 34,6% 4 539 33,2% 184 3,9%
50-64 lata 4 409 3 143 58,4% 4 225 55,9% 184 4,2%
55-64 lata 2 650 2 666 49,9% 2 536 47,7% 114 4,3%
4 340 4 468 4 573 4 629 4 699 4 786 4 725
8 743 8 789 8 830 8 900 8 950 8 886 8 936
33,2
33,734,1 34,2 34,4 35,0 34,6
25,0
26,0
27,0
28,0
29,0
30,0
31,0
32,0
33,0
34,0
35,0
1 000
2 000
3 000
4 000
5 000
6 000
7 000
8 000
9 000
10 000
IV kwartał2010
IV kwartał2011
IV kwartał2012
IV kwartał2013
IV kwartał2014
IV kwartał2015
IV kwartał2016
w %
w t
ysi
ąca
ch o
sób
AKTYWNI I BIERNI ZAWODOWO W WIEKU 50 LAT I WIĘCEJ WEDŁUG BAEL
aktywni zawodowo w tys. bierni zawodowo w tys.
współczynnik aktywności zawodowej w %
Źródło: obliczenia własne na podstawie BAEL, GUS
30
962
17
489
16
280
1210
13
473
30
696
17
286
16
328
958
13
410
-5 000
0
5 000
10 000
15 000
20 000
25 000
30 000
ludność aktywni zawodowo pracujacy bezrobotni bierni zawodowo
w t
ysi
ącach
osób
ZMIANY LUDNOŚCI AKTYWNEJ I BIERNEJ ZAWODOWO W IV KWARTALE 2016
W PORÓWNANIU DO IV KWARTAŁU 2015 ROKU
IV kwartał 2015 IV kwartał 2016
Źródło: BAEL, GUS
3
Zdecydowanie lepiej wygląda sytuacja osób w wieku 50-64 lata. W ostatnim kwartale 2016 r. aktywna zawodowo była co druga osoba w tej grupie wiekowej, a co więcej aktywność zawodowa tej grupy sys-tematycznie wzrasta – z 51,5% w IV kwar-tale 2010 r. do 58,4% w IV kwartale 2016 r. W porównaniu do sytuacji sprzed roku wzrost współczynnika aktywności wyniósł 1,0 p. p. wobec spadku w grupie 15 lat i więcej (o 0,2 p. p.).
Biernymi pozostawało 8 936 tys. osób w wieku 50 lat i więcej (66,6% biernych zawodowo w wieku 15 lat i więcej), czyli o 50 tys. osób więcej niż rok wcześniej. W przypadku gru-py w wieku 50-64 lata liczba biernych zmniejszyła się o 193 tys. osób do 3 143 tys. osób. Warto dodać, że w przypadku osób starszych ich głównym powodem bierności zawodowej są eme-rytura oraz choroba i niesprawność.
Mimo systematycznej poprawy wskaźniki opisujące sytuację na rynku pracy nadal odbiegają od średniej w UE(28), choć dystans jest niższy niż kilka lat temu.
W ostatnim kwartale 2016 r. współczynnik aktywności zawodowej ludności w wieku 15-64 lata wyniósł w UE(28) 73,1%, a dla osób w wieku 50-64 lata 68,2% wobec odpowiednio 69,0% i 58,4% w Polsce. Zdecydowanie niższa była aktywność osób w wieku 55-64 lata – 49,9% w Polsce oraz
59,6% w UE(28). Tym samym w Polsce na tle UE(28) aktywność zawodowa osób w wieku pro-dukcyjnym była o 4,1 p. p. niższa, zaś w grupie 50-64 lata dystans wyniósł 9,8 p. p., a w grupie 55-64 lata 9,7 p. p. Niższą niż w Polsce wartość współczynnika aktywności zawodowej osób w wieku 50-64 lata odnotowano w: Chorwacji (53,3%), Rumunii (53,5%), Malcie (54,5%), Grecji (56,8%) i Słowenii (57,3%)2.
Mimo niskiej aktywności zawodowej Polaków, w tym przede wszystkim osób młodych i w starszych grupach wiekowych, liczba
pracujących Polaków wzrasta. W zestawieniu z IV kwartałem 2015 r. liczba pracujących Polaków w wieku 15 lat i więcej zwiększyła się o 48 tys. osób (o 0,3%), przy czym wśród osób powyżej 50 roku życia liczba pracujących zmniejszyła się o 23 tys. osób (o 0,5%), zaś w grupie 50-64 lata o 58 tys. osób (o 1,4%). Zatem odwrotnie niż w poprzednich latach wzrost liczby pracujących dotyczył wyłącznie osób do 50 roku życia.
2 Dane dotyczące wskaźników w UE zaczerpnięte zostały ze strony internetowej: http://ec.europa.eu/eurostat/web/lfs/data/database wg stanu na dzień 4.05.2017 r.
Eurostat IV kwartał
2016 r.
Współczynnik aktywności zawodowej
Wskaźnik zatrudnienia Stopa bezrobocia
Polska UE(28) Polska UE(28) Polska UE(28)
15-64 lata 69,0% 73,1% 65,1% 66,9% 5,6% 8,4%
50-64 lata 58,4% 68,2% 55,9% 63,9% 4,2% 6,3%
55-64 lata 49,9% 59,6% 47,7% 55,8% 4,3% 6,3%
4 095 4 2034 318 4 376
4 4394 502
4 409
3 864 3 8113 680 3 569
3 4253 336
3 143
51,552,4
54,0
55,1 56,5
57,4
58,4
45,0
50,0
55,0
60,0
1 000
2 000
3 000
4 000
5 000
IV kwartał2010
IV kwartał2011
IV kwartał2012
IV kwartał2013
IV kwartał2014
IV kwartał2015
IV kwartał2016
w %
w t
ysi
ąca
ch o
sób
AKTYWNI I BIERNI ZAWODOWO W WIEKU 50 - 64 LATAWEDŁUG BAEL
aktywni zawodowo w tys. bierni zawodowo w tys. współczynnik aktywności zawodowej w %
Źródło: obliczenia własne na podstawie BAEL, GUS
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
80,0
90,0
UE
(28)
Ch
orw
acj
a
Ru
mu
nia
Malt
a
Gre
cja
Sło
wen
ia
Pol
ska
Lu
kse
mbu
rg
Bel
gia
Wło
chy
Węg
ry
Fra
ncj
a
Au
stri
a
Sło
wacj
a
Bu
łgari
a
Irla
nd
ia
Cypr
His
zpan
ia
Port
ugalia
Rep
. C
zesk
a
Łotw
a
Wie
lka B
ryta
nia
Fin
lan
dia
Hola
ndia
Est
on
ia
Lit
wa
Dan
ia
Nie
mcy
Szw
ecja
w %
WSPÓŁCZYNNIK AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ LUDNOŚCI W WIEKU 50-64 LATA
W UNII EUROPEJSKIEJ
IV kwartał 2015 r. IV kwartał 2016 r.
