Mobilny WiMAX – jak na tym zarobić?
Prezentacja na kongresie ‘Mobile Broadband’
Hotel InterContinental, Warszawa11-12 czerwca 2008
WiMAX Telecom AG
Best Service ProviderWiMAX World Boston, Oct 2006
Best Commercial DeploymentWiMAX World Vienna, May 2007
Finalist Best WiMAX Product/ServiceWireless Broadband Innovation Awards London, May 2007
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 2
Niemcy3.5 GHz42 MHz
Szwajcaria3.5 GHz42 MHz
Chorwacja3.5 GHz42 MHz
Austria3.5 GHz48 MHz
Słowacja3.5 GHz56 MHz
UKRAINA
ROSJA
RUMUNIAWŁOCHY
SZWECJA
POLSKA
WĘGRY
ESTONIA
ŁOTWA
BOŚNIA
MOŁDAWIA
MACEDONIA
BUŁGARIA
SERBIA
LITWA
obszary licencyjne WiMAX Telecom
obszar dalszego zainteresowania
Operator szerokopasmowych bezprzewodowych sieci, ukierunkowany na rozwój w Centralnej i Wschodniej Europie
Spółka dysponuje licencjami na pasmo 3.5 GHz w 5 krajach
Komercyjnie usługi WiMAX Telecom dostępne są w Austrii i Słowacji (FWA)
Kolejna sieć budowana jest w Chorwacji (802.16e)
Ukierunkowanie na partnerstwa i wspólne projekty bezprzewodowe
Inwestorem strategicznym jest NextWave Wireless
Prezentacja WiMAX Telecom
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 3
Strategiczny inwestor
W 2007r. NextWave Wireless został strategicznym inwestorem spółki WiMAX Telecom AG
NextWave jest światowym dostawcą produktów i technologii dla szerokopasmowego bezprzewodowego dostępu oraz bezprzewodowych multimediów
Produkty sieciowe NextWave:
� System MXtvTM (mobile TV/Broadcast)
� Systemy UMTS TD-CDMA (z migracją w
kierunku WiMAX i LTE) oraz mobile WiFi
� Rozwiązania typu hosted network
� Dostarczane przez IPWireless, GO
Networks oraz grupę usług sieciowychNextWave
Produkty mobilne NextWave:
� Pre-instalowane oprogramowanie
multimedialne
� Platformy content management
� Technologie dla konwergencji mediów
� Chipsety baseband (WiMAX)
� Wielozakresowe chipsety RF
Wizją NextWave jest zapewnianie łączności wszędzie, o każdym czasie i dla każdego urządzenia. Wizja ta nazywana jest Wireless 2.0
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 4
Aktualnie istniejące sieci
AustriaPop: 8.000KPPP/year: 31.300BB-penetration: 27%
CroatiaPop: 4.400KPPP/year: 11.200BB-penetration: 7%
SlovakiaPop: 5.400KPPP/year: 19.600BB-penetration: 7%
Komercyjnie działające sieci szerokopasmowe w Austrii i Słowacji
► Ponad 13,000 abonentów oraz 130 stacji bazowych w standardzie 802.16d
► Dostęp stacjonarny z antenami zewnętrznymi oraz Voice over WiMAX
Zaawansowany proces budowy sieci w kilku regionach Chorwacji
► Scentralizowana politykarozwoju sieci
► Zunifikowane zarządzanie siecią
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 5
Zdobyte doświadczenie
Wnioski z aktualnej działalności
Wysoki poziom usług szerokopasmowych osiągalny jest w licencjonowanym paśmie (chronione pasmo, wysokie dopuszczalne EIRP)
► Parametry stacjonarnego WiMAX są porównywalne z DSL oraz CATV dla produktów o niskiej i średniej przepustowości (typowe profile usługowe to 1024/256 or 2048/512kbit/s)
► Wsparcie dla Voice over IP z QoS umożliwia zastąpienie linii PSTN operatora stacjonarnego (możliwa także przenośność numeru i dodatkowe opcje)
