formalnie:

Narzędzia sztucznej inteligencji (NAI)wprowadzenie w tematykę wykładuDorota Cendrowska

nieformalnie:

???

motto:

„Twoje I can jest znacznie ważniejsze od twego IQ”

Robin S. Sharma

Plan wykładu

Prolog — gdzie jesteśmy? Inteligencja, czyli co? Inteligencja, czy to nie szkodzi? Meandry ludzkiego myślenia o ludzkiej inteligencji Historia — fakty i mity dotyczącej sztucznej inteligencji „Sztuczna inteligencja” i co dalej? Mapa drogowa cyklu wykładów:

terminy zagadnienia cele (?) zasady zaliczenia (E)

Prolog — gdzie jesteśmy?

Did you know 3.0www.youtube.com/watch?v=jpEnFwiqdx8

Prolog — gdzie jesteśmy?

Did you know 3.0www.youtube.com/watch?v=jpEnFwiqdx8

Prolog — gdzie jesteśmy?

Did you know 3.0www.youtube.com/watch?v=jpEnFwiqdx8

Prolog — gdzie jesteśmy?

Did you know 3.0www.youtube.com/watch?v=jpEnFwiqdx8

Prolog — gdzie jesteśmy?

Did you know 3.0www.youtube.com/watch?v=jpEnFwiqdx8

Prolog — gdzie jesteśmy?

Did you know 3.0www.youtube.com/watch?v=jpEnFwiqdx8

Prolog — gdzie jesteśmy?

Did you know 3.0www.youtube.com/watch?v=jpEnFwiqdx8

Prolog — gdzie jesteśmy?

Człowiek: istota problematyczna (?!) przyczyna-skutek racjonalizacja

http://blogs.sfweekly.com/thesnitch/equation1.jpg

Prolog — gdzie jesteśmy?

Człowiek: istota problematyczna (?!) przyczyna-skutek racjonalizacja

Inteligencja, czyli co?

Inteligencja „zwykła” (łac. intelligentia = pojętność): zdolność rozumienia otaczających sytuacji

i znajdowania na nie właściwych, celowych reakcji;

zdolność rozumienia w ogóle, bystrość, pojętność.[Słownik wyrazów obcych, PWN, Warszawa 1977]

Inteligencja „niezwykle zwykła” (?)

źródła: wrodzona (?) nabyta (?)

metody pomiaru (?) możliwość czy wiara (?) w usprawnianie

inteligencji

Inteligencja na kilogramy

Inteligencja „zwykła” (?)

Inteligencja na kilogramy

Inteligencja „zwykła” (?) Inteligencja emocjonalna

Inteligencja na kilogramy

Inteligencja „zwykła” (?) Inteligencja emocjonalna Inteligencja społeczna

Inteligencja na kilogramy

Inteligencja „zwykła” (?) Inteligencja emocjonalna Inteligencja społeczna Inteligencja erotyczna

Inteligencja na kilogramy

Inteligencja „zwykła” (?) Inteligencja emocjonalna Inteligencja społeczna Inteligencja erotyczna Inteligencja ekologiczna (08.2009!)

Inteligencja vs. AI

inteligencjaemocjonalna

inteligencjaspołeczna

inteligencjaerotyczna

inteligencja

sztuczna inteligencja

(AI)

sztucznezęby

sztuczne kwiaty

inteligentne opony

inteligentne domy

inteligentne telefony

inteligentne lodówki

inteligentne zakupy

Niechciany ojciec idei: sztuczna inteligencja

Maszyna Turinga (1936) Test Turinga (1950)

Pomysł na test:

Problem: czy test prawidłowo definiuje inteligencję?

Alan Turing(1912–1954)

Zdolności maszyny do posługiwania się językiem naturalnym, co pośrednio madowodzić opanowania przez nią umiejętności myślenia.

Zabawa polegająca na zgadywaniu płci osoby znajdującej się w innym pokoju przy pomocy serii pytań i odpowiedzi pisanych na kartkach papieru.

Zakłopotana (?) maszyna wobec testu Turinga

Czy jesteś komputerem? Która godzina? Ile jest 2276546 razy 2345?