Żródło: Eurostat, sortowanie wg wartości w IV kwartale 2016 r.
4
Cel określony w Strategii Europa 2020 to wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20-64 lata na poziomie 75%. Wartość celu narodowego dla Polski określona została na poziomie 71%. W 2010 r. wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20-64 lata wyniósł w Polsce 64,3% wobec 68,6% w UE(28). W 2016 r. wzrósł do 69,3% w Polsce i 71% w UE(28). Zatem nasz dystans w stosunku do UE zmniejszył się z 4,3 p. p. w 2010 r. do 1,7 p. p. w 2016 r.
W IV kwartale 2016 r. pracowało 4 539 tys. osób w wieku 50 lat i więcej, w tym 4 225 tys. osób w wieku 50-64 lata i jak wcześniej wskazano w obu grupach zanoto-wano spadek. Przełożyło się to na spadek wskaźnika zatrudnienia w grupie 50 lat i wię-cej o 0,1 p .p. do 33,2%. Natomiast w grupie 50-64 lata z uwagi na równoczesny wysoki spadek liczby ludności wskaźnik zatrudnienia zwiększył się o 1,3 p. p. do 55,9%. Jeszcze wyższy wzrost wskaźnika zatrudnienia miał miejsce w grupie 55-64 lata o 1,6 p. p. do 47,7%.
W UE(28) wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 15-64 lata wyniósł w IV kwartale 2015 r. 66,9% (65,1% w Polsce), a w grupie 50-64 lata wyniósł 63,9% wobec 55,9% w Polsce. Dy-stans Polski do wskaźnika zatrudnienia osób starszych w UE(28) nadal pozostaje wysoki, choć na przestrzeni lat znacząco się zmniejszył (w IV kwartale 2010 r. wynosił ponad 9 p. p.). Wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 55-64 lata przyjął jeszcze niższą wartość i wyniósł 47,7% w Polsce wobec 55,8% w UE(28).
Nadal Polska pozostaje krajem o jednym z najniższych wskaźników zatrudnienia w UE, choć niższą niż w Polsce wartość wskaźnika zatrudnienia osób w wieku 50-64 lata odnotowano w Grecji (45,7%), Chorwa-cji (48,5%), Rumunii (51,7%), na Malcie (52,8%) i w Słowenii (53,4%).
W IV kwartale 2015 r. zgodnie z wynikami BAEL bezrobotnymi pozostawało 958 tys. osób, stopa bezrobocia wyniosła 5,5%. Zatem w porównaniu do analogicznego okresu 2015 r. liczba bezrobot-nych zmniejszyła się o 252 tys. osób, tj. o 20,8%, a wskaźnik bezrobocia spadł o 1,4 p. p.
W liczbie bezrobotnych wg BAEL było 184 tys. osób w wieku 50 lat i więcej, w tym 114 tys. osób w wieku 55-64 lata.
Osoby w wieku 50-64 lata stanowiły 19,2% ogółu bezrobotnych w ujęciu BAEL. Należy zauważyć, że w liczbie aktywnych zawodowo odsetek osób w wieku 50-64 lata był znacznie wyższy i wynosił 25,5%. Natomiast w liczbie pracują-cych osoby te stanowiły 25,9%.
Tempo spadku bezrobocia w tej grupie w IV kwartale 2016 r., w porównaniu do IV kwartału 2015 r., wyniosło 16,4% i było słabsze niż w grupie 15 lat i więcej (spadek o 20,8%). Nadal niższy pozostawał natomiast wskaźnik bezrobocia w tej grupie – w IV kwartale 2016 r. stopa bezrobocia osób w wieku 50-64 lata wyniosła 4,2%, a w grupie 50 lat i więcej 3,9% wobec 5,5% wśród ludności w wieku 15 lat i więcej.
4 025 4 153 4 249 4 3084 419 4 562 4 539
3 783 3 892 3 996 4 0604 165 4 283 4 225
30,8 31,3 31,7 31,832,4
33,4 33,2
47,548,6
50,051,0
53,054,6
55,9
25,0
30,0
35,0
40,0
45,0
50,0
55,0
60,0
0
1 000
2 000
3 000
4 000
5 000
IV kwartał2010
IV kwartał2011
IV kwartał2012
IV kwartał2013
IV kwartał2014
IV kwartał2015
IV kwartał2016
w %
w t
ysi
ąca
ch o
sób
PRACUJĄCY ORAZ WSKAŹNIK ZATRUDNIENIA OSÓB W WIEKU 50 LAT I WIĘCEJ ORAZ 50-64 LATA WEDŁUG BAEL
pracujący w wieku 50 lat i więcej w tys.
pracujący w wieku 50-64 lata w tys.
wskaźnik zatrudnienia dla osób w wieku 50 lat i więcej w %
wskaźnik zatrudnienia dla osób w wieku 50-64 lata w %
Źródło: obliczenia własne na podstawie BAEL, GUS
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
80,0
90,0
UE
(28)
Gre
cja
Ch
orw
acja
Ru
mu
nia
Malt
a
Sło
wen
ia
Pols
ka
Lu
kse
mbu
rg
His
zpan
ia
Bel
gia
Wło
chy
Cyp
r
Fra
ncj
a
Sło
wacj
a
Węg
ry
Port
ugalia
Bu
łgari
a
Au
stri
a
Irla
ndia
Łotw
a
Fin
lan
dia
Rep
. C
zesk
a
Hola
ndia
Est
onia
Wie
lka B
ryta
nia
Lit
wa
Dan
ia
Nie
mcy
Szw
ecja
w %
WSKAŹNIK ZATRUDNIENIALUDNOŚCI W WIEKU 50-64 LATA
W UNII EUROPEJSKIEJ
IV kwartał 2015 r. IV kwartał 2016 r.
Żródło: Eurostat, sortowanie wg wartości w IV kwartale 2016 r.
