Kryteria ocen z historii w kl. IV a, IV bRok szkolny 2021/2022

Temat lekcji ZagadnieniaWymagania na poszczególne oceny

dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra celująca

Rozdział 1. Z historią na Ty

1. Czymzajmuje sięhistoria ?

– historia jakonauka oprzeszłości– historia abaśnie i legendy– efekty pracyhistoryków iarcheologów– źródłahistoryczne, ichprzykłady orazpodział

– przy pomocynauczycielaposługuje sięterminami:współczesność,przeszłość, historia,historycy, legenda,baśń

– rozróżniaprzeszłość odwspółczesności

– rozróżnia fikcję(np. baśń) odrzeczywistościhistorycznej

– potrafi krótkoscharakteryzować,czym zajmują sięhistorycy

– poprawnie posługujesię terminami: dzieje,archeologia, źródłapisane, źródła materialne

– rozróżnia pracęhistoryków iarcheologów

– potrafi podaćprzykłady postacilegendarnych ihistorycznych

– wyjaśnia, czym sąprzyczyny i skutki

– dokonujepodstawowego podziałuźródeł historycznych

– porównuje pracęhistoryków iarcheologów

– wskazuje różneprzykłady źródełpisanych i niepisanych

– wyjaśnia potrzebęedukacji historycznej

– omawia rolę źródełhistorycznych wprocesie poznawaniadziejów

– wskazujepozapodręcznikoweprzykłady różnychkategorii źródełhistorycznych

– przedstawia różneefekty pracynaukowcówzajmujących sięprzeszłością

– potrafizaproponować podziałźródeł pisanych bądźniepisanych napodkategorie

– przedstawianowoczesne metodybadania życia ludzi wprzeszłości

– oceniawiarygodnośćróżnego rodzajuźródeł pisanych

2. Historiamojej rodziny.

– znaczeniepamiątekrodzinnych

– drzewogenealogiczne –sposóbprzedstawieniahistorii rodziny

– „wielka” i„mała” ojczyzna– patriotyzm jakomiłość doojczyzny

– sposobywyrażaniapatriotyzmu

– „małeojczyzny” i ichtradycje

– znaczenieterminów:tradycja, drzewogenealogiczne,ojczyzna, „małaojczyzna”,patriotyzm

– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminami:ojczyzna, patriotyzm

– podaje przykłady świątrodzinnych

– podaje przykładypamiątek rodzinnych

– poprawnie posługujesię terminami: tradycja,drzewo genealogiczne,„mała ojczyzna”

– przygotowuje drzewogenealogiczne najbliższejrodziny

– wyjaśnia, czym jestpatriotyzm

– podaje przykładypostaw i zachowańpatriotycznych

– wyjaśnia, czym jestgenealogia

– wskazuje na mapiePolski własnąmiejscowość, region,województwo i jegostolicę

– podaje przykładyregionalnych tradycji

– charakteryzuje własną„małą ojczyznę” na tleinnych regionów

– wskazuje lokalneprzykłady instytucjidbających oregionalną kulturę ihistorię

– tworzy przewodnikpo własnejmiejscowości iregionie

– charakteryzuje inneregiony państwapolskiego

– wyjaśnia znaczeniedbałości o tradycjęregionalną

– przedstawiahistoryczną genezęregionu

– wskazuje wybitnepostaci w dziejachregionu

– ocenia, w jakisposób różnorodność„małych ojczyzn”wpływa na bogactwodużej

3. Polskanasząojczyzną.

– państwo polskiei jego regiony– mój regionczęścią Polski

– naród polskijako zbiorowośćposługująca siętym samymjęzykiem, mającawspólnąprzeszłość izamieszkująca tosamo terytorium

– dziedzictwonarodowe– polskiesymbolenarodowe

– polskie świętapaństwowe

– znaczenieterminów:państwo, region,naród, mniejszośćnarodowa,społeczeństwo,symbolenarodowe,Polonia

– przy pomocynauczyciela posługuje sięterminami: państwo,region, naród

– wskazuje na mapiepaństwo polskie i jegogranice

– zna poprawną nazwępaństwa polskiego

– poprawnie posługujesię terminami:mniejszość narodowa,społeczeństwo, symbolenarodowe, Polonia

– wymienia elementywspółtworzące państwo

– wymienianajważniejsze czynnikinarodowotwórcze

– przedstawia polskiesymbole narodowe

– przedstawianajważniejsze świętapaństwowe

– wskazuje na mapiestolicę państwa

– wskazuje Polskę namapie świata

– wskazuje na mapiegłówne krainyhistoryczno-geograficznePolski oraz największemiasta

