Download - ODTWORZENIE WALK W REJONIE OSSOWA - … rekonstrukcji... · TŁO HISTORYCZNE REKONSTRUKCJI dr Marek Tarczyński, 10 lutego 2009 r. ... za symboliczny przełom Bitwy Warszawskiej i

Scenariusz Rekonstrukcji

Wpisał Justyna Balcerzak

ODTWORZENIE WALK W REJONIE OSSOWA SIERPIEŃ 1920 ROKU

Scenariusz i scenopis według pomysłu z 1999 roku Andrzeja Michalika oraz Bożeny i JackaKrzemińskich.

Na podstawie opracowań dr Marka Tarczyńskiego i Zbigniewa Michalskiego.

Jacek Krzemiński i Andrzej Michalik.

Reżyseria

Andrzej Michalik i Jacek Krzemiński

Prawa autorskie zastrzeżone

TŁO HISTORYCZNE REKONSTRUKCJI dr Marek Tarczyński, 10 lutego 2009 r.

Rekonstrukcja obejmuje przełomowy fragment boju pod Ossowem, jaki rozegrał się nawschodnim skraju i w środkowej części wsi, 14 sierpnia 1920 r. między godz. 7.30 a 11.30.

W wyniku ataku 235 i 236 pułku strzelców 79 rosyjskiej brygady strzelców, od godz. 4.30 do7.00 przełamana została polska pozycja obronna pod Leśniakowizną. Broniące jej 1 bp (por.Świątkowskiego) i 3 bp (por. Zdrojewskiego) z 33 pp oraz 1 bp majora K. Sawickiego z 36 ppzostały rozbite i cofały się całkowicie zdezorganizowane. W kontrataku na Leśniakowiznę„rozsypał się” także 2 bp 33pp por. Michałowskiego. Cała ta zdeprymowana i przestraszonamasa rozbitków ustępowała pod naporem Rosjan i spływała grupkami do Ossowa.

Z jednostek zwartych znajdowały się w Ossowie tylko cztery kompanie 1 bp 236 pp(ochotniczego) por. Matarewicza i dwie kompanie marszowe 221 pp majora Dobrowolskiego,obozujące w środkowej części wsi, nad rzeką Długą.

Około godz. 7.00 na wschodnim skraju zwartej zabudowy Ossowa, tj. obecnie na rubieży drogipolnej, wiodącej od pomnika księdza Skorupki do Nowego Ossowa, utworzyła się cienka liniapolskiej obrony, złożona z 3 i 4 kp. 236 pp. pod ogólnym dowództwem ppor. Szulje, resztek 3bp 33 pp por. Zdrojewskiego oraz rozbitków innych pododdziałów, cofających się zLeśniakowizny.

W celu wsparcia tej pozycji ok. godz. 7.30 1 i 2 kp. 1 pp pod dowództwem ppor. Słowikowskiegoi ppor. Wiśniewskiego podjęły na rozkaz ppłk J. Sawickiego kontratak. Wraz z kompanią ppor.Słowikowskiego, rozwiniętą w tyralierę po północnej stronie wsi, szedł ksiądz Ignacy Skorupka.Kompania Słowikowskiego, przemieszczając się pod ogniem nieprzyjaciela, poniosła dotkliwestraty. (m.in. na wysokości obecnego krzyża padł ksiądz Skorupka), ale dotarła do linii obronnej.Około godz.8.00 Rosjanom udało się odrzucić polską linię obronną jeszcze o sto kilkadziesiąt

1 / 11



metrów na zachód i pod obustronnym silnym ogniem ustabilizował się front na tej wysokości. O godzinie 11.00 rozpoczął się manewr 3 batalionu 13 pp (odwód 8 DP) por. Szewczyka zrubieży rzeki Długiej (przy mostku na stawach) na skrzydło i tyły rosyjskie w Ossowie. Manewrten doprowadził do całkowitej zmiany sytuacji. Rosjanie zaczęli w panice cofać się z Ossowa wkierunku Leśniakowizny. Zgromadzone w Ossowie kompanie 236 i 221 pp oraz tłumy rozbitkówrzuciły się do gwałtownego, spontanicznego ataku.

