Prawo finansowe finansowe · 2012-04-03 · zwrotnym miêdzy sektorem finansów publicznych a...

20
Podręczniki Prawnicze C. H. Beck Prawo finansowe Zbigniew Ofiarski 2. wydanie

Transcript of Prawo finansowe finansowe · 2012-04-03 · zwrotnym miêdzy sektorem finansów publicznych a...

Podręczniki Prawnicze

C. H. Beck

PrawofinansoweZbigniew Ofiarski

2. wydanie

Podr

ęczn

iki

Praw

nicz

e 2

. wyd

.

C H BECK

Podręczniki Prawnicze

www.sklep.beck.pl, e-mail: [email protected], tel.: 22 31 12 222, fax: 22 33 77 601

ISBN 978-83-255-1159-3

Seria ta stanowi kanon wiedzy niezbędnej każdemu studentowi prawa do zdania egza-minu.

Podręcznik „Prawo finansowe” prezentuje wielowątkową problematykę prawną polskiego sektora finansów publicznych. Omówiono w nim m.in.:

nowe formy organizacyjno-prawne (agencje wykonawcze, instytucje gospo-darki budżetowej),

wieloletnie planowanie finansowe, procedurę budżetową, zasady gospodarki finansowej państwa, samorządu terytorialnego oraz

obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, zasady odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, istotę długu publicznego i związane z nim procedury ostrożnościowe.

Wydanie drugie uwzględnia zmiany wprowadzone przepisami ustaw: o finansach publicznych, o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz innych ustaw z nimi związanych.

Prof. dr hab. Zbigniew Ofiarski – prof. zw. Uniwersytetu Szczecińskiego, za-trudniony na Wydziale Prawa i Administracji, kierownik Katedry Prawa Finanso-wego; Prorektor Wyższej Szkoły Administracji Publicznej w Szczecinie. Autor po-nad 500 publikacji z zakresu prawa finansów publicznych, finansów samorządu terytorialnego, prawa podatkowego oraz prawa bankowego i dewizowego.

PODRÊCZNIKI PRAWNICZE

Zbigniew Ofiarski • Prawo finansowe

W sprzeda¿y:

A. Mikos-Sitek, P. Zapadka

PRAWO FINANSÓW PUBLICZNYCH

Skrypty Becka

A. Mikos-Sitek

PRAWO FINANSÓW PUBLICZNYCH

Teksty Becka

K. Nizio³, M. Fedorowicz

PRAWO FINANSOWE POLSKI I UNII EUROPEJSKIEJ

Wyk³ady i Æwiczenia

M. Stepaniuk

PRAWO FINANSOWE – CZÊŒÆ I. TESTY, PYTANIA I ODPOWIEDZI,

T. 11, wyd. 2

Testy Aplikacyjne

M. Stepaniuk

PRAWO FINANSOWE – CZÊŒÆ II. TESTY, PYTANIA I ODPOWIEDZI,

T. 12, wyd. 2

Testy Aplikacyjne

A. Drwi³o, D. Maœniak (red.)

LEKSYKON PRAWA FINANSOWEGO 100 PODSTAWOWYCH POJÊÆ

Encyklopedie i Leksykony

www.sklep.beck.pl

Prawo finansowe

Zbigniew Ofiarski

2. wydanie zmienione

Redakcja: Ksenia Rzepka

© Wydawnictwo C. H. Beck 2010

Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o.

ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa

Sk³ad i ³amanie: Marta Œwierk

Druk i oprawa: Interdruk, Warszawa

ISBN 978-83-255-1159-3

ISBN e-book 978-83-255-3772-2

Przedmowa

Procesy zwi¹zane z gromadzeniem i wydatkowaniem publicznych œrodków

finansowych regulowane s¹ przepisami prawa finansowego. Sposób regulacji

jest szczególny z uwagi na znaczenie tej problematyki dla funkcjonowania pañ-

stwa i poszczególnych jego instytucji, tworz¹cych siê relacji miêdzy ró¿nymi

grupami spo³ecznymi na tle pobierania dochodów i dokonywania wydatków pu-

blicznych, oraz odpowiedzialnoœci za prawid³ow¹ realizacjê zadañ w tym zakre-

sie. Finanse publiczne, jako ogó³ tych procesów, realizowane s¹ w sektorze

finansów publicznych tworzonym przez ró¿ne podmioty i jednostki organizacyj-

ne. Z jednej strony, ich status prawny, zadania, sposób funkcjonowania i struktu-

rê organizacyjn¹ reguluj¹ przepisy prawa, w tym równie¿ prawa finansowego.

