UNIWERSYTET ŁÓDZKI
Wydział Nauk o Wychowaniu
Pracownia Wychowania Fizycznego i Zdrowotnego
Iga Wójcikowska
Album nr 302174
System ogólnopolski „Przedszkoliada"
i jego rola w promowaniu zdrowego stylu życia
wśród najmłodszych
Praca magisterska
napisana pod kierunkiem
dr Anny Maszorek-Szymala
Praca na zlecenie
Ogólnopolskiego systemu
Przedszkoliada.pl
Łódź 2014
University of Lodz
Physical and Health Education Laboratory
Iga Wójcikowska
Register number 302174
All-Poland Przedszkoliada system
and its role in promotion
of healthy lifestyle among the youngest
Master’s Thesis
Written under the guidance
dr Anny Maszorek-Szymala
Lodz 2014
5
STRESZCZENIE
Celem badań było:
zapoznanie się z funkcjonowaniem ogólnopolskiego systemu „Przedszkoliada”;
poznanie wpływu „Przedszkoliady” na rozwój sprawności fizycznej dzieci;
poznanie opinii nauczycieli pracujących w przedszkolach oraz rodziców dzieci na
temat zajęć „Przedszkoliady”;
promocja ogólnopolskiego systemu „Przedszkoliada”, jako projektu promującego
zdrowy styl życia wśród najmłodszych.
Do przeprowadzenia badań własnych użyto narzędzia badawczego w postaci
kwestionariuszy ankiety dla nauczycieli i rodziców oraz przygotowanych prób sprawności
fizycznej na podstawie wrocławskiego testu sprawności fizycznej dla dzieci w wieku 3-7 lat
autorstwa Bożeny Sekity. Badaniami ankietowymi objęto nauczycieli pracujących
w łódzkich przedszkolach współpracujących z ogólnopolskim systemem Przedszkoliada
oraz rodziców dzieci uczęszczających na zajęcia Przedszkoliady. Próby sprawności
fizycznej dotyczyły dzieci w wieku przedszkolnym z łódzkich przedszkoli biorących udział
w programie Przedszkoliady. Badania ankietowe miały pomóc w poznaniu opinii na temat
wpływu ogólnopolskiego systemu Przedszkoliada na zdrowy styl życia i rozwój sprawności
fizycznej wśród najmłodszych, natomiast próby sprawności fizycznej miały ukazać poziom
sprawności fizycznej dzieci w wieku przedszkolnym. Ogółem w roku akademickim
2013/2014 przebadano 206 osób.
Głównym celem programu Przedszkoliady jest wytworzenie u przedszkolaków
zainteresowania i potrzeby regularnej aktywności fizycznej.
Podstawę ogólnopolskiego systemu stanowią zajęcia "Przedszkole i piłka". Jeżeli
dzieciom stworzy się odpowiednią atmosferę na zajęciach sportowych, to będą one chętniej
w nich uczestniczyły i kojarzyły ruch bardzo pozytywnie. Taki właśnie charakter mają
zajęcia Przedszkoliady. W przeprowadzonych badaniach nauczycielki oznajmiły, że dzieci
często wspominają o zajęciach Przedszkoliady, gdy zobaczą instruktora skaczą z radości,
a gdy ćwiczenia dobiegają końca niechętnie wracają do swojej sali. Często samodzielnie,
bądź w grupie powtarzają zabawy, które odbywały się na zajęciach. Tego typu zabiegi
wpływają na psychikę przedszkolaków, bowiem już od najmłodszych lat wyrabiają w nich
zamiłowanie do aktywności fizycznej.
6
Z badań wynika, iż wszyscy respondenci uważają, że sport pozytywnie wpływa na
rozwój fizyczny i psychiczny dzieci w wieku przedszkolnym. Zarówno rodzice jak
i nauczycielki zauważają korzystne zmiany w zachowaniu maluchów po zajęciach
sportowych. Dzieciom poprawiła się celność, w wolnym czasie powtarzają ćwiczenia,
których nauczyły się na zajęciach, lepiej śpią, są bardziej zdyscyplinowane i mają chęć
spędzania czasu wolnego w sposób aktywny.
Rodzice zapisują przedszkolaki na zajęcia Przedszkoliady z bardzo prostych,
a jednocześnie racjonalnych powodów: w celu mądrego spożytkowania dużej ilości energii
jakie ma dziecko, rozwijania zainteresowań dziecka, a także dlatego, że dziecku spodobały
się pierwsze zajęcia Przedszkoliady, w których uczestniczyło oraz by zainteresować dziecko
sportem. Z badań wynika, że wszyscy rodzice z pewnością poleciliby zajęcia Przedszkoliady
innym. Podawali za tym wiele argumentów, wydając pozytywne opinie na temat programu:
bardzo dobry instruktor. Zawsze chętnie odpowiada na pytania i radzi. Widzę
że dzieci bardzo na te zajęcia czekają. Zauważyłem po kilku miesiącach zajęć bardzo
duże postępy dziecka jeżeli chodzi o koordynację ruchową, dziecko ma pewniejsze
i płynniejsze ruchy. Jest mniej niezdarne, nabrało samodzielności;
Przedszkoliada jest zazwyczaj pierwszym kontaktem dziecka ze sportem - wyrabia
w nim pozytywne do niego podejście i utrwala dobre nawyki na kolejne lata;
uczy zdrowej rywalizacji, podnosi aktywność ruchową, zajęcia pozwalają odkryć
i ukierunkować swoją pasję sportową;
ukierunkowuje dziecko na rozwój fizyczny i pokazuje w jaki sposób spędzać czas
wolny.
Osobiście również w pełni świadomie mogę zarekomendować ogólnopolski system
Przedszkoliada jako promujący zdrowy styl życia wśród najmłodszych oraz zapewniający
dzieciom rozrywkę i edukację ruchową, tak ważną w dzisiejszym młodym społeczeństwie.
Przeprowadzając badania za pomocą testu sprawności fizycznej autorstwa Bożeny Sekity,
na tegorocznym Przedszkoliada Event w Łodzi, miałam okazję zaobserwować radość,
entuzjazm i zaangażowanie dzieci we wszelkiego rodzaju konkurencje. Wydając krótkie
polecenia maluchy od razu wiedziały co i jak mają robić, a chęć zdobycia jak najlepszego
wyniku była nie do ukrycia. Zapewne jest to rezultat systematycznego uczestnictwa dzieci
w zajęciach Przedszkoliady. Można zatem stwierdzić, że założone przez program cele są
w pełni realizowane, a wyniki badań są zadawalające i obiecujące.
7
SPIS TREŚCI
WSTĘP ................................................................................................................................. 9
ROZDZIAŁ I PRZEDSZKOLIADA JAKO SYSTEM PROMUJĄCY SPORT
WŚRÓD NAJMŁODSZYCH ........................................................................................... 11
1.1. Problematyka rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym ................................................................ 11
1.2. Teoretyczne podstawy wychowania fizycznego dzieci w wieku przedszkolnym ............................. 17
1.3. Podstawa programowa wychowania przedszkolnego w przedszkolu ............................................. 21
1.4. Cele i założenia programu Przedszkoliady ...................................................................................... 29
1.5. Franczyza Przedszkoliady ............................................................................................................... 38
1.6. „Przedszkoliada Tour” – imprezy dla przedszkolaków .................................................................... 40
1.7. Opinie dotyczące systemu Przedszkoliada ..................................................................................... 48
ROZDZIAŁ II PRZEGLĄD BADAŃ W LITERATURZE .......................................... 53
Taniec towarzyski jako forma zachowań prozdrowotnych i forma spędzania czasu wolnego wśród
przedszkolaków (M. Załuga) .......................................................................................................... 53
Rozwój sprawności motorycznej dzieci pięcioletnich (E. Lewandowska) ............................................... 56
Poziom sprawności dzieci z przedszkola „BAJKA” na tle ich rówieśników z innych przedszkoli
(M. Nowak, M. Matysiak) .............................................................................................................. 59
ROZDZIAŁ III METODOLOGIA BADAŃ WŁASNYCH .......................................... 63
3.1. Przedmiot badań ............................................................................................................................ 63
3.2. Problem badawczy ......................................................................................................................... 64
3.3. Cel badań ....................................................................................................................................... 66
3.4. Pytania badawcze .......................................................................................................................... 66
3.5. Hipotezy badawcze ........................................................................................................................ 67
3.6. Metody, techniki, narzędzia badawcze .......................................................................................... 68
3.7. Metodologia badań własnych ........................................................................................................ 79
3.8. Program SPSS Statistic Base ........................................................................................................... 80
ROZDZIAŁ IV ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ WŁASNYCH ................................. 82
4.1. Charakterystyka badanego środowiska .......................................................................................... 82
4.2. Analiza zebranego materiału .......................................................................................................... 84
PODSUMOWANIE ......................................................................................................... 114
ZAKOŃCZENIE ............................................................................................................. 117
LITERATURA ................................................................................................................ 118
8
9
WSTĘP
Wiek przedszkolny jest okresem przejściowym, w którym dziecko na przestrzeni
od 3 do 6 roku życia przechodzi szereg ważnych zmian. Następuje intensywny rozwój
fizyczny, umysłowy, emocjonalny i społeczny.
Okres ten doskonale sprzyja promocji zdrowia fizycznego, ze względu na dobroczynny
wpływ aktywności ruchowej wśród dzieci, bowiem mają one ogromną potrzebę poruszania
się i codziennie dają temu wyraz w sposób niemożliwy do przeoczenia. Nie należy go jednak
tłumić, ale stwarzać dzieciom jak najwięcej okazji by spędzały czas aktywnie.
Warunki, w jakich żyjemy, mają priorytetowy wpływ na organizm dziecka. Niestety
te dzisiejsze nie sprzyjają zdrowemu rozwojowi. Niedostatek ruchu, telewizja, komputer
oraz zanieczyszczanie środowiska powodują, że dzieci nie zawsze rosną i rozwijają się
prawidłowo. Organizm dziecka staje się bardziej podatny na niekorzystne zmiany.
Nauczyciel przedszkola powinien organizować dzieciom dostateczną ilość zajęć
ruchowych. Często jednak dzieje się tak, że i to nie wystarcza lub warunek ten nie jest do
końca spełniany, z braku czasu, umiejętności i wiedzy do prowadzenia takich zajęć, bądź
niewystarczającej bądź znikomej ilości sprzętu, przyborów oraz miejsca.
Między innymi z tego powodu placówki chętnie korzystają i współpracują z różnymi
projektami czy też programami. Takim przedsięwzięciem skierowanym do przedszkoli jest
ogólnopolski system Przedszkoliada, którego głównym celem jest wytworzenie
u przedszkolaków zainteresowania i potrzeby regularnej aktywności fizycznej, a misją
zapewnienie dzieciom rozrywki i edukacji ruchowej bardzo ważnej w dzisiejszym młodym
społeczeństwie.
W dzisiejszych czasach pożądane jest, aby w każdym przedszkolu znalazł się
specjalista w zakresie wychowania fizycznego, do którego obowiązków należy fachowa
opieka i umiejętność nowoczesnego prowadzenia zajęć. Należy pamiętać, że sport
w przedszkolu musi być przede wszystkim zabawą. Zabawa jest dla dziecka zajęciem
o podstawowym znaczeniu. Dzięki niej opanowuje ono umiejętności niezbędne do życia
oraz odkrywa wzorce zachowań panujące na świecie. Wykorzystanie ruchu w pracy
programu Przedszkoliady stawia sobie za cel przyczynianie się poprzez sport do ogólnego,
wszechstronnego wychowania dziecka, sport nie jest tu jednak celem samym w sobie.
Praca magisterska składa się z czterech rozdziałów. Rozdział I poświęcony został
ogólnopolskiemu systemowi Przedszkoliada. W pierwszym podrozdziale został poruszony
10
temat problematyki rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym, głównie rozwój motoryczny.
Drugi podrozdział wprowadza w teoretyczne podstawy wychowania fizycznego dzieci
w wieku przedszkolnym, m.in. wpływ ruchu na rozwój dziecka, a także bodźce, czynniki,
warunki i środki w wychowaniu fizycznym. W trzecim podrozdziale została przedstawiona
obowiązująca podstawa programowa wychowania przedszkolnego w przedszkolu, jej cele
i zadania. Czwarty podrozdział mówi o celach i założeniach programu Przedszkoliada, jej
misji i zasięgu. W piątym podrozdziale został ukazany system w jakim funkcjonuje
przedsięwzięcie, czyli franczyza Przedszkoliady. Szósty podrozdział opisuje imprezy dla
przedszkolaków znane pod ogólną nazwą „Przedszkoliada Tour”, sposób ich przygotowania
i realizacji. Natomiast siódmy podrozdział podsumowuje działalność programu poprzez
zamieszczone w nim opinie dotyczące systemu Przedszkoliada.
Rozdział II to przegląd badań w literaturze. Składa się z trzech podrozdziałów, których
zostały opisane badania innych osób dotyczące sprawności fizycznej dzieci w wieku
przedszkolnym. Pierwszy podrozdział to badania Marty Załugi „Taniec towarzyski jako
forma zachowań prozdrowotnych i forma spędzania czasu wolnego”. W drugim
podrozdziale znajdują się badania Ewy Lewandowskiej „Rozwój sprawności motorycznych
dzieci pięcioletnich. Z kolei trzeci podrozdział został poświęcony badaniom Marcina
Nowaka i Marcina Matysiaka „Poziom sprawności dzieci z przedszkola „Bajka” na tle ich
rówieśników z innych przedszkoli”.
Rozdział III dotyczy metodologii badań pedagogicznych. W rozdziale tym zostały
opisane metody, techniki oraz narzędzia badawcze stosowane w pedagogice, a także
metodologia badań własnych
Rozdział IV składa się z analizy wyników badań własnych i odpowiedzi na pytania
badawcze. Ostatnim elementem pracy było podsumowanie zgromadzonego materiału
badawczego na podstawie zebranych odpowiedzi wśród nauczycieli i rodziców oraz
wyników uzyskanych z prób sprawności fizycznej.
11
ROZDZIAŁ I
Przedszkoliada jako system promujący sport wśród
najmłodszych
1.1. Problematyka rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym
Edukacja przedszkolna jest w Polsce pierwszym etapem systemu kształcenia.
Głównym zadaniem jest nie tylko pomoc rodzicom w sprawowaniu opieki wychowawczej
ale przede wszystkim stymulowanie wszechstronnego rozwoju dzieci i przygotowanie ich
do szkoły.
Wiek przedszkolny jest okresem przejściowym, w którym dziecko na przestrzeni
od 3 do 6 roku życia przechodzi szereg bardzo istotnych zmian. Każdy żywy organizm jest
bardziej lub mniej podatny na liczne wpływy środowiska zewnętrznego i wewnętrznego.
Jest to związane zarówno z właściwościami somatycznymi, psychomotorycznymi,
intelektualnymi, jak i moralnymi. Wiele cech osobniczych jest zdeterminowanych
genetycznie i każdemu człowiekowi drogą dziedziczenia przypisany jest nieco odrębny „tok
rozwojowy”, jednak czynniki środowiskowe, bodźce ruchowe, warunki w jakich żyjemy czy
też nasz tryb życia powodują, że zdeterminowany genetycznie tor rozwoju ulega
przebudowie1.
Somatyczny wizerunek człowieka, jego psychomotoryka oraz moralny
i intelektualny kształt osobowości zależą w dużej mierze od tego w jakich warunkach
środowiskowych przebywa osoba od początku swojego życia, działań w kierunku rozwoju
swojej osobowości oraz jak oddziałują na niego inni. Szczególnie korzystny dla
prawidłowego kształtowania cech somatycznych i motorycznych jest okres przedszkolny2.
Praca z dzieckiem wymaga zainteresowania i zaangażowania. W tym celu należy
poznać rozwój jego osobowości, która jest konsekwencją historii jego życia. Nie istnieje
pojęcie tzw. dziecka standardowego, mimo że przyjęło się używanie terminu „dziecko”
w znaczeniu uniwersalnym. Każde dziecko jest odrębną indywidualnością, która jest jedyna
w swoim rodzaju i jest niepowtarzalną osobą. Mimo, że rozwój wszystkich dzieci przebiega
1 Wlaźnik K., Wychowanie fizyczne w przedszkolu, Wydawnictwo JUKA, Łódź 1996, str. 5-7 2 Tamże, str. 5-7
12
podobnie, jak również identyczna jest kolejność jego stadiów to dzieje się to w specyficznym
dla każdej jednostki tempie i na bazie indywidualnych cech ciała, temperamentu
i zdolności3.
Wiek przedszkolny znajduje się w czwartym okresie rozwojowym, a mianowicie
w okresie wczesnego dzieciństwa. Okres wczesnego dzieciństwa trwa od około 1 roku,
od opanowania chodzenia) do 6-7 roku życia (do rozpoczęcia wymiany zębów mlecznych
na stałe)4.
Trzeci rok życia to stadium rozwojowe, w którym dziecko nie tylko naśladuje gesty
i czynności dorosłych, ale również przyswaja sobie ich postawy życiowe. Posiada znaczną
sprawność ruchową, potrafi jeździć na trzykołowym rowerku i rzucać piłką. Trudność
sprawiają mu precyzyjne ruchy dłoni i palców. Maluje przy każdej nadarzającej się okazji.
Większość czasu spędza na wymyślaniu i inscenizowaniu zabaw z wyobraźni. Wszystko co
je interesuje, intryguje i niepokoi wykorzystuje podczas zabawy. Trzylatek jest bardzo
radosnym i towarzyskim dzieckiem. Należy mu dostarczyć odpowiedni materiał do zabaw
oraz zapewnić przebywanie z rówieśnikami, ponieważ jest już gotowy do następnego kroku
na drodze rozwoju społecznego. Potrzebuje rozmów i bajek oraz wsparcia i przykładu ze
strony rodziców5.
Dziecko czteroletnie jest bardziej hałaśliwe i niesforne niż trzyletnie. Jest energiczne,
zręczne fizycznie, ruchliwe, pełne pomysłów i dość niezależne. Bywa rozsądne, ocenia
zachowanie własne i innych, potrafi krytykować zarówno dzieci jak i dorosłych. Podczas
zabawy czterolatek potrafi stworzyć jej plan. Dosyć dobrze panuje nad swoimi emocjami
i wbrew pozorom posiada dużo cierpliwości. Dzieci w tym wieku chętnie bawią się
w grupach, troszczą się o siebie nawzajem i lubią zadawać mnóstwo pytań dorosłym.
W umyśle dziecka nadal świat realny ściera się ze światem fantazji. Dziecko opowiada
długie, wyszukane historie, którego bohaterem jest on sam. W przedziale wieku 4,5 – 5 lat
często niektóre dzieci stają się przesadnie pewne siebie, niegrzeczne i niemądre. W tym
wieku dziecko potrzebuje o wiele więcej aktywności ruchowej niż trzylatek6.
Dziecko pięcioletnie jest śmiałe, zdecydowane i ruchliwe, a także energiczne i pełne
życia. Większość maluchów w tym wieku cechuje ufność i życzliwość wobec otoczenia.
Bardzo lubią się uczyć, są rozmowne i zadają ogromną ilość pytań. Potrafią panować nad
3 Lee C., Wzrastanie i rozwój dziecka, WSiP, Warszawa 1997, str. 8 4 Jopkiewicz A., Suliga E., Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania, Wydawnictwo Instytutu
Technologii Eksploatacji – PIB, Radom – Kielce 2005, str. 120 5 Lee C., Wzrastanie i rozwój dziecka, WSiP, Warszawa 1997, str. 35-39 6 Tamże, str. 39-44
13
emocjami, jednak bywają zarozumiałe i lubią się popisywać. W tym wieku darzą dorosłych
sympatią i zaufaniem. Chętnie pracują i bawią się w małych grupach, jednakże każdy
pięciolatek jest głównie zainteresowany sobą i tym co sam chce zrobić. W tym wieku dzieci
raczej rywalizują niż współpracują7.
Sześciolatki są przyjazne i ufne wobec dorosłych, chętne do współpracy z nimi,
zainteresowane światem dorosłych i otaczającą je rzeczywistością, a równocześnie żywe
i pełne energii. Są one bardzo ciekawskie i interesują się prawie wszystkim. Dziecko
sześcioletnie bywa niesforne i sprawia wrażenie, że znajduje się w ciągłym ruchu. W tym
wieku dzieci rzadko odczuwają lęk, ale w porównaniu z pięciolatkiem są bardziej
uwrażliwione na wyimaginowane sytuacje. Grupy zabaw, w których dziecko zwykło
uczestniczyć, są coraz liczniejsze, a widok sześciolatka bawiącego się samotnie jest czymś
niespotykanym. W miarę zbliżania się do siódmych urodzin dziecko staje się coraz mniej
zależne od rodziców8.
Właściwości rozwoju fizycznego9
Rozwój fizyczny w ciągu okresu przedszkolnego nie przebiega w sposób jednakowy.
Coroczne zmiany, które się dokonują wykazują pewne zróżnicowania, przy czym
zauważalna jest przy tym ogólna prawidłowość. Między trzecim i czwartym rokiem życia
oraz między piątym a szóstym rokiem życia tempo i rytm zmian rozwojowych są
umiarkowane, wyraźne nasilenie procesów rozwojowych można zaobserwować między
czwartym a piątym rokiem życia. W tym okresie następuje większy przyrost wzrostu i masy
ciała oraz zmiany w psychice, pojętności umysłowej, a także usamodzielniania się.
Dokonujące się zmiany mają cechy skoku rozwojowego. Zjawisko to zdecydowało
o wyodrębnieniu się dwóch grup wiekowych: młodszej (dzieci 3 – 4 letnie) i starszej (dzieci
5 – 6 letnie).
Budowa ciała dzieci młodszych przypomina budowę ciała małego dziecka. Mają
dużą głowę, długi tułów, krótkie kończyny, słabe i mało wydolne stopy oraz niepełne
uformowanie naturalnych krzywizn kręgosłupa.
Dzieci z grupy starszej wykazują się znacznym postępem w rozwoju i wzmacnianiem
organizmu. Widoczny jest przyrost wysokości ciała, zwłaszcza wydłużenie kończyn
dolnych. Skutkiem tego jest zanik wcześniejszych dysproporcji w budowie ciała, dzieci
7 C. Lee, Wzrastanie i rozwój dziecka, WSiP, Warszawa 1997, str. 44-50 8 Tamże, str. 50-56 9 K. Wlaźnik, Wychowanie fizyczne w przedszkolu, Wydawnictwo JUKA, Łódź 1996, str. 16-23
14
5 – 6 letnie charakteryzują się bardziej harmonijną sylwetką. Zauważyć można korzystne
zmiany w zarysie kręgosłupa oraz postępujące wysklepianie się łuków stóp, co zwiększa ich
wydolność.
U dzieci w wieku przedszkolnym układ ruchowy i mięśniowy jest jeszcze słaby.
Kościec jest miękki, elastyczny, zbudowany w znacznej części z tkanki chrzęstnej, która
warunkuje wzrost kości na długość. Nasilający się proces kostnienia powoduje wzmacnianie
kośćca i przyczynia się do ustalania naturalnych krzywizn kręgosłupa w odcinku szyjnym,
piersiowym i lędźwiowym. Z każdym rokiem wzmacnia się struktura budowy kości, jednak
nadal kościec dziecka pozostaje elastyczny i miękki, ma dużą odporność na złamania, ale
też w złych warunkach ulega deformacjom. Dzieci posiadają dużą gibkość, ale nie można
przesadzać z jej rozwijaniem, nie należy zbytnio rozszerzać ruchów w stawach.
W wieku przedszkolnym rozwój mięśni nie jest równomierny. Mięśnie dziecka
są słabe, szybko się męczą i nie są zdolne do wysiłku długotrwałego o dużym natężeniu.
W pierwszym okresie życia najsilniejsze i najlepiej przystosowane są duże grupy
mięśniowe. Występuje obfita tkanka tłuszczowa. Umięśnienie ciała, a zwłaszcza nóg
i tułowia znacznie wzrasta około 5 roku życia. Następuje również przyrost siły. Tkanka
tłuszczowa ustępuje miejsca tkance mięśniowej. Starsze dzieci mają predyspozycje do
większych wysiłków, które trwają dłużej.
Serce dziecka jest stosunkowo małe i jako mięsień niezbyt silne, stąd musi pracować
intensywnie. Na szczęście pracuje w korzystnych dla niego warunkach. Wskutek szerokiego
przekroju naczyń krwionośnych, częstych skurczów i przyspieszonego rytmu oddechowego
zaopatrzenie organizmu w niezbędne składniki odżywcze następuje sprawnie. Swój udział
ma też w tym procesie zwiększająca się powierzchnia oddechowa płuc, krótszy czas obiegu
krwi oraz lepsze utlenianie pracujących tkanek. Doskonale tłumaczy to zjawisko szybko
następującego zmęczenia u dziecka i równie szybkiej regeneracji sił.
Im dziecko jest młodsze tym bardziej jego układ pobudzania dominuje nad układem
hamowania. Dziecko przy bardzo atrakcyjnych czynnościach nie potrafi się skupić przez
dłuższy czas, szybko się nudzi. Dzieci w tym wieku bardzo łatwo przechodzą w stany
krańcowe,
od ożywienia i wesołości do przygnębienia i płaczu. Ich uczciwość i pobudzona wyobraźnia
znajdują wyładowanie i zaspokojenie w aktywności ruchowej.
Mówiąc o rozwoju motorycznym, mamy na myśli szereg dokonujących się zmian
jakościowych i ilościowych, które przejawiają się w postaci wzbogacania się czynności,
15
podnoszenia ogólnej wydolności organizmu, rozwijania zdolności koordynacyjnych
i podwyższania poziomu osiąganych wyników.
Rozwój motoryczny i jego usprawnianie są w ścisłej relacji z ogólnym stanem
organizmu i psychomotorycznych cech osobowości dziecka.
Trzylatki w ciągu pierwszych lat swojego życia opanowały już różnorodne
umiejętności ruchowe. Dosyć pewnie chodzą i biegają, wdrapują się na różne sprzęty,
a także potrafią przez chwilę ustać na jednej nodze. Można więc uznać, że przyswoiły
podstawowe formy ruchu. Widoczna na każdym kroku i charakterystyczna dla dzieci w tym
wieku jest również tzw. rozrzutność ruchowa. Dziecko nie potrafi wykonywać ruchów
ekonomicznych, precyzyjnych i dokładnych. Trzylatek nie jest w stanie wykonywać
skomplikowanych czynności, które łączą w sobie dwie lub kilka podstawowych form ruchu,
np. rzucić piłką w górę i złapać, połączyć skoku z biegiem lub rozbiegiem, rozwijać cukierka
w biegu. Rozwijając motorykę w tym wieku zaleca się stosowanie zabaw.
Dziecko czteroletnie jest bardziej sprawne niż trzyletnie. Czterolatki mają większą
potrzebę ruchu i dążą do wspólnej zabawy z rówieśnikami. Lepiej reagują na sygnały
i polecenia, a także dłużej potrafią się skupić na jednej rzeczy. Są zwinniejsze, zręczniejsze,
poruszają się pewniej i swobodniej. Robią postępy w chwytach, podskokach, rzutach
w określonym kierunku oraz prostych ćwiczeniach równoważnych. Na tym etapie zauważyć
można duże zróżnicowanie na poziomie rozwoju motorycznego.
Rozwój motoryczny dzieci pięcioletnich nazywany jest złotym wiekiem
motoryczności. Mamy do czynienia ze skokiem rozwojowym. Następuje przyrost siły
mięśniowej oraz doskonalenie zdolności koordynacyjnych, pojętności, uwagi i pamięci.
Najwyższy poziom osiągają takie zdolności motoryczne jak: siła, szybkość, zwinność,
zręczność i wytrzymałość. Dziecko nabiera takich cech charakteru jak: odwaga, ambicja
oraz przeżywanie własnych sukcesów i niepowodzeń. Pięciolatki pobudzają zabawy trudne
i nowe, natomiast te zbyt łatwe są przez nie lekceważone. Różnice w rozwoju motorycznym
zaznaczają się pomiędzy dziewczynkami a chłopcami. Chłopcy wykazują przewagę nad
dziewczynkami. Chłopcy dominują w rzutach, biegach i skokach, natomiast dziewczynki
osiągają lepsze rezultaty w ćwiczeniach gimnastycznych, rytmicznych i inscenizowanych ze
śpiewem.
W najstarszej grupie przedszkolnej dzieci stają się silniejsze, zwinniejsze, wzrasta
ich wytrzymałość, a procesy pobudzania i hamowania są u nich zrównoważone
i zharmonizowane. Ruchy stają się celowe, płynne, swobodne i odpowiednio przystosowane
do zadania, a wysiłki ekonomiczniejsze. Można zauważyć zjawisko przewidywania
16
ruchowego, jak np. wyciągnięcie rąk w celu chwycenia piłki. W prowadzeniu zajęć należy
wprowadzać trudniejsze ćwiczenia, a także łączyć ze sobą kilka podstawowych form ruchu.
Ważnym elementem jest stosowanie współzawodnictwa indywidualnego oraz grupowego.
Zajęcia znane i łatwe powodują nudę i obniżają dyscyplinę w grupie, dzieci interesują się
zadaniami nowymi i trudnymi. Ćwiczenia z sześciolatkami należy prowadzić metodą
zadaniową, zajęcia powinny być intensyfikowane poprzez zadania dodatkowe, tory
przeszkód oraz metodę stacyjną.
17
1.2. Teoretyczne podstawy wychowania fizycznego dzieci
w wieku przedszkolnym10
Troska o zdrowie oraz harmonijny rozwój somatyczny i sprawność jest specyficznym
celem wychowania fizycznego, natomiast generalnym celem jest rozwój pełnej osobowości
człowieka. Ludzkie ciało jest jedynie punktem wyjścia. Powoduje to, że we wszystkich
czynnościach i staraniach powinno podkreślać się aspekty wychowawcze oraz przedstawiać
korzyści jakie daje aktywność ruchowa i dbałość o zdrowie swoje i innych.
Atmosfera zajęć wychowania fizycznego powinna być pogodna, przyjazna, nacechowana
wyrozumiałością, co nie wyklucza stosowania w razie potrzeby wyraźnych momentów
dyscyplinujących i porządkujących.
Dzieci w wieku przedszkolnym uczą się ruchu, opanowania podstawowych, użytecznych
jego form, gromadzenia jak najwięcej doświadczeń ruchowych i kształtowania cech
motorycznych. Słuszne jest również wprowadzenie takich elementów ruchowych, które
pomagają w nauce podstawowych umiejętności rekreacyjno-sportowych, np. kometka,
ringo, umiejętność jazdy na rowerze, rolkach.
Postęp cywilizacji technicznej w dużej mierze przyczynia się do minimalizowania,
a wręcz eliminowania wysiłku fizycznego. Prowadzi to do różnych dysfunkcji układu
ruchowego, chorób cywilizacyjnych i wynaturzenia organizmu człowieka. Aby temu
przeciwdziałać należy już na etapie przedszkolnym dynamizować wysiłek fizyczny na
zajęciach wychowania fizycznego. Dużą rolę w intensyfikowaniu zajęć odgrywają różnego
rodzaju przybory. Stosowanie ich urozmaica i ożywia zajęcia, zwiększa aktywność dzieci,
wyzwala inicjatywę i pomysłowość w tworzeniu własnych zadań ruchowych. Można to
również osiągnąć przez lepsze wykorzystanie czasu przeznaczonego na ruch i stosowanie
odpowiednich metod.
Wychowanie fizyczne ma przygotować dzieci do życia i pomóc w przystosowaniu
organizmu do zmieniających się warunków, takich jak: hałas, napięcie nerwowe, zatrucie
powietrza, ziemi, wody, zmiany klimatyczne i atmosferyczne itp. Zadaniem przedstawicieli
wychowania fizycznego jest jego ciągłe aktualizowanie i unowocześnianie, polegające na
takim doborze środków, metod, rodzaju ruchu i sposobu życia, które osłabią szkodliwe
wpływy tych czynników poprzez adaptację organizmu do współczesnego życia. Formy
10 K. Wlaźnik, Wychowanie fizyczne w przedszkolu, Wydawnictwo JUKA, Łódź 1996, str. 8-15
18
ćwiczeń powinny być dobrane wedle upodobań dzieci oraz nadawać się do przeprowadzenia
w różnych warunkach terenowych, klimatycznych i atmosferycznych. Należy również
sięgać do tematyki sportowej, stosowania współzawodnictwa i uczenia szacunku dla
wyniku.
