Oferta edukacyjna - pamiec.plOferta edukacyjna. Oferta edukacyjna Biura Edukacji Publicznej IPN...

Post on 15-Jul-2020

13 views 0 download

Transcript of Oferta edukacyjna - pamiec.plOferta edukacyjna. Oferta edukacyjna Biura Edukacji Publicznej IPN...

Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

Biuro Edukacji Publicznejul. Wołoska 7, 02-675 Warszawa

ISBN 978-83-7629-683-8

Oddziały IPN

Delegatury IPN

Miasta wojewódzkie (siedziby Oddziałów i Delegatur IPN)

Pozostałe siedziby Delegatur IPN

Granice województw

Miasta wydzielone (na prawach powiatu)

Miasta powiatowe

Kolorami wyróżniono obszary poszczególnych Oddziałów IPN

LEGENDA

OPOLE

Radom

OPOLE

KolnoSokółkaMońki

Grajewo

Augustów

Sejny

Ełk

Olecko

Pisz

Gołdap

Giżycko

Suwałki

Siemiatycze

HajnówkaBielskPodlaski

WysokieMazowieckie

Zambrów

PułtuskWyszków

OstrówMazowiecka

MakówMazowiecki

Przasnysz

Ciechanów

Płońsk

Sierpc

MławaŻuromin

Ostrołęka

Węgorzewo

Mrągowo

Kętrzyn

Szczytno

NidzicaDziałdowo

Nowe MiastoLubawskie

Ostróda

LidzbarkWarmiński

BartoszyceBraniewo

Elbląg

Kwidzyn

Sztum

Malbork

Nowy DwórGdański

Iława

Rypin

Golub--Dobrzyń

Brodnica

SokołówPodlaski

Węgrów

Wołomin

MińskMazowieckiOtwock

OżarówMazowiecki

PruszkówGrodziskMazowiecki

Legionowo

Siedlce

GarwolinGrójec

Piaseczno

Nowy DwórMazowiecki

SochaczewGostynin

Żyrardów

RawaMazowiecka

Łuków

LipskoZwoleńSzydłowiec

Przysucha

BiałobrzegiKozienice

Opoczno

TomaszówMazowiecki

OstrowiecŚwiętokrzyskiStarachowice

Skarżysko--KamiennaKońskie

PiotrkówTrybunalski

Sandomierz

Opatów

TomaszówLubelski

Hrubieszów

Biłgoraj

Janów Lubelski

KraśnikKrasnystaw

Łęczna

OpoleLubelskie

PuławyLubartów Włodawa

Parczew

RadzyńPodlaski

Nisko

Zamość

Chełm

BiałaPodlaska

Tarnobrzeg

Gorlice

DąbrowaTarnowska

Świdnik

Lubaczów

PrzeworskJarosław

UstrzykiDolne

SanokLesko

BrzozówJasło

RopczyceDębica

MielecKolbuszowa

Łańcut

Leżajsk

Stalowa Wola

Przemyśl

Krosno

Strzyżów

SzczecinekCzłuchów

BytówKościerzyna

Chojnice

StarogardGdański

PruszczGdański

PuckWejherowo

Lębork

Nakłonad Notecią

WąbrzeźnoChełmno

ŚwiecieSępólnoKrajeńskie

Tuchola

Złotów

Grudziądz

SopotGdynia

Słupsk

Wałcz

Sławno

Świdwin

DrawskoPomorskie

BiałogardTczew

Kartuzy

Piła

ToruńMyślibórz

Gryfino

Pyrzyce

StargardSzczeciński

Łobez

Kołobrzeg

Gryfice

Police Goleniów

KamieńPomorski

Choszczno

WrześniaŚroda

WielkopolskaWolsztyn

GrodziskWielkopolski

NowyTomyśl

Międzychód SzamotułyOborniki

WągrowiecCzarnków

Chodzież

Świebodzin

Słubice Sulęcin Międzyrzecz

StrzelceKrajeńskie

Żnin

Mogilno

Inowrocław

Radziejów

AleksandrówKujawski Lipno

Wieruszów

Pabianice

Bełchatów

Brzeziny

Łowicz

KutnoTurek

KołoSłupca

Gniezno

Kępno

Ostrzeszów

OstrówWielkopolski

PleszewSkierniewice

Konin

Włocławek Płock

Kościan

KrotoszynRawicz

GostyńJarocinWschowa

Nowa Sól

Trzebnica

Milicz

Oleśnica

Oława

Strzelin

Kłodzko

ZąbkowiceŚląskie

Dzierżoniów

ŚwidnicaKamiennaGóra

Lubin

PolkowiceGłogów Góra

Wołów

NysaPrudnik

Głubczyce

Kędzierzyn--Koźle

Krapkowice

Brzeg

Namysłów

Racibórz

Legnica

JeleniaGóra

Leszno

Wieluń

Zduńska Wola

Łask

ZgierzPoddębice

ŁęczycaŚrem

ŻaryŻagań

KrosnoOdrzańskie

ŚrodaŚląskaJawor

ZłotoryjaLubań

BolesławiecZgorzelec

StrzelceOpolskie

Olesno

Kluczbork

Lubliniec

Wałbrzych

ZielonaGóra

Sieradz

PajęcznoRadomskoLwówek

Śląski

TarnowskieGóry Zawiercie

Myszków

Kłobuck

Częstochowa

Kalisz

Żywiec

Cieszyn

Wodzisław Śląski

SuchaBeskidzka

Wadowice

Oświęcim

Chrzanów

Bielsko--Biała

Staszów

Busko--Zdrój

KazimierzaWielka

Pińczów

Jędrzejów

Włoszczowa

Zakopane

Nowy Targ

Limanowa

Brzesko

Bochnia

Proszowice

Wieliczka

Myślenice

Miechów

NowySącz

Tarnów

Łosice

Ryki

Olkusz

Łomża

Świnoujście

Pszczyna

BIAŁYSTOKBydgoszcz

GDAŃSK

GORZÓWWIELKOPOLSKI

POZNAŃ

SZCZECIN

KIELCE

KRAKÓW

WROCŁAW

ŁÓDŹ

KATOWICE

RZESZÓW

LUBLIN

OLSZTYN

WARSZAWA

Radom

Koszalin

Warszawa 2014

Biura Edukacji Publicznej IPN

Oferta edukacyjna

Oferta edukacyjnaBiura Edukacji Publicznej IPN

Warszawa 2014

2

Celem projektu jest zainteresowanie młodzieży najnowszą historią Polski. Dzięki spotkaniom ze świad-kami historii uczniowie mają szansę poznać dzieje swojego regionu i losy osób, które przeciwstawiając się na różne sposoby nazizmowi i komunizmowi, przy-czyniły się do odzyskania przez Polskę niepodległości i budowy społeczeństwa obywatelskiego. Opowieści świadków pozwalają zrekonstruować przebieg wydarzeń, ukazują ich kontekst społeczny i umoż-liwiają ich odbiorcom poczuć klimat przeszłości. Projekt jest realizowany od 2007 r. przez Instytut Pamięci Narodowej, Centrum Edukacji Obywatelskiej oraz Muzeum Powstania Warszawskiego. Jego rezultatem jest zebranie wielu relacji, z których najciekawsze zostały opublikowane w wydawnictwie albumowym Migawki z przeszłości. Opowieści świadków historii.

Projekty edukacyjneOpowiem ci o wolnej Polsce –

spotkania ze świadkami historii

opowiem_ci.edu@ipn.gov.pl Anna Brojer anna.brojer@ipn.gov.pl Olga Tumińska olga.tuminska@ipn.gov.pl

www.pamiec.pl/opowiemAHEEEHAPEGPMMAOMJPAHEEEHABNFFFNBPFCFGILMHEPBNFFFNBEEECNJFNALPBMKHPACOJHGGLHBKFHAPFODAKPADIKKJBCBOFFCEFNFNNEPLBMLKFNGAHFHAFFEBAPBBBPAPIFLIEOBPHDBBANIBDHHHHHHHPHHHHHHHPPPHHHHHHH

3

Celem projektu jest zachęcenie młodzieży do odszukania, udokumentowania i upamiętnienia w środowisku lokalnym zapomnianych bohaterów, których nazwisk często nie można znaleźć na kartach podręczników. Tegoroczna edycja projektu będzie poświęcona kapłanom i osobom konsekro-wanym różnych wyznań, którzy realizując swoje powołanie w okresie władzy systemów totalitarnych (nazistowskiego i komunistycznego), walczących z instytucjami kościelnymi, pozostali wierni Bogu i Ojczyźnie. Zadaniem uczestników będzie upamięt-nienie tych osób, ukazanie ich działalności i postaw oraz walki o wartości, których wyznawanie powodo-wało represje ze strony reżimów totalitarnych.

Podobnie jak w poprzednich edycjach, każdy bohater zostanie uczczony na mapie pamięci na stronie www.pamiec.pl/kamienie_pamieci.

Na stronie projektu można odnaleźć bohaterów upamiętnionych w ramach dotychczasowych pięciu edycji projektu. Były one poświęcone: uczestnikom wojny obronnej 1939 r., strajków sierpniowych 1980 r., żołnierzom wyklętym, nauczycielom historii prawdziwej oraz żołnierzom „Akcji Burza”.

Ewa Rogalewska ewa.rogalewska@ipn.gov.plKarol Usakiewicz karol.usakiewicz@ipn.gov.pl

www.pamiec.pl/kamienie_pamieciAHEEEHAPKANILHNKDODEDPAHEEEHABNFFFNBPJPBPECJKAHFGAPBNFFFNBDFDEGLFBCAGMFPGEJDJDOBLDIHPGLOMFJGCFFNCKHKIJMIHLDLLJCLHBOLHEAIBGFBDNLMFPGMJBKKCJJMKJBOLMFNNNNEHJIEHKIJELDJFAHFHAIBDDAPBBBPAPAHNMFPGFAHLLCFFAFAFILHHHHHHHPHHPHPPPPHPPHPPPHHHHPP

VI EDYCJA PROJEKTU

KAMIENIE PAMIĘCI

Udział we wszystkich przedsięwzięciach edukacyjnych jest bezpłatny

Kamienie pamięci – „Z modlitwą Ojczyźnie”

4

Do udziału w projekcie zapraszamy nauczycieli i uczniów klas II gimnazjum oraz I i II szkół ponad-gimnazjalnych. Uczniowie poznają losy byłych więźniarek niemieckich obozów koncentracyjnych oraz sowieckich łagrów. Zanim jednak spotkają się z kobietami i nagrają notacje, wezmą wraz z nauczycielem udział w warsztatach przygo-towujących do rozmów ze świadkami historii i prezentujących techniki dokumentowania ich relacji. Nagrane notacje zostaną zaprezento-wane podczas ogólnopolskiego spotkania.

Karolina Kolbuszewskakarolina.kolbuszewska@ipn.gov.pl

www.pamiec.pl/patroni_ulic AHEEEHAPDFHCOFHCOEGNMPAHEEEHABNFFFNBPAKJHBKJHBHJOIPBNFFFNBCFFPICFNBFMGAFMGAPJJEEBBFNNDBPMJKPNFKMFCNPCDMHLOJBODIONLLBKGAOOFFANEBGAFMBDLPAIMDGPDLLBMNNFNNEHCPBNPCDJAJMPAHFHACLGJAPBBBPAPMKKGAFMJCDKBAAHCAKPFBHHHHHHHPHHPPPHHHPPPPHPHPHPPPH

Anna Klimowicz anna.klimowicz@ipn.gov.pl

pamiec.pl/o-tym-nie-mozna-zapomniec

AHEEEHAPJEMIBDACIBCHBPAHEEEHABNFFFNBPAKNLMLECACBLNPBNFFFNBDEIHOMFDKNBLPGGPDPMEBLCEFIEELKNPACBFHJKLLACOGOAOKIIGOMGJEFKMJEDCFFNGBGPLKGOCGOCGIJMFPEIMFNNNFEPBKBAACFPCPODAHFHAPCIKAPBBBPAPKGOAPJFHFGOIAHCDBHPKNHHHHHHHPHHHPHHPHHHPHHPPPHHPHP

O tym nie można zapomnieć… – spotkania z kobietami, które

przeszły piekło obozów i łagrów

Projekt edukacyjny „Patroni naszych ulic”

Wielu ulicom i placom, przy których mieszkamy i pracujemy, patronują postaci historyczne. Wybór patronów przestrzeni, w której żyjemy, świadczy nie tylko o naszej wrażliwości historycznej, lecz także wskazuje na wartości, do których chcemy się odwoływać. Godzi się znać patrona swojej ulicy, wiedzieć, czyje nazwisko wymieniamy, podając przy różnych okazjach własny adres.Wśród patronów ulic i placów są osoby, które na trwałe zapisały się w dziejach Polski XX w. W ramach ogólnopolskiej akcji edukacyjnej wydajemy broszury prezentujące sylwetki niektórych z nich. Naszym celem jest dostarczenie tych publikacji do każdego gospodarstwa domowego, każdej firmy, które znajdują się przy ulicy noszącej imię tego patrona. Zapraszamy grupy uczniów, harcerzy do współpracy przy roznoszeniu książeczek. Jest to doskonała okazja, aby młodzież poznawała postaci histo-ryczne, jednocześnie przekazując tę wiedzę innym mieszkańcom swojego miasta. Na stronie internetowej projektu www.pamiec.pl/patroni_ulic można sprawdzić, jakie książeczki zostały wydane i do których miast już dotarły.

