OKRES DOJRZAŁOŚCI PŁCIOWEJ -

POKWITANIE

Co powinno zostać w mojej pamięci

po wykładzie

Symptomy pokwitania

Mechanizm pokwitania

Znajomość pojęć: adrenarche, gonadarche,

przedwczesne pokwitanie płciowe prawdziwe i rzekome

Skala Tannera

Stany chorobowe częściej rozpoznawane w okresie

pokwitania

Zaburzenia psychiczne w tym okresie rozwojowym

Rozwój biologiczny – wieloetapowy proces

ciągłych przemian zachodzących w

organizmie, charakteryzujący się

powiększaniem wymiarów i masy ciała

oraz doskonaleniem struktury i funkcji narządów i układów, a więc procesami

wzrastania, różnicowania

i dojrzewania

Okresy rozwoju

Niemowlęcy

Wczesnego dzieciństwa

Przedszkolny

Wczesnoszkolny

Pokwitania

Młodzieńczy

Zmiany hormonalne i somatyczne

BIOLOGICZNA

DOJRZAŁOŚĆ ORGANIZMU

(dojrzałość płciowa i płodność)

Rozpoczyna się

Około 10 roku życia 1,5 do 2 lat później

Symptomy pokwitania

Pokwitaniowy skok wzrostu i masy ciała

Rozwój gonad i narządów płciowych

Rozwój wtórnych cech płciowych i dodatkowych

narządów płciowych

Zmiany w budowie ciała

Pokwitaniowy skok rozwoju narządów i układów

Pokwitaniowy wzrost siły i wytrzymałości

POKWITANIE

BURZA HORMONALNA

PODWZGÓRZE (JĄDRO ŁUKOWATE)

PRZYSADKA

GONADY

GENERATOR PULSÓW GnRH gonadoliberyna

PRZYSADKA wydzielania gonadotropin

LH – luteotropina i FSH – folitropina

GONADY wydzielania testosteronu, estradiolu i progesteronu

Stopniowy spadek wrażliwości podwzgórzowych

receptorów na hamujące działanie steroidów płciowych

podwyższenie progu wrażliwości

zwiększenie aktywności generatora pulsów GnRH

zwiększenie wydzielania gonadotropin

i steroidów płciowych

Gonadarche – zmiany w tkankach i narządach

wywołane przez stężenia steroidów płciowych

(n.p. owłosienie charakterystyczne dla płci)

Adrenarche – zmiany wywołane przez stężenia

androgenów i estrogenów

(n.p. wzrastanie kośćca)

Stadia rozwoju gruczołów

sutkowych – M

Skala Tannera

From Marshall WA, Tanner JM: “Variations in patterns of

pubertal changes in girls.” Archives of Disease in Childhood

44:291–303, 1969

Stadia rozwoju owłosienia łonowego u dziewcząt – P

Skala Tannera

From Marshall WA, Tanner JM: “Variations in patterns of pubertal changes in girls.”

Archives of Disease in Childhood 44:291–303, 1969

Stadia rozwoju gruczołów sutkowych – M

M I

Stadium przedpokwitaniowe

Brak tkanki gruczołowej,

otoczka brodawki płaska i blada.

M II

Stadium „ Pączka”

Uwypuklenie brodawki sutkowej i poszerzenie otoczki

brodawki , tylko tkanka tłuszczowa.

Stadia rozwoju gruczołów sutkowych – M

M III

Powiększenie i uwypuklenie sutka –

wyczuwalna zarówno tkanka tłuszczowa

jak i gruczołowa; brak uwypuklenia otoczki

Stadia rozwoju gruczołów sutkowych – M

M IV

Wtórny wzgórek – na skutek uwypuklenia

otoczki i brodawki sutkowej; sutek wyraźnie

zarysowany

Stadia rozwoju gruczołów sutkowych – M

M V

Sutek w pełni rozwinięty, o regularnym

zarysie (zanik wtórnego wzgórka);

brodawka sutkowa uwypuklona ponad

otoczkę o intensywnej pigmentacji.