Cele wychowania fizycznego
W zakresie wychowania fizycznego możemy wyróżnić następujące cele:
harmonijny rozwój dziecka;
kształtowanie psychomotoryki;
kształtowanie charakteru i cech społecznych;
kształtowanie estetyki ruchu.
Cele te można usystematyzować w dwóch grupach:
1. Cele kształcące, dotyczą ludzkiego ciała i jego motoryki, dotyczą biologicznej strony
osobowości człowieka i są osiągane za pomocą czynników i środków fizykalnej
natury, jak ruch, słońce, powietrze, woda, teren, przybory, przyrządy.
2. Cele wychowawcze, są związane z cechami charakteru, postawami moralno-
społecznymi, zainteresowaniami i zamiłowaniami do ruchu. Polegają na wyrabianiu
postaw i nawyków higieniczno-zdrowotnych oraz korzystania z takich czynników
jak powietrze, ruch, słońce, woda, teren.
Bodźce, czynniki, warunki i środki w wychowaniu fizycznym
Człowiek jest poddany działaniu różnych bodźców zewnętrznych i wewnętrznych.
Wywierają na niego wpływ między innymi bodźce ruchowe, termiczne, mechaniczne,
chemiczne i świetlne. Jeżeli bodźce te działają sporadycznie, nieregularnie i są krótkotrwałe
to nie wywołują trwałych zmian w organizmie. Doraźne reakcje ustroju nie pozostawiają
w nim żadnych śladów w postaci zmian o charakterze adaptacyjnym.
Natomiast, gdy działanie zespołu bodźców nazywanych czynnikami ma charakter
trwały i systematyczny oraz działa wystarczająco silnie, wtedy organizm odpowiada na nie
zmianami, które są zauważalne i bardziej lub mniej ustabilizowane. Celem tych zmian jest
utrzymanie równowagi ustrojowej. W wychowaniu fizycznym takimi czynnikami są: czynniki
społeczne, mechaniczne, termiczne, chemiczne, energii promieniowania, teren i ruch.
Priorytetowym czynnikiem wykorzystywanym w wychowaniu fizycznym jest ruch.
Korzystne zmiany w organizmie zależą od intensywności bodźców ruchowych i od innych
19
czynników działających na organizm. Wielkości utrzymujące się w granicach tolerancji
ustroju działają korzystnie, zaś wielkości przekraczające te granice prowadzą do zaburzeń,
w końcu do naruszenia równowagi funkcjonalnej. Brak jakiegokolwiek ruchu, wysiłku
fizycznego również jest niebezpieczny. Im korzystniejsze będą warunki w jakich znajdzie
się osoba, tym efekty działania czynników w wychowaniu fizycznym będą lepsze.
Warunki to ogół rozmaitych elementów występujących w otoczeniu dzieci i ich samych
oraz w czasie procesu dydaktycznego i wychowawczego. Według Zygmunta Gilewicza, do
warunków w wychowaniu fizycznym zalicza się: wiek, płeć, konstytucję wychowywanych,
stopień ich fizycznego rozwoju, warunki bytu i pracy, stan wypoczęcia i odżywienia, stan
zdrowia, wreszcie tło społeczne, na którym przebiega proces wychowawczy i które reguluje
ten proces po myśli własnego interesu. Jego zdaniem do warunków zalicza się również czas
przeznaczony na ćwiczenia fizyczne i na odpoczynek czynny jak również zasoby terenów,
urządzeń i sprzętu do ćwiczeń.
Środki w wychowaniu fizycznym to nic innego jak te zjawiska, przedmioty i sposoby,
które umożliwiają właściwy dobór i odpowiednie stosowanie czynników kształtujących
człowieka. Idąc za definicją do środków będziemy zaliczać: wodę, powietrze, śnieg, lód,
słońce, urządzenia i przybory sportowe, gry i zabawy, ćwiczenia ruchowe, instrumenty
perkusyjne, metody pracy, formy organizacyjne, testy, a nawet system nagród i kar.
Znaczenie ruchu dla rozwoju dziecka
Wychowanie fizyczne realizuje cztery podstawowe funkcje:
stymulację – pobudzanie procesów rozwojowych;
adaptację – przystosowanie do życia, wysiłku fizycznego i zmieniających się
warunków;
kompensację i korektywę – przeciwdziałanie niepożądanym zjawiskom
rozwojowym i likwidowanie tych zjawisk w razie ich zaistnienia.
Ruch jako czynnik stymulujący
Głównym czynnikiem biologicznym stymulującym rozwój i sprawność fizyczną jest
ruch. Spowodowane jest to tym, że aktywność ruchowa powoduje doskonalenie czynności
i funkcji pracujących narządów. Wpływa to również na działalność pedagogiczną, ponieważ
ruch jest również stymulatorem życia psychicznego: odświeża umysł i staje się ważnym
środkiem wychowania moralnego, estetycznego i społecznego. Psychika dziecka jest
20
związana z jego motoryką. Podczas zajęć ruchowych dziecko gromadzi spostrzeżenia, zbiera
doświadczenia, kształci pamięć, uwagę i myślenie, a także pobudza wyobraźnie i uczy się
nowych pojęć. Współpracując w grupie dziecko przystosowuje się do przyjętych norm
współżycia, kształtuje charakter, uczucia i wolę.
Ruch jako czynnik adaptacyjny
Zajęcia ruchowe mają kształtować zdolności przystosowawcze ustroju dziecka
do zmieniających się warunków życia i nauki, środowiska materialnego i społecznego,
właściwości klimatu, wysiłku fizycznego oraz do pokonywania trudności. Najlepszym
sposobem na adaptację jest podejmowanie zróżnicowanych działań rekreacyjno-sportowych
oraz systematyczne uczestnictwo w zajęciach wychowania fizycznego, turystyce, a także
innych formach działalności ruchowej. Dobrze przystosowane do życia – to dziecko zdrowe
i radosne, odporne na zachorowania, sprawne fizycznie, wyposażone w niezbędny zasób
nawyków i umiejętności, mające zaufanie do własnych sił, dobrze przystosowane do
środowiska materialnego i zdolne do pokonywania różnych oczekujących je trudności.
Ruch jako czynnik kompensacyjny
Przez termin kompensacja rozumie się wzajemne znoszenie się dwóch działań.
W wychowaniu fizycznym chodzi o wyrównywanie bilansu bodźców na organizm dziecka.
Przedszkolak dla prawidłowego rozwoju potrzebuje 3 – 4 godzin ruchu dziennie. Dopiero
przy takiej dawce można powiedzieć, że bilans ruchowy został wyrównany. Tylko ruch na
powietrzu korzystnie wpływa na organizm, ożywia funkcjonowanie różnych układów
i przynosi radość z życia. Niestety w wielu przedszkolach odbywa się więcej zajęć
o charakterze intelektualnym, niż tych wspomagających rozwój somatyczny i motoryczny.
Ruch jako czynnik korektywny
Zdaniem Macieja Demela zadaniem korektywy jest wychowawcza interwencja
we wszystkich przypadkach odchyleń rozwojowych, możliwych do zlikwidowania lub
złagodzenia środkami wychowawczymi (ćwiczeniami). Zajęcia korekcyjne odbywają się na
zasadzie zabiegów terapeutycznych, w których dziecko powinno brać czynny i świadomy
udział i są podejmowane dopiero wtedy, gdy kompensacja okazała się mało skuteczna.
Zabiegi korektywne powinny być prowadzone przez osoby z dodatkowymi kwalifikacjami
w tym zakresie.
21
1.3. Podstawa programowa wychowania przedszkolnego
w przedszkolu11
Podstawa programowa wychowania przedszkolnego opisuje proces wspomagania
rozwoju i edukacji dzieci, które są objęte wychowaniem przedszkolnym. Przedszkola,
oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych oraz inne formy wychowania
przedszkolnego w takiej samej mierze pełnią funkcje opiekuńcze, wychowawcze
i kształcące.
Celem wychowania przedszkolnego jest:
1) wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności
intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji;
2) budowanie systemu wartości, w tym wychowywanie dzieci tak, żeby lepiej
orientowały się w tym, co jest dobre, a co złe;
3) kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego
radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego
znoszenia stresów i porażek;
4) rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych
relacjach z dziećmi i dorosłymi;
5) stwarzanie warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce
dzieci o zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych;
6) troska o zdrowie dzieci i ich sprawność fizyczną; zachęcanie do uczestnictwa
w zabawach i grach sportowych;
7) budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym
i technicznym oraz rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemyśleń
w sposób zrozumiały dla innych;
8) wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności
wypowiadania się poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne;
9) kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej (do rodziny, grupy
rówieśniczej i wspólnoty narodowej) oraz postawy patriotycznej;
10) zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich
11 http://bip.men.gov.pl/men_bip/akty_prawne/rozporzadzenie_20081223_zal_1.pdf
22
ciekawości, aktywności i samodzielności, a także kształtowanie tych wiadomości
i umiejętności, które są ważne w edukacji szkolnej.
Cele te są realizowane we wszystkich obszarach działalności edukacyjnej
przedszkola. W każdym z obszarów podane są umiejętności i wiadomości, którymi powinny
wykazywać się dzieci pod koniec wychowania przedszkolnego.
Aby osiągnąć cele wychowania przedszkolnego, należy wspomagać rozwój,
wychowywać i kształcić dzieci w następujących obszarach:
1. Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi
i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) obdarza uwagą dzieci i dorosłych, aby rozumieć to, co mówią i czego oczekują;
grzecznie zwraca się do innych w domu, w przedszkolu, na ulicy;
2) przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej (stara się
współdziałać w zabawach i w sytuacjach zadaniowych) oraz w świecie
dorosłych;
3) w miarę samodzielnie radzi sobie w sytuacjach życiowych i próbuje
przewidywać skutki swoich zachowań;
4) wie, że nie należy chwalić się bogactwem i nie należy dokuczać dzieciom, które
wychowują się w trudniejszych warunkach, a także, że nie należy wyszydzać
i szykanować innych;
5) umie się przedstawić: podaje swoje imię, nazwisko i adres zamieszkania; wie,
komu można podawać takie informacje.
2. Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych
i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymywania ładu i porządku.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) umie poprawnie umyć się i wytrzeć oraz umyć zęby;
2) właściwie zachowuje się przy stole podczas posiłków, nakrywa do stołu i sprząta
po sobie;
3) samodzielnie korzysta z toalety;
4) samodzielnie ubiera się i rozbiera, dba o osobiste rzeczy i nie naraża ich na
zgubienie lub kradzież;
5) utrzymuje porządek w swoim otoczeniu.
3. Wspomaganie rozwoju mowy dzieci.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
23
1) zwraca się bezpośrednio do rozmówcy, stara się mówić poprawnie pod
względem artykulacyjnym, gramatycznym, fleksyjnym i składniowym;
2) mówi płynnie, niezbyt głośno, dostosowując ton głosu do sytuacji;
3) uważnie słucha, pyta o niezrozumiałe fakty i formułuje dłuższe wypowiedzi
o ważnych sprawach;
4) w zrozumiały sposób mówi o swoich potrzebach i decyzjach.
4. Wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują przy
poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) przewiduje, w miarę swoich możliwości, jakie będą skutki czynności
manipulacyjnych na przedmiotach (wnioskowanie o wprowadzanych
i obserwowanych zmianach);
2) grupuje obiekty w sensowny sposób (klasyfikuje) i formułuje uogólnienia typu:
to do tego pasuje, te obiekty są podobne, a te są inne;
3) stara się łączyć przyczynę ze skutkiem i próbuje przewidywać, co się może
zdarzyć.
5. Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) dba o swoje zdrowie; zaczyna orientować się w zasadach zdrowego żywienia;
2) dostrzega związek pomiędzy chorobą a leczeniem, poddaje się leczeniu, np. wie,
że przyjmowanie lekarstw i zastrzyki są konieczne;
4) jest sprawne fizycznie lub jest sprawne w miarę swoich możliwości, jeżeli jest
dzieckiem mniej sprawnym ruchowo;
5) uczestniczy w zajęciach ruchowych, w zabawach i grach w ogrodzie
przedszkolnym, w parku, na boisku, w sali gimnastycznej.
6. Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) wie, jak trzeba zachować się w sytuacji zagrożenia i gdzie można otrzymać
pomoc, umie o nią poprosić;
2) orientuje się w bezpiecznym poruszaniu się po drogach i korzystaniu ze środków
transportu;
3) zna zagrożenia płynące ze świata ludzi, roślin oraz zwierząt i unika ich;
4) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków
chemicznych;
24
6) próbuje samodzielnie i bezpiecznie organizować sobie czas wolny w przedszkolu
i w domu; ma rozeznanie, gdzie można się bezpiecznie bawić, a gdzie nie.
7. Wychowanie przez sztukę – dziecko widzem i aktorem.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) wie, jak należy się zachować na uroczystościach, np. na koncercie, festynie,
przedstawieniu, w teatrze, w kinie;
2) odgrywa role w zabawach parateatralnych, posługując się mową, mimiką, gestem
i ruchem; umie posługiwać się rekwizytami (np. maską).
8. Wychowanie przez sztukę – muzyka i śpiew, pląsy i taniec.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) śpiewa piosenki z dziecięcego repertuaru oraz łatwe piosenki ludowe; chętnie
uczestniczy w zbiorowym śpiewie, w tańcach i muzykowaniu;
2) dostrzega zmiany dynamiki, tempa i wysokości dźwięku utworu muzycznego,
wyraża je, pląsając lub tańcząc;
3) tworzy muzykę, korzystając z instrumentów perkusyjnych (oraz innych
przedmiotów), a także improwizuje ją ruchem;
4) w skupieniu słucha muzyki, w tym także muzyki poważnej.
9. Wychowanie przez sztukę – różne formy plastyczne.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) przejawia, w miarę swoich możliwości, zainteresowanie wybranymi zabytkami
i dziełami sztuki oraz tradycjami i obrzędami ludowymi ze swojego regionu;
2) umie wypowiadać się w różnych technikach plastycznych i przy użyciu
elementarnych środków wyrazu (takich jak kształt i barwa) w postaci prostych
kompozycji i form konstrukcyjnych;
3) wykazuje zainteresowanie malarstwem, rzeźbą i architekturą (także architekturą
zieleni i architekturą wnętrz).
10. Wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci poprzez zabawy konstrukcyjne,
budzenie zainteresowań technicznych.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) wznosi konstrukcje z klocków i tworzy kompozycje z różnorodnych materiałów
(np. przyrodniczych), ma poczucie sprawstwa („potrafię to zrobić”) i odczuwa
radość z wykonanej pracy;
2) używa właściwie prostych narzędzi podczas majsterkowania;
3) interesuje się urządzeniami technicznymi (np. używanymi w gospodarstwie
25
domowym), próbuje rozumieć, jak one działają, i zachowuje ostrożność przy
korzystaniu z nich.
11. Pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu
zagrożeń.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) rozpoznaje i nazywa zjawiska atmosferyczne charakterystyczne dla
poszczególnych pór roku; podejmuje rozsądne decyzje i nie naraża się na
niebezpieczeństwo wynikające z pogody, np. nie stoi pod drzewem w czasie
burzy, nie zdejmuje czapki w mroźną pogodę;
2) wie, o czym mówi osoba zapowiadająca pogodę w radiu i w telewizji,
np. że będzie padał deszcz, śnieg, wiał wiatr; stosuje się do podawanych
informacji w miarę swoich możliwości.
12. Wychowanie dla poszanowania roślin i zwierząt.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) wymienia rośliny i zwierzęta żyjące w różnych środowiskach przyrodniczych,
np. na polu, na łące, w lesie;
2) wie, jakie warunki są potrzebne do rozwoju zwierząt (przestrzeń życiowa,
bezpieczeństwo, pokarm) i wzrostu roślin (światło, temperatura, wilgotność);
3) potrafi wymienić zmiany zachodzące w życiu roślin i zwierząt w kolejnych
porach roku; wie, w jaki sposób człowiek może je chronić i pomóc im, np.
przetrwać zimę.
13. Wspomaganie rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edukacją matematyczną.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) liczy obiekty i rozróżnia błędne liczenie od poprawnego;
2) wyznacza wynik dodawania i odejmowania, pomagając sobie liczeniem
na palcach lub na innych zbiorach zastępczych;
3) ustala równoliczność dwóch zbiorów, a także posługuje się liczebnikami
porządkowymi;
4) rozróżnia stronę lewą i prawą, określa kierunki i ustala położenie obiektów
w stosunku do własnej osoby, a także w odniesieniu do innych obiektów;
5) wie, na czym polega pomiar długości i zna proste sposoby mierzenia: krokami,
stopa za stopą;
6) zna stałe następstwo dni i nocy, pór roku, dni tygodnia, miesięcy w roku.
26
14. Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) potrafi określić kierunki oraz miejsca na kartce papieru, rozumie polecenia typu:
narysuj kółko w lewym górnym rogu kartki, narysuj szlaczek, zaczynając
od lewej strony kartki;
2) potrafi uważnie patrzeć (organizuje pole spostrzeżeniowe), aby rozpoznać
i zapamiętać to, co jest przedstawione na obrazkach;
3) dysponuje sprawnością rąk oraz koordynacją wzrokowo-ruchową potrzebną
do rysowania, wycinania i nauki pisania;
4) interesuje się czytaniem i pisaniem; jest gotowe do nauki czytania i pisania;
5) słucha np. opowiadań, baśni i rozmawia o nich; interesuje się książkami;
6) układa krótkie zdania, dzieli zdania na wyrazy, dzieli wyrazy na sylaby;
wyodrębnia głoski w słowach o prostej budowie fonetycznej;
7) rozumie sens informacji podanych w formie uproszczonych rysunków oraz
często stosowanych oznaczeń i symboli, np. w przedszkolu, na ulicy, na dworcu.
15. Wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) wymienia imiona i nazwiska osób bliskich, wie, gdzie pracują, czym się zajmują;
2) zna nazwę miejscowości, w której mieszka, zna ważniejsze instytucje i orientuje
się w rolach społecznych pełnionych przez ważne osoby, np. policjanta, strażaka;
3) wie, jakiej jest narodowości, że mieszka w Polsce, a stolicą Polski jest Warszawa;
4) nazywa godło i flagę państwową, zna polski hymn i wie, że Polska należy do Unii
Europejskiej;
4) wie, że wszyscy ludzie mają równe prawa.
Ministerstwo Edukacji Narodowej wyznacza również zalecane warunki o sposób
realizacji wymienionych celów.
W trosce o prawidłowy rozwój psychoruchowy oraz przebieg wychowania
i kształcenia dzieci w wieku przedszkolnym zaleca się następujące proporcje
zagospodarowania czasu przebywania w przedszkolu w rozliczeniu tygodniowym:
1) co najmniej jedną piątą czasu należy przeznaczyć na zabawę (w tym czasie dzieci
bawią się swobodnie, przy niewielkim udziale nauczyciela);
2) co najmniej jedną piątą czasu (w przypadku młodszych dzieci – jedną czwartą
czasu), dzieci spędzają w ogrodzie przedszkolnym, na boisku, w parku itp.
27
(organizowane są tam gry i zabawy ruchowe, zajęcia sportowe, obserwacje
przyrodnicze, prace gospodarcze, porządkowe i ogrodnicze itd.);
3) najwyżej jedną piątą czasu zajmują różnego typu zajęcia dydaktyczne,
realizowane według wybranego programu wychowania przedszkolnego;
4) pozostały czas – dwie piąte czasu nauczyciel może dowolnie zagospodarować
(w tej puli czasu mieszczą się jednak czynności opiekuńcze, samoobsługowe,
organizacyjne i inne).
Zadaniem nauczycieli jest prowadzenie obserwacji pedagogicznych mających
na celu poznanie możliwości i potrzeb rozwojowych dzieci oraz dokumentowanie tych
obserwacji. Z początkiem roku poprzedzającego rozpoczęcie przez dziecko nauki w klasie
I szkoły podstawowej należy przeprowadzić analizę gotowości dziecka do podjęcia nauki
w szkole (diagnoza przedszkolna). Celem takiej analizy jest zgromadzenie informacji, które
mogą pomóc:
1) rodzicom w poznaniu stanu gotowości swojego dziecka do podjęcia nauki
w szkole podstawowej, aby mogli je w osiąganiu tej gotowości, odpowiednio
do potrzeb, wspomagać;
2) nauczycielowi przedszkola przy opracowaniu indywidualnego programu
wspomagania i korygowania rozwoju dziecka, który będzie realizowany w roku
poprzedzającym rozpoczęcie nauki w szkole podstawowej;
3) pracownikom poradni psychologiczno-pedagogicznej, do której zostanie
skierowane dziecko, w razie potrzeby pogłębionej diagnozy związanej ze
specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
W wielu obszarach wychowania przedszkolnego występują treści edukacji
zdrowotnej. Ze względu na dobro dzieci, należy zadbać o kształtowanie ich świadomości
zdrowotnej oraz nawyków dbania o własne zdrowie w codziennych sytuacjach
w przedszkolu i w domu, współpracując w tym zakresie z rodzicami.
W trosce o jednolite oddziaływanie wychowawcze, nauczyciele:
1) systematycznie informują rodziców o zadaniach wychowawczych i kształcących,
realizowanych w przedszkolu; zapoznają rodziców z podstawą programową;
2) informują rodziców o sukcesach i kłopotach ich dzieci, a także włączają ich
do wspierania osiągnięć rozwojowych dzieci i łagodzenia trudności, na jakie
natrafiają;
3) zachęcają rodziców do współdecydowania w sprawach przedszkola, np.
wspólnie organizują wydarzenia, w których biorą udział dzieci.
28
W celu właściwego przygotowania dzieci do podjęcia nauki w szkole podstawowej,
nauczyciele powinni znać podstawę programową kształcenia ogólnego dla szkół
podstawowych w zakresie I etapu edukacyjnego, a zwłaszcza klasy I szkoły podstawowej.
Podsumowując, Ministerstwo Edukacji Narodowej przedstawia cały szereg
rozporządzeń i zaleceń dotyczących wszechstronnego i całościowego rozwoju
przedszkolaków. To co mnie najbardziej interesuje i jest związane z moją pracą to punkt
o wychowaniu zdrowotnym i kształtowaniu sprawności fizycznej. Uważam jednak, że
wszystkie obszary są ze sobą ściśle powiązane, jedne nie istniałyby bez drugich.
Treści dotyczące tej dziedziny obejmują wdrażanie dzieci do przestrzegania zasad
bezpieczeństwa, kształtowania nawyków i przyzwyczajeń higieniczno-kulturalnych oraz
rozwijanie sprawności ruchowej.
Rozwijanie sprawności ruchowej polega na zachęcaniu dzieci i tworzeniu
im warunków do różnorodnych zabaw ruchowych, indywidualnych i zespołowych,
z wykorzystaniem przyborów, przyrządów oraz warunków terenowych i klimatycznych.
Treści dotyczące rozwijania ogólnej sprawności ruchowej obejmują zabawy i ćwiczenia
kształtujące prawidłową postawę ciała, zabawy i ćwiczenia orientacyjno-porządkowe oraz
zabawy i ćwiczenia z elementami równowagi, rzutu, celowania, toczenia i noszenia,
wspinania się, skoku i podskoku, zabawy i ćwiczenia na czworakach, bieżne, na śniegu
i lodzie oraz w wodzie. Realizacja treści w tym zakresie dąży do wzmocnienia organizmu
dziecka, jego zahartowania, podniesienia ogólnej sprawności ruchowej, nabycia
umiejętności rekreacyjno-sportowych oraz rozwijania inwencji twórczej12.
Obowiązkiem każdego przedszkola, oprócz odpowiedniej organizacji procesu
wychowawczego, polegającego głównie na zapewnieniu dzieciom zgodnego z zasadami
higieny trybu życia, rozkładu dnia, a także wszystkich czynności i zajęć, niezbędna jest
również baza działania13.
Materialne wyposażenie przedszkola, sale i teren stanowią środowisko
wychowawcze, które aktywnie działa na dziecko. Dla zapewnienia realizacji programu
i wszechstronnego rozwoju dzieci, każde przedszkole powinno posiadać ogród z placem
zabaw, salę zajęć zaopatrzoną w sprzęt oraz przybory i pomoce naukowe. Jednak
w rzeczywistości nie zawsze tak jest14.
12 Klim-Klimaszewska A., Pedagogika przedszkolna, Polski Instytut Wydawniczy, Warszawa 2005,
str. 101-102 13 Wlaźnik K., Wychowanie fizyczne w przedszkolu, Wydawnictwo JUKA, Łódź 1996, str. 24 14 Tamże, str. 24
29
1.4. Cele i założenia programu Przedszkoliady15
Jak wynika z podstawy programowej z zakresu wychowania przedszkolnego
obowiązkiem placówek przedszkolnych jest między innymi stworzenie podstawowych,
niezbędnych warunków dla zaspokojenia ruchowych potrzeb rozwojowych dzieci i jak
najpełniejszej realizacji zadań programowych w zakresie wychowania fizycznego. Dobrze
jest więc wychodzić naprzeciw programom, systemom, projektom dodatkowo wspierającym
wywiązanie się z powierzonych zadań. Inicjatywy te podpowiadają placówkom ciekawe
rozwiązania prowadzenia zajęć i wprowadzają nowe elementy z zakresu wychowania
fizycznego dla dzieci w wieku przedszkolnym. Takim właśnie przedsięwzięciem
wprowadzającym powiew świeżości i nowoczesności w przedszkolach jest ogólnopolski
system Przedszkoliada.
Ogólnopolski system Przedszkoliada powstał w 2008 roku w Łodzi, a jego
założycielem i pomysłodawcą jest jeden z obecnych promotorów - Jarosław Paradowski.
Od roku szkolnego 2010-2011 marka Przedszkoliada przeszła w ręce firmy Sysko
oraz przerodziła się w system franczyzowy z teraźniejszym logo i całą strategią
marketingową.
Obecnie zajęcia prowadzone są w 111 przedszkolach, przez 20 franczyzobiorców
a uczestniczy w nich 2880 dzieci.
Maskotką przedsięwzięcia jest Kangur, który jest przyjacielem wszystkich dzieci
aktywnych fizycznie i sam codziennie uprawia sport i ćwiczy z piłką.
Ryc. 1. Logo Przedszkoliady
*źródło: http://www.przedszkoliada.pl
15 http://www.przedszkoliada.pl/
30
Ryc.2. Wizyta Kangura w Stalowej Woli
*źródło: https://www.facebook.com/przedszkoliada
Ryc. 3. Wizyta Kangura w Przedszkolu nr 52 w Łodzi
*źródło: https://www.facebook.com/przedszkoliada
31
Na dzień dzisiejszy zasięg Przedszkoliady obejmuje aż 12 województw:
dolnośląskie, kujawsko-pomorskie, łódzkie, małopolskie, mazowieckie, podkarpackie,
podlaskie, pomorskie, śląskie, świętokrzyskie, wielkopolskie i zachodnio-pomorskie.
Ryc.4.Zasięg programu Przedszkoliada
źródło: zbiór własny
Misją programu Przedszkoliady jest zapewnienie dzieciom rozrywki i edukacji
ruchowej, która jest bardzo ważna w dzisiejszym młodym społeczeństwie. Poprzez sieciowe
możliwości i spójny program w całym kraju, obniża wiek dzieci, w którym są one rozwijane
ruchowo. Rodzicom dzieci na końcu przygody z Przedszkoliadą, organizatorzy przekazują
informacje, gdzie warto skierować dziecko, celem kontynuowania przygody ze sportem.
Widząc uśmiech dzieci podczas zajęć i eventów Przedszkoliady, wiadomo, że warto.
Głównym celem programu Przedszkoliady jest wytworzenie u przedszkolaków
zainteresowania i potrzeby regularnej aktywności fizycznej. Sprzyja to przygotowaniu
ogólnorozwojowemu dzieci, co procentuje w codziennym życiu, ale także przy uprawianiu
sportu w późniejszym wieku. Zajęcia, poprzez swoją formę przygotowują dziecko mentalnie
do aktywności fizycznej i działania w grupie.
32
Do celów głównych zalicza się:
polepszenie ogólnego stanu zdrowia;
uświadomienie korzyści wynikających z aktywności fizycznej;
zapewnienie harmonijnego rozwoju fizycznego dziecka;
przygotowanie mentalne do współpracy w grupie, zdrowej rywalizacji,
umiejętności pogodzenia się z przegraną oraz szacunku do przeciwnika;
popularyzacja aktywności fizycznej u przedszkolaków poprzez zabawę
i ćwiczenia.
Pierwsze półrocze zajęć programu Przedszkoliady ma charakter adaptacyjny, jego
celem jest zainteresowanie dzieci aktywnością ruchową i fizyczną poprzez gry i zabawy
z piłkami. Działania założone na drugie półrocze nastawione są na podtrzymanie ciągłości
aktywności fizycznej dzieci. Poprzez wykorzystanie różnorodnych form i treści ma zostać
osiągnięty cel nadrzędny, czyli wykazywanie przez dzieci chęci do uprawiania aktywności
fizycznej.
Sprzyja to również rozwojowi konkretnych umiejętności z zakresu gier takich jak
piłka nożna, siatkówka, koszykówka, tenis czy piłka ręczna. Położenie nacisku na rozwój
celowy umiejętności oraz ich różnorodność służy ogólnemu rozwojowi zdolności
motorycznych u dziecka. Dzięki temu dzieci zyskują samoświadomość celowości ćwiczeń,
rozwijając się wszechstronnie.
Do szczegółowych celów kształcenia zaliczamy:
dostrzeganie wpływu grupy na jednostkę;
wyposażenie przedszkolaków w podstawowe umiejętności z zakresu kultury
fizycznej;
radzenie sobie z konfliktami;
uświadomienie dzieciom ich możliwości;
znajomość różnych rodzajów ćwiczeń, gier i zabaw;
kształtowanie umiejętności wykonywania podstawowych ćwiczeń z zakresu
aktywności fizycznej;
motywowanie do pracy i osiągania lepszych wyników;
nauka pokonywania zmęczenia i słabości;
określenie kierunku dalszego rozwoju fizycznego dzieci, poprzez ich aktywność
fizyczną.
33
Do szczegółowych celów wychowawczych zaliczamy:
wszechstronne rozwijanie osobowości;
rozwijanie tolerancji wobec innych osób;
przejawianie postawy szacunku wobec innych osób i ustalonych zasad;
kształtowanie aktywnych postaw społecznych, np. odwagi cywilnej;
rozróżnianie i ocenianie postaw człowieka;
budzenie zdolności do empatii;
kształtowanie u uczniów umiejętności słuchania i rozumienia innych ludzi oraz
potrzeby doskonalenia się;
rozwijanie poczucia humoru i zdolności do autoironii;
uświadomienie odpowiedzialności za zdrowie własne i innych;
kształtowanie pożądanych zachowań i postaw u młodych ludzi (stosowania zasad
fair play);
wdrażanie zasad zdrowej sportowej rywalizacji;
wprowadzanie zasad organizacji lekcji;
poszanowanie cudzego mienia;
pomoc koleżeńska podczas wykonywania ćwiczeń.