5

Tę propozycję kierujemy do nauczycieli wszystkich typów szkół. W ciągu dziewięćdziesięcio minutowych zajęć, przeprowadzanych w szkole przez przygoto-wanych do tego celu edukatorów, uczniowie poznają jeden z tematów związanych z najnowszą historią Polski. Dzięki bogatemu materiałowi źródłowemu i zastosowaniu różnorodnych metod dydaktycznych lekcje zachęcają do samodzielnych poszukiwań. Zajęcia są bezpłatne, można je zamówić telefonicznie lub korzystając z poczty elektronicznej u koordyna-torów regionalnych.

W ofercie znajdują się następujące tematy: � PRL – państwo totalitarne? � Prześladowani i aparat terroru 1944–1989 � Sztuka w służbie propagandy � Dzieje pewnego eksperymentu – gospodarka PRL � Z flagą narodową przez najnowszą historię Polski � „W samo południe” – wybory 4 czerwca 1989 � „A więc wojna…” – polski wrzesień 1939 � Polacy ratujący Żydów � „Grudniowy wstał świt, nie wiedział nikt

nic…” – stan wojenny w Polsce � Historie żołnierzy z wyrokiem – polskie

podziemie niepodległościowe po 1945 r.

Od listopada 2014 r. oferta zostanie rozszerzona o nowe tematy: � Zbrodnia Wołyńska � Uliczka – obraz świata żydowskiego i jego zagłady

(scenariusz w ramach współpracy z IPN opracował Instytut Yad Vashem)

Zapraszamy nauczycieli korzystających z lekcji do wypełnienia ankiety zamieszczonej na stronie www.pamiec.pl/lekcje. Uwagi pomogą nam udoskonalić realizowane prezentacje.

Regionalni koordynatorzy projektu:OBEP IPN Białystok – Krzysztof Jodczyk 85 664 57 87 krzysztof.jodczyk@ipn.gov.plOBEP IPN Gdańsk – Izabela Brzezińska58 669 05 36, izabela.brzezinska@ipn.gov.plOBEP IPN Gdańsk Delegatura w Bydgoszczy – dr Marek Szymaniak52 321 95 00, marek.szymaniak@ipn.gov.plOBEP IPN Katowice – Andrzej Sznajder32 207 03 10, andrzej.sznajder@ipn.gov.plOBEP IPN Kraków – Dariusz Gorajczyk12 289 20 69, dariusz.gorajczyk@ipn.gov.plOBEP IPN Lublin – Agnieszka Jaczyńska 81 536 34 63 agnieszka.jaczynska@ipn.gov.plOBEP Lublin Delegatura w Radomiu – Bogusław Bek 48 368 24 21 boguslaw.bek@ipn.gov.plOBEP IPN Łódź – Paweł Kowalski42 616 27 16, pawel.kowalski@ipn.gov.plOBEP IPN Poznań – Marta Szczesiak- -Ślusarek 61 835 69 64 marta.szczesiak@ipn.gov.plOBEP IPN Rzeszów – Zenon Fajger17 867 30 32, zenon.fajger@ipn.gov.plOBEP IPN Szczecin – Katarzyna Rembacka 91 312 94 10 katarzyna.rembacka@ipn.gov.plOBEP IPN Warszawa – dr Dariusz Gałaszewski 22 860 70 51 dariusz.galaszewski@ipn.gov.plOBEP IPN Wrocław – Iwona Demczyszak 71 326 97 45 iwona.demczyszak@ipn.gov.pl

Ogólnopolski koordynator projektu:Katarzyna Cegieła katarzyna.cegiela@ipn.gov.pl

www.pamiec.pl/lekcjeAHEEEHAPHLJHEMHPAPAHEEEHABNFFFNBPMHIGJOMPEPBNFFFNBABJDAPFJLCEEDLDBELFILIKKEHOJHLBFCPHPCEPBJDFHOINMJEMFNNFNEHLHKMGAOOAHFHANHCNAPBBBPAPCCKJGPCBDCCAEDMIIHHHHHHHPHHPPHPPPHHHPPHPPH

Lekcje z historii najnowszej

6

Lekcje archiwalne przygotowane z myślą o uczniach szkół ponadgimnazjalnych (także niedowidzących i niewidomych) odbywają się w siedzibach IPN. Każda z lekcji składa się z dwóch części. W pierw-szej uczniowie poznają zasady działania archiwum i korzystania z dokumentów w nim zgromadzonych oraz różne rodzaje materiału źródłowego. Część druga ma charakter warsztatowy – polega na analizie przykładowych dokumentów, dzięki czemu można zobaczyć mechanizmy i metody działania aparatu bezpieczeństwa, na przykład wobec Kazimierza Świtonia, Anny Walentynowicz czy Krzysztofa Skiby.

Regionalni koordynatorzy projektu:OBEP IPN Białystok – Paweł Kalisz 85 664 57 85, pawel.kalisz@ipn.gov.pl OBEP IPN Gdańsk – Izabela Brzezińska 58 669 05 36, izabela.brzezinska@ipn.gov.plOBEP IPN Gdańsk Delegatura w Bydgoszczy – dr Katarzyna Maniewska 52 321 95 00 katarzyna.maniewska@ipn.gov.plOBEP IPN Katowice – dr Kornelia Banaś 32 207 03 11, kornelia.banas@ipn.gov.plOBEP IPN Kraków – Dariusz Gorajczyk 12 289 20 69, dariusz.gorajczyk@ipn.gov.plOBEP IPN Lublin – Agnieszka Skura 81 536 34 67, agnieszka.skura@ipn.gov.plOBEP IPN Łódź – Paweł Kowalski 42 616 27 16, pawel.kowalski@ipn.gov.plOBEP IPN Poznań – Katarzyna Florczyk 61 835 69 53, katarzyna.florczyk@ipn.gov.plOBEP IPN Rzeszów – Zenon Fajger 17 867 30 32, zenon.fajger@ipn.gov.plOBEP IPN Szczecin – Paweł Miedziński 91 312 94 13, pawel.miedzinski@ipn.gov.plOBEP IPN Warszawa – Monika Bielak 22 860 70 38, monika.bielak@ipn.gov.plOBEP IPN Wrocław – dr Joanna Hytrek-Hryciuk 71 326 97 44 joanna.hytrek@ipn.gov.pl

Ogólnopolscy koordynatorzy projektu:BEP: dr Kornelia Banaś 32 207 03 11kornelia.banas@ipn.gov.plBUiAD: Grzegorz Trzyna 22 581 89 27grzegorz.trzyna@ipn.gov.pl

www.pamiec.pl/lekcjeAHEEEHAPHLJHEMHPAPAHEEEHABNFFFNBPMHIGJOMPEPBNFFFNBABJDAPFJLCEEDLDBELFILIKKEHOJHLBFCPHPCEPBJDFHOINMJEMFNNFNEHLHKMGAOOAHFHANHCNAPBBBPAPCCKJGPCBDCCAEDMIIHHHHHHHPHHPPHPPPHHHPPHPPH

Co kryją archiwa IPN?

7

„Historia w kolorach” to propozycja edukacyjna IPN skierowana do najmłodszych odbiorców historii najnowszej. Jej głównym celem jest zainteresowanie dzieci dziejami Polski i Polaków oraz przybliżenie, w atrakcyjnej i przystępnej formie, polskich symboli narodowych – godła, flagi i hymnu. W ramach programu powstał m.in. krótki film animowany Polskie symbole narodowe, trójwymiarowa książeczka i kolorowanki, które można wykorzystać na zajęciach z dziećmi w przedszkolach lub szkołach podstawo-wych. Jako materiały uzupełniające proponujemy także gry internetowe, nawiązujące do postaci i obra-zów pojawiających się w filmie oraz klasyczne puzzle.Wszystkie materiały edukacyjne można wykorzy-stywać podczas samodzielnych zajęć z dziećmi. Istnieje również możliwość przeprowadzenia takich zajęć przez pracowników IPN.

Koordynatorzy projektu:dr Tomasz Łabuszewski tomasz.labuszewski@ipn.gov.plJacek Pawłowicz jacek.pawlowicz@ipn.gov.plKontakt w sprawach organizacyjnych:Joanna Śmieszek-Raducha joanna.smieszek@ipn.gov.pl

www.pamiec.pl AHEEEHAPNKHNOHAABPAHEEEHABNFFFNBPMHJKBKNCIPBNFFFNBAHFPGHFAGKMJAGPODFANPPFMJKJCGHAFGAPACPNHGCICFPCNEBMFFNFNEPAIJJAKMBAHFHACLIJAPBBBPAPEJNCPNDOEEHFAMLGFHHHHHHHPHHPPHPPHHPHHPPPHH

Joanna Dutka-Kącka joanna.dutka@ipn.gov.pldr Maciej Zakrzewski maciej.zakrzewski@ipn.gov.pl

www.pamiec.plAHEEEHAPNKHNOHAABPAHEEEHABNFFFNBPMHJKBKNCIPBNFFFNBAHFPGHFAGKMJAGPODFANPPFMJKJCGHAFGAPACPNHGCICFPCNEBMFFNFNEPAIJJAKMBAHFHACLIJAPBBBPAPEJNCPNDOEEHFAMLGFHHHHHHHPHHPPHPPHHPHHPPPHH

Projekt „Pamięć dla Europy”, adresowany do mło-dzieży w wieku gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym, ma na celu zwiększenie świadomości dotyczącej zbrodni wojennych popełnionych w trakcie II wojny światowej na terytorium Polski. Uczniowie mają okazję zgłębić historię swojego regionu i przyjąć odpo-wiedzialność za lokalne miejsca pamięci, odnaleźć w swojej okolicy miejsca, gdzie zostały popełnione zbrodnie wojenne, poznać ich historię i podjąć nad nimi opiekę.

Pamięć dla Europy

Historia w kolorach

8

Konkursy

Szósta edycja konkursu zostanie ogłoszona wiosną 2015 r. Konkurs skierowany jest do uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych i ma na celu przywrócenie pamięci o ofiarach zbrodni katyń-skiej. Zadanie konkursowe polega na stworzeniu strony z albumu poświęconej konkretnej ofierze zbrodni katyńskiej. Uczniowie muszą opracować koncepcję plastyczną pracy i wykazać się dużym zaangażowaniem w poszukiwania informacji o wybranym przez siebie bohaterze. Udział w kon-kursie pozwala poznać sylwetki zamordowanych, ich życie prywatne, dokonania, sukcesy i rolę, jaką odgrywali w życiu publicznym niepodległej Polski.

Nagrodą dla zwycięzców i ich opiekunów w czterech edycjach konkursu były wyjazdy edukacyjne do miejsc związanych ze zbrodnią katyńską oraz marty-rologią Polaków na Kresach. Laureaci odwiedzili m.in. Polskie Cmentarze Wojenne w Katyniu, Charkowie, Miednoje i Bykowni. W 2014 r. z powodu sytuacji politycznej wyjazd na Wschód okazał się niemożliwy. Nagrodą w piątej edycji konkursu było odwiedzenie Monte Cassino we Włoszech i innych miejsc zwią-zanych z walkami II Korpusu Polskiego, w którym służyli żołnierze ocaleni z obozów i łagrów w ZSRR.

