METODY TRADYCYJNE I AKTYWIZUJĄCE W SZKOLE PODSTAWOWEJ I GIMNAZJUM

Metoda

droga dochodzenia do prawdy „Celowo i systematycznie stosowany

sposób pracy nauczyciela z uczniem, umożliwiający uczniom opanowanie wiedzy wraz

z umiejętnością posługiwania się nią w praktyce, jak również rozwijanie

zdolności i zainteresowań umysłowych.” (wg W.

Okonia)

Teoria kształcenia wielostronnego

Powstała w latach sześćdziesiątych Zakłada harmonijny rozwój

podstawowych funkcji człowieka:

1. Poznanie siebie i świata. 2. Wartościowanie świata. 3. Zmienianie świata.

Fazy kształcenia człowieka

Działanie (doświadczenie) Myślenie oglądowo-obrazowe (zmysły) Myślenie słowne (abstrakcyjno-

symboliczne)

Strategia kształcenia

To ogół celów, środków i metod przygotowywanych przez nauczycieli dla osiągnięcia jak najlepszych efektów , sposób interpretacji ogólnych celów kształcenia i sposób ich wprowadzania.

Metoda jest bardziej szczegółowa i schematyczna od strategii.

Metody aktywizujące

Uczeń – aktywny podmiot, sam zdobywający wiedzę przez poznanie i doświadczenia.

Nauczyciel – pobudza oraz stwarza sposobności do zdobywania przez ucznia wiedzy.

Cele: a) Nauczania – odnoszą się do nauczycielab) Kształcenia – odnoszą się do ucznia,

realizowane są podczas zajęć, ale i w procesie samokształcenia się ucznia (prasa, telewizja, Internet)

Nauczanie + samokształcenie = kształcenie

m. nauczania m. uczenia się m. kształcenia

Metody nauczania wg Marii Nagajowej

M. słowne M. zajęć praktycznych M. oglądowa

podająca poszukująca

heureza problemowa

Metoda podająca

1. Sprawdzenie pracy domowej, czyli sprawdzenie stopnia przyswojenia wiedzy do realizacji tematu.

2. Wprowadzenie do nowego tematu, zapoznanie z nim i wskazanie celu.

3. Opracowanie nowego materiału.4. Zebranie nowych wiadomości.

Wykład – przekazywanie informacji

Opowiadanie – opis wydarzeń, logika, barwność

Pogadanka – mniejsza dyskusja

Opis – charakterystyka zjawisk

Wyjaśnienie – zwięzłe podanie faktu, określa

przyczyny, przebieg, istotę określonego zjawiska

Anegdota

Metoda poszukująca

1. Zadawanie pytań, analiza tekstu literackiego.

2. Sprawdzanie pracy domowej.3. Zapoznanie uczniów z celem lekcji i pobudzenie ich zainteresowania.4. Opracowanie nowego materiału.5. Podsumowanie, zapisanie wniosków.

1. Heureza – polega na kierowaniu myśleniem

i działaniami uczniów za pomocą kolejnych pytań nauczyciela.

2. Metoda problemowa Wykład problemowy Wykład konwersacyjny Klasyczna metoda problemowa

Aktywizujące: M. przypadków M. sytuacyjna M. inscenizacji M. seminarium Gry dydaktyczne Dyskusje dydaktyczne:

a) wielokrotna – wszyscy dyskutują, dyskusje w małych grupkach, integracja wyników

b) panelowa (obserwowana) – najpierw dyskutują eksperci,

a później obserwujący zabierają głos

c) okrągłego stołu

d) burza mózgów

e) dyskusja związana z wykładem

Metoda zajęć praktycznych (ćwiczeniowa)

1. Sprawdzenie pracy domowej.2. Zapoznanie uczniów z celem lekcji.3. Wzorowy pokaz czynności nauczyciela.4. Wykonanie ćwiczeń.

Propozycje wg A. Dyduchowej1. M. analizy i twórczego wykorzystania

wzoru.2. M. instrukcji i norm.3. M. praktyki pisarskiej.4. M. przekładu intersemiotycznego.5. M. okazjonalnych ćwiczeń

praktycznych.

Metoda oglądowa(eksponująca)

Tok lekcji jest wyznaczony przez kolejność motywów wizualizacji prezentacji.

Polega na obserwacji. Ułatwia uczniom rozumienie abstrakcyjne.

Film Sztuka teatralna Ekspozycja

Metody nauczania zalecane w gimnazjum

I. Dyskusja – polecana zwłaszcza, gdy chcemy uczniów zaznajomić z:

zagadnieniami nie posiadającymi jednoznacznego rozwiązania

zagadnieniami szczególnie trudnymi i złożonymi przypadkami wywołującymi szczególne

kontrowersyjne sądy i opinie

Rodzaje dyskusji

a) Wielokrotnab) Panelowac) Punktowad) Technika kuli śniegoweje) Debata f) Dyskusja w 6 kapeluszach

myślowych

Ćwiczenia wspomagające naukę dyskutowania (wg R. Arendsa)

1. „Pomyśl – omów – przedstaw”2. Metoda uli3. Słuchanie innych4. Wyklaskiwanie gaduł5. Kolorowa piłka

Wizualizacją sformułowanych argumentów

mogą być:

metaplan drzewko decyzyjne „dywanik pomysłów” mapa pojęciowa

Metody nauczania zalecane w gimnazjum

II Działania dramowe (drama, dramatyzacje)

1. Typy dramy:a) Ćwiczeniab) Gry dramowec) Teatr d) Drama właściwa

inscenizacja rzeźba i jej warianty obraz (żywy obraz/stop-klatka/ zdjęcie/fotografia) film i jego rodzaje techniki plastyczno-manualne

(rysunki, makiety, przedmioty, modele, kostiumy, muzeum, plany)

list dziennik i pamiętnik

Korzyści ze stosowania dramyDrama uczy: Aktywności Pozbywania się kompleksów i nieśmiałości Wspomaga umiejętność pracy w parach i zespołach Uwrażliwia na innych ludzi Uczy szczerości i otwartości w obcowaniu z innymi Uczy różnych form wyrażania własnych uczuć Kształtuje wyobraźnię i kreatywność

Bibliografia

1. A. Dyduchowa, Próba klasyfikacji metod kształcenia sprawności językowych, „Język polski”, t.5, 1984.

2. D. Bernacka, Od słowa do działania. Przegląd współczesnych metod kształcenia, Warszawa 2001, s. 48-59; 102-115; 119-122; 175-191.

3. M. Nagajowa, ABC metodyki języka polskiego dla początkujących nauczycieli, Warszawa 1990.

Dziękuję za uwagę

Przygotowała: Małgorzata Stolarska