Z kolei w szczegółowych treściach kształcenia uwzględniamy:
1. ukierunkowane i specjalne ćwiczenia przygotowujące do aktywności fizycznej;
2. podstawowe zagadnienia z zakresu nazewnictwa części ciała;
3. podstawowe zagadnienia z zakresu nazewnictwa konkretnych ćwiczeń;
4. nauka organizacji prowadzenia zajęć (np. okrzyk powitalny, czas na odpoczynek,
wspólne pożegnanie);
5. przekazanie podstawowych zagadnień związanych z bezpieczeństwem zajęć;
6. oswojenie z przyborem – piłką;
7. ćwiczenie umiejętności z zakresu czucia położenia i ruchów ciała w przestrzeni;
8. ćwiczenie umiejętności z zakresu czucia położenia ciała względem ruchomego
przyboru;
9. ćwiczenie koordynacji oko-ręka;
10. ćwiczenia koordynacyjne całego ciała;
11. ćwiczenia podane w konwencji zabaw rozwijające zwinność oraz zręczność;
12. podstawowe techniki biegowe z piłką;
34
13. podstawowe techniki kopnięć piłki;
14. podstawowe techniki rzutów piłką;
15. podstawowe techniki odbijania piłki od ziemi;
16. podstawowe techniki łapania piłki;
17. rozwój umiejętności motorycznych (kondycyjnych, koordynacyjnych,
kompleksowych);
18. nauczenie zasad rywalizacji grupowej za pomocą gier/zabaw/ćwiczeń;
19. szczególny nacisk w grach i zabawach na dokładność wykonywania ćwiczeń;
20. umożliwienie przedszkolakom współorganizowania zajęć (np. wybór ćwiczeń).
Po ukończeniu programu Przedszkoliady uczeń:
wie, jaki wpływ na nasz organizm ma ruch;
wie, ile czasu potrzeba, by stać się sprawnym;
potrafi sprawić, aby ćwiczenia stały się nawykiem;
zna różnego rodzaju ćwiczenia z piłkami;
zna różne formy gier i zabaw grupowych;
zna zasady higienicznego postępowania w odniesieniu do otoczenia;
wie jak bezpiecznie zachować się w czasie zajęć ruchowych;
rozumie, na czym polega dobre komunikowanie się i współpraca z innymi.
W koncepcji Przedszkoliady poszczególne zajęcia składają się z 5 podstawowych
części: rozgrzewki, ćwiczeń z zakresu rozwoju wszechstronnego, ćwiczeń z zakresu rozwoju
celowego ukierunkowanego na jedną z pięciu dyscyplin sportowych (piłka nożna,
koszykówka, piłka ręczna, siatkówka i tenis), zabaw ogólnych oraz zakończenia lekcji
w formie rozluźnienia.
Program zajęć Przedszkoliady oprócz ogólnego rozwoju zdolności motorycznych
u dziecka ma za zadanie nauczyć dziecka podstaw wybranych dyscyplin sportowych, aby
przygotować dziecko do kontynuacji przygody ze sportem po ukończeniu wieku
przedszkolnego. W tym celu do programu zajęć Przedszkoliady oprócz ćwiczeń
ogólnorozwojowych zostały wprowadzone ćwiczenia z zakresu rozwoju celowego
ukierunkowanego na konkretne dyscypliny sportowe.
Zajęcia, które zostały stworzone w celu zapoznania dzieci w wieku przedszkolnym
z szeroko rozumianą kultura fizyczną noszą nazwę „Przedszkole i Piłka”. Mają na celu
35
pierwszy kontakt dziecka z wychowaniem fizycznym zarówno w ujęciu zabawy, zajęć
sportowych jak i szerzej, w przygotowaniu dziecka pod względem mentalnym do
współpracy w drużynie oraz wpojenia zasad zdrowej rywalizacji sportowej.
Promowanie aktywności ruchowej u dzieci jest nadrzędną koniecznością
warunkującą kształtowanie nawyków służących konserwacji i doskonaleniu zdrowia,
zachowań prozdrowotnych i rozwinięciu pozytywnego zainteresowania dbałością o swoje
zdrowie w oparciu o poznane wiadomości.
Program „Przedszkole i Piłka” zawiera treści z zakresu gier i zabaw
z wykorzystaniem przyboru, jakim jest piłka w ramach jednych zajęć tygodniowo. Składa
się on ze szczegółowo opracowanych lekcji rozpisanych na czas całego roku
przedszkolnego.
W pierwszym półroczu dzieci poprzez zabawę i ćwiczenia są uczone aktywności
fizycznej i różnych jej form.
W drugim półroczu natomiast będą wykorzystywać poznane elementy gier i zabaw
ruchowych do rozwoju swoich zdolności motorycznych na zajęciach jak i podczas
Przedszkoliada Event (lokalna impreza sportowo-rozrywkowa), który nie tylko przysporzy
radości przedszkolakom z racji uczestnictwa w imprezie sportowej, ale będzie poniekąd
formą ewaluacji działań z pierwszego półrocza.
Okres trwania programu Przedszkoliady to dwa lata podczas, których dzieci
rozwijają swoje zdolności motoryczne a także nabywają podstawowe umiejętności z takich
dyscyplin sportu, jak: piłka nożna, koszykówka, siatkówka, tenis czy piłka ręczna.
36
Ryc.5. Zajęcia w Przedszkolu nr 13 w Pabianicach
źródło: http://www.przedszkoliada.pl
Ryc. 6. Zajęcia stacjonarne w Białymstoku
*źródło: https://www.facebook.com/przedszkoliada
37
Ryc. 7. Zajęcia stacjonarne w Łodzi
*źródło: https://www.facebook.com/przedszkoliada
Ryc. 8. Zajęcia w Przedszkolu nr 3 w Płońsku
*źródło: https://www.facebook.com/przedszkoliada
38
1.5. Franczyza Przedszkoliady16
Przedszkoliada chce swoim zasięgiem objąć cały kraj. Marzeniem przedsięwzięcia
jest to aby każdy przedszkolak w Polsce miał możliwość rozwijania się ruchowo poprzez
uczestnictwo w zajęciach ruchowych, eventach i projektach dodatkowych Przedszkoliady.
Strategia rozwoju misji i marki Przedszkoliady opiera się lokalnie na pracy
promotorów (franczyzobiorców). System poszukuje firm lub osób gotowych do otworzenia
własnej działalności gospodarczej, zainteresowanych współpracą w zakresie promocji marki
Przedszkoliada na rynkach lokalnych w całym kraju.
Przedszkoliada dostarcza korzyści, których szukają potencjalni franczyzobiorcy
poprzez niezależność, sprawdzony model biznesowy oraz rynek o dużym potencjale
wzrostu. Prowadzi swoich franczyzobiorców w karierze promotora „krok po kroku”, tak by
osiągnęli największe korzyści i realizowali misję Przedszkoliady wśród jak największej
grupy aktywnych dzieci.
Ważnym atutem działalności w charakterze promotora Przedszkoliady jest brak
konieczności posiadania biura, czy wynajmu powierzchni komercyjnej. Do prowadzenia
biznesu wystarczy komputer, telefon i samochód. Istnieje kilka kluczowych czynników
społecznych i gospodarczych potwierdzających potencjał rynku, na którym funkcjonuje
Przedszkoliada:
pasywność dzieci - co roku, dzieci spędzają coraz więcej czasu oglądając telewizję,
grając w gry wideo i spędzając czas przy komputerach;
świadomość o konieczności rozwoju ruchowego - coraz więcej rodziców,
dyrektorów przedszkoli i wychowawców, którzy są wśród zagrożeń wynikających
z zaniedbań ruchowych, szuka programów, które rozwijają dzieci fizycznie
i pomagają w rozwijaniu edukacji fizycznej i rozrywki ruchowej, tak ważnej
u przedszkolaków.
16 http://www.przedszkoliada.pl/
39
Promotor Przedszkoliady jest zobowiązany do:
pozyskiwania przedszkoli;
wyszukiwania i koordynowania pracy instruktorów;
raportowania do franczyzodawcy z prowadzonej działalności;
prowadzenia rozliczeń w odniesieniu do prowadzonej działalności;
nadzorowania prawidłowości i jakości realizowania przez instruktorów programu
„Przedszkole i piłka”, jak i pozostałej działalności promotora w ramach systemu;
organizacji lokalnej imprezy Przedszkoliada Event;
organizacji projektów specjalnych adresowanych do przedszkolaków;
realizacji kampanii promocyjnych i marketingowych sieciowych partnerów
Przedszkoliady;
rozwoju marki Przedszkoliada na terenie działania promotora;
współpracy z lokalnymi klubami sportowymi, mediami, uczelniami, partnerami
i władzami, szczególnie w odniesieniu do organizacji Przedszkoliada Event.
Podsumowując ogólnopolski system Przedszkoliada może być realizowany w każdym
miejscu w kraju. Nie wymaga dużej inwestycji, ale za to wymaga dużego zaangażowania
w rozwój jego misji. Franczyzobiorcy powinni mieć doświadczenie ze sportem
i w kontaktach z dziećmi. W systemie najważniejszy jest człowiek i jego potencjał, a nie
jego zasoby finansowe, od franczyzobiorców nie jest pobierana żadna opłata za zakup
licencji. W ten sposób Przedszkoliada stwarza możliwość otworzenia własnego
dochodowego biznesu, młodym zdolnym osobom, które szukają pomysłu na swoją karierę
zawodową.
40
1.6. „Przedszkoliada Tour” – imprezy dla przedszkolaków17
Ogólnopolski system Przedszkoliada z roku na rok rozszerza swoją działalność
w zawrotnym tempie. Oprócz zajęć „Przedszkole i Piłka” w przedszkolach, cyklu imprez
Przedszkoliada Tour organizuje również wizyty maskotki kangura w placówkach, spotkania
z klubami sportowymi, a w tym roku po raz pierwszy został zorganizowany majowy
weekend z Przedszkoliadą w Wiśle.
Przedszkoliada Tour to największy w Polsce cykl imprez o charakterze rozrywkowo-
ruchowym dla przedszkolaków. Imprezy organizowane są w wybranych halach sportowych,
we współpracy z lokalnymi władzami i mediami.
Wszystkim uczestnikom Przedszkoliada Tour organizatorzy oferują:
rozrywkę i edukację ruchową;
kreowanie postawy Fair Play, jak i zasad zdrowej, sportowej rywalizacji;
aktywną formę spędzenia czasu i możliwość prezentacji umiejętności;
atrakcje i niespodzianki, tak przez nich lubiane (między innymi obecność kangura
Przedszkoliady);
możliwość zabawy i współzawodnictwa;
oprawę artystyczną gwarantującą wspaniałą zabawę.
Co roku Przedszkoliada Tour rozpoczyna w Łodzi swoje tournée, które realizuje w całej
Polsce. Impreza odbywa się zawsze w Hali Centrum Sportu i Rekreacji Uniwersytetu
Łódzkiego przy ul. Styrskiej 20/24. Stałym współorganizatorem łódzkiego przedsięwzięcia
jest Wydział Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego. Od czterech lat w sportowych
zmaganiach dzieciom towarzyszą sportowcy AZS-u Łódź oraz studenci Wydziału Nauk
o Wychowaniu Uniwerystetu Łódzkiego, którzy kierowani przez Dr Annę Maszorek-
Szymalę, w ramach wolontariatu pomagają w organizacji imprezy.
W 2013 roku w Przedszkoliada Tour wzięło udział około 4000 dzieci. Imprezy odbyły
się na przełomie od stycznia do kwietnia 2013 roku w Łodzi, Łasku, Zgierzu, Gliwicach,
Lublinie, Stalowej Woli, Chojnicach, Słupsku, Ostrowie Wielkopolskim, Kędzierzynie
Koźle, Kielcach, Turku, Szczecinie, Legnicy, Oławie, Wieliczce, Luboniu, Jastrzębiu
Zdroju, Stargardzie Szczecińskim, Kaliszu i Wrocławiu.
17 http://www.przedszkoliada.pl/
41
Ryc. 9. Przedszkoliada Tour 2013 źródło: zbiór własny
Ryc.10. Przedszkoliada Tour 2013 – podsumowanie
źródło: https://www.facebook.com/przedszkoliada
42
W 2014 roku Przedszkoliada Tour miała możliwość zabawy, współzawodnictwa
i prezentacji nabytych podczas zajęć Przedszkoliady z ponad 3000 dziećmi.
Eventy odbyły się na przełomie od stycznia do kwietnia br. w Łodzi, Stalowej Woli,
Szczecinie, Dąbrowie Górniczej, Białymstoku, Chojnicach, Bydgoszczy, Tomaszowie
Mazowieckim, Słupsku, Trójmieście, Starogardzie Gdańskim, Kaliszu, Ostrowie
Wielkopolskim, Luboniu, Turku, Kielcach, Krakowie, Pawłowicach, Legnicy, Wrocławiu,
Zduńskiej Woli i Stargardzie Szczecińskim.
Ryc.11. Przedszkoliada Tour 2014
źródło: zbiór własny
43
Ryc.12. Przedszkoliada Tour 2014 – podsumowanie
źródło: https://www.facebook.com/przedszkoliada
Spadek liczby dzieci biorących udział w zajęciach Przedszkoliady w roku 2014 jest
spowodowany wprowadzeniem dnia 18 lipca 2013 roku zmiany ustawy o systemie oświaty,
która została ogłoszona dnia 13 czerwca 2013 roku. Od 1 września 2013 roku weszła w życie
ustawa, która drastycznie zmienia zasady prowadzenia w przedszkolach dodatkowych,
płatnych zajęć. Rodzice powinni za nie płacić najwyżej złotówkę za godzinę – resztę
kosztów pokryć mają samorządy z rządowych dotacji. Co więcej, zajęcia prowadzić
powinni, nie zewnętrzne firmy, lecz wykwalifikowani nauczyciele. Ministerstwo twierdzi,
że celem ustawy było umożliwienie uczestnictwa w dodatkowych zajęciach wszystkim
dzieciom, a nie tylko tym, których rodziców na to stać. Sytuacja ta wywołała wiele
kontrowersji i dyskusji zarówno w Rządzie jak i w środowisku rodziców przedszkolaków.
Wprowadzona w pośpiechu, w okresie wakacyjnym ustawa nie do końca
zrewolucjonizowała sposób, w jaki uczą i bawią się dzieci. Na szczęście w branży wiele
osób wpadło już na pomysł, by to bezpośrednio rodzice podpisywali umowy z firmami
z pominięciem przedszkoli. Placówki będą jedynie udostępniać sale na zasadzie wynajmu,
darowizny czy użyczenia. Jak widać większość miejscowości poszło w tym kierunku18.
Przedsięwzięcie w 2013 roku składało się z 21 imprez, natomiast w 2014 roku
z 22 imprez. W sukcesie Przedszkoliada Tour biorą zawsze udział promotorzy lokalni,
instruktorzy, partnerzy ogólnopolscy, władze miast, wolontariusze, uczelnie, kluby
sportowe, jednostki administracji publicznej, lokalne telewizje, rozgłośnie, gazety i portale,
a także lokalni partnerzy.
18 http://orka.sejm.gov.pl/proc7.nsf/ustawy/1312_u.htm
44
Dodatkowych walorem jest fakt, iż do współpracy z Przedszkoliadą chętnie przyłączają
się znani i cenieni sportowcy, którzy czynnie biorą udział w wydarzeniach, poprzez
prowadzenie i nadzorowanie konkurencji sportowych oraz wspólną zabawę z dziećmi.
W roku 2014 razem z Przedszkoliadą bawili się m.in.: zawodnicy PGE SKRY Bełchatów,
piłkarze MKS Oława, siatkarki MGLKS "Sobieski", piłkarki Olimpii Szczecin, futsaliści
Pogoni' 04 Szczecin (Michał Kubik i Artur Jurczak), szczypiornistki Pogoni Baltica
Szczecin (Patrycja Noga i Lucyna Wilamowska), koszykarki Wilczyc Morskich Szczecin
(Agnieszka Kaczmarczyk i Aneta Kotnis), siatkarze LOTOSU TREFLA Gdańsk oraz
Mistrzynie Polski w siatkówkę z zespołu ATOMU TREFLA Sopot (Justyna Łukasik,
Magdalena Kuziak).
Wszystkie imprezy w ramach tournée organizowane są przez lokalnych promotorów
Przedszkoliady we współpracy i pod nadzorem centrali oraz na podstawie sieciowych
wytycznych organizacyjnych, na wzór sieciowego scenariusza. Program imprez uwzględnia
zabawy ruchowe, prezentacje umiejętności uczestników, animacje, zdrowe przekąski
i napoje, konkursy i wiele innych atrakcji. Znajomość lokalnych uwarunkowań oraz pełne
zaangażowanie w projekt zawsze zapewniają właściwy standard organizacyjny. Oczywiście
ważną częścią imprez Przedszkoliady są kibice aktywnych przedszkolaków, dla których
organizatorzy zawsze przygotowują specjalne niespodzianki. Znany przez większość dzieci
i bardzo charakterystyczny jest okrzyk wszystkich widowisk Przedszkoloiady, który brzmi:
„To nie pomyłka – przedszkole i piłka!”.
Biorąc udział, jako wolontariusz z ramienia Uniwersytetu Łódzkiego, w trzech eventach
z cyklu imprez Przedszkoliada Tour w latach 2011, 2012 oraz 2013 mogłam z bliska
przyjrzeć się zarówno organizacji jak i przebiegowi całej imprezy. Czas, który spędziłam
wykonując powierzone mi zadania wspominam pozytywnie. Widowiska takie jak te
umożliwiają wolontariuszom – studentom zdobyć nowe doświadczenia i umiejętności
w pracy z dziećmi, co jest ich dodatkową wartością. Podstawą do pracy na pewno jest
uśmiech i pogoda ducha. Uważam, że cele imprezy były zawsze zrealizowane
stuprocentowo. Organizacja całej imprezy była przemyślana i zapewne opracowywana na
podstawie wcześniej popełnianych błędów, a także odniesionych sukcesów
organizatorskich.
Jednak największymi i priorytetowymi wartościami tego konceptu jest uśmiech
aktywnych przedszkolaków szczęśliwych i dumnych w ruchu. To nie tylko przyszłość
polskiego sportu, to przyszłość zdrowej Polski.
45
Ryc.13. Przedszkoliada Tour 2014 – Słupsk
źródło: https://www.facebook.com/przedszkoliada
Ryc.14. Przedszkoliada Tour 2014 – Stalowa Wola
źródło: https://www.facebook.com/przedszkoliada
46
Ryc.15. Przedszkoliada Tour 2014 – Legnica
źródło: https://www.facebook.com/przedszkoliada
Ryc.16. Przedszkoliada Tour 2013 – Łódź
źródło: https://www.facebook.com/przedszkoliada
47
Ryc. 17. Przedszkoliada Tour 2013 – Turek
źródło: https://www.facebook.com/przedszkoliada
Ryc.18. Przedszkoliada Tour 2013 – Łask
źródło: https://www.facebook.com/przedszkoliada
48
1.7. Opinie dotyczące systemu Przedszkoliada19
Ogólnopolski system Przedszkoliada jest coraz bardziej znany i rozpowszechniany
na terenie Polski. Wynika to ze zwiększającej się liczby informacji, na temat działania
Przedszkoliady, pojawiających się w gazetach, radiu, telewizji i najbardziej powszechnym
przekaźniku informacji – Internecie. System ten, jak większość działalności w dzisiejszych
czasach, ma również swoją stronę internetową oraz funpage na portalu społecznościowym
Facebook. Dzięki tym narzędziom organizatorzy Przedszkoliady bardzo łatwo i szybko
mogą zdawać relacje z odbytych eventów w różnych miastach Polski, podawać informacje
o zbliżających się imprezach oraz dzielić się sukcesami zarówno swoimi, jak i swoich
podopiecznych. Bardzo ważne i wartościujące są też opinie na temat Przedszkoliady osób
związanych zarówno z pedagogiką jak i ze sportem. Stanowiska jakie zajmują, autorytety
w dziedzinie nauki i sportu, w temacie Przedszkoliady są ogólnodostępne na stronie
internetowej w zakładce oznaczonej jako „Loża VIP”.
Profesor dr hab. Antoni Gajewski były prorektor Akademii Wychowania Fizycznego
oraz były Dziekan Wydziału Wychowania Fizycznego AWF w Warszawie w taki sposób
wyraził swoją opinię:
W latach trzydziestych ubiegłego wieku pojawiło się powiedzenie „sport to zdrowie”.
W tamtych czasach sport kojarzył się przede wszystkim z ruchem, a pojęcie to wyrażało
w rzeczywistości przekonanie, iż „ruch to zdrowie”. Po Drugiej Wojnie Światowej, w wyniku
olbrzymiej liczby badań prowadzonych na całym świecie, twierdzenie, że ruch to zdrowie
uzyskało podstawy naukowe. W rezultacie Światowa Organizacja Zdrowia nie tylko uznaje
ruch jako jeden z podstawowych środków profilaktycznych zapobiegający wielu chorobom,
ale także określa normy aktywności fizycznej dla ludzi w różnym wieku. Szczególną uwagę
zwraca się przy tym na systematyczność wysiłku oraz odpowiednio długi czas jego trwania.
Z badań młodzieży szkolnej, zapoczątkowanych przez prof. dra hab. Romualda
Trześniowskiego w 1960 r., a potem przez kilkadziesiąt lat kontynuowanych przez prof. dra
hab. Ryszarda Przewędę z Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego
w Warszawie wynika, że następującym w czasie korzystnym zmianom w rozwoju
biologicznym młodzieży szkolnej towarzyszą niekorzystne zmiany w jej sprawności
fizycznej. Badania prowadzone przeze mnie i zespół pod moim kierunkiem na tej samej
Akademii wskazują, że niska sprawność związana jest z biernym spędzaniem czasu wolnego
przez większość młodzieży szkolnej oraz z małą aktywnością fizyczną. W dobie komputerów
19 http://www.przedszkoliada.pl/
49
i telewizji obydwa te zjawiska nie zaskakują. Powstaje pytanie, czy brak aktywności
fizycznej nie jest zjawiskiem powszechnym także w młodszym wieku, wśród przedszkolaków?
Kiedy przyglądamy się przedszkolakowi w wieku 3-6 lat w czasie zabawy, mamy wrażenie,
że bezustannie jest w ruchu, a na usta ciśnie się określenie „żywe srebro.” Czy jednak
stosunkowo krótkie okresy ruchu nie są przeplatane dłuższymi okresami zabawy o innym
charakterze, nie wymagającej ruchu? Czy jest to więc dawka ruchu wystarczająca dla
malucha? Jeśli nie, to mamy prawo spodziewać się, że rodzice zorganizują mu odpowiednie
zabawy ruchowe. Ale czy po pracy znajdują na to wolny czas? Czy większą część wolnego
czasu nie przeznaczą na czytanie dziecku książek, co przecież jest tak bardzo istotne dla jego
prawidłowego rozwoju umysłowego. A jeśli nie mogą pogodzić zajęć domowych z opieką
nad dzieckiem jakże często proponują „puszczę ci bajkę w telewizorze” „masz grę
komputerową dlaczego nie pograsz” itd. Pozostaje jeszcze przedszkole. W niektórych
przedszkolach prowadzone są systematycznie, trwające wystarczająco długo zajęcia
ruchowe dla dzieci. Większość przedszkoli, podobnie jak rodzice, dba jednak przede
wszystkim o rozwój umysłowy dziecka, organizując dodatkowe zajęcia z języków obcych,
muzyki czy zajęcia plastyczne. Porcja ruchu to najczęściej czas spędzany na świeżym
powietrzu. Dzieci bawią się wtedy w piaskownicy, huśtają czy też korzystają z innych
urządzeń na placu zabaw. Tylko przez krótki czas są naprawdę w ruchu. Istnieje więc
wyraźna luka między naszą dbałością o rozwój umysłowy dziecka i dbałością o jego rozwój
fizyczny jak i sprawność fizyczną. Tę pustą przestrzeń wypełnia w moim odczuciu program
„Przedszkoliady”.
Przedszkoliada to niezwykle ciekawy, mający wiele zalet program rozrywki ruchowej
dla dzieci. Jakie są jej zalety? Zacznijmy od tego, że zajęcia są prowadzone przez cały rok
szkolny, a więc zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia dotyczącymi
systematyczności wysiłku fizycznego. Spełniony jest też drugi warunek ŚOZ, mianowicie
każde zajęcie trwa na tyle długo, aby utrwaliły się korzystne efekty zdrowotne ruchu. Tym
samym Przedszkoliada wyrabia u dzieci potrzebę regularnej aktywności fizycznej.
Program zajęć jest logicznie ułożony - od zajęć najprostszych do coraz bardziej
złożonych. W rezultacie prowadzonych ćwiczeń u dziecka wyrabia się koordynacja całego
ciała i koordynacja oko- kończyna, a także umiejętność czucia położenia i ruchów ciała
w przestrzeni oraz względem ruchomego przyboru.
Częścią programu Przedszkoliady jest uczestnictwo w imprezie o charakterze
zawodów sportowych co umożliwia dzieciom poznanie zasad zdrowej rywalizacji sportowej.
Na koniec powiedzmy co jest jedną z największych zalet tego systemu rozrywki ruchowej.
50
Otóż jest nią piłka, która w wieku przedszkolnym stanowi jedną z najulubieńszych zabawek
dziecka. Można ją kopnąć można za nią biegać, można ją rzucić, a co najważniejsze – do tej
zabawy z przyjemnością włączają się dorośli. Przedszkoliada to więc radosna i zdrowa
rozrywka ruchowa dla przedszkolaka!
Profesor dr hab. Grzegorz Michalski, były Dziekan Wydziału Nauk o Wychowaniu
Uniwersytetu Łódzkiego również wyraził swoją opinię na temat systemu Przedszkoliady:
Wydział Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego aktywnie uczestniczy w wychowaniu
społeczeństwa. Kształcimy absolwentów pedagogiki ze specjalnościami, które w dzisiejszych
czasach pomagają w formowaniu najmłodszych pokoleń. Nasi studenci aktywnie uczestniczą
w organizacji imprez sportowych, jako animatorzy aktywności ruchowej od najmłodszych
lat wychowują przez sport i do sportu. Zdrowy styl życia prowadzony przez rodziców
i przedszkolaków, wspólne sportowanie, zabawy z piłką i szukanie talentów to atuty
przedsięwzięcia, jakim jest Przedszkoliada. W całej Polsce uczestniczy w zabawach z piłką
ponad mnóstwo dzieci, w Łodzi ponad 700 dzieci w ciągu dwóch dni (15-16.03.) Uniwersytet
Łódzki gościł na obiekcie CWFiS, a studenci Pracowni Wychowania Fizycznego
i Zdrowotnego współorganizując Event, nabierają praktyki i mają okazję do sprawdzenia
swoich umiejętności organizatorskich.
Udzielając Patronatu Przedszkoliadzie jako Dziekan Wydziału Nauk o Wychowaniu
patronuję i kibicuję najmłodszym sportowcom. Przedszkolaki zachwycone obiektem
i sportową atmosferą zapewniały, że wrócą na Uczelnię w przyszłości. Budowanie trwałych
relacji, także poprzez organizowanie innych sportowych imprez na Uniwersytecie Łódzkim
– Igrzysk Przedszkolaków i Rodzinnych Dni Sportu w soboty dla dzieci i rodziców wpływa
na kształtowanie prozdrowotnych postaw w społeczeństwie.
Współpraca w ramach Wydziałowej Rady Pracodawców, utworzonej przy Wydziale
Nauk o Wychowaniu z organizatorami Przedszkoliady zakłada dalszy rozwój i wsparcie
metodyczno-naukowe udzielane przez naszych nauczycieli akademickich. Cieszy fakt
rozwoju Przedszkoliady.
Prof. dr hab. med. Jerzy Smorawiński Rektor Akademii Wychowania Fizycznego
w Poznaniu jest zadowolony z faktu, że Przedszkoliada zapewnia przedszkolakom
atrakcyjną rozrywkę ruchową, dzięki czemu rozwijają swoją aktywność fizyczną,
poprawiają kondycję i poznają zasady fair-play. Twierdzi, że takie działania mają ogromne
znaczenie dla ich podejścia do aktywności fizycznej w przyszłym życiu.
51
Dr Anna Maszorek- Szymala, wykładowca na Wydziale Nauk o Wychowaniu
Uniwersytetu Łódzkiego powiedziała, iż Przedszkoliada system rozrywki ruchowej znany
w całej Polsce cieszy się ogromnym zainteresowaniem nie tylko przedszkolaków ale także
nas naukowców z Uniwersytetu Łódzkiego. Instruktorzy Przedszkoliady poprzez zabawę
z piłką od najmłodszych lat uczą dbałości o zdrowie, przekazują potrzebę aktywności
ruchowej i zdrowego stylu życia, uczą zachowań prozdrowotnych, które pozostaną na całe
życie. Uniwersytet Łódzki Wydział Nauk o Wychowaniu kształcąc specjalistów kultury
fizycznej i zdrowotnej jak najbardziej widzi potrzebę współpracy, dlatego wspomagamy
Przedszkoliadę. Dla ponad 700 dzieci z terenu Łodzi i okolic, biorących udział w zabawie
jest to wielka radość i okazja do spotkania z rówieśnikami, dla naszych studentów okazja do
sprawdzenia swoich umiejętności organizacyjnych. Wciąż wzrastająca popularność
Przedszkoliady jest potwierdzeniem doskonale działającego systemu zajęć, kolorowe piłki,
profesjonalnie przygotowani instruktorzy, pełni zapału i radości z przebywania z dziećmi,
świetnie przygotowany program zajęć – to atuty, z których jesteśmy dumni jako mieszkańcy
Łodzi.
Adam Krzesiński, sekretarz generalny PKOI oraz trzykrotny Olimpijczyk popiera
organizację Przedszkoliady. i realizacji dwóch ciekawych projektów, których celem jest
rozbudzenie wśród dzieci zainteresowań w kierunku aktywnego sposobu na życie
i oswojenie ich z niektórymi dyscyplinami olimpijskimi oraz walorami stanowiącymi istotę
ruchu olimpijskiego. Olimpijczyk ma nadzieję, że przeprowadzenie Przedszkoliady pozwoli
na osiągnięcie wyznaczonych celów i zaszczepienie wśród maluchów postaw, które
przerodzą się w codzienne nawyki i zaowocują w przyszłości talentami sportowymi.
Artur Partyka to dwukrotny medalista Olimpijski i trzykrotny medalista Mistrzostw
Świata w skoku wzwyż. Według niego rozwój ruchowy i edukacja fizyczna są niezwykle
ważne od najmłodszych lat. To ważne, aby już w tym wieku kreować postawy Fair Play
i tłumaczyć jak ważną rolę sport odgrywa w kształtowaniu charakteru. Koncept
Przedszkoliady przyczynia się do rozwoju ruchowego naszego najmłodszego społeczeństwa
i być może dla niektórych aktualnych przedszkolaków będzie początkiem choćby tak
wspaniałej przygody ze sportem, jaką ja miałem przyjemność przeżyć. Żałuję, że za moich
czasów nie było takich inicjatyw w przedszkolach. Z pewnością namawiałbym swoich
rodziców, by być częścią społeczności Przedszkoliady.
Wszystkie opinie dotyczące Przedszkoliady: jej misji, celów programu, schematów
zajęć, a przede wszystkim sposobu ich realizacji są pozytywne. Opiniodawcy wskazali
i wykazali same zalety tego systemu. Umieszczenie takich wypowiedzi na stronie
52
Przedszkoliady było bardzo dobrym pomysłem, ponieważ potwierdzają one wiarygodność
koncepcji oraz bardzo dobry wpływ na wszechstronny rozwój najmłodszych. Ja sama kilka
razy brałam udział w Przedszkoliada Event w Łodzi i również podałabym tylko i wyłącznie
plusy tej inicjatywy. Imprezy organizowane przez Przedszkoliadę są zawsze bardzo dobrze
przygotowane. Dzieci opuszczając widowisko są uśmiechnięte i pełne dobrej, rozpierającej
ich energii, tak więc można założyć, że spełniają one swój cel i wcześniejsze założenia. Jeśli
tylko pojawiają się jakieś niedociągnięcia i usterki, organizatorzy bardzo szybko reagują
poprawiając i eliminując błędy tak by więcej nie miały one miejsca. Dostając taką renomę
na samym początku swojej działalności system Przedszkoliada bardzo dobrze rokuje na
przyszłość.
