Politechnika Wrocławska
Wydział Chemiczny
Technologia form kosmetycznych
- laboratorium
Część 1: EMULSJE KOSMETYCZNE
Część 2: PŁYNY DO MYCIA CIAŁA
opracował: Dr inż. Ryszard Janik
WPROWADZENIE
Kosmetykiem, według Ustawy o kosmetykach, „jest każda substancja przeznaczona do
zewnętrznego kontaktu z ciałem człowieka: skórą, włosami, wargami, paznokciami,
zewnętrznymi narządami płciowymi, zębami i błonami śluzowymi jamy ustnej, którego
wyłącznym lub głównym celem jest utrzymywanie ich w czystości, pielęgnowanie, ochrona,
perfumowanie lub upiększanie”.
Wszystkie kosmetyki dzieli się na następujące kategorie:
depilatory,
dezodoranty i środki przeciw poceniu,
kremy, emulsje, płyny, żele i oliwki do skóry (rąk, twarzy, stóp, itp.),
maseczki do twarzy (z wyłączeniem służących do peelingu),
mydła toaletowe, mydła dezodoryzujące, itp.,
perfumy, wody toaletowe i kolońskie,
podkłady barwiące (płyny, pasty, pudry),
pudry do makijażu, pudry po kąpieli, pudry higieniczne, itp.,
środki do golenia (kremy, pianki, płyny, żele, itp.),
środki do higieny intymnej,
środki do kąpieli i pod prysznic (oliwki, pianki, płyny, sole, żele, itp.),
środki do makijażu i demakijażu twarzy i oczu,
środki do opalania,
środki do pielęgnacji i malowania paznokci,
środki do pielęgnacji włosów:
- farby do włosów i środki do rozjaśniania,
- odżywki (płyny, kremy, oliwki),
- środki do mycia (płyny, pudry, szampony),
- środki do trwałej ondulacji, do prostowania i utrwalania,
- środki do układania,
- środki do układania i utrwalania fryzury (płyny, lakiery, brylantyna),
środki do pielęgnacji zębów i jamy ustnej,
środki do rozjaśniania skóry,
środki do samoopalania,
środki przeciw zmarszczkom,
środki przeznaczone do ust.
Ćwiczenia laboratoryjne „Formulacje kosmetyczne” przeznaczone są dla studentów
specjalności „Chemia surfaktantów i układów zdyspergowanych”. Program ćwiczeń obejmuje
dwie grupy wyrobów kosmetycznych tj. emulsji kosmetycznych i płynów do mycia ciała (skóry i
włosów), w których surfaktanty zajmują dominujący udział jako emulgatory lub składniki
odpowiedzialne za mycie ciała.
Część 1: EMULSJE KOSMETYCZNE
Zadanie A
1. Oznaczenie zawartości wody w emulsjach kosmetycznych metodą destylacji
azeotropowej z toluenem.
2. Określenie typu emulsji kosmetycznej w kremach, mleczkach i śmietankach
kosmetycznych metodą rozcieńczania.
3. Oznaczanie pH emulsji kosmetycznej typu olej-woda (o/w) lub wyciągu wodnego
emulsji kosmetycznej typu woda-olej (w/o).
Zadanie B
1. Sporządzenie próbek zadanych emulsji kosmetycznych (krem, mleczko) i określenie typu
i pH otrzymanych emulsji.
2. Oznaczanie zawartości wody w wybranej ze sporządzonych emulsji kosmetycznej
metodą destylacji azeotropowej z toluenem i porównanie otrzymanego wyniku z
recepturą tej emulsji.
Emulsje kosmetyczne, których postaci handlowe i użytkowe znane są jako kremy, mleczka,
śmietanki, lotiony i balsamy są stosowane przez człowieka przede wszystkim w kosmetyce
skóry. Potrzeby użytkowników i praktyka wykazała, że poszczególne emulsje kosmetyczne
wytwarzane są przez producentów dla różnych typów skóry utożsamianych z rodzajami cery [1]:
cera normalna – wydzielanie łoju dla tej cery jest umiarkowane i wystarczające dla
odpowiedniego natłuszczenia skóry. Skóra jest gładka i aksamitna, o drobnych porach,
lekko błyszcząca.
cera tłusta – wydzielanie łoju jest nadmierne co powoduje, że skóra jest mocno
błyszcząca, natłuszczona i często blada na skutek niedostatecznego ukrwienia.
Niedostateczne ukrwienie wynika z tego, że skóra taka jest na ogół gruba. Wykazuje ona
ponadto skłonność do wyprysków i wągrów.
cera sucha – wydzielanie łoju jest istotnie zmniejszone i skóra nie błyszczy przez co jest
wyjątkowo wrażliwa. Jest to najczęściej występujący typ cery. Skóra taka wymaga
intensywnego nawilżania i natłuszczania, ponieważ w tym typie cery zmarszczki
pojawiają się najwcześniej.
cera mieszana – niektóre partie skóry, najczęściej w okolicach nosa, brody i czoła, mają
skłonność do przetłuszczania, a partie w okolicach oczu, na policzkach i na szyi są
przesuszone. W tym typie cery wymagany jest odmienny sposób pielęgnacji w różnych
partiach skóry.
Każdy typ skóry wymaga odpowiedniej dla niej pielęgnacji, polegającej na oczyszczeniu
skóry i włosów w trakcie mycia (kąpieli) ciała z zastosowaniem takich środków kosmetycznych
jak tradycyjne mydła w kostce i/lub mydła w płynie, płyny do kąpieli lub pod prysznic i
szampony do włosów. Ponadto skórę oczyszcza się stosując kosmetyczne mleczka
oczyszczające, kremy do mycia twarzy, kremy lub olejki oczyszczające, toniki lub stosując
peeling twarzy. Różny cel stosowania emulsji kosmetycznych powoduje, że wśród kremów,
mleczek, śmietanek, lotionów i maseczek znajdujemy przeznaczone do oczyszczania lub
pielęgnacji cery normalnej, tłustej, suchej i wrażliwej oraz dla każdego typu cery.
Wśród trzech zasadniczych grup wyrobów kosmetycznych:
kosmetyki zachowawcze – zapobiegają zmianom fizjologicznym skóry i włosów,
związanym z wiekiem oraz z działaniem czynników zewnętrznych, głównie
atmosferycznych. Do tej grupy należą kosmetyczne preparaty o działaniu
natłuszczającym, nawilżającym i odżywczym,
kosmetyki upiększające – są to kosmetyki zmieniające wygląd zewnętrzny człowieka w
sposób korzystny i akceptowany zarówno przez samego użytkownika kosmetyków jak i
otoczenie, w którym żyje,
kosmetyki lecznicze (kosmeceutyki) – służą do zmniejszania lub usuwania
niekorzystnych skutków zaburzeń fizjologicznych wywołanych procesami chorobowymi,
Emulsje kosmetyczne lokują się przede wszystkim w grupie kosmetyków zachowawczych.
Ich głównym zadaniem jest oczyszczanie i pielęgnacja skóry w celu zachowania równowagi
wodno-tłuszczowej w naskórku i zapobieganie zachwianiu tej równowagi. Oprócz substancji
tłuszczowych (olejowych) i wody, głównych składników większości emulsji kosmetycznych, w
przywracaniu równowagi fizjologicznej skóry istotną rolę odgrywają takie składniki, jak:
witaminy, substancje biologicznie czynne i preparaty pochodzenia roślinnego. Składniki te
dostając się do głębszych warstw cery mogą korygować już zaistniałe, niepożądane zmiany,
regenerować włókna sprężyste i kolagenowe, naczynia krwionośne i gruczoły. Niektóre emulsje
kosmetyczne pełnią rolę ochronną np. przed szkodliwym działaniem warunków
atmosferycznych lub czynników chemicznych.
Ze względu na własności fizyczne emulsji kosmetycznych można podzielić je na
następujące grupy:
kremy – bardzo lepkie, nie płynące od „twardych”, trudno topiących się i
rozprowadzających na skórze do „miękkich” i łatwo rozprowadzających się,
śmietanki – łatwo lub trudno płynące emulsje kosmetyczne o podwyższonej lepkości,
mleczka – mało lepkie, płynne emulsje kosmetyczne,
toniki – najmniej lepkie zbliżone zachowaniem do płynów.
Pod względem zastosowań emulsje kosmetyczne można podzielić na:
oczyszczające,
natłuszczające,
nawilżające,
odżywcze,
ochronne.
Emulsje kosmetyczne, jako układy zdyspergowane złożone z dwóch głównych
składników tj. wody i hydrofobowych substancji tłuszczowych lub pochodzenia mineralnego, są
termodynamicznie nietrwałe. Obecność składników stabilizujących emulsję (surfaktanty-
emulgatory, substancje typu hydrokoloidów zwiększające lepkość układu zdyspergowanego)
powoduje, że emulsje kosmetyczne wykazują trwałość kinetyczną tzn. czas, po którym emulsja
ulega z różnych powodów rozpadowi i rozdziela się np. na fazę wodną i olejową, jest dłuższy niż
jeden rok a osiągać może nawet kilka i więcej lat. Emulsje o małej trwałości nie osiągającej 1
roku są praktycznie nieprzydatne jako emulsje kosmetyczne. Otrzymanie trwałej emulsji
kosmetycznej spełniającej żądane wymagania użytkowe i mikrobiologiczne jest zadaniem
trudnym, wymagającym dużej wiedzy i doświadczenia.
Poniższe zdjęcia mikroskopowe (1÷6) różnych emulsji kosmetycznych stanowią
ilustrację różnorodności struktury wewnętrznej tych emulsji, od której, oprócz rodzaju
składników zastosowanych do wytworzenia emulsji, istotnie zależą własności użytkowe emulsji
kosmetycznej.
