Post on 30-Dec-2020
Instytut Rozwoju Gospodarczego SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA
W WARSZAWIE
________________________
Maria Podgórska
KONIUNKTURA W BUDOWNICTWIE
I kwartał 2017
PL ISSN 2392-3695 _____________________
Badanie okresowe nr 94
BADANIA KONIUNKTURY GOSPODARCZEJ INSTYTUTU ROZWOJU GOSPODARCZEGO SGH
Rada Programowa:
Elżbieta Adamowicz (przewodnicząca), Joanna Klimkowska (sekretarz)
Marco Malgarini, Gernot Nerb, Ataman Ozyildirim, Janusz Stacewicz, István János Tóth
Komitet Redakcyjny i adres Redakcji:
Konrad Walczyk (Redaktor Naczelny)
Maria Podgórska
Małgorzata Krypa
02-513 Warszawa, ul. Madalińskiego 6/8
www.sgh.waw.pl/irg
Wydawnictwo:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
02-554 Warszawa, al. Niepodległości 162
Wersja elektroniczna czasopisma jest wersją pierwotną
Publikacja została zrecenzowana zgodnie z wytycznymi MNiSW
©Copyright by Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2017
Wszelkie prawa zastrzeżone. All rights reserved.
ISSN 2392-3695
Nr rej. PR 18395
Informacje zawarte w niniejszym czasopiśmie oparte są na wynikach ankietowego badania koniunktury w budownictwie, przeprowadzonego przez IRG SGH po raz 94. W badaniu uczestniczyły 176 zakładów budowlanych. Metodyka badania koniunktury opisana jest na stronie:
http://kolegia.sgh.waw.pl/pl/KAE/struktura/IRG/koniunktura/Strony/metody.aspx
3
SPIS TREŚCI I. OMÓWIENIE WYNIKÓW BADANIA ...............................................................................6 II. WYNIKI SZCZEGÓŁOWE .............................................................................................9
1. WSKAŹNIK KONIUNKTURY .....................................................................................9 2. ZBIORCZE ZESTAWIENIE SALD ............................................................................ 13 3. SALDA I ICH SKŁADOWE ...................................................................................... 14
1) Produkcja ....................................................................................................... 14 2) Zamówienia ogółem ........................................................................................ 16 3) Zamówienia eksportowe .................................................................................. 18 4) Ceny .............................................................................................................. 19 5) Zatrudnienie ................................................................................................... 21 6) Sytuacja finansowa ......................................................................................... 23 7) Wykorzystanie mocy produkcyjnych ................................................................. 25 8) Nakłady inwestycyjne ...................................................................................... 27 9) Ogólna sytuacja gospodarcza ........................................................................... 29 10) Sytuacja budownictwa ..................................................................................... 31 11) Bariery aktywności gospodarczej ...................................................................... 33
III. PODSUMOWANIE (w języku angielskim) .................................................................... 35 IV. KONIUNKTURA W BUDOWNICTWIE W 2016 ROKU - PODSUMOWANIE ....................... 36
4
CONTENTS I. OVERVIEW OF THE SURVEY RESULTS .........................................................................6 II. DETAILED RESULTS ...................................................................................................9
1. CONFIDENCE INDICATOR ......................................................................................9 2. SUMMARY OF BALANCES ..................................................................................... 13 3. BALANCES AND THEIR COMPONENTS .................................................................. 14
1) Production ...................................................................................................... 14 2) Total orders .................................................................................................... 16 3) Export orders ................................................................................................... 18 4) Prices ............................................................................................................. 19 5) Employment ................................................................................................... 21 6) Financial situation ........................................................................................... 23 7) Production capacity utilization .......................................................................... 25 8) Investment outlays ......................................................................................... 27 9) General economic situation .............................................................................. 29 10) Situation in construction industry ..................................................................... 31 11) Barriers to business activity ............................................................................. 33
III. SUMMARY ................................................................................................................ 35 IV. BUSINESS ACTIVITY IN CONSTRUCTION INDUSTRY IN 2016- RECAPITULATION ....... 36
5
I. OMÓWIENIE WYNIKÓW BADANIA
1. W I kwartale 2017 roku ogólny wskaźnik koniunktury w budownictwie (IRGCON) przyjął wartość
-15,1, mniejszą niż w I kwartale sprzed roku o 1,3 punktu. Po półrocznym okresie wzrostu trendu
wskaźnika, w bieżącym kwartale obserwujemy jego spadek.
Wskaźniki koniunktury w sektorze prywatnym i publicznym są odpowiednio równe -15,8 i -11,9. W związku z sezonowym obniżeniem aktywności budownictwa wskaźniki koniunktury w większości
analizowanych grup zakładów także mają niskie, ujemne wartości, a dodatnie – jedynie w dwóch
grupach klasyfikacyjnych. Pierwszą z nich jest region południowo-zachodni, obejmujący obszar
województw dolnośląskiego i opolskiego 1 , ze wskaźnikiem równym 13,1, a drugą zakłady zatrudniające powyżej 100 pracowników, ze wskaźnikiem 10,2.
2. Obecne saldo produkcji jest równe -48,9, ma więc wartość prawie identyczną jak w I kwartale
przed rokiem. Trend produkcji budowlanej utrzymuje się na poziomie prawie niezmienionym od około polowy 2015 roku.
Jednak pod względem poziomu i dynamiki produkcji pomiędzy analizowanymi grupami zakładów
występuje duże zróżnicowanie. W sektorze prywatnym saldo produkcji wynosi -46,4 i w
porównaniu z poprzednim kwartałem jest mniejsze o 46 punktów, a w sektorze publicznym wynosi -57,7, jest więc mniejsze o 82 punkty. Warto też zauważyć, że w grupie przedsiębiorstw
państwowych w poprzednim kwartale saldo produkcji było dodatnie i równe 27,0, obecnie zaś
wynosi -60,0, czyli w tej grupie nastąpił spadek aż o 87 punktów.