Nastąpił przełom, odzyskanie utraconego terenu i zwycięstwo.

To zwycięstwo, okupione bohaterską śmiercią księdza Ignacego Jana Skorupki, uznawane jestza symboliczny przełom Bitwy Warszawskiej i całej wojny polsko-bolszewickiej. Obecnie jestczęsto utożsamiane z określeniem „Cud nad Wisłą”, choć ówcześnie określenie to miałozupełnie inne, wręcz pejoratywne znaczenie, mając zmarginalizować znaczenie strategii JózefaPiłsudskiego i ataku znad Wieprza.

W batalistycznym malarstwie i rzeźbie ksiądz Skorupka, biegnący z wzniesionym w ręcekrzyżem na czele tyraliery ochotników jest najczęstszym motywem symbolizującym obronęeuropejskiej demokracji przed eksportem bolszewickiej rewolucji w sierpniu 1920 r.

dr Jacek Krzemiński SCENA I – Idzie wojna

NarratorSierpień 1920 roku. O świcie gospodarze we wsi Ossów wychodzą w pole, kosić łąkę. Odwschodu słychać odgłosy toczącej się bitwy. Dymy nad horyzontem wskazują, że wojna,zaczęta gdzieś daleko na kresach, gdzie jeszcze po światowej wojnie nie wyznaczono granic -zbliża się do Warszawy. Wojska bolszewickie są już o kilkanaście kilometrów stąd.

Chłopi dochodzą do swego gruntu, zatrzymują się i skierowując twarze w stronę wschodzącegosłońca czynią znak krzyża świętego. W tle baby zaczynają pieśń: „Kiedy ranne wstają zorze”. Na ścieżce dźwiękowej zaczyna narastać początkowo przytłumiony huk armat, z odległegozgiełku daje się wyłowić głosy „Ludzie uciekajcie! Bolszewiki idą!”

Maciej :Ano, sąsiedzie – w Imię Boże zaczynajmy kosić. Lato mamy udane, to i bydełko się zimąwyżywi. Trza nazbierać, bo gadajom, że front blisko!

Franciszek Oj bieda, bieda sąsiedzie. Władków Józek gadał, że już we Wyszkowie na plebanii jakieśkomisary się zasadziły. Po naszemu gadajom, a jeden to pono nawet szlachcic - DzierżyńskiFeliks. A z nim jakiś Marchlewski i Kon, Żydowin Na ruską modłe się przekszciły i jakomśsowiecką republike chcom tu urządzić.

MaciejAno bieda! Jak mnie kulasa we wojne pod Kostiuchówką przetrącili, tom się i ludzkiej krzywdynapatrzył. Lepiej kośmy, aby jeszcze było co zbierać!

2 / 11



Franciszek Dobrze, w imię boże, zaczynajmy

Powtórnie się przeżegnali i zaczęli kosić. Od wschodu wciąż słychać huk armat, efektypirotechniczne zza nasypu przy mostku.

Narrator Kosili w milczeniu, uważając, żeby kosiska nie złamać i na drugiego nie wejść. Franek usłyszałtętent koni. Odwrócił się i zobaczył czterech jeźdźców. Ubrani byli w ciemno zielone mundury iwysokie brązowe buty, na głowie mieli furażerki, a przez plecy przewieszały się im karabiny.Przy siodłach mieli szable i pełne kawaleryjskie oporządzenie.

FranciszekPatrzajcie, sąsiedzie – jacyś wojacy jadą do nas.

MaciejJezus Maryja, a cóż to się takiego dzieje?

FranciszekMoże któregoś od nas będą chcieli wziąć do wojska?