1 2
3
4 5 6
Podstawowe typy emulsji kosmetycznych to O/W (olej rozproszony w wodzie; olej w
wodzie), w której olej jest rozproszony w wodzie stanowiącej fazę ciągłą emulsji, lub W/O
(woda rozproszona w oleju; woda w oleju), w której woda jest rozproszona w oleju stanowiącym
fazę ciągłą. Bardziej złożone typy emulsji to O/W/O [emulsja typu olej w wodzie (O/W)
rozproszona w oleju stanowiącym globalną fazę ciągłą] lub W/O/W [emulsja typu woda w oleju
(W/O) rozproszona w wodzie stanowiącej globalną fazę ciągłą].
Emulsje kosmetyczne typu O/W wykazują dużą skłonność do rozwoju mikroflory
bakteryjnej i dlatego muszą być dobrze konserwowane dodatkiem środków konserwujących.
Emulsje tego typu stanowią najczęściej kremy dzienne nawilżające, nawilżająco-natłuszczające i
podkładowe pod makijaż. Do kremów dziennych często wprowadza się ekstrakty i wyciągi
roślinne, soki z owoców, warzyw i jarzyn. Na bazie emulsji O/W preparowane są rozmaite
kremy zawierające rozpuszczalne w wodzie substancje czynne takie jak: kolagen, alantoina,
aminokwasy, itp.
Emulsje kosmetyczne typu W/O wykazują własności doskonałego nawilżania i
zmiękczania skóry oraz rozpuszczania zanieczyszczeń skóry. Zalety te są dość często pomijane
ze względu na ich niezbyt dużą trwałość oraz estetykę. Są szczególnie polecane dla cery suchej,
ponieważ zatrzymują wodę zaabsorbowaną przez skórę poprzez tworzenie i osadzanie na skórze
ciągłej, okluzyjnej warstewki ochronnej. Emulsje te charakteryzują się niskim lub obojętnym pH
i wykazują mniejszą tendencję do rozwoju drobnoustrojów. Mogą być nośnikami aktywnych,
rozpuszczalnych w oleju dodatków. Uwalnianie z nich biologicznie czynnych substancji
zachodzi wolniej niż z emulsji O/W. Nadają się do wytwarzania emulsji dla dzieci i niemowląt.
Emulsje W/O łatwiej roztapiają się lub miękną po nałożeniu na skórę. Wytwarzają bardziej
odbijającą światło i błyszczącą warstewkę niż emulsje O/W. Powodują uczucie większego
natłuszczenia skóry. Emulsjami kosmetycznymi typu W/O są zwykle kremy tłuste, półtłuste,
kremy na noc, zmiękczające i do masażu. Zawierają one najczęściej lanolinę i jej pochodne, olej
norczy, lisi, avokado, żółwiowy, a także rozpuszczalne w tłuszczach substancje czynne jak np.
witaminy A, E, F, mleczko pszczele, itp.
Ramowy skład emulsji kosmetycznej przedstawia się następująco:
1. Emulgatory – pojedyncze lub mieszanina emulgatorów naturalnych lub syntetycznych
[surfaktanty otrzymane z surowców pochodzenia naturalnego przekształconych w
emulgatory w bezpiecznych (nie naruszających drastycznie naturalnego charakteru
produktu) dla człowieka procesach chemicznych],
2. Hydrofobowe (oleofilowe) substancje tłuszczowe i mineralne – oleje mineralne, alkohole
tłuszczowe, estry kwasów i alkoholi tłuszczowych, triglicerydy, oleje roślinne,
3. Woski pochodzenia naturalnego,
4. Glikole, gliceryna i inne alkohole wielowodorotlenowe,
5. Składniki konserwujące,
6. Składniki pomocnicze – antyutleniacze, polimery hydrofilowe, regulatory pH i in.,
7. Składniki specjalne – silikony, wyciągi i ekstrakty roślinne, soki z owoców i jarzyn,
witaminy, substancje białkowe, środki promieniochronne i in.,
8. Kompozycja zapachowa,
9. Woda.
Zgodnie z wymogami zawartymi w Art. 6 ust. 2 pkt 8 aktualnie obowiązującej ustawy o
kosmetykach [2], producent kosmetyku powinien umieścić na opakowaniu jednostkowym
kosmetyku „wykaz składników określonych nazwami przyjętymi w Międzynarodowym
Nazewnictwie Składników Kosmetycznych (INCI – International Nomenclature Cosmetic
Ingredients), poprzedzony wyrazem „składniki””. Nazwa składnika w nomenklaturze INCI nie
odpowiada pełnej nazwie chemicznej danego składnika, np. surfaktantu, a jest nazwą
uproszczoną utworzoną według reguł przyjętych w tym nazewnictwie. W poniższej tabeli
zestawiono przykładowo składniki emulsji kosmetycznych podane przez producentów na
etykietach wybranych losowo handlowych kremów, mleczek, śmietanek, lotionów i balsamów
podając ich nazwy INCI, nazwy chemiczne i funkcje jakie pełnią w emulsji.
Nazwa INCI Nazwa chemiczna Funkcja składnika
2-Bromo-5-Nitropropa-
ne-1,3-Diol Bronopol Konserwant
Aluminium Stearates Di- i tristearyniany glinu Emolient*), stabilizator
emulsji Benzophenone-4 Sulizobenzen Filtr UV BHT 2,6-di-tert-butylo-p-krezol Antyutleniacz Butylene Glycol Butan-1,2-diol Nawilżacz Caramel Karmel Barwnik kosmetyczny Carbomer Carbomer Stabilizator emulsji,
regulator lepkości Cetearyl Alcohol Alkohole C16÷C18 Emolient*), emulgator,
stabilizator emulsji,
regulator lepkości Cera Alba Wosk pszczeli Emolient*), emulgator,
składnik filmotwórczy Cera Microcristallina Mikrokrystaliczne woski parafinowe i
węglowodorowe Składnik wiążący,
filmotwórczy, emulgator Cetearyl Glucoside C16÷C18 Alkilo-D-glukozyd Emulgator, surfaktant Cetostearyl Alcohol Alkohole C16÷C18 Emolient*) Chlorhexidine
Digluconate D-Diglukonian N,N’-bis-(4-chlorofenylo)-
3,12-diimino-2,4,11,13-tetraazatetradekanodi-
amidyny
Konserwant
Cholesterol Cholesterol Emolient*), emulgator CI 14700 Kompleksy aluminiowo-(3-[(2,4-dimetylo-5-
sulfofenylo)azo]-4-hydroksy-1-naftylosulfo-
niano)sodowe
Barwnik kosmetyczny
CI 15985 Sól disodowa kwasu 6-hydroksy-5-[(3-sulfo-
natofenylo)azo]naftylo-2-sulfonowego Barwnik kosmetyczny
CI 16255 Sól trisodowa kwasu 1-(1-naftyloazo)-2-
hydroksynaftylo-4,6,8-trisulfonowego Barwnik kosmetyczny
CI 47005 Kompleksy aluminiowo-[2-(1,3-dihydro-1,3-
diokso-2H-inden-2-ylideno)-1,2-dihydro-6,7-
chinolinodisulfoniano]sodowe
Barwnik kosmetyczny
Citric Acid Kwas cytrynowy Regulator pH, składnik
chelatujący Dicocoyl Pentaeritrytyl
Distearyl Citrate Złożony ester kwasu cytrynowego z
alkoholem stearynowym i estrem
bis(cocoacylo)pentaerytrytu
Emolient*)
Dimethicone Dimetikon Emolient*), składnik
przeciwpieniący Disodium
Cocoamphodiacetate Związek amfoteryczny typu pochodnej
imidazoliny Emulgator, surfaktant
Disodium EDTA Diwodoroetylenodiaminotetraoctan disodowy Składnik chelatujący,
regulator lepkości DMDM Hydantoin 1,3-Bis-(hydroksymetylo)-5,5-dimetyloimid-
azolidyno-2,4-dion Konserwant
Ethylhexyl Stearate Stearynian 2-etyloheksylu Emolient*), składnik
olejowy (hydrofobowy) Glycerin Gliceryna Nawilżacz Glyceryl Oleate Olejan gliceryny Emolient*), emulgator,
surfaktant Glyceryl Stearate SE Monoester kwasu stearynowego i gliceryny Emolient*), emulgator,
surfaktant Glycol Stearate Stearynian 2-hydroksyetylu Emolient*), emulgator,
surfaktant Glycyrrhetinic Acid Enoxolone Emolient*) Hydrolyzed Milk
Protein Hydrolizaty protein mleka Antystatyk
Hydrolyzed Silk Hydrolizaty protein jedwabiu Antystatyk, nawilżacz Imidazolidinyl Urea N,N”-Metyleno-bis-[N’-[3-(hydroksymety-
lo)-2,5-dioksoimidazolidyn-4-ylo]mocznik] Konserwant
Iodopropynyl
Butylcarbamate 3-Jodopropynylobutylokarbaminian Konserwant
Izopropyl Myristate Mirystynian izopropylu Emolient*), składnik
wiążący, składnik olejowy
(hydrofobowy) Magnesium Aluminium
Silicate Krzemian magnezowo-glinowy Absorbent, regulator
lepkości Methylparaben,
Ethylparaben,
Propylparaben
4-Hydroksybenzoesany metylu, etylu, propylu Konserwanty
Myristyl Myristate Mirystynian tetradecylu Emolient*), składnik
zmętniający, olejowy
(hydrofobowy) Oleth-12 α-9-Oktadecenylo-ω-hydroksypoli(oksy-1,2-
etandiyl) Emulgator, surfaktant
Parafin Wosk parafinowy zawierający głównie
prostołańcuchowe węglowodory C20÷C50 Emolient*), regulator
lepkości Paraffinum Liquidum Olej parafinowy Emolient*) , antystatyk,
składnik olejowy
(hydrofobowy) PEG-2 Stearate Stearynian 2-(2-hydroksyetoksy)etylu Antystatyk, emulgator,
surfaktant PEG-75 Lanolin Oksyetylenowana lanolina Emolient*), emulgator,
surfaktant Persea Gratissima Olej avocado Emolient*) Petrolatum Mieszanina nasyconych i ciekłych
węglowodorów > C25 Emolient*), antystatyk
Phenoxyethanol 2-Fenoksyetanol Konserwant Polyacrylic Acid Homopolimer kwasu akrylowego Składnik wiążący, filmo-
twórczy, regulator lepkości,
stabilizator emulsji Polysorbate 20 Oksyetylenowany monolaurynian sorbitanu Emulgator, surfaktant Propylene Glycol Glikol propylenowy-1,2 Nawilżacz, rozpuszczalnik Quaternium-15 Chlorek 3-chloroallilometenaminy
(heksametylenotetraaminy) Konserwant
Retinyl Palmitate Palmitynian retinylu Dodatek Serica Sproszkowany jedwab lub ekstrakt jedwabiu
na gorąco Nawilżacz, antystatyk
Sodium Lauryl
Sulphate Dodecylosiarczan sodu Emulgator, surfaktant
Sorbitol D-Glucitol Nawilżacz Stearyn Alcohol Oktadekan-1-ol Emolient*), stabilizator
emulsji, regulator lepkości Tocopheryl Acetate Octan α-tokoferylu Antyutleniacz Triethanolamine 2,2’,2”-Nitrylotrietanol Regulator pH Xanthan Gum Guma ksantanowa Składnik wiążący,
stabilizator emulsji,
regulator lepkości
*) Emolient – środek zmiękczający i wygładzający skórę.