– rozróżnia pojęcia naródi społeczeństwo

– przedstawia genezęnajważniejszych świątpaństwowych

– wskazuje przykładyinstytucji dbających odziedzictwo narodowe

– opisuje właściwysposób zachowaniawzględem symbolinarodowych

– podaje przykładymniejszości narodowychżyjących w Polsce

– wskazuje na mapieświata największezbiorowości Polonii

– rozróżniamniejszość narodowąod etnicznej

– wyjaśnia, dlaczegonależy szanować innetradycje narodowe

– przedstawiakonsekwencjeprzynależności Polskido UE

– omawia genezępolskich symbolinarodowych

– wyjaśnia pojęcia:emigracja, uchodźcy

4. Obliczanieczasuminionychwydarzeń.

– chronologia iprzedmiot jejbadań

– oś czasu isposóbumieszczania naniej dat

– podstawoweokreślenia czasuhistorycznego(data, okres p.n.e.i n.e., tysiąclecie,wiek)

– cyfry rzymskieoraz ich arabskieodpowiedniki

– epokihistoryczne:starożytność,średniowiecze,nowożytność,współczesnośćoraz ich datygraniczne

– przy pomocynauczyciela używaterminówchronologicznych(data,tysiąclecie, wiek)

– umieszcza daty na osiczasu

– poprawnie posługujesię terminami:chronologia, okres p.n.e.i n.e

– zamienia cyfry arabskiena rzymskie

– wyjaśnia, czym jestepoka historyczna

– porządkuje fakty iepoki historyczne orazumieszcza je w czasie(era, stulecie)

– podaje cezury czasoweepok historycznych

– charakteryzujegłówne epokihistoryczne

– podaje przykładyinnych rachubmierzenia czasu

– wyjaśniaokolicznościustanowienia roku 1 ipodziału na dwie ery

– wyjaśnia różnicęmiędzy kalendarzemjuliańskim igregoriańskim

5. Który towiek ?

– obliczanieupływu czasumiędzyposzczególnymiwydarzeniami

– określanie, wktórym wiekudoszło do danegowydarzenia

– podział czasuna wieki ipółwiecza

– przy pomocynauczyciela określa, wktórym wieku miałomiejsce dane wydarzenie

– poprawnie wskazujewydarzenie wcześniejszew czasach p.n.e.

– oblicza upływ czasumiędzy wydarzeniami wramach jednej ery

– samodzielnieprzyporządkowujewydarzenia stuleciom

– oblicza upływ czasumiędzy wydarzeniami, wtym na przełomie obu er

– przy określeniu datacjiwydarzenia posługuje sięsformułowaniami:początek, środek, koniecstulecia; półwiecze;przełom wieków

– przyporządkowujewydarzenia do epokhistorycznych

– przy określeniudatacji wydarzeniaposługuje sięsformułowaniami:początek, środek,koniec stulecia;półwiecze; przełomwieków

– przyporządkowujewydarzenia do epokhistorycznych

6. Jakietajemnicekryją znakina mapie iplanie ?

– podobieństwa iróżnice międzymapą a planem

– znaczenie mapyw pracy historyka

– odczytywanieinformacji zplanu i mapyhistorycznej

– najstarsze mapyświata

– przy pomocynauczyciela posługuje sięterminami: mapa, plan

– dostrzega różnicemiędzy mapą a planem

– poprawnie posługujesię terminami: legenda,symbol, róża wiatrów

– przygotowuje prosteplany miejscowe

– objaśnia symbolelegendy mapy

– odczytuje z mapypodstawowe informacje

– wyjaśnia, czym jestkartografia

– wyjaśnia, czym jestskala mapy

– rozróżnia mapęgeograficzną, polityczną,historyczną

– interpretujei wyciąga wnioskiz mapy

– przedstawiaelementy historiikartografii

– wyjaśnia zasadędziałania i rolę GPS-uwe współczesnejlokalizacjiprzestrzennej

Rozdział II: Od Piastów do Jagiellonów

1. Początkipaństwapolskiego.

– słowiańskiepochodzeniePolaków

– legendarnepoczątki państwapolskiego

– książę MieszkoI pierwszymhistorycznymwładcą Polski

– małżeństwoMieszka I zDobrawą

– chrzest MieszkaI i jegoznaczenie

– znaczenieterminów:plemię,Słowianie,Piastowie

– przy pomocynauczyciela posługuje sięterminami: plemię,Słowianie

– wie, kto był pierwszymhistorycznym władcąPolski

- zna datę chrztu Polski966r.