► Krótki czas dostępu do rynku możliwy jest na obszarach o słabo rozwiniętej infrastrukturze (np. brak albo niewystarczający zasięg DSL)
Duże wyzwanie biznesowe
► Zakres usług podobny do DSL, stąd też ograniczony w zakresie cenowym
► Wysokie koszty urządzenia abonenckiego i instalacji anteny zewnętrznej utrudniają osiągnięcie adekwatnej stopy zwrotu z inwestycji
► Rynek porusza się w kierunku ‘flat fee’ oraz wysokich przepustowości i wolumenów, stąd potrzeba jest dużej ilości pasma radiowego dla utrzymania konkurencyjności
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 6
Ewolucja standardu
802.16PMP BWA10-66 GHz
LOS
802.16a2-11 GHz
NLOSOFDM/OFDMA
802.16dETSI HIPERMAN„Fixed WiMAX”
802.16eQoS
Scalable OFDMA„Mobile WiMAX”
802.16jMultihop Relay
Specification
802.16mAdvanced Air
InterfaceData rates of
100 Mbps
2001 2003 2004 2005 2008 2010
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 7
Częstotliwości WiMAX w Europie
Kraj 3.5 GHz 2.5 GHz 2.3 GHz
- Austria -
- Bośnia i Hercegowina -
- Estonia -
- Niemcy -
- Węgry -
- Włochy -
- Macedonia -
- Norwegia -
- Polska -
- Rumunia -
- Serbia -
- Słowacia -
- Hiszpania -
- Szwecja -
- Ukraina -
rozważane
rozważane
rozważane rozważane
rozważane rozważane
rozważane
Analiza przydziałów pasma 3.5 GHz, 2.5 GHz oraz 2.3 Ghz w Europie na przykładzie wybranych 15 krajów
- w pełni przydzielone
- częściowo przydzielone
- przygotowania do przydziałów w toku
Źródło: Maravedis, własne dane WiMAX Telecom
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 8
Charakterystyka licencji w wybranych krajach
3.5 GHz Szerokość 2.5 GHz Szerokość 2.3 GHz Szerokość
Austria 28÷56 MHz Norwegia 40÷80 MHz Estonia 25 MHz
Niemcy 42 MHz Szwecja 40÷50 MHz Łotwa 50 MHz
Słowacja 28÷56 MHz Ukraina 190 MHz Ukraina 40÷50 MHz
W krajach, gdzie przydzielone zostały ogólnokrajowe licencje dla BWA/WiMAX operatorzy dysponują wystarczającym pasmem dla budowy szerokopasmowych sieci. Niezależnie od tego postępować będzie dalsza konsolidacja pasma, będąca funkcją jego ceny oraz przyrostu bazy abonenckiej
W niektórych krajach regionu Wschodniej Europy przydziały w paśmie 3.5 GHz realizowane były na bazie lokalnej i regionalnej, co skutkowało przydziałem niewielkiej ilości kanałów (np. 2x3,5 MHz, 2x7 MHz). Taka sytuacja wymaga proaktywnej roli regulatorów w celu stymulowania konsolidacji pasma, zarówno od strony rynkowej jak i regulacyjnej
W zdecydowanej mierze regulatorzy dopuszczają tryb pracy zarówno FDD jak i TDD
Częstotliwości WiMAX w Europie
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 9
Pasmo 3.5 GHz
W większości krajów europejskich przydziały w paśmie 3.5 GHzobejmowały stacjonarny tryb użytkowania (FWA), z poszerzoną interpretacją w kierunku zastosowań przenośnych i nomadycznych
W dniu 21.05.08 Komisja Europejska wydała decyzję dot. harmonizacji pasma 3400-3800 MHz dla naziemnych systemów komunikacji elektronicznej, zobowiązując regulatorów do umożliwienia realizowania usług mobilnych w paśmie 3400-3600 MHz w przeciągu 6 miesięcy od daty wejścia decyzji w życie
Wniosek: mobilny WiMAX w paśmie 3.5 GHz możliwy już w 2008r.