Sektor finansów publicznych nie móg³by sprawnie i efektywnie funkcjonowaæ

bez odpowiednich regulacji prawnych. Z drugiej natomiast strony, ujawniaj¹ce

siê w praktyce ró¿ne zjawiska warunkuj¹ tworzenie nowych regulacji prawnych

dla sektora finansów publicznych. Mo¿na przyj¹æ twierdzenie o sprzê¿eniu

zwrotnym miêdzy sektorem finansów publicznych a prawem reguluj¹cym jego

funkcjonowanie. Obie te wartoœci wzajemnie na siebie oddzia³uj¹ i warunkuj¹

swój rozwój.

Wewnêtrzne zró¿nicowanie sektora finansów publicznych, w tym odmienny

status prawny i zakres realizowanych zadañ przez jednostki organizacyjne tego

sektora, sprawiaj¹ ¿e zadaniem wrêcz niemo¿liwym jest unormowanie wszyst-

kich tych kwestii w jednym uniwersalnym akcie prawnym. Prawo finansowe

i prawo finansów publicznych od wielu lat pozostaje w stanie rozproszenia.

Niniejsza tendencja systematycznie nasila siê, bowiem nowe zjawiska z zakresu

finansów publicznych regulowane s¹ w odrêbnych aktach prawnych, przede

wszystkim w ustawach i aktach wykonawczych do ustaw. Problematyka finan-

sów publicznych obecna jest równie¿ w aktach prawa miêdzynarodowego (umo-

wach dwustronnych i wielostronnych) oraz prawa europejskiego. Rozleg³y

zakres zadañ i kompetencji samorz¹du terytorialnego sprawia, ¿e kwestie finan-

sowoprawne regulowane s¹ corocznie w kilku tysi¹cach aktów prawa miejsco-

wego (uchwa³y bud¿etowe, uchwa³y w sprawach podatków i op³at lokalnych,

uchwa³y w sprawach emisji komunalnych papierów wartoœciowych, itd.).

Konstrukcja podrêcznika uwzglêdnia wewnêtrzne zró¿nicowanie sektora fi-

nansów publicznych w Polsce, pomimo rezygnacji przez ustawodawcê od 1.1.2010 r.

z jego formalnego podzia³u na trzy podsektory: rz¹dowego, samorz¹dowego oraz

ubezpieczeñ spo³ecznych. W zwi¹zku z tym w kolejnych rozdzia³ach wyodrêbnio-

no zagadnienia zwi¹zane z funkcjonowaniem i gospodark¹ finansow¹ jednostek

organizacyjnych zwi¹zanych z bud¿etem pañstwa, bud¿etami jednostek samo-

rz¹du terytorialnego oraz jednostek organizacyjnych prowadz¹cych dzia³alnoœæ

w zakresie obowi¹zkowych ubezpieczeñ spo³ecznych. W celu uzyskania wiêkszej

przejrzystoœci prezentowanych zagadnieñ wyodrêbniono problematykê finansów

publicznych regulowan¹ przepisami prawa materialnego oraz proceduralnego.

Przed ka¿dym rozdzia³em zamieszczono wykaz literatury uzupe³niaj¹cej umo¿li-

wiaj¹cej pog³êbienie wiedzy przez osoby zainteresowane okreœlonymi aspektami,

zarówno prawnymi, jak i ekonomicznymi, funkcjonowania sektora finansów

publicznych, których szczegó³owe omówienie nie jest mo¿liwe z uwagi na ograni-

czone ramy podrêcznika.

Zamiarem autora jest prezentacja wielow¹tkowej problematyki prawnej pol-

skiego sektora finansów publicznych. Przyjêto wzglêdnie szeroki zakres oma-

wiania poszczególnych zagadnieñ, wychodz¹c poza podstawowe ramy wyzna-

czone przez akty prawne polskiego prawa finansów publicznych. W zwi¹zku

z tym przedstawiono nie tylko uregulowania zamieszczone w ustawie o finan-

sach publicznych, ustawie o odpowiedzialnoœci za naruszenie dyscypliny finan-

sów publicznych oraz ustawie o dochodach jednostek samorz¹du terytorialnego,

ale równie¿ regulacje wynikaj¹ce z wielu innych ustaw w ró¿nym, czasami na-

wet epizodycznym, zakresie normuj¹ce funkcjonowanie okreœlonych jednostek

sektora finansów publicznych. W ten sposób podjêto próbê przedstawienia

skomplikowanego obszaru regulacji prawnych odnosz¹cych siê do sektora

finansów publicznych i wzajemnych relacji miêdzy poszczególnymi aktami

prawnymi.