313 311 323 316278
226
184
313 311 323316
272
220
184
7,27,0
7,16,8
5,9
4,7
3,9
7,67,4 7,5
7,2
6,1
4,9
4,2
3,0
4,0
5,0
6,0
7,0
8,0
0
100
200
300
400
500
IV kwartał2010
IV kwartał2011
IV kwartał2012
IV kwartał2013
IV kwartał2014
IV kwartał2015
IV kwartał2016
w %
w t
ysi
ąca
ch o
sób
BEZROBOTNI ORAZ STOPA BEZROBOCIA OSÓB W WIEKU 50 LAT I WIĘCEJ ORAZ 50-64 LATA WEDŁUG BAEL
bezrobotni w wieku 50 lat i więcej w tys.
bezrobotni w wieku 50-64 lata w tys.
stopa bezrobocia dla osób w wieku 50 lat i więcej w %
stopa bezrobocia dla osób w wieku 50-64 lata w %
Źródło: obliczenia własne na podstawie BAEL, GUS
5
W IV kwartale 2016 r. stopa bezrobocia w 28 krajach UE (dla osób w wieku 15-64 lata) wyniosła 8,4% wobec 5,6% w Polsce. Zatem wskaźnik bezrobocia w Polsce był niższy od średniej zanotowanej w UE(28), podczas gdy w latach 2004 - 2006 Polska była krajem o najwyższej sto-pie bezrobocia w UE.
Stopa bezrobocia ludności w wieku 50-64 lata również była w Polsce niższa od średniej zanotowanej w UE(28) i wyniosła 4,2% wobec 6,3% w UE. Wyższe niż w Pol-sce wskaźniki bezrobocia osób starszych odnotowano aż w 20 krajach Unii Europej-
skiej. Niższy niż w Polsce wskaźnik wystąpił w: Czechach (3,1%), Wielkiej Brytanii (3,2%), Rumu-nii (3,4%), Danii (3,5%), Niemczech (3,5%) i na Węgrzech (4,0%). Natomiast w Luksemburgu wskaźnik był identyczny jak w Polsce (4,2%).
BEZROBOTNI POWYŻEJ 50 ROKU ŻYCIA ZAREJESTROWANI W URZĘDACH PRACY
Rozpoczęty w 2014 r. spadek poziomu rejestrowanwgo bezrobocia utrzymał się również w 2016 r. W końcu 2016 r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 1 335,2 tys. bezrobotnych, tj. o 228,2 tys. osób mniej niż rok wczęsniej (spadek o 14,6%). Stopa bezrobocia rejestrowanego zmniejszyła się do 8,3%, czyli osiągnęła wartość jednocyfrową, w końcu roku po raz ostatni notowaną w 2008 r. Co więcej po raz ostatni niższy wskaźnik bezrobocia w końcu roku odnotowano w 1990 r. (6,1%). Z pewnością był to wynik korzystnych zmian w gospodarce obrazowanych wysokim tempem wzrostu PKB.
W 2016 r. wg zaktualizowanych szacunków GUS produkt krajowy brutto zwiększył się o 2,7% w skali roku wobec wzrostu o 3,8% w 2015 r.3
Już od kilku lat procesy demograficzne, w postaci przede wszystkim starzenia się społeczeństwa, znajdują odbicie w strukturze zarejestrowa-nych bezrobotnych. Do końca 2007 r. średni wiek zarejestrowanych bezrobotnych wzrastał systematycznie. Tendencja wzrostowa od-wróciła się w 2008 r., a spadek średniego wieku zanotowano również w końcu 2009 r. do 36,7 roku. W kolejnych latach średni wiek bezrobotnych zwiększał się do ponad 40 lat w końcu 2016 r. Podkreślić należy, że zarejestrowane kobiety były o prawie 5 lat młodsze niż mężczyźni, a zamieszkali w miastach byli o ponad 3 lata starsi niż zamieszkali na wsi.
3 Informacja Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie zaktualizowanego szacunku PKB według kwartałów za lata 2015-2016 - tablice XLSX
2 773 000
2 309 410
1 746 573
1 473 752
1 892 6801 954 706
1 982 676
2 136 815 2 157 883
1 825 180
1 563 339
1 335 155
17,6
14,8
11,2
9,5
12,1 12,4 12,513,4 13,4
11,4
9,7
8,3
8,0
10,0
12,0
14,0
16,0
18,0
20,0
0
500 000
1 000 000
1 500 000
2 000 000
2 500 000
3 000 000
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
w %
w lic
zbach
bez
wzg
l.
LICZBA ZAREJESTROWANYCH BEZROBOTNYCH I STOPA BEZROBOCIA W LATACH 2005-2016
Stan w końcu okresu sprawozdawczego
liczba bezrobotnych ogółem stopa bezrobocia w %
Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
14,0
16,0
18,0
20,0
UE
(28
)
Rep
. C
zeska
Wie
lka B
ryta
nia
Ru
mu
nia
Dan
ia
Nie
mcy
Węg
ry
Lu
kse
mbu
rg
Pols
ka
Au
stri
a
Szw
ecja
Bel
gia
Irla
ndia
Hola
ndia
Bu
łgari
a
Wło
ch
y
Sło
wen
ia
Est
on
ia
Fra
ncja
Lit
wa
Sło
wacj
a
Fin
lan
dia
Ch
orw
acja
Łotw
a
Port
ugalia
Cypr
His
zpan
ia
Gre
cja
Malt
a
w %
STOPA BEZROBOCIA LUDNOŚCI W WIEKU 50-64 LATA
W UNII EUROPEJSKIEJ
IV kwartał 2015 r. IV kwartał 2016 r.
Żródło: Eurostat, sortowanie wg wartości w IV kwartale 2016 r. (dla Malty brak danych)
36,337,1
37,737,2
36,7 36,9 37,2 37,538,2 39,0
39,740,2
35,0
40,0
45,0
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
w lata
ch
ŚREDNI WIEK ZAREJESTROWANYCH BEZROBOTNYCH W LATACH 2005-2016 Stan w końcu okresu sprawozdawczego
Źródło: Załącznik 1 do sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy
6
W końcu 2016 r. w porównaniu do stanu z końca 2015 r. spadek liczby bezrobotnych zanotowano wśród wszystkich grup wiekowych z wyjatkiem bezrobotnych powyżej 60 roku życia. Liczba osób w wieku 60 lat i więcej wzrosła o 3,4 tys., tj. 3,8%. Największy spadek dotyczył osób w wieku 18-24 lata (o 24,3%) i w wieku 45-54 lata (o 16,8%). Mimo to udział osób w najstarszych grupach wiekowych w ogólnej liczbie zarejestrowanych był nadal najniższy. Osoby w wieku 60 lat i więcej stanowiły 7,0% bezrobotnych, a w wieku 55-59 lat – 11,8% zarejestrowanych.