Częstym składnikiem emulsji kosmetycznych są tzw. „botanicals” czyli ekstrakty z roślin.
Metody wytwarzania emulsji kosmetycznych, nie biorąc pod uwagę technologicznie
właściwej aparatury do produkcji tych emulsji, można podzielić na następujące:
metoda „gorąco-gorąco” – jest stosowana w przypadku hydrofobowych składników
emulsji, które w temperaturze otoczenia są ciałami stałymi. Składniki stałe przeprowadza
się w stan ciekły przez ich stopienie i ogrzanie do temperatury ok. 800C. Ciekłe składniki
olejowe ogrzane do 800C miesza się następnie z częścią wodną ogrzaną również do tej
samej temperatury lub odwrotnie i emulguje,
metoda „gorąco-gorąco i zimno” – jest stosowana najczęściej przy produkcji kremów
O/W z zastosowaniem emulgatorów pomocniczych, które przez ogrzanie do temperatury
ponad 600C przeprowadza się w stan płynny, a w przypadku stosowania wosków
temperaturę podnosi się do ponad 800C. W metodzie tej część gorącej fazy wodnej
poddaje się wmieszaniu w gorącą część olejową, a następnie dodaje się pozostałą część
zimnej części wodnej, intensywnie miesza połączone składniki emulsji i homogenizuje.
Taki sposób postępowania zapobiega „szokowemu” ochładzaniu stopionej części
olejowej i powstawaniu niejednorodnego kremu o strukturze „ziarnistej”.
metoda „gorąco-zimno” – w tej metodzie stosuje się część wodną emulsji o temperaturze
15÷170C i część olejową o temperaturze ok. 800C. Metoda ta wymaga dynamicznego
mieszadła i intensywnie działającego homogenizatora. Istotne jest również bardzo
dokładne dozowanie składników.
metoda „zimno-zimno” – jest to najlepsza metoda wytwarzania emulsji kosmetycznych
pod każdym względem. Obydwie części składowe emulsji (wodna i olejowa) nie muszą
być podgrzewane przed jak i w trakcie homogenizowania, co umożliwia wytwarzanie
emulsji w prostych i tanich mieszalnikach. Otrzymywane emulsje kosmetyczne są trwałe
i mało wrażliwe na działanie podwyższonej temperatury.
WYKONANIE ĆWICZEŃ Z EMULSJI KOSMETYCZNYCH
Ćwiczenia laboratoryjne z emulsji kosmetycznych polegają na wykonaniu dwóch zadań
(A i B) obejmujących typową charakterystykę zadanej przez osobę prowadzącą handlowej
(rynkowej) emulsji kosmetycznej (krem, mleczko, śmietanka, itp.) oraz wytworzenie według
przepisu i scharakteryzowanie zadanych przez osobę prowadzącą emulsji kosmetycznych.
Zadanie A
1. Oznaczanie zawartości wody w emulsjach kosmetycznych metodą destylacji
azeotropowej z toluenem
Oznaczenie wykonuje się dla otrzymanej do analizy emulsji kosmetycznej według normy
branżowej BN-77/6140-01/09.
W kolbie destylacyjnej, okrągłodennej i jednoszyjnej na szlif o pojemności 250 cm3 odważa się
20-25 g otrzymanej do analizy handlowej emulsji kosmetycznej 0,05g (należy zanotować tarę
kolby destylacyjnej), dodaje się 100 cm3 toluenu wysyconego wodą, kamyczki wrzelne i
umieszcza kolbę w koszu grzejnym. Wylot kolby łączy się z odbieralnikiem pomiarowym
(aparat Deana Starka), posiadającym zbiorniczek z podziałką na destylat, odbieralnik łączy się z
chłodnicą zwrotną (najlepiej spiralną lub z podwójnym płaszczem wodnym) z podłączonymi
wężami: doprowadzającym i odprowadzającym wodę chłodzącą i włącza się zasilanie
elektrycznego kosza grzejnego. Napięcie zasilające kosz reguluje się tak, aby mieszanina w
kolbie wrzała w sposób umiarkowany, pary azeotropu woda-toluen skraplały się całkowicie w
chłodnicy a skraplany destylat napełnił całkowicie cześć kalibrowaną odbieralnika pomiarowego
i następowało ciągłe zawracanie się nadmiaru wydzielonej, górnej warstwy toluenowej w
odbieralniku pomiarowym do kolby destylacyjnej.
Destylację azeotropową prowadzi się tak długo, aż objętość wydzielonej wody w
odbieralniku pomiarowym (położenie granicy między fazami woda-toluen) nie ulegnie zmianie
w ciągu kolejnych 15-20 minut destylacji.
Po zakończeniu destylacji azeotropowej z kolby destylacyjnej, ze schłodzoną
zawartością, oddestylowuje się całkowicie toluen pod próżnią pompki wodnej, na próżniowej
wyparce rotacyjnej i na łaźni wodnej o temperaturze do 90-950C. Kolbę z zawartością po
oddestylowaniu toluenu waży się i określa masę pozostałości po azeotropowym oddestylowaniu
wody z badanej emulsji kosmetycznej.
Zawartość wody w emulsji kosmetycznej oblicza się ze wzoru:
100m
V%X
gdzie:
X – zawartość wody w emulsji kosmetycznej, % (m/m)
V – objętość wody w odbieralniku pomiarowym, cm3 ( 3OH cmg 1,0 d 2 )
m – naważka emulsji kosmetycznej, g
oraz ze wzoru:
100m
m1%X 1
1
gdzie:
X1 – zawartość wody w emulsji kosmetycznej, % (m/m)
m – naważka emulsji kosmetycznej, g
m1 – masa pozostałości emulsji kosmetycznej po azeotropowym oddestylowaniu wody, g
2. Określenie typu emulsji w kremach, mleczkach i śmietankach kosmetycznych
metodą rozcieńczania
Oznaczenie wykonuje się dla otrzymanej do analizy handlowej emulsji kosmetycznej i
otrzymanych laboratoryjnie emulsji kosmetycznych według norm branżowych BN-77/6140-
01/05 i BN-77/6140-01/06.
Do jednej probówki szklanej wlewa się około 5 cm3 oleju parafinowego, a do drugiej
probówki około 5 cm3 wody destylowanej. Następnie do każdej probówki dodaje się kilka kropli
(mleczka, śmietanki kosmetycznej) lub 1-2 g badanej emulsji kosmetycznej (kremu), dokładnie
miesza zawartość każdej probówki (przez wytrząsanie lub bagietką szklaną) i ocenia powstały
układ zdyspergowany.
Jeżeli dodana emulsja kosmetyczna dokładnie rozprasza się w oleju parafinowym dając
jednorodną, rozcieńczoną emulsję, a w wodzie pozostaje bez zmian nie ulegając rozproszeniu
(rozcieńczeniu) to świadczy to o emulsji typu woda w oleju (w/o).
Natomiast jeżeli dodana emulsja kosmetyczna nie rozprasza się w oleju parafinowym, a w
wodzie ulega rozproszeniu (rozcieńczeniu) dając jednorodną, rozcieńczoną emulsję to świadczy
to o emulsji typu olej w wodzie (o/w).
3. Oznaczanie pH emulsji kosmetycznej typu olej-woda (o/w) lub wyciągu wodnego
emulsji kosmetycznej typu woda-olej (w/o)
Oznaczenie wykonuje się dla otrzymanej do analizy handlowej emulsji kosmetycznej i
otrzymanych laboratoryjnie emulsji kosmetycznych według norm branżowych BN-77/6140-
01/07 lub BN-77/6140-01/08.
