Post on 11-Jan-2016
description
Erastotenes, grecki matematyk, astronom, filozofgeograf i poeta już w III wieku p.n.e oszacowałśrednicę Ziemi oraz odległość od Słońca i Księżyca. Zmierzył kąt nachylenia epliptyki do równika niebieskiego.Jako pierwszy zaproponował wprowadzenie roku przestępnego, czyli jednego dodatkowego dnia w kalendarzu co 4 lata.
Nazwa pochodzi z łacińskiego - kulisty i zmniejszony w danej skali model Ziemi i innych ciał niebieskich albo model sfery niebieskiej (globus nieba). Na jego powierzchni odwzorowana jest za pomocą rzutu środkowego powierzchnia planety. Taka mapa zachowuje z punktu widzenia teorii odwzorowań kartograficznych wszystkie cechy oryginału (kąty, odległości, powierzchnie) w skali jednakowej w każdym punkcie globusa.Najczęściej wykonuje się globusy o treści politycznej lub fizycznej (z obrazem ukształtowania terenu), rzadziej wykonywane są globusy tematyczne (geologiczne lub klimatyczne).Pierwszy globus Ziemi, przedstawiający hipotetyczne rozmieszczenie lądów, wykonał prawdopodobnie Krates z Mallos około roku 150 p.n.e., ląd na jego globusie był wyobrażony w postaci 4 półokrągłych wysp. Do globusa dołączył komentarz Geographika. Najstarszy globus arabski pochodzi z roku 1080. Nowych inspiracji do budowy globusów dostarczyła działalność M. Behaima - twórcy zachowanego do dzisiaj obiektu z 1492 roku. Globus jego autorstwa, zwany Jagiellońskim (przechowywany w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego) z 1510 roku, jest jednym z pierwszych, na których oznaczono Amerykę.Znanym wytwórcą globusów i autorem prac na ich temat był V.M. Coronelli.
Lief Raudi odkrywa
Labrador
POLARNE OBSZARY EUROPY
TYPOWA RENESANSOWA MAPA EUROPY Z 1584 ROKU
1492 – pierwsza podróż Kolumba
Odkrycie Antylów
Cieśnina BeringaCieśnina Beringa
W 1498 portugalski podróżnik Vasco da Gama odkrył drogę morską z Europy do Indii.
Osiąga ląd stały Ameryki Południowej - Orinoko
Mascarenhans odkrywa Mauritus i
Reunion
Juan de Solis dopływa do La Platy
Cieśninę Beringa odkrył po raz pierwszy w 1648 roku Siemion Dieżniew. Kolejny raz okrył ją Vitus Bering, od jego nazwiska pochodzi nazwa cieśniny. Leży ona między Azją a Ameryką Północną. Łączy Morze Czukockie z Morzem Beringa. Jej szerokość wynosi ok. 85 km a głębokośc od 36 do 70 metrów. Po rosyjskiej stronie cieśniny znajduje się przylądek Dzieżniewa.
Vasco da Gama wypłynął czterema okrętami ze 170 ludźmi, wśród których było wielu skazańców. Część drogi wiodącej do Przylądka Dobrej Nadziei już znano, ale nie był to łatwy rejs. Da Gama musiał radzić sobie z buntami, ze srogimi burzami oraz ze szkorbutem wśród załogi. Dalej statki żeglowały najpierw wzdłuż wschodniego brzegu Afryki, po czym zmieniły kurs na wschód przez Ocean Indyjski. Da gama korzystał z miejscowych przewodników, którzy informowali go o warunkach atmosferycznych. W maju 1498 roku flotylla dotarła wreszcie do Calicut (obecnie Kozhikode) na południowo-zachodnim brzegu Indii. Przed udaniem się w drogę powrotną da Gama zawarł ugodę handlową z miejscowym władcą. Powrót również nie był łatwy. Jeszcze więcej ludzi zmarło na szkorbut, do kraju dopłynęło ich tylko 55. Da Gama wrócił do Indii w 1502 roku z misją zabezpieczenia dalszych praw handlowych. Zmarł na febrę w 1521 roku po swojej trzeciej podróży do Indii.
Mariany północne
Wyspa w zachodniej części Oceanu Spokojnego. Druga po Grenlandii pod względem wielkości wyspa świata.