– poprawnie posługujesię terminem: Piastowie

– przytacza przykładylegend o początkachpaństwa polskiego

– wyjaśnia pochodzenienazwy „Polska”

– wskazuje na mapierozmieszczenie plemionsłowiańskich na ziemiachpolskich

– wyjaśnić okolicznościzawarcia małżeństwa zDobrawą oraz przyjęciachrztu przez Mieszka

– wymienialegendarnychprotoplastów Mieszka

– przedstawianajważniejszekonsekwencje przyjęciachrztu

– lokalizuje na mapieGniezno, Poznań orazinne główne grody wpaństwie Mieszka I

– opisuje bitwę podCedynią

– charakteryzujeznaczenie przyjęciachrześcijaństwa dlapaństwa polskiego

– przedstawianajważniejszeodkryciaarcheologiczne naziemiach polskich

– określa, jakieinformacje możezdobyć historykdzięki zastosowaniumetodydendrochronologicz-nej

– omawia dokumentDagome iudex

2. BolesławChrobry –pierwszy królPolski.

– misja świętegoWojciecha wPrusach

– zjazdgnieźnieński ipielgrzymkacesarza Ottona III

– wojnyBolesławaChrobrego zsąsiadami iprzyłączenienowych ziem

– koronacjaBolesławaChrobrego nakróla Polski

– znaczenieterminów: misja,relikwie, cesarz,arcybiskupstwo,koronacja, gród,wojowie

– przy pomocynauczyciela posługuje sięterminami: cesarz,arcybiskupstwo,koronacja, gród, wojowie

– opisuje wygląd groduśredniowiecznego

– wie, że BolesławChrobry był pierwszymkrólem Polski

– poprawnie posługujesię terminami: misja,relikwie

– zna wydarzeniazwiązane z datami: 1000,1025

– charakteryzuje postaćśw. Wojciecha

– opisuje wygląd iuzbrojenie woja zdrużyny książęcej

– zna wydarzeniazwiązane z datami: 997,1002–1018

– opisuje przebieg misjiśw. Wojciecha doPrusów

– przedstawia przyczynyi skutki zjazdugnieźnieńskiego

– wskazuje na mapieterytoria podbite przezBolesława Chrobrego

– wyjaśnia znaczeniewizyty Ottona III wGnieźnie dla państwapolskiego

– wyjaśnia znaczenieutworzeniasamodzielnejmetropolii kościelnej

– wyjaśnia znaczeniekoronacji BolesławaChrobrego

– ocenia skutkipolityki wewnętrznej izagranicznejBolesława dlapaństwa polskiego

3. CzasypanowaniaKazimierzaWielkiego.

– KazimierzWielki ostatnimkrólem z dynastiiPiastów

– reformyKazimierzaWielkiego

– zjazdmonarchów wKrakowie – ucztau Wierzynka

– umocnieniegranic państwa –zastał Polskędrewnianą, azostawiłmurowaną

– utworzenieAkademiiKrakowskiej– znaczenieterminuuniwersytet

– przy pomocynauczyciela posługuje sięterminem: uniwersytet

– wyjaśnia, dlaczegohistorycy nadali królowiKazimierzowiprzydomek „Wielki”

– opisuje wyglądśredniowiecznego zamku

– poprawnie posługujesię terminami: dynastia,uczta u Wierzynka

– zna wydarzeniazwiązane z datami: 1364,1370

– wyjaśnia powiedzenie– zastał Polskędrewnianą, a zostawiłmurowaną

– wymienia głównereformy KazimierzaWielkiego

– opisuje zjazdmonarchów w Krakowie

– wyjaśnia cele orazznaczenie utworzeniaAkademii Krakowskiej

– wskazuje na mapieziemie przyłączone doPolski za panowaniaKazimierza Wielkiego

– charakteryzuje orazocenia politykęwewnętrzną izagranicznąprowadzoną przezKazimierza Wielkiego

– argumentuje,dlaczego KazimierzWielki stał sięwzorem dobregowładcy

– porównuje politykęprowadzoną przezBolesława Chrobregoi KazimierzaWielkiego

– wyjaśnia znaczeniapanowaniaKazimierza Wielkiegodla państwa polskiego

4.Zamkimożnychi rycerzy.