Zgodnie z art. 49 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy za osoby będą-ce w szczególnej sytuacji na rynku pracy od 2005 r. uznaje się m.in. bezrobotnych powyżej 50 roku życia.4
W końcu 2016 r. w urzędach pracy zareje-strowanych było 376,9 tys. osób powyżej 50 roku życia, czyli o 52,8 tys. osób mniej niż rok wcześniej. Spadek liczby bezrobot-nych w tej grupie był jednak słabszy niż ogólny spadek bezrobocia (12,3% wobec 14,6%). Prze-łożyło się to na wzrost udziału omawianej gru-py w liczbie zarejestrowanych. Odsetek osób powyżej 50 roku życia zwiększył się z 27,5% w końcu 2015 r. do 28,2% w końcu 2016 r.
Najwięcej bezrobotnych w omawianej grupie znajdowało się w ewidencji urzędów pracy w województwach mazowieckim, śląskim
i łódzkim, zaś najmniej w lubuskim, opolskim i podlaskim. Tym samym na poziomie woje-wództw rozkład według liczby bezrobotnych powyżej 50 roku życia był podobny jak w przypadku bezrobocia ogółem.
Natomiast odsetek bezrobotnych powyżej 50 roku życia w ogólnej liczbie zarejestrowanych w wo-jewództwie jest zróżnicowany i w końcu 2015 r. kształtował się w przedziale od 23,4% w województwie podkarpackim do 33,5% w województwie dolnośląskim – rozpiętość udziału wy-niosła 10,1 p. p. wobec 11,1 p. p. w końcu 2015 r.
W przypadku powiatów rozpiętość odsetka bezrobotnych powyżej 50 roku życia była ponad 2,5-krotnie wyższa niż na poziomie województw i wyniosła 27,8 p. p. wobec 28,5 p. p. rok wcześniej.
Najniższy udział osób w omawianej kategorii wiekowej w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezro-botnych wystąpił w powiecie ropczycko - sędziszowskim w województwie podkarpackim – 15,8% ogółu zarejestrowanych stanowiły osoby powyżej 50 roku życia oraz w powiecie dąbrowskim w województwie małopolskim – 16,5% i w powiecie konińskim w województwie wielkopolskim – 17,0%.
Najwyższe udziały notowano powiatach grodzkich oraz ziemskich w zasięgu oddziaływania dużych aglomeracji. W 133 powiatach odsetek osób pow. 50 roku życia w ogólnej liczbie zarejestrowanych w tych powiatach był równy lub wyższy niż 30% (w końcu 2015 r. w 107 powiatach), w tym w 5 powiatach przekraczał 40%: M. Jelenia Góra (43,6%), warszawskim zachodnim (42,5%), M. Świnoujście (41,0%), słubickim (41,0%) oraz jeleniogórskim (40,1%).
4 Dane dotyczące bezrobotnych powyżej 50 roku życia gromadzone są w ramach statystyki publicznej od 2005 r. Informa-cje na temat omawianej grupy pochodzą ze sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy oraz załączników 1 i 5 do ww. sprawoz-dania.
179 203
370 141
295 010
239 669
157 411
93 721
-57 634 -59 658 -37 877 -48 238-28 188
3 411
- 24,3
- 13,9
- 11,4
- 16,8 - 15,2
3,8
13,4
27,722,1
18,0
11,87,0
- 30,0
- 20,0
- 10,0
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
-300 000
-200 000
-100 000
0
100 000
200 000
300 000
400 000
500 000
18-24 lata 25-34 lata 35-44 lata 45-54 lata 55-59 lat 60 lat i więcej
w %
w lic
zbach
bez
wzg
l.
BEZROBOTNI WEDŁUG WIEKU W KOŃCU 2016 ROKU
liczba zarejestrowanych bezrobotnych
wzrost w porównaniu do poprzedniego roku w liczbach bezwzgl.
wzrost w porównaniu do poprzedniego roku w %
udział w ogólnej liczbie zarejestrowanych
Źródło: Załącznik 1 do sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy
440 393 435 142
379 826
317 904
391 672421 674
441 443
486 445
524 558
474 911
429 763
376 948
15,9
18,8
21,721,6
20,721,6
22,322,8
24,3
26,0
27,5
28,2
15,0
17,0
19,0
21,0
23,0
25,0
27,0
29,0
0
100 000
200 000
300 000
400 000
500 000
600 000
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
w %
w lic
zbach
bez
wzg
l.
LICZBA ZAREJESTROWANYCH BEZROBOTNYCH POWYŻEJ 50 ROKU ŻYCIA I ICH UDZIAŁ W OGÓLNEJ LICZBIE
ZAREJESTROWANYCH W LATACH 2005-2016Stan w końcu okresu sprawozdawczego
liczba bezrobotnych powyżej 50 roku życia
udział bezrobotnych w wieku 50+ w ogólnej liczbie zarejestrowanych
Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy
7
Udział osób powyżej 50 roku życia w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2016 r. (w procentach)
Wyszczególnienie Poziom województw Poziom powiatów
2015 r. 2016 r. 2015 r. 2016 r.
Najwyższa wartość w % 33,3 33,5 44,8 43,6
Najniższa wartość w % 22,2 23,4 16,3 15,8
Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych
11,1 10,1 28,5 27,8
8
Bezrobotni powyżej 50 roku życia według miejsca zamieszkania
W końcu 2016 roku w ewidencji bezrobotnych znajdowało się 147,5 tys. osób powyżej 50 roku życia zamieszkałych na wsi, co stanowiło 39,1% ogółu bezrobotnych w tej grupie wie-kowej. W odniesieniu do stanu z końca 2015 r. subpopulacja bezrobotnych powyżej 50 roku życia zamieszkałych na wsi zmniejszyła się o 16,0 tys. osób, tj. o 9,8%. Liczba starszych bezrobotnych
zamieszkałych w mieście (229,5 tys. osób) spadła o 36,8 tys. osób, tj. o 13,8%. Oznacza to, że podob-nie jak rok wcześniej dynamika spadku w analizo-wanej zbiorowości była wyższa w mieście.
W strukturze bezrobotnych powyżej 50 roku życia w końcu 2016 r. zdecydowanie bardziej niż w przypadku bezrobotnych ogółem dominowały osoby zamieszkałe w mieście, które stanowiły 60,9% bezrobotnych powyżej 50 roku życia (54,8% wśród bezrobotnych ogółem).