Sposób wykonania pomiaru pH dla badanej emulsji kosmetycznej zależy od jej typu (o/w
lub w/o), który określa się wcześniej w zadaniu A.2.. Do pomiaru stosuje się pehametr
wyposażony w elektrodę kombinowaną, wykalibrowany przy pomocy wzorcowego roztworu
buforowego o pH = 4,00 lub innego o zbliżonej wartości pH.
W przypadku emulsji kosmetycznej typu o/w, w której fazę ciągłą stanowi woda,
pomiar pH wykonuje się w temperaturze pokojowej zanurzając elektrodę pomiarową pehametru
bezpośrednio w badanej emulsji, najlepiej znajdującej się w oryginalnym opakowaniu
handlowym lub przeniesionej do małej, wysokiej zlewki z zachowaniem jednorodności masy
emulsji (pozbawionej wolnych przestrzeni wypełnionych powietrzem). Po zanurzeniu elektrody
pomiarowej pehametru, odczyt wartości pH dokonuje się dopiero po ustabilizowaniu się układu
pomiarowego (brak istotnych zmian wartości pH na wyświetlaczu pehametru). Należy wykonać
do 5 odczytów wartości pH, z których oblicza się wartość średnią.
W przypadku emulsji kosmetycznej typu w/o, w której fazę ciągłą stanowi olej,
pomiar pH wykonuje się również w temperaturze pokojowej zanurzając elektrodę pomiarową
pehametru w wyciągu wodnym, uprzednio otrzymanym z tego typu badanej emulsji
kosmetycznej przez wytrząsanie tej emulsji z toluenem nasyconym wcześniej wodą. W celu
otrzymania wyciągu wodnego w zlewce o pojemności 150 cm3 odważa się 20±1 g badanej
emulsji, dodaje do zlewki 50 cm3 toluenu (nasyconego wcześniej wodą), dokładnie miesza
składniki dla uzyskania jednorodnej zawiesiny i przenosi zawiesinę do rozdzielacza o
pojemności 250 cm3, wypłukując pozostałość w zlewce dwukrotnie porcjami po 30 cm3 toluenu i
dodając toluen z przemywania pozostałości do rozdzielacza. Zawartość rozdzielacza wstrząsa się
dla jej ujednorodnienia, dodaje 20 cm3 świeżo przegotowanej i ostudzonej wody, ponownie
dokładnie wstrząsa i pozostawia do rozdzielenia warstw. W przypadku, gdy powstała emulsja
nie wykazuje tendencji do rozdzielania się na warstwy: wodną i olejową, można ostrożnie
ogrzewać rozdzielacz (po usunięciu korka) ciepłym powietrzem, promiennikiem podczerwieni,
itp. dla przyspieszenia procesu rozwarstwienia się powstałej emulsji wodno-toluenowej. Po
zanurzeniu elektrody pomiarowej pehametru w otrzymanym odczynie wodnym o temperaturze
pokojowej, odczyt wartości pH dokonuje się dopiero po ustabilizowaniu się układu
pomiarowego (brak istotnych zmian wartości pH na wyświetlaczu pehametru). Należy wykonać
do 5 odczytów wartości pH, z których oblicza się wartość średnią.
Zadanie B
Sporządzenie próbki emulsji kosmetycznej i określenie jej typu oraz pH
GLICERYNOWY KREM NAWILŻAJĄCY DO RĄK
Skład kremu (na 100g):
1. Carbomer ETD 2001…………………………………………………… 0,4 g
2. Rokanol L10…….. ……………………………………………………... 2,0 g
3. Olej parafinowy …………………………………………………………. 8,0 g
4. Woda destylowana ……………………………………………………… 78,6 g
5. Gliceryna ………………………………………………………………... 8,0 g
6. Glikol propylenowy …………………………………………………….. 2,0 g
7. Roztwór wodny 2,5M NaOH…………………………………………. 1,0 ml
8. Kompozycja zapachowa ………………………………………………… q.s.
Szkło:
- zlewka szklana, wysoka o poj. 250 cm3, 1 szt.
- pipetka kalibrowana do NaOH, 1 szt.
- bagietka szklana, 1 szt.
- bagietka (szpatułka) metalowa do naważania polimeru, 1 szt.
- kosz grzejny, 1 szt
Wykonanie emulgowania:
W zlewce szklanej o poj. 250 cm3 odważa się składniki 1, 2 i 3 a następnie przy
ogrzewaniu w koszu grzejnym (maksymalnie 800C), miesza zawartość zlewki bagietką szklaną
do uzyskania jednorodnej mieszaniny. Do przygotowanej mieszaniny w zlewce odważa się
kolejno składniki 4, 5, 6 i 7 i miesza wszystkie składniki ogrzewając zawartość zlewki do
temperatury 800C. Mieszanie wykonuje się aż do otrzymania śnieżnobiałej emulsji. Do
otrzymanej emulsji dodaje się następnie kilka kropli kompozycji zapachowej i ponownie
dokładnie miesza. Otrzymany glicerynowy krem nawilżający do rąk przenosi się do słoiczka i
określa typ i pH otrzymanej emulsji. Pozostały po oznaczeniach krem po opisaniu słoiczka
(nazwa emulsji, imiona i nazwiska wykonawców, nr grupy) przekazuje się prowadzącemu do
oceny.
Wszystkie wyniki uzyskane w Części I laboratorium, dotyczącej emulsji kosmetycznych, grupa
opracowuje w formie sprawozdania na druku do sprawozdań i przekazuje osobie prowadzącej
ćwiczenia do oceny, a wytworzone próbki emulsji kosmetycznych pozostałe po wykonaniu
wszystkich analiz i oznaczeń przekazuje prowadzącemu (na życzenie grupa może zabrać te
próbki do własnych celów za zgodą prowadzącego).
Część 2: PŁYNY DO MYCIA CIAŁA
Analiza preparatu handlowego i sporządzenie własnej kompozycji
Zadanie C
1. Określenie barwy, zapachu i postaci fizycznej.
2. Identyfikacja klasy i typu surfaktantów.
3. Oznaczanie własności pianotwórczych.
4. Oznaczanie lepkości dynamicznej.
Zadanie D
1. Oznaczanie pH.
2. Oznaczanie zawartości surfaktantu anionoaktywnego.
3. Oznaczanie zawartości wody.
4. Oznaczanie chlorków w przeliczeniu na NaCl.
Zadanie E
1. Sporządzenie próbki płynu do mycia ciała według własnej receptury.
Szampony do włosów, płynne mydła i płyny do kąpieli, które można potraktować ogólnie
jako środki kosmetyczne (głownie płyny i żele) do mycia i pielęgnacji ciała, stanowią jedne z
podstawowych wyrobów kosmetycznych do higieny osobistej człowieka. Ich zadaniem jest
usunięcie wszelkich zanieczyszczeń z włosów i skóry człowieka pojawiających się wskutek
naturalnych procesów zachodzących w organizmie ludzkim jak i pochodzących z otoczenia
człowieka. Płyny do mycia i pielęgnacji ciała muszą spełniać szereg wymagań:
Dobre własności myjące dla skutecznego usuwania z powierzchni skóry i włosów
wydzielonego łoju, potu i osadzonych zanieczyszczeń zewnętrznych oraz złuszczonego
naskórka i pozostałości innych kosmetyków.
Dobre własności pianotwórcze. Obfita i delikatna piana ułatwia dokładne
rozprowadzenie kąpieli myjącej na powierzchni ciała, a szczególnie we włosach. Ponadto
taka piana sprawia dobre samopoczucie i przyjemność osobie korzystającej z kąpieli.
Kąpiel myjąca powinna być łatwo spłukiwana ze skóry i włosów nie pozostawiając nie
przeznaczonych do tego celu składników płynu.
Kompozycja płynu powinna zapewniać kontrolowane odkładanie się na skórze i włosach
składników kondycjonujących.
Składniki płynu powinny zabezpieczyć skórę po umyciu przed nadmiernym
wysychaniem warstewką środka nawilżającego, w miejsce usuniętej przy myciu
naturalnej, ochronnej warstewki lipidowo-wodnej.
Nadanie ciału po umyciu przyjemnego i akceptowanego przez daną osobę zapachu.
Funkcjonalność płynu do mycia ciała musi być niezależna od warunków jego stosowania
– efektywne działanie niezależnie od wody użytej do kąpieli «twarda czy miękka» i np.
typu włosów.
Płyn powinien mieć atrakcyjny dla użytkownika wygląd i zapach oraz powinien być
łatwo dozowany i bez znaczących strat wykorzystywany w procesie mycia.
Płyn nie może zawierać składników drażniących skórę i szczególnie śluzówkę oczu, a
jego pH powinno być dokładnie równe lub bliskie wartości 5,5 tj. punktu
izoelektrycznego skóry. Płyn nie może również powodować elektryzowania się włosów
po ich umyciu.
Zgodnie z powyższymi wymaganiami szampony do włosów powinny umożliwiać łatwe
jego rozprowadzanie we włosach i intensywne wytwarzanie piany w niezbyt efektywnych
warunkach spieniania kąpieli myjącej w trakcie mieszania szamponu z wodą we włosach.
Powstająca przy tym kąpiel myjąca włosy i skórę głowy stanowi praktycznie mieszaninę piany
kulkowej i piany poliedrycznej (zdjęcie 7 i 8). Surfaktanty zawarte w kompozycjach szamponów
odgrywają istotną rolę w procesie mycia włosów, polegającą na zwilżaniu włosa, otaczaniu
zanieczyszczenia zaadsorbowanego na włosie, np. łoju, warstewką adsorpcyjną cząsteczek
surfaktantu i odtransportowaniu zanieczyszczenia z powierzchni włosa do kąpieli myjącej
(rysunki 9÷11). Szampon powinien również efektywnie usuwać zanieczyszczenia z włosów już
po jednokrotnym myciu w temperaturze 28-32°C, być łatwo wypłukiwanym z włosów w
temperaturze mycia, powodować łatwość rozczesywania i układania włosów na mokro i na
sucho, nadawać im naturalny połysk po wyschnięciu, puszystość i chwyt oraz nie powodować
elektryzacji.