- średniowiecznirycerze i ich rola- funkcjei wygląd zamków- od pazia dorycerza- uzbrojenierycerskie- turniejerycerskie- kodeks rycerski

– przy pomocynauczyciela posługuje sięterminami: rycerz,zbroja, herb, zamek

– opisuje wyglądśredniowiecznegorycerza

– poprawnie posługujesię terminami: paź,giermek, pasowanie,kopia, dziedziniec, fosa,baszta, most zwodzony

– wyjaśnia, kto i w jakisposób mógł zostaćrycerzem– opisuje wyglądśredniowiecznego zamku– charakteryzuje turniejerycerskie

– wyjaśnia, w jaki sposóbutrzymywali się rycerze

– przedstawiapowinności rycerskie

– charakteryzuje kodeksrycerski

– podaje przykładyzachowanychzamkówśredniowiecznych wPolsce i w regionie

– przedstawiaprzykłady wzorcówrycerskichutrwalonych wliteraturze i legendach

5. Jadwiga iJagiełło natronie.

– objęcie władzyprzez Jadwigę– zasługi Jadwigidla polskiejkultury, nauki– przyczynyzawarcia uniipolsko-litewskiejw Krewie– okolicznościobjęcia władzyprzez Jagiełłę– skutki zawarciaunii polsko-litewskiej– groźny sąsiadKrzyżacy– znaczenieterminów: unia,Jagiellonowie

– przy pomocynauczyciela, poprawnieposługuje się terminem:Jagiellonowie

– wie, kim byłWładysław Jagiełło

– wskazuje na mapiepaństwo polskie orazobszar WielkiegoKsięstwa Litewskiego

– poprawnie posługujesię terminem: unia

– zna wydarzeniazwiązane z datami: 1385

– przedstawia głównekonsekwencje unii wKrewie

– opisuje sytuacjęzwiązaną z objęciemtronu polskiego powygaśnięciu dynastiiPiastów

– przedstawiaokoliczności zawiązaniaunii polsko-litewskiej

– wymieniapostanowienia unii wKrewie

– omawia zagrożenieze strony zakonukrzyżackiego dla obupaństw

- zna datęsprowadzeniaKrzyżaków do Polski1226r.

– przedstawiastosunek Litwinów dounii w Krewie

– na podstawie mapyocenia sytuacjęgeopolityczną wEuropie Środkowej pozawarciu unii

6. Wielkawojnaz zakonemw latach1409-1411.

– rycerz – cechycharakterystyczne– postać ZawiszyCzarnego– bitwa podGrunwaldem ibiorący w niejudział rycerze

– znaczenieterminów: rycerz,miecz, kopia,herb, kodekshonorowy

– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminami:rycerz, miecz, herb

– opisuje wygląd i cechyrycerza

– podaje przykładyróżnych herbów

– poprawnie posługujesię terminami: giermek,kopia, kodeks honorowy

– zna wydarzeniazwiązane z datami: 1410

– charakteryzuje postaćZawiszy Czarnego

– wyjaśnia powiedzenie:polegać jak na Zawiszy

– charakteryzuje rycerskikodeks honorowy

– przedstawia przyczynywielkiej wojny zzakonem krzyżackim

– opisuje przebieg bitwypod Grunwaldem

– wyjaśnia, czymzajmuje się heraldyka

– wyjaśnia charakterobyczajowości ikultury rycerskiej

– przedstawiapostanowienie pokojutoruńskiego orazskutki bitwy podGrunwaldem

– przedstawia genezęi charakteryzuje różnezakony rycerskie

7. MikołajKopernik –człowiekrenesansu.

– MikołajKopernik i jegożycie– odkrycieMikołajaKopernika ipowiedzenie:wstrzymał Słońcei ruszył Ziemię

– dokonaniaKopernika spozadziedzinyastronomii– znaczenieterminuastronomia

– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminami:astronom,obserwatorium, luneta

– wie, kim był MikołajKopernik

– poprawnie posługujesię terminami:astronomia, teoriaheliocentryczna

– wyjaśnia powiedzenie:wstrzymał Słońce iruszył Ziemię

– wie, gdzie urodził sięMikołaj Kopernik orazgdzie znajduje się jegogrobowiec

– przedstawia poglądy natemat Ziemi i UkładuSłonecznego przedodkryciem Kopernika

– przedstawia innedokonania izainteresowaniaMikołaja Kopernika

– wyjaśnia, czym jestnauka i jakie cechymusi spełniać wiedzanaukowa

– opisuje, w jakisposóbzrekonstruowanowygląd MikołajaKopernika

– wyjaśnia, dlaczegonajważniejsze dziełoKopernika zostałopotępione przezKościół

Rozdział III: Wojny i upadek Rzeczypospolitej

1. JanZamoyski –kanclerzi hetman.

– karierapolityczna iwojskowa JanaZamoyskiego

– Zamość –miastorenesansowe– AkademiaZamojska

– znaczenieterminów:szlachta,kanclerz, hetman

– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminem:szlachta

– wskazuje na mapieZamość

– poprawnie posługujesię terminami: kanclerz,hetman, akademia

– charakteryzuje postać idokonania JanaZamoyskiego

– zna królówelekcyjnych: StefanaBatorego i Zygmunta IIIWazę

– opisuje państwopolskie rządzone przezszlachtę w XVI w.