Aleksander Mackenzie odkrywa rzekę swego
imienia
1795-1797
MUNGO PARK
ODBYWA SWĄ PIERWSZĄ
PODRÓŻ DO AFRYKI
MUNGO PARK
21 czerwca 1795 roku Mungo dotarł do rzeki Gambii. Podróżował nią około 200 mil aż dotarł do brytyjskiego punktu handlowego zwanego Pisania.. Podążał drogą przez górny Senegal oraz półpustynny region Kaarta. Parkowi udało się zbiec 1 lipca 1796 roku. 21 lipca jako pierwszy Europejczyk dotarł do Segou Przez 80 mil podążał wzdłuż rzeki aż dotarł do Silli, gdzie został zmuszony do zawrócenia, gdyż pozostał bez potrzebnych środków do kontynuowania takiej podróży. Powrót rozpoczął 30 lipca. Dotarł do Bamako i po przebyciu 300 mil odkrył swoją starą trasę. Pisanię osiągnął 10 czerwca 1797 roku, w Szkocji znalazł się dopiero 22 grudnia, gdyż wracał przez Amerykę. Na Wyspach został uznany za zmarłego, jego wiadomość o odkryciu źródeł Nigruwywołała
wielkie poruszenie.
Edward Riou, Uroczyste otwarcie Kanału Sueskiego, 1869
pierwszy park narodowy na świecie
(USA)
W 1872 roku odkryto pierwszy park narodowy Yellowstone.Park położony jest w USA na terenie trzech stanów : Idaho,Montana, Wyoming. Jest najstarszym parkiem narodowym na świecie.Na jego terenie znajdują się słynne gajzery i gorące źródła, wulkany błotne, fumarole i wodospady. Park ustytuowany jest na rozległym wulkanicznym płaskowyżu, pod którym na głębokości 8 km znajduje się wielka komora magmowa. Park narodowy jest rozciągniety głebokim wąwozem rzeki Yellowstone. W 1978 roku park narodowy został wpisany na listę światowego dziedzictwa kultury i przyrody UNESCO.
1873-1875 Aleksander Czekanowski bada
okolice Bajkału, dorzecze Tunguski i
Leny.
Jezioro odkrył w 1858 roku angielski podróżnik, oficer i badacz Afryki John Speke. Nazwał je na cześć brytyjskiej królowej Wiktorii.
Pierwsze mapy na których zaznaczone jest jezioro Wiktorii...
ROBERT EDWIN PEARY
Był zawodowym żołnierzem, porucznikiem w marynarce amerykańskiej. Zanim zdecydował się zaatakować biegun północny odbył wcześniej kilka podróży na Arktykę w czasie których studiował zwyczaje Inuitów i nauczył się od nich wielu praktycznych umiejętności potrzebnych do życia w warunkach polarnych, takich jak budowa igloo czy powożenie psim zaprzęgiem. W swoich wyprawach polegał na pomocy Inuitów jako myśliwych. Zapoczątkował także system wypraw z przygotowanymi wcześniej składami zapasów na drodze wyprawy i dodatkowymi ekipami pomocniczymi towarzyszącymi głównej grupie.Peary wyruszył na biegun wraz z 23 podróżnikami z Nowego Jorku na pokładzie okrętu "Roosevelt" 6 lipca 1908 i przezimował w pobliżu przylądka Sheridan na wyspie Ellesmere Wyruszył stamtąd na biegun 1 marca 1909. Ostatnia z ekip pomocniczych zawróciła 1 kwietnia z szerokości geograficznej 87°47' N. W ostatni etap podróży Peary zabrał ze sobą tylko pięć osób, byli to Matthew Henson, Oatah, Egingwah, Seegloo, oraz Ookeah W swoim pamiętniku, pod datą 7 kwietnia (w rzeczywistości pisanym dużo później, kiedy przygotowywał do druku książKę o swojej podróży) napisał "Obóz Jesup – nareszcie na biegunie! Moje marzenie i ambicja od 23 lat wreszcie spełnione."Za swoje osiągnięcie Peary otrzymał promocję na kontradmirała, a kongres amerykański podziękował mu za nie specjalnym aktem 30 marca 1911. Peary został też uhonorowany za swoje osiągnięcia przez wiele amerykańskich i europejskich stowarzyszeń naukowych.
W latach 1903 – 1906 Amundsen jako pierwszy przebył drogę dzielącą Ocean Atlantycki i Spokojny tzw. Przejściem Północno-Zachodnim, prowadzącym przez Morze Arktyczne wzdłuż północnego wybrzeża Kanady W 1910 roku wyruszył na biegun północny. Wyprawa nie powiodła się jednak. Jako pierwszy dotarł tam Amerykanin Robert Peary, wtedy Amundsen postanowił zdobyć drugi z biegunów. Ta wyprawa była wyścigiem z ekspedycją brytyjską, której przewodził porucznik Robert Falcon Scott. Amundsen dotarł jednak do bieguna południowego jako pierwszy, 14 grudnia 1911 roku.Amundsen przepadł bez wieści w roku 1928, wyruszywszy na pomoc Umberto Nobilemu, który zaginął podczas lotu sterowcem Italia nad Arktyką. Nobile został później odnaleziony.Jego nazwisko nosi część Oceanu Spokojnego, lodowiec i stacja badawcza Amundsen-Scott na Antarktydzie
Roald Amundsen
W 1912 SCOTT DOCIERA PO RAZ WTÓRY DO BIEGUNA POŁUDNIOWEGO
Dotarcie do bieguna południowegoRoald Amundsen- 15 XII 1911
Stuck zdobywa Mc. Kinley- Alaska
Przebycie Sahary samochodem po raz
pierwszy.