W końcu 2016 roku na 100 bezrobotnych powyżej 50 roku życia zamieszkałych w mieście przypadało 64 mieszkańców wsi. W przypadku bezrobot-nych ogółem omawiany wskaźnik był wyższy i wynosił 83.
Bezrobotni powyżej 50 roku życia według płci
W końcu 2016 r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 148,5 tys. kobiet powyżej 50 roku życia i 228,5 tys. mężczyzn. W porównaniu do stanu w końcu 2015 r. liczba bezrobotnych ko-biet spadła o 22,9 tys. (13,4%), a bezrobotnych mężczyzn 29,9 tys. osób (11,6%). Oznacza to, że w omawianej grupie wiekowej wyższa była dynami-ka spadku liczby bezrobotnych kobiet.
W przeciwieństwie do bezrobotnych ogółem, wśród osób powyżej 50 roku życia zdecydowanie domi-nowali mężczyźni, którzy stanowili 60,6% bez-robotnych w grupie powyżej 50 roku życia (46,7% w liczbie ogółem zarejestrowanych).
Współczynnik feminizacji w grupie bezrobotnych powyżej 50 roku życia wyniósł w końcu 2016 roku – 65 osób, był więc znacznie niższy niż dla bezrobotnych ogółem, gdzie 114 kobiet przypadało na 100 bezrobotnych mężczyzn.
Bezrobotni powyżej 50 roku życia z prawem do zasiłku
Osoby po 50 roku życia po zarejestrowaniu się w urzędzie pracy częściej posiadają prawo do zasiłku dla bezrobotnych niż osoby młodsze. Oczywiście wynika to z faktu, że są to przede
wszystkim osoby poprzednio pracujące i częściej posiadające odpowiednio długi staż pracy, by na-być prawo do zasiłku.
W końcu 2016 r. prawo do zasiłku posiadało 186,7 tys. bezrobotnych, czyli co siódmy zareje-strowany. W populacji bezrobotnych powyżej 50 roku życia prawo do zasiłku posiadało 64,1 tys. osób, czyli co szósty bezrobotny w omawianej grupie wiekowej.
45,2
39,1
54,8
60,9
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Bezrobotni ogółem
Bezrobotni powyżej 50 roku życia
STRUKTURA BEZROBOTNYCH WEDŁUG MIEJSCA ZAMIESZKANIA W KOŃCU 2016 ROKU
zamieszkali na wsi zamieszkali w mieście
Źródło: Załącznik 5 do sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy
53,3
39,4
46,7
60,6
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Bezrobotni ogółem
Bezrobotni powyżej 50 roku życia
STRUKTURA BEZROBOTNYCH WEDŁUG PŁCIW KOŃCU 2016 ROKU
kobiety mężczyźni
Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy
14,0
17,0
86,0
83,0
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Bezrobotni ogółem
Bezrobotni powyżej 50 roku życia
STRUKTURA BEZROBOTNYCH WEDŁUG PRAWA DO ZASIŁKU DLA BEZROBOTNYCH
W KOŃCU 2016 ROKU
z prawem do zasiłku bez prawa do zasiłku
Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy
9
Bezrobotni powyżej 50 roku życia według poziomu wykształcenia
Poziom wykształcenia jest zróżnicowany w zależności od wieku – wśród osób starszych zdecydo-wanie niższy niż wśród młodych jest udział osób z dyplomami wyższych uczelni. Ma to odzwiercie-dlenie również w statystykach bezrobotnych. W końcu 2016 roku najwięcej osób powyżej 50 roku życia zarejestrowanych jako bezrobotne posiadało wykształcenie gimnazjalne i poniżej – 137,3 tys. osób, co stanowiło 36,4% bezrobotnych w tej grupie. Warto zauważyć, że w liczbie bez-robotnych ogółem udział ten był zdecydo-wanie niższy i wyniósł 27,9%. Najniższa liczba bezrobotnych w omawianej kategorii legitymowała się dyplomami wyższych uczelni – 19,4 tys. osób, co stanowiło 5,1% bezrobotnych w tej grupie, wobec 13,3% bezrobotnych z wyższym wykształceniem wśród ogółem zarejestrowanych.
W porównaniu do stanu z końca 2015 roku spadek liczby bezrobotnych powyżej 50 roku życia odnotowano we wszystkich grupach ze względu na poziom wykształcenia. Najwyższa dynamika spadku dotyczyła osób z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym, których liczba zmniejszyła się o 14,4% oraz średnim ogólnokształcącym – spadek o 12,9%. Liczba bezrobotnych w omawianej grupie wiekowej z wykształceniem wyższym zmniejszyła się o 6,9%.
Bezrobotni powyżej 50 roku życia według stażu pracy
W końcu 2016 r. spośród zarejestrowanych bezrobotnych powyżej 50 roku życia naj-liczniejszą populację stanowiły osoby ze stażem 20 - 30 lat – 111,6 tys. osób, tj. 29,6% bezrobotnych w omawianej gru-pie. Zatem co trzeci bezrobotny w tej grupie legitymował się takim stażem. Jednak pod-kreślenia wymaga fakt, że w liczbie bezrobot-nych powyżej 50 roku życia aż 4,9% nie po-siadało stażu pracy, a kolejne 8,3% legity-mowało się stażem do 1 roku, co jest zjawi-skiem niepokojącym w kontekście wypraco-wania stażu niezbędnego do nabycia praw do emerytury.
W porównaniu do stanu z końca 2015 r. liczba bezrobotnych w omawianej grupie wiekowej spadła we wszystkich grupach ze względu na staż pracy. Najwyższy względny spadek dotyczył osób ze stażem 30 lat i więcej (o 20,2%), najniższy odnotowano dla grupy o stażu 1 - 5 lat (o 6,0%).
