WYDZIELONE PASYWYDZIELONE PASYDLA KOMUNIKACJI ZBIOROWEJDLA KOMUNIKACJI ZBIOROWEJ

W KRAKOWIEW KRAKOWIE

dr indr inżż. Marek Bauer . Marek Bauer Politechnika KrakowskaPolitechnika Krakowskambauer@pk.edu.plmbauer@pk.edu.pl

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

ZAKRES PREZENTACJIZAKRES PREZENTACJI

Uwarunkowania stosowania wydzielonych pasów ruchu dla komunikacji zbiorowej (KZ)

Przegląd istniejących pasów dla KZ w Krakowie

Przykładowe efekty wdrożeń – Al. Trzech Wieszczów

Zidentyfikowane problemy związane z funkcjonowaniem pasów autobusowych

Zalecenia na przyszłość

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

POTRZEBA STOSOWANIA PASPOTRZEBA STOSOWANIA PASÓÓW DLA KZW DLA KZ

185m

100

BU

S

BU

S

BU

S

BU

S

0,24 m/os

0 50 100 150

BU

S

BU

S

BU

S

BU

S

0 50 113m 150

19

13

80 pasażerów = 1 Autobus przegubowy (poz. komfortu C: 2 os/m2) = 62 samochody osobowe (1,3 pas/poj)

50 pasażerów = 1 Autobus normalny (poz. komfortu C: 2 os/m2) = 38 samochodów osobowych (1,3 pas/poj)

2,31 m/os

0,26 m/os 2,25 m/os

Oszczędność terenów miejskichPoprawa punktualności, skrócenie czasu jazdy KZZwiększenie udziału podróży komunikacją zbiorowąPoprawa bezpieczeństwa ruchuUłatwienie dojazdu pojazdów specjalnych (policja, karetki)Zwiększanie strat czasu pozostałych uczestników ruchu w

centrach miast – przejęcie dodatkowych pasażerów przez KZ

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

UWARUNKOWANIA STOSOWANIAUWARUNKOWANIA STOSOWANIAPASPASÓÓW DLA KOMUNIKACJI ZBIOROWEJW DLA KOMUNIKACJI ZBIOROWEJMinimalne natężenie ruchu pojazdów KZ: QKZ>10 [A/h]Zalecane natężenie ruchu pojazdów KZ: QKZ>20 [A/h]Godzinowy potok pasażerów KZ ≥ potoku użytkowników

komunikacji indywidualnej na 1 pasie ruchu:

1−⋅

≥⋅N

nQnQ SOSOKZKZ

Np. odc.: Plac Inwalidów – AGH / Czarnowiejska:KZ: około 3500 [osób/h/pas] KI: około 1000 [osób/h/pas]

Centrum, obszary chronione, najważniejsze ciągi komunikacyjne, w tym dojazdowe do centrum

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

PASY DLA KOMUNIKACJI ZBIOROWEJPASY DLA KOMUNIKACJI ZBIOROWEJ

Autobusowe, tramwajowo-autobusowe

Zgodne z kierunkami ruchu na sąsiednich pasach, pasy „pod prąd”, pasy o zmiennych kierunkach ruchu

Przykrawężnikowe (lewe, prawe), środkowe, wewnętrzne

Nietrwale (oznakowanie) lub trwale (separatory, podniesienie nawierzchni) wydzielone

Całodobowe lub czasowe

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

DOBRE PRZYKDOBRE PRZYKŁŁADYADY

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

DOBRE PRZYKDOBRE PRZYKŁŁADYADY

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

PASY AUTOBUSOWE W KRAKOWIEPASY AUTOBUSOWE W KRAKOWIEBlisko 11 km długościDopuszczony ruch taksówek, autokarów i pojazdów innych

przewoźników oraz pojazdów specjalnych (policja, karetki)Głównie pasy zgodne, nietrwale wydzielone,

przykrawężnikowe prawe, całodoboweIncydentalne zastosowanie priorytetów w sygnalizacji

PASY AUTOBUSOWOPASY AUTOBUSOWO--TRAMWAJOWETRAMWAJOWEPonad 11 km długościDopuszczony tylko ruch autobusów komunikacji miejskiej i

tramwajów oraz pojazdów specjalnych Pasy zgodne, środkowe, całodoboweSystem sterowania nie obejmuje autobusów

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

PASY DLA KOMUNIKACJI ZBIOROWEJ W KRAKOWIEPASY DLA KOMUNIKACJI ZBIOROWEJ W KRAKOWIE

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

DOBRA PRAKTYKADOBRA PRAKTYKAŚŚREDNIA PRREDNIA PRĘĘDKODKOŚĆŚĆ KOMUNIKACYJNAKOMUNIKACYJNA

AL. TRZECH WIESZCZAL. TRZECH WIESZCZÓÓWW(szczyt popo(szczyt popołłudniowy 15:00 udniowy 15:00 –– 16:00)16:00)