Podrêcznik zawiera systematyczny wyk³ad obowi¹zuj¹cego polskiego pra-

wa finansów publicznych, z uwzglêdnieniem dorobku orzecznictwa oraz doktry-

ny i wp³ywu wybranych standardów Unii Europejskiej na ewolucjê i rozwój ró¿-

nych instytucji prawnych. Adresatami podrêcznika s¹ studenci studiów

prawniczych, administracyjnych, ekonomicznych i zarz¹dzania, a tak¿e innych

kierunków studiów, których programy przewiduj¹ ró¿ne elementy wiedzy z za-

kresu finansów i prawa finansowego, np. bezpieczeñstwo narodowe, bezpiecze-

ñstwo wewnêtrzne, finanse i rachunkowoœæ, europeistyka). Mo¿e byæ on rów-

nie¿ wykorzystywany przez s³uchaczy studiów podyplomowych z zakresu

finansów publicznych, a tak¿e przez ka¿dego, kto z osobistych lub zawodowych

VI Przedmowa

wzglêdów jest zainteresowany t¹ wa¿n¹ dla funkcjonowania pañstwa problema-

tyk¹.

Zdaj¹c sobie sprawê z tego, ¿e nie ma doskona³ych i pozbawionych wad

podrêczników, autor bêdzie wdziêczny za ewentualne spostrze¿enia, uwagi

i propozycje, które z pewnoœci¹ zostan¹ wykorzystane w kolejnych lub podob-

nych opracowaniach z zakresu prawa finansów publicznych.

Szczecin, paŸdziernik 2010 r. Prof. dr hab. Zbigniew Ofiarski

Przedmowa VII

Spis treœci

Str. Nb.

Przedmowa ............................................................................................................... V

Wykaz skrótów ......................................................................................................... XIII

Literatura .................................................................................................................. XVII

Rozdzia³ I. Sektor finansów publicznych – zagadnienia podstawowe ............... 1 1

§ 1. Istota sektora finansów publicznych ........................................................ 1 1

§ 2. Podstawy prawne sektora finansów publicznych .................................... 11 11

§ 3. Jawnoœæ i przejrzystoœæ finansów publicznych........................................ 18 19

§ 4. Kontrola zarz¹dcza i audyt wewnêtrzny w sektorze finansów

publicznych................................................................................................ 28 28

§ 5. Pañstwowy d³ug publiczny ....................................................................... 47 44

I. Pojêcie i istota pañstwowego d³ugu publicznego ............................... 47 44

II. Zasady udzielania porêczeñ i gwarancji przez Skarb Pañstwa........... 55 50

III. Procedury ostro¿noœciowe i sanacyjne ............................................... 61 60

Rozdzia³ II. Jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych ................ 65 63

§ 6. Jednostki organizacyjne zwi¹zane z gospodark¹ bud¿etow¹

i parabud¿etow¹......................................................................................... 65 63

§ 7. Inne jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych

zwi¹zane z bud¿etem pañstwa lub bud¿etami jednostek samorz¹du

terytorialnego ............................................................................................. 92 85

§ 8. Pozosta³e jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych

zwi¹zane z bud¿etami jednostek samorz¹du terytorialnego ................... 122 99

Rozdzia³ III. Wieloletni Plan Finansowy Pañstwa oraz ustawa bud¿etowa

i bud¿et pañstwa – aspekty materialnoprawne.................................................... 128 106

§ 9. Istota Wieloletniego Planu Finansowego Pañstwa oraz bud¿etu

pañstwa i ustawy bud¿etowej ................................................................... 128 106

§ 10. �ród³a dochodów bud¿etu pañstwa .......................................................... 140 122

§ 11. Wydatki bud¿etu pañstwa ......................................................................... 143 124

§ 12. Klasyfikacja bud¿etowa............................................................................. 154 135

§ 13. Deficyt bud¿etu pañstwa oraz deficyt bud¿etu œrodków europejskich

i Ÿród³a ich pokrycia................................................................................. 161 146