Bezrobotni powyżej 50 roku życia według czasu pozostawania bez pracy
Wśród bezrobotnych powyżej 50 roku życia domi-nowały osoby poszukujące pracy powyżej 24 miesięcy (131,1 tys. osób, czyli 34,8%) oraz od 12 do 24 miesięcy (62,7 tys. osób, tj. 16,6% bezro-botnych powyżej 50 r. ż.). Oznacza to, że osoby starsze jeśli już trafią do rejestrów urzędów pra-cy, to dłużej w nich pozostają. W końcu 2016 r. co trzeci bezrobotny powyżej 50 roku życia ponad 2 lata pozostawał w ewidencji bezrobotnych, pod-czas gdy wśród bezrobotnych ogółem dotyczyło to co czwartej osoby. Łącznie osoby pozostające bez pracy ponad 12 miesięcy stanowiły 51,4% bez-
13,3
5,1
21,7
19,4
10,6
4,9
26,6
34,2
27,9
36,4
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Bezrobotni ogółem
Bezrobotni powyżej50 roku życia
STRUKTURA BEZROBOTNYCH WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA W KOŃCU 2016 ROKU
wyższe policealnei średniezawodowe
średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalnei poniżej
Źródło: Załącznik 1 do sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy
18,7
8,3
22,7
8,2
15,0
10,6
15,4
25,4
10,1
29,6
3,7
13,0
14,5
4,9
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Bezrobotni ogółem
Bezrobotni powyżej50 roku życia
STRUKTURA BEZROBOTNYCH WEDŁUG STAŻU PRACYW KOŃCU 2016 ROKU
do 1 roku 1-5 5-10 10-20 20-30 30 i więcej bez stażu
Źródło: Załącznik 1 do sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy
10,0
7,0
18,9
15,0
14,6
11,5
15,9
15,1
16,2
16,6
24,5
34,8
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Bezrobotni ogółem
Bezrobotni powyżej50 roku życia
STRUKTURA BEZROBOTNYCH WEDŁUG CZASU POZOSTAWANIA BEZ PRACY W MIESIĄCACH
W KOŃCU 2016 ROKU
do 1 miesiąca 1–3 msc. 3–6 msc. 6–12 msc. 12–24 msc. pow. 24 msc.
Źródło: Załącznik 1 do sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy
10
robotnych powyżej 50 roku życia wobec 40,7% wśród bezrobotnych ogółem.
Niestety statystyka rynku pracy nie zawiera informacji na temat tego ile maksymalnie czasu osoba znajduje się w ewidencji bez-robotnych. W związku z tym trudno jest określić ile wynosi średni czas pozostawa-nia bez pracy bezrobotnych znajdujących się w rejestrach urzędów pracy. Przyjmując jako górną granicę czasu pozostawania bez pracy przez osoby bezrobotne zarejestrowa-ne w urzędach pracy 36 miesięcy, średni czas pozostawania bez pracy wyniósł w końcu 2016 roku 12,8 miesiąca. Tym samym był on o 0,2 miesiąca dłuższy niż w końcu 2015 r. Średni czas pozostawania bez pracy bezrobotnych powyżej 50 roku życia również wzrósł, tj. zwiększył się z 15,4 miesiąca w końcu 2015 r. do 15,6 miesiąca w końcu 2016 r. Był zatem o prawie 3 miesiące dłuższy niż średni czas pozostawania bez pracy bezrobot-nych ogółem i 2 razy dłuższy od średniego czasu pozostawania bez pracy osób do 25 roku życia.
Bilans bezrobotnych powyżej 50 roku życia
W 2016 r. w urzędach pracy zarejestrowało się 395,3 tys. bezrobotnych powyżej 50 roku życia (18,2% napływu do bezrobocia ogółem), z tego po raz pierwszy zarejestrowało się 40,8 tys. osób (10,3% ogółu napływu w tej populacji), a po raz kolejny 354,5 tys. osób (tj. 89,7%). W porównaniu do 2015 r. napływ do bezrobocia osób w omawianej grupie wiekowej zmniej-szył się o 36,6 tys. osób (8,5%). W tym samym czasie napływ bezrobotnych ogółem zmniejszył się o 8,4%. Z kolei z ewidencji bezrobotnych wyłączono 448,1 tys. osób powyżej 50 roku ży-cia tj. o 28,9 tys. osób mniej niż w 2015 r. (spadek o 6,1%, przy spadku odpływu z bezrobo-cia ogółem o 8,8%).
Najczęstszą przyczyną wyłączania starszych bezrobotnych ze statystyki urzędów pracy były podjęcia pracy (43,6% odpływu tej subpopulacji) oraz niepotwierdzenie gotowości do pracy (15,5%). W analizowanym okresie pracę podjęło 195,4 tys. osób w omawianej kategorii (tj. o 5,2 tys. osób mniej niż w 2015 r.). Prace niesubsydiowane podjęło 156,8 tys. osób (35,0% odpływu tej subpopulacji), tj. o 4,3% mniej niż rok wcześniej. W ramach subsydiowanych miejsc pracy zatrudniono 38,6 tys. osób (8,6% odpływu), tj. o 1,8 tys. osób więcej niż w 2015 r.
W 2016 r. różnego rodzaju działaniami aktywizacyjnymi objęto 78,1 tys. bezrobotnych po-wyżej 50 roku życia, co stanowiło 15,3% wszystkich zaktywizowanych bezrobotnych (prace subsydiowane oraz szkolenia, staże, przygotowanie zawodowe, prace społecznie użyteczne). Liczba zaktywizowanych bezrobotnych powyżej 50 roku życia zmniejszyła się o 0,6 tys. osób, tj. o 0,7% w porównaniu do 2015 r. Natomiast w przypadku bezrobotnych ogółem zanotowany został spadek liczby objętych aktywnymi programami o 5,7 tys. osób, tj. o 1,1%.
Najwięcej bezrobotnych w omawianej kategorii wiekowej rozpoczęło w 2016 r. prace społecznie użyteczne - 17,3 tys. osób powyżej 50 roku życia (3,9% odpływu osób pow. 50 roku życia), roboty publiczne - 15,9 tys. osób (3,5%), staże - 15,6 tys. osób (3,5% odpływu bezrobotnych powyżej 50 r. ż.) oraz prace interwencyjne – 8,1 tys. osób powyżej 50 roku życia (1,8% odpływu).
Najwyższy był odsetek osób powyżej 50 roku życia wśród bezrobotnych, którzy rozpoczęli w 2016 r. prace społecznie użyteczne (43,8%), w tym w ramach PAI (45,2%) oraz roboty pu-bliczne (43,2%).