Maciej.Co ty, sąsiad, przecież my za stare. A moim chłopakom jeszcze dwa i cztery lata brakuje dopoboru. FranciszekA może których ze wsi wezmą na wojnę z bolszewikiem?

Maciej E tam, a kto by potraw zebrał i w polu wszystko obrobił, przecież już pięciu naszych bije się nawojnie, ciekawe z czego wszyscy by żyli, jakby nikogo nie było do roboty w polu.

Jeźdźcy szybko do nich dojechali i jadący na czele wachmistrz donośnie zawołał:

WachmistrzSzczęść Boże!

ChłopiPanie Boże zapłać!

WachmistrzGospodarzu wasza to łąka?

Maciej Ano nie inaczej jak moja!

Wachmistrz

3 / 11



Dobrze się składa gospodarzu, że Was zastałem, bardzo dobrze, że kosicie łąkę.

MaciejPrzyszła pora na potraw, panie wachmistrzu, tak i kosimy.

WachmistrzTeż tak myślę, ale jeszcze dziś będziecie mieli pomocników, przyjdą pionierzy i będą kopaćokopy.

Maciej A to dlaczego, panie wachmistrzu?

Wachmistrz Wojna się szybko zbliżą do nas, bolszewicy idą na Warszawę.

MaciejTo aż tak jest źle, chłopaki?

WachmistrzNiestety nasi nie mogli ich zatrzymać. Cofamy się na całym froncie!

Maciej. Ale dlaczego na mojej łące mają być okopy? Przecież mi łąkę zmarnują!?

WachmistrzGospodarzu, gdzieś te okopy muszą być, jak nie będą u was to będą na gruntach u Waszychsąsiadów, a ojczyzny trzeba bronić, przecież jesteście Polakiem i dobrze rozumiecie, że tu siębędziemy musieli bić, aby Moskale nie zdobyli Warszawy.

Maciej No dobrze, ale ja pójdę na dziady.

WachmistrzNie bójcie się, ojczyzna wam zapłaci, jak nie pieniądzem to asygnatą.No dobra, na nas już pora jechać dalej. Ostańcie z Panem Bogiem

Chłopi Z Panem Bogiem!

NarratorKawalerzyści pojechali dalej lustrować całą okolicę i wkrótce zniknęli w majaczącym w oddalilesie.

Maciej Ano to trza powiedzieć o wszystkim matkom, jak mają przyjść pioniery, to niech coś przyszykująi nam coś przyniesą do włożenia do gęby. A my róbmy dalej póki spokojnie, bo nie wiadomo co

4 / 11



następne dni przyniosą.Ano patrzajcie sąsiedzie – już jakieś uciekiniery od Majdanu lecom. A ten z tobołkiem - czy tonie Młynarzów Leon od wiatraka z Czubajowizny?

Chłopi grabią siano, formując zaczątki przyszłych okopów. Nadciągają lamentujący cywile. Naścieżce dźwiękowej efekty bitewne i głosy: Boże, moja ręka! Umieram. Strzelajcie do cholery.Nie uciekać! Stójcie! I rosyjskie – w pieriod, agoń, na pańsku Warszawu! Urra!

Narrator Od wschodu nadciągała kolumna lamentujących uchodźców. Na furkach, wozach i kolaskach, zdobytkiem i inwentarzem, ciągną mieszkańcy Mazowsza: chłopi, ziemianie, mieszczanie, Żydziw chałatach. Grabiący chłopi wskazywali im drogę na Warszawę. Współczuli uchodźcom. W chwilę za uchodźcami nadciągają grupki żołnierzy z pierwszej linii z Leśniakowizny. Podwóch prowadzą pod ramiona rannych. Mijają Ossów, kierują się do szpitala w Ząbkach.

Na plan znad rzeki wchodzą saperzy i przygotowują okopy. Chłopi schodzą z pola, babyprzynoszą pionierom jedzenie.