– charakteryzuje Zamość,jako przykład miastarenesansowego

– wyjaśnia różnicemiędzy monarchiądynastyczną aelekcyjną

– przedstawiazagrożenia dlapaństwa polskiegowynikające z systemuwolnej elekcji

– wyjaśnia, jakiecechy powinien miećmąż stanu

– wyjaśnia pojęciepopulizm polityczny

2. W czasachpotopuszwedzkiegow XVIIwieku.

– potopszwedzki, rolaStefanaCzarnieckiego

– obrona JasnejGóry i rolaprzeoraAugustynaKordeckiego

– znaczenieterminów: potopszwedzki

– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminami:potop szwedzki, JasnaGóra

– określa czas trwaniapotopu szwedzkiego

– poprawnie posługujesię terminami: potopszwedzki,

– zna wydarzeniazwiązane z datami:1655–1660

–wskazuje na mapiegranice Rzeczypospolitejoraz jej sąsiadów

– zna postaci: AugustynKordecki, StefanCzarniecki i ichdokonania

– przedstawia przebiegpotopu szwedzkiego iprzełomowej obronyJasnej Góry

– wskazuje na mapie:Szwecję, Jasną Górę,

- omawia postawęspołeczeństwa polskiegowobec najeźdźcy

– wyjaśnia, jakie byłyprzyczyny klęskiPolaków w pierwszejfazie potopuszwedzkiego

- omawia przyczynyi skutki wojen zeSzwecją

– wyjaśnia, dlaczegowojny XVII wiekuprzyczyniły się doosłabieniaRzeczypospolitej

3. WyprawawiedeńskaJana IIISobieskiego.

– wojny Polski zTurcją– król Jan IIISobieski i jegozwycięstwa nadTurkami– rola husarii wpolskichsukcesachmilitarnych– znaczenieterminów:husaria, wielkiwezyr, odsiecz

– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminami:husaria,

– opisuje wygląd iuzbrojenie husarii

– poprawnie posługujesię terminami: wielkiwezyr, islam, odsiecz

– zna wydarzeniazwiązane z datą: 1683

–wskazuje na mapiegranice Rzeczypospolitejoraz jej sąsiadów

– zna postaci: Jan IIISobieski oraz jegodokonania

– przedstawia przebiegodsieczy wiedeńskiej

– wskazuje na mapie:Turcję, Chocim, Wiedeń

– wyjaśnia powiedzenie:Polska przedmurzemchrześcijaństwa

– wyjaśnia słowa JanaSobieskiego: lepiej wcudzej ziemi, ocudzym chlebiewojować, aniżelisamym się bronić oswoim chlebie

– wyjaśnia, dlaczegowojny XVII wiekuprzyczyniły się doosłabieniaRzeczypospolitej

4.PoddowództwemTadeuszaKościuszki.

– sytuacjaRzeczypospolitejw XVIII w.– Konstytucja 3maja– rozbioryRzeczypospolitej– dowództwoT. Kościuszki wpowstaniu 1794r.– bitwa podRacławicami irola kosynierów– klęskapowstania i IIIrozbiórRzeczypospolitej

– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminami:rozbiory, powstanie– wymienia państwa,które dokonałyrozbiorów– przedstawia celpowstaniakościuszkowskiego

– poprawnie posługujesię terminami:konstytucja, kosynierzy– zna wydarzeniazwiązane z datami: 1772,3 maja 1791 r., 1794,1795– charakteryzuje postać idokonania TadeuszaKościuszki

– charakteryzuje postać idokonania królaStanisława AugustaPoniatowskiego– przedstawia znaczenieuchwalenia Konstytucji 3Maja– opisuje przebiegpowstaniakościuszkowskiego

– podaje przykłady iocenia różne postawyPolaków w okresierozbiorów (w tymtargowiczan)– wyjaśnia, dlaczegorocznica uchwaleniaKonstytucji 3 Majazostała ogłoszonaświętem narodowym– charakteryzujeprogram polityczno-społeczny TadeuszaKościuszki– wyjaśnia przyczynyklęski powstaniakościuszkowskiego

– wyjaśnia przyczynykryzysuRzeczypospolitejszlacheckiej

5. JózefWybicki –z ziemiwłoskiejdo Polski.

– losy Polakówpo upadkuRzeczypospolitej

– LegionyPolskie weWłoszech ipanujące w nichzasady

– generał JanHenrykDąbrowski i jegorola wutworzeniuLegionówPolskich– Józef Wybicki– autor MazurkaDąbrowskiego– znaczenie słówMazurkaDąbrowskiego

– MazurekDąbrowskiegohymnem Polski

– znaczenieterminów:emigracja,legiony, hymnpaństwowy

– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminem:hymn państwowy

– zna nazwisko autorahymnu państwowego

– potrafi objaśnićpierwszą zwrotkę i refrenhymnu

– poprawnie posługujesię terminami: emigracja,legiony

– zna wydarzeniazwiązane z datą: 1797r.