17,6

18,7 19,0

21,8

10,7

12,8 13,2 12,9

15,715,0 15,2 15,2

14,2

16,9

15,0

16,3 16,2 16,3

18,119,9

10

12

14

16

18

20

22

Cracovia - AGH Cracovia - Pl.Inwalidów

Cracovia -Grottgera

Cracovia - NowyKleparz

Cracovia -Cmentarz

Pręd

kość

kom

unik

acyj

na [k

m/h

]

przed zmianami po zmianach po zmianach + dodatkowe zmiany organizacji ruchu po zmianach + dodatkowe zmiany organizacji ruchu + priorytety w sygnalizacji

symulowanesymulowanesymulowanesymulowane

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

ZIDENTYFIKOWANE PROBLEMYZ FUNKCJONOWANIEM PASÓW DLA KZ

Zajęcie części pasaOgraniczenia widocznościPogorszenie bezpieczeństwa

ruchu pojazdów i pieszychKonieczność zachowania

większego odstępu od krawężnikaSpadek prędkości jazdy po

pasie autobusowymKonieczny zakaz

parkowania przykrawężnikowego

PARKOWANIEPRZY PASIE DLA KZ

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

DOPUSZCZENIE POJAZDÓW

WYKONUJĄCYCH RELACJE SKRĘTNE NA

SKRZYŻOWANIACHZmienne natężenia relacji

skrętnychKolizje z ruchem pieszymKolejki na pasach autobusowych

w obrębie wlotów skrzyżowańRezygnacja z korzystania z

pasów autobusowychTam gdzie to możliwe - wydzielaćpasy dla relacji w prawo

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

DOPUSZCZENIE POJAZDÓW WYKONUJĄCYCH PRAWOSKRĘT

NA SKRZYŻOWANIACH

Pożądane skracanie odcinków z dopuszczeniem skrętów

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10DŁUGOŚĆ KOLEJKI [P]

CZAS

DO

JAZD

U DO

LIN

II ZA

TRZY

MAŃ

[s

Al. Mickiewicza / Al. FochaAl. Słowackiego / ul. KrólewskaAl. 29-go Listopada / ul. Bp. PrandotyAl. Bora Komorowskiego / ul. Stella-Sawickiego

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

DOPUSZCZENIE RUCHU INNYCH POJAZDÓW

(obligatoryjnie - policja, karetki, straż;ewentualnie - inni przewoźnicy, taxi):

Integracja różnych środków KZ na wspólnych przystankachAle:

Wzajemna konkurencja przewoźnikówNatężenia ruchu i warunki ruchu jak na pasach sąsiednichKonieczna głęboka dyskusja nad udostępnieniem pasów

autobusowych innym pojazdom – szczególnie taxiPasy autobusowo-tramwajowe wolne od ruchu innych

pojazdów

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

RUCH POJAZDÓW NIEUPRAWNIONYCH

Blokowanie autobusów (tramwajów)Pogorszenie bezpieczeństwa ruchu - manewry

niebezpieczne

Wysoka szkodliwość społeczna – rozprzestrzenianie sięprzyzwolenia społecznego

Edukacja, monitoring, nieuchronność kary

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

RUCH POJAZDÓW NIEUPRAWNIONYCH

SKRZYŻOWANIEAL. TRZECH WIESZCZÓW

Z UL. CZARNOWIEJSKĄ(badania 2006)

początek odcinka zmiany pasa ruchu

prawidłowy skręt w prawo

nieprawidłowy przejazd pojazdu nieuprawnionego na wprost

zbyt wczesne zajęcie pasa autobusowegoprzez pojazd nieuprawniony

BUSTAXI

BUSTAXI

BUSTAXI

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

6:00

- 7:

00

7:00

- 8:

00

8:00

- 9:

00

9:00

- 10

:00

10:0

0 - 1

1:00

11:0

0 - 1

2:00

12:0

0 - 1

3:00

13:0

0 - 1

4:00

14:0

0 - 1

5:00

15:0

0 - 1

6:00

16:0

0 - 1

7:00

17:0

0 - 1

8:00

18:0

0 - 1

9:00

19:0

0 - 2

0:00

Natęż

enie

[P/h

]

prawidłowo za wczesny wjazd na pas autobusowy przejazd na wprost z pasa autobusowego

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

CZAS PRZEJAZDUCZAS PRZEJAZDUODCINKA MIODCINKA MIĘĘDZYPRZYSTANKOWEGODZYPRZYSTANKOWEGO

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

0,20 0,30 0,40 0,50 0,60 0,70 0,80 0,90Długość odcinka międzyprzystankowego [km]