Stadia rozwoju gruczołów sutkowych – M

Stadia rozwoju owłosienia łonowego u dziewcząt – P

P I

Stadium

przedpokwitaniowe

Brak owłosienia łonowego

P II

Rzadkie, proste włosy, wzdłuż warg

sromowych większych

Stadia rozwoju owłosienia łonowego u dziewcząt – P

P III

Włosy ciemniejsze, gęstsze

i bardziej skręcone;

przechodzą na wzgórek

łonowy

Stadia rozwoju owłosienia łonowego u dziewcząt – P

P IV

Wygląd jak u osoby dorosłej,

owłosienie nie przechodzi na uda

Stadia rozwoju owłosienia łonowego u dziewcząt – P

P V

Wygląd jak u osoby dorosłej,

owłosienie przechodzi na uda

Stadia rozwoju owłosienia łonowego u dziewcząt – P

Stadia rozwoju owłosienia łonowego (P)

oraz genitaliów (G) u chłopców.

Skala Tannera

From Marshall WA, Tanner JM: “Variations in patterns of

pubertal changes in girls.” Archives of Disease in Childhood

44:291–303, 1969

Stadia rozwoju owłosienia łonowego (P)

oraz genitaliów (G) u chłopców.

P I G I

Stadium

przedpokwitaniowe

Brak owłosienia łonowego (faza dziecięca)

P II – rzadkie, proste włosy u nasady prącia

G II – powiększenie jąder, wydłużenie worka

mosznowego; skóra moszny cienka o słabo

zaznaczonej pigmentacji; niewielkie

powiększenie wymiarów prącia

Stadia rozwoju owłosienia łonowego (P)

oraz genitaliów (G) u chłopców.

P III – włosy ciemniejsze, gęstsze i bardziej skręcone,

przechodzą na wzgóre łonowy

G III – powiększenie obwodu i długości prącia; długość

prącia stanowi ok. ¾ długości worka mosznowego

Stadia rozwoju owłosienia łonowego (P)

oraz genitaliów (G) u chłopców.

P IV – wygląd włosów jak u osoby dojrzałej,

owłosienie nie przechodzi na uda

G IV – powiększenie wymiarów prącia na długość (jest ona

zbliżona do długości worka mosznowego);

widocznie zaznaczona pigmentacja skóry moszny

Stadia rozwoju owłosienia łonowego (P)

oraz genitaliów (G) u chłopców.

P V – wygląd włosów jak u osoby dorosłej, owłosienie

przechodzi na uda

G V – narządy płciowe jak u osoby dorosłej

Stadia rozwoju owłosienia łonowego (P)

oraz genitaliów (G) u chłopców.

Podział FINKELSTEINA

1. Późny okres przedpokwitaniowy

2. Bardzo wczesny okres pokwitania

3. Wczesny okres pokwitania

4. Środkowy okres pokwitania

5. Późny okres pokwitania

6. Okres pełnej dojrzałości płciowej

1F i 2F Późny okres przedpokwitaniowy

Bardzo wczesny okres pokwitania

Nie ma somatycznych cech pokwitania

wydzielania GnRH i gonadotropin

zwłaszcza w 2F

3F Wczesny okres pokwitania

II faza rozwoju narządów płciowych (wg Tannera)

Wzrastanie

Tempo rośnie Tempo nadal wolne

4F Środkowy okres pokwitania

III – IV faza rozwoju narządów płciowych

Mutacja i tempa wzrastania

Owłosienie pachowe i menarche (pierwsza

miesiączka); szczyt tempa wzrastania

5F Późny okres pokwitania

IV – V faza rozwoju narządów płciowych

Owłosienie pachowe, zarost; szczyt tempa

wzrastania

Menarche; tempa wzrastania

6F – zakończenie zmian

rozwojowych zarówno

u chłopców jak i u dziewcząt

Przedwczesne dojrzewanie płcioweprzed 8 r. ż. przed 10 r. ż.