53
ROZDZIAŁ II
Przegląd badań w literaturze
2.1. Taniec towarzyski jako forma zachowań prozdrowotnych
i forma spędzania czasu wolnego wśród przedszkolaków
(Marta Załuga)
Tematem, a zarówno przedmiotem badań pracy licencjackiej Marty Załugi, studentki
Uniwersytetu Łódzkiego na kierunku pedagogika kultury fizycznej i zdrowotnej, był taniec
jako forma zachowań prozdrowotnych wśród przedszkolaków. Głównym problemem
badawczym było pokazanie jakie elementy tańca towarzyskiego wykorzystywane są
w wychowaniu i rozwoju przedszkolaków. Zajęcia dodatkowe dla dzieci w przedszkolu
mają ogromny wpływ na ich rozwój. Szczególnie jeśli związane są z ruchem, ze sportem
czy tańcem. Wpływają na rozwój zarówno fizyczny jak i psychiczny dziecka. Nauka tańca
w przedszkolu odbywa się przede wszystkim poprzez zabawę.
Głównym celem poznawczym badań było pokazanie, że taniec towarzyski może być
dobrą formą spędzania czasu wolnego. Natomiast cele szczegółowe zostały wyróżnione
w następującej kolejności:
1. Ukazanie walorów zdrowotnych i wychowawczych tańca towarzyskiego.
2. Pokazanie nowej formy spędzania czasu wolnego.
3. Przedstawienie tańca towarzyskiego jako dyscypliny wpływającej na rozwój
psychiczny i fizyczny dzieci.
4. Ukazanie tańca towarzyskiego jako alternatywnej formy spędzania czasu wolnego
wśród dzieci, młodzieży, a także całych rodzin.
5. Pokazanie opinii opiekunek na temat wychowawczych walorów tańca.
6. Poznanie opinii dzieci- uczestników, na temat zajęć tanecznych.
Pytania badawcze są nieodłączną częścią każdej pracy dyplomowej. W tym przypadku
zostały sformułowane w następujący sposób:
1. W jaki sposób taniec może wpłynąć na wychowanie?
2. Dlaczego taniec towarzyski jest dobrą formą spędzania czasu wolnego?
54
3. Na jakie aspekty w rozwoju psychicznym i fizycznym może wpłynąć taniec
towarzyski?
4. Co dzieci najbardziej lubią w tańcu?
Autorka pokusiła się również o sformułowanie hipotez badawczych, które brzmią:
1. Przypuszcza się, że taniec towarzyski jest dobrym elementem wychowania dzieci.
2. Zakłada się, że taniec towarzyski ma pozytywny wpływ na rozwój psychiczny
i fizyczny dzieci.
3. Uważa się, że taniec towarzyski jest odpowiednią formą spędzania wolnego czasu
zarówno wśród dzieci, jak i całych rodzin.
Marta Załuga wykorzystała metodę sondażu diagnostycznego oraz technikę wywiadu.
Wywiady zostały przeprowadzone 24 kwietnia 2012 roku w przedszkolu niepublicznym
„Koliberek” w Łodzi. Respondentami były dzieci, które zostały podzielone według wieku
3-4 lata oraz 5-6 lat a także cztery nauczycielki. Wywiad był nieskategoryzowany, ukryty
oraz zbiorowy w poszczególnych grupach.
Przeprowadzone badania pokazały, że taniec towarzyski jest odpowiednią formą
spędzania czasu wolnego wśród przedszkolaków. Dzieci chętnie uczestniczą w zajęciach
tanecznych, potrafią określić co to jest taniec i czym wyróżnia się taniec towarzyski. Zdają
sobie sprawę, że taniec to również pewnego rodzaju nauka. Wyraźnie widać, że taniec
sprawia im przyjemność, że to dla nich przede wszystkim radość, a możliwość wystąpienia
przed publicznością powoduje podekscytowanie i mobilizację do przygotowania się.
Także nauczycielki swoimi opiniami potwierdziły pozytywny wpływ tańca
na rozwój zarówno fizyczny, jak i psychiczny dzieci. Zauważały chęć dzieci do uczestnictwa
w zajęciach tanecznych a także elementy wychowawcze tańca. Wymieniały zachowania,
jakie dzieci wykazują po zajęciach tanecznych, są to przede wszystkim: nabranie pewności
siebie i odwagi, poprawa sprawności fizycznej, koordynacji ruchowej oraz lepsza
organizacja podczas współpracy w grupie i wzajemne wsparcie.
Badania udowodniły, że postawione hipotezy badawcze są prawdziwe,
a przeprowadzone wywiady potwierdziły postawione pytania badawcze.
1. Taniec pozytywnie wpływa na wychowanie, rozwija samodzielność, sprawia, że
dzieci stają się bardziej pewne siebie.
2. Taniec towarzyski jest dobrą formą spędzania czasu wolnego, ponieważ rozwija
dzieci pod względem fizycznym i psychicznym, a przede wszystkim sprawia
dzieciom przyjemność, lubią uczestniczyć w zajęciach tanecznych.
55
3. Dzieci rozwijają swoją sprawność fizyczną, poprawia się ich koordynacja ruchowa
oraz wydolność. Pod względem psychicznym dzieci stają się odważniejsze, lepiej
współpracują w grupie i są bardziej zdyscyplinowane.
4. Dzieciom najbardziej podoba się w tańcu brak ograniczeń, mają możliwość
wyrażania emocji, radość sprawia im także muzyka.
Wnioskować można, że taniec towarzyski to dyscyplina odpowiednia dla dzieci
i młodzieży oraz dorosłych. Odgrywa wychowawczą rolę i pozytywnie wpływa na rozwój
dzieci i młodzieży. Przedszkolaki w swoich wypowiedziach wielokrotnie wskazywały
na to, że taniec sprawia im przyjemność i radość. Z pewnością można stwierdzić, że jest
dobrym sposobem na spędzanie czasu wolnego.
56
2.2. Rozwój sprawności motorycznej dzieci pięcioletnich (Ewa
Lewandowska)
Kwestie sprawności fizycznej poruszane są w podstawie programowej wychowania
przedszkolnego. Dziecko, które kończy edukację przedszkolną i rozpoczyna naukę w szkole,
powinno być sprawne fizycznie lub sprawne w miarę swoich możliwości, dysponować
sprawnością rąk oraz koordynacją wzrokowo-ruchową potrzebną do rysowania, wycinania
i nauki pisania, a także określać kierunki oraz miejsca na kartce papieru, zaczynając od lewej
strony.
Ponieważ sprawność motoryczna jest ważna dla rozwoju dziecka, pojawia się pytanie,
jakie są możliwości ruchowe dzisiejszych pięciolatków? W zrealizowanych badaniach
postanowiono podjąć ten problem, pomimo świadomości trudności, jakie mogły się pojawić
podczas badania małych dzieci (Wojnarowska, 2010, s. 70).
W prowadzonych badaniach, którymi objęto 1544 dzieci pięcioletnich uczęszczających
do różnych placówek przedszkolnych, przyjęto podział sprawności fizycznej na: motorykę
dużą – dotyczącą ruchów całego ciała i motorykę małą – dotyczącą precyzyjnych ruchów
rąk.
Strategia zastosowana w badaniach zakładała wywołanie sytuacji, podczas której
badający obserwowali interesujące ich zachowania dzieci. Zważywszy na rozległość całych
badań dotyczących dzieci pięcioletnich, ustalono, że w obszarze sprawności fizycznej
badania dotyczyć będą jedynie wybranych sfer możliwości motorycznych dzieci
pięcioletnich. Badając sprawność motoryki dużej, wybrano próby dotyczące koordynacji
statycznej (stanie na palcach) z testu Oziereckiego, a do ustalenia sprawności motoryki małej
wybrano próby grafomotoryczne przygotowujące dzieci w wieku przedszkolnym do nauki
pisania. Zadania te zaliczyć można do kategorii tzw. umiejętności elementarnych,
określanych jako zaradność ruchowa, czyli możliwości motoryczne, które zmieniają się
w ontogenezie i podlegają treningowi. Po analizie zakresu znaczeniowego różnych pojęć
termin „możliwości ruchowe” wydawał się najstosowniejszy w odniesieniu do
prowadzonych badań.
W zakresie motoryki dużej na podstawie wyników badań sformułowano odpowiednie
wnioski. Niemal 60% dzieci potrafiło wykonać zadanie dotyczące stania na palcach na obu
nogach przez 10 sekund. Jednak niepokój może budzić fakt, że ponad 30% dzieci miało
poważne problemy z utrzymaniem równowagi, a 10% dzieci nie potrafiło wykonać tego
57
polecenia wcale. Świadczyć to może o zdecydowanie niższej sprawności w obrębie
koordynacji statycznej całego ciała.
Badane dziewczynki wykazały się zdecydowanie lepszą koordynacją statyczną niż
chłopcy w każdej kategorii zadań. W grupie dzieci, które wykonały całe zadanie, o niemal
14% przeważają dziewczynki, więcej o niemal 7% chłopców zaliczyło próbę tylko dla jednej
nogi, o niemal 6% więcej chłopców niż dziewczynek nie zaliczyło próby w ogóle.
Analizując grupę dzieci, które uzyskały najsłabsze wyniki, można zauważyć,
że najwięcej (procentowo) dzieci, które nie zaliczyły próby, pochodziło z miasteczek
(10,8%), o jeden procent lepiej wypadały dzieci z aglomeracji wielkomiejskich (9,8%),
najlepiej zaś dzieci wiejskie (6,9%). Wyniki podobnie rozkładają się we wszystkich
kategoriach. Najsprawniejsze były pięciolatki mieszkające na wsiach, na drugim miejscu
uplasowały się dzieci zamieszkujące w dużych aglomeracjach miejskich, ostatnie miejsce
przypadło dzieciom zamieszkującym miasta do 100 tysięcy mieszkańców.
W zakresie motoryki małej zostały uzyskane następujące wyniki i wnioski
z przeprowadzonych badań. Jedynie 20% dzieci umiało kalkować bez odrywania rąk. Mimo,
że badania były prowadzone przez cały rok szkolny i niektóre dzieci miały czas żeby
ćwiczyć płynność ruchów, niepokój budzi tak duża liczba dzieci (niemal 80%), które
kalkując odrywały ręce. Dla 79% dzieci kierunek kalkowania był jednoznaczny, 21 % dzieci
wykonało zadanie nie zachowując kierunku pisania. Chłopcy okazali się o 5% lepsi niż
dziewczynki. Ponad 82% dziewcząt i 77% chłopców wykonywało zadanie odrywając ręce.
W ocenie kalkowania zgodnie lub nie z kierunkiem pisma o 3% okazały się lepsze
dziewczynki od chłopców, tzn. 80% dziewczynek i 77% chłopców zachowywało kierunek
kalkowania od lewej do prawej.
Podsumowując ogólne wyniki dotyczące rzeczywistych możliwości rozwoju
umiejętności ruchowych dzieci pięcioletnich objętych opieką przedszkolną wskazują na
następujące zależności:
Co szósty pięciolatek potrafi stać na jednej nodze nodze przez 10 sekund. Co trzecie
dziecko zaliczyło połowę zadania. Aż 10% dzieci w ogóle nie wykonało zadania
koordynacji statycznej. W próbach dotyczących grafomotoryki 80% dzieci kalkuje
odrywając rękę, jednak zgodnie z kierunkiem pisania. Co piąty pięciolatek potrafi
już kalkować bez odrywania ręki, za to nie przestrzega kierunku kreślenia wzorów.
Pięcioletnie dziewczynki okazały się sprawniejsze niż chłopcy w próbach
dotyczących koordynacji statycznej. Dziewczynki częściej niż chłopcy zgodnie
58
z kierunkiem od prawej do lewej. Chłopcy natomiast uzyskali wyższe wyniki niż
dziewczynki w kalkowaniu bez odrywania ręki.
Rozpatrując sprawność pod względem środowiska, najlepsze wyniki w teście
uzyskały dzieci mieszkające na wsi, drugie miejsce zajęły dzieci z dużych
aglomeracji miejskich, a trzecie pięciolatki zamieszkujące miasta do 100 tysięcy
mieszkańców.
Wyniki przeprowadzonych badań pozwalają na uznanie za prawdziwą wypowiedź
Barbary Wojnarowskiej, która twierdzi że obserwowane w badaniach dzieci polskich
zwiększanie się masy i wzrostu nie idzie w parze ze wzrostem kondycji fizycznej.
Dokonując analizy czynności ruchowych, jakie wykonują dzieci uczęszczające
do przedszkoli, można zauważyć, że dużej grupie dzieci odpowiadać będzie
następujący schemat ruchowych, powtarzających się codziennie: przywiezienie
dzieci przez rodziców samochodem do przedszkola; zajęcia ruchowe w przedszkolu;
bieganie na świeżym powietrzu; odwożenie dzieci samochodem do domu i po
powrocie z przedszkola bierne siedzenie przed telewizorem lub monitorem. Takie
ograniczenia ruchowe w okresie rozwijania się sprawności motorycznych określić
można hipokinezą. Biorąc pod uwagę analizę czynności ruchowych i wyniki
przeprowadzonych badań można potwierdzić tezę Barbary Wojnarowskiej, że
skutkiem pogłębiającego się niedostatku ruchu w wieku przedszkolnym jest regres
sprawności fizycznej.
Mimo, że przedmiotem tych badań nie było zaspokajanie potrzeby ruchu przez
placówki wychowania przedszkolnego to podniesiony w podstawie programowej
wychowania przedszkolnego problem zagospodarowania czasu dzieci, tak by miały
czas na zajęcia ruchowe oraz planowe prowadzenie zajęć ruchowych na powietrzu
jest odpowiedzią na zauważalny regres sprawności motorycznych dzieci.
59
2.3. Poziom sprawności dzieci z przedszkola „BAJKA” na tle ich
rówieśników z innych przedszkoli (Marcin Nowak,
Marcin Matysiak)
Głównym celem testu była ocena poziomu sprawności fizycznej dzieci
w przedszkolu „Bajka”, a następnie zestawienie tych wyników z ich rówieśnikami z innych
przedszkoli. Do wykonania oceny posłużono się Wrocławskim Testem Sprawności
Fizycznej, który w opracowaniu Bożeny Sekity został odpowiednio zmodyfikowany dla
dzieci w wieku przedszkolnym. Narzędzie to pozwoliło na ocenę czterech podstawowych
zdolności motorycznych: zwinności, mocy, siły i szybkości.
Badaniem zostały objęte dzieci w wieku 3, 4, 5 i 6 lat z przedszkoli z terenu
województwa kujawsko – pomorskiego (Bydgoszcz) oraz dzieci 4 i 5 letnie z województwa
zachodnio - pomorskiego (Szczecin).
Dzieci zostały podzielone na grupy badawcze ze względu na wiek i płeć. Grupa
dzieci uczestniczących w zajęciach pływania z Bydgoszczy była bazą porównawczą dla
dzieci, które nie uczestniczyły w takich zajęciach ze Szczecina.
Każde z dzieci biorące udział w badaniu wykonywało cztery różne próby
sprawnościowe określające poziom ich zdolności motorycznych. Każda z wykonywanych
prób była poprzedzona pokazem aby zobrazować i ułatwić jej wykonanie.
Próba zwinności polegała na wykonaniu biegu wahadłowego 4x5 m. Wykonywana
była na płaskim odcinku liczącym 5 m. Długość 5 m., została wyznaczona dwoma liniami,
które tworzyły szarfy położone na parkiecie. Na jednej szarfie ustawione były dwa klocki
w odległości ok. 20 cm od siebie. Przed drugą z linii ustawione było badane dziecko,
któremu podano następującą instrukcję: „Na sygnał dźwiękowy wykonany gwizdkiem
pobiegniesz jak najszybciej potrafisz i przyniesiesz klocek. Postawisz go na linii, przed którą
teraz stoisz i, nie zatrzymując się, pobiegniesz po drugi klocek. Drugi klocek również
postawisz na linii przed którą teraz stoisz. Pamiętaj, że klocków nie wolno rzucać”. Każde
z dzieci wykonywało próbę dwukrotnie. Czas wykonania mierzony był z dokładnością do
0,1 s. Natomiast za miarę zwinności został przyjęty czas próby, która została wykonana
szybciej.
Przygotowanie do próby mocy polegało na zsunięciu ze sobą dwóch materacy
gimnastycznych wzdłuż ich krótszych krawędzi. W odległości 30cm od materaca została
narysowana kredą biała linia, w odległości 50cm druga linia i w odległości 100cm – trzecia.
Badane dzieci stawały kolejno na początku materaca w taki sposób, aby palce stóp stykały
60
się z jego krawędzią. Następnie dostawały następującą instrukcje: „Ugnij lekko nogi
i postaraj się skoczyć jak potrafisz najdalej. Pamiętaj, aby odbić się jednocześnie z dwóch
nóg i skoczyć tak, aby stopy po wylądowaniu znajdowały się jak najbliżej siebie”. Każde
z dzieci wykonywało 4 skoki, z czego jeden był próbny, a trzy mierzone. Długości
wykonywanych skoków mierzone były z dokładnością do 1 cm. Za miarę mocy przyjęto
długość najdalej wykonanego skoku.
Trzecia próba czyli próba siły polegała na wykonaniu rzutu piłką lekarską o masie
1kg znad głowy. Badane dzieci stawały kolejno w lekkim rozkroku przy linii początkowej,
tak aby paluchy stóp dotykały linii początkowej. Następnie otrzymywały instrukcję
wykonania próby: „Twoim zadaniem jest rzucenie piłki znad głowy, jak umiesz najdalej,
ponad zawieszoną taśmę”. Każde dziecko wykonywało po 5 rzutów, na które składały się
dwa rzuty próbne i trzy mierzone. Odległości wykonywanych rzutów mierzone były
z dokładnością do 10 cm. Za miarę siły przyjęto największą odległość, na jaką dziecko
wykonało rzut, w jednej z trzech prób.
Ostania próba jaką była próba szybkości polegała na wykonaniu biegu na odległość
20 m ze startu wysokiego. Na wyznaczonej powierzchni o długości ok. 40 m i szerokości
20 m na krótko ściętej trawie bez górek i wzniesień. Na wyżej opisanej powierzchni
wyznaczony został odcinek o długości 25 m. Na początku linii, za pomocą dwóch żółtych
pachołków ustawionych w odległości 60 cm od siebie, wyznaczone zostało miejsce startu.
Następnie w odległości 20 m od linii startu wyznaczona została linia pomiaru czasu,
a 5 m dalej ustawione zostały dwa czerwone pachołki. Badane dzieci stawały na linii
i otrzymywały następującą instrukcję: „Na sygnał START pobiegniesz najszybciej jak
potrafisz do czerwonych pachołków”. Każde z dzieci wykonywało próbę dwukrotnie,
biegnąc indywidualnie. Czas próby mierzony był z dokładnością do 0,1 s. Za miarę
szybkości biegowej dziecka uważa się czas próby lepszej, wykonanej szybciej.
Wyniki zostały opracowane na postawie porównania poziomu sprawności dzieci
pływających z dziećmi nie pływającymi:
średnia punktowa z całego testu: dzieci pływające – 180 pkt., dzieci niepływające –
150 pkt.;
średnia punktowa z całego testu z uwzględnieniem podziału na wiek: 4 latki
pływające – 180 pkt., 4 latki niepływające – 145 pkt., 5 latki pływające – 175 pkt.,
5 latki niepływające – 165 pkt.;
61
średnia punktowa z całego testu z uwzględnieniem podziału na płeć: chłopcy
pływający – 180 pkt., chłopcy niepływający – 150 pkt., dziewczynki pływające –
175 pkt., dziewczynki niepływające – 150 pkt.;
różnica punktowa pomiędzy najlepszym wynikiem zdobytym pośród chłopców
„pływających” i „nie pływających” w grupie 4 latków: pływający – 275 pkt.,
niepływający 200 pkt.;
różnica punktowa pomiędzy najlepszym wynikiem zdobytym pośród dziewczynek
„pływających” i „nie pływających” w grupie 4 latków: pływająca – 255 pkt.,
niepływająca – 225 pkt.;
różnica punktowa pomiędzy najlepszym wynikiem zdobytym pośród chłopców
„pływających” i „nie pływających” w grupie 5 latków: pływający – 240 pkt.,
niepływający 210 pkt.;
różnica punktowa pomiędzy najlepszym wynikiem zdobytym pośród dziewczynek
„pływających” i „nie pływających” w grupie 5 latków: pływająca 225 pkt.,
niepływająca 224 pkt.;
różnica punktowa pomiędzy najsłabszym wynikiem zdobytym pośród chłopców
„pływających” i „nie pływających” w grupie 4 latków: pływający – 110 pkt.,
niepływający – 60 pkt.;
różnica punktowa pomiędzy najsłabszym wynikiem zdobytym pośród dziewczynek
„pływających” i „nie pływających” w grupie 4 latków: pływająca – 110 pkt.,
niepływająca – 50 pkt.;
różnica punktowa pomiędzy najsłabszym wynikiem zdobytym pośród chłopców
„pływających” i „nie pływających” w grupie 5 latków: pływający – 120 pkt.,
niepływający – 118 pkt;
różnica punktowa pomiędzy najsłabszym wynikiem zdobytym pośród dziewczynek
„pływających” i „nie pływających” w grupie 5 latków: pływająca – 125 pkt.,
niepływająca 95 pkt;
Proponowana punktacja dla całego testu, czyli sumy wszystkich czterech prób
wyglądała następująco:
Do 159 pkt. – niski, niedostateczny poziom sprawności fizycznej, 160 – 199 pkt. –
dostateczny poziom sprawności fizycznej, 200 – 239 pkt. – dobry poziom sprawności
fizycznej, 240 i więcej pkt. – wysoki, bardzo dobry poziom sprawności fizycznej.
62
W przedszkolu „Bajka” sprawność dzieci w każdej kategorii wiekowej jest na poziomie
dostatecznym (3 latki – 179 pkt., 4 latki – 181 pkt., 5 latki – 179 pkt., 6 latki – 185pkt.).
Podsumowując w badaniu przeprowadzonym Wrocławskim Testem Sprawności
Fizycznej udział wzięło w sumie 281 przedszkolaków w wieku 4 i 5 lat z trzech różnych
przedszkoli (jedno z województwa kujawsko – pomorskiego z Bydgoszczy i dwa
przedszkola z województwa zachodnio – pomorskiego ze Szczecina).
Przeprowadzone badania pozwoliły na wyciągnięcie wniosków z których wynika, że
uczestnictwo w zajęciach na basenie ma pozytywny wpływ na rozwój zdolności
motorycznych u dzieci w wieku przedszkolnym. Pomimo różnic punktowych,
przemawiających za pozytywnym wpływem jakie niesie ze sobą regularne uczestnictwo
w zajęciach na basenie, to analizując je, nie można pominąć faktu, że uzyskane wyniki nie
są w pełni zadowalające. Słabe wyniki uzyskane przez badane dzieci pokazują, że sprawność
fizyczna u najmłodszych jest zaniedbana i znajduje się zaledwie na dostatecznym poziomie.
63
ROZDZIAŁ III
Metodologia badań pedagogicznych
Metodologia badań pedagogicznych „jest nauką o zasadach i sposobach postępowania
badawczego zalecanych i stosowanych w pedagogice. Przez zasady, czyli reguły lub normy
takiego postępowania, rozumie się pewne najogólniejsze dyrektywy (zalecenia), mające na
celu ułatwienie w miarę skutecznego przeprowadzania badań. Natomiast sposobami
postępowania badawczego nazywa się mniej lub bardziej skonkretyzowane procedury
(strategie) gromadzenia i opracowania interesujących badacza wyników (materiału
badawczego). Sposoby te noszą zazwyczaj nazwę metod lub technik badawczych.”20.
Rozpoczynając rozważania i dokonując ustaleń dotyczących problematyki badawczej,
warto zacząć od pojęć najbardziej ogólnych. Dlatego, aby je przedstawić pomocne jest
sięgnięcie do tak znanych i popularnych źródeł wiedzy, jak encyklopedia czy słownik oraz
do literatury psychologiczno-pedagogicznej odnoszącej się do zagadnień
metodologicznych.
3.1. Przedmiot badań
Stefan Nowak postrzega przedmiot badań jako: własności, zdarzenia i procesy, jakim
przedmiot ten podlega, oraz zależności między nimi stanowią dla nas same w sobie ważny
przedmiot zainteresować i twierdzenia o tych właśnie zjawiskach zamierzamy formułować
i uzasadniać w wyniku naszych badań. W innych przypadkach przedmiot badany interesuje
nas dlatego i o tyle tylko, o ile jest on reprezentantem pewnej szerszej klasy przedmiotów lub
zjawisk, która jest dla nas poznawczo lub praktycznie ważna. [...] Czasem jednak pewien
przedmiot interesuje nas nie sam w sobie, ale jako reprezentant pewnej szerszej klasy
przedmiotów. Zakładamy przy tym, że jego własności i zależność, którym podlega, są
charakterystyczne dla pewnej, znacznie bardziej rozległej klasy zjawisk, zdefiniowanej bądź
w kategoriach uniwersalnych, bądź przynajmniej w dość szerokich kategoriach
historycznych21.
Heliodor Muszyński postrzega przedmioty badań pedagogicznych za zjawiska
pedagogiczne. Zjawiskami pedagogicznymi są czynności osób, grup ludzkich lub instytucji
podejmowane w celu osiągnięcia pożądanych wychowawczo zmian w zakresie wiadomości
20 M. Łobocki, Metody i techniki badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2008, str. 13 21 S. Nowak, Metodologia badań społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, str. 43
64
lub postępowania wychowanków. Czynności te można podzielić na pojedyncze zachowanie
jednostki, ciąg pojedynczych zachowań jednostki (nauczyciela), ciąg działań zespołu osób
(system wychowawczy) oraz złożony zestaw działań jednostek i instytucji (system
oświatowo - wychowawczy)22.
Z kolei Albert Wojciech Maszke twierdzi, że mówiąc o przedmiocie badań mamy na
uwadze obiekty i rzeczy w sensie dosłownym, jak i zjawiska czy zdarzenia, jakim one
podlegają i w odniesieniu do których chcemy prowadzić badania. [...] Przedmiotem badań
pedagogicznych jest uczeń i jego wszechstronny rozwój, jak i wszelkie procesy i zjawiska
objęte wspólnym mianem wychowania. Rozszerzając ten punkt widzenia można powiedzieć,
iż przedmiotem badań pedagogicznych jest proces wychowania, na który składa się
świadoma i celowa działalność wychowawcza, wszelkie zjawiska i procesy związane
z kształtowaniem osobowości wychowanka oraz rezultat tego procesu jakim jest
wychowanie23.
Natomiast definicja Zbigniewa Skornego , wydaje się być bardziej przystępna.
Według niego przedmiot badań naukowych to zbiór osób, przedmiotów lub zjawisk
z zastrzeżeniem, że zarówno badania pedagogiczne jak i psychologiczne odnoszą się do
wybranej kategorii osób, zwanej populacją24.
Problem badawczy
W toku pracy, wyłaniają się pewne pytania, stawiane sobie przed rozpoczęciem
badań. Pytania te to problemy badawcze. Trzeba jednak zaznaczyć, że nie każde pytanie
można określić mianem problemu badawczego. Można zadawać wiele pytań. Na niektóre
znajdujemy gotowe odpowiedzi i one właśnie, jako niewymagające przeprowadzenia
własnych badań, włożenia osobistego wysiłku w zgłębianie i zrozumienie czegoś, nie są
problemami badawczymi25.
Józef Pieter twierdzi, że pytania, na które szukamy odpowiedzi na drodze badań
naukowych, są to właśnie problemy badawcze. Kiedy je wysuwamy, nie zadajemy pytania
drugiej osobie, ale przyrodzie i otoczeniu. Szukamy wtedy odpowiedzi na postawione przez
22 H. Muszyński, Wstęp do metodologii pedagogiki, PWN, Warszawa 1971, str. 174 23 A.W. Maszke, Metody i techniki badań pedagogicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego,
Rzeszów 2008, str. 91 – 92 24 Z. Skorny, Prace magisterskie z psychologii i pedagogiki: przewodnik metodologiczny dla studiujących
nauczycieli, WSiP, Warszawa 1984, str. 23 – 29 25 M. Łobocki, Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2007, str. 12 – 18
65
nas pytanie poprzez własny wysiłek, nie oczekujemy gotowej odpowiedzi od innego
człowieka26.
Według Janusza Sztumskiego problemem badawczym nazywamy to, co jest
przedmiotem wysiłków badawczych, czyli po prostu to, co orientuje nasze przedsięwzięcia
poznawcze27.
Zaś Stefan Nowak pisze, że problem badawczy to tyle, co pewne pytanie lub zespół
pytań, na które odpowiedzi ma dostarczyć badanie28.
Kolejną definicję proponuje Mieczysław Łobocki, która mówi że: na ogół jest nim
takie pytanie, które w miarę precyzyjnie określa cel zamierzonych badań i jednocześnie
ujawnia braki w dotychczasowej wiedzy na interesujący nas temat. Problem badawczy jest
zwykle uszczegółowieniem celu badań; umożliwia bowiem dokładniejsze poznanie tego, co
rzeczywiście zamierzamy zbadać29.
Formułowanie problemów badawczych skupia się na tym by były one określone
prosto, jasno i wyczerpująco. Najczęściej uzyskuje się to dopiero po długich i żmudnych
badaniach próbnych bądź też w toku zaplanowanego z góry postępowania badawczego.
Zdarza się, że jest to możliwe dopiero podczas opracowywania wyników badań. Najbardziej
budzącymi zainteresowanie są problemy badawcze w postaci pytań, na które nie dano
jeszcze satysfakcjonującej odpowiedzi30.
Istnieją jednak pewne zasady, których należy się trzymać podczas wykonywania tej
czynności.
Wyróżniamy trzy zasady31:
1. Problem badawczy musi drobiazgowo wskazywać to, czego się nie wie. Jeżeli tak
jest, to przedstawia on wtedy teren, po którym badacz porusza się w trakcie przeprowadzania
badań.
2. Inna zasada dotyczy umieszczenia w problemach badawczych wszystkich
zależności między zmiennymi, co jasno wyznacza ramy badanych zjawisk.
3. Ostatnią zasadą stanowiącą trzeci warunek poprawności problemów badawczych
jest posiadanie przez nie wartości praktycznych oraz empirycznej rozstrzygalności.
26 M. Węglińska, Jak pisać pracę magisterską? Poradnik dla studentów, Impuls, Kraków 2005, str. 15 27 M. Węglińska, Jak pisać pracę magisterską? Poradnik dla studentów, Impuls, Kraków 2005, str. 15 28 Tamże, str. 15 29 M. Łobocki, Metody i techniki badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2008, str. 21 30 M. Łobocki, Metody i techniki badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2008, str. 22 31 T. Pilch i T. Bauman, Zasady badań pedagogicznych, strategie jakościowe i ilościowe, Wydawnictwo
Akademickie „Żak”, Warszawa 2001, str. 43 - 45
66
Zdaniem Gastona Bachelardea nie ma nauki bez wyraźnie postawionego pytania.
Sentencja ta traktuje problemy badawcze jako jedne z fundamentalnych kroków
badawczych. Dlatego należy podkreślić, że problem badawczy nie może być sformułowany
zbyt ogólnie oraz to, że muszą istnieć takie metody badań, którymi można go rozwiązać.
Problem winien być rozstrzygany na płaszczyźnie naukowej, a nie moralnej lub religijnej32.
3.2. Cel badań
Cel badań jest najważniejszym etapem w procedurze badawczej.
Słownik wyrazów bliskoznacznych podaje przy haśle cel takie synonimy jak: zamiar,
dążenie, zamierzenie; które jasno korespondują z tym, co napisane zostało w powyższym
akapicie. Ten sam słownik wyrazów bliskoznacznych wskazuje także, że cel jest
przedmiotem czegoś33.
Według Jana Sucha zasadniczym celem poznania naukowego jest zdobycie wiedzy
maksymalnie ścisłej, maksymalnie pewnej, maksymalnie ogólnej, maksymalnie prostej
o maksymalnej zawartości informacji34.
Maria Węglińska przytacza słowa Zbigniewa Skornego, którego zdaniem określenie
celu wymaga uświadomienia sobie, po co podejmujemy badania oraz do czego mogą być
przydatne uzyskane w nich wyniki35.