Szczegółowe informacje o konkursie zamiesz-czone są na stronie www.pamiec.pl/sprzaczki oraz www.facebook.com/edu.ipn w zakładce Konkurs „Sprzączki…”

Sprzączki i guziki z orzełkiem ze rdzy…

Karol Wisłocki karol.wislocki@ipn.gov.pl

www.pamiec.pl/sprzaczkiAHEEEHAPEOPAKAOMJPAHEEEHABNFFFNBPFCNPFLMHEPBNFFFNBBHBDIOFKELPAFKHPACOJHGGLHJCFPFCFBFAIPADIKKJBCBOFFCEFFFFFEPDHKDJBLGAHFHAFFEAAPBBBPAPILNAHOBPHDBBANIBDHHHHHHHPHHHPPHHPPPHHHHHHH

9

Katarzyna Cegieła katarzyna.cegiela@ipn.gov.pl

www.pamiec.pl/konkursyAHEEEHAPHLBGFMHPAPAHEEEHABNFFFNBPMHIKMOMPEPBNFFFNBGBPGHLFOOCEJMLDBELFILIKKEHOJKFKFEPEPDPPBJDFHOINMJEMFNFNFEPDCCEOCNOAHFHANHCMAPBBBPAPCLOBFJCBDCCAEDMAIHHHHHHHPHHHPHPPPHHHPPHPPH

W związku z Rokiem Jana Karskiego Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej w Łodzi organizuje ogólnopolski konkurs dla uczniów szkół ponad­gimnazjalnych. Jego celem jest upowszechnienie wiedzy o Janie Karskim. W pierwszym etapie konkursu trzyosobowe drużyny mają przygotować elektroniczny projekt gazetki szkolnej poświęconej temu bohaterowi. Do drugiego – finałowego – etapu zostanie zakwalifikowanych 18 zespołów. Finał konkursu odbędzie się 27 listopada 2014 r. w Łodzi. Będzie miał formę turnieju wiedzy o życiu i działalności Jana Karskiego oraz historii II wojny światowej, a zadania będą wymagały wykazania się wiedzą, umiejętnością analizy mapy i tekstów źródłowych, a także znajomością ikonografii. Organizatorzy przewidują również wycieczkę po Łodzi dla uczestników spotkania finałowego.Zgłoszenia udziału w konkursie należy nadsyłać do 15 września 2014 r.

„Za dużo widziałem w czasie wojny…” – Jan Karski” (1914–2000)

Magdalena Zapolska-Downar magdalena.filip@ipn.gov.plPaweł Kowalskipawel.kowalski@ipn.gov.pl

www.pamiec.pl/konkursyAHEEEHAPHLBGFMHPAPAHEEEHABNFFFNBPMHIKMOMPEPBNFFFNBGBPGHLFOOCEJMLDBELFILIKKEHOJKFKFEPEPDPPBJDFHOINMJEMFNFNFEPDCCEOCNOAHFHANHCMAPBBBPAPCLOBFJCBDCCAEDMAIHHHHHHHPHHHPHPPPHHHPPHPPH

70 lat po obławie augustowskiej

W związku z przypadającą w lipcu 2015 r. siedemdziesiątą rocznicą największej zbrodni komunistycznej na terenie powojennej Polski zapraszamy nauczycieli i studentów do wzięcia udziału w konkursie „70 lat po obławie augu-stowskiej”. Zadaniem uczestników konkursu jest przygotowanie scenariusza zajęć szkolnych lub akademickich na temat dokonanej w lipcu 1945 r. zbrodni nazywanej „Małym Katyniem”. Szczegółowe informacje znajdą Państwo na stronie www.pamiec.pl/konkursy.

Udział we wszystkich przedsięwzięciach edukacyjnych jest bezpłatny

10

Anna Klimowicz anna.klimowicz@ipn.gov.pl

www.pamiec.pl/konkursyAHEEEHAPHLBGFMHPAPAHEEEHABNFFFNBPMHIKMOMPEPBNFFFNBGBPGHLFOOCEJMLDBELFILIKKEHOJKFKFEPEPDPPBJDFHOINMJEMFNFNFEPDCCEOCNOAHFHANHCMAPBBBPAPCLOBFJCBDCCAEDMAIHHHHHHHPHHHPHPPPHHHPPHPPH

Konkurs jest skierowany do uczniów wszystkich poziomów szkół. Zadanie uczestników polega na wykonaniu komiksu przedstawiającego epizod, rozgrywający się na tle wydarzeń ważnych dla dziejów społeczeństwa polskiego, w którym bierze udział realny lub fikcyjny bohater. Zakres chronolo-giczny pracy powinien obejmować okres od 1918 r. do 1989 r. Praca ma stanowić zamkniętą całość o objętości od 8 do 10 stron.

Prace oceniane będą w trzech grupach wieko-wych: uczniowie szkół podstawowych (klasy IV–VI), uczniowie szkół gimnazjalnych i uczniowie szkół ponadgimnazjalnych. Szczegółowe informacje znajdują się na stronie www.pamiec.pl/konkursy.

Epizody z historii najnowszej Polski w komiksie

Katarzyna Cegieła katarzyna.cegiela@ipn.gov.pl

www.pamiec.pl/konkursyAHEEEHAPHLBGFMHPAPAHEEEHABNFFFNBPMHIKMOMPEPBNFFFNBGBPGHLFOOCEJMLDBELFILIKKEHOJKFKFEPEPDPPBJDFHOINMJEMFNFNFEPDCCEOCNOAHFHANHCMAPBBBPAPCLOBFJCBDCCAEDMAIHHHHHHHPHHHPHPPPHHHPPHPPH

Nie liczby widzę, a twarze… Literacki obraz zbrodni totalitaryzmów

Zapraszamy studentów studiów licencjackich, magi-sterskich i doktoranckich oraz pełnoletnich uczniów szkół ponadgimnazjalnych do udziału w drugiej edycji konkursu „Nie liczby widzę, a twarze… Literacki obraz zbrodni totalitaryzmów”. Jego celem jest przywracanie pamięci o ofiarach zbrodniczych systemów – nazizmu i komunizmu oraz pokazanie uniwersalnych zagrożeń, jakie niosą ze sobą systemy totalitarne. Zadaniem uczestników jest napisanie tekstu prozatorskiego ukazującego losy jednostki w systemie totalitarnym. Historia przedstawiona w pracy może być oparta na faktach lub być fikcją literacką bazującą na wydarzeniach historycznych.Szczegóły znajdują się na stronie www.pamiec.pl/konkursy.

11

Płyta Historia w filmie jest przystosowana do pracy z uczniami niewidzącymi i niesłyszącymi. Umieszczone na niej fragmenty filmów są zaopatrzone w audiodeskrypcję jako dodatkową ścieżkę dźwiękową i napisy. Płyta zawiera także propozycje ćwiczeń i zadań przystosowanych do potrzeb uczniów niesłyszących i niewidzących.

Materiały edukacyjne Solidarność – narodziny legendy zawierają scenariusz o powstaniu NSZZ

„Solidarność” oraz bogaty materiał źródłowy, na który składają się fragmenty dokumentów Biura Politycznego KC PZPR, wspomnienia i relacje, artykuły z tzw. drugiego obiegu. Druk powiększoną czcionką i alfabetem Braille’a umoż-liwia wykorzystanie materiału na zajęciach z uczniami niewidzącymi i słabowidzącymi.

Warsztaty historyczne „Ośmiornica” czyli Solidarność Walcząca na celowniku bezpieki są w pełni dostosowane do potrzeb uczniów słabowidzących i niewidomych. Dotyczą rozpracowania Solidarności Walczącej przez Służbę Bezpieczeństwa PRL. W ich skład wchodzi: scenariusz zajęć, miniwykład, teksty źródłowe, prezentacja multimedialna oraz grafika wypukła. W warsztatach przewidziano m.in. indywidualną pracę uczniów nad źródłem historycznym wytworzonym przez aparat bezpie-czeństwa, co umożliwia zastosowanie w tekstach powiększonej czcionki oraz alfabetu Braille’a.

Warsztaty są realizowane w ramach ogólnopolskiego projektu edukacyjnego „Co kryją archiwa IPN?”.

Propozycje dla uczniów ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi

Płyta DVD do niekomercyjnego odtwarzania, przeznaczona do celów edukacyjnych. Wszystkie prawa autorskie i prawa producenta do nagranych utworów zastrzeżone. Kopiowanie, wynajmowanie, wypożyczanie, wykorzystywanie tego nośnika do wykonań

publi

cznych

i nag

rań RT

V bez

zezw

olenia

zabr

onion

e.

Iwona Demczyszak iwona.demczyszak@ipn.gov.pl

www.pamiec.plAHEEEHAPNKHNOHAABPAHEEEHABNFFFNBPMHJKBKNCIPBNFFFNBAHFPGHFAGKMJAGPODFANPPFMJKJCGHAFGAPACPNHGCICFPCNEBMFFNFNEPAIJJAKMBAHFHACLIJAPBBBPAPEJNCPNDOEEHFAMLGFHHHHHHHPHHPPHPPHHPHHPPPHH

12

Tematyczne portale edukacyjne zawierają kompendium wiedzy o różnych zagadnieniach, są wzbogacone o zdjęcia, filmy, teksty źródłowe, teksty piosenek.

Inne działania edukacyjne

Portale tematyczne

� www.1wrzesnia39.pl � www.13grudnia81.pl � www.17wrzesnia39.pl � www.czerwiec56.ipn.gov.pl � www.czerwiec76.ipn.gov.pl � www.grudzien70.ipn.gov.pl � www.korbonski.ipn.gov.pl � www.kultura-niezalezna.pl � www.martyrologiawsipolskich.pl � www.marzec1968.pl � www.oblawaaugustowska.pl � www.okulicki.ipn.gov.pl � www.pilecki.ipn.gov.pl � www.poszukiwania.ipn.gov.pl � www.rok1989.pl � www.sierpien1980.pl � www.slady.ipn.gov.pl � www.trueaboutcamps.eu � www.wilczetropy.ipn.gov.pl � xj.popieluszko.pl � www.zbrodniawolynska.pl � www.zyciezazycie.pl

www.pamiec.pl/portaleAHEEEHAPKANILOGLBPAHEEEHABNFFFNBPJPBPEDIKMPBNFFFNBBADGCNFEHAGMFFDMLEOBPFPBMPEBNKLFMJBIHKHBFCGGLHIHBEMFFNFNEPBCBMFHGKAHFHAIBNMAPBBBPAPALEHDDFECCCACGBLIHHHHHHHPHPHPHHHPPHHHHHHHH

Od lutego 2012 r. na portalu społecznościowym Facebook istnieje Strefa Edukacyjna IPN adreso-wana przede wszystkim do uczniów, studentów oraz nauczycieli. W specjalnie utworzonych zakładkach można znaleźć informacje o konkursach ogólno­polskich, projektach i akcjach edukacyjnych, zagrać online w gry edukacyjne, obejrzeć filmy i zdjęcia, pobrać materiały edukacyjne. W minikonkursach organizowanych na tablicy Strefy Edukacyjnej IPN można wygrać bardzo atrakcyjne nagrody – często unikatowe. „Polubienie” konta pozwoli na bieżąco śle-dzić i nie przeoczyć żadnych działań edukacyjnych realizowanych przez Instytut Pamięci Narodowej. edu@ipn.gov.pl

www.facebook.com/eduipnAHEEEHAPHJAPJMFOKPAHEEEHABNFFFNBPMKNLMCFOBPBNFFFNBDAMAGJFJMFLAHJLBFLFILIKKEHKIINOFPDBCDNLLACFHOINMJEMFNFNFEHDJGFHCPGAHFHANHDNAPBBBPAPCBPJHLCBDBCAEDMAIHHHHHHHPHPHPHPHPHHPPPHPPH

Edukacja IPN na portalu Facebook

Biuro Edukacji Publicznej IPN prowadzi liczne akcje upamiętniające rocznice historyczne. Związane z nimi materiały edukacyjne można pobrać z naszej strony. Znajdują się tam m.in. gotowe do wydrukowania plakaty oraz propozycje apeli i lekcji rocznicowych.