NarratorJeszcze tego samego dnia przybyli do Ossowa saperzy i rozpoczęli budowę polowychumocnień. Żołnierze kopali okopy, stawiali zasieki z drutu kolczastego, szykowali punktyumocnione, gdzie miały stać obsługi CKM-ów. Prac doglądali podoficerowie i oficerowieodpowiedzialni za należyte uszykowanie terenu do obrony, na tych samych polach krzątali sięgospodarze przy koszeniu potrawu, zwózce owsa czy wykonywaniu podorywek. Jedni i drudzyśpieszyli się, aby zdążyć na czas. Kobiety swoim chłopom i saperom przynoszą jedzenie.Porucznik Jakubowski konno objeżdżał cały podległy sobie odcinek prac. Bardzo cieszyło go,że jego saperzy wszystko robili sprawnie. Nie trzeba było stosować wobec nich specjalnychśrodków do zachęty i perswazji. Robota paliła im się w rękach. Akurat podjechał do stanowisk,szykowanych przez żołnierzy podległych sierżantowi BoleścieSierżant Bolesta zameldował się przy doglądaniu budowy stanowisk dla piechoty. Nie wyglądałjednak na szczególnie zachwyconego.Porucznik Jakubowski dostrzegł wyraz twarzy sierżanta i zapytał:- Co się dzieje, sierżancie?Bolesta odpowiedział: - Panie poruczniku, umocnienia przez nas budowane są za słabe. Pas obronny winien być kilkarazy większy od takiego, który my zrobiliśmy. Wszystko tylko tak ładnie wygląda, a jakbolszewicy nacisną, to nasza obrona nie wytrzyma i pójdą na Warszawę jak taran.Niech mi pan wierzy, z całego serca chciałbym się mylić, ale zbyt długo służę w saperach. Paręlat służby w ruskim szynelu, potem u Dowbora, teraz w naszym wojsku. Od razu widać, iż topozorowanie linii obronnej. Dostaliśmy za mało materiału, aby wszystko porządnie wykonać.

SCENA II – Bój pod Ossowem, śmierć księdza Skorupki

Narrator 13 sierpnia weszła do Ossowa od strony Kobyłki kolumna żołnierzy, prowadzona przez

5 / 11



jadącego konno porucznika i podoficerów. Żołnierze byli doskonale ubrani w świeże i ładnieskrojone mundury, koloru zgniłozielonego, nakryciem głowy były furażerki zdobne orzełkami,wzór 1919 z koroną. Kamasze z owijaczami oraz skórzane pasy dopełniały stroju. Doskonalewyekwipowani. Przy plecakach hełmy francuskiego typu Adrian, wzór 1915.Utworzyli obóz nad rzeką.Porucznik wydał rozkaz rozstawić kompanię na styl francuski. CKM-y przed linią zasieków iokopami, w samych okopach dwa plutony, a jeden pluton w odwodzie. Kazał cały czas być wtakim szyku. Wróg może się tu lada dzień pojawić, póki co, czujki alarmowe dyżurują wokopach, a większość żołnierzy siedzi w namiotach we wsi. Cały czas podoficerowie ćwiczą ich i szkolą. Wygląd ładny, jak malowani, ale w wyszkoleniu dużo jeszcze trzeba zrobić, żebymogli bolszewikom stawić czoła. Już o świcie 14 sierpnia przyszło im się spotkać w boju z bolszewikami.

Żołnierze ruszają na wschód, do Leśniakowizny, przed linię okopów. Efekty pirotechniczne,strzały, zgiełk bitewny. Naprzemienne ataki kończą się walką wręcz i ucieczką Polaków wstronę Ossowa. Tu zapadają w okopach i na zachód od nich.