9 10 11
8 7
Nasze włosy ulegają z wiekiem „starzeniu” i jednocześnie przez całe nasze życie
podlegają za naszym przyzwoleniem lub bez niego korzystnym lub niekorzystnym
oddziaływaniom różnych czynników zewnętrznych. Włosy ulegają uszkodzeniu pod wpływem
kumulatywnego działania światła słonecznego, zanieczyszczeń powietrza, wiatru, wody morskiej
i wody chlorowanej. Najgorszym z tych czynników jest światło słoneczne powodujące
fotochemiczny rozpad wiązań chemicznych w cystynie (głównie wiązania ~CH2S―SCH2~) z
utworzeniem wolnych rodników, powodujący powstawanie pęknięć w zewnętrznej warstwie
włosa. Coraz bardziej skutecznemu przywracaniu stanu normalnego włosom służą pojawiające
się od kilku lat szampony wielofunkcyjne tzw. „X w 1”. Ten trend rozwojowy obserwowany w
kompozycjach współczesnych kosmetyków (obok różnorodności postaci fizycznych, nowych nut
w kompozycjach zapachowych i rosnącego asortymentu kosmetyków naturalnych) obserwuje się
również i w innych kategoriach kosmetyków.
Płynne mydła, jak sama nazwa wskazuje, różnią się od klasycznych mydeł toaletowych
postacią fizyczną oraz typem występujących w nich surfaktantów. Ich zadanie w higienie
osobistej człowieka jest w zasadzie identyczne z działaniem klasycznych mydeł w postaci stałej,
inne są natomiast ich własności użytkowe (np. pH „przyjazne" dla skóry człowieka, odporność
na wodę twardą) i sposób dozowania do mycia. Płyny do kąpieli, podobnie jak i pozostałe środki
do higieny osobistej człowieka, mają za zadanie efektywnie myć i odtłuszczać skórę i włosy.
Powinny one ponad to umożliwiać powstawanie obfitej, trwałej i delikatnej piany.
Surowce podstawowe do wytwarzania szamponów do włosów, płynnych mydeł i płynów
do kąpieli są w zasadzie takie same. Różnice pomiędzy poszczególnymi środkami związane są z
przede wszystkim z zawartością substancji aktywnej oraz z obecnością składników specjalnych,
nutą zapachu i zabarwieniem. Zawartość substancji aktywnej w szamponach do włosów wynosi
zazwyczaj 10-15 %, w płynnych mydłach 15-20 % a w płynach do kąpieli 20-25 %. W
kompozycjach omawianych środków do mycia ciała stosowane są surfaktanty anionowe,
amfoteryczne i niejonowe. Wszystkie omawiane płyny do mycia ciała są najczęściej
„zagęszczane” (zwiększenie lepkości) dodatkiem chlorku sodowego lub hydrokoloidów
naturalnych i syntetycznych. Dodatek tych substancji powoduje znaczny wzrost lepkości
roztworu formulacji kosmetycznej zawierającej surfaktanty co ułatwia dozowanie płynu do
mycia oraz wywołuje wrażenie u użytkownika, iż stężenie substancji aktywnej w danym
preparacie jest duże.
Ramowy skład szamponu do włosów, płynnego mydła lub płynu do kąpieli:
Składnik Szampon, % Płyn, %
1. surfaktant anionowy 0÷15 0÷25
2. surfaktant amfoteryczny 0÷10 0-15
3. surfaktant niejonowy 1÷3 4÷6
4. substancje biologicznie czynne 0÷5 0÷10
5. środek konserwujący 0,01÷0,5 0,01÷0,5
6. „botanicals” q.s. q.s.
7. środek zagęszczający 0÷5 0÷3
8. kompozycja zapachowa q.s. q.s.
9. barwnik kosmetyczny q.s. q.s.
10. inne dodatki q.s. q.s.
11. woda do 100 do 100
14
12
Ilustracją złożoności jakościowego składu formulacji wszystkich płynów do mycia ciała
jest poniższe zestawienie składników, które wchodziły w skład losowo wybranych
współczesnych handlowych szamponów do włosów, płynnych mydeł i płynów do kąpieli.
Nazwa INCI Nazwa chemiczna Funkcja składnika
Allantoin Alantoina Botanicals Aloe Vera Ekstrakt z liści aloesu Botanicals Arnica Motana Ekstrakt arniki górskiej Botanicals Beet Root Ekstrakt korzenia buraka Botanicals Black Walnut Stell Ekstrakt łupiny czarnego orzecha włoskiego Botanicals 2-Bromo-2-Nitropropane-1,3-
Diol Bronopol Konserwant
Calendula Ekstrakt z nagietka lekarskiego Botanicals Cetyl Alkohol Heksadekan-1-ol Emolient*) Chamomille Ekstrakt z rumianku Botanicals Cholecalciferol Witamina D3 Dodatek CI 14720 Sól diodowa 4-hydroksy-3-[(4-sulfonaftylo)
azo]naftalenosulfonianu Barwnik kosmetyczny
CI 19410 Kompleks aluminiowy z kwasem 4,5-diwo-
doro-5-okso-1-(4-sulfofenylo)-4-(4-sulfofe-
nylo)azo-1H-pirazolo-3-karboksylowym
Barwnik kosmetyczny
CI 28440 Sól tetrasodowa kwasu 1-acetamido-2-
hydroksy-3-(4-((4-sulfofenylazo)-7-sulfo-1-
naftyloazo))naftylo-4,6-disulfonowego
Barwnik kosmetyczny
CI 42051 Sól wapniowo bis[wodoro[4-[4-(dietyloami-
no)-2’,4’-disulfobenzhydrylideno]cyklo-
heksa-2,5-dien-1-ylideno]dietyloamoniowa
Barwnik kosmetyczny
CI 42090 Sól diodowa kwasu diwodoro(etylo)[4-[4-
etylo(3-sulfobenzylo)amino]-2’-
sulfobenzhydrylideno]cykloheksa-2,5-dien-
1-ylideno](3-sulfobenzylo)amoniowego
Barwnik kosmetyczny
CI 47005 Kompleks aluminiowy 2-(1,3-diwodoro-
1,3-dioxa-2H-inden-2-ylideno)-1,2-
diwodoro-6,7-chinolinodisulfonianu
Barwnik kosmetyczny
CI 77289 Tritlenek nichromu Barwnik kosmetyczny Citirc Acid Kwas cytrynowy Regulator pH, składnik
chelatujący Citrus Limonum Ekstrakt z drzewa cytrynowego Botanicals Clone Ekstrakt goździków Botanicals Cocamide MEA (DEA) Mono- lub dietanoloamid kwasów oleju
kokosowego Surfaktant, emulgator,
regulator lepkości Cocamide MIPA 2-Hydroksypropanoamid kwasów oleju
kokosowego Surfaktant, emulgator,
regulator lepkości Cocamidopropyl Betaine Betaina N,N-dimetyloaminopropanoamidu
kwasów oleju kokosowego Surfaktant
Cocamidopropylamine Oxide N-Tlenki 3-(N,N-dimetyloamino)propano-
amidów kwasu oleju kokosowego Surfaktant
Decyl Glucoside Decylo-D-glukozyd Surfaktant Diazolidynyl Urea 1-[1,3-bis(hydroksymetylo)-2,5-diokso-
imidazolidyn-4-ylo]-1,3-bis(hydroksyme-
tylo)mocznik
Konserwant
Disodium PEG-5
Laurylcitrate Sulfosuccinate Surfaktant
DMDM Hydantoin 1,3-Bis(hydroksymetylo)-5,5-dimetyloimid- Konserwant
azolidyn-2,4-dion Gingko Biloba Ekstrakt miłorząbu Botanicals Glyceryl Cocoate Monoglicerydy kwasów oleju kokosowego Emolient*), emulgator Glyceryl Stearate Monogliceryd kwasu stearynowego Emolient*), emulgator Glycine Soya Proteiny soi Botanicals Guar Hydroxypropyltimo-
nium Chloride Guma guarowa Antystatyk
Hair Keratin Amino Acids Hydrolizaty keratyny Konserwant Hydrogenated Jojoba Oil Uwodorniony olej jojoby Botanicals Hydrolyzed Whole Wheat
Protein Hydrolizowane proteiny pszenicy Botanicals
Jojoba Oil Olej jojoby Botanicals Lactic Amid Kwas mlekowy Regulator pH,
nawilżacz Laureth-10 Oksyetylenowany alkohol laurylowy Surfaktant, emulgator Magnesium Laureth-8 Sulfate Sól magnezowa siarczanu oksyetylenowa-
nego alkoholu laurylowego Surfaktant
Magnesium Oleth Sulfate Sól magnezowa siarczanowanego
oksyetylatu alkoholu olejowego Surfaktant
Maiden Hair Fern Ekstrakt paproci zanokcica Botanicals Methylchloroisothiazolinone 5-Chloro-2-metylo-2H-izotiazol-2-on Konserwant Methylisothiazolinone 2-Metylo-2H-izotiazol-3-on Konserwant Metyl Gluceth-10 Oksyetylenowany metylo-α-D-glukopirano-
zyd Nawilżacz, emulgator
Metyl-, Etyl-, Propyl-
Isobutylparaben Ester metylowy, etylowy, propylowy lub
izobutylowy kwasu p-hydroksybenzoeso-
wego
Konserwant
Nettle Ekstrakt pokrzywy Botanicals Niacinamide Amid kwasu nikotynowego Dodatek Panthenol Prowitamina B5 Dodatek PEG-120 Methyl Glucose
Dioleate Oksyetylenowany diolejan metylo-D-
glukopiranozydu Surfaktant, emulgator
PEG-200 Hydrogenated
Glyceryl Palmate Uwodorniony oksyetylat glicerydów oleju
palmowego Emolient*)
PEG-40 Hydrogenated Castor