Pasmo 2.5 GHz
Pasmo na ogół przewidziane dla IMT-2000, w związku z czym brak ograniczeń dla mobilności
Pasmo 2.3 GHz
Często przewidziane dla innych zastosowań niż szerokopasmowy dostęp (np. transmisja video), w związku z czym kwestia użytkowania mobilnego nie jest jasna
Przypuszczalnie regulacje dla tego pasma będą zgodne z wytycznymi dla 3.5 GHz
Częstotliwości WiMAX w Europie
Regulacje dotyczące mobilności
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 10
WiMAX na świecie
Źródło: WiMAXCounts.com
Przydziały częstotliwości WiMAX na świeciePrzykłady
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 11
WiMAX na świecie
Prognozy rozwoju
Na koniec 2007 r. na świecie z usług BWA korzystało 1.650.000 klientów, w tym 635.000 z technologii WiMAX
Prognozy wzrostu
► W roku 2014 łączna liczba abonentów sieci WiMAX przekroczy 100 mln
► Łączna wartość rynku infrastruktury dla WiMAX przekroczy $42 mld w 2014 r.Źródło: Maravedis, ”WiMAX, LTE and Broadband Wireless Worldwide Market Trends- 2008-2014”, luty 2008
Substytucja technologii
► W roku 2013 na całym świecie ok. 12% łączy DSL zastąpionych zostanie podłączeniami do sieci WiMAX
► Liczba abonentów zmieniających operatora w ten sposób wyniesie 47 mln do roku 2013
► Łączna wartość przychodów z tytułu usług w sieciach WiMAX przekroczy $20 mld w 2013r.
Źródło: Junpier Research, ”Opportunities for 'Last Mile' Broadband Access, 2008-2013”, kwiecień 2008
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 12
WiMAX na świecie
Operatorzy budujący sieci 802.16ePrzykłady
Nuevatel(Boliwia)
VTR(Chile)
Sprint(USA)
Axtel(Meksyk)
Digicel(Karaiby)
Telkom(RPA)
Warid Telecom(Uganda)
Irish Broadband
(Irlandia)
Worldmax(Holandia)
Balticum TV(Litwa)
Comstar(Rosja/Moskwa)
Altitude Telecom(Francja)
WiMAX Telecom
(Chorwacja)
MAX Telecom(Bułgaria)
Cornet(Armenia)
VTEL(Gruzja)
Athee Telecomm.
(Arabia Saud.)
Unwired(Australia)
Mobilink(Pakistan)
BSNL(Indie)
KT WiBro(Korea Płd)
Far Eastone(Tajwan)
Green Packet(Malezja)
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 13
2006
•Urządzenia abonenckie z anteną zewnętrzną•WiMAX 802.16d•Standard stacjonarny
2007
•Urządzenia abonenckie typu indoor•WiMAX 802.16d/e•Przenośność
2008
•Mobilne „interface’y” – karty PCI, modemy USB•Pierwsze urządzenia z wbudowanym chipsetem•WiMAX 802.16e
2009
•Chipsety WiMAX w laptopach, pasma 2.3, 2.5 i 3.5 GHz•Urządzenia elektroniki użytkowej z WiMAX•Wiele profili (5, 10 MHz, etc)
Trendy rynkowe – powstawanie ekosystemu WiMAX
Urządzenia abonenckie WiMAX
Spadek cen produkcji chipsetów i urządzeń abonenckich
Źródło: ITRI, 2007
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 14
•Mobile WiMAX•Bluetooth•Windows Mobile 5.0 PPC PE•2.8’’ TFT LCD (touch screen)•Dual Camera (2M + 0.3M px)•Standard USB
PDA (SPH-M8200) PDA (SPH-M8100)
•Mobile WiMAX•Bluetooth•Windows Mobile 5.0 PPC PE•2.8’’ TFT LCD (touch screen)•Dual Camera (2M + 0.3M px)•Standard USB
•Mobile WiMAX•Windows Mobile 5.0•2.8” TFT QVGA screen•MP3 music player•Bluetooth•2.0 MPx digital camera
KC1 PDA
•Mobile WiMAX + WiFi•2.2’’ screen•USB jack•SIP-based VoIP