Narrator (po powrocie do Ossowa pokonanych żołnierzy z pierwszej linii, kiedy wojska grupująsię w obozie)Krótko po czwartej rano atak rosyjskiej 79 brygady strzelców przełamał polską pozycje obronnąpod Leśniakowizną. Broniące jej oddziały poruczników Świątkowskiego i Zdrojewskiego z 33pułku piechoty i 1 batalion majora K. Sawickiego z 36 pp zostały rozbite i cofały się całkowiciezdezorganizowane. Cała ta zdeprymowana i przestraszona masa rozbitków ustępowała podnaporem Rosjan i spływała grupkami do Ossowa.Rosjanie zatrzymali się w Leśniakowiźnie. Po rosie niosły się głosy z ich obozowiska.

Głosy bolszewików, zsynchronizowane z obrazem sowieckich żołnierzy, zalegających przyognisku na wschodniej granicy pola.

Bolszewik ISerioża, kak żywiosz po walce?

Bolszewik IIOt, Lachy przeklęte, nogę sobie przez nich otłukłem. Potknąłem się i przewróciłem w czasieboju. Nie martw się, jutro oni trupy. My zwyciężymy. Warszawa będzie nasza. Potańcujemy tamsobie z Polaczkami…

Bolszewik III.Piłsudski, ich wódz, będzie wisiał za wąsy na latarni!

Bolszewik II. Wszystkich przerobimy na sieczkę, panów, księży, wszystkich białoruczkich. Chłopi,mieszczuchy – wszystko pod nóż.

Bolszewik I.A co nie pod nóż, to pod bat!

6 / 11



Bolszewik III.E! E! W Warszawie czekolady się napijem, pączków najem, i dalej pajdiom pobiedit mir.

Bolszewik II Dziś naszą jest Polska, jutro nasz będzie cały świat.

Bolszewik IV.Pomnite kak gawarił towariszcz Trockij?

Bolszewik INo, jak?

Bolszewik IVPo trupie pańskiej Polski, do rewolucji światowej.

Bolszewik III. Prawdu, prawdu gawarit. Dać mu wódki.

Bolszewik I. Ej, wódka, wódka, siestriczko nasza, chatiełoś by tiebie napitsa!

Narrator W Ossowie znajdowały się tylko cztery kompanie 236 ochotniczego pułku piechoty porucznikaStanisława Matarewicza i dwie kompanie marszowe 221 pułku majora Dobrowolskiego,obozujące w środkowej części wsi, nad rzeką Długą. Na torze kolejowym w Wołominie stojąpociągi pancerne „Mściciel” i „Paderewski”, zbiera się masa artylerii. Nie dodaje to jednakotuchy kilkunastolatkom, którzy po raz pierwszy dostali do ręki karabin. Ksiądz Skorupka, kapelan ochotników zwrócił się do oficerów:

Ksiądz Skorupka Panowie, nie frasujcie się ! Sursum corda! Pan Bóg da nam zwycięstwo przez wstawiennictwoMaryi Panny – naszej Królowej. Jeszcze nie minie dzień Wniebowzięcia Hetmanki naszegooręża, a serca nasze będą się radować pobiciem wrażego Moskala. Będzie ciężko, będziekrwawo, ale Pan Bóg i Panna Najświętsza nam dopomogą. Panowie! Wygramy te boje, ale pókico - zamiast stać pod sztabem, chodźmy do żołnierzy, aby jak ojciec dzieci pokrzepić ich naduchu w tej ciężkiej chwili. Niech się nie czują osamotnieni. Ja idę do nich, aby przekazać imDobrą Nowinę o zwycięstwie i powiedzieć im, iż zbliża się Dzień Mocy i Chwały Pana.