Warto dodać, że osoby powyżej 50 roku życia stosunkowo często korzystały z nowych form pomocy wprowadzonych nowelizacją ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, która weszła w życie 27.05.2014 r. W 2016 r. 3,9 tys. osób z omawianej grupy wiekowej podjęło pracę w ramach dofinansowania wynagrodzenia za zatrudnienie bezrobotnego powyżej 50 roku życia, 6,1 tys. osób zostało skierowanych do agencji zatrudnienia w ramach zleca-nia działań aktywizacyjnych, a 1,9 tys. osób rozpoczęło prace społecznie użyteczne w ra-mach PAI. Poza wskazanymi powyżej przyczynami wyłączeń z ewidencji w 2016 roku 12,5 tys. bezrobotnych w omawianej grupie wiekowej nabyło prawa emerytalne lub rentowe (62,4% ogólne-
15,4 15,214,1
11,3
9,4 9,711,0 11,4
12,112,9 12,6 12,8
19,3 19,017,7
14,8
12,2 12,313,4 13,6 14,0
15,2 15,4 15,6
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
14,0
16,0
18,0
20,0
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
w m
iesi
ąca
ch
ŚREDNI CZAS POZOSTAWANIA BEZ PRACY W MIESIĄCACH W LATACH 2005-2016Stan w końcu okresu sprawozdawczego
(przyjmując jako górną granicę 36 miesięcy)
ogółem bezrobotni bezrobotni powyżej 50 roku życia
Źródło: Obliczenia własne na podstawie załącznika 1 do sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy
11
go odpływu bezrobotnych z tego powodu), a 30,9 tys. osób nabyło prawo do świadczeń przedeme-rytalnych (99,9%).
Bilans bezrobotnych ogółem i powyżej 50 roku życia w okresie sprawozdawczym
2015 r. 2016 r. 2015 r. 2016 r. 2015 r. 2016 r.
w %
2 368 755 2 169 812 -198 943 -8,4 431 906 395 316 -36 590-8,5 18,2 18,2 0,0
422 406 378 155 -44 251 -10,5 53 247 40 825 -12 422 -23,3 12,6 10,8 -1,8
1 946 349 1 791 657 -154 692 -7,9 378 659 354 491 -24 168-6,4 19,5 19,8 0,3
2 630 596 2 397 996 -232 600 -8,8 477 054 448 131 -28 923-6,1 18,1 18,7 0,61 283 943 1 208 544 -75 399 -5,9 200 540 195 363 -5 177 -2,6 15,6 16,2 0,5
1 092 935 968 700 -124 235 -11,4 163 738 156 751 -6 987 -4,3 15,0 16,2 1,2
podjęcie działalności gospodarczej 37376 32 431 -4 945 -13,2 6 231 6 014 -217-3 17 18,5 1,9
podjęcia pracy sezonowej 59 245 49 671 -9 574 -16,2 8 637 8 128 -509 -5,9 14,6 16,4 1,8
191 008 239 844 48 836 25,6 36 802 38 612 1 810 4,9 19,3 16,1 -3,2
prac interwencyjnych 44 513 40 579 -3 934 -8,8 7 804 8 050 246 3,2 17,5 19,8 2,3
robót publicznych 37 282 36 707 -575 -1,5 15 599 15 850 251 1,6 41,8 43,2 1,3
podjęcia działalności gospodarczej 47 060 44 576 -2 484 -5,3 3 451 3 213 -238 -6,9 7,3 7,2 -0,1
w tym w ramach bonu na zasiedlenie 123 196 73 59,3 x x x x x x x
podjęcia pracy w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego
44 985 39 553 -5 432 -12,1 5 860 6 039 179 3,1 13,0 15,3 2,2
podjęcia pracy poza miejscem zamieszkania w ramach bonu na zasiedlenie
6 804 10 124 3 320 48,8 x x x x x x x
podjęcia pracy w ramach bonu zatrudnieniowego 3 239 1 268 -1 971 -60,9 x x x x x x x
podjęcia pracy w ramach świadczenia aktywizacyjnego
39 19 -20 -51,3 1 1 0 0,0 3 5,3 2,7
podjęcia pracy w ramach grantu na telepracę 6 1 -5 -83,3 x x x x x x x
podjęcia pracy w ramach refundacji składekna ubezpieczenia społeczne
44 384 340 772,7 x x x x x x x
podjęcia pracy w ramach dofinansowania wynagrodzenia za zatrudnienie skierowanego bezrobotnego powyżej 50 roku życia
2 759 3 875 1 116 40,4 2 734 3 873 1 139 41,7 99,1 99,9 0,9
inne 4 277 62 758 58 481 1367,3 1 353 1 586 233 17,2 31,6 2,5 -29,1
67 555 53 279 -14 276 -21,1 7 915 6 507 -1 408 -17,8 11,7 12,2 0,5
5942 4 671 -1 271 -21,4 x x x x x x x
212 512 177 800 -34 712 -16,3 15 637 15 598 -39 -0,2 7,4 8,8 1,4
9054 3 452 -5 602 -61,9 x x x x x x x
350 241 -109 -31,1 26 11 -15 -57,7 7,4 4,6 -2,9
45 090 39 627 -5 463 -12,1 18 245 17 340 -905 -5,0 40,5 43,8 3,3
6150 4 253 -1 897 -30,8 2 779 1 922 -857 -30,8 45,2 45,2 0,0
17 290 17 959 669 3,9 5 617 6 065 448 8,0 32,5 33,8 1,3
85 333 92 913 7 580 8,9 12 330 13 689 1 359 11,0 14,4 14,7 0,3
99 79 -20 -20,2 16 16 0 0,0 16,2 20,3 4,1
585 768 469 450 -116 318 -19,9 87 487 69 589 -17 898 -20,5 14,9 14,8 -0,1
158 105 161 308 3 203 2,0 30 685 28 163 -2 522 -8,2 19,4 17,5 -1,9
7 120 5 956 -1 164 -16,3 17 14 -3 -17,6 0,2 0,2 0,0
14 975 15 332 357 2,4 14 967 15 322 355 2,4 99,9 99,9 0,0
24 411 19 980 -4 431 -18,2 14 604 12 462 -2 142 -14,7 59,8 62,4 2,5
36 078 30 960 -5 118 -14,2 36 019 30 924 -5 095 -14,1 99,8 99,9 0,0
91 898 104 568 12 670 13,8 32 949 37 068 4 119 12,5 35,9 35,4 -0,4
1 563 339 1 335 155 -228 184 -14,6 429 763 376 948 -52 815 -12,3 27,5 28,2 0,7
w tym zarejestrowani po raz pierwszy 263 507 214 133 -49 374 -18,7 61 079 48 885 -12 194 -20,0 23,2 22,8 -0,4
Bezrobotni według stanu w końcu roku
Odpływ
Napływ
dobrowolnej rezygnacji ze statusu bezrobotnego
podjęcia nauki
osiagnięcia wieku emerytalnego
nabycia praw emerytalnych lub rentowych
nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego
innych
rozpoczęcia pracy społecznie użytecznej
w tym w ramach PAI
skierowania do agencji zatrudnienia w ramach zlecania działań aktywizacyjnychodmowy bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy
odmowy ustalenia profilu pomocy
niepotwierdzenia gotowości do pracy
rozpoczęcia szkolenia
w tym w ramach bonu szkoleniowego
rozpoczęcia stażu
w tym w ramach bonu stażowego
rozpoczęcia przygotowania zawodowego dorosłych
z te
go
w t
ym
w liczbach bezwzględnych w liczbach bezwzględnych w %
z p
ow
od
uz
teg
o
podjęcia pracypracy niesubsydiowanej
w t
ym
pracy subsydiowanej
wzrost /spadek w 2016 r.
wzrost /spadek w 2016 r.