I. Skarbowe papiery wartoœciowe .......................................................... 164 149

II. Kredyty i po¿yczki.............................................................................. 176 165

III. Wp³ywy z prywatyzacji maj¹tku Skarbu Pañstwa ............................. 178 168

IV. Nadwy¿ki bud¿etu pañstwa z lat ubieg³ych ....................................... 180 170

V. Inne operacje finansowe dokonywane przez Ministra Finansów....... 180 171

Rozdzia³ IV. Procedura bud¿etowa w zakresie bud¿etu pañstwa ...................... 182 174

§ 14. Konstytucyjne zasady proceduralne ......................................................... 182 174

§ 15. Przygotowanie i uchwalenie Wieloletniego Planu Finansowego

Pañstwa ...................................................................................................... 189 185

§ 16. Przygotowanie projektu i uchwalenie ustawy bud¿etowej...................... 190 188

§ 17. Wykonywanie ustawy bud¿etowej............................................................ 201 201

I. Przekazywanie okreœlonych informacji oraz harmonogram

realizacji bud¿etu................................................................................ 201 201

II. Zasady wykonywania bud¿etu............................................................ 203 204

III. Obowi¹zek zwrotu dotacji udzielonych z bud¿etu pañstwa............... 207 213

IV. Udzielanie dotacji na podstawie umów .............................................. 210 215

V. Wybrane zadania Rady Ministrów i Ministra Finansów w procesie

wykonywania bud¿etu pañstwa .......................................................... 213 220

VI. Dokonywanie zmian w toku wykonywania bud¿etu.......................... 217 230

§ 18. Blokowanie i wygasanie wydatków bud¿etowych .................................. 221 237

§ 19. Wykonywanie bud¿etu œrodków europejskich ......................................... 225 241

§ 20. Bankowa obs³uga bud¿etu pañstwa i œrodków europejskich.................. 232 257

§ 21. Kontrola wykonania bud¿etu pañstwa...................................................... 238 269

Rozdzia³ V. Dochody i wydatki jednostek samorz¹du terytorialnego

oraz ich zwi¹zków ................................................................................................... 244 276

§ 22. Zagadnienia wprowadzaj¹ce ..................................................................... 244 276

§ 23. Systematyka dochodów jednostek samorz¹du terytorialnego ................. 246 280

§ 24. Dochody w³asne ze Ÿróde³ niepodatkowych............................................ 258 299

§ 25. Zasady ustalania i przekazywania subwencji ogólnej ............................. 265 310

I. Subwencje dla gmin (czêœæ wyrównawcza, równowa¿¹ca

i rekompensuj¹ca)............................................................................... 267 314

II. Subwencje dla powiatów (czêœæ wyrównawcza i równowa¿¹ca) ...... 272 321

III. Subwencje dla województw (czêœæ wyrównawcza oraz regionalna) . 275 325

IV. Czêœæ oœwiatowa subwencji ogólnej .................................................. 281 336

V. Tryb przekazywania subwencji ogólnej i dokonywania

obowi¹zkowych wp³at ........................................................................ 284 339

§ 26. Zasady ustalania i przekazywania dotacji celowych ............................... 289 349

§ 27. Dochody z tytu³u udzia³u we wp³ywach z podatków pañstwowych ..... 295 359

§ 28. Dochody zwi¹zków komunalnych............................................................ 299 364

§ 29. Wydatki jednostek samorz¹du terytorialnego i ich zwi¹zków................ 301 367

I. Podstawowe standardy dotycz¹ce wydatków..................................... 301 367

II. Zadania jednostek samorz¹du terytorialnego i ich zwi¹zków ............ 305 373

III. Uchwa³a bud¿etowa a wydatki ........................................................... 312 384

Rozdzia³ VI. Przychody i rozchody samorz¹dowych jednostek

organizacyjnych sektora finansów publicznych .................................................. 316 392

§ 30. Pojêcie przychodów oraz rozchodów....................................................... 316 392

§ 31. Emisja papierów wartoœciowych .............................................................. 318 397

X Spis treœci

§ 32. Po¿yczki, kredyty i porêczenia w jednostkach samorz¹du

terytorialnego oraz ich zwi¹zkach............................................................ 329 418

§ 33. Limity i kontrola poziomu zad³u¿enia jednostek samorz¹du

terytorialnego oraz ich zwi¹zków ............................................................ 340 430

Rozdzia³ VII. Procedura bud¿etowa w jednostkach samorz¹du

terytorialnego .......................................................................................................... 350 442