NarratorRadzymin wpadł w ręce bolszewików, 46 pułk rozsypał się. Wróg miał otwartą drogę naWarszawę. Część jednostek z terenu Ossowa skierowano na Radzymin, aby tam prowadziłybój obronny z Moskalem. Porucznik Matarewicz pozostał z ochotnikami. Nie ma już czasu abylikwidować braki w wyszkoleniu. Nocą z 13 na 14 sierpnia 1920 roku w obozowisku 1 batalionu 236 pułku piechoty we wsi Turówmimo późnej pory żołnierze nie spali. Myśleli o bitwie, o jutrzejszym dniu, o tym, co manadejść. Dochodząca strzelanina spod Leśniakowizny czy Wołomina powoduje niespokojność

7 / 11



ducha. Ksiądz Ignacy Skorupka, jako dobry pasterz, widzi to doskonale. Dlatego przychodzi dokażdej drużyny i rozmawia z żołnierzami podnosząc ich na duchu.

Ks. Skorupka do ochotnikówNiech będzie pochwalony Jezus Chrystus!

OchotnicyNa wieki wieków. Amen

Ks. SkorupkaJak się czujecie, chłopcy?

OchotnicyŹle, proszę księdza.Lepiej nie mówićTak jakoś ciężko na duszyBeznadzieją wiejeCoś wokół tak przygnębia

Ks. SkorupkaA skąd u was, warszawskich chłopców taki humor rodem spod szubienicy?

OchotnicyRadzymin padłBolszewicy w opłotkach WołominaWszystko straconeTylko patrzeć jak zajmą WarszawęJuż po naszej niepodległościTo już po Polsce

Ks. SkorupkaEjże, ejże! Chłopaki takie dzielne i waleczne, a serca jak u zająca płochliwe i słabego ducha. Tu tyle wojska wokół kwateruje, a wy już klęskę widzicie. Nasz lud Ojczyzny bronić gotów, wwas nadzieję pokłada, a wy wieszacie broń na kołku. To nic, że bolszewicy są w Radzyminie i wopłotkach Wołomina, ale nie zdobyli Warszawy. Nasze wojsko odzyska Radzymin. Krwawe tobędą zmagania, ale nasz żołnierz zwycięży i sztandar nasz biało-czerwony zatknie naradzymińskim rynku.Nie trwóżcie się. Nie minie Dzień Wniebowzięcia Matki Najświętszej, a wróg klęskę poniesie inam Pan Bóg da zwycięstwo.

Narrator14 sierpnia na wschodnim skraju zabudowy Ossowa utworzyła się linia polskiej obrony,złożona z 3 i 4 kp. 236 pp. pod ogólnym dowództwem ppor. Szulji, resztek 3 bp 33 pp por.Zdrojewskiego oraz rozbitków innych pododdziałów, cofających się z Leśniakowizny. W celuwsparcia tej pozycji ok. godz. 7.30 1 i 2 kp. 1 pp pod dowództwem ppor. Słowikowskiego i ppor.Wiśniewskiego podjęły na rozkaz ppłk J. Sawickiego kontratak.

8 / 11



Wojska z por. Słowikowskim i księdzem Skorupką ustawiają się za linią okopów. Szykują się doataku.

NarratorWraz z kompanią ppor. Słowikowskiego, rozwiniętą w tyralierę po północnej stronie wsi, szedłksiądz Ignacy Skorupka. Kompania Słowikowskiego, przemieszczając się pod ogniemnieprzyjaciela, ponosi dotkliwe straty.

Grają nasze CKM-y i grzechocze nasza broń strzelecka. Zagrzmiały działa i ckm-y z naszychpociągów pancernych. Ozwała się nasza artyleria. Efekty dźwiękowe, na scenie Legia Akademicka walczy z kozakami ze zmiennym szczęściem

Ksiądz kapelan wychodzi szybko i zdecydowanie przed front kompanii. Podnosi do góry prawąrękę z krzyżem , a lewą wskazuje w kierunku nadchodzącego wroga. Z czołem dumnie do górywzniesionym zawołał bardzo głośno, aż zadudniło na turowskich polach:

Ks. SkorupkaŻołnierze kochani!!! Bracia ochotnicy!!! Narodzie chrześcijański!!! Ojczyzna w potrzebie!!!Warszawa w potrzebie!!! Oto dziś dzień krwi i chwały. Kto wierzy w Pana Boga, w TrójcyŚwiętej Jedynego niech mnie, szarego duszpasterza w tej chwili posłucha. Tam nasz wrógpodły i podstępny. Chce zniszczyć wszystko, co naszym sercom drogie. Nie jest niezwyciężony.Można go pobić. Nie bójcie się! Pan Bóg z wami, Pani Najświętsza z wami. Warszawskiedzieci!!! Pokażcie Moskalom powrotną drogę. Dajcie im popalić tak, aż im w pięty pójdzie.!!!

OchotnicyAmen!!! SkorupkaW imię Pana Boga w Trójcy Przenajświętszej Jedynego i Najświętszej Maryi Panny, jakopotomkowie Lecha za panem porucznikiem - naprzód do ataku!!!

SłowikowskiBagnet na broń. Naprzód, do ataku!!!

Tyraliera rusza naprzód

NarratorRuszyli szeroką ławą do przodu. Na czele ppor. Słowikowski i ksiądz kapelan Ignacy Skorupkaz krzyżem wzniesionym w prawej ręce w górze. Biegną jak burza. Zatrzymują wycofujących sięi zawracają swoją postawą do kontrataku. Obok naciera 2 kompania. Wróg się cofa. Bolszewicyuchodzą w stronę Leśniakowizny. Nasi oswobodzili już część wsi. Jeszcze kilka chwil i całyOssów znajdzie się w naszych rękach. A stąd już blisko do odbicia Leśniakowizny i odzyskaniautraconych okopów. Nagle dzieje się coś strasznego. Któryś z żołnierzy upadł ciężko ranny. Ks. Skorupka chce gowyspowiadać. I oto bolszewicka kula trafia księdza w czoło, wyprostowuje się z uśmiechemniebiańskiego szczęścia i spokoju, wznosi krzyż do góry, błogosławiąc atakujących, chce daćkrok do przodu, ale upada na ziemię, tuląc trzymany w ręku krzyż do piersi. Zobaczył to

9 / 11



Stasiek, ale jednocześnie zauważył, iż bolszewik strzela do niego. Uchyla się i Moskal nie trafia.Gdy wróg, chce do niego strzelić znowu, szybko doskakuje do Moskala i zabija go kilkomapchnięciami bagnetu. Następnie podbiega do leżącego ks. Skorupki.

StasiekSanitariusze, do mnie!!!!!!!

Narrator Zauważył jednak, iż ksiądz Skorupka na nic nie reaguje i leży nieruchomy. Zbadał tętno.Niestety, ksiądz kapelan już nie żył. Sanitariuszy nie było widać. Nie chcąc być posądzonym ouchylanie się od walki, pomodlił się przy ciele księdza kapelana za spokój jego duszy, zamknąłksiędzu Ignacemu powieki, przeżegnał się i pobiegł w kierunku swojej kompanii.Około godz.8.00 Rosjanom udało się odrzucić polską linię obronną jeszcze o sto kilkadziesiątmetrów na zachód i pod obustronnym silnym ogniem ustabilizował się front na tej wysokości.

Płoną chałupy w Ossowie

SCENA III – Manewr 3 batalionu piechoty 13 pułku z rubieży rzeki Długiej, wycofanieRosjan, pościg.

Akcja rozpoczyna się wybuchami 20-30 petard, obok pozycji rosyjskiej. Od strony poligonurembertowskiego na flankę i tyły pozycji rosyjskich wychodzi 3 batalion piechoty 13 pułku.Armaty „wiwatówki” i salutowe oddają po kilka strzałów zza wsi, aby pokazać istotę ogniapośredniego z zakrytych stanowisk. Palą się świece dymne tam, gdzie padają pociski. Manewrpor. Szewczyka od strony kaplicy na flankę wojsk rosyjskich. Kulminacyjna scena widowiska.Rosjanie ostrzeliwują się, zaczynają odwrót.