Bilans bezrobotnych ogółem Bilans bezrobotnych powyżej 50 roku życia
po raz pierwszy
po raz kolejny
w okresie sprawozdawczym
Wyszczególnienie
Bezrobotni pow. 50 roku życia w % do ogółem
wzrost /spadek w 2016 r. w pkt. proc.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy
PODSUMOWANIE
Wskaźniki dotyczące aktywności zawodowej i zatrudnienia osób w wieku 50-64 lata ulegają sys-tematycznej poprawie, choć nadal w zestawieniu ze średnią w UE(28) wiele pozostaje do nadrobie-nia. Nasz dystans do średniej w UE (28) w zakresie współczynnika aktywności zawodowej w oma-wianej grupie wiekowej wyniósł w IV kwartale 2016 r. 9,8 p. p., natomiast w zakresie wskaźnika zatrudnienia 8,0 p. p.. Nadal jednak pracuje tylko co druga osoba w wieku 50-64 lata (55,9% i tylko 47,7% w wieku 55-64 lata. Z analizy wskaźnika bezrobocia wynika, że rzadziej doty-
12
ka ono osoby starsze, co może być związane z dezaktywizacją zawodową tej grupy w przypadku braku pracy. Z drugiej strony rośnie udział osób powyżej 50 roku życia w ogólnej liczbie zare-jestrowanych bezrobotnych, a ponadto osoby starsze, jeśli już trafią do ewidencji bezrobot-nych, pozostają w niej zdecydowanie dłużej niż pozostali bezrobotni.
Sytuacja bezrobotnych powyżej 50 roku życia jakkolwiek poprawia się, to tempo spadku liczby bezrobotnych w tej grupie jest wolniejsze niż pozostałych bezrobotnych. Tym samym systematycznie zwiększa się odsetek bezrobotnych z tej grupy wśród bezrobotnych ogółem – z 15,9% w końcu 2005 r. do 28,2% w końcu 2016 r. Niestety udział osób powyżej 50 roku życia wśród ogólnej liczby aktywizowanych bezrobotnych pozostaje zdecydowanie niższy, choć on rów-nież na przestrzeni lat zwiększył się z 7,7% w 2005 r. do 15,3% w 2016 r. Uzasadnia to koniecz-ność położenia nacisku na większą pomocy dla tej grupy bezrobotnych, szczególnie zważywszy na duże jej problemy z powrotem na rynek pracy.
Struktura bezrobotnych ogółem i powyżej 50 roku życia w końcu okresu sprawozdawczego
w liczbach bezwzględnych
ogółem = 100 %
w liczbach bezwzględnych
ogółem = 100 %
w liczbach bezwzględnych
w %
1 335 155 100,0 376 948 100,0 28,2 -52 815 -12,3
kobiety 712 227 53,3 148 486 39,4 20,8 -22 908 -13,4
mężczyźni 622 928 46,7 228 462 60,6 36,7 -29 907 -11,6z prawem do zasiłku dla bezrobotnych 186 700 14,0 64 102 17,0 34,3 -14 643 -18,6bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych 1 148 455 86,0 312 846 83,0 27,2 -38 172 -10,9
zamieszkali na wsi 603 592 45,2 147 483 39,1 24,4 -15 985 -9,8
zamieszkali w mieście 731 563 54,8 229 465 60,9 31,4 -36 830 -13,8
do 1 133 265 10,0 26 520 7,0 19,9 -4 266 -13,9
1–3 251 704 18,9 56 356 15,0 22,4 -5 787 -9,3
3–6 194 439 14,6 43 455 11,5 22,3 -7 107 -14,1
6–12 212 904 15,9 56 842 15,1 26,7 -12 276 -17,8
12–24 215 789 16,2 62 702 16,6 29,1 -10 657 -14,5
pow. 24 327 054 24,5 131 073 34,8 40,1 -12 722 -8,8
wyższe 177 559 13,3 19 363 5,1 10,9 -1 440 -6,9
policealne i średnie zawodowe 289 313 21,7 73 060 19,4 25,3 -12 262 -14,4
średnie ogólnokształcące 140 870 10,6 18 287 4,9 13,0 -2 716 -12,9
zasadnicze zawodowe 355 501 26,6 128 955 34,2 36,3 -18 518 -12,6
gimnazjalne i poniżej 371 912 27,9 137 283 36,4 36,9 -17 879 -11,5
do 1 roku 249 708 18,7 31 387 8,3 12,6 -2 537 -7,5
1-5 302 596 22,7 30 797 8,2 10,2 -1 975 -6,0
5-10 199 914 15,0 40 100 10,6 20,1 -2 670 -6,2
10-20 205 199 15,4 95 852 25,4 46,7 -10 787 -10,1
20-30 134 435 10,1 111 575 29,6 83,0 -21 028 -15,9
30 i więcej 49 631 3,7 48 928 13,0 98,6 -12 361 -20,2
bez stażu 193 672 14,5 18 309 4,9 9,5 -1 457 -7,4
według stażu pracy
Wzrost /spadek liczby bezrobotnych powyżej 50
roku życia w 2016 r. w porównaniu do stanu
z końca 2015 r.
Ogółem
według czasu pozostawania bez pracy w miesiącach
według poziomu wykształcenia
według płci
według prawa do zasiłku
według miejsca zamieszkania
Zarejestrowani bezrobotni ogółem w końcu 2016 r.
Bezrobotni powyżej 50 roku życia w końcu
2016 r.
Bezrobotni powyżej 50 roku życia w % do
ogółem zarejestrowanych w końcu 2016 r.
Wyszczególnienie
Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy wraz z załącznikami 1 i 5 Opracowanie: Wydział Analiz i Statystyki (BCh, mapa WK)