Akcje i obchody

www.pamiec.pl/akcjeiobchodyAHEEEHAPDLIFBLIFBIGNJPAHEEEHABNFFFNBPAHECMHECMDEOIPBNFFFNBFDGNPGFLFCDNPCDNHLNJEEBBFNNDBIJNLCPFLGCPGAFMJINOJBODIONLLBKGEFOPFGMGKNPCDACJMAIMDGPDLLBMNNFNNEPCILGAFMJBLOPAHFHACLHIAPBBBPAPMJKNPCDIDPNBAAHCAKPFBHHHHHHHPHPHHHHPHHPPPHPHPHPPPH

13

Udział we wszystkich przedsięwzięciach edukacyjnych jest bezpłatny

14

W ofercie edukacyjnej IPN znajduje się kilkaset wystaw przybliżających najnowszą historię Polski. Większość z nich koncentruje się na okresie II wojny światowej oraz późniejszym – zniewolenia komu-nistycznego. Wystawy opowiadają o zbrodniach obu reżimów totalitarnych na obywatelach polskich oraz o oporze Polaków i ich długotrwałym wysiłku podjętym w celu odzyskania wolności. Przypominają o walce polskiego podziemia niepodległościowego przeciwko obu okupantom oraz o protestach społecznych w PRL, przybliżają rolę Kościoła katolickiego, niezwykłą historię „Solidarności” oraz dramatyczne wydarzenia stanu wojennego.

Wystawy są bezpłatnie wypożyczane szkołom oraz placówkom kulturalnym i oświatowym w kraju oraz za granicą. Towarzyszą im foldery i katalogi, a także propozycje zajęć dla młodzieży.

Szczególnie polecamy wystawy: � Zagłada polskich elit. Akcja AB – Katyń � Kaźń Profesorów Lwowskich.

Wzgórza Wuleckie 1941 � Zaginieni w obławie augustowskiej (lipiec 1945) � „Zaplute karły reakcji”. Polskie podziemie

niepodległościowe 1944–1956 � W objęciach „Wielkiego Brata”.

Sowieci w Polsce 1944–1993 � Wybory i referenda w PRL w latach 1946–1989 � Adam Stefan Sapieha. Człowiek,

duszpasterz, mąż stanu � Wolności! Chleba! Poznański

Czerwiec 1956 w fotografii � „Niech się święci…”. Obchody świąt

i rocznic w Polsce Ludowej � Oczy i uszy bezpieki � Dni Solidarności

Sergiusz Kazimierczuk sergiusz.kazimierczuk@ipn.gov.pl

www.pamiec.pl/wystawyAHEEEHAPHFGAKMHPAPAHEEEHABNFFFNBPMKFDEOMPEPBNFFFNBDFNAFOFKPFLBPLDBELFILIKKEHKDKKLFMLADDOPBJDFHOINMJEMFFNFNEPDIGFFGLOAHFHANHDMAPBBBPAPCHNJOLEBDCCAEDMAIHHHHHHHPHHHHPPPPHHHPPHPPH

Wystawy

15

IPN TV

Biuro Edukacji Publicznej w ramach programu „Notacje – relacje świadków historii” doku-mentuje wspomnienia z okresu 1939–1989. Od 2007 r. zrealizowano kilkaset nagrań ze świadkami historii. Zarchiwizowane nagrania są wykorzystywane w celach naukowych i eduka-cyjnych, a także publikowane na historycznych portalach internetowych IPN oraz na stronach serwisu Youtube (youtube.pl/ipnnotacje). Nagrane dotychczas relacje świadków obejmują niemal cały okres historii najnowszej. Rezultatem działalności notacyjnej są materiały filmowe, które mogą być bezpłatnie udostępnione szkołom:

� Taśmy prawdy – wspomnienia ekipy filmowej nagrywającej film dokumentalny Robotnicy ’80;

� Próba generalna – historia strajku w Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarniczej opowiedziana przez jego uczestników;

� Zbrodnia bez kary – film o zbrodni katyńskiej. Rafał Pękała rafal.pekala@ipn.gov.pl

www.pamiec.pl/notacjewww.youtube.com/ipnnotacje

www.ipn.gov.pl/notacje

AHEEEHAPEGPMMAOMJPAHEEEHABNFFFNBPFCFGILMHEPBNFFFNBEFDBLKFIELPIPKHPACOJHGGLHBCCDPHFHDALGADIKKJBCBOFFCEFFFFFEPDGNCLFMGAHFHAFFEBAPBBBPAPIFAJOIGPHDBBANIBDHHHHHHHPHPHPPHHPPPHHHHHHH

Rafał Pękała rafal.pekala@ipn.gov.pl

www.pamiec.pl/ipntvwww.youtube.com/ipntvpl

AHEEEHAPHFGALMHPAPAHEEEHABNFFFNBPMKFDEOMPEPBNFFFNBEEKDFKFPKFLPFLDBELFILIKKEPGBDOLFCIACOBPBJDFHOINMJEMFNNFFEHLJLFNANOAHFHANHDNAPBBBPAPCPIJNPFBDCCAEDMIIHHHHHHHPHPPPHPPPHHHPPHPPH

Notacje – relacje świadków historii

IPN TV to projekt multimedialny, którego głównym celem jest popularyzacja historii najnowszej. Przygotowane do tej pory materiały filmowe dostępne na portalu Youtube i stronie www.pamiec.pl mogą służyć jako uzupełnienie działań edukacyjnych.

Dostępne są również spoty rocznicowe dotyczące obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych, siedemdziesiątej rocznicy Rzezi Wołyńskiej czy kampanii społecznej „IPN Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności” oraz materiały publicystyczne i rozmowy o książkach historycznych. Zespół IPN TV dokumentuje również wiele wydarzeń z działalności Instytutu Pamięci Narodowej, m.in. realizację projektów edukacyjnych oraz konferencje naukowe i popularnonaukowe.

16

W ramach przeglądu filmowego „Echa Katynia” prezentowane są filmy zarówno polskich, jak i zagranicznych autorów dotyczące zbrodni katyńskiej oraz innych wydarzeń powiązanych z nią kontekstem historycznym, kulturowym, politycznym czy socjologicznym. Projekcjom filmów towarzyszą dyskusje panelowe z udziałem reżyserów, histo-ryków, dziennikarzy, socjologów, dyplomatów, świadków ekshumacji, a także członków rodzin zamordowanych. Od 2013 r. pokazy filmowe odbywają się w kilkunastu miastach Polski.Szósta edycja przeglądu filmowego „Echa Katynia” odbędzie się w kwietniu 2015 r.

Jest to propozycja dla uczniów szkół gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych i osób dorosłych. Zadaniem klubów jest zapoznawanie ich członków i sympaty-ków z opartą na rzetelnych podstawach naukowych wiedzą historyczną o losach państwa i społeczeń-stwa polskiego w latach okupacji i powojennego zniewolenia.

Kluby „Grota” rozpoczęły swoją działalność w 2002 r. i są formą współpracy Instytutu Pamięci Narodowej ze Światowym Związkiem Żołnierzy Armii Krajowej. Działają w kilkudziesięciu miastach w Polsce, organizując cykliczne, różnorodne spotkania poświęcone tematom historycznym.

Więcej informacji oraz kontakt z klubami w poszczególnych miastach można znaleźć na portalu internetowym www.klub-generalagrota.pl.

Kluby Historyczne im. gen. Stefana Roweckiego „Grota”

Karolina Kolbuszewska karolina.kolbuszewska@ipn.gov.pl

www.klub-generalagrota.plAHEEEHAPHIBPEAFPKPAHEEEHABNFFFNBPMHBLJCAPEPBNFFFNBGAIGDLFPKJIJPPCICLFILIKKEHCEFCLFCNBHKELOBDFHOINMJEMFNNNNEPLFLEPENCAHFHANHDMAPBBBPAPCAAIGLDHBADAEDMMEHHHHHHHPHHPHHPPPHPPPPHPPH

Karol Wisłocki karol.wislocki@ipn.gov.pl

www.pamiec.pl/echakatyniaAHEEEHAPELICLAOMJPAHEEEHABNFFFNBPFHIOELMHEPBNFFFNBACBCLMFPADPJFKHPACOJHGGLHJGJFBLFIHEOOADIKKJBCBOFFCEFFNNNEHLGAKLDNGAHFHAFFEBAPBBBPAPIDHJPMEPHDBBANINPHHHHHHHPHPHHHHHPPPHHHHHHH

Przegląd filmowy „Echa Katynia”

17

Szósta, społeczna akcja medialno­edukacyjna „Zapal znicz pamięci” odbędzie się w niedzielę 26 października 2014 r. Akcja ta jest wspólną inicjatywą pięciu oddziałów Instytutu Pamięci Narodowej oraz regionalnych rozgłośni Polskiego Radia z Poznania, Bydgoszczy, Katowic i Łodzi oraz Gdańska, a więc obszaru wcielonego do Rzeszy podczas II wojny.

Namawiamy do odnalezienia miejsc egzekucji Polaków zamordowanych w pierwszych mie-siącach okupacji niemieckiej 1939 r. i kolejnych latach w Wielkopolsce, na Pomorzu, Kujawach, Śląsku i ziemi łódzkiej. Tylko do końca 1939 r. Niemcy zamordowali tu około 40 tys. osób.

Zapalmy zatem znicze w niedzielę w południe w miejscach straceń i pod pomnikami przypo-minającymi o ofiarach niemieckiego terroru na ziemiach wcielonych w czasie wojny do III Rzeszy. Listę takich miejsc można znaleźć na stronie www.radiomerkury.pl.

Zachęcamy do udokumentowania swojego uczestnictwa w akcji i wysłania zdjęcia z krótkim opisem na adres organizatorów.W tym roku po raz pierwszy akcja zostanie objęta patronatem portalu www.dzieje.pl.

„Zapal znicz pamięci”

Agnieszka Kołodziejska agnieszka.kolodziejska@ipn.gov.pl

www.pamiec.plAHEEEHAPNKHNOHAABPAHEEEHABNFFFNBPMHJKBKNCIPBNFFFNBAHFPGHFAGKMJAGPODFANPPFMJKJCGHAFGAPACPNHGCICFPCNEBMFFNFNEPAIJJAKMBAHFHACLIJAPBBBPAPEJNCPNDOEEHFAMLGFHHHHHHHPHHPPHPPHHPHHPPPHH

18

Program polonijny jest adresowany do osób uczących w polskich szkołach lub klasach poza granicami kraju. W jego ramach edukatorzy BEP IPN nawiązują kontakty z polonijnymi placówkami oświatowymi, prezentują ofertę edukacyjną BEP, prowadzą zajęcia dla nauczycieli i uczniów, organizują prezentacje wystaw historycznych.

Edukatorzy IPN dotarli dotychczas do kilkuset nauczycieli oraz kilku tysięcy uczniów kształcących się poza granicami kraju. Upowszechnianie wiedzy historycznej w środowiskach polonijnych przyniosło BEP IPN w 2008 r. nagrodę im. Ireny i Franciszka Skowyrów, przyznaną przez Instytut Badań nad Polonią i Duszpasterstwem Polonijnym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Corocznym podsumowaniem realizacji programu są „Polonijne spotkania z historią najnowszą” – kurs najnowszej historii Polski i efektywnych metod jej nauczania. Dotychczas wzięło w nim udział ok. 400 osób z całego świata.

Program polonijny Biura Edukacji Publicznej IPN

Olga Tumińska olga.tuminska@ipn.gov.plMałgorzata Żuławnik malgorzata.zulawnik@ipn.gov.pl

www.pamiec.pl/program_polonijnyAHEEEHAPEIALCAONFOPFCPAHEEEHABNFFFNBPFPIDEDNHFKICJPBNFFFNBHDGAMJFPGMAFBBPGDHAKMCKJDGFNCNEDGDLFEHEGIDNCLKBKBPNLGNFFIJCEBEOGFIGCPOHMABOOEOLENFHNIDPENFFFNEHLEDOOGEGBBAMAHFHABDJLAPBBBPAPIDMDMKNKJNJJGDHEDCBOJHHHHHHHPHPHHPPPPHPHHHHPPPHPHP

19

Propozycja jest skierowana do doktorantów, w wyjątkowych przypadkach także studentów wyższych lat studiów magisterskich, podej-mujących w swoich badaniach problematykę związaną z najnowszymi dziejami Polski. Program obejmuje wykłady wybitnych badaczy historii najnowszej, dyskusje, zajęcia seminaryjne oraz warsztatowe. Każdy uczestnik jest także zobo-wiązany do przygotowania i zaprezentowania referatu na temat własnych planów badawczych lub aktualnie realizowanych prac. Wygłoszone referaty są publikowane w formie książkowej.

Poland in the Heart of European History

Projekt edukacyjny jest skierowany do cudzo-ziemców – nauczycieli z krajów europejskich. W jego ramach odbędzie się szkolenie zawodowe. Program ma za zadanie zapełnić lukę w pamięci historycznej społeczeństw europejskich, ale też zwalczać funkcjonujące w przestrzeni kulturowej uprzedzenia i przekłamania doty-czące Polski i jej roli w historii świata.