Grzbiet Śródatlantycki - podwodny grzbiet śródoceaniczny na Oceanie Atlantyckim, ciągnący się od Islandii aż po Antarktydę. Krawędź Romanche rozdziela go na Grzbiet Północnoatlantycki i Grzbiet Południowoatlantycki.Grzbiet ten został odkryty w latach 50. XX wieku przez Bruce'a Heezena. Jego odkrycie stało się podstawą do sformułowania teorii spreadingu dna oceanicznego. Dalszą konsekwencją było rozwinięcie, zarzuconej w latach 30-tych XX w., teorii dryfu kontynentalnego Alfreda Wegenera we współczesną tektonikę płyt(według której teorii tego typu grzbiety stawnowią granice rozbieżne płyt tektonicznych), oraz teorii ekspandującej Ziemi.Grzbiet Śródatlantycki oddziela od siebie Płytę Północnoamerykańską od Płyty Eurazjatyckiej na północnym Atlantyku oraz Płytę Południowoamerykańską od Płyty Afrykańskiej.Granica, którą tworzy dziś Grzbiet Śródatlantycki, uformowała się w triasie, kiedy to seria trójramiennych ryftów, zbiegających się w tzw. węzłach potrójnych, rozerwała superkontynent Pangei. Spośród trzech dolin ryftowych tylko dwie nadal rozwijają się i tworzą rozbieżną granicę płyt tektonicznych. Trzecie nieaktywne ramię nazywane jest aulakogenem. Aulakogeny Grzbietu Śródatlantyckiego stanowią obecnie szerokie doliny rzeczny uchodzące współcześnie do Atlantyku, są to m.in. doliny Mississippi, Amazonki czy Nigru.
USS Nautilus okręt podwodny
1954
Okręt podwodny USS Nautilus (SSN-571) wypływa z portu w Groton i udaje się do bazy okrętów podwodnych w New London (8 maja 2002 roku)W lipcu 1951 roku w Stanach Zjednoczonych podjęto decyzję o budowie okrętu podwodnego o napędzie atomowym. Pomysłodawcą projektu był amerykański fizyk Philip Abelson. W dniu 14 czerwca 1952 roku pod okręt , który otrzymał nazwę USS „Nautilus” (SSN-571), położono stępkę w stoczni Electric Boat Division of General Dynamic w Groton (Connecticut). W dniu 21 stycznia 1954 roku okręt został zwodowany, a matką chrzestną okrętu została Mamie Eisenhower, żona prezydenta USA Dwighta D. Eisenhowera. Ostatecznie został on wyposażony w dniu 30 września 1954 roku i włączony do US NavyPo włączeniu w skład floty, okręt służył jako jednostka testowa i badawcza, a konstruktorzy zbierali doświadczenia, które następnie wykorzystano do budowy kolejnych typów okrętów podwodnych o napędzie atomowym. W dniu 17 stycznia 1955 roku po raz pierwszy okręt USS „Nautilus” dokonał zanurzenia przy użyciu napędu atomowego. Natomiast w dniach 28 lipca – 12 sierpnia 1958 roku przepłynął pod wodą Arktykę. W dniu 28 lipca 1958 roku wypłynął z Pearl Harbor na Hawajach aby w dniu 3 sierpnia 1958 roku dopłynąć do Bieguna Północnego i w dniu 12 sierpnia 1958 roku dopłynąć do portu Portland w Wielkiej Brytanii. Był to pierwszy rejs okrętu podwodnego do Bieguna Północnego.W dniu 3 marca 1980 roku USS „Nautilus” został skreślony z listy floty US Navy. W czasie swojej służby przepłynął ok. 500 000 mil morskich. Początkowo miał zostać pocięty na złom, lecz ostatecznie w dniu 20 maja 1982 roku został uznany jak okręt-muzeum i skierowany do remontu do stoczni w Groton. W dniu 6 lipca 1985 roku został eksponatem w US Navy Submarine Force Museum w New London stanu Connecticut
Television Infrared Observational Satellite – TIROS- SATELITA OBSERWACJI TELEWIZYJNYCH I PODCZERWONYCH.
Przesłał pierwsze zdjęcia Ziemi widzianej z Kosmosu. TIROS 1 był przełomem we współczesnej meteorologii; zmienił sposób w jaki postrzegamy Ziemię i w jaki sposób zbieramy dane o atmosferze. Zamiast oddzielnych kontynentów, można było po raz pierwszy zaobserwować, że ziemia i atmosfera ziemska to jedna całość. Rozpoczął długą serię satelitów serii TIROS. Jej następczyniami były serie ITOS i NOAA.
TIROS 1