Oil Uwodorniony oksyetylat oleju rycynowego Surfaktant, emulgator
Pellitory Ekstrakt pierściennika Botanicals Phenoxyethanol Fenoksyetanol Konserwant Pine Tar Żywica sosnowa Botanicals Polyquaternium-10 Chlorek eteru 2-[2-hydroksy-3-(trimetylo-
amoniowo)propoksy]etylowego celulozy Antystatyk, składnik
filmotwórczy Polyquaternium-7 Kopolimer chlorku [N,N-dimetylo-N-(2-
propenylo]-2-propen-1-amoniowego z 2-
propenamidem
Antystatyk, składnik
filmotwórczy
Polysorbate-20 Oksyetylenowany monoester kwasu
laurynowego i sorbitanu Surfaktant, emulgator
Propylene Glycol Glikol propylenowy-1,2 Nawilżacz Quaternium-15 Chlorek 3-chloroallilometenaminy Konserwant Quillaja Saponaria Ekstrakt saponin kwillai Botanicals Retinyl Palmitate Witamina E Dodatek Rosemary Ekstrakt rozmarynu Botanicals Saccharum Officinarium Ekstrakt z trzciny cukrowej Botanicals Sage Ekstrakt szałwii lekarskiej Botanicals Sodium Benzoate Benzoesan sodu Konserwant
Sodium C14-C16 Olefin
Sulfonate Sole sodowe sulfonianów α-olefin
C14÷C16 Surfaktant
Sodium Chloride Chlorek sodowy Regulator lepkości Sodium Cocoamphoacetate Pochodna imidazoliowa Surfaktant Sodium Cocoyl Glutamate Sole monosodowe N-acylowych
pochodnych kwasu L-glutaminowego i
kwasów oleju kokosowego
Surfaktant
Sodium Cocoyl Isethionate Sole sodowe estrów 2-sulfoetylowych
kwasów oleju kokosowego Surfaktant
Sodium Laureth Sulfate Sól sodowa siarczanu oksyetylenowanego
alkoholu laurylowego Surfaktant
Sodium Laureth-8 Sulfate Sól sodowa siarczanu oksyetylenowanego
alkoholu laurylowego Surfaktant
Sodium Methyl Cocoyl
Taurate Sole sodowe N-Metylotaurydów kwasów
oleju kokosowego Surfaktant
Sodium Oleth Sulfate Sól sodowa siarczanowanego oksyetylatu
alkoholu olejowego Surfaktant, emulgator
Sodium PCA Sól sodowa 5-okso-L- lub 5-okso-DL-
proliny Konserwant
Sodium Salicylate Salicylan sodu Konserwant Sweet Almond Oil Olej migdałowy Botanicals Tocopherol Acetate Witamina E Dodatek Trisodium EDTA Sól wodorotrisodowa EDTA Składnik chelatujący White Ginger Ekstrakt białego imbiru Botanicals Witch Hazel Ekstrakt leszczyny Botanicals Xanthan Gum Guma ksantanowa Regulator lepkości,
składnik wiążący Zinc Pyrithione Kompleks cynku z N-tlenkiem 2-merkapto-
pirydyny Konserwant
*) Emolient – środek łagodzący podrażnienia skóry
WYKONANIE ĆWICZEŃ Z PŁYNÓW DO MYCIA CIAŁA
Ćwiczenia laboratoryjne z płynów do mycia ciała i włosów polegają na wykonaniu zadań
z analizy handlowego szamponu do mycia włosów, płynnego mydła lub płynu do kąpieli
(zadania C i D) obejmujących typową charakterystykę zadanego przez osobę prowadzącą
handlowego (rynkowego) płynu oraz opracowanie własnej receptury płynu do mycia ciała i
scharakteryzowanie wykonanej laboratoryjnie próbki według tej receptury (zadania E i F).
Analiza preparatu handlowego
Zadanie C
1. Określenie barwy, zapachu i postaci fizycznej
Oznaczenia wykonuje się dla handlowego szamponu, płynnego mydła, płynu lub żelu do
kąpieli zadanego przez prowadzącego ćwiczenia. Barwę określa się wizualnie według normy
BN-74/6140-08/01. Zapach określa się organoleptycznie podając czy jest on łagodny, ostry,
owocowy, ziołowy, itp. Postać fizyczną określa się wizualnie podając, czy to jest ciecz o małej
lub podwyższonej lepkości, klarowna, mętna, zawierająca substancję perlizującą lub zmętniającą
itp.
2. Identyfikacja klasy i typu surfaktantów
Analizę jakościową surfaktantów w otrzymanym, handlowym płynie do mycia ciała
wykonuje się przy wykorzystaniu opisanych niżej metod jakościowych identyfikacji surfaktanów
w kompozycjach.
Metoda z błękitem metylenowym
Odczynniki:
1. Roztwór błękitu metylenowego
2. Roztwór 0,05 % surfaktantu anionoaktywnego
3. Chloroform
Wykonanie:
W probówce szklanej o poj. 25 cm3 z korkiem na szlif umieszcza się 8 cm3 roztworu
błękitu metylenowego oraz 5 cm3 CHCl3 i dodaje po kropli 0,05 % roztwór surfaktantu
anionoaktywnego, okresowo mieszając i odstawiając probówkę dla rozdzielenia się faz, aż do
dokładnego zrównania się intensywności zabarwienia fazy wodnej i fazy chloroformowej. Do
tak przygotowanego układu dwu faz o jadnakowym, niebieskim zabarwieniu dodaje się 2 cm3
ok. 20-krotnie rozcieńczonej wodą małej próbki analizowanej kompozycji użytkowej, całość
dokładnie miesza i odstawia dla rozdzielenia warstw.
Jeśli zabarwienie warstwy chloroformowej uległo pogłębieniu, przy prawie bezbarwnej
warstwie wodnej, to wskazuje na obecność surfaktantu anionoaktywnego w analizowanej
kompozycji. Mydła karbonowe nie są wykrywane, ponieważ odczynnik jest kwaśny.
Jeśli zabarwienie warstwy wodnej uległo pogłębieniu, to w analizowanej kompozycji jest
obecny surfaktant kationoaktywny. Surfaktanty amfoteryczne zachowują się w tej próbie zwykle
jako kationoaktywne (słaby efekt) z uwagi na kwaśny odczyn roztworu barwnika.
Jeśli obie warstwy posiadają w przybliżeniu taką samą intensywność zabarwienia (i
jednocześnie faza wodna ma mleczny wygląd), to w badanej próbce występuje surfaktant
niejonowy. Dla upewnienia się warto wykonać oznaczenie kontrolne z 2 cm3 wody zamiast
analizowanej kompozycji.
Metoda z błękitem metylenowym i kwasem siarkowym
W przypadku stwierdzenia obecności surfaktantu anionaktywnego w analizowanej formulacji
należy 5 g preparatu rozpuścić w 25 cm3 wody, dodać 20 cm3 0,5M roztworu H2SO4, ogrzewać
po chłodnicą zwrotną do wrzenia przez 1 godzinę i ponownie wykonać próbę na obecność
surfaktantu anionoaktywnego metodą z błękitem metylenowym. Wynik negatywny wskazuje, że
analizowany środek do mycia zawiera wyłącznie siarczany alkilowe jako surfaktanty
anionoaktywne (ulegają całkowitej hydrolizie przy ogrzewaniu z roztworem kwasu
mineralnego). Wynik pozytywny nie daje jednoznacznej odpowiedzi - siarczany i sulfoniany
alkilowe mogą występować obok siebie.
Metoda z rodanokobaltynem amonu
Odczynniki:
1. Roztwór rodanokobaltynu amonowego [(NH4)2Co(SCN)4]
Wykonanie:
Do 5 cm3 10-krotnie rozcieńczonej wodą małej próbki analizowanego środka do mycia
ciała dodaje się 5 cm3 roztworu rodanokobaltynu amonu, dokładnie miesza i pozostawia na 1
godzinę. W obecności niejonowego surfaktantu polioksyetylenowego roztwór zabarwia się na
niebiesko. W obecności surfaktantu kationoaktywnego wypada z roztworu niebieski osad a
roztwór przyjmuje czerwono-purpurowe zabarwienie. W przypadku niejednoznacznego wyniku
próby (np. wskutek intensywnego, niebieskiego zabarwienia analizowanego płynu do mycia)
korzystne jest dodanie 5 cm3 benzenu lub chloroformu, energiczne wymieszanie układu
dwufazowego i obserwowanie, czy warstwa organiczna zabarwia się na niebiesko. Zabarwienie
się warstwy organicznej na niebiesko jednoznacznie potwierdza obecność surfaktantu
niejonowego.
Metody z błękitem tymolowym. żółcienią metanilową i błękitem bromofenolowym
Odczynniki:
1. Roztwór błękitu tymolowego
2. Roztwór wodny żółcieni metanilowej
3. Roztwór błękitu bromofenolowego
4. 0.005N HCl
5. 0.1N HCl
6. Bufor octanowy o pH = 4,6
Wykonanie:
Do 2 cm3 0,005N HCl dodaje się 1-2 krople roztworu błękitu tymolowego, 2 cm3 ok 20-
krotnie rozcieńczonej, małej próbki analizowanego środka do mycia (roztwór badany) i
dokładnie miesza. Zmiana zabarwienia z czerwono-żółtego na czerwono-fioletowe wskazuje na
obecność surfaktantu anionoaktywnego w kompozycji.