3.3. Pytania badawcze
W tym przypadku wyróżnia się dwa rodzaje pytań:
- pytania dopełnienia, które zawierają pytajnik: „jaki…”, „kiedy…”, „w jakich
warunkach…”, „w jakim stopniu…”
- pytania rozstrzygnięcia zaczynające się od partykuły „czy…”36.
32 F. B. Barnes [w:] M. Łobocki, Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Impuls, Kraków
2007, str. 111 33 Słownik Wyrazów Bliskoznacznych, Wydawnictwo ASTRUM, Wrocław 2000 34 T. Pilch i T. Bauman, Zasady badań pedagogicznych, strategie jakościowe i ilościowe, Wydawnictwo
Akademickie „Żak”, Warszawa 2001, str.23 35 M. Węglińska, Jak pisać pracę magisterską? Poradnik dla studentów, Impuls, Kraków 2005, str. 12 36 Tamże, str. 16
67
3.4. Hipoteza badawcza
Hipotezy są to przypuszczenia bądź założenia, które wymagają potwierdzenia lub
odrzucenia wyniku badań naukowych. Odnoszą się one do oczekiwanego końcowego
rezultatu badań, ale nie decydują o ich ostatecznych wynikach37.
Jerzy Brzeziński uważa, że dane stwierdzenie może być uznane za hipotezę naukową,
jeżeli jest sprawdzalne. Hipoteza, której nie można poddać procedurze sprawdzania
empirycznego, nie może pretendować do miana hipotezy naukowej38.
Trzecią propozycją jest definicja Tadeusza Kotarbińskiego, która mówi, że przez
hipotezę rozumie się na ogół w metodologii takie przypuszczenie dotyczące zachodzenia
pewnych zjawisk lub zależności między nimi, które pozwala wyjaśnić jakiś niewytłumaczony
dotąd zespół faktów będących dotąd problemem39.
Hipoteza przede wszystkim powinna zawierać informację konkretną, która wychodzi
poza proste stwierdzenie faktów. Powinna też inspirować do dociekań. Według Williama
Iana Beveridge jest ona najistotniejszą umysłową techniką badawczą. By zbudować hipotezę
najpierw trzeba zająć się rozeznaniem i studiami literatury. Wtedy też osiąga się większą
precyzję i instruktywność hipotez. Takie hipotezy nazywa się roboczymi, gdyż na tym etapie
wiedza jest niekompletna, często stronnicza ze względu na wykorzystywaną literaturę. Są to
wersje robocze, które tworzy się po to, aby potem przybrały doskonalszą postać40.
37 M. Łobocki, Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2006, str. 132 38 J. Brzeziński, [w:] M. Węglińska, Jak pisać pracę magisterską?, Impuls, Kraków 2002, str. 19 39 M. Węglińska, Jak pisać pracę magisterską? Poradnik dla studentów, Impuls, Kraków 2005, str. 19 40 T. Pilch i T. Bauman, Zasady badań pedagogicznych, strategie jakościowe i ilościowe, Wydawnictwo
Akademickie „Żak”, Warszawa 2001, str. 193
68
3.5. Metody, techniki, narzędzia badawcze
Metody badawcze
Istnieje tendencja do pojmowania metody badań jako zespołu teoretycznie
uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących całość
postępowania badacza zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego.
Zależnie od postawionego problemu badacz dokonuje wyboru określonego sposobu
realizowania swych poczynań badawczych41.
Każde badanie różni się w zasadniczy sposób od potocznego poznania otaczającej nas
rzeczywistości. Elementem różniącym oba te typy poznania jest rygorystyczne
przestrzeganie w badaniach naukowych grupy warunków metodologicznych, które mają
uchronić badacza przed uzyskaniem subiektywnych obrazów rzeczywistości. Eliminowanie
tego właśnie czynnika uzyskuje się, między innymi, przez stosowanie naukowych metod
poznania.
Na dzień dzisiejszy nie ma jednoznacznego pojmowania metod badawczych. Daremne
również by było poszukiwanie ich pełnej klasyfikacji. Obecnie, na teraźniejszym etapie
nauki, jest to wręcz niemożliwe.
Wincenty Okoń poprzez metodę badawczą określa systematycznie stosowany sposób
postępowania prowadzący do założonego wyniku. Na dany sposób postępowania składają
się czynności myślowe i praktyczne, odpowiednio dobrane i realizowane w ustalonej
kolejności42.
Mieczysław Łobocki określa metodę jako sposób postępowania naukowego. Sposób
ten ma na celu rozwiązanie sformułowanego uprzednio problemu. Same metody zaś są
raczej ogólnie zalecanymi sposobami rozwiązywania problemów, które nurtują badacza43.
Tadeusz Pilch pisze natomiast, iż metoda jest zespołem czynności i zabiegów
zmierzających do poznania określonego przedmiotu. Jest to pewnego rodzaju charakter
działania jaki podejmujemy dla zdobycia interesujących nas danych44.
41 A. Kamiński,[w:] R. Wroczyński, T. Pilch, Metodologia pedagogiki społecznej, Zakład Narodowy im.
Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1974, str. 65 – 77 42 M. Węglińska, Jak pisać pracę magisterską? Poradnik dla studentów, Impuls, Kraków 2005, str. 29 43 M. Łobocki, Metody i techniki badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2008, str. 27 44 Tamże, str. 29
69
Wyróżnia on następujące metody badawcze w pedagogice45:
1. Metoda sondażu diagnostycznego;
2. Monografia pedagogiczna;
3. Metoda indywidualnych przypadków;
4. Eksperyment pedagogiczny.
Metoda sondażu diagnostycznego – użycie tej metody polega na zgromadzeniu wiedzy
o atrybutach strukturalnych i funkcjonalnych, a także o prężności zjawisk społecznych,
opiniach i poglądach wybranych zbiorowości. Koncentruje się także na zbiorze informacji
o tematyce nasilania się i kierunków rozwoju poszczególnych zjawisk i wszelkich innych
zjawisk instytucjonalnie niezlokalizowanych, czyli takich, które posiadają znaczenie
wychowawcze opierając się na specjalnie utworzonej grupie reprezentującej populację
generalną, w której badane zjawisko występuje. Opierając się na słowach Janusza
Sztumskiego można uznać, że w sondażu diagnostyczny, stwierdzone prawidłowości są
najbardziej prawdopodobne w ramach ograniczonych doborem próby. Ponadto zyskują one
większe prawdopodobieństwo wraz z większym odniesieniem analizowanej populacji do
podobnej całości.
Monografia pedagogiczna – to metoda, której przedmiotem są instytucje wychowawcze
w rozumieniu placówki lub instytucjonalne formy działalności wychowawczej. Mogą nimi
również być jednorodne zjawiska społeczne. Wszystko to ma prowadzić do gruntownego
rozpoznania struktury instytucji, zasad i efektywności działań wychowawczych oraz do
opracowania koncepcji ulepszeń prognoz rozwojowych. Istnieją dwa czynniki, które
decydują o tym, że określony sposób postępowania badawczego można uznać za metodę
monograficzną. Pierwszym z nich jest przedmiot badań, jakim może być wspomniana już
instytucja wychowawcza, a drugim czynnikiem jest sposób badania, za pomocą którego
powinno dążyć się do sięgnięcia w głąb danej instytucji i gruntownego, wielostronnego
wejrzenia w jej funkcjonowanie zarówno jako systemu społecznego, jak i jako związanego
ze sobą zbioru osób.
45 T. Pilch i T. Bauman, Zasady badań pedagogicznych, strategie jakościowe i ilościowe, Wydawnictwo
Akademickie „Żak”, Warszawa 2001, str. 70 – 82
70
Metoda indywidualnych przypadków - jest to sposób badań polegający przede wszystkim
na analizie jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze,
a także na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez pryzmat
jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub
zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych. Metoda ta zrodziła się z potrzeby
rozpoznania skomplikowanych sytuacji oraz ich istoty i przyczyn. Wkomponowana została
w praktyczne cele usuwania nieprawidłowości lub sytuacji zagrożenia w indywidualnych
losach ludzkich. Jej szczególny rodowód i ścisłe pokrewieństwo z metodą pracy socjalnej
uzasadniają podkreślenie w definicji funkcji poznawczych i terapeutycznych.
Eksperyment pedagogiczny – jest to metoda, która bada określony aspekt rzeczywistości
wychowawczej. Jest to również szczególny przypadek obserwacji, jednak ma bardziej
złożoną strukturę, staranniej opracowany zamysł badawczy oraz stosuje bardziej
zróżnicowaną liczbę narzędzi badawczych. Eksperyment pedagogiczny skupia się na
wprowadzeniu do wybranego układu specjalnie wybranego czynnika, czego wynikiem są
pożądane zmiany układu bądź też sprawdzenie jakie zmiany zajdą pod wpływem danego
czynnika. Wybranym układem może być zbiorowość społeczna, zespół zdarzeń, zjawisko
lub proces. W związku z tym, zamysłem eksperymentu jest ujawnienie związków
przyczynowo – skutkowych między zmienną niezależną, a elementami badanego układu.
Według Tadeusza Kotarbińskiego ta metoda prowadzi do cennych domysłów, nawet do
cennych uogólnień, lecz na ogół bywa słusznie krytykowana, jako naiwna i mało wydajna.
Z kolei Mieczysław Łobocki uważa, iż rozumiane w ten sposób metody są z reguły
pewnym ogólnym systemem reguł, dotyczących organizowania określonej działalności
badawczej, tj. szeregu operacji poznawczych i praktycznych, kolejności ich zastosowania,
jak również specjalnych środków i działań skierowanych z góry na założony cel badawczy46
i proponuje następujący podział47:
1. Metoda obserwacji;
2. Metoda szacowania (skale ocen);
3. Eksperyment pedagogiczny;
4. Testy osiągnięć szkolnych;
46 M. Węglińska, Jak pisać pracę magisterską? Poradnik dla studentów, Impuls, Kraków 2005, str. 28 47 M. Łobocki, Metody i techniki badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2008, str. 45 – 310
71
5. Metoda socjometryczna;
6. Analiza dokumentów;
7. Metoda sondażu;
8. Metoda dialogowa;
9. Metoda biograficzna.
Metoda obserwacji – w znaczeniu potocznym obserwacja jest stosowana w codziennym
życiu oraz jest podstawowym atrybutem pracy zawodowej każdego nauczyciela. Metoda
obserwacji jest zawsze celowym i planowym spostrzeganiem jakiegoś faktu, zjawiska czy
zdarzenia w sposób systematyczny, a niekiedy także okazjonalny i z zastosowaniem
różnych środków technicznych. Dotyczy faktów, zjawisk i zdarzeń w ich naturalnym
rozwoju, czyli nie wywiera wpływu na ich powstawanie i przebieg. Główną rolę
w metodzie obserwacji odgrywa osoba ją przeprowadzająca;
Metoda szacowania – przez metodę szacowania rozumie się ocenianie osób badanych
pod względem określonych cech zachowania się w skali kilkustopniowej. Każda metoda
szacowania dotyczy oceniania co najmniej jednej cechy według określonych kryteriów
oceny. Takiej oceny może dokonać ten, kto zna bliżej osoby, które są jej przedmiotem;
Eksperyment pedagogiczny – jest metodą badania zjawisk, związanych z wychowaniem,
nauczaniem i kształceniem, wywołanych specjalnie przez osobę badającą
w kontrolowanych przez nią warunkach celem poznania tych zjawisk. Wartość
eksperymentu polega na poddaniu naukowej kontroli warunków w jakich został
przeprowadzony. Poprzez warunki rozumie się metody i formy oddziaływań
pedagogicznych, a także następstwa jakie za sobą pociągają. Warunki odnoszą się
również do osób objętych eksperymentem, miejsca, w którym jest przeprowadzany oraz
do panującej tam atmosfery;
Testy osiągnieć szkolnych – nazywane również testami wiadomości. Stanowią
udoskonalony sposób sprawdzania i oceniania stopnia opanowania przez uczniów
wiadomości i umiejętności w zakresie określonego przedmiotu nauczania. Toteż każdy
tego rodzaju test jest zbiorem zadań, których cechą jest to, że wiążą się one tematycznie
z jednym obszarem wiedzy. Tak pojmowana definicja testów osiągnięć szkolnych
pozwala możliwie dokładnie sprawdzić i ocenić postępy w nauce szkolnej;
72
Metoda socjometryczna – ilościowe badanie stosunków międzyludzkim w aspekcie
faworyzowania, obojętności i odrzucenia w określonej sytuacji wyboru. Polega na
dokonywaniu wyborów pozytywnych lub negatywnych spośród członków danej grupy
ze względu na ściśle określone kryterium, bądź kilka kryteriów. Metoda socjometryczna
dotyczy głownie badania stosunków interpersonalnych;
Analiza dokumentów – to analiza wszelkich wytworów dzieci, młodzieży i dorosłych
mogących stanowić źródło informacji, na podstawie której można wydawać uzasadnione
sądy o przedmiotach, ludziach i procesach. To znaczy, że analiza dokumentów oprócz
wytworów pisemnych, rysunków, prac ręcznych i konstrukcyjnych może również
obejmować nagrania magnetofonowe i magnetowidowe. Jej rolą jest opis interpretacja
szeroko rozumianych dokumentów;
Metoda sondażu – to metoda badań polegająca na gromadzeniu informacji
o interesujących badacza problemach w wyniku relacji słownych osób badanych, czyli
respondentów. Na metodę tą składają się pytania i odpowiedzi, przy czym odpowiedzi
mogą być ustne bądź pisemne. W przypadku odpowiedzi ustnych metoda ta przybiera
formę wywiadu, natomiast gdy są to odpowiedzi pisemne jest to ankieta. Metodę sondażu
stosuje się wtedy, gdy badacz chce poznać opinie i przekonania respondentów na temat,
który go interesuje;
Metoda dialogowa – jest próbą wykorzystania swobodnie prowadzonej rozmowy
w celach badawczych. Należy do tzw. metod „miękkich”, czyli takich, które są z góry
pozbawione przewidywanego przebiegu, co wyklucza jej zaprogramowanie. Metodę tę
można też określić jako wzajemną wymianę myśli i uczuć pomiędzy badaczem a osobą
badaną. W metodzie dialogowej pytania zadaje się bez uprzedniego ich sformułowania,
a co ciekawe pytania mogą też być zadawane przez osoby badane, nawet jest to wskazane;
Metoda biograficzna – jest pewnym konglomeratem różnych innych metod badawczych
łącznie z ich technikami, obejmującym zwłaszcza analizę dokumentów, obserwację,
metodę sondażu i metodę dialogową. Dlatego też, bardziej przypomina określony typ
badań, niż metodę badawczą. Nie jest więc metodą samodzielną, a jej zastosowanie
wymaga odwołania się do jednej lub kilku innych samodzielnych metod lub technik
badawczych. Jej odmianami jest metoda monograficzna i indywidualnych przypadków.
73
Testy są oddzielną metodą badań. Badania testowe różnią się od innych sposobów
kontroli i oceny wyników nauczania tym, że są od nich dokładniejsze. Dobór i układ
zadań testowych zależy od charakteru badanych czynników u interesującej badacza grupy
lub osoby48.
Najogólniej test [ang. test – próba] jest to próba rozpoznania interesujących nas
właściwości pewnych przedmiotów. Zazwyczaj składa się on z racjonalnie dobranego
zestawu zadań, które ma wykonać osoba lub grupa badana. Testy są oddzielną metodą
badań i podobnie jak różnego rodzaju sprawdziany także prace pisemne oraz ustne formy
kontroli wyników nauczania służą do oceny rezultatów badań eksperymentalnych czy
obserwacji49.
Metody testowe umożliwiają porównywanie grup i pojedynczych osób oraz ustalenie
różnic indywidualnych. Właśnie dlatego w badaniach dydaktycznych znalazły
zastosowanie przede wszystkim tzw. testy umiejętności elementarnych, takich jak
czytanie, pisanie i najprostsze operacje arytmetyczne, a także różne testy wiadomości
i umiejętności50.
Klasyfikacji testów można dokonywać z różnych punktów widzenia i stosując różne
kryteria. Na przykład testy można podzielić biorąc pod uwagę kryterium merytoryczne –
czyli podział wedle zasady, co test mierzy oraz jego kryterium metodyczne51.
W pracy został zastosowany test sprawności fizycznej. Sprawność fizyczna posiada
cechy mierzalne, dlatego też jej poziom można zmierzyć za pomocą testu sprawności
fizycznej. Dzięki testom można uzyskać stopień sprawności fizycznej. Nauczyciele
wychowania fizycznego, trenerzy i instruktorzy wykorzystują testy sprawności fizycznej,
które dostarczają dane z wyników pomiaru zdolności motorycznych. Według Davida
Magnussona pomiar to przyporządkowanie liczb cechom przedmiotów lub osób według
pewnych zasad, których prawidłowość można zweryfikować empirycznie. Autorzy
licznych testów sprawności fizycznych uważają, że należy wykonywać pomiary
sprawności motorycznych, ponieważ sprawność fizyczna jest ważnym elementem
zdrowia i wychowania fizycznego. Istnieje wiele testów sprawności fizycznej
48 C. Kupisiewicz, Dydaktyka ogólna, Oficyna Wydawnicza "Graf-Punkt", Warszawa 2000, str. 35 – 41 49 Tamże, str. 35 – 41 50 Tamże, str. 35 – 41 51 Tamże, str. 35 – 41
74
stosowanych w praktyce na pewnych warunkach: obiektywizmie, rzetelności, trafności,
standaryzacji i normalizacji52.
Techniki badawcze
Na problematykę badawczą oprócz metod składają się również techniki.
Heliodor Muszyński twierdzi, że w ślad za wyborem metody musi następować
przygotowanie szczegółowych technik badawczych53.
Aleksander Kamiński definiuje techniki badawcze jako sposób gromadzenia
materiału, który opiera się na dokładnie opracowanych dyrektywach, które są staranne,
ścisłe i jasne, sprawdzanych w badaniach różnych nauk społecznych. Dzięki temu posiadają
one walor użyteczności międzydyscyplinarnej54.
Z kolei Mieczysław Łobocki postrzega techniki badawcze jako bliżej
skonkretyzowane sposoby postępowania badawczego. Są zależne od metod badawczych,
pełniąc wobec nich wyraźnie widoczną służebną rolę. Stanowią ostatnie ogniwo danej
metody badań, która jest dla nich zawsze ważnym punktem odniesienia i obejmuje ich kilka
odmian. Dlatego też ich wartość poznawcza w dużej mierze zależy od perfekcyjnej
znajomości metody badań, której są częścią55.
Mieczysław Łobocki zaproponował podział technik badawczych opierając się
o wcześniejszy podział metod56:
1. a) techniki obserwacji standaryzowanej, czyli technika obserwacji skategoryzowanej
i technika obserwacji próbek czasowych b) techniki obserwacji niestandaryzowanej,
tj. technika obserwacji dorywczej, technika dzienniczków obserwacyjnych, technika
obserwacji fotograficznej i technika próbek zdarzeń;
2. skale numeryczne i graficzne, skale przymiotnikowe i opisowe, skale dyskretne
i ciągłe, skale z wymuszonym wyborem;
3. technika grup równoległych, technika rotacji (podziału krzyżowego), technika
czterech grup (Salomona), technika jednej grupy i badania quasi-eksperymentalne;
52 M. Napierała, A. Skaliy, W. Żukow, Stan, Perspektywy i Rozwój Ratownictwa, Kultury Fizycznej i Sportu
w XXI wieku, WSG, Bydgoszcz 2013, str. 311 53 M. Węglińska, Jak pisać pracę magisterską? Poradnik dla studentów, Impuls, Kraków 2005, str. 31 54 Tamże, str. 30 55 M. Łobocki, Metody i techniki badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2008, str. 29 - 30 56 Tamże, str. 29 - 30
75
4. testy według mierzonej cechy osiągnięć badanego, według układu odniesienia
wyników testowania, według stopnia ich zaawansowania konstrukcyjnego, według
zasięgu ich stosowania i inne, np. testy pisemne, ustne i praktyczne;
5. klasyczna technika socjometryczna, plebiscyt życzliwości i niechęci, technika
„Zgadnij kto?”, technika szeregowania rangowego;
6. a) klasyczne techniki analizy dokumentów – analiza wewnętrzna i zewnętrzna
dokumentów, b) nowoczesne techniki analizy dokumentów, c) analiza jakościowa,
ilościowa i formalna dokumentów, d) analiza wypracowań, dzienników, rysunków
i inne techniki analizy dokumentów;
7. a) techniki sondażu z zastosowaniem ankiety – technika ankiety audytoryjnej,
pocztowej, prasowej, w tym ankieta anonimowa i jawna, b) techniki sondażu
z zastosowaniem wywiadu, tj. częściowo lub całkowicie swobodnego wywiadu
i wywiadu strukturalizowanego czy skategoryzowanego oraz wywiadu jawnego
i ukrytego, a także wywiadu indywidualnego i zbiorowego;
8. rozmowa indywidualna i grupowa, rozmowa bezpośrednia i pośrednia, rozmowa
oparta na słuchaniu biernym lub czynnym.
Technika badań według Tadeusza Pilcha57 to czynności praktyczne, regulowane
starannie wypracowanymi dyrektywami, pozwalającymi na uzyskanie optymalnie
sprawdzalnych informacji, opinii i faktów.
Powyższa definicja pozwala na wyszczególnienie następujących technik badań:
1. Obserwacja – najbardziej wszechstronna technika gromadzenia materiałów drogą
spostrzeżeń. Jest uniwersalna, ale równocześnie najbardziej pierwotna ze względu na swoją
historię, jak i istotę w przypadku indywidualnego jej traktowania. Obserwacją można
nazwać prostą, nieplanowaną rejestrację zdarzeń i faktów, ale także złożony proces
kontrolowanej obserwacji systematycznej z użyciem skomplikowanych technik
pomocniczych z użyciem kamery, magnetofonu i arkuszy obserwacyjnych włącznie.
Technika ta dostarcza badaczowi najbardziej naturalnej wiedzy o obserwowanej grupie,
a więc i najbardziej prawdziwej. Przy zastosowaniu odpowiednich narzędzi kontrolnych
można uzyskać najbardziej obiektywny obraz przedmiotu badań, ponieważ na drodze od
źródła danych do badacza stoi najmniej czynników mogących go zdeformować;
57 T. Pilch i T. Bauman, Zasady badań pedagogicznych, strategie jakościowe i ilościowe, Wydawnictwo
Akademickie „Żak”, Warszawa 2001, str. 85 - 102
76
2. Ankieta – jest to technika gromadzenia informacji za pomocą wypełniania
kwestionariuszy, zazwyczaj wypełnianych samodzielnie w obecności lub bez obecności
ankietera. Tematyka ankiety najczęściej obejmuje wąskie zagadnienia lub też szersze, które
są podzielone na kilka zagadnień o znacznej szczegółowości. Pytania zazwyczaj mają formę
zamkniętą i są zaopatrzone w kafeterię – zestaw wszelkich możliwych odpowiedzi. Ankieta
jest zawsze wykorzystywana w przypadku badań cech zbiorowości, faktów, opinii
o zdarzeniach czy danych liczbowych;
3. Wywiad – jest rozmową badającego z respondentem lub respondentami według
opracowanych wcześniej dyspozycji lub w oparciu o specjalny kwestionariusz. Służy
głównie do poznawania faktów, opinii i postaw danej zbiorowości. Materiał uzyskany drogą
wywiadu pozwala również na analizę układów i zależności między zjawiskami.
Najważniejszym warunkiem poprawnego przeprowadzenia wywiadu są właściwie
przygotowane dyspozycje;
4. Techniki projekcyjne – ukazują badanemu sytuacje bodźcowe, które nie mają dla
niego znaczenia odgórnie ustalonego przez eksperymentatora. Taki stan rzeczy nabiera
jednak znaczenia, kiedy osobowość badanego wymusi na niej swoje indywidualne znaczenie
i organizację. Można przez to powiedzieć, że jest to technika, za pomocą której wprowadza
się celowo dobrany czynnik pomiędzy badającego a badanego, który prawdopodobnie
wywoła określone reakcje i postawy emocjonalne. I właśnie to charakter tych reakcji, ich
siła oraz natężenie i ich trwanie są przedmiotem zainteresowania badacza;
5. Analiza treści – to technika badawcza służąca do obiektywnego, systematycznego
i ilościowego opisu jawnej treści przekazów informacyjnych. Analiza treści dokumentów
osobistych pozwala na stawianie diagnoz cech psychicznych osób i grup. Tadeusz Pilch
przytacza Bernarda Berelsona, który wyróżnia trzy różne sposoby podejścia do analizy
materiału symbolicznego: w pierwszym badacz interesuje się cechami samej treści,
w drugim wychodząc z analizy treści próbuje sformułować wnioski o autorze treści,
a w trzecim interpretuje treść, aby dowiedzieć się czegoś o odbiorcach treści, bądź
o skutkach jej oddziaływania;
6. Badanie dokumentów – jest to technika zbierania wstępnych, opisowych, również
ilościowych informacji o badanej instytucji czy zjawisku wychowawczym. W rzadkich
przypadkach, może występować samodzielnie jako instrument naukowego poznania, jednak
częściej wykorzystuje się ją w ramach poznania biografii jednostek i opinii wyrażonych
w dokumentach. Jednak przypisuje się jej nieużyteczność przy analizach ilościowych,
statystycznych, ponieważ trudno ustalić autentyczność dokumentów i materiałów, które
77
poddane zostały zafałszowaniu mimowolnemu (przez niesprawność pamięci) lub też
celowemu (z winy autorów).
Rzetelne stosowanie technik badawczych determinuje rezultaty pracy badawczej,
jednakże nie można opierać badań dysponując wyłącznie za pomocą jednej techniki
badawczej – stosowanie wielu technik podnosi miarodajność badań. Zazwyczaj jest tak, iż
jedna metoda traktowana jest jako główna, a pozostałe są technikami pomocniczymi
i weryfikują materiał zebrany przy pomocy techniki głównej.
Warto podkreślić, iż skuteczne wykorzystanie w pedagogice objętych
w zaproponowanej klasyfikacji metod i technik badawczych zależy w dużej mierze od ich
poprawności metodologicznej, co jednak nie zawsze daje pełną gwarancję poznania
badanych zjawisk w stopniu zadawalającym. Skuteczne ich zastosowanie zależy w dużej
mierze od spełnienia całego szeregu innych warunków poprawności metodologicznej
niezbędnej w badaniach pedagogicznych58.
Należy też pamiętać, że w badaniach społecznych nie można opierać poznania na
jednej technice badań. Wśród kilku użytych w pracy technik, jedną można traktować jako
główną i na niej się opierać, a pozostałe będą technikami pomocniczymi, dopełniającymi
i weryfikującymi materiał zebrany przy pomocy techniki głównej.
Narzędzia badawcze
Następnym etapem badań pedagogicznych jest przygotowanie odpowiednich narzędzi
badawczych, czyli określonej procedury badań. Przygotowanie tej procedury łączy się
z trafnym doborem metod badawczych – zgodnie z wcześniej sformułowanymi problemami
badawczymi i hipotezami roboczymi59.
Tadeusz Pilch i Tadeusz Wujek definiują je w następujący sposób60: narzędzie
badawcze jest przedmiotem służącym do realizacji wybranej techniki badań. O ile technika
badawcza oznacza czynność, np. obserwowanie, prowadzenie wywiadu, o tyle narzędzie
badawcze to instrument służący do technicznego gromadzenia danych z badań. W tym
rozumieniu narzędziem badawczym będzie kwestionariusz wywiadu, magnetofon, arkusz
obserwacyjny, a nawet ołówek.
58 M. Łobocki, Metody i techniki badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2008, str. 30 - 32 59 M. Łobocki, Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2006, str. 193 60 M. Węglińska, Jak pisać pracę magisterską? Poradnik dla studentów, Impuls, Kraków 2005, str. 31
78
Kwestionariusz wywiadu – kwestionariusz wywiadu nie musi być tylko dyspozycjami do
rozmowy, może być również silnie skategoryzowany. Wywiad dostarcza nam pogłębioną
wiedzę o wąskim problemie lub małej grupie;
Kwestionariusz ankiety – różnica pomiędzy kwestionariuszem ankiety a kwestionariuszem
wywiadu polega na stopniu standaryzacji. W ankiecie większość pytań jest zamknięta,
opatrzona kafeterią zamkniętą lub półotwartą. Dzięki temu ankieta nie wymaga dozoru,
może być wysłana pocztą. Zazwyczaj wypełnia się ją łatwo i szybko. Jednak wiedza jaką
nam dostarcza jest dość powierzchowna i obszerna;
Narzędzia socjometrii – opracowując testy socjometryczne należy postawić pytanie o cel
badań, czyli trzeba jasno oznajmić co chce się badać. Testem socjometrycznym można badać
zarówno związki emocjonalne, jak również stosunek młodzieży do określonych cech,
wartości, preferencje i aspiracje życiowe. Najczęściej jednak testem socjometrycznym bada
się strukturę, rodzaj i natężenie związków emocjonalnych zachodzących w małej
nieformalnej grupie;
Narzędzia obserwacji – można wymienić wiele zróżnicowanych narzędzi obserwacji.
Najczęściej jednak stosuje się dzienniki obserwacji lub proste karty obserwacji. Karty
obserwacji mogą być indywidualne lub tematyczne. Ich stosowanie jest bardziej celowe
kiedy badamy jednostki stawiając diagnozy osobnicze. Natomiast przy badaniu „reakcji” lub
„zjawisk” lepiej jest stosować dziennik obserwacji.
79
3.6. Metodologia badań własnych
Przedmiotem badań własnych jest poznanie roli ogólnopolskiego systemu
„Przedszkoliada” w promowaniu zdrowego stylu życia wśród najmłodszych.
Problemem badawczym jest wpływ ogólnopolskiego systemu „Przedszkoliada” na
zdrowy styl życia i rozwój sprawności fizycznej wśród najmłodszych.
Celem badań było:
zapoznanie się z funkcjonowaniem ogólnopolskiego systemu „Przedszkoliada”;
poznanie wpływu „Przedszkoliady” na rozwój sprawności fizycznej dzieci;
poznanie opinii nauczycieli pracujących w przedszkolach oraz rodziców dzieci na
temat zajęć „Przedszkoliady”;
promocja ogólnopolskiego systemu „Przedszkoliada”, jako projektu promującego
zdrowy styl życia wśród najmłodszych.
W pracy sformułowano następujące pytania badawcze:
1. W jaki sposób sport wpływa na rozwój fizyczny i psychiczny dzieci w wieku
przedszkolnym?
2. Jaki jest poziom sprawności fizycznej przedszkolaków z Przedszkoliady
w porównaniu z rówieśnikami?
Hipotezy badawcze brzmiały:
System zabaw i gier z piłką Przedszkoliada.pl znacząco wpływa na rozwój
psychomotoryczny przedszkolaków, dlatego powinien na stałe być wpisany w program
zajęć przedszkolnych.
1. Chłopcy w wieku przedszkolnym są bardziej sprawni fizycznie, niż dziewczynki
w wieku przedszkolnym.
2. Dzieci uczestniczące w ogólnopolskim systemie „Przedszkoliada” mają wyższą
sprawność fizyczną, niż dzieci, które nie biorą w nim udziału.
80
3.7. Program SPSS Statistic Base61
Program SPSS Statistics Base to system przeznaczony do analizy i graficznej
wizualizacji danych i wyników analiz oferujący szerokie spektrum technik analitycznych.
Program posiada budowę modułową i wykorzystuje architekturę klient-serwer. Może
również wykorzystywać w działaniu model rozproszonej architektury analitycznej. Moduły
umożliwiają rozbudowanie funkcjonalności modułu bazowego SPSS Statistics Base,
zawierającego podstawowe statystyki i najczęściej wykorzystywane procedury statystyczne.
Program daje możliwość pobierania danych w różnych formatach, z różnych źródeł
(baz danych, hurtowni danych, arkuszy kalkulacyjnych, plików tekstowych i innych).