§ 34. Zagadnienia ogólne ................................................................................... 350 442

§ 35. Wieloletnia prognoza finansowa jednostki samorz¹du terytorialnego.... 356 454

§ 36. Przygotowanie projektu i uchwalenie bud¿etu jednostki samorz¹du

terytorialnego (zwi¹zku komunalnego) .................................................... 360 462

§ 37. Wykonywanie bud¿etu jednostki samorz¹du terytorialnego ................... 374 480

I. Plan finansowy zadañ zleconych i harmonogram realizacji bud¿etu.... 374 480

II. Zakres kompetencji organu wykonawczego w toku wykonywania

bud¿etu................................................................................................ 376 485

III. Zasady wykonywania bud¿etu............................................................ 383 496

§ 38. Kontrola gospodarki bud¿etowej jednostek samorz¹du terytorialnego

(zwi¹zków komunalnych) ......................................................................... 389 507

I. Kontrola sprawowana przez organ stanowi¹cy .................................. 389 508

II. Kontrola i nadzór sprawowane przez regionalne izby

obrachunkowe..................................................................................... 396 516

III. Czynnoœci kontrolne wykonywane przez skarbnika .......................... 407 534

IV. Audyt wewnêtrzny w jednostkach samorz¹du terytorialnego

(zwi¹zkach komunalnych) .................................................................. 411 541

Rozdzia³ VIII. Organizacja i gospodarka finansowa Zak³adu Ubezpieczeñ

Spo³ecznych oraz Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Spo³ecznego ........................ 414 547

§ 39. Zak³ad Ubezpieczeñ Spo³ecznych ............................................................ 414 547

§ 40. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Spo³ecznego......................................... 418 554

§ 41. Fundusze zarz¹dzane przez Zak³ad Ubezpieczeñ Spo³ecznych .............. 420 560

§ 42. Fundusze zarz¹dzane przez Kasê Rolniczego Ubezpieczenia

Spo³ecznego............................................................................................... 430 581

Rozdzia³ IX. Zasady odpowiedzialnoœci za naruszenie dyscypliny finansów

publicznych.............................................................................................................. 433 587

§ 43. Uwagi ogólne............................................................................................. 433 587

§ 44. Rodzaje naruszeñ dyscypliny finansów publicznych .............................. 435 589

§ 45. Podmioty ponosz¹ce odpowiedzialnoœæ dyscyplinarn¹............................ 441 596

§ 46. Zasady odpowiedzialnoœci za naruszenie dyscypliny finansów

publicznych................................................................................................ 443 598

§ 47. Przes³anki negatywne odpowiedzialnoœci dyscyplinarnej........................ 446 603

§ 48. Kary za naruszenie dyscypliny finansów publicznych............................ 450 613

§ 49. Organy orzekaj¹ce w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów

publicznych................................................................................................ 453 619

§ 50. Organy w³aœciwe do wype³niania funkcji oskar¿yciela .......................... 456 623

§ 51. Postêpowanie w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów

publicznych................................................................................................ 457 627

Indeks rzeczowy....................................................................................................... 467

Spis treœci XI

Wykaz skrótów

1. �ród³a prawa

DochJSTU .......................... ustawa z 13.11.2003 r. o dochodach jednostek samorz¹du tery-

torialnego (Dz.U. Nr 203, poz. 1966 ze zm.)

DyscFinPublU .................... ustawa z 17.12.2004 r. o odpowiedzialnoœci za naruszenie dys-

cypliny finansów publicznych (Dz.U. z 2005 r. Nr 14, poz. 114

ze zm.)

EKSL................................... Europejska Karta Samorz¹du Lokalnego z 15.10.1985 r.

(Dz.U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607 ze sprost.)

FinPublU ............................ ustawa z 27.8.2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157,

poz. 1240 ze zm.)

KomPrywU.......................... ustawa z 30.8.1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (tekst

jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1397 ze zm.)

NBPU .................................. ustawa z 29.8.1997 r. o Narodowym Banku Polskim (tekst

jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 1, poz. 2 ze zm.)

OblU ................................... ustawa z 29.6.1995 r. o obligacjach (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r.

Nr 120, poz. 1300 ze zm.)

PrDew ................................ ustawa z 27.7.2002 r. – Prawo dewizowe (Dz.U. Nr 141,

poz. 1178 ze zm.)

RIOU .................................. ustawa z 7.10.1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych

(tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 ze zm.)

