Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl

Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

Podstawy przedsiębiorczości

Temat: Finanse przedsiębiorstwa

Cel prowadzenia działalności gospodarczej

Wszystkie przedsiębiorstwa mają ten sam cel główny, jakim jest przetrwanie i rozwój. Jednym z warunków przetrwania i rozwoju przedsiębiorstwa jest dobre zarządzanie finansami.

Przedsiębiorstwo powinno stale analizować swoje rynki i przewidywać zachodzące na nich zmiany. Analiza powinna obejmować klientów, konkurentów oraz otoczenie bliższe i dalsze.

Przedsiębiorca za pieniądze z funduszy własnych (kapitał własny) oraz z pożyczek (kapitał obcy) nabywa środki produkcji (np. budynki, maszyny) i zatrudnia ludzi, aby prowadzić działalność gospodarczą.

Najważniejszą motywacją prowadzenia działalności gospodarczej dla wszystkich jej uczestników jest osiąganie korzyści ekonomicznych. Korzyścią tą dla właściciela są zyski, dla pracowników – wynagrodzenia, dla akcjonariuszy – dywidendy, których wielkość zależy od zysków.

Majątek przedsiębiorstwa

Do prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorstwo wykorzystuje majątek, który nosi nazwę aktywów.

Aktywa trwałe charakteryzuje termin realizacji dłuższy niż 12 miesięcy, natomiast aktywa obrotowe cechuje ciągły ruch, co wpływa na termin ich realizacji zamykający się w okresie 12 miesięcy.

Majątek przedsiębiorstwaWspólną cechą aktywów trwałych jest ich stopniowe zużywanie się w ciągu wielu okresów sprawozdawczych.

Majątek przedsiębiorstwa

Aktywa obrotowe stanowią te środki, które zużywają się w jednym cyklu produkcyjnym lub obrócą się w ciągu jednego roku.

Kapitał przedsiębiorstwa

Kapitał, czyli pewna suma pieniędzy, stanowi podstawę rozpoczęcia działalności przedsiębiorstwa oraz umożliwia jego funkcjonowanie. Wysokość kapitału zależy od formy prawno – organizacyjnej przedsiębiorstwa.

Zestawienie wszystkich źródeł finansowania nosi nazwę struktury finansowania firmy i jest ujmowane w bilansie przedsiębiorstwa.

Zgodnie z zapisami ustawy o rachunkowości źródła finansowania ujmuje się w pasywach w bilansie i wyróżnia następujące pozycje:• kapitały (fundusze własne),• rezerwy,• zobowiązania długoterminowe,• zobowiązania krótkoterminowe i fundusze specjalne,• rozliczenia międzyokresowe.

Kryterium podziału kapitałów w bilansie jest źródło ich pochodzenia – wyróżnia się zatem finansowanie własne i obce. W literaturze przedmiotu wyróżnia się również finansowanie wewnętrzne i zewnętrzne.

Kapitał przedsiębiorstwa

Kapitał przedsiębiorstwa

Pasywa pokazują źródła finansowania majątku przedsiębiorstwa, zobowiązania przedsiębiorstwa zaciągnięte na zakup środków trwałych lub obrotowych. Wyróżnia się kapitały własne – np. fundusz zgromadzony przez wspólników oraz kapitały obce, czyli kredyty bankowe, zobowiązania wobec dostawców i skarbu państwa.

Rodzaje kosztów przedsiębiorstwa

Prowadzenie działalności gospodarczej wymaga ponoszenia kosztów. Koszt produkcji to suma zużytych czynników wytwórczych wyrażona w pieniądzu.

Głównymi czynnikami wytwórczymi są:• czynniki materialne (ziemia, kapitał),• czynniki osobowe (praca).

Ze względu na rodzaj zużytego czynnika produkcji koszty dzielimy na:• koszty materialne (KM),• koszty osobowe (KO).

Suma kosztów materialnych i osobowych daje koszty całkowite (KC):

KKCC = = KKMM + + KKOO

Rodzaje kosztów przedsiębiorstwa

Ze względu na zależność między kosztami a rozmiarami produkcji koszty dzieli się na:

• koszty stałe (KS),• koszty zmienne (KZ).

Suma kosztów stałych i zmiennych daje koszty całkowite (KC):

KKCC = = KKSS + + KKZZ

Jeżeli od ceny sprzedawanego wyrobu odejmiemy koszty zmienne, to otrzyma się dochodowość produktu czyli jednostkową marżę brutto.

Źródła przychodów

W wyniku prowadzenia działalności gospodarczej to znaczy sprzedaży swoich produktów (towarów i usług) przedsiębiorstwo osiąga określone przychody.

Przychody nie są tym samym co dochody. Dochód to przychód pomniejszony o koszty.

Przychodem jest to co „wpływa” do przedsiębiorstwa, kosztem to, co „wypływa” z przedsiębiorstwa, a dochodem jest to co pozostaje w przedsiębiorstwie.

W celu ustalenia zysku lub straty w danym okresie sporządza się rachunek zysków i strat.