Zakłopotana (!) maszyna wobec testu Turinga

Czy jesteś komputerem? Która godzina? Ile jest 2276546 razy 2345? Jak sądzisz ile wyniesie WIG w przyszłym

tygodniu? Jakie wrażenia wywiera na Tobie wiersz: ...? Jak się dzisiaj czułeś idąc do szkoły? Z jakimi emocjami kiepsko sobie radzisz i

dlaczego?

Zakłopotana (!) maszyna wobec testu Turinga

Czy jesteś komputerem? Która godzina? Ile jest 2276546 razy 2345? Jak sądzisz ile wyniesie WIG w przyszłym

tygodniu? Jakie wrażenia wywiera na Tobie wiersz: ...? Jak się dzisiaj czułeś idąc do szkoły? Z jakimi emocjami kiepsko sobie radzisz i

dlaczego?inteligencja

emocjewrażenia

przekonaniaprzesądy

uczuciaprzeczucia

intuicja

?

Test Turinga, wiara i czyny...

Test Turinga:Zdolności maszyny do posługiwania sięjęzykiem naturalnym, co pośrednio madowodzić opanowania przez nią umiejętności myślenia.

Test Turinga, wiara i tłumaczenia...

Test Turinga:

Intensywne badania nad maszynowym tłumaczeniem rosyjski/angielski (lata 50 XX wieku) anegdota:

Zdolności maszyny do posługiwania sięjęzykiem naturalnym, co pośrednio madowodzić opanowania przez nią umiejętności myślenia.

Test Turinga, wiara i tłumaczenia...

Test Turinga:

Intensywne badania nad maszynowym tłumaczeniem rosyjski/angielski (lata 50 XX wieku) anegdota:

Zdolności maszyny do posługiwania sięjęzykiem naturalnym, co pośrednio madowodzić opanowania przez nią umiejętności myślenia.

”out of sight, out of mind”

Test Turinga, wiara i tłumaczenia...

Test Turinga:

Intensywne badania nad maszynowym tłumaczeniem rosyjski/angielski (lata 50 XX wieku) anegdota:

Zdolności maszyny do posługiwania sięjęzykiem naturalnym, co pośrednio madowodzić opanowania przez nią umiejętności myślenia.

”out of sight, out of mind”

”invisible idiot”

Test Turinga, wiara i tłumaczenia...

Test Turinga:

Intensywne badania nad maszynowym tłumaczeniem rosyjski/angielski (lata 50 XX wieku) anegdota:

Zdolności maszyny do posługiwania sięjęzykiem naturalnym, co pośrednio madowodzić opanowania przez nią umiejętności myślenia. ?

”out of sight, out of mind”

”invisible idiot”

Test Turinga, wiara i czyny...

Test Turinga:

Mały eksperymencik:

Zdolności maszyny do posługiwania sięjęzykiem naturalnym, co pośrednio madowodzić opanowania przez nią umiejętności myślenia.

?

Myślenie o inteligencji: dziedziny naukowe...

Lingwiści: syntaktyka (składnia) semantyka (znaczenie)

inteligencja: zdolność posługiwania się

językiem

Myślenie o inteligencji: dziedziny naukowe...

Lingwiści: syntaktyka (składnia) semantyka (znaczenie)

Specjaliści od percepcji: opisy przestrzeni

2D, 2.5D, 3D

inteligencja: zdolność posługiwania się

językiem

inteligencja: zdolność rozpoznawania wzorców

przestrzennych

Myślenie o inteligencji: dziedziny naukowe...

Lingwiści: syntaktyka (składnia) semantyka (znaczenie)

Specjaliści od percepcji: opisy przestrzeni

2D, 2.5D, 3D

Informatycy: systemy reprezentacja wiedzy

inteligencja: zdolność posługiwania się

językiem

inteligencja: zdolność rozpoznawania wzorców

przestrzennych

inteligencja: wnioskowanie

i logiczne myślenie

Inteligencja i... otoczenie

wyobraźnia

doświadczenie

spostrzegawczość

inteligencja

twórczość

mądrość

?

Myślenie, spostrzegawczość... inteligencja?

Eduard de Bono, Myślenie lateralne

Eduard de Bono, Myślenie lateralne

Myślenie, spostrzegawczość... inteligencja?

Eduard de Bono, Myślenie lateralne

Myślenie, spostrzegawczość... inteligencja?

Eduard de Bono, Myślenie lateralne

Myślenie, spostrzegawczość... inteligencja?

Eduard de Bono, Myślenie lateralne

Myślenie, spostrzegawczość... inteligencja?

Eduard de Bono, Myślenie lateralne

Myślenie, spostrzegawczość... inteligencja?

Eduard de Bono, Myślenie lateralne

Myślenie, spostrzegawczość... inteligencja?

Eduard de Bono, Myślenie lateralne

Myślenie, spostrzegawczość... inteligencja?

Eduard de Bono, Myślenie lateralne

Myślenie, spostrzegawczość... inteligencja?

Eduard de Bono, Myślenie lateralne

Myślenie, spostrzegawczość... inteligencja?

Eduard de Bono, Myślenie lateralne

Myślenie, spostrzegawczość... inteligencja?

Myślenie, spostrzegawczość... inteligencja?

Eduard de Bono, Myślenie lateralne

Inteligencja i... otoczenie (II)

inteligencja

twórczość

mądrość

Inteligencja i... otoczenie (II)

myślenie inteligencja

twórczość

mądrość

Inteligencja i... otoczenie (II)

myśleniezrozumienie

inteligencja

twórczość

mądrość

Historia sztucznej inteligencji

„Era prehistoryczna”: do ok.. 1960 Kiedy pojawiły się powszechnie dostępne komputery.

=

Historia sztucznej inteligencji

„Era prehistoryczna”: do ok. 1960 Kiedy pojawiły się powszechnie dostępne komputery.

„Era romantyczna”: 1960–1965 Przewidywano, że AI osiągnie swoje cele w ciągu 10 lat.

inteligencjainteligentnezachowanie

=

Historia sztucznej inteligencji

„Era prehistoryczna”: do ok. 1960 Kiedy pojawiły się powszechnie dostępne komputery.

„Era romantyczna”: 1960–1965 Przewidywano, że AI osiągnie swoje cele w ciągu 10 lat.

inteligencjainteligentnezachowanie =sztuczna

inteligencja

symulacjainteligentneg

ozachowania

Historia sztucznej inteligencji

„Era prehistoryczna”: do ok. 1960 Kiedy pojawiły się powszechnie dostępne komputery.

„Era romantyczna”: 1960–1965 Przewidywano, że AI osiągnie swoje cele w ciągu 10 lat.

„Okres ciemności”: 1965–1970 Opadł entuzjazm i pojawiły się głosy krytyczne.

Historia sztucznej inteligencji

„Renesans”: 1970–1975 Pierwsze systemy doradcze.

„Okres partnerstwa”: 1975–1980 Absorbcja metod z nauk poznawczych i nauk o mózgu.

Historia sztucznej inteligencji

„Renesans”: 1970–1975 Pierwsze systemy doradcze.

„Okres partnerstwa”: 1975–1980 Absorbcja metod z nauk poznawczych i nauk o mózgu.

John Searle (1980): eksperyment „chiński pokój”

„Komercjalizacja”: od 1980–1990

Zagadnienia „sztucznej inteligencji”

Optymizm Stworzenie maszyn o inteligencji dorównującej

(przewyższającej) ludzką.

Zagadnienia „sztucznej inteligencji”

Optymizm Stworzenie maszyn o inteligencji dorównującej

(przewyższającej) ludzką.

Realizm Stworzenie maszyn (algorytmów)

przejawiających tylko wąski aspekt inteligencji (grających w szachy, rozpoznających obrazy, czy tworzących streszczenia tekstu).

Zagadnienia „sztucznej inteligencji”

Optymizm Stworzenie maszyn o inteligencji dorównującej

(przewyższającej) ludzką.

Realizm Stworzenie maszyn (algorytmów)

przejawiających tylko wąski aspekt inteligencji (grających w szachy, rozpoznających obrazy, czy tworzących streszczenia tekstu).

„To err is human to screw things up you need a computer.” [ale w wersji optymistycznej!]

Zdolność uczenia się jako przejaw inteligencji

uczenie się: wiersza na pamięć, jako „przyswajanie” wiedzy teoretycznej, jako rozwijanie umiejętności wykorzystywania

wiedzy posiadanej, jako umiejętność korzystania

z doświadczenia (własnego i cudzego), jako umiejętność wnioskowania, jako umiejętność dostrzegania podobieństw, jako umiejętność generalizacji.

Uczenie się a „inteligencja maszynowa”

„Przejawy” inteligencji u maszyn identyfikacja „konkretnych obiektów”

(inteligencja?) np.: rozpoznawanie twarzy, orientacja w przestrzeni.

Uczenie się a „inteligencja maszynowa”

„Przejawy” inteligencji u maszyn: identyfikacja „konkretnych obiektów”

(inteligencja?) rozpoznawanie twarzy, orientacja w przestrzeni;

umiejętność wnioskowania, generalizowania umiejętność dostrzegania podobieństw.

Inteligencja obliczeniowa

Zagadnienia:

trudne do modelowania i rozwiązywania w sposób analityczny,

niealgorytmizowalne (problemy klasy NP),

obliczalne, ale nieefektywnie.

Mapa drogowa: zagadnienia

Wstępna obróbka danych Sieci neuronowe — różne idee dotyczące:

architektury, uczenia, zastosowania Klasyfikatory Drzewa decyzyjne Systemy rozmyte Algorytmy genetyczne Algorytmy ewolucyjne (?)

Mapa drogowa: terminy [zajecia.htm]

Blok A obróbka wstępna danych sieci neuronowe

coll. A

Blok B nie-sieci neuronowe

coll. B

Egzamin termin „0” termin „1” wrzesień

Mapa drogowa: forma zaliczenia

warunek konieczny: zaliczone ćwiczenia coll. 1 + coll. 2 + „0” lub coll. 1 + coll. 2 + „1” lub coll. 1 + coll. 2 + opowiadanie (do 1.06.09)

inspiracja: Jostein Gaarderopowiadanie „Skaner czasu” z książki: Diagnoza i inne opowiadania

materiał: wykłady lub wykłady dr. Jakuba Wróblewskiego (info do

2.04.09) www.jakubw.pl/zajecia/nai/index.html

Mapa drogowa: szybsza forma zaliczenia

zwolnienie z egzaminu: minimum ocena 4 z ćwiczeń.

zamiana oceny z ćwiczeń na punkty: 20 punktów 5 18 punktów 4+ 16 punktów 4

proponowana ocena ― średnia punktów: coll. 1 + coll. 2 + wymiana oceny z ćwiczeń na

punkty

Mapa drogowa: cele NAI

Formalny: przedstawienie idei i ścieżek po których błąka

się inteligencja maszynowa; zapoznanie z wybranymi zagadnieniami

„inteligencji” maszynowej.

Mapa drogowa: cele NAI

Formalny: przedstawienie idei i ścieżek po których błąka

się inteligencja maszynowa; zapoznanie z wybranymi zagadnieniami

„inteligencji” maszynowej.

Nieformalny: wzrost apetytu na to co wokół,

nawet jeśli nie jest techniczne; „wyrobienie” wrażliwości na fakt,

że każda idea ma wielu „pradziadków”; hołdowanie efektowi wanny: „mam cię!”.

Literatura (rozproszona) [propozycje]

Rutkowski Leszek:

Metody i techniki sztucznej inteligencji

Michalewicz Zbigniew:

Algorytmy genetyczne + struktury

danych = programy ewolucyjne

J. Żurada, M. Barski, W. Jędruch:

Sztuczne sieci neuronowe

P. Cichosz: Systemy uczące się

plus cokolwiek co wpadnie

w ręce i jest pomocne!

zamiast zakończenia... [można już iść]

filozoficznie:

fragment okładki i książki pt. „Paddington daje sobie radę”

(autor: Michael Bond)

— Wie pani — powiedział do pani Bird, gdy przyszła do jadalni, by sprawdzić, czy już zjadł grzankę z marmoladą — nigdy dotąd nie zrobiłem wszystkiego, bo gdybym zrobił, to nie czekałyby mnie już żadne niespodzianki.