Do 2 cm3 buforu octanowego o pH = 4,6 dodaje się 1-2 krople roztworu błękitu
bromofenolowego, 2 cm3 badanego roztworu i dokładnie miesza. Zmiana zabarwienia roztworu
z niebiesko-fioletowego na czysto niebieskie wskazuje na surfaktant kationoaktywny.
Do 2 cm3 0,1N HCl dodaje się 1-2 krople roztworu błękitu tymolowego, 2 cm3 badanego
roztworu i dokładnie miesza. Zmiana zabarwienia z czerwonego na żółte wskazuje na obecność
związku kationoaktywnego.
Surfaktanty niejonowe typu pochodnych polioksyetylenowych nie przeszkadzają w
powyższych oznaczeniach surfaktantów aniono- i kationoaktywnych. Odwrotna relacja nie jest
jednak prawdziwa i warto wykonać poniższe próby na obecność pochodnych polioksy-
etylenowych:
Do 2 cm3 0,1N HCl dodaje się 1-2 krople roztworu żółcieni metanilowej, 2 cm3 badanego
roztworu i dokładnie miesza. Zmiana zabarwienia z czerwonego na żółte wskazuje na surfaktant
niejonowy (lub także kationowy).
Do 2 cm3 buforu octanowego o pH = 4,6 dodaje się 1-2 krople błękitu bromofenolo-
wego, 2 cm3 badanego roztworu i dokładnie miesza. Zmiana zabarwienia z niebiesko-
fioletowego na zielone wskazuje na surfakatant niejonowy (lub także anionowy).
Metody z żółcienią metylową, benzydyną i metawanadanem sodu
Odczynniki:
1. Roztwór A
2. Roztwór B
3. Roztwór C
4. Roztwór wodny kwasu winowego 25 %
Wykonanie:
Do 10 cm3 ok. 20-krotnie rozcieńczonej wodą małej próbki analizowanego środka do
mycia ciała (roztwór badany) dodaje się 2 krople roztworu B i miesza Po sprawdzeniu pH za
pomocą papierka uniwersalnego, roztwór zakwasza się kwasem winowym jeśli potrzeba.
Następnie dodaje się 2 krople roztworu C i ponownie miesza. Ciemnozielone zabarwienie
roztworu wskazuje na obecność surfaktantu niejonowego (w nieobecności surfaktantów aniono-
i kationoaktywnych). Intensywnie purpurowe zabarwienie wskazuje na surfaktant
anionoaktywny typu sulfonianu. Jasnożółte zabarwienie wskazuje na obecność surfaktantu
anionoaktywnego typu siarczanu alkilowego. Mętne żółte zabarwienie wskazuje na surfaktant
kationoaktywny.
Do probówki z zabarwionym roztworem dodaje się dodatkowo 2 krople roztworu A i
miesza. Nie zmienione purpurowe zabarwienie wskazuje na surfaktant anionoaktywny typu
sulfonianu, wiśniowo-czerwone na surfaktant anionoaktywny typu siarczanu alkilowego,
ciemne, czerwono-brunatne na surfaktant niejonowy a pomarańczowe na surfaktant
kationoaktywny.
Metoda z KI3
Odczynniki:
1. Roztwór jodu w jodku potasu
Wykonanie:
Do 5 cm3 10-krotnie rozcieńczonej wodą małej próbki analizowanego środka do mycia
dodaje się 10 cm3 odczynnika i dokładnie miesza. Czerwono-brązowe lub szare zabarwienie
roztworu wskazuje na obecność niejonowych pochodnych polioksyetylenowych jak i niektórych
surfaktantów kationoaktywnych.
Metoda z odczynnikiem Dragendorffa
Odczynniki:
1. Roztwór KBiI4
2. Roztwór wodny BaCl2, 20 %.
Wykonanie:
Do mieszaniny 3 cm3 roztworu KBiI4 i 3 cm3 roztworu BaCl2 dodaje się 4 cm3 10 krotnie
rozcieńczonej wodą małej próbki analizowanego środka do mycia ciała. Pomarańczowy lub
pomarańczowo-czerwony osad wskazuje na obecność surfaktantu niejonowego typu pochodnej
polioksyetylenowej.
Metoda z jodkiem potasowym
Odczynniki:
1. KI
2. Lodowaty kwas octowy.
Wykonanie:
Do 2 cm3 roztworu 10-krotnie rozcieńczonej, małej próbki analizowanego środka do
mycia ciała dodaje się 0,5 g KI, 2 cm3 lodowatego kwasu octowego, dokładnie miesza i ogrzewa
na palniku. W obecności surfaktantów typu N-tlenków amin wydziela się jod barwiąc roztwór na
brunatno. Dla potwierdzenia wyniku oznaczenia wykonuje się próbę kontrolną stosując 2 cm3
wody destylowanej zamiast roztworu analizowanego środka do mycia ciała.
3. Oznaczanie własności pianotwórczych
Oznaczenie własności pianotwórczych wykonuje się za pomocą
aparatu Ross-Milesa, przedstawionym na zdjęciu obok, według normy BN-
86/6140-08/03.
Pomiary wykonuje się dla roztworu badanego płynu do mycia ciała o
stężeniu 10±0,05 g/dm3, przygotowanego w wodzie wodociągowej.
Przygotowuje się 1 dm3 roztworu, co wystarcza na wykonanie trzech
pomiarów, z których oblicza się średnie.
Przed wykonywaniem pomiarów cylinder pomiarowy aparatu i
roztwór badanego płynu do mycia ciała powinny być ogrzane do
temperatury pomiaru 37±20C (kolbę pomiarową z roztworem badanym
wstawia się do termostatu na ok. 10-15 minut). Z kolby pobiera się 50 cm3 roztworu i wlewa do
cylindra pomiarowego po ściance cylindra tak, aby nie spowodować spienienia się roztworu
(przy zamkniętym kraniku w dolnej części cylindra pomiarowego). Następnie napełnia się
ogrzanym roztworem do kreski jednomiarową pipetę szklaną o pojemności 200 cm3 z kranikiem
i umieszcza pipetę w uchwycie z tworzywa sztucznego na szczycie cylindra pomiarowego (jak
na zdjęciu). W celu napełnienia pipety szklanej do rurki pipety z kranikiem podłącza się pompkę
wodną, dolną rurkę (wylewkową) zanurza się w roztworze znajdującym się w zlewce o
pojemności 300 cm3 i kranikiem reguluje się podciśnienie w pipecie tak, żeby zasysany roztwór
badany nie ulegał spienieniu. Następnie otwiera się kranik pipety, koryguje pionowe ustawienie
pipety tak, aby strumień wypływającego roztworu dokładnie wpadał w środek powierzchni
roztworu znajdującego się w dolnej części cylindra pomiarowego. W momencie przerwania się
strumienia roztworu wypływającego z pipety włącza się sekundomierz (stoper) i mierzy
wysokość słupa piany za pomocą taśmy pomiarowej po 30 sekundach (h1) i po 5 minutach (h2).
Zdolność pianotwórczą (X), wyrażoną w cm3, oblicza się ze wzoru:
gdzie:
d – średnica wewnętrzna cylindra pomiarowego aparatu Rossa-Milesa, cm
h1 – odczytana wysokość słupa piany po 30 sekundach, cm.
Wskaźnik trwałości piany (X1), wyrażony w procentach, oblicza się ze wzoru:
100 h
h[%] X
1
21
gdzie:
h1 – odczytana wysokość słupa piany po 30 sekundach, cm
h2 – odczytana wysokość słupa piany po 5 minutach, cm.
4. Oznaczanie lepkości dynamicznej
Oznaczenie wykonuje się przy użyciu wiskozymetru Hoepplera
(zdjęcie obok) w temperaturze 25±010C. Pomiar polega na oznaczeniu
czasu opadania kulki szklanej lub metalowej w badanej cieczy,
znajdującej się w szklanej, termostatowanej rurze cylindrycznej
wiskozymetru. Ciecz znajdująca się w rurze pomiarowej nie może być
napowietrzona (banieczki powietrza rozproszone w badanym roztworze
utrudniają opadanie kulki w rurze pomiarowej i fałszują wyniki).
Przed wykonaniem właściwego pomiaru należy dobrać jedną z
kulek o numerach 1÷6 (patrz tabela KUGELN/BALLS/BOLUES dla
danego zestawu) tak, aby czas jej opadania w analizowanej cieczy, pomiędzy skrajnymi
kreskami na szklanej rurze pomiarowej wiskozymetru, mieścił się w zakresie 30÷300 sekund.
Następnie wykonuje się właściwy pomiar czasu opadania kulki (po odczekaniu ok. 10 minut na
wyrównanie się temperatury cieczy i kulki w rurze pomiarowej z temperaturą cieczy
termostatującej), przyjmując tśr z 3-4 pomiarów. Lepkość dynamiczną oblicza się ze wzoru:
K)dd(t[cP]21śr
gdzie:
η - lepkość dynamiczna, cP
4
hd]cm[ X 1
23
tśr. - średni czas opadania kulki, s
d1 - gęstość kulki, g/cm3
d2 - gęstość analizowanej cieczy, g/cm3 (należy przyjąć d2 = 1,00 g/cm3)
K - stała kulki, cP • cm3 • g–1• s–1
Wartości d1 i K odczytuje się z tabeli danych dla kulek podanych przez producenta
wiskozymetru.