NarratorOd strony poligonu rembertowskiego, na flankę i tyły pozycji rosyjskich wyszedł 3 batalionpiechoty 13 pułku, dowodzony przez porucznika Szewczyka. Zaatakował południową flankę ityły wojsk sowieckich. Rosjanie ostrzeliwują się, ale z okrzykami „hospody pomyłuj” wycofująsię w bezładzie.

Żołnierze polscy ze wszystkich pozycji ruszają na Rosjan, spychając ich do nasypu przy mostkuna rzece Długiej.

NarratorZepchnięto Rosjan do Leśniakowizny. Na polu bitwy pozostali zabici, ranni i sanitariusze

SCENA IV – Odnalezienie ciała księdza Ignacego Skorupki. Zbieranie zabitych i rannych

NarratorPowracający żołnierze odnaleźli pokłute bagnetami ciało księdza Skorupki. Z szacunkiemzłożyli je na chłopskiej furze. W miejscu jego śmierci miejscowa ludność ustawiła krzyż.

Żołnierze odnajdują ciało księdza Skorupki. Z szacunkiem składają je na chłopskiej furze. W

10 / 11



miejscu jego śmierci chłopi i żołnierze stawiają krzyż. Wszyscy gromadzą się wokół niego.Narrator powoli i patetycznie podsumowuje bitwę

Narrator

Zginął śmiercią bohatera ksiądz Ignacy Skorupka, zmarł na placu boju porucznik StanisławMatarewicz, padło wielu żołnierzy i ochotników – młodzieży z całej Polski, studentów igimnazjalistów warszawskich. Siedemkroć pod Ossowem i Leśniakowizną odpieralibolszewickie hordy i tu polegli w boju, a wróg odstąpił........Czternasty sierpnia 1920 roku. Osiemdziesiąt dziewięć lat temu tu, na tych błoniach Polacyobronili Europę przed eksportem bolszewickiej rewolucji.Ambasador Lord Edgar d”Abernon, obserwator z ramienia Korony Brytyjskiej nazwał BitwęWarszawską osiemnastą z najważniejszych w historii, decydujących o losach świata.

Wszyscy uczestnicy inscenizacji intonują pieśń „Boże, coś Polskę...”, pieśń narasta, przyłączająsię widzowie, schodząc pod krzyż, dołącza się akompaniament orkiestry wojskowej.

Narrator

Stanął krzyż w miejscu śmierci księdza majora Ignacego Jana Skorupki, pośmiertnieodznaczonego krzyżem Virtuti Militari. Bohaterów bitwy pod Ossowem pochowano tam, gdziewalczyli w obronie Warszawy, Polski i Europy. A my?Niespełna dwadzieścia lat cieszyliśmy się wolnością. Później przyszło nam długo czekać, nimEuropa otworzyła granice przed nami, obrońcami swojej wolności i demokracji. Polskie losy!Niszczono z premedytacją ossowski cmentarz, włączony w teren poligonu. Tylko najwytrwalsi inajodważniejsi chronili mogiły poległych. Do dziś na pomniku widać ślady kul, najokrutniejszegobolszewickiego wandalizmu. Nie zniszczyli go do końca, nie wymazali nazwisk tych klikunastoletnich chłopców z naszejpamięci.Pójdźmy tam, zapalmy dla nich znicze. Niech staną do apelu!I powiedzmy Europie, że tu, przy ossowskiej kapliczce leżą jej obrońcy!Niechaj na zawsze spoczywają w pokoju!

Orkiestra wojskowa gra melodię dla poległych

Inscenizację kończy defilada wszystkich pododdziałów. Andrzej Michalik dokonuje prezentacji.

KONIEC

11 / 11