SamGminU ......................... ustawa z 8.3.1990 r. o samorz¹dzie gminnym (tekst jedn. Dz.U.

z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)

SamPowiatU ...................... ustawa z 5.6.1998 r. o samorz¹dzie powiatowym (tekst jedn.

Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.)

SamWojU ........................... ustawa z 5.6.1998 r. o samorz¹dzie województwa (tekst jedn.

Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590 ze zm.)

2. Czasopisma

AUWr ................................. Acta Universitatis Wratislaviensis

Fin. Kom. ............................ Finanse Komunalne

Gd. SP ................................. Gdañskie Studia Prawnicze

KPP ..................................... Kwartalnik Prawa Prywatnego

M.P. ..................................... Monitor Polski

MoP .................................... Monitor Prawniczy

MoPod ................................ Monitor Podatkowy

NZS ..................................... Nowe Zeszyty Samorz¹dowe

PB ....................................... Prawo Bankowe

PG ....................................... Prawo Gospodarcze

PiP ...................................... Pañstwo i Prawo

PiZS .................................... Praca i Zabezpieczenie Spo³eczne

PL ........................................ Przegl¹d Legislacyjny

PP ........................................ Przegl¹d Podatkowy

PPH ..................................... Przegl¹d Prawa Handlowego

PPW .................................... Prawo Papierów Wartoœciowych

PS ....................................... Przegl¹d S¹dowy

PUG .................................... Przegl¹d Ustawodawstwa Gospodarczego

Pr. Spó³. .............................. Prawo Spó³ek

Prok. i Pr. ............................ Prokuratura i Prawo

Prz. Sejm. ........................... Przegl¹d Sejmowy

R. Pr. ................................... Radca Prawny

SPE ..................................... Studia Prawno-Ekonomiczne

ST ....................................... Samorz¹d Terytorialny

Wok. ................................... Wokanda

WPP..................................... Wojskowy Przegl¹d Prawniczy

ZNU£ ................................. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu £ódzkiego

ZNSA .................................. Zeszyty Naukowe S¹downictwa Administracyjnego

3. Inne skróty

BGK ................................... Bank Gospodarstwa Krajowego

Dz.U. .................................. Dziennik Ustaw

Dz.Urz. ............................... Dziennik Urzêdowy

GKO ................................... G³ówna Komisja Orzekaj¹ca w Sprawach o Naruszenie Dyscy-

pliny Finansów Publicznych

j.s.t. ..................................... jednostki samorz¹du terytorialnego

FRD .................................... Fundusz Rezerwy Demograficznej

FRIK ................................... Fundusz Rozwoju Inwestycji Komunalnych

FUS ..................................... Fundusz Ubezpieczeñ Spo³ecznych

KRS .................................... Krajowy Rejestr S¹dowy

KRUS ................................. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Spo³ecznego

MF ....................................... Minister Finansów

MI........................................ Minister Infrastruktury

MK ...................................... Minister Kultury

MKiDN................................ Minister kultury i Dziedzictwa Narodowego

MSP..................................... Minister Skarbu Pañstwa

M.P. ..................................... Monitor Polski

nast. .................................... nastêpny (-e, -a)

NBP .................................... Narodowy Bank Polski

NFOŒiGW........................... Narodowy Fundusz Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Wodnej

NFZ ..................................... Narodowy Fundusz Zdrowia

niepubl. ............................... niepublikowany (-e, -a)