– wskazuje na mapieFrancję, Włochy,Lombardię

– charakteryzuje postacioraz dokonania gen. JanaHenryka Dąbrowskiego iJózefa Wybickiego

– przedstawia sytuacjęnarodu polskiego po IIIrozbiorze

– opisuje LegionyPolskie we Włoszechoraz panujące w nichzasady

– wie, kiedy MazurekDąbrowskiego zostałpolskim hymnemnarodowym

– przedstawia dalszelosy LegionówPolskich weWłoszech

– wyjaśnia, dlaczegoPolacy zaczęlitworzyć legionypolskie u bokuNapoleona

– charakteryzujepostać NapoleonaBonaparte

– ocenia, czyNapoleon spełniłpokładane w nimprzez Polakównadzieje

6. WalkanarodowowyzwoleńczaPolaków -powstaniestyczniowe.

– RomualdTraugutt – życieprzed wybuchempowstaniastyczniowego– branka iwybuchpowstaniastyczniowego– wojnapartyzancka– funkcjonowaniepaństwapowstańczego

– RomualdTrauguttdyktatorempowstania

– represje poupadkupowstaniastyczniowego

– znaczenieterminów: zabórrosyjski,działalnośćkonspiracyjna,branka, wojnapartyzancka,dyktator, zesłanie

– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminami:zabory, zabór rosyjski,wojna partyzancka

– wyjaśnia, dlaczegoPolacy zorganizowalipowstanie– charakteryzuje taktykęwalki partyzanckiej

– poprawnie posługujesię terminami:działalnośćkonspiracyjna, branka,dyktator, zesłanie

– zna wydarzeniazwiązane z datami:1863–1864

– pokazuje na mapiezasięg zaborurosyjskiego

– charakteryzuje postać idokonania RomualdaTraugutta

– charakteryzuje sytuacjęnarodu polskiego wzaborze rosyjskim

– wyjaśnia, dlaczegoPolacy prowadzilidziałalnośćkonspiracyjną

– opisuje charakter iprzebieg powstaniastyczniowego

– przedstawia skutkipowstania

– opisujefunkcjonowaniepaństwapowstańczego

– wyjaśnia, dlaczegopowstanie stycznioweupadło

– ocenia postawęPolaków pod zaboremrosyjskim

– porównujepowstanie styczniowez innymi powstaniami

– przedstawia różnemetody walki opolskość

7. MariaSkłodowska-Curie – polskanoblistka

– edukacja M.Skłodowskiej-Curie naziemiachpolskich

– tajne nauczaniei LatającyUniwersytet

– karieranaukowa M.Skłodowskiej-Curie

– Nagrody Noblaprzyznane M.Skłodowskiej-Curie

– polscy nobliści

– znaczenieterminów: tajnenauczanie,Nagroda Nobla,laureat

– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminami:tajne nauczanie, laureat

– wyjaśnia, dlaczegoPolacy nie mogliodbywać edukacji wjęzyku polskim?

– poprawnie posługujesię terminami: NagrodaNobla, UniwersytetLatający

– charakteryzuje, naczym polegało tajnenauczanie

– charakteryzuje postać iMarii Skłodowskiej-Curie

– porównuje szkolnictwoXIX-wieczne iwspółczesne

– wyjaśnia, jakfunkcjonowałUniwersytet Latający

– wyjaśnia, dlaczegoMaria Skłodowska-Curiemusiała wyjechać doFrancji

– przedstawia dokonaniaMarii Skłodowskiej-Curie i wyjaśnia, za cozostała uhonorowanaNagrodą Nobla

– wymienia innychpolskich laureatówNagrody Nobla

– opisuje swojąulubioną dziedzinęnaukową i jejwybitnegoprzedstawiciela

– wyjaśnia rolę naukiw rozwojucywilizacyjnym

Rozdział IV: Ku współczesnej Polsce

1. NiepodległaPolska - JózefPiłsudski.

– działalnośćJ. Piłsudskiegoprzed I wojnąświatową– udziałLegionówPolskich i JózefaPiłsudskiego wdziałaniachzbrojnychpodczas I wojnyświatowej– Polskaodzyskujeniepodległość– walka o granicei bitwawarszawska– J. PiłsudskiNaczelnikiemPaństwa– NarodoweŚwiętoNiepodległości