UWAGA: Przed i po pomiarze szklaną rurę pomiarową wiskozymetru oraz kulkę należy
dokładnie umyć w wodzie, przemyć acetonem lub etanolem i wysuszyć.
Zadanie D
1. Oznaczanie pH
Oznaczenie wykonuje się według normy BN-74/6140-08/04 przy użyciu pehametru i
kombinowanej elektrody szklanej.
W kolbce pomiarowej o pojemności 100 cm3 odważa się 1±0,05 g badanego płynu do
mycia ciała, uzupełnia do kreski świeżo przegotowaną i ochłodzoną do temperatury pokojowej
wodą destylowaną i dokładnie miesza zawartość kolby dla uzyskania jednorodnego roztworu.
Roztworem tym napełnia się zlewkę o pojemności 25-50 cm3 i zanurza w tym roztworze
kombinowaną elektrodę szklaną podłączoną do uprzednio wykalibrowanego za pomocą
roztworu buforowego o pH = 4,00 pehametru. Po zanurzeniu elektrody pomiarowej pehametru,
odczyt wartości pH dokonuje się dopiero po ustabilizowaniu się układu pomiarowego (brak
istotnych zmian wartości pH na wyświetlaczu wartości pH pehametru). Należy wykonać do 5
odczytów wartości pH, z których oblicza się wartość średnią.
2. Oznaczanie zawartości surfaktantu anionoaktywnego
Oznaczenie wykonuje się metodą miareczkowania dwufazowego według normy
branżowej BN-85/6140-08/05 stosując roztwór 0,004 mol/dm3 Hyamine 1622 jako odczynnik
miareczkujący.
Do kolbki miarowej o pojemności 100 cm3 odważa się, na wadze analitycznej, z
dokładnością do 0,001 g 1 g analizowanego płynu do mycia ciała, rozpuszcza w wodzie
destylowanej, uzupełnia wodą roztwór w kolbie do kreski i dokładnie miesza przygotowywany
roztwór. Odmierza się pipetą jednomiarową 20 cm3 przygotowanego roztworu badanego płynu
do cylindra pomiarowego o pojemności 100 cm3 z korkiem na szlif, dodaje następnie
odmierzone cylindrami 25 ml: 10 cm3 wody destylowanej, 15 cm3 chloroformu, 10 cm3
wskaźnika mieszanego i po wymieszaniu zawartości cylindra miareczkuje się 0,004 mol/dm3
świeżo przygotowanym roztworem Hyamine 1622 {chlorek benzylodimetylo-2-[2-p(1,1,3,3-
tetrametylenobutylo)fenoksyetoksy]etyloamonio-wy}. W trakcie miareczkowania powstaje
emulsja w pobliżu punktu zmiareczkowania, która przy dalszym miareczkowaniu i wstrząsaniu
zawartości cylindra (przez intensywne wstrząsanie cylindrem zamkniętym doszlifowanym
korkiem lub kilkukrotnym obracaniem cylindra o 1800 dla dokładnego wymieszania faz w
trakcie miareczkowania) rozpada się. Punkt końcowy miareczkowania ustala się w momencie
całkowitego zaniku różowego zabarwienia dolnej warstwy chloroformowej i pojawienia się w
niej szaroniebieskiego zabarwienia. Jeśli za punkt zmiareczkowania przyjmie się czysto
niebieskie zabarwienie warstwy chloroformowej, to miareczkowana próbka jest
przemiareczkowana. Należy wykonać minimum 3 miareczkowania i do obliczeń
wykorzystać wartość średnią. Zawartość substancji aninoaktywnej X [%] w badanym płynie
do mycia ciała oblicza się ze wzoru:
m
MVc5,2[%] X H
gdzie:
cH – stężenie molowe roztworu Hyamine 1622 (M =466,0) obliczone z naważki, mol/dm3
V – objętość roztworu Hyamine 1622 zużytego do miareczkowani próbki, cm3
M – masa cząsteczkowa oznaczanej substancji anionoaktywnej, przyjąć M =420,0 g/mol
m – naważka badanego płynu do mycia ciała, g
2,5 – współczynnik przeliczeniowy (objętość kolby pomiarowej wziętej do przygotowa-
nia roztworu badanego płynu do mycia ciała/20)
3. Oznaczanie zawartości wody
Oznaczenie wykonuje się według normy branżowej BN-74/6140-08/13 przyjmując, że
analizowany płyn do mycia ciała nie zawiera alkoholu.
W kolbie destylacyjnej, okrągłodennej i jednoszyjnej na szlif o pojemności 250 cm3
odważa się 10 g analizowanego płynu do mycia ciała z dokładnością do 0,05g (należy
zanotować tarę kolby destylacyjnej). Następnie dodaje się do kolby 100 cm3 toluenu
wysyconego wodą, kamyczki wrzelne i umieszcza kolbę w koszu grzejnym. Wylot kolby łączy
się z odbieralnikiem pomiarowym (aparat Deana Starka), posiadającym zwymiarowany
zbiorniczek na destylat, odbieralnik łączy się z chłodnicą zwrotną (najlepiej spiralną lub z
podwójnym płaszczem wodnym) z podłączonymi wężami: doprowadzającym i
odprowadzającym wodę chłodzącą i włącza się zasilanie elektrycznego kosza grzejnego.
Napięcie zasilające kosz reguluje się tak, aby mieszanina w kolbie wrzała w sposób
umiarkowany, pary azeotropu woda-toluen skraplały się całkowicie w chłodnicy a skroplony
destylat napełnił całkowicie cześć kalibrowaną odbieralnika pomiarowego i następowało ciągłe
zawracanie się wydzielonej, górnej warstwy toluenowej w odbieralniku pomiarowym do kolby
destylacyjnej.
Destylację azeotropową prowadzi się tak długo, aż objętość wydzielonej wody w
odbieralniku pomiarowym (położenie granicy między fazami woda-toluen) nie ulegnie zmianie
w ciągu kolejnych 20-30 minut destylacji.
Po zakończeniu destylacji azeotropowej z kolby destylacyjnej, ze schłodzoną
zawartością, oddestylowuje się całkowicie toluen pod próżnią pompki wodnej, na próżniowej
wyparce rotacyjnej i na łaźni wodnej o temperaturze do 90-950C. Kolbę z zawartością po
oddestylowaniu toluenu waży się i określa masę pozostałości po azeotropowym oddestylowaniu
wody z badanej emulsji kosmetycznej.
Zawartość wody w płynie do mycia ciała oblicza się ze wzoru:
100m
V%X
gdzie:
X – zawartość wody w płynie do mycia ciała, % (m/m)
V – objętość wody w odbieralniku pomiarowym, cm3 ( 3OH cmg 1,0 d 2 )
m – naważka płynu do mycia ciała, g
oraz ze wzoru:
100m
m1%X 1
1
gdzie:
X1 – zawartość wody w płynie do mycia ciała, % (m/m)
m – naważka płynu do mycia ciała, g
m1 – masa pozostałości badanego płynu do mycia ciała po azeotropowym oddestylo-
waniu wody, g
4. Oznaczania chlorków w przeliczeniu na NaCl
Oznaczanie chlorków w przeliczeniu na NaCl wykonuje się według normy branżowej
BN-87/6140-08/12, nie stosując zobojętniania analizowanej próbki kwasem azotowym lub
wodorotlenkiem sodowym, opisanego punkcie 6. normy.
W erlenmajerce o pojemności 250÷300 cm3 odważa się 2 g analizowanego płynu do
mycia ciała, dodaje 50 cm3 wody destylowanej, 2,5 cm3 5 %-owego roztworu wodnego
chromianu potasowego i po dokładnym wymieszaniu zawartości erlenmajerki miareczkuje 0,10
N roztworem azotanu srebrowego do pierwszej, trwałej zmiany barwy roztworu miareczkowa-
nego z żółtej na żółto-brunatną (żółto-czerwonawa).
Zawartość chlorku sodowego XNaCl[%] oblicza się ze wzoru:
m
NV[%]X
844,5NaCl
gdzie:
V – objętość 0,10 N roztworu AgNO3 zużyta na miareczkowanie próbki, cm3
N – miano roztworu AgNO3, 0,10
M – masa analizowanej próbki, g.
Sporządzenie własnej kompozycji
Zadanie E
Przygotowanie próbki płynu do mycia wykonuje się poprzez zmieszanie na 100 g
produktu:
1. Surfaktantu podstawowego A (Sulforokanol L225/1) o c=25%............. 23,3 g
2. Surfaktantu pomocniczego B (Betaina) o c=30%................................... 3,9 g
3. NaCl w ilości około 5% wag, którą regulujemy lepkość układu………. ~5g
4. Woda …………………………………………………………………... do 100 g
4. Emolient ……………………………………………………………….. ok. 1÷2 %
5. Regulator pH …………………………………………………………... 1÷3 kropli
6. Konserwant ……………………………………………………………. q.s.
7. Środek zmętniający (według uznania) ..…... ………………………….. q.s.
8. Barwnik (roztwór wodny) …………………………………………….. q.s.
9. Kompozycja zapachowa ………………………………………………. q.s.
Wszystkie wyniki uzyskane w Części II laboratorium, dotyczącej handlowego i opracowanego
płynu do mycia ciała i włosów (szamponów do włosów, płynnych mydeł, płynów do kąpieli),
grupa opracowuje w formie sprawozdania na druku do sprawozdań i przekazuje prowadzącmuj
ćwiczenia.
Literatura źródłowa:
1. M.-E. Lange-Ernst, Kosmetyki naturalne, Geocenter International, Warszawa 1995
2. Ustawa o kosmetykach z dnia 30 marca 2001 (Dz. U. Nr 42, poz.473 z dnia 11.05.2001)
Top Related