XIV Wykaz skrótów

NSA..................................... Naczelny S¹d Administracyjny

orz. ...................................... orzeczenie

RIO ..................................... Regionalna Izba Obrachunkowa

RM....................................... Rada Ministrów

rozp. .................................... rozporz¹dzenie

tekst jedn. ........................... tekst jednolity

TK........................................ Trybuna³ Konstytucyjny

uchw. .................................. uchwa³a

WSA.................................... Wojewódzki S¹d Administracyjny

wyr. ..................................... wyrok

z. ......................................... zeszyt

ze sprost. ............................. ze sprostowaniem

ze zm. ................................. ze zmianami

Wykaz skrótów XV

Literatura

1. Podrêczniki

A. Borodo, Gospodarka bud¿etowa pañstwa – zagadnienia prawne, Toruñ 2004

A. Borodo, Polskie prawo finansowe – zarys ogólny, Toruñ 2007

A. Borodo, Prawo bud¿etowe, Warszawa 2008

A. Borodo, Samorz¹d terytorialny. System prawno-finansowy, Warszawa 2008

B. Brzeziñski, T. Dêbowska-Romanowska, M. Kalinowski, W. Wójtowicz, Prawo finansowe,

Warszawa 1997

B. Brzeziñski, W. Matuszewski, W. Morawski, A. Olesiñska, A. Zalasiñski, Prawo finansów pub-

licznych, Toruñ 2006

E. Chojna-Duch, Podstawy finansów publicznych i prawa finansowego, Warszawa 2010

E. Chojna-Duch, Polskie prawo finansowe. Finanse publiczne, Warszawa 2007

T. Dêbowska-Romanowska, Prawo finansowe, czêœæ konstytucyjna wraz z czêœci¹ ogóln¹,

Warszawa 2010

R. Drozdowski, M. JóŸwiak, U. Wiktorowska, P. Walczak, Nowa ustawa o finansach publicz-

nych. Poradnik dla samorz¹dów, Warszawa 2009

A. Drwi³³o, J. Gliniecka, Finanse gmin, Gdañsk 1997

J. Glumiñska-Pawlic, K. Sawicka, Bud¿et jednostki samorz¹du terytorialnego, Zielona Góra

2002

J. Glumiñska-Pawlic, Samodzielnoœæ finansowa jednostek samorz¹du terytorialnego w Pol-

sce – studium finansowoprawne, Katowice 2003

L. Jêdrzejewski, Gospodarka finansowa samorz¹du terytorialnego w Polsce. Wybrane zagad-

nienia, Bydgoszcz–Gdañsk 2007

J. Harasimowicz, Finanse i prawo finansowe, Warszawa 1997

J. G³uchowski, R. Huterski, B. Ko³osowska, J. Patyk, J. Wiœniewski, Finanse publiczne, Toruñ

2005

C. Kosikowski, Prawo finansowe w Unii Europejskiej i w Polsce, Warszawa 2005

C. Kosikowski, Prawo finansowe. Czêœæ ogólna, Warszawa 2003

C. Kosikowski, Prawo Unii Europejskiej w systemie polskiego prawa finansowego, Bia³ystok

2010

C. Kosikowski, E. Ruœkowski (red.), Finanse publiczne i prawo finansowe, Warszawa 2008

A. Majchrzycka-Guzowska, Finanse i prawo finansowe, Warszawa 2007

E. Malinowska- Misi¹g, W. Misi¹g, Finanse publiczne w Polsce, Warszawa–Rzeszów 2006

S. Owsiak, Finanse publiczne – teoria i praktyka, Warszawa 1999

M. Podstawka, Podstawy finansów publicznych, Warszawa 2001

E. Ruœkowski, Finanse lokalne. Zarys wyk³adu, Siedlce 2001

H. Sochacka-Krysiak, Finanse publiczne, Warszawa 1994

K. Surówka, Finanse samorz¹du terytorialnego w teorii i praktyce, Kraków 1999

W. Wójtowicz (red.), Zarys finansów publicznych i prawa finansowego, Warszawa 2008

J. Zarzecki (red.), Finanse, Bia³ystok 2003

W. Zió³kowska, Finanse publiczne. Teoria i zastosowanie, Poznañ 2005

2. Komentarze

A. Borodo, S³ownik finansów samorz¹dowych, Toruñ 2007

K. Borowska, A. Koœciñska-Paszkowska, Odpowiedzialnoœæ za naruszenie dyscypliny finan-

sów publicznych. Komentarz, Warszawa 2010

M. Karlikowska, W. Miemiec, Z. Ofiarski, K. Sawicka, Ustawa o finansach publicznych – ko-

mentarz, Wroc³aw 2010

C. Kosikowski, Finanse publiczne – komentarz, Warszawa 2007

P. Kryczko, Ustawa o odpowiedzialnoœci za naruszenie dyscypliny finansów publicznych,