Możliwe jest również łączenie kategorii, dodawanie, agregowanie, transponowanie,
dzielenie i łączenie zbiorów danych, dodawanie rekordów lub cech z innych źródeł danych.
SPSS Statistics Base posiada intuicyjny interfejs oraz użyteczny system pomocy
podpowiadający definicje pojęć statystycznych i praktyczne wskazówki, pozwalający na
poszerzanie wiedzy użytkownika w trakcie pracy z programem. Praca w trybie
interakcyjnym nie jest jedynym sposobem pracy z programem. SPSS Statistics Base pozwala
na automatyzację powtarzalnych działań za pomocą języka poleceń i języka skryptowego,
co umożliwia m.in. wykonywanie całych zestawów procedur analitycznych, tworzenie
cyklicznych raportów, automatyczną reorganizację raportów, a także komunikację z innymi
aplikacjami i budowę własnych aplikacji na bazie programu SPSS Statistics Base.
Główną funkcjonalność programu SPSS Statistics Base stanowią rozbudowane
możliwości analityczne. Zapewniają one kompleksowe rozwiązanie w zakresie analizy
danych. System analityczny SPSS Statistics Base udostępnia szereg statystyk i technik
analitycznych od podstawowych jak statystyki opisowe (np. średnia, mediana, percentyle)
pozwalające na wyczerpujący opis statystyczny i eksplorację danych, poprzez analizę
tabelaryczną, testy statystyczne, korelacje, po analizy wielowymiarowe jak analiza regresji,
analiza czynnikowa, analiza skupień, conjoint, dyskryminacji, korespondencji i wiele
innych.
Program ten umożliwia także tworzenie raportów tabelarycznych wszelkiego typu od
prostych po złożone i wielowymiarowe i dołączanie do nich statystyk spośród 35 dostępnych
(m.in. maksimum, minimum, średnia, mediana, dominanta), które mogą być wyliczone dla
każdej z komórek i podsumowań. Możliwa jest także prezentacja danych w postaci kostek
OLAP. Korzystając z funkcji zestawiania i zagnieżdżania tabel można z dużej ilości danych
61 http://www.spss.pl/narzedzia/spss_base.html
81
utworzyć czytelne raporty. Można zagnieżdżać zmienne do dowolnego poziomu we
wszystkich wymiarach (wiersze, kolumny, warstwy), połączyć w jednej dwie lub więcej
tabel, by ułatwić sobie porównywanie wielu zmiennych i statystyk. Tabele podlegają pełnej
edycji. Prezentację wyników można dostosować do swoich potrzeb nie tylko zmieniając
kolory, czcionki, wielkość i inne cechy tabeli czy stosując gotowe szablony Table Looks,
ale też np. uruchamiając automatyczne podkreślanie istotnych wyników.
Oferowane możliwości wizualizacji danych stanowią ważne uzupełnienie możliwości
programu. Wykorzystując szeroki zestaw typów wykresów (m.in. słupkowe, liniowe,
rozrzutu, powierzchniowe, kołowe, min-max, skrzynkowe, słupków błędu, Pareto) można
w przejrzysty sposób przedstawić zależności w danych i wyniki analiz. Przygotowanie
gotowych do prezentacji lub publikacji wykresów biznesowych czy statystycznych jest
łatwe i intuicyjne. Nowoczesna technologia wykresów interaktywnych SPSS Statistics Base
pozwala na ich dynamiczne przebudowywanie, dzięki czemu są one nie tylko atrakcyjną
formą prezentacji, ale także wizualnym narzędziem analitycznym.
SPSS Statistics Base udostępnia szerokie spektrum technik statystycznej analizy
danych, w tym między innymi:
raportowanie (w tym kostki OLAP);
statystyki opisowe;
proste analizy korelacyjne oraz testy nieparametryczne;
techniki wielowymiarowe: wieloraka regresja liniowa i nieliniowa, regresja
logistyczna, techniki regresyjne dla cech jakościowych, regresja podwójną metodą
najmniejszych kwadratów, wielowymiarowa analiza wariancji, analiza
dyskryminacyjna, analiza czynnikowa, analiza skupień, skalowanie
wielowymiarowe, analizy czasu trwania życia, analiza korespondencji, procedury
skalowania optymalnego.
SPSS Statistics Base to podstawowe narzędzie pracy dla początkujących
i zaawansowanych analityków oraz dla menedżerów przygotowujących raporty
wykorzystywane do analizy wyników badań studentów pedagogiki i psychologii.
82
ROZDZIAŁ IV
Analiza wyników badań własnych
4.1. Charakterystyka badanego środowiska
Terenem badań własnych był ogólnopolski system rozrywki ruchowej dla dzieci
w wieku przedszkolnym „Przedszkoliada”. W drugim semestrze roku akademickiego
2013/2014 roku przeprowadzono próby sprawności fizycznej na podstawie wrocławskiego
testu sprawności fizycznej dla dzieci w wieku 3-7 lat autorstwa Bożeny Sekity oraz badania
ankietowe na temat wpływu ogólnopolskiego systemu „Przedszkoliada” na zdrowy styl
życia i rozwój sprawności fizycznej wśród najmłodszych. Pierwsza badana grupa to dzieci
w wieku przedszkolnym z łódzkich przedszkoli biorących udział w programie
„Przedszkoliady”. Druga badana grupa to nauczyciele pracujący w tych przedszkolach.
Trzecią grupą objętą badaniami byli rodzice dzieci biorących udział w przeprowadzanych
testach. Badania te dotyczyły roli ogólnopolskiego systemu „Przedszkoliada”
w promowaniu zdrowego stylu życia i rozwoju sprawności fizycznej wśród najmłodszych.
Badana grupa obejmowała 188 przedszkolaków, 3 nauczycieli i 14 rodziców.
Tab. 1. Struktura badanych przedszkolaków (n=188)
Numer/Nazwa
przedszkola
PM
202
PM
CZARY
MARY
PP. E.
RACZYŃSKIEJ
PM
156
PM
125
PM
235
PM
16
Razem
Płeć Dziewczynki 0 13 4 10 5 5 4 41
Chłopcy 30 15 16 22 28 19 17 147
Razem 30 28 20 32 33 24 21 188
% 16 15 10 17 18 13 11 100
*źródło: badania własne
83
Ryc. 19. Struktura badanych przedszkolaków (n=188)
Tab. 2. Struktura badanych nauczycieli i rodziców (n=17)
Grupa Liczba %
Nauczyciele 3 18
Rodzice 14 82
Razem 17 100
*źródło: badania własne
84
4.2. Analiza zebranego materiału
Ankieta dla nauczycieli pracujących w przedszkolach dzieci uczęszczających
na zajęcia Przedszkoliady pt. „Nasze zdrowie”
Pytanie 1: Czy dzieci chętnie uczestniczą w zajęciach z piłką?
Ryc. 20. Ocena chęci uczestnictwa dzieci w zajęciach z piłką (n=3)
Pytanie 2: Co według Pani najbardziej podoba się dzieciom w zajęciach Przedszkoliady?
Odpowiedzi były następujące:
ruch, akcja, zabawy, rywalizacja;
dzieci mogą pobiegać, poskakać, rozładować energię i bardzo lubią instruktora;
dzieci mogą pobiegać, poruszać się i bawić jednocześnie czegoś się ucząc.
85
Pytanie 3: Czy zauważa Pani zmiany w zachowaniu dzieci po zajęciach sportowych?
Wszyscy respondenci odpowiedzieli na pytanie twierdząco.
W uzasadnieniu podawano:
dzieci są szczęśliwe, pobudzone, ale też zmęczone;
dzieci rzadziej się poddają jeśli nie wychodzi im jakieś zadanie, dążą do celu
konsekwentniej niż wcześniej. Są bardziej samodzielne oraz lepiej
współpracują w grupie;
dzieci są podekscytowane, ale jednocześnie robią się bardziej spokojne gdy
opadną emocje.
Pytanie 4: Czy dzieci na co dzień wspominają o zajęciach z piłką?
Nauczycielki twierdzą, że część dzieci wspomina zajęcia i czeka na kolejne.
Pytanie 5: Czy dzieci wyrażają chęć uczestnictwa w zajęciach?
Ryc. 21. Chęć uczestnictwa dzieci w zajęciach (n=3)
86
Wszyscy respondenci odpowiedzieli na pytanie twierdząco. Nauczycielki twierdzą,
że dzieci chętnie uczestniczą w zajęciach z piłką.
W uzasadnieniach podawały:
dzieci widząc trenera wchodzącego do sali cieszą się i biegną do niego;
dzieci pytają kiedy przyjedzie Pan od piłki lub kiedy odwiedzi ich kangur;
dzieci gdy zobaczą instruktora to skaczą z radości, a gdy zajęcia dobiegają
końca to nie chcą wrócić do swojej sali.
Pytanie 6: W jakim stopniu według Pani zajęcia mają wpływ na rozwój fizyczny
i psychiczny dzieci?
Odpowiedzi były następujące:
zajęcia mają niewielki wpływ ze względu na swoją częstotliwość, ale
w połączeniu z innymi zajęciami ruchowymi stanowią bardzo istotny
(fundamentalny) element rozwoju dziecka;
wywierają one duży, pozytywny wpływ na ogólny rozwój dzieci;
zajęcie mają bardzo duży wpływ na rozwój psychiczny i fizyczny dzieci.
Pytanie 7: Czy poza zajęciami dzieci chętnie prezentują swoje umiejętności?
W opinii nauczycielek dzieci chętnie występują i uczestniczą we wszelkiego rodzaju
konkursach.
87
Pytanie 8: Czy dzieci potrafią same bawić się, wykorzystując poznane elementy gier
i zabaw z piłką?
Nauczycielki twierdzą, że są dzieci, które bawią się samodzielnie wykorzystując
podane zabawy.
Odpowiedzi były następujące:
TAK, w jaki sposób:
dzieci podczas zabawy w ogrodzie same inicjują poznane zabawy w grupie
kolegów;
dzieci w czasie wolnym bawią się ze sobą z piłką i pokazują czego nowego
nauczyły się na zajęciach.
Pytanie 9: Czy uważa Pani, że zajęcia Przedszkoliady ułatwiają dzieciom nawiązywanie
kontaktów z rówieśnikami?
Nauczycielki uważają, że dzięki zajęciom dzieci nabywają umiejętność samodzielnej
zabawy z wykorzystaniem poznanych elementów gier i zabaw z piłką.
88
Ankieta dla rodziców dzieci uczęszczających na zajęcia z piłką z cyklu
Przedszkoliada pt. „Zdrowie mojej Rodziny ”
Pytanie 1: Czy wie Pani/Pan w jaki sposób aktywność ruchowa wpływa na zdrowie
człowieka? Jeżeli, tak to krótko wyjaśnij.
Ryc. 22. Wpływ aktywności ruchowej na zdrowie człowieka (n=14)
Aż 12 osób wie, że aktywność ruchowa wpływa na zdrowie człowieka.
Odpowiedzi były następujące:
TAK, w jaki sposób:
wzmacnia organizm: mięśnie i stawy, dotlenia krew i mózg, przyspiesza metabolizm;
pozwala lepiej i efektywniej wykorzystywać wszystkie układy człowieka
(krwionośny, nerwowy, mięśniowy);
zapewnia prawidłowy rozwój fizyczny jak i zdrowotny;
dziecko lepiej rośnie, jest zdrowsze. Sport wpływa na prawidłowy rozwój organizmu
młodego człowieka oraz kształtuje charakter, czyli zdrowie psychiczne;
powoduje większy komfort psychiczny, jesteśmy szybsi i silniejsi . Poranne pobudki
są o wiele łatwiejsze. Wzrasta nasze morale. Podobamy się sobie i innym. Nasze
serce staje się bardziej wytrzymałe, a płuca są bardziej pojemne;
przeciwdziała wielu chorobom, np. układu krążenia lub schorzeniom
ortopedycznym, a także poprawia kondycję fizyczną i dobre samopoczucie;
89
wspiera odporność organizmu, reguluje naturalne procesy życiowe, wpływa
na właściwe funkcjonowanie organizmu, wspomaga w utrzymaniu prawidłowej
postawy ciała, reguluje metabolizm, wzmacnia mięśnie. Codzienny ruch jest
niezbędny do utrzymania homeostazy;
wpływa na zwiększenie odporności organizmu, poprawia samopoczucie, zwiększa
sprawność fizyczną, zapobiega otyłości;
wpływa na całkowity rozwój człowieka, a przede wszystkim dziecka, pomaga
w prawidłowym rozwoju masy mięśniowej, poprawia koordynację ruchowa,
wywiera duży wpływ na rozwój psychiczny budując chęć współzawodnictwa,
a zarazem współpracy. Jeśli chodzi o samo zdrowie to hartuje i wzmacnia organizm;
aktywność ruchowa zwiększa wydolność organizmu człowieka, poprzez ćwiczenia
ruchowe zachowujemy zdrową i zgrabną sylwetkę, a wszystkie zajęcia ruchowe
pobudzają krążenie, dzięki czemu szybciej płynąca krew dotlenia nasze komórki,
co powoduje, że mamy np. lepszą pamięć;
powoduje, że człowiek jest bardziej aktywny, zdrowszy i weselszy;
poprzez ruch poprawiamy ukrwienie organizmu, a to przekłada się na dotlenienie
naszych organów, które w efekcie lepiej pracują. Dodatkowo ruch pomaga spalać
tkankę tłuszczową, więc zapobiegamy otyłości.
90
Pytanie 2: Jak ocenia Pani/Pan swój stan zdrowia?
Ryc. 23. Ocena własnego stanu zdrowia (n=14)
Respondenci ocenili swój stan zdrowia w następujący sposób:
dobrze – 8 osób;
bardzo dobrze – 4 osoby;
bardzo źle – 1 osoba;
nie wiem – 1 osoba.
Pytanie 3: Jakie czynniki według Pani/Pana sprzyjają zdrowiu człowieka? (wybierz
dowolną liczbę odpowiedzi)
Ryc. 24. Czynniki sprzyjające zdrowiu człowieka (n=14)
91
Tab. 3. Czynniki sprzyjające zdrowiu człowieka (n=14)
CZYNNIK LICZBA ODPOWIEDZI %
Prawidłowe odżywianie 13 25
Aktywność fizyczna 14 27
Niestosowanie używek 10 20
Dbanie o higienę osobistą 11 22
Inne 3 6
Razem 51 100
źródło: zbiór własny
Respondenci najczęściej wybierali:
1. aktywność fizyczna – 14 osób;
2. prawidłowe odżywianie – 13 osób;
3. dbanie o higienę osobistą – 11 osób;
4. niestosowanie używek – 10 osób;
5. inne – 3 osoby.
Wśród innych podawano:
systematyczna kontrola zdrowia np. badanie krwi, samokontrola piersi;
sen, który sprzyja regeneracji mięśni;
unikanie chemii zarówno w pożywieniu jak i kosmetykach, unikanie leków,
suplementów diety oraz szczepień, prawidłowe relacje rodzinne i społeczne oraz jak
najmniej stresu.
92
Pytanie 4: Jak często podejmuje Pani/Pan aktywność ruchową w czasie wolnym?
Ryc. 25. Podejmowanie aktywności ruchowej w czasie wolnym (n=14)
Tylko 2 osoby podejmują aktywność ruchową w czasie wolnym od 6 do 5 razy
w tygodniu i również tyle samo osób podejmuje aktywność od 4 do 3 razy w tygodniu.
6 respondentów odpowiedziało, że aktywność fizyczną podejmują 2 razy w tygodniu,
3 ankietowanych 1 w tygodniu i 1 osoba nie podejmuje tej aktywności wcale.
93
Pytanie 5: Ile godzin poświęca Pani/Pan na sen w czasie odpoczynku nocnego?
Ryc. 26. Liczba godzin snu w czasie odpoczynku nocnego (n=14)
Aż 13 respondentów poświęca od 6 do 8 godzin na sen w nocy, jedynie 1 osoba
poświęca więcej niż 8 godzin.
Pytanie 6: Ile godzin dziennie przebywa Pani/Pan najczęściej w pracy?
Ryc. 27. Liczba godzin codziennej pracy (n=14)
Aż 6 respondentów powyżej 8 godzin, połowa respondentów, czyli 7 osób spędza
w pracy od 7 do 8 godzin, i tylko 1 z ankietowanych od 3 do 4 godzin.
94
Pytanie 7: Czy spożywa Pani/Pan śniadanie w domu przed wyjściem do pracy?
Ryc. 28. Spożywanie śniadania przed wyjściem do pracy (n=14)
Śniadanie przed wyjściem do pracy spożywa 10 ankietowanych, a 4 osoby tego nie
robią.
Pytanie 8: Ile posiłków spożywa Pani/Pan w ciągu dnia?
Ryc. 29. Liczba spożywanych posiłków w ciągu dnia (n=14)
Tylko 1 osoba spożywa więcej niż 5 posiłków dziennie, 6 osób od 4 do 5 posiłków,
natomiast połowa respondentów spożywa 3 posiłki w ciągu dnia,
95
Pytanie 9: Jak ocenia Pani/Pan swoją sprawność fizyczną?
Ryc. 30. Ocena własnej sprawności fizycznej (n=14)
Aż 11 z 14 respondentów ocenia swoją sprawność fizyczną na poziomie dobrym,
1 osoba na poziomie bardzo dobrym, 1 na złym i 1 na poziomie bardzo złym.
Tab. 4. Ocena własnej sprawności fizycznej (n=14)
OCENA LICZBA ODPOWIEDZI %
Bardzo dobrze 1 7
Dobrze 11 79
Źle 1 7
Bardzo źle 1 7
Razem 14 100
źródło: zbiór własny
96
Pytanie 10: Czy uprawia Pani/Pan sport w czasie wolnym?
Ryc. 31. Uprawianie sportu w czasie wolnym (n=14)
Aż 11 osób spośród wszystkich respondentów uprawia sport w czasie wolnym,
3 ankietowanych tego nie robi.
Pytanie 11: Jaką formę aktywności ruchowej wybiera Pani/Pan najczęściej?
Ryc. 32. Forma aktywności ruchowej wybierana przez rodziców (n=14)
Najwięcej osób, tj. 4 wybiera spacery, kolejne po 2 osoby wybierają bieganie, gry
zespołowe oraz fitness. Jedna osoba uprawia pływanie, natomiast 3 osoby wpisały własne
97
dyscypliny, które nie były dostępne na wymienionej liście w kwestionariuszu ankiety (boks,
siłownia, ćwiczenia izometryczne).
Pytanie 12: Jakie formy aktywności ruchowej najczęściej podejmuje Pani/Pan razem
z dzieckiem? ( zaznacz 3 formy )
Ryc. 33. Forma aktywności ruchowej podejmowana przez rodziców z dziećmi (n=14)
Piłkę nożną, jazdę na rowerze i taniec wybiera taka sama liczba respondentów,
tj. 8 osób; 5 osób odpowiedziało, iż są to gry i zabawy z rówieśnikami, natomiast 1 osoba,
że jest to koszykówka. 1 z rodziców nie ćwiczy z dzieckiem, ponieważ uważa, że dziecko
ma dużo ruchu w przedszkolu, z kolei 3 osoby podały własne odpowiedzi (zapasy, pływanie,
długie spacery oraz zabawy na placu zabaw).
98
Pytanie 13: Czy chciałaby/chciałby Pani/Pan przeznaczyć więcej czasu wolnego
na aktywność ruchową swoją i swojej rodziny?
Ryc. 34. Chęć spędzania większej ilości czasu wolnego na aktywności ruchowej swojej i swojej
rodziny (n=14)
Aż 13 osób chciałoby poświęcić więcej czasu wolnego na aktywność ruchową swoją
i swojej rodziny, tylko jeden z respondentów nie odczuwa takiej potrzeby.
Pytanie 14: Czy pali Pani/Pan papierosy?
Ryc. 35. Palenie papierosów (n=14)
99
Pytanie 15: Jak wpływa na Panią/Pana stres?
Ryc. 36. Wpływ stresu (n=14)
Na 6 osób stres wpływa negatywnie, przez co utrudnia im działanie, a tylko na 2 osoby stres
wpływa pozytywnie, dzięki czemu osoby te są bardziej zmotywowane. 6 respondentów wybrało
odpowiedź „różnie”, co oznacza, że zależy to od sytuacji.
Pytanie 16: Ile w ciągu dnia ma Pani/Pan czasu wolnego dla siebie i rodziny?
Ryc. 37. Ilość wolnego czasu w ciągu dnia dla siebie i rodziny (n=14)
100
Od 3 do 4 godzin w ciągu dnia poświęca sobie i swojej rodzinie 4 ankietowanych,
8 osób ma na to od 1 godziny do 2 godzin, 1 osoba poświęca 1 godzinę czasu wolnego
i również 1 respondent ma na to zaledwie 30 minut w ciągu dnia.
Pytanie 17: Czy zwraca Pani/Pan uwagę na prawidłowe odżywianie swojej rodziny?
Ryc. 38. Prawidłowe odżywianie swojej rodziny (n=14)
Na prawidłowe odżywianie swojej rodziny zwraca uwagę 12 ankietowanych,
jedynie 2 osoby niestety nie przywiązują do tego większej wagi.
Pytanie 18: Dlaczego zapisali Państwo swoje dziecko na dodatkowe zajęcia z piłką?
Na to pytanie odpowiedzi udzieliło 13 respondentów, jedna osoba nie wyraziła swojej opinii.
Odpowiedzi były następujące:
celem rozbudzenia zainteresowania aktywnym trybem życia, wdrożenia nawyku
aktywności fizycznej, wzmocnienia kości, stawów i mięśni;
dla większej ilości ruchu, gdzie dziecko może się wyżyć, wybiegać, a przy okazji
poprawi koordynację wzrokowo – ruchową;
3 osoby udzieliły odpowiedzi, że sport to zdrowie;
aby poszerzyć dziecku horyzonty rozwoju;
101
ponieważ dziecko chętnie uczęszcza na te zajęcia;
ponieważ ruch sprzyja dziecku, dziecko samo wyraziło chęć przystąpienia do zajęć.
Uważam, że im częściej będziemy zachęcać dzieci do aktywności fizycznej, nie będą
z nią miały problemów później;
by zainteresować dziecko sportem;
ponieważ dziecku bardzo spodobały się pierwsze zajęcia;
chłopcy uwielbiają piłkę, a przy okazji przy zabawie poprawiają swoją kondycję
fizyczną;
w celu mądrego spożytkowania dużej ilości energii jakie ma dziecko oraz rozwijania
zainteresowań dziecka;
aby prawidłowo się rozwijało, rywalizowało z rówieśnikami i w końcu
by rozładować energię dziecka.
Pytanie 19: Czy dziecko chętnie uczestniczy w zajęciach Przedszkoliady?
Ryc. 39. Chęć uczestnictwa dziecka w zajęciach Przedszkoliady (n=14)
Wszyscy ankietowani odpowiedzieli, że dzieci chętnie uczestniczą w zajęciach
z piłką.
102
Pytanie 20: Czy Państwa dziecko jest zapisane na inne sportowe zajęcia (np. w klubie
sportowym, domu kultury itp.)?
Ryc. 40. Dodatkowe zajęcia sportowe (n=14)
Połowa respondentów odpowiedziała, że ich dzieci są zapisane na dodatkowe zajęcia
sportowe.
Odpowiedzi były następujące:
stacjonarne, popołudniowe zajęcia Przedszkoliady
w klubie osiedlowym – 2 osoby;
nauka pływania – 2 osoby;
zajęcia taneczne – 2 osoby;
taekwondo – 1 osoba.
103
Pytanie 21: Czy zauważyli Państwo zmiany w zachowaniu dziecka po zajęciach
sportowych? Jeśli tak to jakie?
Na to pytanie spośród 14 respondentów odpowiedzi udzieliło 8 osób.
Odpowiedzi były następujące:
poprawa kondycji, wzmocnienie siły nóg, chęć do aktywnego spędzania wolnego
czasu. W dniu zajęć, po zajęciach, wcześnie idzie spać;
dziecko lepiej śpi, jest bardziej zdyscyplinowane i zachęca rodziców aby
uczestniczyli z nim w ruchu;
dziecko mówi o piłce;
dziecku poprawiła się celność;
dziecko w wolnym czasie powtarza ćwiczenia, których nauczyło się na zajęciach;
2 osoby odpowiedziały - po zajęciach dziecko zawsze wychodzi zadowolone
i z niecierpliwością czeka na następne zajęcia;
dziecko jest zadowolone z tego rodzaju zajęć, jest pobudzone, pozytywnie zmęczone
i chętnie bierze udział w następnych zajęciach.
Pytanie 22: Dlaczego Państwa zdaniem warto polecić zajęcia Przedszkoliady?
Na to pytanie spośród 14 respondentów odpowiedzi udzieliło 11 osób.
Odpowiedzi były następujące:
zajęcia Przedszkoliady wzmacniają kości, stawy i mięsnie. Poprawiają koordynację.
Rozbudzają miłość do sportu i nawyk aktywności fizycznej. Bezpiecznie uczą gier
i zabaw z rówieśnikami. Zapewniają długi i spokojny sen (w dniu zajęć);
bardzo dobry instruktor. Zawsze chętnie odpowiada na pytania i radzi. Widzę
że dzieci bardzo na te zajęcia czekają. Zauważyłem po kilku miesiącach zajęć bardzo
duże postępy dziecka jeżeli chodzi o koordynację ruchową, dziecko ma pewniejsze
i płynniejsze ruchy. Jest mniej niezdarne, nabrało samodzielności;
ponieważ sport to zdrowie;
104
Przedszkoliada jest zazwyczaj pierwszym kontaktem dziecka ze sportem - wyrabia
w nim pozytywne do niego podejście i utrwala dobre nawyki na kolejne lata;
ponieważ w dzisiejszych czasach, każda aktywność fizyczna jest na wagę złota.
Dzieci zamiast cieszyć się ruchem, spędzają czas w domu przed komputerem,
co sprzyja otyłości i chorobom cywilizacyjnym. Zajęcia Przedszkoliady są dla dzieci
urozmaiceniem i inną formą świetnej zabawy poprzez ruch;
uczy zdrowej rywalizacji, podnosi aktywność ruchową, zajęcia pozwalają odkryć
i ukierunkować swoją pasję sportową;
ponieważ ukierunkowuje dziecko na rozwój fizyczny i pokazuje w jaki sposób
spędzać czas wolny;
ponieważ jest to bardzo przyjemna zabawa dla dzieci;
dziecko ma okazję poznać ciekawą formę spędzania wolnego czasu. Na zajęciach
uczy się współpracy w grupie oraz przyswaja wiedzę o sporcie poprzez zabawę.
Po zajęciach jest wesołe i lepiej śpi;
zajęcia te rozwijają zdolności manualne i intelektualne;
dziecko zawiera nowe znajomości, uczy się współzawodnictwa i współpracy
w grupie, dostarcza wiele radości podczas zabawy i podnosi ogólny rozwój dziecka.
105
Próby sprawności fizycznej na podstawie wrocławskiego testu sprawności
fizycznej dla dzieci w wieku 3-7 lat autorstwa Bożeny Sekity
Tab. 5. Wyniki próby mocy w porównaniu w skoku w dal z miejsca [cm] (n=188)
źródło: zbiór własny
Tab. 6. Wyniki próby siły w porównaniu w rzucie piłką lekarską znad głowy [cm] (n=185)
źródło: zbiór własny
Tab. 7. Wyniki próby szybkości w porównaniu w biegu na 10m ze startu wysokiego [s] (n=170)
źródło: zbiór własny
Tab. 8. Wyniki próby zwinności w porównaniu w biegu wahadłowym [s] (n=150)
źródło: zbiór własny
Przedszkole PM 202 PP CZARY MARY PM 156 PM 125 PM 235 PM 16
Xmin 22 10 45 38 40 32
Xmax 115 113 110 140 110 120
średnia 79 77 85 100 84 80
R = Xmax - Xmin 93 103 65 102 70 88111
PP E. RACZYŃSKIEJ
45
156
99
Przedszkole PM 202 PP CZARY MARY PM 156 PM 125 PM 235 PM 16
Xmin 50 70 90 80 80 150
Xmax 350 400 400 500 400 400
średnia 178 180 217 252 225 265
R = Xmax - Xmin 300 330 310 420 320 250330
PP E. RACZYŃSKIEJ
80
410
203
Przedszkole PM 202 PP CZARY MARY PM 156 PM 125 PM 235 PM 16
Xmin 3,2 2,9 3 2,9 3 3
Xmax 5,6 6,5 5 4,9 5,6 10
średnia 4,3 4,5 4 3,5 4 4,6
R = Xmax - Xmin 2,4 3,6 2 2 2,6 74,3
PP E. RACZYŃSKIEJ
3,2
7,5
4,2
Przedszkole PM 202 PP CZARY MARY PM 156 PM 125 PM 235 PM 16
Xmin 8,9 9 7,5 6,7 9,5 8,7
Xmax 15,6 15,6 13,6 18,1 17,4 16
średnia 10,2 12,3 10,3 11,5 12,8 11,4
R = Xmax - Xmin 6,7 6,6 6,1 11,4 7,9 7,310,2
PP E. RACZYŃSKIEJ
8,1
18,3
11,7
106
Ryc. 41. Średnie wyników próby mocy w porównaniu w skoku w dal z miejsca [cm] (n=188)
Ryc. 42. Zestawienie wyników próby mocy w porównaniu w skoku w dal z miejsca [cm] (n=188)
W próbie mocy, czyli w skoku w dal z miejsca najlepsze wyniki uzyskały kolejno
Prywatne Przedszkole Elżbiety Raczyńskiej z najlepszym wynikiem 156 cm, najsłabszym
45 cm i łączną średnią 99 cm. Bardzo dobre rezultaty osiągnęły również dzieci z Przedszkola
Miejskiego nr 125 z najlepszym wynikiem 140 cm, najniższym 38 cm oraz średnią 100 cm.
W całościowym podsumowaniu konkurencji najsłabsze wyniki uzyskało Przedszkole
107
Miejskie nr 202 z najlepszym wynikiem 115 cm, najsłabszym 22 cm i łączną średnią 79 cm
oraz Prywatne Przedszkole Czary Mary, którego najlepszy wynik wynosił 113 cm,
najsłabszy 10 cm, a średnia wyniosła 77 cm. Gdyby porównywać same średnie wyników
próby mocy przedstawione na rycinie 41, można by stwierdzić, iż wyniki te nie są aż tak
zróżnicowane i poziom sprawności fizycznej przedszkolaków w tej konkurencji był
zbliżony:
Przedszkole Miejskie nr 125 – 100 cm;
Prywatne Przedszkole Elżbiety Raczyńskiej – 99 cm;
Przedszkole Miejskie nr 156 – 85 cm;
Przedszkole Miejskie nr 235 – 84 cm;
Przedszkole Miejskie nr 16 – 80 cm;
Przedszkole Miejskie nr 202 – 79 cm;
Prywatne Przedszkole Czary Mary – 77 cm.
108
Ryc. 43. Średnie wyników próby siły w porównaniu w rzucie piłką lekarską znad głowy [cm]
(n=185)
Ryc. 44. Zestawienie wyników próby siły w porównaniu w rzucie piłką lekarską znad głowy [cm]
(n=185)
109
W próbie siły, która była mierzona za pomocą rzutu piłką lekarską znad głowy najlepsze
wyniki, we wszystkich przedszkolach, były bardzo zbliżone. Aż 5 przedszkoli uzyskało
wynik 400 cm. Najlepszy wynik zdobyło Przedszkole Miejskie nr 125 – 500 cm, a najsłabszy
Przedszkole Miejskie nr 202 – 350 cm. Można jednak stwierdzić, że różnice te nie były aż
tak duże, a poziom wyrównany. Podobnie wyglądają najsłabsze wyniki tej konkurencji.
Pierwsze miejsce zajęło Przedszkole Miejskie nr 16 z wynikiem 150 cm, na drugim miejscu
uplasowało się Przedszkole Miejskie nr 156, kolejne trzy przedszkola uzyskały wynik 80
cm oraz jedno 70 cm. Najsłabszy wynik w tej próbie osiągnęło ponownie Przedszkole
Miejskie nr 202. Porównując średnie wyniki wyglądałyby następująco:
Przedszkole Miejskie nr 16 – 265 cm;
Przedszkole Miejskie nr 125 – 252 cm;
Przedszkole Miejskie nr 235 – 225 cm;
Przedszkole Miejskie nr 156 – 217 cm;
Prywatne Przedszkole Elżbiety Raczyńskiej – 203 cm;
Prywatne Przedszkole Czary Mary – 180 cm;
Przedszkole Miejskie nr 202 – 178 cm.
110
Ryc. 45. Średnie wyników próby szybkości w porównaniu w biegu na 10m ze startu wysokiego [s]
(n=170)
Ryc. 46. Zestawienie wyników próby szybkości w porównaniu w biegu na 10 m ze startu wysokiego
[s] (n=170)
111
W biegu na 10 m ze startu wysokiego, który był narzędziem próby szybkości,
niemalże wszystkie wyniki są bardzo wyrównane, żeby nie powiedzieć że są takie same.
Najlepszy wynik zdobyło Przedszkole Miejskie nr 125 oraz Prywatne Przedszkole Czary
Mary – 2,9 s. Kolejne trzy przedszkola miały czas 3 s, a najgorsze wyniki, spośród
najlepszych, uzyskało Przedszkole Miejskie nr 202 i Prywatne Przedszkole Elżbiety
Raczyńskiej – 3,2 s. Jest to zaledwie o 0,3 s więcej od najlepszego wyniku w najwyższych
notach. Najsłabszy wynik spośród wyników najniższych uzyskało Przedszkole Miejskie nr
16, było to aż 10 s. Kolejno Prywatne Przedszkole Elżbiety Raczyńskiej z wynikiem 7,5 s,
Prywatne Przedszkole Czary Mary z wynikiem 6,5 s. Najlepszą notę spośród najsłabszych
wyników uzyskało Przedszkole Miejskie nr 156 – 5 s. Biorąc pod uwagę średnie całej
konkurencji wyniki wyglądają nieco inaczej, jednak również są do siebie bardzo zbliżone
i różnice są nieznaczne:
Przedszkole Miejskie nr 125 – 3,5 s;
Przedszkole Miejskie nr 156 – 4 s;
Przedszkole Miejskie nr 235 – 4 s;
Prywatne Przedszkole Elżbiety Raczyńskiej – 4,2 s;
Przedszkole Miejskie nr 202 – 4,3 s;
Prywatne Przedszkole Czary Mary – 4,5 s;
Przedszkole Miejskie nr 16 – 4,6 s.
112
Ryc. 47. Średnie wyników próby zwinności w porównaniu w biegu wahadłowym [s] (n=150)
Ryc. 48. Zestawienie wyników próby zwinności w porównaniu w biegu wahadłowym [s] (n=150)
113
Próba zwinności polegała na biegu wahadłowym. Najlepszy czas spośród wszystkich
przedszkoli osiągnęło Przedszkole Miejskie nr 125 – 6,7 s. Pozostałe przedszkola
w najlepszych wynikach miały bardzo zbliżone noty. Wśród najwyższych wyników żaden
nie przekroczył 10 s. Na drugim miejscu znalazło się Przedszkole Miejskie nr 156
z wynikiem 7,5 s, a trzecią pozycję zajęło Prywatne Przedszkole Elżbiety Raczyńskiej
z czasem 8,1 s. Najsłabsze wyniki były bardziej zróżnicowane, bowiem zaczynały się od
czasu 13,6 s (Przedszkole Miejskie nr 156), a kończyły na wyniku 18,3 s (Prywatne
Przedszkole Elżbiety Raczyńskiej). Na przedostatnim miejscu w najsłabszych notach
znalazło się Przedszkole Miejskie nr 125 – 18,1 s, które uzyskało jednocześnie najlepszy
wynik w notach najwyższych. Średnie wyników próby zwinności w porównaniu w biegu
wahadłowym były równie zbliżone co najwyższe noty:
Przedszkole Miejskie nr 202 – 10,2 s;
Przedszkole Miejskie nr 156 – 10,3 s;
Przedszkole Miejskie nr 16 – 11,4 s;
Przedszkole Miejskie nr 125 – 11,5 s;
Prywatne Przedszkole Elżbiety Raczyńskiej – 11,7 s;
Prywatne Przedszkole Czary Mary – 12,3 s;
Przedszkole Miejskie nr 235 – 12,8 s.
114
PODSUMOWANIE
Ruch i zdrowie jest ważnym elementem życia każdego człowieka. Od
najmłodszych lat gdy kształtujemy nawyki zdrowego stylu życia i wpajamy istotę
aktywności ruchowej, uczymy przedszkolaków podstawowych zasad żywienia, pokazujemy
i mówimy o skutkach prowadzenia biernego trybu życia to przypominamy o konieczności
ustawicznego dbania o zdrowie.
Rolą i obowiązkiem rodziców, dziadków, starszego rodzeństwa, a wreszcie
nauczycieli i placówek oświatowych jest przekazywanie wiadomości o ruchu, jego
atrybutach i pozytywnym wpływie na ludzki organizm, ale przede wszystkim ich rolą oraz
celem powinno być zachęcenie najmłodszych do zdrowego trybu życia. Niekiedy jednak
rodzice, dziadkowie, rodzeństwo nie mają na to czasu, a placówkom oświatowym brak
odpowiedniego przygotowania do prowadzenia zajęć i przekazywania wiedzy w tym
zakresie. Na szczęście w dzisiejszych czasach powstaje wiele programów i projektów, które
chętnie dbają o rozwój najmłodszych, dostarczając przedszkolakom dużo nowej wiedzy
poprzez wspaniałą zabawę. Ogólnopolski system Przedszkoliada bardzo dobrze wpisuje się
i spełnia tę rolę. Obecnie zajęcia Przedszkoliady prowadzone są w 111 przedszkolach,
a uczestniczy w nich 2880 dzieci.
Wyniki badań pozwoliły odpowiedzieć na postawione pytania badawcze:
1. W jaki sposób sport wpływa na rozwój fizyczny i psychiczny dzieci w wieku
przedszkolnym?
Wszyscy ankietowani są zgodni, iż sport pozytywnie wpływa na rozwój fizyczny
i psychiczny dzieci w wieku przedszkolnym. Zarówno rodzice jak i nauczycielki zauważają
korzystne zmiany w zachowaniu maluchów po zajęciach sportowych. Według nich w czasie
zajęć sportowych dzieci są szczęśliwe, pobudzone ale też pozytywnie zmęczone. Rzadziej
się poddają jeśli nie wychodzi im jakieś zadanie, dążą do celu konsekwentniej niż wcześniej,
są bardziej samodzielne i lepiej współpracują w grupie. Ponadto widać u dzieci
podekscytowanie, ale jednocześnie najmłodsi robią się bardziej spokojni gdy opadną
emocje. Rodzice oraz nauczycielki zwracają również uwagę, iż zajęcia ruchowe stanowią
bardzo istotny element całościowego rozwoju dziecka, m.in. wywierają duży wpływ na
rozwój psychiczny, budując chęć współzawodnictwa. Sport poprawia kondycję, wzmacnia
i zachęca do aktywnego spędzania czasu wolnego. Oprócz tego zaobserwowali, że po
115
powrocie z zajęć dzieci chodzą wcześniej spać, dzięki czemu mają lepszy sen, a jednocześnie
same zachęcają rodziców aby uczestniczyli z nimi w ruchu.
Warto zaznaczyć również, że jeżeli dzieciom stworzy się odpowiednią atmosferę na
zajęciach sportowych, to będą one chętniej w nich uczestniczyły i kojarzyły ruch
pozytywnie. Taki właśnie charakter mają zajęcia Przedszkoliady. W przeprowadzonych
badaniach nauczycielki oznajmiły, że dzieci często wspominają o tych zajęciach, gdy
zobaczą instruktora skaczą z radości, a gdy ćwiczenia dobiegają końca niechętnie wracają
do swojej sali. Często samodzielnie, bądź w grupie powtarzają zabawy, które odbywały się
na zajęciach. Sportowe zajęcia przedszkolaków już od najmłodszych lat wyrabiają
zamiłowanie do aktywności fizycznej.
2. Jaki jest poziom sprawności fizycznej przedszkolaków z Przedszkoliady
w porównaniu z rówieśnikami?
W celu uzyskania odpowiedzi na to pytanie przedstawiono wyniki badań dzieci
z przedszkola „Bajka” w wieku od 3 do 6 lat i wyniki prób sprawności fizycznej dzieci
biorących udział w zajęciach Przedszkoliady w wieku od 3 do 7 lat. W obu przypadkach do
oceny posłużono się wybranymi próbami Wrocławskiego Testu Sprawności Fizycznej
w opracowaniu Bożeny Sekity.
Program zajęć Przedszkoliady oprócz ogólnego rozwoju zdolności motorycznych
u dziecka ma za zadanie nauczyć przedszkolaka podstaw różnych dyscyplin sportowych,
aby przygotować dziecko do kontynuacji przygody ze sportem po ukończeniu wieku
przedszkolnego. W tym celu do programu zajęć Przedszkoliady oprócz ćwiczeń
ogólnorozwojowych zostały wprowadzone ćwiczenia z zakresu rozwoju ukierunkowanego
na konkretne dyscypliny sportowe.
Przedszkolaki uczestniczące w zajęciach Przedszkoliady mają wyższą sprawność
fizyczną w porównaniu z rówieśnikami. Dzięki zajęciom dzieciom poprawiła się ogólna
kondycja fizyczna, przez co stały się szybsze i silniejsze. Ich mięśnie są wzmocnione,
bowiem ruch wpływa pozytywnie na prawidłowy rozwój masy mięśniowej. Maluchy mają
lepszą koordynację wzrokowo-ruchową, wykonywane przez nie zadania ruchowe są
bardziej pewne i płynne. Szybciej reagują na bodźce zewnętrzne i są bardziej
zdyscyplinowane. Zajęcia Przedszkoliady wpływają również na poprawę celności, siły rąk
(co jest związane z rzutami) oraz siły nóg (co wiążę się z zabawami kopnymi). Wszystkie
dzieci uczestniczące w Przedszkoliadzie dzięki zajęciom udoskonaliły wyżej wymienione
umiejętności, czego badania z przedszkola „Bajka” nie wykazały.
116
Hipotezy badawcze brzmiały:
1. Chłopcy w wieku przedszkolnym są bardziej sprawni fizycznie, niż dziewczynki
w wieku przedszkolnym.
Wyniki prób sprawności wskazują, iż chłopcy w wieku przedszkolnym są bardziej sprawni
fizycznie, niż dziewczynki. Najbardziej było to widoczne w próbie siły i mocy -chłopcy
dalej rzucali i dalej skakali oraz uzyskiwali lepszy czas w biegu wahadłowym, a także
w biegu ze startu wysokiego na 10 m.
2. Dzieci uczestniczące w ogólnopolskim systemie „Przedszkoliada” mają wyższą
sprawność fizyczną, niż dzieci, które nie biorą w nim udziału.
Przeprowadzone badania wykazały, że dzieci uczestniczące w ogólnopolskim systemie
„Przedszkoliada” mają większą sprawność fizyczną, niż dzieci, które nie biorą w nim
udziału.
Wyniki testu sprawności są lepsze w porównaniu z przedszkolakami nieuczestniczącymi
w dodatkowych zajęciach sportowych.
117
ZAKOŃCZENIE
Podsumowując całość pracy i przeprowadzone badania można stwierdzić, iż projekty
i programy promujące zdrowy styl życia wśród najmłodszych są bardzo potrzebne
w dzisiejszych czasach.
Zdrowie dziecka jest priorytetowym warunkiem prawidłowego procesu
wychowawczego. Dzieciństwo to okres, w którym kształtują się postawy warunkujące
aktualne i przyszłe zachowania dotyczące zdrowia i sprawności ruchowej. Utrwalone
wówczas przyzwyczajenia i nawyki decydują o jego późniejszym stylu życia. Dlatego
edukację zdrowotną należy rozpoczynać jak najwcześniej. Przekazując dzieciom wiedzę o
zdrowiu, kształtując umiejętności i postawy sprzyjające zdrowiu, możemy ułatwić im
zdrowy styl życia i pracy. Ukierunkowanie prozdrowotnych działań edukacyjnych w stronę
rozwoju aktywności dziecka jest najlepszą inwestycją w jego dorosłe życie. Największy
wpływ na rozwój dziecka mają warunki, w jakich ono żyje. Nie zawsze jednak warunki
sprzyjają zdrowiu i prawidłowemu rozwojowi dziecka, ponieważ skłaniają do ograniczenia
ruchu, a potrzeba ruchu u dzieci w wieku przedszkolnym jest niezbędna. Okres wczesnego
dzieciństwa jest szczególnie kształcący dla rozwoju motorycznego dziecka, dlatego troska o
jego prawidłowy rozwój fizyczny jest działaniem na rzecz szeroko pojętego zdrowia
fizycznego, psychicznego i społecznego. Dobry stan zdrowia warunkuje prawidłowe
przystosowanie się do środowiska społecznego, a dobre samopoczucie i odporność
organizmu umożliwiają systematyczne uczęszczanie do przedszkola, a także ułatwiają
zabawę i naukę.
Ogólnopolski system Przedszkoliada zawiera wszystkie wymienione wyżej
elementy edukacyjne. Kładzie nacisk na kształtowanie prawidłowych postaw dotyczących
zdrowia i sprawności ruchowej już od najmłodszych lat. Pobudza w maluchach chęci
tworzenia własnego stylu życia jako człowieka aktywnego, chętnego do działania,
ciekawego świata i otaczającej go rzeczywistości. W ramach projektu dzieci zyskują wiedzę
i umiejętności poprzez zabawę dzięki czemu łatwiej i szybciej przyswajają nowe
wiadomości. Taki sposób nauki jest bardzo efektywny, bowiem dzieci wdrażają nowe
nawyki do życia codziennego. Z badań wynika, iż program Przedszkoliada jest pozytywnie
postrzegany przez jego uczestników, dlatego też ma on szanse na dalszy sukces.
118
LITERATURA
Jopkiewicz A., E. Suliga, Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania,
Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji – PIB, Radom – Kielce 2005
Klim-Klimaszewska A., Pedagogika przedszkolna, Polski Instytut Wydawniczy,
Warszawa 2005
Kupisiewicz C., Dydaktyka ogólna, Oficyna Wydawnicza "Graf-Punkt", Warszawa
2000
Lee C., Wzrastanie i rozwój dziecka, WSiP, Warszawa 1997
Lewandowaska E., Rozwój sprawności motorycznych dzieci pięcioletnich
Lewicki Cz., Obodyńska E., Obodyński M., Wybrane metody statystyczne w naukach
o wychowaniu fizycznym i sporcie (Przykłady zastosowań), Wydawnictwo
Oświatowe FOSZE, Rzeszów 1998
Łobocki M., Metody i techniki badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2008
Łobocki M., Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Impuls, Kraków
2006, 2007
Maszke A. W., Metody i techniki badań pedagogicznych, Wydawnictwo
Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2008
Maszorek – Szymala A., Podstawy statystyki dla studentów i nauczycieli, Oficyna
Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2007
Muszyński H., Wstęp do metodologii pedagogiki, PWN, Warszawa 1971
Moczko J. A., Brąbowicz G. H., Tadeusiewicz R., Statystyka w badaniach
medycznych, Springer PWN, Warszawa 1998
Nowak M., Matysiak M., Poziom sprawności dzieci z przedszkola „BAJKA” na tle
ich rówieśników z innych przedszkoli
Nowak S., Metodologia badań społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2007
Pilch T., Bauman T., Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe
i jakościowe, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2001
Sekita B., Rozwój somatyczny i sprawności fizycznej dzieci w wieku 6-7 lat. Rozwój
Sprawności i wydolności fizycznej dzieci i młodzieży, AWF, Warszawa 1988
Skorny Z., Prace magisterskie z psychologii i pedagogiki: przewodnik
metodologiczny dla studiujących nauczycieli, WSiP, Warszawa 1984
119
Słownik Wyrazów Bliskoznacznych, Wydawnictwo ASTRUM, Wrocław 2000
Stupnicki R., Analiza i prezentacja danych ankietowych, Wydawnictwo Akademii
Wychowania Fizycznego, Warszawa 2011
Stupnicki R., Biometria krótki zarys, Wydawnictwo MARGOS, Warszawa 2000
Węglińska M., Jak pisać pracę magisterską?, Impuls, Kraków 2005
Wlaźnik K., Wychowanie fizyczne w przedszkolu, Wydawnictwo JUKA, Łódź 1996
Zaczyński W. P., Statystyka w pracy badawczej nauczyciela, Wydawnictwo „Żak”,
Warszawa 1997
Wroczyński R., Pilch T., Metodologia pedagogiki społecznej, Zakład Narodowy im.
Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1974
Załuga M., Taniec towarzyski jako forma zachowań prozdrowotnych i forma
spędzania czasu wolnego wśród przedszkolaków
INNE
http://bip.men.gov.pl/men_bip/akty_prawne/rozporzadzenie_20081223_zal_1.pdf
https://www.facebook.com/przedszkoliada
http://www.przedszkoliada.pl/
http://www.spss.pl/narzedzia/spss_base.html
120
Pracownia Wychowania Fizycznego i Zdrowotnego
Wydział Nauk o Wychowaniu
Uniwersytet Łódzki
Iga Wójcikowska
Kwestionariusz ankiety dla Nauczycieli pracujących w przedszkolach dzieci
uczęszczających na zajęcia z piłką Przedszkoliada
pt. „Nasze zdrowie ”
Szanowni Państwo!
Badania dotyczące zachowań zdrowotnych i uczestnictwa Państwa podopiecznych
w zajęciach sportowych pozwolą na przygotowanie naukowych opracowań dotyczących
zdrowia najmłodszych. Kwestionariusz ankiety jest anonimowy, tylko szczere odpowiedzi
będą miały wartość i pomogą w opracowaniu badań.
Za poświęcony czas
DZIĘKUJEMY
1. Czy dzieci chętnie uczestniczą w zajęciach z piłką?
Tak
Nie
Nie mam zdania
2. Co według Pani/Pana najbardziej podoba się dzieciom w zajęciach Przedszkoliady?
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
3. Czy zauważa Pani/Pan zmiany w zachowaniu dzieci po zajęciach sportowych?
Jakie?
Tak,
(jakie?)……………………………………………………………………...........
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
Nie
Nie mam zdania
121
4. Czy dzieci na co dzień wspominają o zajęciach z piłką?
Tak
Nie
Nie mam zdania
5. Czy dzieci wyrażają chęć uczestnictwa w zajęciach? W jaki sposób?
Tak, (w jaki sposób?)
…............................................................................................................................
................................................................................................................................
Nie
Nie mam zdania
6. W jakim stopniu według Pani/Pana zajęcia mają wpływ na rozwój fizyczny
i psychiczny dzieci?
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
7. Czy poza zajęciami dzieci chętnie prezentują swoje umiejętności ?
Tak
Nie
Nie mam zdania
8. Czy dzieci potrafią same bawić się, wykorzystując poznane elementy gier i zabaw
z piłką? W jaki sposób?
Tak, (w jaki sposób?)
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
Nie
Nie mam zdania
9. Czy uważa Pani/Pan, że zajęcia Przedszkoliady.pl ułatwiają dzieciom nawiązywanie
kontaktów z rówieśnikami?
Tak
Nie
Nie mam zdania
122
Pracownia Wychowania Fizycznego i Zdrowotnego
Wydział Nauk o Wychowaniu
Uniwersytet Łódzki
Iga Wójcikowska
Kwestionariusz ankiety dla Rodziców dzieci uczęszczających na zajęcia z piłką z
cyklu Przedszkoliada
pt. „Zdrowie mojej Rodziny ”
Szanowni Państwo!
Badania dotyczące zachowań zdrowotnych i uczestnictwa Państwa dziecka
w zajęciach sportowych pozwolą na przygotowanie naukowych opracowań dotyczących
zdrowia najmłodszych. Kwestionariusz ankiety jest anonimowy, tylko szczere odpowiedzi
będą miały wartość i pomogą w opracowaniu naukowym.
Za poświęcony czas
DZIĘKUJEMY
1. Czy wie Pani/Pan w jaki sposób aktywność ruchowa wpływa na zdrowie człowieka?
Jeżeli, tak to krótko wyjaśnij.
Tak,…………………………………………………………………………………
………
Nie
Nie wiem
2. Jak ocenia Pani/Pan swój stan zdrowia?
Bardzo dobrze
Dobrze
Źle
Bardzo źle
Nie wiem
3. Jakie czynniki według Pani/Pana sprzyjają zdrowiu człowieka? (wybierz dowolną liczbę
odpowiedzi)
Prawidłowe odżywianie
Aktywność fizyczna
Niestosowanie używek
Dbanie o higienę osobistą
Inne ( jakie )…………………………………………………………….
123
4. Jak często podejmuje Pani/Pan aktywność ruchową w czasie wolnym?
Codziennie
6-5 razy w tygodniu
4-3 razy w tygodniu
2 razy w tygodniu
1 raz w tygodniu
Wcale
5. Ile godzin poświęca Pani/Pan na sen w czasie odpoczynku nocnego?
Mniej niż 6 godzin
6 -8 godzin
Więcej niż 8 godzin
6. Ile godzin dziennie przebywa Pani/Pan najczęściej w pracy?
3-4
4-5
5-6
7-8
Więcej niż 8
Nie pracuję
7. Czy spożywa Pani/Pan śniadanie w domu przed wyjściem do pracy?
Tak
Nie
Czasami
8. Ile posiłków spożywa Pani/Pan w ciągu dnia?
1
2
3
4-5
Więcej niż 5
9. Jak ocenia Pani/Pan swoją sprawność fizyczną?
Bardzo dobrze
Dobrze
Źle
Bardzo źle
10. Czy uprawia Pani/Pan sport w czasie wolnym?
Tak
Nie
124
11. Jaką formę aktywności ruchowej wybiera Pani/Pan najczęściej?
Bieganie
Gry zespołowe
Pływanie
Taniec
Fitness
Jazda na rowerze
Spacery
Inne………………………………………………………………….
12. Jakie formy aktywności ruchowej najczęściej podejmuje Pani/Pan razem z dzieckiem?
( zaznacz 3 formy )
Koszykówkę
Piłkę nożną
Jazdę na rowerze
Jazdę na rolkach
Taniec
Gry i zabawy z rówieśnikami
Inne….................................................................................................................
Nie ćwiczę z dzieckiem, ma dużo ruchu w przedszkolu
13. Czy chciałaby/chciałby Pani/Pan przeznaczyć więcej czasu wolnego na aktywność
ruchową swoją i swojej rodziny?
Tak
Nie
14. Czy pali Pani/Pan papierosy?
Tak
Nie
15. Jak wpływa na Panią/Pana stres?
Pozytywnie – motywuje do działania
Negatywnie – utrudnia działanie
Różnie
16. Ile w ciągu dnia ma Pani/Pan czasu wolnego dla siebie i rodziny?
30 min
1 godzina
1-2 godziny
3-4 godziny
4-5 godziny
Więcej niż 5 godzin
125
17. Czy zwraca Pani/Pan uwagę na prawidłowe odżywianie swojej rodziny?
Tak
Nie
18. Dlaczego zapisali Państwo swoje dziecko na dodatkowe zajęcia z piłką?
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
19. Czy dziecko chętnie uczestniczy w zajęciach Przedszkoliady?
Tak
Nie
Nie mam zdania
20. Czy Państwa dziecko jest zapisane na inne sportowe zajęcia (np. w klubie sportowym,
domu kultury itp.)?
Tak, (jakie?)……………………………………………………..
Nie
21. Czy zauważyli Państwo zmiany w zachowaniu dziecka po zajęciach sportowych? Jeśli
tak to jakie?
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
22. Dlaczego Państwa zdaniem warto polecić zajęcia Przedszkoliady?
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
126
Wrocławski test sprawności fizycznej dla dzieci w wieku 3-7 lat62
Instrukcja przeprowadzenia testu
Opis metody:
Proponowany test sprawności fizycznej dla dzieci w wieku przedszkolnym (3-7 lat) składa
się z czterech prób testowych:
1) próba siły – rzut piłką lekarską 1 kg znad głowy;
2) próba mocy – skok w dal z miejsca;
3) próba szybkości – bieg na 20 m ze startu wysokiego; (modyfikacja: bieg na 10 m)
4) próba zwinności – bieg „wahadłowy" 4x5 m z przenoszeniem klocka. (modyfikacja:
bez przenoszenia klocka
1. Próba siły – rzut piłką lekarską 1 kg znad głowy
Sprzęt: piłka lekarska o masie 1 kg, kreda, taśma miernicza, dwa krzesła z wysokim
oparciem, kolorowy sznurek lub taśma o długości 6-8 m, linijka.
Do przeprowadzenia próby potrzebny jest płaski odcinek powierzchni (podłoga)
o długości około 6-7 m. Początek odcinka zaznacza się wyraźną linią o długości około 60
cm. Jest to linia, z której dziecko będzie wykonywało rzuty. Następnie w odległości co 10
cm rysuje się linie równoległe w stosunku do linii początkowej, zaznaczając
równocześnie odległość w cm. W odległości około 70 cm dla dzieci młodszych i około
100 cm dla dzieci starszych od linii początkowej ustawia się krzesła tak, aby odległość
między nimi wynosiła około l,5 m. Na oparciach krzeseł zawiesza się taśmę, przywiązując
ją tylko do jednego krzesła. Od dzieci egzekwuje się wykonywanie rzutów ponad
zawieszoną taśmą. W ten sposób eliminuje się u nich tendencję do rzucania piłki w dół,
tuż przed sobą.
Badane dziecko staje w lekkim rozkroku, dosuwając palce do linii początkowej
i otrzymuje instrukcję wykonania próby: „Twoim zadaniem jest rzucenie piłki znad
głowy, jak umiesz najdalej, ponad zawieszoną taśmę”. Każde dziecko wykonuje dwa
62 B. Sekita, Rozwój somatyczny i sprawności fizycznej dzieci w wieku 6-7 lat. Rozwój Sprawności i
wydolności fizycznej dzieci i młodzieży, AWF, Warszawa 1988.
127
rzuty próbne i trzy właściwe, tj. mierzone. Odległość wykonanych rzutów mierzy się
z dokładnością do 10 cm. Za miarę siły przyjęto największą odległość, na jaką dziecko
wykonało rzut, w jednej z trzech prób.
2. Próba mocy – skok w dal z miejsca
Sprzęt: dwa materace gimnastyczne, kreda lub biała taśma samoklejąca, duża ekierka lub
długa linijka 50 cm.
Dwa materace gimnastyczne należy zsunąć wzdłuż ich krótszych krawędzi.
W odległości 30 cm od początku materaca rysuje się białą linię lub przykleja taśmę
prostopadle do jego dłuższych krawędzi. W odległości 50 cm rysuje się drugą linię,
w odległości 100 cm – trzecią. Badane dziecko staje na początku materaca, dosuwając
palce stóp do narysowanej linii. Tak przygotowanemu dziecku podaje się instrukcję
wykonania próby: „Ugnij lekko nogi i postaraj się skoczyć jak umiesz najdalej. Pamiętaj
– musisz się odbić jednocześnie z dwóch nóg i skoczyć tak, aby stopy były jak najbliżej
siebie”. Dzieciom w wieku 3 i 4 lat proponuje się skoczyć za drugą linię, dzieciom
starszym – za trzecią. Każde dziecko wykonuje jeden skok próbny i trzy punktowane,
tj. mierzone. Długość wykonywanych skoków mierzy się z dokładnością do 1 cm.
Za miarę mocy przyjęto długość najdalej wykonanego skoku.
3. Próba szybkości – bieg na odległość 20 m ze startu wysokiego
Sprzęt: taśma miernicza, stoper, 2 chorągiewki.
W linii prostej (powierzchnia kortowa, drobny żużel, boisko szkolne) wyznacza
się odcinek 25 m. Na początku linii ustawia się chorągiewkę, wyznaczając w ten sposób
miejsce „startu”. W odległości 20 m od linii startu wyznacza się cienką, równoległą
linię punktu pomiaru czasu, a 5 m dalej ustawia się drugą chorągiewkę, oznaczającą
„metę”. Badane dziecko staje na linii i otrzymuje instrukcję następującej treści: „na sygnał
»start« pobiegniesz, jak umiesz najszybciej do drugiej chorągiewki”. Każde dziecko
wykonuje próbę dwukrotnie, biegnąc indywidualnie. Czas próby mierzy się z dokładnością
do 0,1 s. Miarę szybkości biegowej dziecka stanowi czas próby lepszej, tzn. szybciej
wykonanej.
128
4. Próba zwinności – bieg „wahadłowy" 4x5 m z przenoszeniem klocka
Sprzęt: stoper, dwa klocki o wymiarach 5x5x5 cm, kreda, taśma miernicza.
Zastosowane ćwiczenie jest zmodyfikowaną próbą zwinności wchodzącą w skład
zespołu prób Międzynarodowego Testu Sprawności Fizycznej. Modyfikacja polega na
zmniejszeniu dystansu z 4x10 m na 4x5 m. Próbę tę dostosowano do możliwości małych
dzieci. Płaski odcinek powierzchni (parkiet, podłoga) długości 5 m oznacza się dwiema
liniami.
Na jednej linii ustawia się dwa klocki, odległość między klockami wynosi około 20
cm. Przed drugą z oznaczonych linii stawia się badane dziecko, podając mu
następującej treści instrukcję: „Na sygnał pobiegniesz, jak umiesz najszybciej
i przyniesiesz klocek. Postawisz klocek na linii, przed którą teraz stoisz i nie zatrzymując
się, pobiegniesz po drugi klocek. Drugi klocek postawisz również na linii, przed którą teraz
stoisz. Klocków nie wolno rzucać". Badane dziecko wykonuje próbę dwukrotnie. Czas
wykonania mierzy się z dokładnością do 0,1 s. Za miarę zwinności przyjmuje się czas
próby lepszej, tj. szybciej wykonanej.
Próby siły mocy i zwinności prowadzi się w pomieszczeniach zamkniętych. Próbę
szybkości prowadzi się na świeżym powietrzu (boisko, ogród). Kolejność prowadzenia
prób jest następująca: 1 – próba zwinności, 2 – próba mocy, 3 – próba siły, 4 – próba
szybkości. Trzy pierwsze próby dzieci wykonują w strojach gimnastycznych. Próbę
szybkości dziecko powinno wykonywać w obuwiu sportowym (tenisówki, juniorki) i stroju
sportowym. Każda próba powinna być poprzedzona pokazem. W czasie prowadzenia
testu zaleca się udzielanie dzieciom pochwał za każdą wykonaną próbę. Aby ocenić
sprawność fizyczną dziecka, należy:
1) obliczyć wiek metrykalny dziecka (z dokładnością do 1 miesiąca) w dniu badań;
2) ustalić kategorię wieku dziecka; np. chłopiec w dniu badania ma 4 lata i 10 miesięcy,
chłopca tego kwalifikujemy jako 5 latka. Do grupy dzieci w wieku 5 lat zalicza się
wszystkie dzieci, które w dniu badania miały ukończone 4 lata i 6 miesięcy, a nie
przekroczyły 5 lat i 5 miesięcy. Podobna zasada obowiązuje w kwalifikacji dzieci do innych
grup wieku;
3) przeprowadzić próby sprawnościowe;
4) odczytać w tabelach punktacji – z uwzględnieniem wieku, płci i środowiska – liczbę
punktów przypisaną danej wielkości pomiaru (wyniku) testowego;
129
5) zsumować liczbę punktów, jaką uzyskało dziecko za wykonanie czterech prób. Można
też wynik każdej próby ocenić oddzielnie.
130
Raport z programu SPSS Statistics Base
wersja 21, licencja WNoW
GET DATA /TYPE=XLSX
/FILE='C:\Users\Iga\Desktop\STUDIAA\Studia 2013-2014\Praca
MGR\WYNIKI.xlsx'
/SHEET=name 'PRÓBA MOCY-SKOK W DAL Z MIEJSCA'
/CELLRANGE=full
/READNAMES=on
/ASSUMEDSTRWIDTH=32767.