•Mobile WiMAX + WiFi•Triple band EDGE/GPRS/GSM•Windows Mobile 6.1 OS•2.4" TFT LCD•3.0 M pixel digital camera
NET INDEX DORP1A
Urządzenia abonenckie WiMAX
Mobilna telefonia IP – Voice over WiMAXPrzykłady
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 15
•Mobile WiMAX + WiFi•Windows Vista•7’’ TFT LCD (touch screen)•Dual Camera (1.3M + 0.3M px)•QWERTY Keyboard
UMPC II (NT-Q1 Ultra)
•Mobile WiMAX + TDMB + GPS•Bluetooth•Windows CE Net•4.3’’ TFT LCD (touch screen)•Dual Camera (2M + 0.3M pixel)•Standard USB
PMP (SWT-W100K) Laptop (NT-Q45)
•Mobile WiMAX + WiFi•Windows Vista / XP•12.1’’ TFT LCD•Camera (1.3Mpx)
•Mobile WiMAX + WiFi•Windows XP/Linux•1.6GHz Atom CPU•8.9’’ LCD•20 GB SSD
WiMAX Eee PC 901 N810 WiMAX Edition
•Mobile WiMAX + WiFi•4.13" touch screen•2GB internal memory •Built-in GPS receiver •Integrated VGA web camera
•Mobile WiMAX + WiFi•Intel Core 2 Duo •RAM 2GB•HDD 5400RPM 200GB•15.4" LCD
Aspire 5920 WiMAX
Urządzenia abonenckie WiMAX
Mobilny dostęp szerokopasmowy - personal broadbandPrzykłady
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 16
Kluczowe założenia dla biznes planu
► Rozwiązania bezprzewodowe nie mogą wygrać konkurencji z sieciami przewodowymi w zakresie przepustowości, stąd konieczne jest zróżnicowanie
► Obecnie dostępne pasma dla BWA nie są odpowiednie dla konkurowania z tradycyjnymi sieciami mobilnymi w zakresie pokrycia
► Pozycjonowanie WiMAX pomiędzy DSL (brak mobilności, ale duża przepustowość) a 3G (mobilność, ale ograniczony transfer danych) -> rozwinięcie/wzbogacenie modeli biznesowych WiFi
Kluczowe cele do osiągnięcia
► Osiągnięcie przewagi nad sieciami 3G poprzez dostarczanie wyższych pojemności po niższym koszcie
► Osiągnięcie przewagi nad DSL poprzez oferowanie usług nomadycznych i mobilnych w dedykowanych obszarach – hotzones / miastach
► Minimalizacja kosztów CPE -> promowanie urządzeń z wbudowanym chipsetem WiMAX (embedded devices)
Kierunki rozwoju
Metro-Broadband-Zone
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 17
Model biznesowy
Ukierunkowanie na rynek masowy w celu maksymalizacji wykorzystania sieci oraz przychodów i minimalizacji kosztów jednostkowych
Otwarta koncepcja sieci umożliwiająca oferowanie dostępu dla wszelkiego rodzaju aplikacji szerokopasmowych i grup klientów (tzn. B2C, B2B także carrier-to-carrier)
Infrastruktura typu triple-play z multimedialną ofertą w celu zaadresowania rosnące zapotrzebowanie na dostęp do wzbogaconych treści (np. social networking, news’y online z treściami video)
Wdrożenie nowych modeli biznesowych opartych m.in. na bezpłatnym użytkowaniu/dostępie po niskim koszcie i reklamie celowej (np. wykorzystując platformę do zarządzania treścią PacketVideo)
Outsourcing platform BSS/OSS całkowicie, wzgl. do momentu kiedy inwestycja na dużą skalę może zostać w pełni uzasadniona
Brak subsydiów dla urządzeń końcowych wykorzystując fakt istniejącej dużej bazy urządzęń WiFi (np. dostęp do sieci WiMAX poprzez personal gateway), w następnej kolejności korzystając z rosnącej bazy urządzeń z pre-instalowanym WiMAX (embedded devices)