Kraków 2005

L. Lipiec, Komentarz do ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, LEX 2008

T. Robaczyñski, P. Gryska, Dyscyplina finansów publicznych. Komentarz, Warszawa 2006

E. Ruœkowski, J. Salachna (red.), Finanse publiczne. Komentarz praktyczny, Gdañsk 2007

E. Ruœkowski, J. Salachna, Ustawa o dochodach jednostek samorz¹du terytorialnego – ko-

mentarz, Warszawa 2004

P. Œliwiñski, M. Stêpniewski (red.), Obligacje komunalne. Zagadnienia prawne, finansowe,

praktyczne, Warszawa 2009

R. Trykozko, Ustawa o finansach publicznych. Komentarz dla jednostek samorz¹du terytorial-

nego, Warszawa 2010

3. Monografie

J. M. Buchanan, R. A. Musgrave, Finanse publiczne a wybór publiczny. Dwie odmienne

wizje pañstwa, Warszawa 2005

N. Gajl, Finanse i gospodarka lokalna na œwiecie, Warszawa 1993

J. Gliniecka, Zasady polskiego prawa dochodów samorz¹du terytorialnego, Bydgoszcz 2001

J. G³uchowski, Bud¿et i procedura bud¿etowa, Warszawa 2001

J. G³uchowski, Uchwalanie bud¿etu pañstwa, Warszawa 1997

J. G³uchowski, C. Kosikowski, J. Szo³no-Koguc (red.), Nauka finansów publicznych i prawa

finansowego w Polsce. Ksiêga Jubileuszowa Profesor Alicji Pomorskiej, Lublin 2008

A. Komar, Finanse publiczne, Warszawa 1995

C. Kosikowski (red.), Zasady ustroju spo³ecznego i gospodarczego w procesie stosowania

Konstytucji, Warszawa 2005

C. Kosikowski, Finanse publiczne w œwietle Konstytucji RP oraz orzecznictwa Trybuna³u

Konstytucyjnego (na tle porównawczym), Warszawa 2004

E. Kosiñski, Procedura bud¿etowa a deficyt. Zagadnienia prawne na tle porównawczym, War-

szawa 2001

B. R. Kuc, Audyt wewnêtrzny – teoria i praktyka, Warszawa 2002

T. Lubiñska (red.), Nowe zarz¹dzanie publiczne – skutecznoœæ i efektywnoœæ. Bud¿et zada-

niowy w Polsce, Warszawa 2009

W. Miemiec, Prawne gwarancje samodzielnoœci finansowej gminy w zakresie dochodów pu-

blicznoprawnych, Wroc³aw 2005

XVIII Literatura

A. MoŸdzierz, Nierównowaga finansów publicznych, Warszawa 2009

Z. Ofiarski, Subwencje i dotacje jednostek samorz¹du terytorialnego, Warszawa 2002

S. Owsiak, M. Kosek-Wojnar, K. Surówka, Równowaga bud¿etowa. Deficyt bud¿etowy, d³ug

publiczny, Warszawa 1993

L. Patrza³ek (red.), Finanse samorz¹du terytorialnego. Zagadnienia wybrane, Poznañ–Wroc-

³aw 2005

L. Patrza³ek (red.), Stan i kierunki rozwoju finansów samorz¹du terytorialnego, Poznañ 2007

L. Patrza³ek, Finanse samorz¹du województwa w systemie finansów publicznych w Polsce,

Warszawa 2005

A. Pomorska (red.), Finanse publiczne. Materia³y konferencyjne „Instytucje, instrumenty

i strategie finansowe w dobie integracji gospodarczej”, Lublin 2006

A. Pomorska, M. Pypeæ (red.), Reforma sektora finansów publicznych – wybrane problemy,

Radom 2003

E. Ruœkowski, Finanse lokalne w dobie akcesji, Warszawa 2004

E. Ruœkowski (red.), System prawa finansowego, t. II, Prawo finansowe sektora finansów pub-

licznych, Warszawa 2010

E. Ruœkowski, J. Salachna, Finanse lokalne po akcesji, Warszawa 2007

J. Salachna (red.), Bud¿et i wieloletnia prognoza finansowa jednostek samorz¹du terytorial-

nego – od projektu do sprawozdania, Gdañsk 2010

B. Samojlik (red.), Kierunki zmian w sektorze finansów publicznych w Polsce po wejœciu do

Unii Europejskiej, Warszawa 2006

H. Sochacka-Krysiak (red.), Gospodarka finansowa jednostek samorz¹du terytorialnego

w warunkach decentralizacji zarz¹dzania sektorem publicznym, Warszawa 2008

A. Wac³awczyk, Obligacje komunalne, Kraków 2003

B. Wankiewicz, Zasoby finansowe a rozwój samorz¹dnoœci lokalnej. Obszary rozwoju – roz-

wi¹zania modelowe, Warszawa 2009

M. Zubik, Bud¿et pañstwa w polskim prawie konstytucyjnym, Warszawa 2001

Literatura XIX