EXECUTE.
DATASET NAME ZbiórDanych1 WINDOW=FRONT.
FREQUENCIES VARIABLES=PŁEĆ V3 POMIARODLEGŁOŚĆcm
/ORDER=ANALYSIS.
Częstości (FREQUENCIES)
Uwagi
Raport sporządzono 05-JUN-2014 09:02:48
Komentarze
Dane wejściowe
Roboczy plik danych ZbiórDanych1
Filtr <brak>
Waga <brak>
Podział na podzbiory <brak>
Liczba obserwacji w
roboczym pliku danych
189
Traktowanie braków danych
Definicja braków danych
Wartości zdefiniowane przez
użytkownika jako braki danych są
traktowane jako braki danych.
Użycie obserwacji
Statystyki obliczane są na podstawie
wszystkich obserwacji z ważnymi
danymi.
Polecenie
FREQUENCIES VARIABLES=PŁEĆ V3
POMIARODLEGŁOŚĆcm
/ORDER=ANALYSIS.
Zasoby Czas procesora 00:00:00,03
Czas wykonania 00:00:00,06
[ZbiórDanych1]
131
Statystyki
PŁEĆ PŁEĆ PRÓBA MOCY
N Ważne 189 189 188
Braki danych 0 0 1
Tabela częstości
PŁEĆ
Częstość Procent Procent ważnych Procent
skumulowany
Ważne
147 77,8 77,8 77,8
Dziewczynki 1 ,5 ,5 78,3
X 41 21,7 21,7 100,0
Ogółem 189 100,0 100,0
PŁEĆ
Częstość Procent Procent ważnych Procent
skumulowany
Ważne
41 21,7 21,7 21,7
Chłopcy 1 ,5 ,5 22,2
X 147 77,8 77,8 100,0
Ogółem 189 100,0 100,0
132
PRÓBA MOCY – SKOK W DAL Z MIEJSCA [CM]
Częstość Procent Procent ważnych Procent
skumulowany
Ważne
10,0 1 ,5 ,5 ,5
22,0 1 ,5 ,5 1,1
30,0 1 ,5 ,5 1,6
32,0 1 ,5 ,5 2,1
38,0 2 1,1 1,1 3,2
40,0 1 ,5 ,5 3,7
42,0 2 1,1 1,1 4,8
43,0 1 ,5 ,5 5,3
45,0 3 1,6 1,6 6,9
46,0 1 ,5 ,5 7,4
48,0 2 1,1 1,1 8,5
50,0 1 ,5 ,5 9,0
53,0 1 ,5 ,5 9,6
55,0 2 1,1 1,1 10,6
58,0 1 ,5 ,5 11,2
59,0 1 ,5 ,5 11,7
60,0 4 2,1 2,1 13,8
61,0 1 ,5 ,5 14,4
62,0 2 1,1 1,1 15,4
63,0 2 1,1 1,1 16,5
64,0 1 ,5 ,5 17,0
65,0 7 3,7 3,7 20,7
66,0 1 ,5 ,5 21,3
68,0 2 1,1 1,1 22,3
69,0 1 ,5 ,5 22,9
70,0 5 2,6 2,7 25,5
72,0 1 ,5 ,5 26,1
74,0 1 ,5 ,5 26,6
75,0 8 4,2 4,3 30,9
77,0 2 1,1 1,1 31,9
78,0 4 2,1 2,1 34,0
79,0 1 ,5 ,5 34,6
80,0 11 5,8 5,9 40,4
82,0 4 2,1 2,1 42,6
83,0 1 ,5 ,5 43,1
133
85,0 5 2,6 2,7 45,7
86,0 1 ,5 ,5 46,3
87,0 2 1,1 1,1 47,3
88,0 1 ,5 ,5 47,9
89,0 1 ,5 ,5 48,4
90,0 8 4,2 4,3 52,7
91,0 2 1,1 1,1 53,7
92,0 2 1,1 1,1 54,8
93,0 1 ,5 ,5 55,3
94,0 1 ,5 ,5 55,9
95,0 8 4,2 4,3 60,1
96,0 3 1,6 1,6 61,7
97,0 7 3,7 3,7 65,4
98,0 4 2,1 2,1 67,6
100,0 12 6,3 6,4 73,9
101,0 1 ,5 ,5 74,5
102,0 3 1,6 1,6 76,1
103,0 2 1,1 1,1 77,1
105,0 10 5,3 5,3 82,4
106,0 1 ,5 ,5 83,0
108,0 1 ,5 ,5 83,5
110,0 11 5,8 5,9 89,4
112,0 1 ,5 ,5 89,9
113,0 2 1,1 1,1 91,0
114,0 1 ,5 ,5 91,5
115,0 6 3,2 3,2 94,7
118,0 1 ,5 ,5 95,2
120,0 4 2,1 2,1 97,3
125,0 1 ,5 ,5 97,9
130,0 1 ,5 ,5 98,4
140,0 2 1,1 1,1 99,5
156,0 1 ,5 ,5 100,0
Ogółem 188 99,5 100,0
Braki danych Systemowe braki danych 1 ,5
Ogółem 189 100,0
FREQUENCIES VARIABLES=PRZEDSZKOLE
/ORDER=ANALYSIS.
134
Częstości (FREQUENCIES)
Uwagi
Raport sporządzono 05-JUN-2014 09:05:07
Komentarze
Dane wejściowe
Roboczy plik danych ZbiórDanych1
Filtr <brak>
Waga <brak>
Podział na podzbiory <brak>
Liczba obserwacji w
roboczym pliku danych
189
Traktowanie braków danych
Definicja braków danych
Wartości zdefiniowane przez
użytkownika jako braki danych są
traktowane jako braki danych.
Użycie obserwacji
Statystyki obliczane są na podstawie
wszystkich obserwacji z ważnymi
danymi.
Polecenie
FREQUENCIES
VARIABLES=PRZEDSZKOLE
/ORDER=ANALYSIS.
Zasoby Czas procesora 00:00:00,03
Czas wykonania 00:00:00,17
[ZbiórDanych1]
Statystyki
PRZEDSZKOLE
N Ważne 189
Braki danych 0
PRZEDSZKOLE
Częstość Procent Procent ważnych Procent
skumulowany
Ważne
1 ,5 ,5 ,5
125 33 17,5 17,5 18,0
156 32 16,9 16,9 34,9
16 21 11,1 11,1 46,0
202 30 15,9 15,9 61,9
235 24 12,7 12,7 74,6
CZARY MARY 28 14,8 14,8 89,4
PP E. RACZYŃSKIEJ 20 10,6 10,6 100,0
Ogółem 189 100,0 100,0
DESCRIPTIVES VARIABLES=POMIARODLEGŁOŚĆcm
135
/STATISTICS=MEAN STDDEV MIN MAX.
Statystyki opisowe (DESCRIPTIVES)
Uwagi
Raport sporządzono 05-JUN-2014 09:06:40
Komentarze
Dane wejściowe
Roboczy plik danych ZbiórDanych1
Filtr <brak>
Waga <brak>
Podział na podzbiory <brak>
Liczba obserwacji w
roboczym pliku danych
189
Traktowanie braków danych
Definicja braków danych
Wartości zdefiniowane przez
użytkownika jako braki danych są
traktowane jako braki danych.
Użycie obserwacji
Statystyki obliczane są na podstawie
wszystkich obserwacji bez braków
danych.
Polecenie
DESCRIPTIVES
VARIABLES=POMIARODLEGŁOŚĆcm
/STATISTICS=MEAN STDDEV MIN
MAX.
Zasoby Czas procesora 00:00:00,02
Czas wykonania 00:00:00,02
[ZbiórDanych1]
Statystyki opisowe
N Minimum Maksimum Średnia Odchylenie
standardowe
PRÓBA MOCY 188 10,0 156,0 86,112 23,4688
N Ważnych (wyłączanie
obserwacjami)
188
GET DATA /TYPE=XLSX
/FILE='C:\Users\Iga\Desktop\Zeszyt1.xlsx'
/SHEET=name 'Arkusz1'
/CELLRANGE=full
/READNAMES=on
/ASSUMEDSTRWIDTH=32767.
136
EXECUTE.
DATASET NAME ZbiórDanych2 WINDOW=FRONT.
DESCRIPTIVES VARIABLES=POMIARODLEGŁOŚĆcm POMIARODLEGŁOŚĆcm_A POMIARCZASs
POMIARCZASs_A
/STATISTICS=MEAN STDDEV MIN MAX.
Statystyki opisowe (DESCRIPTIVES)
Uwagi
Raport sporządzono 05-JUN-2014 09:18:47
Komentarze
Dane wejściowe
Roboczy plik danych ZbiórDanych2
Filtr <brak>
Waga <brak>
Podział na podzbiory <brak>
Liczba obserwacji w
roboczym pliku danych
189
Traktowanie braków danych
Definicja braków danych
Wartości zdefiniowane przez
użytkownika jako braki danych są
traktowane jako braki danych.
Użycie obserwacji
Statystyki obliczane są na podstawie
wszystkich obserwacji bez braków
danych.
Polecenie
DESCRIPTIVES
VARIABLES=POMIARODLEGŁOŚĆcm
POMIARODLEGŁOŚĆcm_A
POMIARCZASs POMIARCZASs_A
/STATISTICS=MEAN STDDEV MIN
MAX.
Zasoby Czas procesora 00:00:00,00
Czas wykonania 00:00:00,02
[ZbiórDanych2]
137
Statystyki opisowe
N Minimum Maksimum Średnia Odchylenie
standardowe
PRÓBA MOCY 188 10,0 156,0 86,112 23,4688
PRÓBA SIŁY 185 50,0 500,0 215,676 93,3594
PRÓBA SZYBKOŚCI 170 2,9 10,0 4,108 ,9068
PRÓBA ZWINNOŚCI 150 6,7 18,3 11,336 2,1379
N Ważnych (wyłączanie
obserwacjami)
150
PROXIMITIES POMIARODLEGŁOŚĆcm POMIARODLEGŁOŚĆcm_A POMIARCZASs
POMIARCZASs_A
/VIEW=VARIABLE
/MEASURE=EUCLID
/STANDARDIZE=NONE.
Miary odległości (PROXIMITIES)
Uwagi
Raport sporządzono 05-JUN-2014 09:20:17
Komentarze
Dane wejściowe
Roboczy plik danych ZbiórDanych2
Filtr <brak>
Waga <brak>
Podział na podzbiory <brak>
Liczba obserwacji w
roboczym pliku danych
189
Traktowanie braków danych
Definicja braków danych
Wartości zdefiniowane przez
użytkownika jako braki danych są
traktowane jako braki danych.
Użycie obserwacji
Statystyki obliczane są na podstawie
obserwacji, które nie mają braków
danych w żadnej z wykorzystanych
zmiennych.
Polecenie
PROXIMITIES
POMIARODLEGŁOŚĆcm
POMIARODLEGŁOŚĆcm_A
POMIARCZASs POMIARCZASs_A
/VIEW=VARIABLE
/MEASURE=EUCLID
/STANDARDIZE=NONE.
Zasoby
Czas procesora 00:00:00,02
Czas wykonania 00:00:00,03
Obszar roboczy (Bajty) 144
[ZbiórDanych2]
138
Informacja o analizowanych danych
Obserwacje
Uwzględnione Wykluczone Ogółem
N Procent N Procent N Procent
150 79,4% 39 20,6% 189 100,0%
Macierz odległości
Użyto - Odległość euklidesowa
PRÓBA MOCY PRÓBA SIŁY PRÓBA
SZYBKOŚCI
PRÓBA
ZWINNOŚCI
PRÓBA MOCY ,000 1888,942 1058,055 972,172
PRÓBA SIŁY 1888,942 ,000 2768,774 2687,333
PRÓBA SZYBKOŚCI 1058,055 2768,774 ,000 93,608
PRÓBA ZWINNOŚCI 972,172 2687,333 93,608 ,000
To jest macierz niepodobieństwa
CORRELATIONS
/VARIABLES=POMIARODLEGŁOŚĆcm POMIARODLEGŁOŚĆcm_A POMIARCZASs
POMIARCZASs_A
/PRINT=TWOTAIL NOSIG
/MISSING=PAIRWISE.
Korelacje
Uwagi
Raport sporządzono 05-JUN-2014 09:20:58
Komentarze
Dane wejściowe
Roboczy plik danych ZbiórDanych2
Filtr <brak>
Waga <brak>
Podział na podzbiory <brak>
Liczba obserwacji w
roboczym pliku danych
189
Traktowanie braków danych
Definicja braków danych
Wartości zdefiniowane przez
użytkownika jako braki danych są
traktowane jako braki danych.
Użycie obserwacji
Statystyki dla każdej pary zmiennych są
obliczane w oparciu o wszystkie
obserwacje z ważnymi danymi w obu
zmiennych z danej pary.
139
Polecenie
CORRELATIONS
/VARIABLES=POMIARODLEGŁOŚĆc
m POMIARODLEGŁOŚĆcm_A
POMIARCZASs POMIARCZASs_A
/PRINT=TWOTAIL NOSIG
/MISSING=PAIRWISE.
Zasoby Czas procesora 00:00:00,03
Czas wykonania 00:00:00,06
[ZbiórDanych2]
Korelacje
PRÓBA MOCY PRÓBA SIŁY RÓBA
SZYBKOŚCI
PRÓBA MOCY
Korelacja Pearsona 1 ,138 ,049
Istotność (dwustronna) ,061 ,529
N 188 185 170
PRÓBA SIŁY
Korelacja Pearsona ,138 1 ,028
Istotność (dwustronna) ,061 ,717
N 185 185 170
PRÓBA SZYBKOŚCI
Korelacja Pearsona ,049 ,028 1
Istotność (dwustronna) ,529 ,717
N 170 170 170
PRÓBA ZWINNOŚCI
Korelacja Pearsona ,066 ,018 ,030
Istotność (dwustronna) ,420 ,829 ,718
N 150 150 150
Korelacje
PRÓBA ZWINNOŚCI
PRÓBA MOCY
Korelacja Pearsona ,066
Istotność (dwustronna) ,420
N 150
PRÓBA SIŁY
Korelacja Pearsona ,018
Istotność (dwustronna) ,829
N 150
PROBA SZYBKOŚCI
Korelacja Pearsona ,030
Istotność (dwustronna) ,718
N 150
PRÓBA ZWINNOŚCI
Korelacja Pearsona 1
Istotność (dwustronna)
N 150
140
DATASET ACTIVATE ZbiórDanych1.
GET DATA /TYPE=XLSX
/FILE='C:\Users\Iga\Desktop\STUDIAA\Studia 2013-2014\Praca
MGR\WYNIKI.xlsx'
/SHEET=name 'PRÓBA SIŁY-RZUT PIŁKĄ LEKARSKĄ'
/CELLRANGE=full
/READNAMES=on
/ASSUMEDSTRWIDTH=32767.
EXECUTE.
DATASET NAME ZbiórDanych3 WINDOW=FRONT.
FREQUENCIES VARIABLES=PŁEĆ V3 POMIARODLEGŁOŚĆcm
/ORDER=ANALYSIS.
Częstości (FREQUENCIES)
Uwagi
Raport sporządzono 05-JUN-2014 09:39:33
Komentarze
Dane wejściowe
Roboczy plik danych ZbiórDanych3
Filtr <brak>
Waga <brak>
Podział na podzbiory <brak>
Liczba obserwacji w
roboczym pliku danych
189
Traktowanie braków danych
Definicja braków danych
Wartości zdefiniowane przez
użytkownika jako braki danych są
traktowane jako braki danych.
Użycie obserwacji
Statystyki obliczane są na podstawie
wszystkich obserwacji z ważnymi
danymi.
Polecenie
FREQUENCIES VARIABLES=PŁEĆ V3
POMIARODLEGŁOŚĆcm
/ORDER=ANALYSIS.
Zasoby Czas procesora 00:00:00,05
Czas wykonania 00:00:00,05
[ZbiórDanych3]
Statystyki
PŁEĆ V3 PRÓBA SIŁY
N Ważne 189 189 185
Braki danych 0 0 4
141
Tabela częstości
PŁEĆ
Częstość Procent Procent ważnych Procent
skumulowany
Ważne
148 78,3 78,3 78,3
Dziewczynki 1 ,5 ,5 78,8
X 40 21,2 21,2 100,0
Ogółem 189 100,0 100,0
PŁEĆ
Częstość Procent Procent ważnych Procent
skumulowany
Ważne
43 22,8 22,8 22,8
Chłopcy 1 ,5 ,5 23,3
X 145 76,7 76,7 100,0
Ogółem 189 100,0 100,0
PRÓBA SIŁY – RZUT PIŁKĄ LEKARSKĄ [CM]
Częstość Procent Procent ważnych Procent
skumulowany
Ważne
50,0 1 ,5 ,5 ,5
60,0 1 ,5 ,5 1,1
70,0 3 1,6 1,6 2,7
80,0 7 3,7 3,8 6,5
90,0 1 ,5 ,5 7,0
100,0 9 4,8 4,9 11,9
110,0 7 3,7 3,8 15,7
120,0 10 5,3 5,4 21,1
130,0 2 1,1 1,1 22,2
140,0 8 4,2 4,3 26,5
150,0 7 3,7 3,8 30,3
160,0 3 1,6 1,6 31,9
170,0 7 3,7 3,8 35,7
180,0 7 3,7 3,8 39,5
190,0 7 3,7 3,8 43,2
200,0 21 11,1 11,4 54,6
210,0 9 4,8 4,9 59,5
142
220,0 2 1,1 1,1 60,5
230,0 4 2,1 2,2 62,7
240,0 3 1,6 1,6 64,3
250,0 5 2,6 2,7 67,0
260,0 3 1,6 1,6 68,6
270,0 4 2,1 2,2 70,8
280,0 5 2,6 2,7 73,5
290,0 4 2,1 2,2 75,7
300,0 13 6,9 7,0 82,7
310,0 6 3,2 3,2 85,9
320,0 4 2,1 2,2 88,1
340,0 1 ,5 ,5 88,6
350,0 4 2,1 2,2 90,8
360,0 1 ,5 ,5 91,4
370,0 3 1,6 1,6 93,0
380,0 1 ,5 ,5 93,5
390,0 1 ,5 ,5 94,1
400,0 9 4,8 4,9 98,9
410,0 1 ,5 ,5 99,5
500,0 1 ,5 ,5 100,0
Ogółem 185 97,9 100,0
Braki danych Systemowe braki danych 4 2,1
Ogółem 189 100,0
FREQUENCIES VARIABLES=PRZEDSZKOLE
/ORDER=ANALYSIS.
Częstości (FREQUENCIES)
Uwagi
Raport sporządzono 05-JUN-2014 09:40:35
Komentarze
Dane wejściowe
Roboczy plik danych ZbiórDanych3
Filtr <brak>
Waga <brak>
Podział na podzbiory <brak>
Liczba obserwacji w
roboczym pliku danych
189
Traktowanie braków danych Definicja braków danych
Wartości zdefiniowane przez
użytkownika jako braki danych są
traktowane jako braki danych.
143
Użycie obserwacji
Statystyki obliczane są na podstawie
wszystkich obserwacji z ważnymi
danymi.
Polecenie
FREQUENCIES
VARIABLES=PRZEDSZKOLE
/ORDER=ANALYSIS.
Zasoby Czas procesora 00:00:00,05
Czas wykonania 00:00:00,06
[ZbiórDanych3]
Statystyki
PRZEDSZKOLE
N Ważne 189
Braki danych 0
PRZEDSZKOLE
Częstość Procent Procent ważnych Procent
skumulowany
Ważne
4 2,1 2,1 2,1
125 31 16,4 16,4 18,5
156 33 17,5 17,5 36,0
16 19 10,1 10,1 46,0
202 29 15,3 15,3 61,4
235 26 13,8 13,8 75,1
CZARY MARY 27 14,3 14,3 89,4
PP E. RACZYŃSKIEJ 20 10,6 10,6 100,0
Ogółem 189 100,0 100,0
GET DATA /TYPE=XLSX
/FILE='C:\Users\Iga\Desktop\STUDIAA\Studia 2013-2014\Praca
MGR\WYNIKI.xlsx'
/SHEET=name 'PRÓBA SZYBKOŚCI-BIEG NA 10M'
/CELLRANGE=full
/READNAMES=on
/ASSUMEDSTRWIDTH=32767.
EXECUTE.
DATASET NAME ZbiórDanych4 WINDOW=FRONT.
FREQUENCIES VARIABLES=PŁEĆ V3 POMIARCZASs
/ORDER=ANALYSIS.
144
Częstości (FREQUENCIES)
Uwagi
Raport sporządzono 05-JUN-2014 09:42:01
Komentarze
Dane wejściowe
Roboczy plik danych ZbiórDanych4
Filtr <brak>
Waga <brak>
Podział na podzbiory <brak>
Liczba obserwacji w
roboczym pliku danych
186
Traktowanie braków danych
Definicja braków danych
Wartości zdefiniowane przez
użytkownika jako braki danych są
traktowane jako braki danych.
Użycie obserwacji
Statystyki obliczane są na podstawie
wszystkich obserwacji z ważnymi
danymi.
Polecenie
FREQUENCIES VARIABLES=PŁEĆ V3
POMIARCZASs
/ORDER=ANALYSIS.
Zasoby Czas procesora 00:00:00,03
Czas wykonania 00:00:00,05
[ZbiórDanych4]
Statystyki
PŁEĆ PŁEĆ PRÓBA
SZYBKOŚCI
N Ważne 186 186 170
Braki danych 0 0 16
145
Tabela częstości
PŁEĆ
Częstość Procent Procent ważnych Procent
skumulowany
Ważne
143 76,9 76,9 76,9
Dziewczynki 1 ,5 ,5 77,4
X 42 22,6 22,6 100,0
Ogółem 186 100,0 100,0
PŁEĆ
Częstość Procent Procent ważnych Procent
skumulowany
Ważne
57 30,6 30,6 30,6
Chłopcy 1 ,5 ,5 31,2
X 128 68,8 68,8 100,0
Ogółem 186 100,0 100,0
PRÓBA SZYBKOŚCI – BIEG NA 10 M ZE STARTU WYSOKIEGO [S]
Częstość Procent Procent ważnych Procent
skumulowany
Ważne
2,9 3 1,6 1,8 1,8
3,0 7 3,8 4,1 5,9
3,1 1 ,5 ,6 6,5
3,2 6 3,2 3,5 10,0
3,3 3 1,6 1,8 11,8
3,4 16 8,6 9,4 21,2
3,5 8 4,3 4,7 25,9
3,6 12 6,5 7,1 32,9
3,7 9 4,8 5,3 38,2
3,8 13 7,0 7,6 45,9
3,9 11 5,9 6,5 52,4
4,0 7 3,8 4,1 56,5
4,1 7 3,8 4,1 60,6
4,2 7 3,8 4,1 64,7
4,3 8 4,3 4,7 69,4
4,4 7 3,8 4,1 73,5
4,5 5 2,7 2,9 76,5
146
4,6 5 2,7 2,9 79,4
4,7 7 3,8 4,1 83,5
4,8 2 1,1 1,2 84,7
4,9 7 3,8 4,1 88,8
5,0 4 2,2 2,4 91,2
5,1 1 ,5 ,6 91,8
5,2 3 1,6 1,8 93,5
5,3 2 1,1 1,2 94,7
5,4 1 ,5 ,6 95,3
5,6 3 1,6 1,8 97,1
6,1 1 ,5 ,6 97,6
6,5 1 ,5 ,6 98,2
7,5 1 ,5 ,6 98,8
8,0 1 ,5 ,6 99,4
10,0 1 ,5 ,6 100,0
Ogółem 170 91,4 100,0
Braki danych Systemowe braki danych 16 8,6
Ogółem 186 100,0
FREQUENCIES VARIABLES=PRZEDSZKOLE
/ORDER=ANALYSIS.
Częstości (FREQUENCIES)
Uwagi
Raport sporządzono 05-JUN-2014 09:42:41
Komentarze
Dane wejściowe
Roboczy plik danych ZbiórDanych4
Filtr <brak>
Waga <brak>
Podział na podzbiory <brak>
Liczba obserwacji w
roboczym pliku danych
186
Traktowanie braków danych Definicja braków danych
Wartości zdefiniowane przez
użytkownika jako braki danych są
traktowane jako braki danych.
147
Użycie obserwacji
Statystyki obliczane są na podstawie
wszystkich obserwacji z ważnymi
danymi.
Polecenie
FREQUENCIES
VARIABLES=PRZEDSZKOLE
/ORDER=ANALYSIS.
Zasoby Czas procesora 00:00:00,03
Czas wykonania 00:00:00,06
[ZbiórDanych4]
Statystyki
PRZEDSZKOLE
N Ważne 186
Braki danych 0
PRZEDSZKOLE
Częstość Procent Procent ważnych Procent
skumulowany
Ważne
16 8,6 8,6 8,6
125 33 17,7 17,7 26,3
156 32 17,2 17,2 43,5
16 26 14,0 14,0 57,5
202 19 10,2 10,2 67,7
235 18 9,7 9,7 77,4
CZARY MARY 21 11,3 11,3 88,7
PP E. RACZYŃSKIEJ 21 11,3 11,3 100,0
Ogółem 186 100,0 100,0
GET DATA /TYPE=XLSX
/FILE='C:\Users\Iga\Desktop\STUDIAA\Studia 2013-2014\Praca
MGR\WYNIKI.xlsx'
/SHEET=name 'PRÓBA ZWINNOŚCI-BIEG WAHADŁOWY'
/CELLRANGE=full
/READNAMES=on
/ASSUMEDSTRWIDTH=32767.
EXECUTE.
DATASET NAME ZbiórDanych5 WINDOW=FRONT.
FREQUENCIES VARIABLES=PŁEĆ V3 POMIARCZASs
/ORDER=ANALYSIS.
148
Częstości (FREQUENCIES)
Uwagi
Raport sporządzono 05-JUN-2014 09:43:31
Komentarze
Dane wejściowe
Roboczy plik danych ZbiórDanych5
Filtr <brak>
Waga <brak>
Podział na podzbiory <brak>
Liczba obserwacji w
roboczym pliku danych
171
Traktowanie braków danych
Definicja braków danych
Wartości zdefiniowane przez
użytkownika jako braki danych są
traktowane jako braki danych.
Użycie obserwacji
Statystyki obliczane są na podstawie
wszystkich obserwacji z ważnymi
danymi.
Polecenie
FREQUENCIES VARIABLES=PŁEĆ V3
POMIARCZASs
/ORDER=ANALYSIS.
Zasoby Czas procesora 00:00:00,03
Czas wykonania 00:00:00,09
[ZbiórDanych5]
Statystyki
PŁEĆ V3 POMIARCZASs
N Ważne 171 171 150
Braki danych 0 0 21
Tabela częstości
PŁEĆ
Częstość Procent Procent ważnych Procent
skumulowany
Ważne
142 83,0 83,0 83,0
Dziewczynki 1 ,6 ,6 83,6
X 28 16,4 16,4 100,0
Ogółem 171 100,0 100,0
149
PŁEĆ
Częstość Procent Procent ważnych Procent
skumulowany
Ważne
48 28,1 28,1 28,1
Chłopcy 1 ,6 ,6 28,7
X 122 71,3 71,3 100,0
Ogółem 171 100,0 100,0
PRÓBA ZWINNOŚCI – BIEG WAHADŁOWY [S]
Częstość Procent Procent ważnych Procent
skumulowany
Ważne
6,7 1 ,6 ,7 ,7
7,3 1 ,6 ,7 1,3
7,5 1 ,6 ,7 2,0
7,8 3 1,8 2,0 4,0
8,1 2 1,2 1,3 5,3
8,3 1 ,6 ,7 6,0
8,4 1 ,6 ,7 6,7
8,6 2 1,2 1,3 8,0
8,7 1 ,6 ,7 8,7
8,8 1 ,6 ,7 9,3
8,9 1 ,6 ,7 10,0
9,0 3 1,8 2,0 12,0
9,1 3 1,8 2,0 14,0
9,2 2 1,2 1,3 15,3
9,3 2 1,2 1,3 16,7
9,4 2 1,2 1,3 18,0
9,5 2 1,2 1,3 19,3
9,6 1 ,6 ,7 20,0
9,7 4 2,3 2,7 22,7
9,8 3 1,8 2,0 24,7
9,9 5 2,9 3,3 28,0
10,0 1 ,6 ,7 28,7
10,2 3 1,8 2,0 30,7
10,3 5 2,9 3,3 34,0
10,4 5 2,9 3,3 37,3
150
10,5 3 1,8 2,0 39,3
10,6 1 ,6 ,7 40,0
10,7 5 2,9 3,3 43,3
10,8 4 2,3 2,7 46,0
10,9 3 1,8 2,0 48,0
11,0 5 2,9 3,3 51,3
11,1 3 1,8 2,0 53,3
11,2 4 2,3 2,7 56,0
11,3 1 ,6 ,7 56,7
11,4 5 2,9 3,3 60,0
11,5 3 1,8 2,0 62,0
11,6 1 ,6 ,7 62,7
11,7 2 1,2 1,3 64,0
11,8 5 2,9 3,3 67,3
12,1 3 1,8 2,0 69,3
12,2 3 1,8 2,0 71,3
12,5 1 ,6 ,7 72,0
12,6 2 1,2 1,3 73,3
12,7 2 1,2 1,3 74,7
12,8 1 ,6 ,7 75,3
12,9 2 1,2 1,3 76,7
13,0 1 ,6 ,7 77,3
13,3 2 1,2 1,3 78,7
13,4 4 2,3 2,7 81,3
13,5 3 1,8 2,0 83,3
13,6 3 1,8 2,0 85,3
13,7 5 2,9 3,3 88,7
13,8 1 ,6 ,7 89,3
13,9 2 1,2 1,3 90,7
14,2 1 ,6 ,7 91,3
14,3 2 1,2 1,3 92,7
14,4 1 ,6 ,7 93,3
14,6 2 1,2 1,3 94,7
15,1 1 ,6 ,7 95,3
15,4 1 ,6 ,7 96,0
15,6 2 1,2 1,3 97,3
16,0 1 ,6 ,7 98,0
17,4 1 ,6 ,7 98,7
151
18,1 1 ,6 ,7 99,3
18,3 1 ,6 ,7 100,0
Ogółem 150 87,7 100,0
Braki danych Systemowe braki danych 21 12,3
Ogółem 171 100,0
FREQUENCIES VARIABLES=PRZEDSZKOLE
/ORDER=ANALYSIS.
Częstości (FREQUENCIES)
Uwagi
Raport sporządzono 05-JUN-2014 09:44:01
Komentarze
Dane wejściowe
Roboczy plik danych ZbiórDanych5
Filtr <brak>
Waga <brak>
Podział na podzbiory <brak>
Liczba obserwacji w
roboczym pliku danych
171
Traktowanie braków danych
Definicja braków danych
Wartości zdefiniowane przez
użytkownika jako braki danych są
traktowane jako braki danych.
Użycie obserwacji
Statystyki obliczane są na podstawie
wszystkich obserwacji z ważnymi
danymi.
Polecenie
FREQUENCIES
VARIABLES=PRZEDSZKOLE
/ORDER=ANALYSIS.
Zasoby Czas procesora 00:00:00,03
Czas wykonania 00:00:00,08
[ZbiórDanych5]
152
Statystyki
PRZEDSZKOLE
N Ważne 171
Braki danych 0
PRZEDSZKOLE
Częstość Procent Procent ważnych Procent
skumulowany
Ważne
21 12,3 12,3 12,3
125 41 24,0 24,0 36,3
156 11 6,4 6,4 42,7
16 21 12,3 12,3 55,0
202 19 11,1 11,1 66,1
235 18 10,5 10,5 76,6
CZARY MARY 18 10,5 10,5 87,1
PP E. RACZYŃSKIEJ 22 12,9 12,9 100,0
Ogółem 171 100,0 100,0
Top Related