3. W obecnym okresie w portfelach zakładów budowlanych jest więcej zamówień eksportowych i choć pod względem zamówień krajowych sytuacja się nie zmieniła, wzrósł poziom zamówień w ujęciu
ogółem. Funkcja trendu zamówień w ujęciu ogółem wzrosła do poziomu z końca 2014 roku.
Prognozy na nadchodzący kwartał można określić jako ostrożnie optymistyczne w odniesieniu do
zamówień krajowych (prognozowane saldo wynosi 30,5, wobec obecnego -45,5), natomiast prognoza zamówień eksportowych jest zdecydowanie korzystna (obecne saldo jest równe 3,6, a
prognozowane 35,4).
4. W ciągu minionego półrocza trend poziomu cen usług budowlanych był rosnący, lecz firmy budowlane wciąż oceniają ceny jako zbyt niskie. Saldo cen w ujęciu ogółem wynosi -11,5, w
sektorze prywatnym -11,1 i w sektorze publicznym -13,0. W bieżącym kwartale tylko 14%
zakładów stwierdziło wzrost cen, brak zmian 83% i dalszy spadek cen 3%.
Nadchodzący kwartał może przynieść bardziej wyraźną zmianę cen. Prognoza salda cen sektora prywatnego wynosi -0,6, czyli jest tylko nieznacznie mniejsza od zera, a prognoza sektora
publicznego jest znacznie większa, wynosi bowiem 11,3.
5. Obecne saldo zatrudnienia w budownictwie w ujęciu ogółem wynosi -32,7, jest więc o 6 punktów
mniejsze niż w I kwartale rok temu. W sektorze prywatnym i publicznym salda wynoszą -28,4 oraz -51,3, są więc odpowiednio mniejsze o 4 oraz 13 punktów. Porównując obecną wartość trendu
zatrudnienia z okresem minionych dwóch lat, można zauważyć tylko niewielkie odchylenia od
poziomu prawie stałego.
Jedyną grupą zakładów, w której – mimo sezonu zimowego – obserwuje się wzrost zatrudnienia jest grupa największych zakładów, zatrudniających powyżej 100 pracowników. Dla tej grupy saldo
1 Począwszy od niniejszego badania podział Polski na regiony jest zgodny z klasyfikacją NUTS.
6
zatrudnienia jest dodatnie i równe 1,1. W grupach zakładów, które zatrudniają do 20 oraz 20-100
pracowników salda są odpowiednio równe -26,1 oraz -39,6.
6. Od około roku sytuacja finansowa zakładów budowlanych pogarsza się. Funkcja trendu ocen
własnej sytuacji finansowej zakładów budowlanych nadal jest malejąca.
W bieżącym kwartale saldo finansowe w ujęciu ogółem wynosi -28,7 i jest o 17 punktów mniejsze
niż w IV kwartale 2016 roku. W sektorze prywatnym i publicznym salda wynoszą -28,4 oraz -30,9,
zmniejszyły się więc w tym czasie o 12 oraz 38 punktów. Warto zwrócić uwagę na grupę
przedsiębiorstw państwowych, dla których saldo finansowe w dwóch poprzednich kwartałach było dodatnie i odpowiednio równe 10,1 oraz 9,5, obecnie zaś wynosi tylko -30,0.
Prognozy sytuacji finansowej zakładów budowlanych na nadchodzący kwartał są pesymistyczne.
Prognoza salda w ujęciu ogółem wynosi -6,4, dla sektora prywatnego -5,8 i publicznego -12,2. Jedyną grupą zakładów spodziewających się poprawy własnej sytuacji finansowej jest grupa
PKD43 (specjalistyczne roboty budowlane), dla której saldo jest dodatnie i wynosi 3,6.
7. Od około półtora roku funkcja trendu wykorzystania mocy produkcyjnych w budownictwie
utrzymuje się na prawie niezmienionym poziomie. Obecne saldo wykorzystania mocy produkcyjnych w ujęciu ogółem wynosi -37,3, w sektorze prywatnym -33,7 i publicznym -49,2. W I
kwartale 2016 roku te salda były odpowiednio równe -41,2, -39,4 oraz -49,3. Zróżnicowanie
wykorzystania mocy produkcyjnych wśród analizowanych grup zakładów jest stosunkowo słabe.
8. Wciąż maleją nakłady inwestycyjne w budownictwie. Obecne saldo inwestycji w ujęciu ogółem wynosi -29,2, w sektorze prywatnym -30,2 i w publicznym -23,6. We wszystkich analizowanych
grupach zakładów salda inwestycji są ujemne. Również prognozy salda inwestycji na nadchodzący
kwartał są ujemne dla wszystkich analizowanych grup zakładów.
9. W bieżącym kwartale obserwujemy po raz pierwszy od około roku rosnący trend ocen ogólnej sytuacji gospodarczej, formułowanych przez firmy budowlane. Jednak poziom tych ocen wciąż jest
niski: saldo w ujęciu ogółem wynosi -34,7, w sektorze prywatnym -33,0 i w sektorze publicznym
-41,7. We wszystkich analizowanych grupach zakładów salda oceny gospodarki są ujemne.
Warto zwrócić uwagę na grupę przedsiębiorstw państwowych, ponieważ w poprzednim kwartale
spośród wszystkich analizowanych grup zakładów ta właśnie grupa oceniała gospodarkę najlepiej
(saldo było równe -10,1), obecnie zaś ocena tej grupy jest jedną z najniższych (saldo -57,3).