Letnia i Zimowa Szkoła Historii Najnowszej

Anna Brojer anna.brojer@ipn.gov.plŁukasz Michalski lukasz.michalski@ipn.gov.pl

www.pamiec.plAHEEEHAPNKHNOHAABPAHEEEHABNFFFNBPMHJKBKNCIPBNFFFNBAHFPGHFAGKMJAGPODFANPPFMJKJCGHAFGAPACPNHGCICFPCNEBMFFNFNEPAIJJAKMBAHFHACLIJAPBBBPAPEJNCPNDOEEHFAMLGFHHHHHHHPHHPPHPPHHPHHPPPHH

Anna Piekarska anna.piekarska@ipn.gov.pl

„TD

rRA

DzP

alac

03”

by

Tdur

den.

CC

-BY-

SA

-3.0

-pl v

ia W

ikim

edia

Com

mon

s

20

W tym roku odbędzie się czwarta edycja kursu doskonalącego dla nauczycieli historii i wiedzy o społeczeństwie szkół ponadgimnazjalnych (kontynuacja kursów Trudny wiek XX. Historia Polski, Państwo. Naród. Społeczeństwo oraz Świat nam współczesny), współorganizowanego z Warszawskim Centrum Innowacji Edukacyjno­Społecznych i Szkoleń oraz Domem Spotkań z Historią.Zajęcia będą się odbywać raz w miesiącu (soboty), od października 2014 r. do kwietnia 2015 r.

Przystanek Historia

Barbara Pamrów barbara.pamrow@ipn.gov.pl Wiesława Młynarczyk wieslawa.mlynarczyk@ipn.gov.pl

www.przystanekhistoria.ipn.gov.plAHEEEHAPDLIFBAJOLMGMNPAHEEEHABNFFFNBPAHECMLBOIDMOJPBNFFFNBHACJMDFJHCDNPNJAANLJCBABFNNDBIAABAOFIOHMGAJPIELOAAJCIONLLBCODOIFFMOJMNPCHJBPJJDIDGPDLLBMNFNFFEHCNGGAFMBLJMGAHFHACLHJAPBBBPAPMOPNPCDIANMGEDHCAKPFJHHHHHHHPHPHHHHPPHPHPHPPPHPPPH

Seminaria i kursy dla nauczycieli

Nauczanie wątkowe na lekcjach przedmiotu

historia i społeczeństwo

Czy uczyć o komunistycznych organach represji?

Jak uczyć o polskim podziemiu niepodległościowym?

Seminaria te są przeznaczone dla nauczycieli szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. W programie znajdują się m.in. wykłady, prezentacje filmów i warsztaty, podczas których uczestnicy zobaczą, jak pracować z różnymi źródłami. Tematyka uwzględnia zapisy podstaw programowych na poziomie gimnazjal-nym i ponadgimnazjalnym z historii, języka polskiego, wiedzy o społeczeństwie, wiedzy o kulturze, a także historii i społeczeństwa. W ramach seminariów prze-widujemy także zajęcia w terenie i wyjazdy studyjne. Każde seminarium będzie trwać trzy dni – od piątku od godz. 15.00 do niedzieli do godz. 14.00. Pierwsze seminarium odbędzie się na przełomie listopada i grud-nia 2014 r., drugie na przełomie stycznia i lutego 2015 r.

Barbara Pamrów barbara.pamrow@ipn.gov.pl

www.przystanekhistoria.ipn.gov.plAHEEEHAPDLIFBAJOLMGMNPAHEEEHABNFFFNBPAHECMLBOIDMOJPBNFFFNBHACJMDFJHCDNPNJAANLJCBABFNNDBIAABAOFIOHMGAJPIELOAAJCIONLLBCODOIFFMOJMNPCHJBPJJDIDGPDLLBMNFNFFEHCNGGAFMBLJMGAHFHACLHJAPBBBPAPMOPNPCDIANMGEDHCAKPFJHHHHHHHPHPHHHHPPHPHPHPPPHPPPH

21

Centrum Edukacyjne IPN im. Janusza Kurtyki

Edukacja w miejscach pamięci związanych z komunizmem

Seminarium obejmuje trzy wyjazdy studyjne: w marcu 2015 r. (dwa dni) – Łódź, Chełmno nad Nerem; w kwietniu 2015 r. (trzy dni) – Auschwitz; w maju 2015 r. (trzy dni) – Terezin w Czechach. Uwaga: Warunkiem wyjazdu do Terezina jest uczestnictwo we wcześniejszych wyjazdach.

Jest to trzydniowe seminarium dla nauczycieli i przewodników na temat edukacji w miejscach pamięci związanych z komunizmem. Odbędzie się ono na jesieni 2014 r. oraz na wiosnę 2015 r.

Zagłada Żydów

Seminarium o miejscach pamięci związanych z represjami ludności cywilnej Warszawy i okolic w czasie II wojny światowej połączone z wyjazdami studyjnymi (Palmiry, Pawiak, Aleja Szucha, Wawer, Pruszków – Dulag 121). Odbędzie się na przełomie października i listopada 2014 r.

Warszawski pierścień śmierci

Barbara Pamrów barbara.pamrow@ipn.gov.pl

www.przystanekhistoria.ipn.gov.plAHEEEHAPDLIFBAJOLMGMNPAHEEEHABNFFFNBPAHECMLBOIDMOJPBNFFFNBHACJMDFJHCDNPNJAANLJCBABFNNDBIAABAOFIOHMGAJPIELOAAJCIONLLBCODOIFFMOJMNPCHJBPJJDIDGPDLLBMNFNFFEHCNGGAFMBLJMGAHFHACLHJAPBBBPAPMOPNPCDIANMGEDHCAKPFJHHHHHHHPHPHHHHPPHPHPHPPPHPPPH

Barbara Pamrów barbara.pamrow@ipn.gov.pl Wiesława Młynarczyk wieslawa.mlynarczyk@ipn.gov.pl

www.przystanekhistoria.ipn.gov.plAHEEEHAPDLIFBAJOLMGMNPAHEEEHABNFFFNBPAHECMLBOIDMOJPBNFFFNBHACJMDFJHCDNPNJAANLJCBABFNNDBIAABAOFIOHMGAJPIELOAAJCIONLLBCODOIFFMOJMNPCHJBPJJDIDGPDLLBMNFNFFEHCNGGAFMBLJMGAHFHACLHJAPBBBPAPMOPNPCDIANMGEDHCAKPFJHHHHHHHPHPHHHHPPHPHPHPPPHPPPH

Wiesława Młynarczyk wieslawa.mlynarczyk@ipn.gov.pl

www.przystanekhistoria.ipn.gov.plAHEEEHAPDLIFBAJOLMGMNPAHEEEHABNFFFNBPAHECMLBOIDMOJPBNFFFNBHACJMDFJHCDNPNJAANLJCBABFNNDBIAABAOFIOHMGAJPIELOAAJCIONLLBCODOIFFMOJMNPCHJBPJJDIDGPDLLBMNFNFFEHCNGGAFMBLJMGAHFHACLHJAPBBBPAPMOPNPCDIANMGEDHCAKPFJHHHHHHHPHPHHHHPPHPHPHPPPHPPPH

22

W tym roku szkolnym zostanie zorganizowana czwarta edycja kursu z historii najnowszej dla maturzystów. W programie znajdą się wykłady pracowników IPN i wykładowców uczelni wyższych oraz warsztaty prowadzone przez edukatorów IPN oraz nauczycieli – metodyków historii. Cykl trwa dwa tygodnie i realizowany jest podczas ferii zimowych w województwie mazowieckim. Zajęcia odbywają się w dni powszednie w godzinach przedpołudniowych.

Są to zajęcia dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Warsztaty trwają 90 min i są prowadzone przez edukatorów IPN. Przyjmujemy zgłoszenia na lekcje z dwutygo-dniowym wyprzedzeniem.

Lekcje z historii Polski XX w.

Spacerkiem po wystawie

Ferie zimowe z historią najnowszą w tle

Warsztaty dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych mają formę spaceru po wystawie, w czasie którego uczniowie w sposób aktywny zapoznają się z prezentowanym zagadnieniem z historii najnowszej. Zajęcia trwają 60 min. Każdy spacer umawiany jest z dwutygodniowym wyprzedzeniem.

Magdalena Bogdan magdalena.bogdan@ipn.gov.pl Joanna Śmieszek-Raducha joanna.smieszek@ipn.gov.plBarbara Pamrów barbara.pamrow@ipn.gov.pl

www.przystanekhistoria.ipn.gov.plAHEEEHAPDLIFBAJOLMGMNPAHEEEHABNFFFNBPAHECMLBOIDMOJPBNFFFNBHACJMDFJHCDNPNJAANLJCBABFNNDBIAABAOFIOHMGAJPIELOAAJCIONLLBCODOIFFMOJMNPCHJBPJJDIDGPDLLBMNFNFFEHCNGGAFMBLJMGAHFHACLHJAPBBBPAPMOPNPCDIANMGEDHCAKPFJHHHHHHHPHPHHHHPPHPHPHPPPHPPPH

Magdalena Bogdan magdalena.bogdan@ipn.gov.pl

www.przystanekhistoria.ipn.gov.plAHEEEHAPDLIFBAJOLMGMNPAHEEEHABNFFFNBPAHECMLBOIDMOJPBNFFFNBHACJMDFJHCDNPNJAANLJCBABFNNDBIAABAOFIOHMGAJPIELOAAJCIONLLBCODOIFFMOJMNPCHJBPJJDIDGPDLLBMNFNFFEHCNGGAFMBLJMGAHFHACLHJAPBBBPAPMOPNPCDIANMGEDHCAKPFJHHHHHHHPHPHHHHPPHPHPHPPPHPPPH

Joanna Śmieszek-Raducha joanna.smieszek@ipn.gov.pl

www.przystanekhistoria.ipn.gov.plAHEEEHAPDLIFBAJOLMGMNPAHEEEHABNFFFNBPAHECMLBOIDMOJPBNFFFNBHACJMDFJHCDNPNJAANLJCBABFNNDBIAABAOFIOHMGAJPIELOAAJCIONLLBCODOIFFMOJMNPCHJBPJJDIDGPDLLBMNFNFFEHCNGGAFMBLJMGAHFHACLHJAPBBBPAPMOPNPCDIANMGEDHCAKPFJHHHHHHHPHPHHHHPPHPHPHPPPHPPPH

Lekcje i projekty edukacyjne dla uczniów

23

Jest to projekt dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela i pracowników Centrum Edukacyjnego „Przystanek Historia” przygotowują działanie (np. film dokumentalny, publikację, happening, spektakl teatralny, wystawę) upamiętniające ważną rocznicę historyczną, a następnie pre-zentują je w Centrum Edukacyjnym IPN.

Synteza dziejów PRL

Zajęcia w języku angielskim dla szkół dwu­języcznych składają się z cyklu trzech warsztatów przedstawiających w syntetycznej formie historię Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Każdy warsz-tat trwa 90 min. Na zajęcia należy zapisywać się z dwutygodniowym wyprzedzeniem.

Joanna Śmieszek-Raducha joanna.smieszek@ipn.gov.pl

www.przystanekhistoria.ipn.gov.plAHEEEHAPDLIFBAJOLMGMNPAHEEEHABNFFFNBPAHECMLBOIDMOJPBNFFFNBHACJMDFJHCDNPNJAANLJCBABFNNDBIAABAOFIOHMGAJPIELOAAJCIONLLBCODOIFFMOJMNPCHJBPJJDIDGPDLLBMNFNFFEHCNGGAFMBLJMGAHFHACLHJAPBBBPAPMOPNPCDIANMGEDHCAKPFJHHHHHHHPHPHHHHPPHPHPHPPPHPPPH

Szczegółowy program znajduje się na stronie internetowej Centrum Edukacyjnego IPN im. Janusza Kurtyki „Przystanek Historia” www.przystanekhistoria.ipn.gov.pl.

www.przystanekhistoria.ipn.gov.plAHEEEHAPDLIFBAJOLMGMNPAHEEEHABNFFFNBPAHECMLBOIDMOJPBNFFFNBHACJMDFJHCDNPNJAANLJCBABFNNDBIAABAOFIOHMGAJPIELOAAJCIONLLBCODOIFFMOJMNPCHJBPJJDIDGPDLLBMNFNFFEHCNGGAFMBLJMGAHFHACLHJAPBBBPAPMOPNPCDIANMGEDHCAKPFJHHHHHHHPHPHHHHPPHPHPHPPPHPPPH

Uczniowie obchodzą ważne rocznice historyczne

Magdalena Bogdan magdalena.bogdan@ipn.gov.pl

www.przystanekhistoria.ipn.gov.plAHEEEHAPDLIFBAJOLMGMNPAHEEEHABNFFFNBPAHECMLBOIDMOJPBNFFFNBHACJMDFJHCDNPNJAANLJCBABFNNDBIAABAOFIOHMGAJPIELOAAJCIONLLBCODOIFFMOJMNPCHJBPJJDIDGPDLLBMNFNFFEHCNGGAFMBLJMGAHFHACLHJAPBBBPAPMOPNPCDIANMGEDHCAKPFJHHHHHHHPHPHHHHPPHPHPHPPPHPPPH

24

zagraj online na www.pamiec.pl/gry

Gry edukacyjneEdukacyjne gry planszowe pozwalają przyswajać wiedzę historyczną przy okazji dobrej zabawy. Taka forma intelektualnej rozrywki została doceniona zarówno przez dzieci, jak i dorosłych. Do każdej gry dołączone jest ilustrowane opracowanie historyczne w ciekawy sposób omawiające temat poruszany w grze.