– znaczenieterminów:II Rzeczpospolita,NaczelnikPaństwa

– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminem:II Rzeczpospolita

– wskazuje na mapieobszar II RP

– wie, kiedy i z jakiejokazji obchodzimyświęto państwowe wdniu 11 listopada

– poprawnie posługujesię terminami: I wojnaświatowa, NaczelnikPaństwa

– zna wydarzeniazwiązane z datami:1914–1918;11 listopada 1918 r.,15 sierpnia 1920 r.

– charakteryzuje postaćJózefa Piłsudskiego

– charakteryzujedziałalność JózefaPiłsudskiego przed Iwojną światową

– wyjaśnia sytuacjępaństw zaborczych powybuchu I wojnyświatowej

– przedstawia udziałLegionów Polskich wdziałaniach zbrojnychpodczas I wojnyświatowej

– wyjaśnia, dlaczegodzień 11 listopada zostałogłoszony świętempaństwowym

– opisuje przebieg bitwywarszawskiej

– wyjaśnia rolę JózefaPiłsudskiego wodzyskaniuniepodległości i budowiepaństwa polskiego

– opisuje trudnościpolityczne wodbudowie państwapolskiego

– ocenia znaczeniebitwy warszawskiej

– wyjaśnia, dlaczegow rocznicę BitwyWarszawskiej WojskoPolskie obchodziswoje święto

– wyjaśnia sytuacjęgeopolityczną wEuropie powstałą wwyniku I wojnyświatowej, któraumożliwiła Polakomodzyskanieniepodległości

2. SukcesyII Rzeczpos-politej na polugospodarki -budowaGdyni.

– problemyodrodzonejPolski

– zaślubinyPolski z morzem

– zasługiEugeniuszaKwiatkowskiegona polugospodarczym –budowa portu wGdyni, CentralnyOkręgPrzemysłowy

– Gdynia polskim„oknem na świat”

– znaczenieterminów:eksport, okręgprzemysłowy

– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminami:gospodarka, przemysł,minister, bezrobocie

– wskazuje na mapiePolski Gdynię

– wyjaśnia, dlaczegoGdynia stała się polskim„oknem na świat”

– poprawnie posługujesię terminami: eksport,import, okręgprzemysłowy

– charakteryzuje postaćEugeniuszaKwiatkowskiego

– wskazuje na mapieobszar CentralnegoOkręgu Przemysłowego

– opisuje trudnościgospodarcze i ustrojowew odbudowie państwapolskiego

– przedstawia dokonaniaEugeniuszaKwiatkowskiego

– wyjaśnia, w jakisposób rozwójgospodarczy wpływana sytuację obywateli

– wyjaśnia rolępotencjaługospodarczegopaństwa wewspółczesnymświecie

3. SzareSzeregi –bohaterscyharcerze

– wybuch IIwojny światowej– sytuacjaspołeczeństwapolskiego podniemieckąokupacją– Szare Szeregi(Zośka, Alek,Rudy)– akcja podArsenałem– batalion„Zośka” wpowstaniuwarszawskim– powstaniewarszawskie jakowyrazpatriotyzmumłodegopokolenia

– znaczenieterminów:okupacja,łapanki, ArmiaKrajowa, SzareSzeregi

– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminem:okupacja

– wie, kiedy i gdziewybuchła II wojnaświatowa

– opisuje sytuację narodupolskiego pod niemieckąokupacją

– poprawnie posługujesię terminami: łapanki,Armia Krajowa, SzareSzeregi

– zna wydarzeniazwiązane z datami: 1września 1939 r., 1sierpnia 1944 r., 1945

– charakteryzuje postaciZośki, Alka i Rudego

– opisuje najważniejszeakcje Szarych Szeregów,w tym akcję podArsenałem

– przedstawia przebiegpowstaniawarszawskiego

– ocenia postawęmłodzieży polskiej podokupacją

– charakteryzujedziałalność PolskiegoPaństwa Podziemnego

– przedstawiapolitykę ZSRR wobecPolaków (mordkatyński)

– podaje przykładyudziału żołnierzypolskich na frontachII wojny światowej

4. Żołnierzeniezłomni –Witold Pileckii DanutaSiedzikówna.

– politykaNiemiec wobecludnościżydowskiej

– obozykoncentracyjne– raporty W.Pileckiego

– represjekomunistów iśmierć W.Pileckiego

– politykakomunistówwobec polskiegopodziemia

– postawa DanutySiedzikówny, ps.Inka

– znaczenieterminów: obozykoncentracyjne,„żołnierzeniezłomni”

– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminem:obozy koncentracyjne

– opisuje politykęNiemiec wobec ludnościżydowskiej

– wyjaśnia, kto objąłrządy w państwiepolskim po zakończeniuII wojny światowej

– poprawnie posługujesię terminem „żołnierzeniezłomni”

– zna zbrodnieniemieckie popełnionena Żydach

– charakteryzuje postaciWitolda Pileckiego,Danuty Siedzikówny

– wyjaśnia, dlaczego dlawielu Polaków wojna sięnie zakończyła

– wyjaśnia pojęcie„żołnierze niezłomni”

– wskazuje na mapienajwiększe niemieckieobozy koncentracyjne

– charakteryzuje postaći działalność WitoldaPileckiego

– opisuje represjekomunistów wobeczwolennikówprawowitych władzpolskich

– ocenia postawę DanutySiedzikówny, ps. Inka

– wyjaśnia, dlaczegopaństwo polskieznalazło się po IIwojnie światowejw sowieckiej strefiewpływów

– charakteryzujedziałalność opozycjiantykomunistycznej

– rozumie dramatyzmwyboru postaw przezobywateli wobecpaństwa polskiego poII wojnie światowej

– wyjaśnia pojęciesuwerenność

– wyjaśnia pojęcie„żelazna kurtyna”oraz jego genezę

– charakteryzujepostać i działalnośćIreny Sendlerowej

5. WielkiPolak – JanPaweł II .

– opozycyjna rolaKościoła wczasachkomunizmu– wybór KarolaWojtyły napapieża– pielgrzymkipapieża doojczyzny: Niechzstąpi Duch Twóji odnowi obliczeziemi. Tej ziemi!

– wsparcieKościoła dlaPolakówprotestującychprzeciw rządomkomunistów

– Jan Paweł IIjako papieżpielgrzym

– znaczenieterminów: papież,konklawe,kardynał,pontyfikat

– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminem:papież

– wskazuje na mapieprzebieg granic państwapolskiego po II wojnieświatowej

– wie, kim był KarolWojtyła

– poprawnie posługujesię terminami: konklawe,kardynał, pontyfikat

– charakteryzuje rolępapieża jako przywódcyKościoła katolickiegooraz jako autorytetumoralnego dla wiernych

– wyjaśnia, dlaczego wczasach komunizmuukształtowała sięopozycja

- zna datę wyboru KarolaWojtyły na papieża1978r.

– opisuje sytuacjęspołeczeństwa polskiegow czasach PRL

– charakteryzuje rolęKościoła katolickiego wczasach komunizmu

– wyjaśnia znaczeniepierwszej pielgrzymkiJana Pawła II do krajudla społeczeństwapolskiego

– podaje przykładyprotestów Polakówwobec władzkomunistycznych

6. Narodziny„Solidarności”

– kryzys PRL wlatach 70. XX w.– działalnośćopozycyjna– strajkirobotnicze ipowstanie NSZZ„Solidarność”– bohaterowie„Solidarności” –L. Wałęsa, A.Walentynowicz,A. Gwiazda– wprowadzeniestanu wojennegoi represjeprzeciwkoopozycji– przełom 1989 r.i upadekkomunizmu– znaczenieterminów: strajk,związekzawodowy,„Solidarność”,stan wojenny,Okrągły Stół

– przy pomocynauczyciela poprawnieposługuje się terminami:kryzys, strajk

– wie, jak się nazywałpierwszy przywódcazwiązku zawodowego„Solidarność” ipóźniejszy prezydent

– poprawnie posługujesię terminami: związekzawodowy,„Solidarność”, stanwojenny, Okrągły Stół

– zna wydarzeniazwiązane z datami:sierpień 1980, l989

– wyjaśnia, dlaczego w1980 r. doszło domasowych strajkówrobotniczych

– zna głównychbohaterów„Solidarności” –L. Wałęsę,A. Walentynowicz,A. Gwiazdę

– opisuje okolicznościzawiązania związkuzawodowego„Solidarność”

– przedstawia głównepostulaty „Solidarności”

– wyjaśnia, jaką rolęodegrał stan wojenny

– wyjaśnia znaczeniei skutki rozmówOkrągłego Stołu

– wskazuje różnicepolityczne międzyczasami komunizmu awolną Polską

- zna datęwprowadzenia stanuwojennego13 grudnia 1981r.

– opowiadao rywalizacji międzyZwiązkiemSowieckim aZachodem