Polski inwestor indywidualny w pigułce i czy na giełdzie można

oszczędzać na emeryturę?

Michał Masłowski, Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych

Michał MasłowskiStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnychmmaslowski@sii.org.pl

• relacje inwestorskie• edukacja inwestorów

indywidualnych• promocja długoterminowego

oszczędzania z wykorzystaniem inwestowania na giełdzie

To nie jest wykład edukacyjny.

Ostatnia „reforma OFE” spowodowała tylko jedną dobrą rzecz.

Są jakieś składki

Ktoś nimi zarządza

Dramat przeciętnego emeryta

• mężczyzna, 25 lat • pierwsza praca, wynagrodzenie 2000 zł brutto • realny wzrost wynagrodzeń 2% (4594 zł po 42

latach, przy założeniu inflacji 0%) • realna stopa wzrostu OFE 2% • roczna opłata za zarządzanie 0,6% • opłata za przekazanie składki 0,8%

• emerytura z ZUS 1435 zł • emerytura z OFE 1052 zł

• kobieta, 25 lat • pierwsza praca, wynagrodzenie 2000 zł brutto • realny wzrost wynagrodzeń 0% • realna stopa wzrostu OFE 2% • roczna opłata za zarządzanie 0,6% • opłata za przekazanie składki 0,8%

• emerytura z ZUS 418 zł • emerytura z OFE 302 zł

www.money.pl/emerytury/kalkulator/ofe/

Problemy z demografią

Do 2050 roku liczba emerytów ma wzrosnąć

z obecnych 7 do 10 milionów Polaków.

źródło: GUS, rmf24.pl

Teraz na 100 pracujących Polaków mamy 28 emerytów.

W 2050 roku na 100 pracujących będzie

już 52 emerytów.źródło: GUS, rmf24.pl

Gdyby w 2013 roku rząd nie podniósł wieku

emerytalnego do 67 roku życia, to na 100 osób w

wieku produkcyjnym w 2050 roku przypadałoby 75 osób uprawnionych do emerytury.

źródło: GUS, rmf24.pl

Dla 95% seniorów wyłącznym źródłem

utrzymania jest emerytura lub renta.

źródło: GUS, rmf24.pl

Co na to może poradzić rząd?

Co możemy zrobić my sami?

Polacy oszczędzają w bankach

W 1Q 2014 r. oszczędności Polaków wyniosły 1.035 mld zł.

źródło: Analizy Online

wrzesień 2007 684,5 mld zł

grudzień 2008 617,3 mld zł

czerwiec 2010 844,6 mld zł

marzec 2013 1.081 mld zł

marzec 2014 1.035 mld zł

źródło: Analizy Online

• Zmiana w stosunku do 1Q 2013 wynosi -46 mld zł (-4,4%)

• Zmiana w stosunku do 4Q 2014 wynosi -124 mld zł (-11%)

• Główny powód to przeniesienie obligacji i innych instrumentów z OFE do ZUS o wartości około 150 mld zł

źródło: Analizy Online

11,3%

54,9%

14,7%

5,0%

0,5%8,1%

1,0%4,5%

akcje spółek publicznychobligacje i bonyTFIzagraniczne TFIubezpieczeniowe fundusze kapitałoweOFEdepozyty złotowe i walutowegotówka w wolnym obiegu

Struktura oszczędności gospodarstw domowych w 1Q 2014

źródło: Analizy Online

4,3%5,7%

27,3%

11,9% 4,7%8,2%

37,9%

gotówka i depozytyobligacje i bonyakcjecertyfikaty inwestycyjneubezpieczeniowe fundusze kapitałoweinwestycje emerytalneinne

Dla porównania, Niemcy oszczędzają tak (2010):

źródło: dbresearch

4,93 mld euro

Dla porównania, Amerykanie oszczędzają tak (2007):

• Akcje 17,9% • Obligacje 4,2% • Fundusze emerytalne 34,6%

Przeciętny polski inwestor

źródło: Ogólnopolskie Badanie Inwestorów 2014

mężczyzna, 38 lat

ma wykształcenie wyższe

inwestuje od 8 lat

na krótki termin

ma do 7 spółek w portfelu

wartość portfela około 30 tys. zł

nie jeździ na Walne Zgromadzenia

źródło: Ogólnopolskie Badanie Inwestorów 2014

starszy mężczyzna (przeciętnie ma 56 lat, 47% ma powyżej 60 lat)

inwestuje od 22 lat

posiada 19 akcji w portfelu

inwestuje długoterminowo i szuka spółek dywidendowych

uczestniczy w WZ i jeździ na spotkania z zarządami spółek

źródło: materiały Deutsche Telekom

Mężczyzna w wieku 38 lat

12,5%

15,3%

28,1%

33,3%

10,8%

18-2526-3536-4546-5556+

0

25

50

75

100

2009 2010 2011 2012 2013 2014

0,1%0,1%0,4%0,1%

12,5%11,0%7,5%6,7%7,3%6,6%

15,3%12,7%9,3%9%10,2%11,4%

28,1%26,9%

23,4%20,5%18,8%19%

33,3%35,8%

43,2%42,6%40,3%37,8%

10,8%13,7%16,5%21,2%23%25,1%

do 25 lat od 26 do 35 lat od 36 do 45 latod 46 do 55 lat powyżej 55 lat odmowa odpowiedzi

Ma wykształcenie wyższe

0,4%

1,4%

14,6%

10,6%

28,1%

45,0%wyższe w tym licencjatwyższe ekonomiczneśrednieniepełne wyższezawodowepodstawowe

Inwestuje po godzinach…

5,8%2,5%

3,1%6,1%

17,8%

64,7%

umowa o pracę/zleceniedziałalność gospodarczarencista i emerytbezrobotnyzawodowy inwestor giełdowystudent/uczeń

…od około 8 lat

13,9%

11,2%

30,6%

44,2%do 5 latod 5 do 10 latod 10 do 15 latpowyżej 15 lat

0

25

50

75

100

2009 2010 2011 2012 2013 2014

0,1%0,1%1,8%1,6%13,9%12,6%7,8%7,0%6,2%4,5%

11,2%10,8%8,5%7,9%10,6%14,5%

30,6%27,6%

22,3%17,2%15,1%16,5%

44,2%49,0%61,3%67,9%66,3%62,8%

do 5 lat od 5 do 10 lat od 10 do 15 lat powyżej 15 lat brak danych

Inwestuje samodzielnie

samodzielnie

poprzez TFI

samodzielnie poza rynkiem kapitałowym

zarządzanie (asset managament) 2,5%

17,9%

35,0%

92,5%

Nie potrafi analizować instrumentów finansowych?

1,3%18,0%

42,9%

20,3%

17,6%

analiza fundamentalna analiza technicznaobie metody łącznie nie potrafię analizować instrumentów finansowychinne

2,3%7,6%

45,4% 19,8%

24,8%

>500k

Nie potrafi analizować instrumentów finansowych?

1,2%15,6%

42,7%

21,6%

18,9%

analiza fundamentalna analiza technicznaobie metody łącznie nie potrafię analizować instrumentów finansowychinne

1,3%

29,4%

44,0%

14,1%

11,2%

kobietymężczyźni

Mało inwestorów długoterminowych

32,8%

39,6%

18,0%

4,7%4,9%

daytradingdo tygodniado miesiącado rokupowyżej roku

Większość portfeli do 50 tys. zł

10%3,7%

14,0%

17,1%

15,0%

20,5%

20,2%

do 10 tys zł10 - 30 tys. zł30 - 50 tys. zł50 - 100 tys. zł100 - 500 tys. złpowyżej 500 tys. złodmowa odpowiedzi

0

25

50

75

100

2009 2010 2011 2012 2013 2014

9,5%10%8,7%7,4%0,9%2,4%

3,7%3,5%2%2%3,8%4,3%

14%13,9%10%9,2%12,4%15,2%

17,1%14,8%11,5%12,3%14,4%

14,8%

35,5%35,2%37,3%41,1%38%34,9%

20,2%22,5%30,5%27,9%30,4%28,3%

do 10k 10k - 50k 50k - 100k100k - 500k powyżej 500k odmowa odpowiedzi

Do 7 spółek w portfelu

17,3%

41,6%

36,4%

4,7%

1 spółka2-3 spółki4-7 spółek8 i więcej

0

25

50

75

100

2011 2012 2013 2014

17,3%18,2%11,5%11,4%

41,6%39,2%36,9%38,8%

36,4%37,6%44,8%41,6%

4,7%5,0%6,8%8,1%

1 spółka 2-3 spółki 4-7 spółek 8 i więcej

Dzisiaj młody mężczyzna

Już za 15-20 lat…

Jeżeli samemu, to jak?

–Albert Rokicki, Longterm.pl

„Wszystko co jest inwestycją, nie w celu uzyskania dywidendy, jest spekulacją”.

• Inwestowanie pasywne z wykorzystaniem ETF-ów

• Oszczędzanie dywidendowe

WIG20 vs. WIG20TR

• WIG20TR jest indeksem dochodowym

• Indeks WIG20TR jest obliczany/publikowany od 3 grudnia 2012 r.

• Wartość bazową indeksu ustalono w dniu 31 grudnia 2004 r. na poziomie 1960,57 pkt.

• Tryb publikacji: trzy razy dziennie (11:15, 15:15, 17:10)

stopa zwrotu za 10 lat WIG20 +32%, WIG20TR +97%

ETF (ang. Exchange Traded Fund - fundusz notowany na giełdzie) to otwarty fundusz

inwestycyjny notowany na giełdzie, którego zadaniem jest odzwierciedlanie zachowania

się danego indeksu giełdowego.

• ETF na WIG20 (wartość początkowa 1/10 wartości indeksu WIG20, notowany od 2010 r.)

• ETF na DAX (1/100 wartości indeksu DAX w euro, notowany od 31 maja 2011 r.)

• ETF na S&P500 (1/100 wartości indeksu S&P500 w dolarach, notowany od 31 maja 2011 r.)

• Prosty sposób na zróżnicowany portfel inwestycyjny

• Przejrzysta strategia inwestycyjna - celem subfunduszu jest jak najwierniejsze naśladowanie zmian indeksów

• Płynność - instrument notowany na giełdzie

• Korzyści z dywidend wypłacanych przez spółki

• Niskie opłaty za zarządzanie - kilkukrotnie niższe od średnich opłat pobieranych przez tradycyjne TFI

• Uniknięcie ryzyka PBG, Biotonu, Elektrimu, Krosna, Exbudu, Wedla, Optimusa, itp.

WIG20 ETFWIG20

5m -1,37% +0,62%

1r -6,65% -3,88%

3l +11,24% +25,19%

ETFSP500 wypłaca dywidendy!

ETFDAX nie wypłaca dywidend, bo DAX jest indeksem dochodowym

Inwestowanie poprzez TFI?

Amerykański nadzór (SEC) wymaga by w

materiałach reklamowych do porównań wyników zarządzania używać

indeksu dochodowego…źródło: blogi.bossa.pl

Inwestowanie dywidendowe

źródło: Akcjonariusz

źródło: Akcjonariusz

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

PKO BP 19,23% 23,80% 19,91% 13,36% 11,52% 6,83% 1,90%

KGHM 78,58% 238,43% 56,26% 34,14% 36,59% 7,66% 4,22%

Orange 37,66% 34,18% 34,35% 22,22% 14,53% 8,22% 5,11%

Asseco 16,28% 24,06% 16,58% 16,47% 14,85% 10,84% 5,39%

Eurocash 28,01% 28,28% 16,53% 8,21% 6,35% 3,82% 1,58%

PZU 39,73% 36,50% 33,96% 19,02% 11,82%

PGE 21,36% 19,01% 17,88% 10,37% 6,82%

LPP 23,36% 15,22% 12,69% 4,06% 1,04%

Enea 23,85% 10,47% 7,81% 7,75% 5,89% 3,98%

Pekao 19,56% 24,78% 19,84% 16,74% 16,37% 10,83% 5,53%

BZ WBK 16,53% 32,90% 20,32% 15,92% 11,77% 7,59% 2,77%

Handlowy 29,94% 50,38% 35,23% 22,93% 23,17% 12,93% 6,69%

www.sii.org.pl/akcjonariusz

Wyceny spółek zależne od stopy dywidendy

Kwartalna dywidenda?

www.sii.org.pl/oszczedzaj