Prognoz ogólnej sytuacji gospodarczej na nadchodzący kwartał nie można uznać za optymistyczne, gdyż prognozowane salda wynoszą: w ujęciu ogółem -9,1 w sektorze prywatnym -9,9 i publicznym
-9,4.
10. Również dla ocen sytuacji panującej w budownictwie bieżący kwartał przyniósł odwrócenie trendu,
malejącego od około roku. Obecne oceny sytuacji budownictwa są jednak negatywne we wszystkich analizowanych grupach zakładów. Saldo ocen budownictwa w ujęciu ogółem wynosi
-38,5, w sektorze prywatnym -40,1 i publicznym -30,7.
W grupie przedsiębiorstw państwowych obecne saldo ocen budownictwa wynosi -46,6, jest więc
mniejsze niż w poprzednim kwartale o 21 punktów.
Prognozy sytuacji budownictwa na nadchodzący kwartał są podobne do prognoz dla gospodarki.
Prognozowane saldo ocen budownictwa wynosi w ujęciu ogółem -9,5, w sektorze prywatnym -9,3 i
publicznym -13,3.
7
11. W bieżącym kwartale 2,3% zakładów budowlanych stwierdza, że nie ma barier, które
ograniczałyby ich aktywność produkcyjną.
Pomiędzy barierami, które sprawiały zakładom budowlanym najwięcej trudności w poprzednim i
obecnym kwartale występuje wiele istotnych różnic. O 7 punktów procentowych zwiększył się odsetek zakładów mających problemy z powodu nadmiernych obciążeń podatkowych (obecnie
44,9%, poprzednio 37,9%). Niestabilne przepisy prawne są obecnie źródłem kłopotów dla 34,1%
zakładów, a ponieważ w poprzednim kwartale ten odsetek był równy 27,5%, różnica wynosi 6,6
punktu procentowego. O 3,1 punktu zwiększyła się częstość wskazań bariery niedostatecznego popytu – obecnie 43,8%, poprzednio 40,7%. Zimowa pogoda okazała się dla budownictwa bardziej
surowa od spodziewanej – na problem pogody wskazuje obecnie 40,3% zakładów, a prognozowało
taką sytuację 31,9%. W stosunku do poprzedniego kwartału nie zmieniła się bariera numer jeden tzn. silna konkurencja wewnątrz gałęzi, na którą jednak obecnie wskazuje 60,8% zakładów, a więc
mniej niż poprzednio o 3,5 punktu procentowego. Ponadto, zmniejszyły trudności związane z
pozyskaniem kredytu (odsetek wskazań tej bariery jest mniejszy niż w poprzednim kwartale o 5,1
punktu procentowego), zatorami płatniczymi (mniej o 1,8 punktu) oraz cenami surowców i materiałów (mniej o 1,5 punku).
Z wyjątkiem nadmiernych podatków oraz zatorów płatniczych pozostałe bariery są w obecnym
kwartale bardziej dotkliwe dla przedsiębiorstw publicznych niż firm prywatnych.
Zakłady budowlane przewidują, że w nadchodzącym kwartale wszystkie omawiane bariery będą dla nich dotkliwe w mniejszym niż obecnie lub co najwyżej takim samym stopniu.
8
II. WYNIKI SZCZEGÓŁOWE
1. WSKAŹNIK KONIUNKTURY
Q4 2015 Q1 2016 Q2 2016 Q3 2016 Q4 2016 Q1 2017
a. Zamówienia ogółem - stan -1,3 -41,0 13,3 12,1 3,1 -40,0 b. Zatrudnienie - prognoza -27,9 13,5 12,3 -6,5 -25,2 9,9 Wskaźnik koniunktury (IRGCON) = (a+b)/2 -14,6 -13,8 12,8 2,8 -11,1 -15,1
-50,0
-40,0
-30,0
-20,0
-10,0
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
szereg surowy (IRGCON) trend średnia
9
Q4 2015 Q1 2016 Q2 2016 Q3 2016 Q4 2016 Q1 2017
Wskaźnik koniunktury (IRGCON) -14,6 -13,8 12,8 2,8 -11,1 -15,1
Wskaźnik koniunktury w sektorze prywatnym -14,7 -12,0 7,6 3,3 -10,7 -15,8
Wskaźnik koniunktury w sektorze publicznym -13,8 -21,5 32,5 2,7 -12,8 -11,9
-50,0
-40,0
-30,0
-20,0
-10,0
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
Wskaźnik koniunktury wg sektorów własnościowych
sektor prywatny sektor publiczny
10
1. Ogółem 2. Sektor prywatny 3. Sektor publiczny 4. Powstałe przed lub w 1989 r. 5. Powstałe w lub po 1990 r. 6. Sektor prywatny – powstałe przed lub w 1989 r. 7. Sektor prywatny – powstałe w lub po 1990 r. 8. Sektor publiczny – powstałe przed lub w 1989 r. 9. Sektor publiczny – powstałe w lub po 1990 r.
