LEKCJA 3

Osobowa a nieosobowa forma czasownika

Katarzyna Mączyńska

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Język polski

Klasa IV SP

• Powtórzenie materiału z poprzednich zajęć - co wiemy już o czasowniku i jego formach.

• Sprawdzenie pracy domowej.

• Nieosobowa forma czasownika.

• Pisownia bezokoliczników zakończonych na: „-ść”,”-źć”.

• Praca domowa.

Plan pracy

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

• Czasownik tworzy zdanie, jest w zdaniu najważniejszym wyrazem!

• Czasownik odpowiadana pytania:

– Co robi?

– Co się z nim dzieje?

• Czasownik oznacza czynności i stany.

• Czasownik to część mowy.

• Czasownik odmienia się przez liczby

i osoby.

Co już wiemy o czasowniku i jego formach? Powtórzenie

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Metoda na prezenty

Uczyć się pilnie przez cały rok,

Nie szturchać koleżanek w bok,

Nie wisusować-nie tłuc szyb,

Nie wyrażać się jak ciemny typ,

Nie odmieniać wciąż słówka-ja,

Pomagać innym każdego dnia,

Nie być jak marynowany śledź,

Zawsze na ustach uśmiech mieć,

Nie włóczyć się-nie strzelać z proc (…) L. J. Kern

Osobowa a nieosobowa forma czasownika

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Spośród podanych wyrazów wybierz czasowników. Pierwsze litery czasowników utworzą hasło.

dom, być, emituje, gotowanie, zdobył, rusztowanie, wyliczanie, obliczył, kierują, pisanie, orientacja, oswoiła, lubi, zainteresowany, interesować, czekać, zwiedzanie, zostaliśmy,

nadawca, nudzą się, iść, kupi, kreskówka

Osobowa a nieosobowa forma czasownika

B E Z O K O L I C Z N I K

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

• rozmyślał

on-3os. l.poj.

• znalazłaś

ty-2os. l.poj.

• zasłonić

bezokolicznik

• mówimy

my-1os. l.mn.

• przeczytały

one-3os. l.mn.

• myć i stłuc

bezokoliczniki

• zabłądziłem

ja-1os. l.poj.

• kłócili się

oni-3os. l.mn.

• zaśpiewacie

wy-2os. l.mn.

• biec i sapać

bezokoliczniki

• jadłaś i piłaś

ty -2os. l.poj.

• spało i śniło

ono-3os. l.poj.

Osobowa a nieosobowa forma czasownika

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Osobowa a nieosobowa forma czasownika

biec, kość, unieść, start,

wszedł , kopać

lecieć, jadła, cień, pójdę

odpala,

• biec

• unieść

• kopać

• lecieć

• wszedł

• jadła

• pójdę

• odpala

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Osobowa a nieosobowa forma czasownika

• szyć

• myć

• złość

• móc

• stłuc

• jeść

• ość

• strzec

• szewc

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Utwórz bezokoliczniki od podanych czasowników

• poszliśmy

pójść

• spałeś

spać

• biegaliście

biegać

• byłam

być

Osobowa a nieosobowa forma czasownika

• piekłam

piec

• siedzisz

siedzieć

• dał

dać

• płacimy

płacić

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wpisz odpowiednie formy osobowe czasowników utworzone od podanych bezokoliczników

Na dworze (świecić - 3.os.l.poj.) słońce.

Jednak Rafał (chcieć - 3.os.l.poj.) zostać

w domu. Ania i Maria (założyć - 3.os.l.mn.) buty

i (wyjść - 3.os.l.mn.) na podwórko. Dziewczynki

(poznać - 3.os.l.mn.) nowego kolegę i razem dobrze się

(bawić-3.os.l.mn.)

Osobowa a nieosobowa forma czasownika

świeciło

chciał

założyły

wyszły

poznały

bawili

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

PODSUMOWANIE • Czasownik występuje w formach osobowych

i nieosobowych.

• Forma osobowa

wskazuje na osobę, która wykonuje czynność (biegnę – ja, stałaś - ty, śpiewali - oni).

• Forma nieosobowa- BEZOKOLICZNIK

nie wskazuje na wykonawcę czynności, nie da się określić osoby, która wykonuje czynność

(stać, móc, malować, czytać).

• Bezokolicznik ma zakończenia „–ć” lub „-c”.

Osobowa a nieosobowa forma czasownika

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Podane bezokoliczniki dopasuj do zdań, zmień na formę osobową podana w nawiasie i dopasuj do zdań.

przywieźć, przewieźć, wieźć, zawieźć, podwieźć, odwieźć

1. Czy chcesz, żebym (1.os.,l.poj.) na targi książki?

2. (1.os.,l.poj.) ci tę książkę, o którą prosiłaś?

3. Chcę, żebyście (2.os.,l.mn.) te książki z hurtowni do sklepu.

4. Zaraz (1.os.,l.mn.) ciocię do księgarni.

5. Kierowcy (3.os.,l.mn.) paczki z książkami.

PRACA DOMOWA

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

• M. Nagajowa, Słowo za słowem. Podręcznik do kształcenia literackiego, kulturowego i językowego dla klasy czwartej szkoły podstawowej, WSiP, Warszawa 1994

• M. Nagajowa, Słowo za słowem. Zeszyt ćwiczeń dla klasy czwartej szkoły podstawowej, WSiP, Warszawa 1994

• A. Łuczak, A. Murdzek, Język polski. Między nami. Zeszyt ćwiczeń dla klasy czwartej szkoły podstawowej, GWO, Gdańsk 2001

• D. Chwastniewska, D. Rożek, A. Gorzałczyńska - Mróz, Maciej Szulc, A.Piechnik- Kaszuba, Język polski. Nauka o języku dla klasy czwartej szkoły podstawowej-część 1, GWO, Gdańsk 2000

• A. Kempa, D. Szachnowska, Język polski dla klasy czwartej szkoły podstawowej - kształcenie językowe,Wydawnictwo OPERON, Gdynia 2008

• Wykorzystane ilustracje pochodzą z: www.microsoft.com

Bibliografia

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Dziękuję za uwagę

Katarzyna Mączyńska

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego