Post on 23-Nov-2021
Kryteria ocen z historii w kl. IV a, IV bRok szkolny 2021/2022
Temat lekcji ZagadnieniaWymagania na poszczególne oceny
dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra celująca
Rozdział 1. Z historią na Ty
1. Czymzajmuje sięhistoria ?
– historia jakonauka oprzeszłości– historia abaśnie i legendy– efekty pracyhistoryków iarcheologów– źródłahistoryczne, ichprzykłady orazpodział
– przy pomocynauczycielaposługuje sięterminami:współczesność,przeszłość, historia,historycy, legenda,baśń
– rozróżniaprzeszłość odwspółczesności
– rozróżnia fikcję(np. baśń) odrzeczywistościhistorycznej
– potrafi krótkoscharakteryzować,czym zajmują sięhistorycy
– poprawnie posługujesię terminami: dzieje,archeologia, źródłapisane, źródła materialne
– rozróżnia pracęhistoryków iarcheologów
– potrafi podaćprzykłady postacilegendarnych ihistorycznych
– wyjaśnia, czym sąprzyczyny i skutki
– dokonujepodstawowego podziałuźródeł historycznych
– porównuje pracęhistoryków iarcheologów
– wskazuje różneprzykłady źródełpisanych i niepisanych
– wyjaśnia potrzebęedukacji historycznej
– omawia rolę źródełhistorycznych wprocesie poznawaniadziejów
– wskazujepozapodręcznikoweprzykłady różnychkategorii źródełhistorycznych
– przedstawia różneefekty pracynaukowcówzajmujących sięprzeszłością
– potrafizaproponować podziałźródeł pisanych bądźniepisanych napodkategorie
– przedstawianowoczesne metodybadania życia ludzi wprzeszłości
– oceniawiarygodnośćróżnego rodzajuźródeł pisanych
2. Historiamojej rodziny.
– znaczeniepamiątekrodzinnych
– drzewogenealogiczne –sposóbprzedstawieniahistorii rodziny
– „wielka” i„mała” ojczyzna– patriotyzm jakomiłość doojczyzny
– sposobywyrażaniapatriotyzmu
– „małeojczyzny” i ichtradycje
– znaczenieterminów:tradycja, drzewogenealogiczne,ojczyzna, „małaojczyzna”,patriotyzm
– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminami:ojczyzna, patriotyzm
– podaje przykłady świątrodzinnych
– podaje przykładypamiątek rodzinnych
– poprawnie posługujesię terminami: tradycja,drzewo genealogiczne,„mała ojczyzna”
– przygotowuje drzewogenealogiczne najbliższejrodziny
– wyjaśnia, czym jestpatriotyzm
– podaje przykładypostaw i zachowańpatriotycznych
– wyjaśnia, czym jestgenealogia
– wskazuje na mapiePolski własnąmiejscowość, region,województwo i jegostolicę
– podaje przykładyregionalnych tradycji
– charakteryzuje własną„małą ojczyznę” na tleinnych regionów
– wskazuje lokalneprzykłady instytucjidbających oregionalną kulturę ihistorię
– tworzy przewodnikpo własnejmiejscowości iregionie
– charakteryzuje inneregiony państwapolskiego
– wyjaśnia znaczeniedbałości o tradycjęregionalną
– przedstawiahistoryczną genezęregionu
– wskazuje wybitnepostaci w dziejachregionu
– ocenia, w jakisposób różnorodność„małych ojczyzn”wpływa na bogactwodużej
3. Polskanasząojczyzną.
– państwo polskiei jego regiony– mój regionczęścią Polski
– naród polskijako zbiorowośćposługująca siętym samymjęzykiem, mającawspólnąprzeszłość izamieszkująca tosamo terytorium
– dziedzictwonarodowe– polskiesymbolenarodowe
– polskie świętapaństwowe
– znaczenieterminów:państwo, region,naród, mniejszośćnarodowa,społeczeństwo,symbolenarodowe,Polonia
– przy pomocynauczyciela posługuje sięterminami: państwo,region, naród
– wskazuje na mapiepaństwo polskie i jegogranice
– zna poprawną nazwępaństwa polskiego
– poprawnie posługujesię terminami:mniejszość narodowa,społeczeństwo, symbolenarodowe, Polonia
– wymienia elementywspółtworzące państwo
– wymienianajważniejsze czynnikinarodowotwórcze
– przedstawia polskiesymbole narodowe
– przedstawianajważniejsze świętapaństwowe
– wskazuje na mapiestolicę państwa
– wskazuje Polskę namapie świata
– wskazuje na mapiegłówne krainyhistoryczno-geograficznePolski oraz największemiasta
– rozróżnia pojęcia naródi społeczeństwo
– przedstawia genezęnajważniejszych świątpaństwowych
– wskazuje przykładyinstytucji dbających odziedzictwo narodowe
– opisuje właściwysposób zachowaniawzględem symbolinarodowych
– podaje przykładymniejszości narodowychżyjących w Polsce
– wskazuje na mapieświata największezbiorowości Polonii
– rozróżniamniejszość narodowąod etnicznej
– wyjaśnia, dlaczegonależy szanować innetradycje narodowe
– przedstawiakonsekwencjeprzynależności Polskido UE
– omawia genezępolskich symbolinarodowych
– wyjaśnia pojęcia:emigracja, uchodźcy
4. Obliczanieczasuminionychwydarzeń.
– chronologia iprzedmiot jejbadań
– oś czasu isposóbumieszczania naniej dat
– podstawoweokreślenia czasuhistorycznego(data, okres p.n.e.i n.e., tysiąclecie,wiek)
– cyfry rzymskieoraz ich arabskieodpowiedniki
– epokihistoryczne:starożytność,średniowiecze,nowożytność,współczesnośćoraz ich datygraniczne
– przy pomocynauczyciela używaterminówchronologicznych(data,tysiąclecie, wiek)
– umieszcza daty na osiczasu
– poprawnie posługujesię terminami:chronologia, okres p.n.e.i n.e
– zamienia cyfry arabskiena rzymskie
– wyjaśnia, czym jestepoka historyczna
– porządkuje fakty iepoki historyczne orazumieszcza je w czasie(era, stulecie)
– podaje cezury czasoweepok historycznych
– charakteryzujegłówne epokihistoryczne
– podaje przykładyinnych rachubmierzenia czasu
– wyjaśniaokolicznościustanowienia roku 1 ipodziału na dwie ery
– wyjaśnia różnicęmiędzy kalendarzemjuliańskim igregoriańskim
5. Który towiek ?
– obliczanieupływu czasumiędzyposzczególnymiwydarzeniami
– określanie, wktórym wiekudoszło do danegowydarzenia
– podział czasuna wieki ipółwiecza
– przy pomocynauczyciela określa, wktórym wieku miałomiejsce dane wydarzenie
– poprawnie wskazujewydarzenie wcześniejszew czasach p.n.e.
– oblicza upływ czasumiędzy wydarzeniami wramach jednej ery
– samodzielnieprzyporządkowujewydarzenia stuleciom
– oblicza upływ czasumiędzy wydarzeniami, wtym na przełomie obu er
– przy określeniu datacjiwydarzenia posługuje sięsformułowaniami:początek, środek, koniecstulecia; półwiecze;przełom wieków
– przyporządkowujewydarzenia do epokhistorycznych
– przy określeniudatacji wydarzeniaposługuje sięsformułowaniami:początek, środek,koniec stulecia;półwiecze; przełomwieków
– przyporządkowujewydarzenia do epokhistorycznych
6. Jakietajemnicekryją znakina mapie iplanie ?
– podobieństwa iróżnice międzymapą a planem
– znaczenie mapyw pracy historyka
– odczytywanieinformacji zplanu i mapyhistorycznej
– najstarsze mapyświata
– przy pomocynauczyciela posługuje sięterminami: mapa, plan
– dostrzega różnicemiędzy mapą a planem
– poprawnie posługujesię terminami: legenda,symbol, róża wiatrów
– przygotowuje prosteplany miejscowe
– objaśnia symbolelegendy mapy
– odczytuje z mapypodstawowe informacje
– wyjaśnia, czym jestkartografia
– wyjaśnia, czym jestskala mapy
– rozróżnia mapęgeograficzną, polityczną,historyczną
– interpretujei wyciąga wnioskiz mapy
– przedstawiaelementy historiikartografii
– wyjaśnia zasadędziałania i rolę GPS-uwe współczesnejlokalizacjiprzestrzennej
Rozdział II: Od Piastów do Jagiellonów
1. Początkipaństwapolskiego.
– słowiańskiepochodzeniePolaków
– legendarnepoczątki państwapolskiego
– książę MieszkoI pierwszymhistorycznymwładcą Polski
– małżeństwoMieszka I zDobrawą
– chrzest MieszkaI i jegoznaczenie
– znaczenieterminów:plemię,Słowianie,Piastowie
– przy pomocynauczyciela posługuje sięterminami: plemię,Słowianie
– wie, kto był pierwszymhistorycznym władcąPolski
- zna datę chrztu Polski966r.
– poprawnie posługujesię terminem: Piastowie
– przytacza przykładylegend o początkachpaństwa polskiego
– wyjaśnia pochodzenienazwy „Polska”
– wskazuje na mapierozmieszczenie plemionsłowiańskich na ziemiachpolskich
– wyjaśnić okolicznościzawarcia małżeństwa zDobrawą oraz przyjęciachrztu przez Mieszka
– wymienialegendarnychprotoplastów Mieszka
– przedstawianajważniejszekonsekwencje przyjęciachrztu
– lokalizuje na mapieGniezno, Poznań orazinne główne grody wpaństwie Mieszka I
– opisuje bitwę podCedynią
– charakteryzujeznaczenie przyjęciachrześcijaństwa dlapaństwa polskiego
– przedstawianajważniejszeodkryciaarcheologiczne naziemiach polskich
– określa, jakieinformacje możezdobyć historykdzięki zastosowaniumetodydendrochronologicz-nej
– omawia dokumentDagome iudex
2. BolesławChrobry –pierwszy królPolski.
– misja świętegoWojciecha wPrusach
– zjazdgnieźnieński ipielgrzymkacesarza Ottona III
– wojnyBolesławaChrobrego zsąsiadami iprzyłączenienowych ziem
– koronacjaBolesławaChrobrego nakróla Polski
– znaczenieterminów: misja,relikwie, cesarz,arcybiskupstwo,koronacja, gród,wojowie
– przy pomocynauczyciela posługuje sięterminami: cesarz,arcybiskupstwo,koronacja, gród, wojowie
– opisuje wygląd groduśredniowiecznego
– wie, że BolesławChrobry był pierwszymkrólem Polski
– poprawnie posługujesię terminami: misja,relikwie
– zna wydarzeniazwiązane z datami: 1000,1025
– charakteryzuje postaćśw. Wojciecha
– opisuje wygląd iuzbrojenie woja zdrużyny książęcej
– zna wydarzeniazwiązane z datami: 997,1002–1018
– opisuje przebieg misjiśw. Wojciecha doPrusów
– przedstawia przyczynyi skutki zjazdugnieźnieńskiego
– wskazuje na mapieterytoria podbite przezBolesława Chrobrego
– wyjaśnia znaczeniewizyty Ottona III wGnieźnie dla państwapolskiego
– wyjaśnia znaczenieutworzeniasamodzielnejmetropolii kościelnej
– wyjaśnia znaczeniekoronacji BolesławaChrobrego
– ocenia skutkipolityki wewnętrznej izagranicznejBolesława dlapaństwa polskiego
3. CzasypanowaniaKazimierzaWielkiego.
– KazimierzWielki ostatnimkrólem z dynastiiPiastów
– reformyKazimierzaWielkiego
– zjazdmonarchów wKrakowie – ucztau Wierzynka
– umocnieniegranic państwa –zastał Polskędrewnianą, azostawiłmurowaną
– utworzenieAkademiiKrakowskiej– znaczenieterminuuniwersytet
– przy pomocynauczyciela posługuje sięterminem: uniwersytet
– wyjaśnia, dlaczegohistorycy nadali królowiKazimierzowiprzydomek „Wielki”
– opisuje wyglądśredniowiecznego zamku
– poprawnie posługujesię terminami: dynastia,uczta u Wierzynka
– zna wydarzeniazwiązane z datami: 1364,1370
– wyjaśnia powiedzenie– zastał Polskędrewnianą, a zostawiłmurowaną
– wymienia głównereformy KazimierzaWielkiego
– opisuje zjazdmonarchów w Krakowie
– wyjaśnia cele orazznaczenie utworzeniaAkademii Krakowskiej
– wskazuje na mapieziemie przyłączone doPolski za panowaniaKazimierza Wielkiego
– charakteryzuje orazocenia politykęwewnętrzną izagranicznąprowadzoną przezKazimierza Wielkiego
– argumentuje,dlaczego KazimierzWielki stał sięwzorem dobregowładcy
– porównuje politykęprowadzoną przezBolesława Chrobregoi KazimierzaWielkiego
– wyjaśnia znaczeniapanowaniaKazimierza Wielkiegodla państwa polskiego
4.Zamkimożnychi rycerzy.
- średniowiecznirycerze i ich rola- funkcjei wygląd zamków- od pazia dorycerza- uzbrojenierycerskie- turniejerycerskie- kodeks rycerski
– przy pomocynauczyciela posługuje sięterminami: rycerz,zbroja, herb, zamek
– opisuje wyglądśredniowiecznegorycerza
– poprawnie posługujesię terminami: paź,giermek, pasowanie,kopia, dziedziniec, fosa,baszta, most zwodzony
– wyjaśnia, kto i w jakisposób mógł zostaćrycerzem– opisuje wyglądśredniowiecznego zamku– charakteryzuje turniejerycerskie
– wyjaśnia, w jaki sposóbutrzymywali się rycerze
– przedstawiapowinności rycerskie
– charakteryzuje kodeksrycerski
– podaje przykładyzachowanychzamkówśredniowiecznych wPolsce i w regionie
– przedstawiaprzykłady wzorcówrycerskichutrwalonych wliteraturze i legendach
5. Jadwiga iJagiełło natronie.
– objęcie władzyprzez Jadwigę– zasługi Jadwigidla polskiejkultury, nauki– przyczynyzawarcia uniipolsko-litewskiejw Krewie– okolicznościobjęcia władzyprzez Jagiełłę– skutki zawarciaunii polsko-litewskiej– groźny sąsiadKrzyżacy– znaczenieterminów: unia,Jagiellonowie
– przy pomocynauczyciela, poprawnieposługuje się terminem:Jagiellonowie
– wie, kim byłWładysław Jagiełło
– wskazuje na mapiepaństwo polskie orazobszar WielkiegoKsięstwa Litewskiego
– poprawnie posługujesię terminem: unia
– zna wydarzeniazwiązane z datami: 1385
– przedstawia głównekonsekwencje unii wKrewie
– opisuje sytuacjęzwiązaną z objęciemtronu polskiego powygaśnięciu dynastiiPiastów
– przedstawiaokoliczności zawiązaniaunii polsko-litewskiej
– wymieniapostanowienia unii wKrewie
– omawia zagrożenieze strony zakonukrzyżackiego dla obupaństw
- zna datęsprowadzeniaKrzyżaków do Polski1226r.
– przedstawiastosunek Litwinów dounii w Krewie
– na podstawie mapyocenia sytuacjęgeopolityczną wEuropie Środkowej pozawarciu unii
6. Wielkawojnaz zakonemw latach1409-1411.
– rycerz – cechycharakterystyczne– postać ZawiszyCzarnego– bitwa podGrunwaldem ibiorący w niejudział rycerze
– znaczenieterminów: rycerz,miecz, kopia,herb, kodekshonorowy
– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminami:rycerz, miecz, herb
– opisuje wygląd i cechyrycerza
– podaje przykładyróżnych herbów
– poprawnie posługujesię terminami: giermek,kopia, kodeks honorowy
– zna wydarzeniazwiązane z datami: 1410
– charakteryzuje postaćZawiszy Czarnego
– wyjaśnia powiedzenie:polegać jak na Zawiszy
– charakteryzuje rycerskikodeks honorowy
– przedstawia przyczynywielkiej wojny zzakonem krzyżackim
– opisuje przebieg bitwypod Grunwaldem
– wyjaśnia, czymzajmuje się heraldyka
– wyjaśnia charakterobyczajowości ikultury rycerskiej
– przedstawiapostanowienie pokojutoruńskiego orazskutki bitwy podGrunwaldem
– przedstawia genezęi charakteryzuje różnezakony rycerskie
7. MikołajKopernik –człowiekrenesansu.
– MikołajKopernik i jegożycie– odkrycieMikołajaKopernika ipowiedzenie:wstrzymał Słońcei ruszył Ziemię
– dokonaniaKopernika spozadziedzinyastronomii– znaczenieterminuastronomia
– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminami:astronom,obserwatorium, luneta
– wie, kim był MikołajKopernik
– poprawnie posługujesię terminami:astronomia, teoriaheliocentryczna
– wyjaśnia powiedzenie:wstrzymał Słońce iruszył Ziemię
– wie, gdzie urodził sięMikołaj Kopernik orazgdzie znajduje się jegogrobowiec
– przedstawia poglądy natemat Ziemi i UkładuSłonecznego przedodkryciem Kopernika
– przedstawia innedokonania izainteresowaniaMikołaja Kopernika
– wyjaśnia, czym jestnauka i jakie cechymusi spełniać wiedzanaukowa
– opisuje, w jakisposóbzrekonstruowanowygląd MikołajaKopernika
– wyjaśnia, dlaczegonajważniejsze dziełoKopernika zostałopotępione przezKościół
Rozdział III: Wojny i upadek Rzeczypospolitej
1. JanZamoyski –kanclerzi hetman.
– karierapolityczna iwojskowa JanaZamoyskiego
– Zamość –miastorenesansowe– AkademiaZamojska
– znaczenieterminów:szlachta,kanclerz, hetman
– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminem:szlachta
– wskazuje na mapieZamość
– poprawnie posługujesię terminami: kanclerz,hetman, akademia
– charakteryzuje postać idokonania JanaZamoyskiego
– zna królówelekcyjnych: StefanaBatorego i Zygmunta IIIWazę
– opisuje państwopolskie rządzone przezszlachtę w XVI w.
– charakteryzuje Zamość,jako przykład miastarenesansowego
– wyjaśnia różnicemiędzy monarchiądynastyczną aelekcyjną
– przedstawiazagrożenia dlapaństwa polskiegowynikające z systemuwolnej elekcji
– wyjaśnia, jakiecechy powinien miećmąż stanu
– wyjaśnia pojęciepopulizm polityczny
2. W czasachpotopuszwedzkiegow XVIIwieku.
– potopszwedzki, rolaStefanaCzarnieckiego
– obrona JasnejGóry i rolaprzeoraAugustynaKordeckiego
– znaczenieterminów: potopszwedzki
– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminami:potop szwedzki, JasnaGóra
– określa czas trwaniapotopu szwedzkiego
– poprawnie posługujesię terminami: potopszwedzki,
– zna wydarzeniazwiązane z datami:1655–1660
–wskazuje na mapiegranice Rzeczypospolitejoraz jej sąsiadów
– zna postaci: AugustynKordecki, StefanCzarniecki i ichdokonania
– przedstawia przebiegpotopu szwedzkiego iprzełomowej obronyJasnej Góry
– wskazuje na mapie:Szwecję, Jasną Górę,
- omawia postawęspołeczeństwa polskiegowobec najeźdźcy
– wyjaśnia, jakie byłyprzyczyny klęskiPolaków w pierwszejfazie potopuszwedzkiego
- omawia przyczynyi skutki wojen zeSzwecją
– wyjaśnia, dlaczegowojny XVII wiekuprzyczyniły się doosłabieniaRzeczypospolitej
3. WyprawawiedeńskaJana IIISobieskiego.
– wojny Polski zTurcją– król Jan IIISobieski i jegozwycięstwa nadTurkami– rola husarii wpolskichsukcesachmilitarnych– znaczenieterminów:husaria, wielkiwezyr, odsiecz
– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminami:husaria,
– opisuje wygląd iuzbrojenie husarii
– poprawnie posługujesię terminami: wielkiwezyr, islam, odsiecz
– zna wydarzeniazwiązane z datą: 1683
–wskazuje na mapiegranice Rzeczypospolitejoraz jej sąsiadów
– zna postaci: Jan IIISobieski oraz jegodokonania
– przedstawia przebiegodsieczy wiedeńskiej
– wskazuje na mapie:Turcję, Chocim, Wiedeń
– wyjaśnia powiedzenie:Polska przedmurzemchrześcijaństwa
– wyjaśnia słowa JanaSobieskiego: lepiej wcudzej ziemi, ocudzym chlebiewojować, aniżelisamym się bronić oswoim chlebie
– wyjaśnia, dlaczegowojny XVII wiekuprzyczyniły się doosłabieniaRzeczypospolitej
4.PoddowództwemTadeuszaKościuszki.
– sytuacjaRzeczypospolitejw XVIII w.– Konstytucja 3maja– rozbioryRzeczypospolitej– dowództwoT. Kościuszki wpowstaniu 1794r.– bitwa podRacławicami irola kosynierów– klęskapowstania i IIIrozbiórRzeczypospolitej
– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminami:rozbiory, powstanie– wymienia państwa,które dokonałyrozbiorów– przedstawia celpowstaniakościuszkowskiego
– poprawnie posługujesię terminami:konstytucja, kosynierzy– zna wydarzeniazwiązane z datami: 1772,3 maja 1791 r., 1794,1795– charakteryzuje postać idokonania TadeuszaKościuszki
– charakteryzuje postać idokonania królaStanisława AugustaPoniatowskiego– przedstawia znaczenieuchwalenia Konstytucji 3Maja– opisuje przebiegpowstaniakościuszkowskiego
– podaje przykłady iocenia różne postawyPolaków w okresierozbiorów (w tymtargowiczan)– wyjaśnia, dlaczegorocznica uchwaleniaKonstytucji 3 Majazostała ogłoszonaświętem narodowym– charakteryzujeprogram polityczno-społeczny TadeuszaKościuszki– wyjaśnia przyczynyklęski powstaniakościuszkowskiego
– wyjaśnia przyczynykryzysuRzeczypospolitejszlacheckiej
5. JózefWybicki –z ziemiwłoskiejdo Polski.
– losy Polakówpo upadkuRzeczypospolitej
– LegionyPolskie weWłoszech ipanujące w nichzasady
– generał JanHenrykDąbrowski i jegorola wutworzeniuLegionówPolskich– Józef Wybicki– autor MazurkaDąbrowskiego– znaczenie słówMazurkaDąbrowskiego
– MazurekDąbrowskiegohymnem Polski
– znaczenieterminów:emigracja,legiony, hymnpaństwowy
– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminem:hymn państwowy
– zna nazwisko autorahymnu państwowego
– potrafi objaśnićpierwszą zwrotkę i refrenhymnu
– poprawnie posługujesię terminami: emigracja,legiony
– zna wydarzeniazwiązane z datą: 1797r.
– wskazuje na mapieFrancję, Włochy,Lombardię
– charakteryzuje postacioraz dokonania gen. JanaHenryka Dąbrowskiego iJózefa Wybickiego
– przedstawia sytuacjęnarodu polskiego po IIIrozbiorze
– opisuje LegionyPolskie we Włoszechoraz panujące w nichzasady
– wie, kiedy MazurekDąbrowskiego zostałpolskim hymnemnarodowym
– przedstawia dalszelosy LegionówPolskich weWłoszech
– wyjaśnia, dlaczegoPolacy zaczęlitworzyć legionypolskie u bokuNapoleona
– charakteryzujepostać NapoleonaBonaparte
– ocenia, czyNapoleon spełniłpokładane w nimprzez Polakównadzieje
6. WalkanarodowowyzwoleńczaPolaków -powstaniestyczniowe.
– RomualdTraugutt – życieprzed wybuchempowstaniastyczniowego– branka iwybuchpowstaniastyczniowego– wojnapartyzancka– funkcjonowaniepaństwapowstańczego
– RomualdTrauguttdyktatorempowstania
– represje poupadkupowstaniastyczniowego
– znaczenieterminów: zabórrosyjski,działalnośćkonspiracyjna,branka, wojnapartyzancka,dyktator, zesłanie
– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminami:zabory, zabór rosyjski,wojna partyzancka
– wyjaśnia, dlaczegoPolacy zorganizowalipowstanie– charakteryzuje taktykęwalki partyzanckiej
– poprawnie posługujesię terminami:działalnośćkonspiracyjna, branka,dyktator, zesłanie
– zna wydarzeniazwiązane z datami:1863–1864
– pokazuje na mapiezasięg zaborurosyjskiego
– charakteryzuje postać idokonania RomualdaTraugutta
– charakteryzuje sytuacjęnarodu polskiego wzaborze rosyjskim
– wyjaśnia, dlaczegoPolacy prowadzilidziałalnośćkonspiracyjną
– opisuje charakter iprzebieg powstaniastyczniowego
– przedstawia skutkipowstania
– opisujefunkcjonowaniepaństwapowstańczego
– wyjaśnia, dlaczegopowstanie stycznioweupadło
– ocenia postawęPolaków pod zaboremrosyjskim
– porównujepowstanie styczniowez innymi powstaniami
– przedstawia różnemetody walki opolskość
7. MariaSkłodowska-Curie – polskanoblistka
– edukacja M.Skłodowskiej-Curie naziemiachpolskich
– tajne nauczaniei LatającyUniwersytet
– karieranaukowa M.Skłodowskiej-Curie
– Nagrody Noblaprzyznane M.Skłodowskiej-Curie
– polscy nobliści
– znaczenieterminów: tajnenauczanie,Nagroda Nobla,laureat
– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminami:tajne nauczanie, laureat
– wyjaśnia, dlaczegoPolacy nie mogliodbywać edukacji wjęzyku polskim?
– poprawnie posługujesię terminami: NagrodaNobla, UniwersytetLatający
– charakteryzuje, naczym polegało tajnenauczanie
– charakteryzuje postać iMarii Skłodowskiej-Curie
– porównuje szkolnictwoXIX-wieczne iwspółczesne
– wyjaśnia, jakfunkcjonowałUniwersytet Latający
– wyjaśnia, dlaczegoMaria Skłodowska-Curiemusiała wyjechać doFrancji
– przedstawia dokonaniaMarii Skłodowskiej-Curie i wyjaśnia, za cozostała uhonorowanaNagrodą Nobla
– wymienia innychpolskich laureatówNagrody Nobla
– opisuje swojąulubioną dziedzinęnaukową i jejwybitnegoprzedstawiciela
– wyjaśnia rolę naukiw rozwojucywilizacyjnym
Rozdział IV: Ku współczesnej Polsce
1. NiepodległaPolska - JózefPiłsudski.
– działalnośćJ. Piłsudskiegoprzed I wojnąświatową– udziałLegionówPolskich i JózefaPiłsudskiego wdziałaniachzbrojnychpodczas I wojnyświatowej– Polskaodzyskujeniepodległość– walka o granicei bitwawarszawska– J. PiłsudskiNaczelnikiemPaństwa– NarodoweŚwiętoNiepodległości
– znaczenieterminów:II Rzeczpospolita,NaczelnikPaństwa
– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminem:II Rzeczpospolita
– wskazuje na mapieobszar II RP
– wie, kiedy i z jakiejokazji obchodzimyświęto państwowe wdniu 11 listopada
– poprawnie posługujesię terminami: I wojnaświatowa, NaczelnikPaństwa
– zna wydarzeniazwiązane z datami:1914–1918;11 listopada 1918 r.,15 sierpnia 1920 r.
– charakteryzuje postaćJózefa Piłsudskiego
– charakteryzujedziałalność JózefaPiłsudskiego przed Iwojną światową
– wyjaśnia sytuacjępaństw zaborczych powybuchu I wojnyświatowej
– przedstawia udziałLegionów Polskich wdziałaniach zbrojnychpodczas I wojnyświatowej
– wyjaśnia, dlaczegodzień 11 listopada zostałogłoszony świętempaństwowym
– opisuje przebieg bitwywarszawskiej
– wyjaśnia rolę JózefaPiłsudskiego wodzyskaniuniepodległości i budowiepaństwa polskiego
– opisuje trudnościpolityczne wodbudowie państwapolskiego
– ocenia znaczeniebitwy warszawskiej
– wyjaśnia, dlaczegow rocznicę BitwyWarszawskiej WojskoPolskie obchodziswoje święto
– wyjaśnia sytuacjęgeopolityczną wEuropie powstałą wwyniku I wojnyświatowej, któraumożliwiła Polakomodzyskanieniepodległości
2. SukcesyII Rzeczpos-politej na polugospodarki -budowaGdyni.
– problemyodrodzonejPolski
– zaślubinyPolski z morzem
– zasługiEugeniuszaKwiatkowskiegona polugospodarczym –budowa portu wGdyni, CentralnyOkręgPrzemysłowy
– Gdynia polskim„oknem na świat”
– znaczenieterminów:eksport, okręgprzemysłowy
– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminami:gospodarka, przemysł,minister, bezrobocie
– wskazuje na mapiePolski Gdynię
– wyjaśnia, dlaczegoGdynia stała się polskim„oknem na świat”
– poprawnie posługujesię terminami: eksport,import, okręgprzemysłowy
– charakteryzuje postaćEugeniuszaKwiatkowskiego
– wskazuje na mapieobszar CentralnegoOkręgu Przemysłowego
– opisuje trudnościgospodarcze i ustrojowew odbudowie państwapolskiego
– przedstawia dokonaniaEugeniuszaKwiatkowskiego
– wyjaśnia, w jakisposób rozwójgospodarczy wpływana sytuację obywateli
– wyjaśnia rolępotencjaługospodarczegopaństwa wewspółczesnymświecie
3. SzareSzeregi –bohaterscyharcerze
– wybuch IIwojny światowej– sytuacjaspołeczeństwapolskiego podniemieckąokupacją– Szare Szeregi(Zośka, Alek,Rudy)– akcja podArsenałem– batalion„Zośka” wpowstaniuwarszawskim– powstaniewarszawskie jakowyrazpatriotyzmumłodegopokolenia
– znaczenieterminów:okupacja,łapanki, ArmiaKrajowa, SzareSzeregi
– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminem:okupacja
– wie, kiedy i gdziewybuchła II wojnaświatowa
– opisuje sytuację narodupolskiego pod niemieckąokupacją
– poprawnie posługujesię terminami: łapanki,Armia Krajowa, SzareSzeregi
– zna wydarzeniazwiązane z datami: 1września 1939 r., 1sierpnia 1944 r., 1945
– charakteryzuje postaciZośki, Alka i Rudego
– opisuje najważniejszeakcje Szarych Szeregów,w tym akcję podArsenałem
– przedstawia przebiegpowstaniawarszawskiego
– ocenia postawęmłodzieży polskiej podokupacją
– charakteryzujedziałalność PolskiegoPaństwa Podziemnego
– przedstawiapolitykę ZSRR wobecPolaków (mordkatyński)
– podaje przykładyudziału żołnierzypolskich na frontachII wojny światowej
4. Żołnierzeniezłomni –Witold Pileckii DanutaSiedzikówna.
– politykaNiemiec wobecludnościżydowskiej
– obozykoncentracyjne– raporty W.Pileckiego
– represjekomunistów iśmierć W.Pileckiego
– politykakomunistówwobec polskiegopodziemia
– postawa DanutySiedzikówny, ps.Inka
– znaczenieterminów: obozykoncentracyjne,„żołnierzeniezłomni”
– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminem:obozy koncentracyjne
– opisuje politykęNiemiec wobec ludnościżydowskiej
– wyjaśnia, kto objąłrządy w państwiepolskim po zakończeniuII wojny światowej
– poprawnie posługujesię terminem „żołnierzeniezłomni”
– zna zbrodnieniemieckie popełnionena Żydach
– charakteryzuje postaciWitolda Pileckiego,Danuty Siedzikówny
– wyjaśnia, dlaczego dlawielu Polaków wojna sięnie zakończyła
– wyjaśnia pojęcie„żołnierze niezłomni”
– wskazuje na mapienajwiększe niemieckieobozy koncentracyjne
– charakteryzuje postaći działalność WitoldaPileckiego
– opisuje represjekomunistów wobeczwolennikówprawowitych władzpolskich
– ocenia postawę DanutySiedzikówny, ps. Inka
– wyjaśnia, dlaczegopaństwo polskieznalazło się po IIwojnie światowejw sowieckiej strefiewpływów
– charakteryzujedziałalność opozycjiantykomunistycznej
– rozumie dramatyzmwyboru postaw przezobywateli wobecpaństwa polskiego poII wojnie światowej
– wyjaśnia pojęciesuwerenność
– wyjaśnia pojęcie„żelazna kurtyna”oraz jego genezę
– charakteryzujepostać i działalnośćIreny Sendlerowej
5. WielkiPolak – JanPaweł II .
– opozycyjna rolaKościoła wczasachkomunizmu– wybór KarolaWojtyły napapieża– pielgrzymkipapieża doojczyzny: Niechzstąpi Duch Twóji odnowi obliczeziemi. Tej ziemi!
– wsparcieKościoła dlaPolakówprotestującychprzeciw rządomkomunistów
– Jan Paweł IIjako papieżpielgrzym
– znaczenieterminów: papież,konklawe,kardynał,pontyfikat
– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminem:papież
– wskazuje na mapieprzebieg granic państwapolskiego po II wojnieświatowej
– wie, kim był KarolWojtyła
– poprawnie posługujesię terminami: konklawe,kardynał, pontyfikat
– charakteryzuje rolępapieża jako przywódcyKościoła katolickiegooraz jako autorytetumoralnego dla wiernych
– wyjaśnia, dlaczego wczasach komunizmuukształtowała sięopozycja
- zna datę wyboru KarolaWojtyły na papieża1978r.
– opisuje sytuacjęspołeczeństwa polskiegow czasach PRL
– charakteryzuje rolęKościoła katolickiego wczasach komunizmu
– wyjaśnia znaczeniepierwszej pielgrzymkiJana Pawła II do krajudla społeczeństwapolskiego
– podaje przykładyprotestów Polakówwobec władzkomunistycznych
6. Narodziny„Solidarności”
– kryzys PRL wlatach 70. XX w.– działalnośćopozycyjna– strajkirobotnicze ipowstanie NSZZ„Solidarność”– bohaterowie„Solidarności” –L. Wałęsa, A.Walentynowicz,A. Gwiazda– wprowadzeniestanu wojennegoi represjeprzeciwkoopozycji– przełom 1989 r.i upadekkomunizmu– znaczenieterminów: strajk,związekzawodowy,„Solidarność”,stan wojenny,Okrągły Stół
– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminami:kryzys, strajk
– wie, jak się nazywałpierwszy przywódcazwiązku zawodowego„Solidarność” ipóźniejszy prezydent
– poprawnie posługujesię terminami: związekzawodowy,„Solidarność”, stanwojenny, Okrągły Stół
– zna wydarzeniazwiązane z datami:sierpień 1980, l989
– wyjaśnia, dlaczego w1980 r. doszło domasowych strajkówrobotniczych
– zna głównychbohaterów„Solidarności” –L. Wałęsę,A. Walentynowicz,A. Gwiazdę
– opisuje okolicznościzawiązania związkuzawodowego„Solidarność”
– przedstawia głównepostulaty „Solidarności”
– wyjaśnia, jaką rolęodegrał stan wojenny
– wyjaśnia znaczeniei skutki rozmówOkrągłego Stołu
– wskazuje różnicepolityczne międzyczasami komunizmu awolną Polską
- zna datęwprowadzenia stanuwojennego13 grudnia 1981r.
– opowiadao rywalizacji międzyZwiązkiemSowieckim aZachodem