10. Sektor prywatny – zakłady krajowych osób fizycznych 11. Sektor prywatny – pozostałe zakłady krajowe 12. Sektor publiczny – przedsiębiorstwa państwowe 13. Sektor publiczny – przedsiębiorstwa komunalne 14. PKD2007 – Dział 41 15. PKD2007 – Dział 42 16. PKD2007 – Dział 43 17. Region centralny 18. Region południowy 19. Region wschodni 20. Region północno-zachodni 21. Region południowo-zachodni 22. Region północny 23. Zatrudnienie do 20 osób 24. Zatrudnienie 21–100 osób 25. Zatrudnienie pow. 100 osób 26. Sektor prywatny – zatrudnienie do 10 osób 27. Sektor prywatny – zatrudnienie powyżej 10 osób 28. Sektor publiczny – zatrudnienie do 100 osób 29. Sektor publiczny – zatrudnienie powyżej 100 osób
-15,1-15,8
-11,9
-20,1
-13,3
-21,8
-13,0
0,0
-13,3
-25,9
-14,5
-8,7
-5,2 -5,4
-20,0-19,3
-24,5-23,2
-13,3
-15,3
13,1
-15,7
-25,8-24,8
10,2
-25,9
-14,5-13,9
-6,3
-30
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29
Zbiorcze zestawienie wskaźnika koniunktury
11
-25,8 -24,8
10,2
-30
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
Wskaźnik koniunktury wg grup zatrudnienia
do 20 osób 21-100 osób powyżej 100 osób
-5,4
-20,0 -19,3
-25
-20
-15
-10
-5
0
Wskaźnik koniunktury wg rodzaju działalności
PKD 41. Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków
PKD 42. Roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej
PKD 43. Roboty budowlane specjalistyczne
-25,9 -25,9
-8,7
-30
-25
-20
-15
-10
-5
0
Wskaźnik koniunktury w wybranych grupach zakładów budowlanych
firmy prywatne zatrudniające do 10 osób
firmy prywatne krajowych osób fizycznych
przedsiębiorstwa państwowe
12
Wskaźnik koniunktury wg regionów*)
1. Region centralny -24,5
2. Region południowy -23,2
3. Region wschodni -13,3
4. Region północno-zachodni -15,3
5. Region południowo-zachodni 13,1
6. Region północny -15,7
________________________________________________
*) Podział na regiony według klasyfikacji NUTS1
13
2. ZBIORCZE ZESTAWIENIE SALD
(1) Produkcja
(2) Zamówienia ogółem
(3) Zamówienia krajowe
(4) Zamówienia eksportowe
(5) Ceny świadczonych usług
(6) Zatrudnienie
(7) Sytuacja finansowa
(8) Wykorzystanie mocy produkcyjnych
(9) Nakłady inwestycyjne
(10) Ogólna sytuacja gospodarcza
(11) Sytuacja budownictwa
-48,9
-40,0
-45,8
3,6
-11,5
-26,8-28,7
-37,3
-29,2
-34,7
-38,5
35,6
31,1 30,5
35,4
1,8
9,9
-6,4
23,3
-8,0 -9,1 -9,5
-60
-50
-40
-30
-20
-10
0
10
20
30
40
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11)
stan obecny prognoza na Q2 2017
14
3. SALDA I ICH SKŁADOWE
1. Produkcja
Q4 2015 Q1 2016 Q2 2016 Q3 2016 Q4 2016 Q1 2017
stan 5,5 -50,8 21,3 16,2 5,3
prognoza -35,5
-100
-75
-50
-25
0
25
50
75
100
stan prognoza trend średnia
59,8%
31,1%
9,0%
55,1%
38,7%
6,2%
0% 20% 40% 60% 80%
zmniejszyła się
nie zmieniła się
zwiększyła się
Produkcja - składowe salda
Q1 2017 Q1 2016
-67,5
-47,1
-57,7
-46,4
-80 -60 -40 -20 0
sektor publiczny
sektor prywatny
Produkcja - saldo wgsektorów własnościowych
Q1 2017 Q1 2016
15
-47,0
-60,4
-24,4
-70
-60
-50
-40
-30
-20
-10
0Produkcja wg grup zatrudnienia
do 20 osób 21-100 osób powyżej 100 osób
-28,1
-69,7
-50,9
-70
-60
-50
-40
-30
-20
-10
0
Produkcja wg rodzaju działalności
PKD 41. Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków
PKD 42. Roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej
PKD 43. Roboty budowlane specjalistyczne
-49,1
-61,8 -60,0-70
-60
-50
-40
-30
-20
-10
0
Produkcja w wybranych grupach zakładów budowlanych
firmy prywatne zatrudniające do 10 osób
firmy prywatne krajowych osób fizycznych
przedsiębiorstwa państwowe
16
2. Zamówienia ogółem
Q1 2016 Q2 2016 Q3 2016 Q4 2016 Q1 2017 Q2 2017
stan -41,0 13,3 12,1 3,1 -40,0
prognoza 31,3
-100
-75
-50
-25
0
25
50
75
100
stan prognoza trend średnia
53,3%
34,4%
12,3%
50,2%
39,6%
10,2%
0% 20% 40% 60%
zmniejszyła się
nie zmieniła się
zwiększyła się
Zamówienia ogółem - składowe salda
Q1 2017 Q1 2016
-58,1
-37,2
-58,1
-35,0
-80 -60 -40 -20 0
sektor publiczny
sektor prywatny
Zamówienia ogółem - saldo wgsektorów własnościowych
Q1 2017 Q1 2016
17
-45,6
-58,9
3,56,0
28,8
45,9
-70
-50
-30
-10
10
30
50
do 20 osób 21-100 osób powyżej 100 osób
Zamówienia ogółem wg grup zatrudnienia -stan obecny i prognoza na Q2 2017
stan obecny prognoza na Q2 2017
-17,6
-44,4 -45,1
21,5
43,1
30,7
-60
-40
-20
0
20
40
60
PKD 41. Roboty budowlane związaneze wznoszeniem budynków
PKD 42. Roboty związane z budowąobiektów inżynierii lądowej i wodnej
PKD 43. Roboty budowlanespecjalistyczne
Zamówienia ogółem wg rodzaju działalności-stan obecny i prognoza na Q2 2017
stan obecny prognoza na Q2 2017
-46,7-52,8
-60,0
3,4
17,5
38,7
-70
-50
-30
-10
10
30
50
Firmy prywatne zatrudniającedo 10 osób
Firmy prywatne krajowych osóbfizycznych
Przedsiębiorstwa państwowe
Zamówienia ogółem w wybranych grupach zakładów budowlanych -stan obecny i prognoza na Q2 2017
stan obecny prognoza na Q2 2017
18
3. Zamówienia eksportowe
Q1 2016 Q2 2016 Q3 2016 Q4 2016 Q1 2017 Q2 2017
stan -14,9 18,0 19,0 -4,0 3,6
prognoza 35,4
-100
-75
-50
-25
0
25
50
75
100
stan prognoza trend średnia
25,4%
64,0%
10,5%
23,2%
50,0%
26,8%
0% 20% 40% 60% 80%
zmniejszyły się
nie zmieniły się
zwiększyły się
Zamówienia eksportowe -składowe salda
Q1 2017 Q1 2016
19
4. Ceny
Q1 2016 Q2 2016 Q3 2016 Q4 2016 Q1 2017 Q2 2017
stan -18,1 -19,9 -21,1 -9,3 -11,5
prognoza 1,8
-100
-75
-50
-25
0
25
50
75
100
stan prognoza trend średnia
19,5%
79,2%
1,4%
14,4%
82,7%
2,9%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
zmniejszyła się
nie zmieniła się
zwiększyła się
Ceny usług budowlanych -składowe salda
Q1 2017 Q1 2016
-16,2
-18,5
-13,0
-11,1
-20 -15 -10 -5 0
sektor publiczny
sektor prywatny
Ceny usług budowlanych - saldo wgsektorów własnościowych
Q1 2017 Q1 2016
20
-1,5
-9,7
-19,2-20
-15
-10
-5
0
Ceny usług budowlanych wg grup zatrudnienia
do 20 osób 21-100 osób powyżej 100 osób
-4,2
-21,1
-15,7
-25
-20
-15
-10
-5
0
Ceny usług budowlanych wg rodzaju działalności
PKD 41. Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków
PKD 42. Roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej
PKD 43. Roboty budowlane specjalistyczne
-3,3
-11,9
-22,7-25
-20
-15
-10
-5
0
Ceny usług budowlanych w wybranych grupach zakładów budowlanych
firmy prywatne zatrudniające do 10 osób
firmy prywatne krajowych osób fizycznych
przedsiębiorstwa państwowe
21
5. Zatrudnienie
Q1 2016 Q2 2016 Q3 2016 Q4 2016 Q1 2017 Q2 2017
stan -32,7 2,2 1,6 -7,3 -26,8
prognoza 9,9
-100
-75
-50
-25
0
25
50
75
100
stan prognoza trend średnia
40,4%
51,9%
7,7%
34,7%
57,4%
7,9%
0% 20% 40% 60% 80%
zmniejszyła się
nie zmieniła się
zwiększyła się
Zatrudnienie - składowe salda
Q1 2017 Q1 2016
-51,3
-28,4
-38,3
-24,0
-60 -40 -20 0
sektor publiczny
sektor prywatny
Zatrudnienie - saldo wgsektorów własnościowych
Q1 2017 Q1 2016
22
-26,1
-39,6
1,1
-40
-30
-20
-10
0
10 Zatrudnienie wg grup zakładów klasyfikowanych wg wielkości zatrudnienia
do 20 osób 21-100 osób powyżej 100 osób
-11,8
-32,5
-27,1
-40
-30
-20
-10
0
Zatrudnienie wg rodzaju działalności
PKD 41. Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków
PKD 42. Roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej
PKD 43. Roboty budowlane specjalistyczne
-29,5-32,6
-64,0-70
-60
-50
-40
-30
-20
-10
0
Zatrudnienie w wybranych grupach zakładów budowlanych
firmy prywatne zatrudniające do 10 osób
firmy prywatne krajowych osób fizycznych
przedsiębiorstwa państwowe
23
6. Sytuacja finansowa
Q1 2016 Q2 2016 Q3 2016 Q4 2016 Q1 2017 Q2 2017
stan -30,4 -15,5 -13,9 -12,0 -28,7
prognoza -6,4
-100
-75
-50
-25
0
25
50
75
100
stan prognoza trend średnia
37,6%
55,2%
7,2%
33,9%
60,9%
5,2%
0% 20% 40% 60% 80%
zmniejszyła się
nie zmieniła się
zwiększyła się
Sytuacja finansowa - składowe salda
Q1 2017 Q1 2016
-35,5
-29,2
-30,9
-28,4
-40 -30 -20 -10 0
sektor publiczny
sektor prywatny
Sytuacja finansowa - saldo wgsektorów własnościowych
Q1 2017 Q1 2016
24
-30,4
-40,0
-3,5
-12,0
-1,1
-15,7
-50
-40
-30
-20
-10
0
do 20 osób 21-100 osób powyżej 100 osób
Sytuacja finansowa wg grup zatrudnienia -stan obecny i prognoza na Q2 2017
stan obecny prognoza na Q2 2017
-16,4
-35,6
-28,9
-8,9
-24,2
3,6
-40
-30
-20
-10
0
10
PKD 41. Roboty budowlane związaneze wznoszeniem budynków
PKD 42. Roboty związane z budowąobiektów inżynierii lądowej i wodnej
PKD 43. Roboty budowlanespecjalistyczne
Sytuacja finansowa wg rodzaju działalności-stan obecny i prognoza na Q2 2017
stan obecny prognoza na Q2 2017
-36,1
-30,2 -30,0
-16,9
-10,1
-20,0
-40
-30
-20
-10
0
Firmy prywatne zatrudniającedo 10 osób
Firmy prywatne krajowych osóbfizycznych
Przedsiębiorstwa państwowe
Sytuacja finansowa wybranych grup zakładów budowlanych -stan obecny i prognoza na Q2 2017
stan obecny prognoza na Q2 2017
25
7. Wykorzystanie mocy produkcyjnych
Q1 2016 Q2 2016 Q3 2016 Q4 2016 Q1 2017 Q2 2017
stan -41,2 9,8 14,9 5,4 -37,3
prognoza 23,3
-100
-75
-50
-25
0
25
50
75
100
stan prognoza trend średnia
48,3%
44,7%
7,1%
42,6%
52,1%
5,3%
0% 20% 40% 60%
zmniejszyła się
nie zmieniła się
zwiększyła się
Wkorzystanie mocy produkcyjnych -składowe salda
Q1 2017 Q1 2016
-49,3
-39,4
-49,2
-33,7
-60 -40 -20 0
sektor publiczny
sektor prywatny
Wykorzystanie mocy produkcyjnych -saldo wg sektorów własnościowych
Q1 2017 Q1 2016
26
-35,8
-48,0
-14,0
-50
-40
-30
-20
-10
0
Wykorzystanie mocy produkcyjnych wg grup zatrudnienia
do 20 osób 21-100 osób powyżej 100 osób
-19,5
-60,1
-31,6
-70
-60
-50
-40
-30
-20
-10
0
Wykorzystanie mocy produkcyjnych wg rodzaju działalności
PKD 41. Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków
PKD 42. Roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej
PKD 43. Roboty budowlane specjalistyczne
-40,7
-48,1
-53,4-60
-50
-40
-30
-20
-10
0
Wykorzystanie mocy produkcyjnych w wybranych grupach zakładów budowlanych
firmy prywatne zatrudniające do 10 osób
firmy prywatne krajowych osób fizycznych
przedsiębiorstwa państwowe
27
8. Nakłady inwestycyjne
Q1 2016 Q2 2016 Q3 2016 Q4 2016 Q1 2017 Q2 2017
stan -29,5 -15,5 -13,5 -17,9 -29,2
prognoza -8,0
-100
-75
-50
-25
0
25
50
75
100
stan prognoza trend średnia
36,0%
57,5%
6,5%
35,2%
58,8%
6,0%
0% 20% 40% 60% 80%
zmniejszyła się
nie zmieniła się
zwiększyła się
Nakłady inwestycyjne - składowe salda
Q1 2017 Q1 2016
-25,6
-30,3
-23,6
-30,2
-40 -30 -20 -10 0
sektor publiczny
sektor prywatny
Nakłady inwestycyjne - saldo wg sektorów własnościowych
Q1 2017 Q1 2016
28
-47,7
-35,6
-8,1
-50
-40
-30
-20
-10
0
Nakłady inwestycyjne wg grup zatrudnienia
do 20 osób 21-100 osób powyżej 100 osób
-23,2
-31,6-34,1
-40
-30
-20
-10
0
Nakłady inwestycyjne wg rodzaju działalności
PKD 41. Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków
PKD 42. Roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej
PKD 43. Roboty budowlane specjalistyczne
-48,3
-34,0
-25,3
-50
-40
-30
-20
-10
0
Nakłady inwestycyjne w wybranych grupach zakładów budowlanych
firmy prywatne zatrudniające do 10 osób
firmy prywatne krajowych osób fizycznych
przedsiębiorstwa państwowe
29
9. Ogólna sytuacja gospodarcza
Q1 2016 Q2 2016 Q3 2016 Q4 2016 Q1 2017 Q2 2017
stan -24,2 -10,5 -14,2 -23,7 -34,7
prognoza -9,1
-100
-75
-50
-25
0
25
50
75
100
stan prognoza trend średnia
28,5%
67,2%
4,3%
36,6%
61,5%
1,9%
0% 20% 40% 60% 80%
zmniejszyła się
nie zmieniła się
zwiększyła się
Ogólna sytuacja gospodarcza -składowe salda
Q1 2017 Q1 2016
-23,0
-24,4
-41,7
-33,0
-50 -40 -30 -20 -10 0
sektor publiczny
sektor prywatny
Ogólna sytuacja gospodarcza -saldo wg sektorów własnościowych
Q1 2017 Q1 2016
30
-26,5
-43,6
-18,0
-50
-40
-30
-20
-10
0
Ogolna sytuacja gospodarcza wg grup zatrudnienia
do 20 osób 21-100 osób powyżej 100 osób
-28,3
-37,8
-33,0
-40
-30
-20
-10
0
Ogólna sytuacja gospodarcza wg rodzaju działalności
PKD 41. Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków
PKD 42. Roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej
PKD 43. Roboty budowlane specjalistyczne
-32,8 -33,5
-57,3-60
-50
-40
-30
-20
-10
0
Ogólna sytuacja gospodarcza w wybranych grupach zakładów budowlanych
firmy prywatne zatrudniające do 10 osób firmy prywatne krajowych osób fizycznych przedsiębiorstwa państwowe
31
10. Sytuacja budownictwa
Q1 2016 Q2 2016 Q3 2016 Q4 2016 Q1 2017 Q2 2017
stan -26,6 -11,4 -19,5 -29,0 -38,5
prognoza -9,5
-100
-75
-50
-25
0
25
50
75
100
stan prognoza trend średnia
33,4%
59,8%
6,8%
43,3%
52,0%
4,8%
0% 20% 40% 60% 80%
zmniejszyła się
nie zmieniła się
zwiększyła się
Sytuacja budownictwa -składowe salda
Q1 2017 Q1 2016
-25,0
-26,9
-30,7
-40,1
-50 -40 -30 -20 -10 0
sektor publiczny
sektor prywatny
Sytuacja budowictwa -saldo wg sektorów własnościowych
Q1 2017 Q1 2016
32
-24,2
-46,0
-27,1
-50
-40
-30
-20
-10
0
Sytuacja budownictwa wg grup zatrudnienia
do 20 osób 21-100 osób powyżej 100 osób
-37,7
-43,6-41,0
-50
-40
-30
-20
-10
0
Sytuacja budownictwa wg rodzaju działalności
PKD 41. Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków
PKD 42. Roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej
PKD 43. Roboty budowlane specjalistyczne
-32,2
-38,8
-46,6-50
-40
-30
-20
-10
0
Sytuacja buownictwa wg wybranych grup zakładów budowlanych
firmy prywatne zatrudniające do 10 osób
firmy prywatne krajowych osób fizycznych
przedsiębiorstwa państwowe
33
11. Bariery aktywności gospodarczej
(1) konkurencja wewnątrz gałęzi
(2) obciążenia podatkowe
(3) niedostateczny popyt
(4) niekorzystne warunki pogodowe
(5) niestabilność przepisów prawnych
(6) zatory płatnicze
(7) ceny surowców i materiałów
(8) trudności w uzyskaniu kredytu
(9) inne
(10) nie ma barier
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
(10)
(9)
(8)
(7)
(6)
(5)
(4)
(3)
(2)
(1)
Q1 2017 prognoza na Q2 2017
-3,2
3,0
-5,1
-1,5
-1,8
6,6
16,7
3,1
7,0
-3,5
-10 -5 0 5 10 15 20
(10)
(9)
(8)
(7)
(6)
(5)
(4)
(3)
(2)
(1)
Q1 2017 w porównaniu z Q4 2016(w punktach procentowych)
34
(1) konkurencja wewnątrz gałęzi
(2) obciążenia podatkowe
(3) niedostateczny popyt
(4) niekorzystne warunki pogodowe
(5) niestabilność przepisów prawnych
(6) zatory płatnicze
(7) ceny surowców i materiałów
(8) trudności w uzyskaniu kredytu
(9) inne
(10) nie ma barier
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
(10)
(9)
(8)
(7)
(6)
(5)
(4)
(3)
(2)
(1)
Bariery wg sektorów własnościowych
sektor prywatny sektor publiczny
35
III. SUMMARY
In the 1st quarter of 2017 the construction confidence indicator (CCI) takes a value of -15.1. It is 1.3
pts down from the 1st quarter 2016 figure. After half-yearly growth in the indicator trend, in current
quarter the trend is declining. Due to the seasonal decrease in activity of the construction industry the indicators for most of groups of companies under study are small and negative numbers. The
exceptions are the two groups: Southwest Region (including the Lower Silesia and Opole
voivodeships) and a group of companies employing over 100 workers, with indicators 13.1 and 10.2, respectively.
Current balance of production is equal to -48.9, so is nearly the same as in the 1st quarter a year ago.
The production trend has remained almost unchanged from about mid-2015. However, as regards
volume and dynamics of production there are significant differences between the groups of companies under study. In private sector the balance is equal to -46.4, which means that in comparison with
previous quarter it is lower by 46 pts. In public sector it amounts to -57.7, so is lower by 82 pts.
Besides, it is worth noting that in a group of state-owned enterprises the production balance in
previous quarter was positive and equal to 27.0, and currently it takes a value -60.0, which is smaller by as much as 87 points.
At present in the portfolios of the construction companies there are more export orders than in
previous periods. Although in terms of domestic orders the situation hasn’t changed, the total orders
balance increased. The trend of total orders has grown to the level from the end of 2014. With regard to domestic orders the forecasts for upcoming quarter can be treated as cautiously optimistic,
whereas the forecast of the export orders is definitely favorable.
Currently the total employment balance is by 6 pts smaller than in the 1st quarter last year, in private and public sector the balances decreased by 4 and 13 pts, respectively. An only group in which -
despite winter season - growth in employment volume is observed is a group of the largest
enterprises, employing over 100 workers.
Financial situation of the construction companies was worsening during the whole 2016. Financial trend still is declining. In current quarter, the total financial balance amounts to -28.7, so is lower by
17 pts than in the 4th quarter of 2016. In private and public sector the balances declined at this time
by 12 and 38 pts. Even in a group of state-owned enterprises, for which financial balance in the two
previous quarters was positive and respectively equal to 10.1 and 9.5, now takes a small value of -30.0.
For the first time since the end of 2015 a growing trend of the evaluation of general economic
situation is observed. Also for evaluations of the construction industry current quarter shows a
reversal of trend, which was declining during the entire 2016. However, forecasts for upcoming quarter, both for the economy and the construction industry are pessimistic - all forecasted balances
are negative numbers.
Comparison of the current and the previous quarter proves that at present the construction companies have more severe problems because of the barriers which limit their production activity. Percentage of
companies which have problems due to excessive tax burdens increased by 7 pts (currently 44.9%,
previously 37.9%), due to unstable legal regulations - by 6.6 pts (currently 34.1%, previously 27.5%),
due to insufficient demand - by 3.1 pts (currently 43.8%, previously 40.7%). Also the winter weather turned out to be more severe than expected - the weather troubles are indicated now by 40.3% of
companies, whereas three months ago such situation was forecasted by 31.9%.
36
IV. KONIUNKTURA W BUDOWNICTWIE W 2016 ROKU - PODSUMOWANIE
Na wykresie 1, który obrazuje długookresową tendencję koniunktury w budownictwie, widać wyraźne
pogorszenie koniunktury na początku 2015 roku, szybką poprawę trwającą do końca tego roku, a
następnie pogorszenie w pierwszej połowie i odbicie w drugiej połowie 2016 roku. Poziom trendu obserwowanego na koniec 2016 roku przekroczył średnią ze wszystkich dotychczasowych badań,
wciąż jednak był niższy od relatywnie korzystnego roku 2011 i bardzo odległy od najlepszych dla
budownictwa lat 2006-2007.
Wykres 1. Wskaźnik koniunktury w budownictwie
Minione trzy lata to okres gorszej koniunktury dla firm prywatnych niż dla przedsiębiorstw publicznych.
Był to jednocześnie okres stosunkowo stabilnej sytuacji w sektorze publicznym i dynamicznej w
prywatnym. W ciągu 2016 roku w sektorze publicznym miała miejsce powolna poprawa, rozpoczęta w połowie 2015 roku. Dla sektora prywatnego pogorszenie 2015 roku nastąpiło w tym samym czasie,
lecz było głębsze niż dla publicznego, a w procesie poprawy wystąpiło około półroczne załamanie w
pierwszej połowie 2016 roku. Na koniec 2016 roku dystans między sektorem prywatnym a publicznym
wyraźnie się zmniejszył.
Wykres 2. Wskaźnik koniunktury w sektorze prywatnym i publicznym
Z wykresu 3 wynika, że w ciągu 2016 roku produkcja branży budowlanej zmniejszała się i spadała też
ilość zamówień w portfelach firm budowlanych. Pod tym względem wyniki ostatniego kwartału 2016
roku były bardziej optymistyczne, jednak ich trwałość musi być zweryfikowana w roku 2017. Wykres 3
pokazuje także, że od początku niniejszego badania koniunktury w budownictwie, czyli od 1994 roku, niewiele było okresów tak niskiego poziomu trendu produkcji budowlanej oraz zamówień jak w 2016
roku.
-45
-30
-15
0
15
30
45
trend średnia
-45
-30
-15
0
15
30
45
sektor prywatny sektor publiczny
37
Wykres 3. Produkcja i zamówienia ogółem
Niskie ceny usług budowlanych to od około dwóch lat poważny problem zarówno firm prywatnych, jak
przedsiębiorstw publicznych, chociaż - jak pokazuje wykres 4 - silna konkurencja i relatywnie niski
popyt częściej wymuszają obniżanie cen przez zakłady prywatne niż publiczne. W drugiej połowie
2016 roku wystąpiły pierwsze sygnały odwrócenia tej niekorzystnej dla budownictwa tendencji niskich cen.
Wykres 4. Ceny usług budowlanych w sektorze prywatnym i publicznym
Wykres 5. Sytuacja finansowa zakładów prywatnych i publicznych
Pod względem sytuacji finansowej zakładów budowlanych 2016 rok był zdecydowanie odmienny dla firm prywatnych i przedsiębiorstw publicznych. O ile na początku roku zakłady z obu sektorów
własnościowych w podobnie negatywnym stopniu oceniały swą sytuację finansową, to w ciągu tego
-30
-20
-10
0
10
20
30
40
produkcja zamówienia ogółem
-30
-15
0
15
30
45
sektor prywatny sektor publiczny
-45
-30
-15
0
15
30
45
sektor prywatny sektor publiczny
38
roku dotkliwe pogorszenie odczuły firmy prywatne, a wyraźną poprawę - przedsiębiorstwa publiczne.
Jak widać na wykresie 5, kondycja finansowa sektora prywatnego była lepsza od publicznego tylko w
latach 2006-2007 oraz w pierwszej połowie 2015. Obecnie dystans firm prywatnych od
przedsiębiorstw publicznych zwiększył się i jest porównywalny z latami 2001-2002 oraz 2009-2010.
Wykres 6. Nakłady inwestycyjne w sektorze prywatnym i publicznym
Z wykresu 6 wynika, że pod względem nakładów inwestycyjnych najgorszy dla budownictwa po 1994
roku był rok 2012. Od początku 2013 roku do około połowy 2014 roku trend inwestycji w
budownictwie, zarówno w sektorze prywatnym, jak publicznym, był rosnący. Od tego czasu jednak trend sektora prywatnego maleje z niewielkimi wahaniami, publicznego zaś - dzięki drugiej połowie
2015 roku wzrósł i utrzymał ten poziom niemal bez zmian w ciągu 2016 roku.
Wykres 7. Bariery ograniczające aktywność zakładów budowlanych w latach 2015 i 2016
Wykres 7 przedstawia układ barier ograniczających aktywność produkcyjną zakładów budowlanych w ostatnim kwartale 2015 i 2016 roku. Jak widać, jedynie nadmierne obciążenia podatkowe były dla
zakładów budowlanych mniejszym problemem w 2016 roku niż rok wcześniej, natomiast trudności
powodowane przez wszystkie pozostałe bariery były w 2016 roku poważniejsze niż w 2015 roku.
-45
-30
-15
0
15
30
sektor prywatny sektor publiczny
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% 55% 60% 65%
(10) inne
(9) nie ma barier
(8) trudności w uzyskaniu kredytu
(7) ceny surowców i materiałów
(6) niekorzystne warunki pogodowe
(5) niestabilność przepisów prawnych
(4) zatory płatnicze
(3) obciążenia podatkowe
(2) niedostateczny popyt
(1) konkurencja wewnątrz gałęzi
Q4 2016 Q4 2015
39
Wykres 8. Budownictwo na tle gospodarki
Na wykresie 8 łatwo można zauważyć, że w pierwszym i drugim kwartale 2015 roku miało miejsce
wyraźne pogorszenie ocen, jakie zakłady budowlane wystawiały zarówno własnej branży, jak całej gospodarce. W drugiej połowie 2015 roku te oceny znacznie wzrosły, jednak w ciągu całego 2016
roku zarówno oceny sytuacji panującej w budownictwie, jak oceny ogólnej sytuacji gospodarczej
zmniejszały się w takim samym, szybkim tempie.
-100
-75
-50
-25
0
25
50
75
100
budownictwo gospodarka