Bohaterowie przestworzy

Dwie szybkie gry strategiczne dla dwóch graczy nawiązują do historii walk polskich pilotów myśliw-skich, używających kościuszkowskiego godła, rozsławionego przez Dywizjon 303.

polski angielski

15 min

10+

2

polski angielski czeski

15 min

10+

2303Poświęcona jest bitwie o Anglię. Jedna osoba dowodzi RAF­em broniącym Wielkiej Brytanii, a drugi atakuje niemieckimi samolotami Luftwaffe. Podniebne pojedynki rozgrywa się za pomocą specjalnych kości.

111Odtwarza powietrzną obronę Warszawy we wrześniu 1939 r. Zadaniem polskich pilotów jest zestrzelenie niemieckich bombow-ców zanim dotrą nad Warszawę. Polakom ułatwiają wykonanie zadania chmury, artyleria przeciw-lotnicza i obsługa ukrytych przed Niemcami lotnisk polowych.

25

Można je kupić w dobrych sklepach z grami planszowymi oraz w punktach sprzedaży IPN: tel. 22 576 30 06

Gry edukacyjne z serii „ZnajZnak” zapewniają emocjonującą zabawę, do której potrzebny jest tylko refleks, a wiedza przychodzi sama w trakcie rozgrywki. Na każdej karcie znajduje się 12 spośród wszystkich 133 wykorzystywanych w grze symboli historycznych. Dowolne dwie karty zawsze mają jeden i tylko jeden wspólny znak, który należy jak najszybciej znaleźć i nazwać.

ZnajZnakOpowiada historię Polski od 1918 do 1989 r. Przy użyciu jednego kompletu 132 kart w „ZnajZnak” może grać jednocześnie cała klasa. Pudełko zawiera także zestaw kart z opisami symboli. Na stronie internetowej www.pamiec.pl/gry dostępny jest zbiór scenariuszy zajęć opartych na grze oraz ilustrowany symbolami z gry wykład na temat najnowszej historii Polski.

ZnajZnak – Monte CassinoGra przybliża jedną z decydujących bitew II wojny światowej. W trakcie rozgrywki gracze uczą się rozpoznawać dowódców, bohaterów, odznaki jednostek biorących udział w bitwie, uzbrojenie oraz przyswajają sobie podstawowe daty. Gra „ZnajZnak – Monte Cassino” zawiera 10 kart dla dwóch graczy.

polski angielski

15 min

10+

2

polski

15 min

10+

2–32

ZnajZnak

Nowość 2014!

Karol Madaj karol.madaj@ipn.gov.pl

www.pamiec.pl/gryAHEEEHAPDFHCOIAPBPAHEEEHABNFFFNBPAKJHBHNPIPBNFFFNBGADKODFLDFMGAJPBDCACHINDBCCPIKEFLMGCNPLGJCHCKPNNLBMNFFNNEHKCNGAPOOAHFHANLHJAPBBBPAPMGNNHPJBEDHCADLBNHHHHHHHPHPHPPPPPHHHPPHPPH

26

zagraj online na www.pamiec.pl/gry

zagraj online na www.pamiec.pl/gry

ZnajZnak – PamięćOdkrywając zakryte karty należy znaleźć trzy takie same prezentujące symbole związane z naj-nowszą historią Polski.

Dla najmłodszych

Pamięć ’39Odkrywając zakryte karty należy znaleźć parę takich samych, na których widać zdjęcia związane z tematem wojny obronnej 1939 r.

Awans. Zostań marszałkiem PolskiZbierając sekwensy kart z polskimi stopniami wojskowymi z 1939 r., można awansować na planszy na marszałka Polski.

Polak MałyZa pomocą puzzli, które można również wykorzystać do zabawy w memory, gra zapoznaje z polskimi sym-bolami narodowymi: flagą, godłem i słowami hymnu. Polecamy ją nauczycielom nauczania zintegrowanego.

Premiera 2014!

polski

15 min

8+

2–5

polski

15 min

8+

2

polski

10–45 min

6+

2–4

polski

15 min

6+

2–8

27

OgonekDodatek do „Kolejki” wprowadza do rozgrywki m.in. dodatkowe karty związane z wydarzeniami z okresu stanu wojennego oraz zestaw kart i pionków dla szóstego gracza.

Gry opowiadające o bolączkach życia codziennego w latach schyłkowego PRL.

Gospodarka PRL

Premiera 2014!

KolejkaGracze muszą zrobić zakupy zgodnie z listą sprawunków. Przed pustymi sklepami ustawiają się długie kolejki, zwycięzcą zostanie ten, kto wywalczy sobie najlepsze miejsce w ogonku.

Reglamentacja. Gra na kartkiJest zima 1983 r. Gracze walczą o dodatkowe kartki na mięso, cukier i inne artykuły. W tej grze sukces zależy od sprawnych negocjacji i wymiany z graczami stojącymi w kolejce. Trzeba się jednak spieszyć, gdyż handel kartkami odbywa się jedynie przez minutę.

polski angielski niemiecki francuski rosyjski japoński45 min

12+

2–5

polski

60 min

12+

2–6

polski

30 min

10+

3–5

28

Teki edukacyjne przygotowywane przez BEP IPN stanowią pomoc dydaktyczną dla nauczycieli historii i innych przedmiotów humanistycznych na wszystkich poziomach nauczania. Na każdą tekę składają się: karty źródłowe, materiały dla ucznia oraz materiały dla nauczyciela. Podstawowy zestaw tek edukacyjnych trafił w latach 2007–2008 do wszystkich polskich szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Teki są także bezpłatnie kolportowane podczas warsztatów dla nauczycieli organizowanych przez pion edukacyjny BEP IPN. Część z nich jest dostępna w formacie PDF na portalu edukacyjnym www.pamiec.pl.

Do tej pory ukazały się: � Auschwitz – pamięć dla przyszłości � Czerwiec ’76 – krok ku wolności � Deportacje Górnoślązaków do ZSRS w 1945 roku � Konspiracyjne Wojsko Polskie w latach 1945–1948 � Obóz Pracy w Świętochłowicach � Podziemie niepodległościowe w województwie

białostockim w latach 1944–1956 � Polacy ratujący Żydów w latach II wojny światowej � Polskie Państwo Podziemne w latach 1939–1941 � Propaganda Polski Ludowej � Prymas Tysiąclecia – Kardynał Stefan Wyszyński � Stan wojenny � Stosunki polsko-ukraińskie w latach 1939–1947 � W służbie Ojczyzny. Sylwetka majora

Wacława Kopisto (1911–1993) � Zagłada Żydów polskich w czasie II wojny światowej � Zbrodnia Katyńska � Z Solidarnością do wolności

Teki edukacyjne

Wydawnictwa

www.pamiec.plAHEEEHAPNEIKBHAABPAHEEEHABNFFFNBPMKEPMKNCIPBNFFFNBFEEMAFFHENDCPGPODFANPPFMJKFLCBKFIFJPJAEGGCICFPCNEBMFFFFFEPALLCPNHBAHFHACLJJAPBBBPAPEFAJAKMOEEHFAMLGFHHHHHHHPHHPHPPHHHPHHPPPHH

29

Oprócz tek edukacyjnych BEP IPN przygotował również inne publikacje wspierające działania nauczycieli. Materiały edukacyjne składają się ze wstępu historycznego oraz scenariuszy zajęć. Część z nich jest dostępna w formacie PDF na portalu edukacyjnym www.pamiec.pl.

Do tej pory ukazały się: � Generał August Emil Fieldorf „Nil”.

Materiały edukacyjne � Grudzień ’70. Materiały edukacyjne � Kto tego nie widział, nigdy w to nie uwierzy…

Zbrodnia Wołyńska. Historia i pamięć � Szczecin. Grudzień ’70 – Styczeń ’71.

Materiały edukacyjne

Materiały edukacyjne

Materiały multimedialne

Płyty DVD Wojna w filmie i PRL w filmie wraz z dołączonymi do nich propozycjami dydaktycznymi powstały, by wspierać nauczycieli w nauczaniu najnowszej historii Polski. Na każdej z płyt znajdują się krótkie fragmenty filmów fabularnych i propo-zycje ich wykorzystania na zajęciach z uczniami.

Animowany film Polak Mały jest propozycją dla najmłodszych. W niespełna siedem minut dzieci dowiedzą się, jak wygląda godło Polski, co symbolizują czerwień i biel, dlaczego Mazurek Dąbrowskiego jest pieśnią wyjątkową.

9 7 8 8 3 7 6 2 9 4 6 8 1

ISBN 978-83-7629-468-1

Zapraszamy na naszą stronę internetową www.ipn.gov.ploraz do księgarni internetowej www.ipn.poczytaj.pl

okladka_zbrodnia wolynska.indd 2-3

2013-05-31 15:01:50

www.pamiec.pl/pa/ipn-tv AHEEEHAPHBIPLMHPAPAHEEEHABNFFFNBPMKNLNOMPEPBNFFFNBCBICHLFIKFLBBLDBELFILIKKEPCMIAFFONAALEPBJDFHOINMJEMFFFFFEPDEGFOEIOAHFHANHDNAPBBBPAPCKJBHPABDCCAEDMAIHHHHHHHPHHHPHPHPHHHPPHPPH

30

Popularnonaukowy miesięcznik „Pamięć.pl” jest poświęcony historii XX w. Stanowi kontynuację wyda-wanego do 2011 r. „Biuletynu IPN”, od którego różni się nie tylko nazwą, ale również nową, atrykcyjną szatą graficzną. Periodyk upowszechnia wiedzę na temat dziejów najnowszych i prezentuje wyniki badań prowa-dzonych przez historyków pracujących w IPN. Łamy pisma są otwarte także dla autorów spoza Instytutu.

„Pamięć.pl” konfrontuje opnie specjalistów na temat przełomowych wydarzeń XX w., przybliża warsztat historyka i archiwisty – prezentuje omówienia doku-mentów archiwalnych i czytelne ich reprodukcje wraz z graficzną prezentacją najważniejszych elementów źródła historycznego. Bezpłatnymi dodatkami są m.in. płyty DVD z filmami o tematyce historycznej.

Pod koniec 2012 r. uruchomiliśmy portal edukacyjny www.pamiec.pl, na którym można znaleźć m.in. kalendarium historyczne, materiały pomocnicze dla nauczycieli, archiwalne numery miesięcznika

„Pamięć.pl” oraz aktualne informacje dotyczące działalności Biura Edukacji Publicznej IPN.

Od 2000 r. Instytut Pamięci Narodowej wydał ponad tysiąc publikacji upowszechniających rezultaty badań prowadzonych zarówno przez historyków zatrudnionych w IPN, jak i osoby spoza Instytutu. Książki i materiały edukacyjne ukazują się m.in. w seriach: „Monografie”, „Relacje i Wspomnienia”, „Słowniki”, „Dokumenty” czy

„Konferencje” (materiały będące plonem spotkań naukowych organizowanych przez IPN).

Aktualne informacje o wszystkich publikacjach znajdują się na stronie internetowej IPN.

Agata Kraska agata.kraska@ipn.gov.pl

www.ipn.gov.pl/publikacjeAHEEEHAPHAHPMEOOKPAHEEEHABNFFFNBPMLJKMCAOEPBNFFFNBGHOBCNFIINJAGPFAHLFILIKKEHKFPDBFNOFFLFNIIFFHOINMJEMFNFFNEPLDNMECHOAHFHANHDMAPBBBPAPCBOIHPFEDADAEDMMEHHHHHHHPHHHHPPPPHPHPPHPPH

Maria Wiśniewska maria.wisniewska@ipn.gov.pl

www.pamiec.plAHEEEHAPNEIKBHAABPAHEEEHABNFFFNBPMKEPMKNCIPBNFFFNBFEEMAFFHENDCPGPODFANPPFMJKFLCBKFIFJPJAEGGCICFPCNEBMFFFFFEPALLCPNHBAHFHACLJJAPBBBPAPEFAJAKMOEEHFAMLGFHHHHHHHPHHPHPPHHHPHHPPPHH

Publikacje

Pamięć.pl – miesięcznik i portal

Radomski

Czerwiec 1976

9 772084 73100252

ISSN 2084-7319Cena 6 zł (5%VAT)

numer indeksu 284521

nakład 10 500 egz.

BIULETYN IPN

nr 6 (27)/2014

Dodatek specjalny:

plakaty z wyborów w 1989 roku

KonkursSprzączkii guziki

z orzełkiemze rdzy…

pamiec.pl/sprzaczkiAHEEEHAPHFGALEJO

KPAHEEEHA

BNFFFNBPMKFDEOMPIPBNFFFNB

FHIGDLFNKFLPFNFJGPGJJIKKE

POKMOPFLEDBPCPOAJOGFKNMJE

MFFFNFEPDJJMGENPAHFHANHDN

APBBBPAPCGJBENABHBCAEDMII

HHHHHHHPHPHPPPPPHPHPPHPPH

Stwórz pracę poświęconą

ofi erze Zbrodni Katyńskiej.

Zbierz informacje o wybranym

bohaterze, poznaj jego pracę,

rodzinę, życie.

Pracę prześlij nam do 7 lipca.

Zostań laureatem, weź udział

w wyjeździe edukacyjnym na

Monte Cassino!

 

Reklama do pamiec_pl.indd 1

5/30/2014 9:17:24 AM

Wybory w Polsce Ludowej

Transformacja

pod lupą Stasi

Jak powstał papamobile

Dodatek specjalny: Dodatek specjalny:

06-2014-okladka mont.indd 1

2014-06-02 14:13:50

WOLA PAMIECI

19441944WOLA PAMIECI

1944WOLA PAMIECI

1944Podczas Powstania Warszawskiego ludność War-

szawy bardzo dotkliwie odczuła represje okupanta:

masowe egzekucje cywilów i planową destrukcję

miejskiej architektury. Miasto miało zostać zrównane

z ziemią. Dzisiaj na warszawskiej Woli znajduje się

ponad 100 miejsc pamięci świadczących o ogromie

niemieckiej zbrodni. Są to pomniki, tablice, a także

proste brzozowe krzyże ustawione przez indywidu-

alne osoby. Faktycznie miejsc mordów było znacznie

więcej. Niemcy w okrutny sposób przeprowadzali

egzekucje na podwórzach domów, w piwnicach,

fabrykach, na cmentarzach… Nie ma na Woli takie-

go miejsca, które nie byłoby przesiąknięte krwią jej

mieszkańców – kobiet i mężczyzn w każdym wieku.

Trasa, którą proponujemy, nie obejmuje wszyst-

kich miejsc pamięci, nie jest też ułożona chronolo-

gicznie, dzięki temu można ją rozpocząć w dowol-

nym miejscu, można ją przerwać – i kontynuować

po pewnym czasie.

Niniejsze opracowanie jest rezultatem projektu

„Wola Pamięci 1944”, prowadzonego przez pracowni-

ków BEP IPN, którzy zbierają relacje ocalałych z Rzezi

Woli. Chcemy godnie upamiętnić ofiary niemieckiej

eksterminacji przez pokazanie indywidualnych tra-

gedii, przywołując konkretne historie, próbując przy-

wrócić ofiarom imiona.

Wykażmy Wolę Pamięci!

Rafał Pękała, Piotr Wiejak

9 772084 73100262

ISSN 2084-7319

Cena 9 zł (5%VAT)

numer indeksu 284521nakład 10 500 egz.

Dodatek specjalny: broszura Wola Pamięci 1944, płyta z fi lmem Chcieliśmy żyćoraz plakaty powstańcze

Powstanie WarszawskieDepolonizacja Lwowa

WOLA PAMIECIWOLA PAMIECI

BIULETYN IPN

nr 7-8 (28-29)/2014

Operacja „Ostra Brama”

WYSTAWA O POLSKIM PAŃSTWIE PODZIEMNYM

Szczegóły na www.pamiec.pl 07-8-2014-okladka mont3.indd 1

2014-07-22 15:31:28

31

Opracowanie: Katarzyna Cegieła, Olga TumińskaRedakcja: Dorota Mazek, Aneta MuszelRedakcja techniczna: Marcin KocProjekt graficzny i skład: Łukasz PogodaWykorzystano piktogram Time autorstwa Wayne’a Middletona z The Noun Project

Fotografie: Katarzyna Hołopiak, Anna Juszczyk, Hubert Kowalik, Muzeum Miasta Łodzi, Karol Madaj, Rafał Pękała, Przemysław Skrzek, Konrad Starczewski, Piotr Wiejak, Piotr Życieński, Wikimedia Commons oraz zbiory IPN

Druk: LEGRA Sp z o.o.

ISBN: 978-83-7629-683-8

© Copyright by Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Warszawa 2014

W każdym miesiącu Instytut Pamięci Narodowej przygotowuje ponad 100 przedsięwzięć edukacyj-nych w skali ogólnopolskiej i regionalnej, takich jak: � warsztaty dla nauczycieli � warsztaty dla uczniów � wykłady dla uczniów i nauczycieli � lekcje historii � seminaria � konkursy � rajdy � przeglądy filmowe � projekty edukacyjne � wystawy

Z częścią naszych propozycji mogą się Państwo zapoznać także podczas organizowanych lokalnie pikników, festiwali nauki czy nocy muzeów. Udział we wszystkich przedsięwzięciach BEP IPN jest bezpłatny.

Aktualne informacje można znaleźć na stronie www.pamiec.pl i www.ipn.gov.pl.

Oferta regionalna

32

ul. Wołoska 7, 02-675 WarszawaAktualne numery telefonów znajdą Państwo na naszej stronie www.pamiec.pl/kontakt_BEP

Instytut Pamięci Narodowej Biuro Edukacji Publicznej

AHEEEHAPHBFEPMHPAPAHEEEHABNFFFNBPMHMDJOMPEPBNFFFNBEFKCFOFPLFOJOLDBELFILIKKEHOPDIGFJJDELGPBJDFHOINMJEMFFFNNEHLOHFFCNOAHFHANHDMAPBBBPAPCOEJNJCBDCCAEDMMEHHHHHHHPHPPPHPPPHHHPPHPPH

Wydział Edukacji Historycznej BEP IPN

Naczelnik – Olga Tumińska olga.tuminska@ipn.gov.pl

Sekcja Edukacji Historycznej

Kierownik – Karolina Kolbuszewska , karolina.kolbuszewska@ipn.gov.pl Anna Brojer , anna.brojer@ipn.gov.pl Katarzyna Cegieła katarzyna.cegiela@ipn.gov.pl dr Łukasz Michalski lukasz.michalski@ipn.gov.pl Karol Wisłocki , karol.wislocki@ipn.gov.pl Małgorzata Żuławnik malgorzata.zulawnik@ipn.gov.pl

Sekcja Wystaw

Kierownik – dr Paweł Rokicki pawel.rokicki@ipn.gov.pl dr Tomasz Ginter , tomasz.ginter@ipn.gov.pl Sergiusz Kazimierczuk , sergiusz.kazimierczuk@ipn.gov.pl Karol Madaj , karol.madaj@ipn.gov.pl

Sekcja Notacji i Opracowań Multimedialnych

Kierownik – Rafał Pękała rafal.pekala@ipn.gov.pl Mirosław Jabłoński miroslaw.jablonski@ipn.gov.pl Konrad Starczewski , konrad.starczewski@ipn.gov.pl Piotr Wiejak , piotr.wiejak@ipn.gov.pl Henryk Domagała , henryk.domagala@ipn.gov.pl

Centrum Edukacyjne IPN im. Janusza Kurtyki „Przystanek Historia”

Naczelnik – Wiesława Młynarczyktel. 22 576 30 03 wieslawa.mlynarczyk@ipn.gov.pl

OBEP IPN w Białymstokuul. Warsztatowa 1a, 15-637 Białystok tel. 85 664 57 81, faks 85 664 57 88Referat Edukacji Historycznejdr Ewa Rogalewska – kierownik referatutel. 85 664 57 83, ewa.rogalewska@ipn.gov.pl

OBEP w Białymstoku – Delegatura w Olsztynieul. Partyzantów 87, 10-402 Olsztyn tel. 89 521 48 00, faks 89 521 48 01

OBEP IPN w Gdańskuul. Słoneczna 59a, 81-605 Gdynia tel. 58 669 40 24, faks 58 669 40 23Referat Edukacji Historycznejdr Michał Sempołowicz – kierownik referatutel. 58 668 49 10, michal.sempolowicz@ipn.gov.pl

OBEP IPN w Gdańsku – Delegatura w Bydgoszczyul. Jagiellońska 2, 85-067 Bydgoszcz tel. 52 321 95 00, faks 52 345 48 15

OBEP IPN w Katowicachul. Józefowska 102, 40-145 Katowice tel. 32 207 03 00, faks 32 207 03 80Referat Edukacji HistorycznejAndrzej Sznajder – kierownik referatutel. 32 207 03 10, andrzej.sznajder@ipn.gov.pl

OBEP IPN w KrakowieSiedziba: ul. Dunajewskiego 8 (IV piętro), 31-133 KrakówAdres do korespondencji: ul. Reformacka 3, 31-012 Kraków, tel. 12 289 20 70, faks 12 289 20 60Referat Edukacji HistorycznejJoanna Dutka-Kącka – kierownik referatutel. 12 289 20 44, joanna.dutka@ipn.gov.pl

OBEP IPN w Krakowie – Delegatura w Kielcachal. Na Stadion 1, 25-127 Kielce tel. 41 340 50 50, faks 41 340 50 96

OBEP IPN w Lublinieul. Szewska 2, 20-086 Lublin tel. 81 536 34 60, faks 81 536 34 62Referat Edukacji HistorycznejAgnieszka Jaczyńska – kierownik referatutel. 81 536 34 63, agnieszka.jaczynska@ipn.gov.pl

OBEP IPN w Lublinie – Delegatura w Radomiuul. Żeromskiego 53, 26-600 Radom tel. 48 368 24 17, faks 48 368 24 18

OBEP IPN w Łodziul. Elizy Orzeszkowej 31/35, 91-479 Łódź tel. 42 616 27 00, faks 42 616 27 59Referat Edukacji HistorycznejPaweł Kowalski – kierownik referatutel. 42 616 27 16, pawel.kowalski@ipn.gov.pl

OBEP IPN w Poznaniuul. Rolna 45a, 61-487 Poznań tel. 61 835 69 55, faks 61 835 69 65Referat Edukacji HistorycznejBartosz Kuświk – kierownik referatutel. 61 835 69 57, bartosz.kuswik@ipn.gov.pl

OBEP IPN w Rzeszowieul. Słowackiego 18, 35-060 Rzeszów tel. 17 860 60 26, faks 17 860 60 44Referat Edukacji HistorycznejJakub Izdebski – kierownik referatutel. 17 867 30 30, jakub.izdebski@ipn.gov.pl

OBEP IPN w Szczecinieul. Piotra Skargi 14, 71-422 Szczecin tel. 91 312 94 00, faks 91 312 94 02Referat Edukacji HistorycznejKatarzyna Rembacka – kierownik referatutel. 91 312 94 10, katarzyna.rembacka@ipn.gov.pl

OBEP IPN w Szczecinie – Delegatura w Gorzowie Wielkopolskimul. Chopina 52, 66-400 Gorzów Wielkopolski tel. 95 735 81 92

OBEP IPN w Szczecinie – Delegatura IPN w Koszalinieul. Andersa 34, 75-950 Koszalin tel. 94 342 85 37

OBEP IPN w WarszawieSiedziba: ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa tel. 22 860 70 33, faks 22 860 70 34Adres do korespondencji: Pl. Krasińskich 2/4/6, 00-207 WarszawaReferat Edukacji HistorycznejJacek Pawłowicz – kierownik referatutel. 22 860 70 46, jacek.pawlowicz@ipn.gov.pl

OBEP IPN we Wrocławiupl. Strzelecki 25 , 50-224 Wrocław tel. 71 326 97 38, faks 71 326 97 40Referat Edukacji HistorycznejWojciech Trębacz – kierownik referatutel. 71 326 97 35, wojciech.trebacz@ipn.gov.pl

OBEP IPN we Wrocławiu – Delegatura w Opoluul. Oleska 31, 45-052 Opole tel. 77 406 83 24, faks 77 406 83 25

Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

Biuro Edukacji Publicznejul. Wołoska 7, 02-675 Warszawa

ISBN 978-83-7629-683-8

Oddziały IPN

Delegatury IPN

Miasta wojewódzkie (siedziby Oddziałów i Delegatur IPN)

Pozostałe siedziby Delegatur IPN

Granice województw

Miasta wydzielone (na prawach powiatu)

Miasta powiatowe

Kolorami wyróżniono obszary poszczególnych Oddziałów IPN

LEGENDA

OPOLE

Radom

OPOLE

KolnoSokółkaMońki

Grajewo

Augustów

Sejny

Ełk

Olecko

Pisz

Gołdap

Giżycko

Suwałki

Siemiatycze

HajnówkaBielskPodlaski

WysokieMazowieckie

Zambrów

PułtuskWyszków

OstrówMazowiecka

MakówMazowiecki

Przasnysz

Ciechanów

Płońsk

Sierpc

MławaŻuromin

Ostrołęka

Węgorzewo

Mrągowo

Kętrzyn

Szczytno

NidzicaDziałdowo

Nowe MiastoLubawskie

Ostróda

LidzbarkWarmiński

BartoszyceBraniewo

Elbląg

Kwidzyn

Sztum

Malbork

Nowy DwórGdański

Iława

Rypin

Golub--Dobrzyń

Brodnica

SokołówPodlaski

Węgrów

Wołomin

MińskMazowieckiOtwock

OżarówMazowiecki

PruszkówGrodziskMazowiecki

Legionowo

Siedlce

GarwolinGrójec

Piaseczno

Nowy DwórMazowiecki

SochaczewGostynin

Żyrardów

RawaMazowiecka

Łuków

LipskoZwoleńSzydłowiec

Przysucha

BiałobrzegiKozienice

Opoczno

TomaszówMazowiecki

OstrowiecŚwiętokrzyskiStarachowice

Skarżysko--KamiennaKońskie

PiotrkówTrybunalski

Sandomierz

Opatów

TomaszówLubelski

Hrubieszów

Biłgoraj

Janów Lubelski

KraśnikKrasnystaw

Łęczna

OpoleLubelskie

PuławyLubartów Włodawa

Parczew

RadzyńPodlaski

Nisko

Zamość

Chełm

BiałaPodlaska

Tarnobrzeg

Gorlice

DąbrowaTarnowska

Świdnik

Lubaczów

PrzeworskJarosław

UstrzykiDolne

SanokLesko

BrzozówJasło

RopczyceDębica

MielecKolbuszowa

Łańcut

Leżajsk

Stalowa Wola

Przemyśl

Krosno

Strzyżów

SzczecinekCzłuchów

BytówKościerzyna

Chojnice

StarogardGdański

PruszczGdański

PuckWejherowo

Lębork

Nakłonad Notecią

WąbrzeźnoChełmno

ŚwiecieSępólnoKrajeńskie

Tuchola

Złotów

Grudziądz

SopotGdynia

Słupsk

Wałcz

Sławno

Świdwin

DrawskoPomorskie

BiałogardTczew

Kartuzy

Piła

ToruńMyślibórz

Gryfino

Pyrzyce

StargardSzczeciński

Łobez

Kołobrzeg

Gryfice

Police Goleniów

KamieńPomorski

Choszczno

WrześniaŚroda

WielkopolskaWolsztyn

GrodziskWielkopolski

NowyTomyśl

Międzychód SzamotułyOborniki

WągrowiecCzarnków

Chodzież

Świebodzin

Słubice Sulęcin Międzyrzecz

StrzelceKrajeńskie

Żnin

Mogilno

Inowrocław

Radziejów

AleksandrówKujawski Lipno

Wieruszów

Pabianice

Bełchatów

Brzeziny

Łowicz

KutnoTurek

KołoSłupca

Gniezno

Kępno

Ostrzeszów

OstrówWielkopolski

PleszewSkierniewice

Konin

Włocławek Płock

Kościan

KrotoszynRawicz

GostyńJarocinWschowa

Nowa Sól

Trzebnica

Milicz

Oleśnica

Oława

Strzelin

Kłodzko

ZąbkowiceŚląskie

Dzierżoniów

ŚwidnicaKamiennaGóra

Lubin

PolkowiceGłogów Góra

Wołów

NysaPrudnik

Głubczyce

Kędzierzyn--Koźle

Krapkowice

Brzeg

Namysłów

Racibórz

Legnica

JeleniaGóra

Leszno

Wieluń

Zduńska Wola

Łask

ZgierzPoddębice

ŁęczycaŚrem

ŻaryŻagań

KrosnoOdrzańskie

ŚrodaŚląskaJawor

ZłotoryjaLubań

BolesławiecZgorzelec

StrzelceOpolskie

Olesno

Kluczbork

Lubliniec

Wałbrzych

ZielonaGóra

Sieradz

PajęcznoRadomskoLwówek

Śląski

TarnowskieGóry Zawiercie

Myszków

Kłobuck

Częstochowa

Kalisz

Żywiec

Cieszyn

Wodzisław Śląski

SuchaBeskidzka

Wadowice

Oświęcim

Chrzanów

Bielsko--Biała

Staszów

Busko--Zdrój

KazimierzaWielka

Pińczów

Jędrzejów

Włoszczowa

Zakopane

Nowy Targ

Limanowa

Brzesko

Bochnia

Proszowice

Wieliczka

Myślenice

Miechów

NowySącz

Tarnów

Łosice

Ryki

Olkusz

Łomża

Świnoujście

Pszczyna

BIAŁYSTOKBydgoszcz

GDAŃSK

GORZÓWWIELKOPOLSKI

POZNAŃ

SZCZECIN

KIELCE

KRAKÓW

WROCŁAW

ŁÓDŹ

KATOWICE

RZESZÓW

LUBLIN

OLSZTYN

WARSZAWA

Radom

Koszalin

Warszawa 2014

Biura Edukacji Publicznej IPN

Oferta edukacyjna

Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

Biuro Edukacji Publicznejul. Wołoska 7, 02-675 Warszawa

ISBN 978-83-7629-683-8

Oddziały IPN

Delegatury IPN

Miasta wojewódzkie (siedziby Oddziałów i Delegatur IPN)

Pozostałe siedziby Delegatur IPN

Granice województw

Miasta wydzielone (na prawach powiatu)

Miasta powiatowe

Kolorami wyróżniono obszary poszczególnych Oddziałów IPN

LEGENDA

OPOLE

Radom

OPOLE

KolnoSokółkaMońki

Grajewo

Augustów

Sejny

Ełk

Olecko

Pisz

Gołdap

Giżycko

Suwałki

Siemiatycze

HajnówkaBielskPodlaski

WysokieMazowieckie

Zambrów

PułtuskWyszków

OstrówMazowiecka

MakówMazowiecki

Przasnysz

Ciechanów

Płońsk

Sierpc

MławaŻuromin

Ostrołęka

Węgorzewo

Mrągowo

Kętrzyn

Szczytno

NidzicaDziałdowo

Nowe MiastoLubawskie

Ostróda

LidzbarkWarmiński

BartoszyceBraniewo

Elbląg

Kwidzyn

Sztum

Malbork

Nowy DwórGdański

Iława

Rypin

Golub--Dobrzyń

Brodnica

SokołówPodlaski

Węgrów

Wołomin

MińskMazowieckiOtwock

OżarówMazowiecki

PruszkówGrodziskMazowiecki

Legionowo

Siedlce

GarwolinGrójec

Piaseczno

Nowy DwórMazowiecki

SochaczewGostynin

Żyrardów

RawaMazowiecka

Łuków

LipskoZwoleńSzydłowiec

Przysucha

BiałobrzegiKozienice

Opoczno

TomaszówMazowiecki

OstrowiecŚwiętokrzyskiStarachowice

Skarżysko--KamiennaKońskie

PiotrkówTrybunalski

Sandomierz

Opatów

TomaszówLubelski

Hrubieszów

Biłgoraj

Janów Lubelski

KraśnikKrasnystaw

Łęczna

OpoleLubelskie

PuławyLubartów Włodawa

Parczew

RadzyńPodlaski

Nisko

Zamość

Chełm

BiałaPodlaska

Tarnobrzeg

Gorlice

DąbrowaTarnowska

Świdnik

Lubaczów

PrzeworskJarosław

UstrzykiDolne

SanokLesko

BrzozówJasło

RopczyceDębica

MielecKolbuszowa

Łańcut

Leżajsk

Stalowa Wola

Przemyśl

Krosno

Strzyżów

SzczecinekCzłuchów

BytówKościerzyna

Chojnice

StarogardGdański

PruszczGdański

PuckWejherowo

Lębork

Nakłonad Notecią

WąbrzeźnoChełmno

ŚwiecieSępólnoKrajeńskie

Tuchola

Złotów

Grudziądz

SopotGdynia

Słupsk

Wałcz

Sławno

Świdwin

DrawskoPomorskie

BiałogardTczew

Kartuzy

Piła

ToruńMyślibórz

Gryfino

Pyrzyce

StargardSzczeciński

Łobez

Kołobrzeg

Gryfice

Police Goleniów

KamieńPomorski

Choszczno

WrześniaŚroda

WielkopolskaWolsztyn

GrodziskWielkopolski

NowyTomyśl

Międzychód SzamotułyOborniki

WągrowiecCzarnków

Chodzież

Świebodzin

Słubice Sulęcin Międzyrzecz

StrzelceKrajeńskie

Żnin

Mogilno

Inowrocław

Radziejów

AleksandrówKujawski Lipno

Wieruszów

Pabianice

Bełchatów

Brzeziny

Łowicz

KutnoTurek

KołoSłupca

Gniezno

Kępno

Ostrzeszów

OstrówWielkopolski

PleszewSkierniewice

Konin

Włocławek Płock

Kościan

KrotoszynRawicz

GostyńJarocinWschowa

Nowa Sól

Trzebnica

Milicz

Oleśnica

Oława

Strzelin

Kłodzko

ZąbkowiceŚląskie

Dzierżoniów

ŚwidnicaKamiennaGóra

Lubin

PolkowiceGłogów Góra

Wołów

NysaPrudnik

Głubczyce

Kędzierzyn--Koźle

Krapkowice

Brzeg

Namysłów

Racibórz

Legnica

JeleniaGóra

Leszno

Wieluń

Zduńska Wola

Łask

ZgierzPoddębice

ŁęczycaŚrem

ŻaryŻagań

KrosnoOdrzańskie

ŚrodaŚląskaJawor

ZłotoryjaLubań

BolesławiecZgorzelec

StrzelceOpolskie

Olesno

Kluczbork

Lubliniec

Wałbrzych

ZielonaGóra

Sieradz

PajęcznoRadomskoLwówek

Śląski

TarnowskieGóry Zawiercie

Myszków

Kłobuck

Częstochowa

Kalisz

Żywiec

Cieszyn

Wodzisław Śląski

SuchaBeskidzka

Wadowice

Oświęcim

Chrzanów

Bielsko--Biała

Staszów

Busko--Zdrój

KazimierzaWielka

Pińczów

Jędrzejów

Włoszczowa

Zakopane

Nowy Targ

Limanowa

Brzesko

Bochnia

Proszowice

Wieliczka

Myślenice

Miechów

NowySącz

Tarnów

Łosice

Ryki

Olkusz

Łomża

Świnoujście

Pszczyna

BIAŁYSTOKBydgoszcz

GDAŃSK

GORZÓWWIELKOPOLSKI

POZNAŃ

SZCZECIN

KIELCE

KRAKÓW

WROCŁAW

ŁÓDŹ

KATOWICE

RZESZÓW

LUBLIN

OLSZTYN

WARSZAWA

Radom

Koszalin

Warszawa 2014

Biura Edukacji Publicznej IPN

Oferta edukacyjna