Śred

ni c

zas

prze

jazd

u [m

in]

brak zatłoczenia nieznaczne zatłoczenie umiarkowane zatłoczenie duże zatłoczenie bardzo duże zatłoczenie pas BUS, małe relacje skrętne z pasa pas TRAM+BUS pas BUS, duże relacje skrętne z pasa pas BUS, duże rel. skrętne i manewrowanie na pasie

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

NIEDOBRA PRAKTYKANIEDOBRA PRAKTYKA

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

SKRSKRĘĘT W UL. CZARNOWIEJSKT W UL. CZARNOWIEJSKĄĄSCENARIUSZ AKCEPTOWANY - ŚREDNIO 11 POJAZDÓW NA PASIE / CYKL

(6 SKRĘCAJĄCYCH)

AUTOBUS NA 6 MIEJSCU W KOLEJCEB

US

BU

S

BU

S

SCENARIUSZ PRZEJŚCIOWY - ŚREDNIO 12 POJAZDÓW NA PASIE / CYKL(skrócony pas autobusowy - 6 SKRĘCAJĄCYCH + 1 NIEUPRAWNIONY)

POGORSZENIE WARUNKÓW RUCHU AUTOBUSÓW - 9 MIEJSCE - strata 15 sek / pojazd (x70osób)CHWILOWA POPORAWA WARUNKÓW RUCHU NA SĄSIEDNICH PASACH

BU

S

BU

S

CZARNY SCENARIUSZ (REALNY) - ŚREDNIO 14 POJAZDÓW NA PASIE / CYKL(skrócony pas autobusowy - 6 SKRĘCAJĄCYCH + 3 NIEUPRAWNIONYCH)

DALSZE POGORSZENIE WAR. RUCHU AUTOBUSÓW - 11 MIEJSCE - strata 24 sek / pojazd (x70osób)WARUNKI RUCHU NA SĄSIEDNICH PASACH - JAK PRZED ZMIANĄ

BU

S

BU

S

BU

S

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

SKRSKRĘĘT W UL. WILET W UL. WILEŃŃSKSKĄĄSCENARIUSZ AKCEPTOWANY

STOSUNKOWO ŁATWY (POD WZGLĘDEM RUCHOWYM) WYJAZD Z ZATOKI

BU

S

BU

S

BU

S

A

PROBLEM 1POGORSZENIE WARUNKÓW WYJAZDU Z ZATOKI - POJAZDY NIEUPRAWNIONE

BU

S

BU

S

BU

S

A

PROBLEM 2WYSOKA PRĘDKOŚĆ PRZEJAZDU POJAZDÓW NIEUPRAWNIONYCH

WZROST ZAGROŻENIA WYPADKOWEGO

BU

S

BU

S

BU

S

A

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

ZALECENIA NA PRZYSZŁOŚĆ

Opracowanie systemu usprawnień dla KZ w Krakowie –obecnie brak koncepcji rozwoju pasów wydzielonych

Zapewnienie ciągłości rozwiązań – kontynuacja na sąsiednich odcinkach i w obrębie skrzyżowań

Objęcie autobusów systemem sterowania priorytetami

Stosowanie rozwiązań komplementarnych - powiązanie wydzielania pasów z systemami sterowania ruchem i sterowania dyspozytorskiego,

Akcja medialna na TAK

Konsekwencja działania, nieuleganie naciskom politycznym, naprawa złych rozwiązań

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

ZALECENIA NA PRZYSZŁOŚĆ

Permanentny monitoring funkcjonowanie pasPermanentny monitoring funkcjonowanie pasóów dla KZw dla KZ

UwzglUwzglęędnianie postulatdnianie postulatóów ruchowych wspieranie dziaw ruchowych wspieranie działłaańńprzewoprzewoźźniknikóóww

DziaDziałłanie w zgodzie z modelem:anie w zgodzie z modelem:

KONCEPCJAKONCEPCJA --> > ANALIZA RUCHUANALIZA RUCHU --> > WDROWDROŻŻENIEENIE --> >

--> > OCENA --> > MODYFIKACJAMODYFIKACJA --> > TRANSFERTRANSFER

Analiza ruchu i ocena rozwiAnaliza ruchu i ocena rozwiąązania w skali mikrozania w skali mikro

Analiza i ocena funkcjonowania poszczegAnaliza i ocena funkcjonowania poszczegóólnych liniilnych linii

(skala (skala mezomezo))

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

PRZEBUDOWA RONDA OFIAR KATYNIAPRZEBUDOWA RONDA OFIAR KATYNIA

Przejezdność i absolutny priorytet dla autobusów

M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej M. Bauer: Wydzielone pasy dla komunikacji zbiorowej –– XV Forum MobilnoXV Forum Mobilnośści, Krakci, Krakóów 30.11.2009.w 30.11.2009.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘmbauer@pk.edu.plmbauer@pk.edu.pl