PRAWDZIWE=Zależne od

generatora pulsów GnRH :

1. Guzy OUN

2. Zmiany pozapalne

3. Pourazowe

4. Bywa idiopatyczne

RZEKOME

=Niezależne od generatora pulsów

GnRH:

1. Guzy wydzielające gonadotropiny lub steroidy płciowe

2. Pierwotna niedoczynność tarczycy

3. Jatrogenne

Łagodne warianty przedwczesnego

dojrzewania płciowego

Thelarche praecox - izolowany przedwczesny

rozwój gruczołów piersiowych

Menarche praecox – przedwczesne

izolowane krwawienie miesięczne

OPÓŹNIONE DOJRZEWANIE

PŁCIOWE Jeśli do 13 r. ż. nie ma cech rozwoju

gruczołów piersiowych lub do 15 r. ż. brak menarche

Jeśli do 14 r. ż. nie ma rozwoju jąder lub do 16 – 17 r. ż. brak pokwitaniowego skoku wzrastania

Bardzo charakterystyczne jest u obu płci wieku kostnego poniżej 13 lat oraz adekwatne do wieku kostnego stężenie gonadotropin (na poziomie 2F)

Większość przypadków opóźnionego

dojrzewania ma podłoże

konstytucjonalne, związane jest

z indywidualnym wolnym tempem rozwoju

JEDNAKŻE U CZĘŚCI DZIECI WYNIKA Z :

1. Pierwotnych zaburzeń w układzie

podwzgórze-przysadka

2. Pierwotnego defektu gonad

Jednostki chorobowe występujące

częściej w okresie pokwitania

Reumatologia

1. Zesztywniające zapalenie

stawów kręgosłupa

2. Zespół Reitera

3. Choroby tkanki łącznej –

kolagenozy

4. Idiopatyczna osteoporoza

młodzieńcza

Dolegliwości ze strony

układu krążenia1. Niewinne niemiarowości rytmu

serca

2. Szmery niewinne

3. Objawy dystonii

neurowegetatywnej:

Łatwe męczenie

Duszność

Kłucia w okolicy serca

Omdlenia ortostatyczne

Inne częściej występujące choroby

Istotny wzrost występowania wola

młodzieńczego

Nowotwory

Otyłość i jadłowstręt psychiczny (anoreksja)

ADOLESCENCJA TO NIE TYLKO DOJRZAŁOŚĆ GONAD I

NARZĄDÓW PŁCIOWYCH, ZMIANY W WYGLĄDZIE I

PROPORCJACH CIAŁA; TO TAKŻE ROZWÓJ PSYCHICZNY

PROWADZĄCY DO OSIĄGNIĘCIA DOJRZAŁOŚCI

PSYCHOSPOŁECZNEJ I EMOCJONALNEJ

Dojrzewanie płciowe Adolescencja

DORASTANIE

Zaburzenia psychiczne

Zachwianie równowagi emocjonalnej

Pogorszenie samopoczucia psychicznego

Labilność uczuć podobna do tej w okresie

wczesnego dzieciństwa

Osłabienie pamięci, zmniejszenie

koncentracji uwagi

Konflikty

Ról

Zależności

Identyfikacji

Konflikty

Frustracja

(z łac.zawód udaremnienie; zespół przykrych emocji

związanych z niemożnością realizacji potrzeb

lub osiągnięcia celu)

Zachowania patologiczne

Dalszy rozwój intelektualny

Doskonalenie funkcji poznawczych

Rozwój pamięci logicznej

Myślenie abstrakcyjne

Rozwój siły woli

Ustalenie systemu wartości

CZYLI TWORZENIE CHARAKTERU

W OKRESIE DORASTANIA OSIĄGNIĘTA

ZOSTAJE DOJRZAŁOŚĆ PSYCHICZNA CZYLI

EMOCJONALNA I SPOŁECZNA TO ZNACZY

NASTĘPUJE PRZYSTOSOWANIE DO ŻYCIA

SAMODZIELNEGO, NIEZALEŻNEGO,

CHARAKTERYSTYCZNEGO DLA CZŁOWIEKA,

KTÓRY SAM DECYDUJE O SOBIE I PONOSI

KONSEKWENCJE SWEGO POSTĘPOWANIA

Dziękuję za uwagę