Rachunek zysków i strat

Różnica między przychodami a kosztami stanowi wynik finansowy.

przychody koszty zysk

W bilansie aktywa zawsze równe są pasywom. Jeśli na koniec roku stan posiadania jest większy od zobowiązań, to przedsiębiorstwo osiągnęło dodatni wynik finansowy, czyli zysk.

Jeżeli zobowiązania były większe niż aktywa przedsiębiorstwa, to jego działalność przyniosła stratę.

Bilans Bilans jest to zestawienie wyrażonego wartościowo majątku jednostki (aktywów) ze źródłami jego pochodzenia, czyli kapitałami (pasywów).

Jedną z pozycji bilansu jest zysk (lub strata), wykazywany w drugim obowiązkowym sprawozdaniu jakim jest rachunek zysków i strat (wynik finansowy).

Cechy bilansu:

• zupełność, • rzetelność, • sprawdzalność, • ciągłość, • przejrzystość.

Uproszczony bilans

Próg rentowności

Wielkość sprzedaży, powyżej której zaczyna się osiągać zysk, nazywa się progiem rentowności.

Jeżeli zna się koszty stałe oraz koszty zmienne na jedną jednostkę sprzedawanego wyrobu i cenę wyrobu (jaką można osiągnąć na rynku), to można policzyć, przy jakiej miesięcznej sprzedaży produktu pokrywa się wszystkie koszty i osiąga się zysk. W tym celu liczy się próg rentowności:

Próg rentowności = koszty stałe

dochodowość produktu

Wskaźniki rentowności

Wskaźniki rentowności informują, jaka jest rentowność firmy. Ukazuje relację wyniku finansowego do kategorii finansowych, takich jak: majątek, kapitał i sprzedaż. Najczęściej wykorzystuje się dwa wskaźniki:a)wskaźnik rentowności brutto,b)wskaźnik rentowności netto.

Wskaźnik rentowności brutto zysk przed opodatkowaniem (brutto)

przychody ze sprzedaży100

Wskaźnik rentowności netto zysk po opodatkowaniem (netto)

przychody ze sprzedaży100

Im wyższy wskaźnik rentowności, tym bardziej efektywne jest przedsiębiorstwo.

Wskaźniki zadłużenia

Wskaźniki zadłużenia wykorzystywane są do badania struktury finansowania przedsiębiorstwa. Określają poziom jego zadłużenia i tym samym oceniają jego wypłacalność w długim okresie.Wskaźnik ogólnego zadłużeniaWskaźnik ogólnego zadłużenia stanowi relację zobowiązań ogółem do całkowitych aktywów przedsiębiorstwa.

Wskaźnik ogólnego zadłużenia zobowiązania ogółem (zadłużenie ogółem)

aktywa ogółem100

Im wyższy poziom wskaźnika, tym większe zadłużenie przedsiębiorstwa.

Wskaźniki aktywności gospodarczej

Wskaźniki aktywności gospodarczej informują o ocenie umiejętności wykorzystaniaaktywów przedsiębiorstwa do tworzenia przychodów ze sprzedaży.

Wykorzystywanym wskaźnikiem jest wskaźnik obrotu aktywów ogółem, liczony jakprzedstawia wzór poniżej:

Wskaźnik aktywności gospodarczej

sprzedaż

aktywa ogółem100

Im wyższy wskaźnik, tym lepsze wykorzystanie aktywów do uzyskania przychodów ze sprzedaży.

Wskaźniki płynności dostarczają informacji o zdolności przedsiębiorstwa do wywiązywania się z bieżących (krótkoterminowych) zobowiązań, tzn. zobowiązań płatnych w ciągu 1roku. Regulowanie zobowiązań bieżących zależy od stanu środków pieniężnych oraz możliwości zamiany innych składników majątku obrotowego na gotówkę w krótkim okresie.

Jednym z warunków egzystencji przedsiębiorstwa jest zachowanie płynności finansowej, której przejawem jest terminowe regulowanie zobowiązań.

Wskaźniki płynności

Brak płynności finansowej rodzi zazwyczaj dla przedsiębiorstwa wiele niekorzystnych skutków (np. dostawcy mogą żądać zapłaty wyłącznie gotówką, trudniejsze staje się uzyskanie kredytu).

Wskaźnik płynności aktywa obrotowe

zobowiązania krótkoterminowe100

1.Komosa A.: Szkolny słownik ekonomiczny. Ekonomik 2002,2.Niedzielski E., Łapińska A.: Zarządzanie firmą. WSiP 1999,3.Biernacka M., Korba J., Smutek Z.: Podstawy przedsiębiorczości. Podręcznik do liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum. Wyd. II. Operon, Gdynia 2009,4.Gregorczyk S., Romanowska M., Sopińska A., Wachowiak P.: Przedsiębiorczość bez tajemnic. Podręcznik do nauczania podstaw przedsiębiorczości dla liceum i technikum. WSiP 2009,5.Bień W.: Ocena efektywności finansowej spółek kapitałowych, Difin, 2005,6.Rybicki P.: Sprawozdanie finansowe źródłem informacji o firmie, POLITEXT, Warszawa 2003.

Literatura: