Część IICzęść II

USTAWIENIE POCZĄTKOWEUSTAWIENIE POCZĄTKOWEZESPOŁUZESPOŁU

Opracowanie: Ryszard DietrichOpracowanie: Ryszard Dietrich Jarosław MakowskiJarosław Makowski

Tomasz KuropkaTomasz Kuropka

KOMISJA SZKOLENIA I KWALIFIKACJIKOMISJA SZKOLENIA I KWALIFIKACJIWydziału Sędziowskiego DZPS WrocławWydziału Sędziowskiego DZPS Wrocław

KURS PODSTAWOWYKURS PODSTAWOWYdla kandydatów na sędziów piłki siatkowej

PRZEBIEG PREZENTACJI

Wyciąg z Przepisów

Metody Kontroli Pozycji Zawodników

Analiza typowych ustawień i taktyk zespołów

WYCIĄG Z PRZEPISÓWWYCIĄG Z PRZEPISÓW

W momencie uderzenia piłki przez zawodnika zagrywającego, każdy zespół musi znajdować się na własnej połowie boiska, ustawiony zgodnie z porządkiem rotacji (z wyjątkiem zawodnika zagrywającego)

PozycjePozycje zawodników numerowane są następująco: zawodników numerowane są następująco:• Trzej zawodnicy znajdujący się wzdłuż siatki to

zawodnicy linii ataku i zajmują oni miejsca: 4 (lewy ataku), 3 (środkowy ataku), 2 (prawy ataku)

• Trzej pozostali zawodnicy są zawodnikami linii obrony i zajmują miejsca: 5 (lewy obrony), 6 (środkowy obrony) i 1 (prawy obrony)

USTAWIENIE W CZASIE GRY

Zależność pomiędzy pozycjami zawodników

Każdy z zawodników linii obrony musi znajdować się dalej od siatki niż odpowiadający mu zawodnik linii ataku

Zawodnicy linii ataku i linii obrony muszą znajdować się odpowiednio na pozycjach zgodnie z określonym porządkiem

USTAWIENIE W CZASIE GRY

Ustawienie zawodników jest określone i sprawdzane przez kontakt stóp z podłożem według następujących zasad:

co najmniej część stopy zawodnika linii ataku powinna znajdować się bliżej linii środkowej niż stopy odpowiadającego mu zawodnika linii obrony

USTAWIENIE W CZASIE GRY

Ustawienie zawodników jest określone i sprawdzane przez kontakt stóp z podłożem według następujących zasad:

co najmniej część stopy każdego zawodnika prawego (lewego) powinna być bliżej linii bocznej prawej (lewej) niż stopy zawodnika środkowego tej samej linii

USTAWIENIE W CZASIE GRY

USTAWIENIE W CZASIE GRY

Po wykonaniu zagrywki zawodnicy mogą się przemieszczać i zajmować dowolną

pozycję na swoim polu gry

BŁĄD USTAWIENIAZespół popełnia błąd ustawienia, jeżeli którykolwiek z grających zawodników w momencie uderzenia piłki przez zagrywającego nie zajmuje regulaminowej pozycji na boisku

Jeżeli zawodnik zagrywający popełni błąd zagrywki w momencie uderzenia piłki, błąd ten uważany jest jako pierwszy w stosunku do błędu ustawienia

Jeśli po uderzeniu piłki zagrywka stanie się błędna, karany jest błąd ustawienia

BŁĄD USTAWIENIA

Błąd ustawienia pociąga za sobą następujące konsekwencje:

zespół przegrywa akcję

ustawienie jest korygowane (zawodnicy powracają na swoje prawidłowe pozycje)

METODY KONTROLI POZYCJI ZAWODNIKÓW

Na podstawie opracowania Pana Hejdenberga „2nd Referee”Na podstawie opracowania Pana Hejdenberga „2nd Referee”

Tłumaczenie: R. Dietrich, K. Sokół, w. MaroszekTłumaczenie: R. Dietrich, K. Sokół, w. Maroszek

znajomość taktykidoświadczenieznajomość zespołówznajomość członków zespołówkartki z ustawieniemprotokół zawodów

WAŻNE CZYNNIKIObserwacja ustawienia zespołów jest jednym z najważniejszych zadań sędziego drugiego

Przy realizacji tego zadania pomocne są następujące czynniki:

Sędzia, który był zawodnikiem i/lub trenerem,

podczas swoich lat aktywności zdobył wiedzę

o tym, jak można ustawić zawodników

do odbioru zagrywki, jak utrudnić odczytanie gry

przeciwnikowi poprzez ustawienie, itp. i dlatego

o wiele łatwiej jest mu zrozumieć, co się dzieje

na boisku. Przychodzi mu to wręcz intuicyjnie.

ZNAJOMOŚĆ TAKTYKI

Długoletnie doświadczenie sędziowskie powoduje, że wiele reakcji przychodzi automatycznie

Natomiast sędzia, który nie ma doświadczenia, musi być bardzo skoncentrowany i wiele wysiłku poświęcić nauce

Wiele mechanizmów sędziowania musi być realizowane płynnie, w ramach wytrenowanej techniki. Pozwala to

sędziemu skoncentrować się na innych aspektach gry, które są także istotne przy podejmowaniu decyzji.

Uzyskanie doświadczenia wymaga regularnego treningu. Przecież zespoły trenują bardzo ciężko, więc dlaczego

sędziowie nie mieli by również trenować?

DOŚWIADCZENIE

Jeśli sędzia sędziuje wielokrotnie podczas sezonu lub przez jakiś czas kilkukrotnie danemu zespołowi, nabywa wiedzy na temat taktyki stosowanej przez

drużynę i poznaje specyficzne dla tego zespołu rozwiązania

Doskonałym sposobem na szybkie poznanie drużyny jest analiza akcji, ustawień oraz specyficznych

zmian / zastąpień

Można tego dokonać podczas oglądania meczu z trybuny lub na wideo, co daje możliwość uzyskania

wszystkich interesujących informacji

ZNAJOMOŚĆ ZESPOŁÓW

Sędziowanie spotkań tym samym zawodnikom wielokrotnie podczas sezonu lub przez wiele lat daje sędziemu dobrą wiedzę o

ich indywidualnych umiejętnościach i pełnionych funkcjach na boisku

Również istotne jest, gdy sędzia spotyka zespoły trenowane przez danego trenera.

Najczęściej kolejne drużyny poznają bowiem i stosują jego strategię oraz pomysły

ZNAJOMOŚĆ CZŁONKÓW ZESPOŁÓW

Kartki z ustawieniami mogą być bardzo przydatne w niektórych sytuacjach

Głównie są one wykorzystywane przed rozpoczęciem seta, gdy sprawdzane jest

ustawienie zespołów na boisku.

Jednak istnieją również metody korzystania z nich podczas gry.

Kilka z nich zaprezentowanych jest w dalszej części prezentacji

KARTKI Z USTAWIENIAMI

Protokół jest dokumentem, który powinien rozwiązać większość wątpliwości dotyczących ustawienia

Czerpanie informacji z protokołu wymaga jednak pewnej wiedzy i umiejętności

Po pierwsze sędzia musi być w stanie pełnić funkcję

sekretarza oraz musi umieć dokonywać wszystkich

zapisów związanych z prowadzeniem protokołu

Następnie sędzia musi przeanalizować sposób prezentacji pewnych informacji i nauczyć się,

jak je uzyskać

P R O T O K Ó Ł

Sekretarz jest osobą, która sprawdza stale protokół

Sędzia drugi może to zrobić głównie podczas

przerw oraz między setami.

Wówczas ma on możliwość samodzielnego

uzyskania informacji z protokołu

(który jednak obrócony jest zazwyczaj do góry nogami)

P R O T O K Ó Ł

Sędziowie stosują indywidualne sposoby na właściwe rozpoznawanie ustawienia zespołów, ale bez względu na to, którą metodę lub który sposób stosuje, sędzia powinien:

wiedzieć, której metody używa

znać kilka metod

M E T O D Y

Stosowana przez sędziego metoda powinna być przystosowana do jego własnych

umiejętności oraz do poziomu zespołów

Jeśli sędzia drugi sędziuje spotkanie zespołowi stosującemu ustawienia łatwo

rozpoznawalne, wybierze oczywiście prostszą metodę niż przy sędziowaniu

zespołowi z bardziej skomplikowaną taktyką

M E T O D Y

Celem sędziego drugiego powinna być samodzielność w radzeniu sobie

z obserwacją ustawienia na poziomie zawodów, które sędziuje

Metoda wykorzystywana przez sędziego, powinna pomóc w obserwacji:

zajmowanych pozycji zawodników w ramach zespołu,

aktualnej pozycji zawodnika

zarówno przy zagrywce jak i podczas wymiany

M E T O D Y

• Zespół z lewej strony rozpoczyna grę zagrywką. Sędzia drugi dowiaduje się lub wie wcześniej, że zawodnik nr 4 jest zawodnikiem rozgrywającym zespołu z prawej strony. To oznacza, że zawodnik nr 8 zespołu po lewej stronie ma tą samą pozycję, co zawodnik rozgrywający zespołu z prawej strony, podczas gdy zespół z prawej strony odbiera zagrywkę

• Zawodnikiem rozgrywającym w zespole z lewej strony jest zawodnik nr 2, który rozpoczyna grę na pozycji 2. Zespół z lewej strony rozpoczyna grę zagrywką, zatem zespół z prawej strony dokona rotacji, gdy wygra akcję i zdobędzie zagrywkę. Wówczas zawodnik nr 10 w zespole po prawej stronie będzie na tej samej pozycji, co zawodnik rozgrywający w zespole po lewej stronie (podczas odbioru zagrywki)

P R Z Y K Ł A D I

Te same zespoły co w przykładzie I kilka przejść rotacyjnych później

Żeby ustalić czy zawodnik rozgrywający nr 4 jest zawodnikiem linii obrony (na pozycji 5) czy zawodnikiem linii ataku (na pozycji 4) należy spojrzeć na zawodnika zespołu przeciwnego odpowiadającego mu pozycją. Wiemy z przykładu I, że jest to zawodnik nr 8 i obecnie jest on na pozycji nr 5. W związku z tym zawodnik rozgrywający nr 4 również jest na pozycji nr 5, tak więc jest zawodnikiem linii obrony

P R Z Y K Ł A D I I

UWAGA 1:

Metoda działa oczywiście pod warunkiem że zawodnicy zespołu zagrywającego stoją na właściwej pozycji!

Tak jest prawie w każdym przypadku, ale należy na to zwracać uwagę

UWAGA 2:

Należy pamiętać, że dwaj zawodnicy linii obrony, którzy nie wykonują zagrywki są na pozycjach 5 i 6 bez względu na to, gdzie się znajdują w stosunku do zagrywającego oraz, że zawodnik zagrywający ma pozycję nr 1 bez względu na to w jakim miejscu stoi w polu zagrywki

Po ustaleniu pozycji zawodnika rozgrywającego, należy na tej podstawie sprawdzić ustawienie pozostałych zawodników. Dobrze jest wiedzieć, którzy zawodnicy są ustawieni po przekątnej w stosunku do siebie. W pierwszej kolejności należy sprawdzić, kto jest po przekątnej z zawodnikiem rozgrywającym, a następnie także pozostałych zawodników. Często pełnią oni te same funkcje w zespole, jak np. odbierający, środkowy itp., co ułatwia zapamiętanie dzięki zrozumieniu ich pozycji z taktycznego punktu widzenia

Korzystanie z kartek z ustawieniem ma jedną ważną wadę: gdy zawodnicy i trenerzy widzą, że sędzia musi używać

kartek z ustawieniem, mogą szybko uznać to za jego brak pewności siebie. Z drugiej strony: jeśli pomaga mu to lepiej

wykonywać pracę, to jest to wciąż dobry powód do korzystania z nich! Dlatego też sposób ten jest przede

wszystkim przeznaczony do wykorzystania podczas treningu sędziowskiego przy sędziowaniu sparingów.

Celem sędziego pełniącego funkcję sędziego drugiego powinno być, jak wspomniano wcześniej, samodzielność w radzeniu sobie z obserwacją ustawienia, na poziomie

zawodów, które dany sędzia sędziuje (z kartkami z ustawieniem w kieszeniach)

PAMIĘTAJ!: zespoły mogą ćwiczą swoje ustawienie taktyczne przez całe miesiące – jeśli nie jesteś pewny, że

błąd został popełniony, nie gwiżdż!

Analiza typowych ustawień

i taktyk zespołów

Spotykane Warianty Ustawień

Za Rozgrywającym idzie Przyjmujący

Za Rozgrywającym idzie Środkowy

Wariant I – obecnie najczęściej stosowany Wariant II

W wariancie II pozycje poszczególnych zawodników muszą być takie same jak w wariancie I. Zmieniają się tylko funkcje pełnione na boisku przez rozpatrywane

numery zawodników. Np. w wariancie I zawodnik nr 2 pełni rolę przyjmującego zaś w wariancie II środkowego

Za Rozgrywającym idzie Przyjmujący

ANALIZA WARIANTÓW USTAWIEŃ

1R

2P

5P

3Ś

6Ś

4A

L

7

ROTACJA 1 (rozgrywający w I strefie) – taktyka zespołu

R wbiega pod siatkę z za P (jest trzech w ataku)

1R

2P

5P

3Ś

4A

L

7

R może wchodzić za wcześnie (przed

wykonaniem zagrywki)

Błąd

ROTACJA 1 – typowe błędy

Rotacja I – rozgrywający w strefie 1

2/P

3/S

R

R

2/P

3/S

4/A

4/A

1R

2P

5P

3Ś

4A

L

7

ROTACJA 2 (rozgrywający w VI strefie) – taktyka zespołów

R wchodzi pod siatkę a A cofa się do ataku z

prawego; trzech w ataku

1R

2P

5P

3Ś

4A

L

7

P i L muszą być bliżej linii

bocznych niż R

Ś musi być bliżej linii

bocznej niż AA musi być bliżej linii środkowej niż R

ROTACJA 2 – typowe błędy

1R

2P

5P

3Ś

4A

L

7

R musi być pomiędzy P i L

Ś musi być bliżej linii

bocznej niż AA musi być bliżej linii środkowej niż R

ROTACJA 2

Błąd

1R

2P

5P

3Ś

4A

L

7

R musi być pomiędzy P i L

Ś musi być bliżej linii

bocznej niż AA musi być bliżej linii środkowej niż R

ROTACJA 2

Błąd

1R

2P

5P

3Ś

4A

L

7

R musi być pomiędzy P i L

Ś musi być bliżej linii

bocznej niż AA musi być bliżej linii środkowej niż R

Błąd

ROTACJA 2

1R

2P

5P

3Ś

4A

L

7

P i L muszą być bliżej linii bocznych

niż R

Ś musi być bliżej linii

bocznej niż AA musi być bliżej linii środkowej niż R

Błąd

ROTACJA 2

R w 6-tej strefie

R

R

R

R

P

P

P

P

Ś

Ś

Ś

Ś

A

A

A

A

Błąd

1R

2P

5P

3Ś

6Ś

4A

ROTACJA 3 (rozgrywający w V strefie) – taktyka zespołów

R wchodzi pod siatkę, Ś cofa się do ataku;

trzech w ataku

1R

2P

5P

3Ś

6Ś

4A

ROTACJA 3 – typowe błędy

Ś musi być bliżej linii środkowej niż R

1

1

1

R musi być bliżej prawej

niż P (2)

P/5 (w pierwszej linii) musi być bliżej siatki niż P/2 (druga linia)

1R

2P

5P

3Ś

6Ś

4A

1

1

1

P/5 (w pierwszej linii) musi być bliżej siatki niż P/2 (druga linia)

Błąd

ROTACJA 3 – typowe błędy

1R

2P

5P

3Ś

6Ś

4A

Ś musi być bliżej linii środkowej niż R

1

1

1

Błąd

ROTACJA 3 – typowe błędy

1R

2P

5P

3Ś

6Ś

4A

1

1

1

R musi być bliżej prawej

niż P (2)

Błąd

ROTACJA 3 – typowe błędy

Rotacja 3 – rozgrywający w 5 strefie

A

A

A

R

R

R

P/5

P/5

P

Ś

Ś

Ś

Tu zwracamy szczególną

uwagę

1R

2P

5P

3Ś

6Ś

4A

ROTACJA 4 (rozgrywający w IV strefie) – taktyka zespołówR przebiega na prawą, Ś cofa się do ataku; A szykuje się do ataku z

2 linii

1R

2P

5P

3Ś

6Ś

4A

ROTACJA 4 (rozgrywający w IV strefie) – typowe błędy P/5 musi być bliżej

siatki niż A/4

R/1 musi być bliżej lewej linii niż Ś/6

Błąd

Błąd 2

1R

2P

5P

3Ś

6Ś

4A

ROTACJA 4 (rozgrywający w IV strefie) – UWAGA!!!

P/5 musi być bliżej siatki niż A/4

R/1 musi być bliżej lewej linii niż Ś/6

To nie jest błąd (nie mylić z rotacją 3 - R w V strefie); zespoły mogą to stosować celem zmylenia

przeciwnika, że R jest w 2 linii

To też nie jest błąd (nie mylić z rotacją 3 - R w V strefie); P5 i P/2 nie są na środku i nie ma między

nimi bezpośredniej zależności

Rotacja 4 – rozgrywający w IV strefie

R

R

R

Ś

Ś

Ś

P/5

P/5

P/5

A/4

A/4

A/4

Błąd

1R

2P

5P

3Ś/L

6Ś

4A

ROTACJA 5 (rozgrywający w III strefie) – taktyka zespołówŚ zbiega do środka; A szykuje się do ataku z

2 linii (z prawego)

1R

2P

5P

3Ś/L

6Ś

4A

ROTACJA 5 (rozgrywający w III strefie) – typowe błędy

P/2 musi być bliżej siatki niż Ś/L/3 Błąd

Rotacja 5 – rozgrywający w III strefieTu akurat L zmienił A

R

R

P/2

P/2Ś

Ś

Blisko błędu

1R

2P

5P

3Ś

6Ś

4A

ROTACJA 6 (rozgrywający w II strefie) – taktyka zespołówŚ zbiega do środka; A szykuje się do ataku z

2 linii (z prawego)

1R

2P

5P

3Ś

6Ś

4A

ROTACJA 6 (rozgrywający w II strefie) – typowe błędy

P/2 musi być bliżej siatki niż P/5

Błąd

Rotacja 6 – rozgrywający w II strefie

R

R

P/2

P/2

Ś/3

Ś/3

Podsumowanie wariantu I

1

3

5

2

41

6

R1 1R1

1

1

R

1

1

R

11

R

1

1

1

R

1

1

1