Kierunki rozwoju
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 18
Scenariusze budowy sieci
Modele sieci w obszarach miejskich i podmiejskich (urban/suburban):
► Dostęp szerokopasmowy dla multimediów i urządzeń z wbudowanym chipsetem WiMAX w trybie nomadycznym i mobilnym
► Wielowarstwowy model sieci wykorzystujący stacje macro, micro i pico jest konieczny dla dostarczenia dużej pojemności oraz penetracji wewnątrzbudynkowej
► Równoległa budowa sieci typu Metro-WiFi pozwala na szybsze wykorzystanie szerokiej zainstalowanej bazy urządzeń końcowych standardu 802.11
► Wdrożenie urządzeń typu ‘personal mobile WiMAX/WiFi gateway’ rozwiązuje kwestię mniejszej dostępności urządzeń abonenckich WiMAX we wczesnym etapie komercyjnego funkcjonowania sieci
► Współpraca z lokalnymi/regionalnymi operatorami może ograniczyć koszty dostępu do sieci szkieletowej, site’ów i bazy abonenckiej
Kierunki rozwoju
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 19
Scenariusze budowy sieci
Modele sieci w obszarach wiejskich (rural) :
► Skalowalna strategia rozwoju wykorzystująca funkcjonalność ‘self backhauling’ technologii WiMAX
► Mieszany model stacji macro i micro/pico dostarcza pojemności i pokrycia w dedykowanych obszarach, gdzie zidentyfikowany został potencjał rynkowy
► Urządzenia z zintegrowanym chipsetem WiMAX dodatkowo wpływają na ograniczenie kosztów wdrożenia
Stacja micro/pico
Obszar dostępu ze stacji macro NLOS)
Obszar backhaul
Obszar dostępu ze stacji micro/pico
Warunki LOS pomiędzy stacją macro oraz micro/pico
Kierunki rozwoju
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 20
Podsumowanie scenariuszy
Scenariusz Pokrycie Wdrożenie Komentarz
1Model miejskiMobilny
Wewnątrz-budynkowe(deep indoor)
WiMAX:macro, micro, pico
WiFi: micro, pico, femto
� Stacje Micro/Pico/Femto oraz WiFi � Access Point’y dla penetracji
wewnątrzbudynkowej i pojemności� Stacje macro instalowane na dużych
wysokościach, stacje micro/pico/femto w ‘kanionach’ ulicznych
2 Model podmiejskiNomadyczny
Wewnątrz-budynkowe(indoor)
WiMAX:macro, micro, pico
� Stacje micro/pico zwiększają penetrację budynkową oraz lokalną pojemność sieci
� Zastosowanie stacji WiFi micro/pico we wczesnych etapach rozwoju sieci
3
Model podmiejscki/Parki biznesoweNomadyczny & stacjonarny
Wewnątrz-budynkowei outdoor
WiMAX:macro, micro, picomicrowave
� Instalacje typu outdoor tylko dla klientów biznesowych
� Rozszerzeniem aplikacji mogą być łącza radiowe
4 Model wiejskiNomadyczny & Stacjonarny
Wewnątrz-budynkowei outdoor
WiMAX macromainly for PmPbackhauling
WiMAX/WiFiMicro/Pico/Femtofor access
� Wskutek niskiego potencjału rynkowego wymagane jest skalowalne wdrożenie, o niskich wymaganiach inwestycyjnych
� Stacje macro dużego zasięgu w celu odprowadzenie ruchu ze stacji micro/pico/femto, które zostały zainstalowane w obszarach gdzie zidentyfikowano potencjał rynkowy
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 21
Koncepcje backhaul
Scenariusz Backhaul Komentarz
1 Model miejskiMobilny
Ruch ze stacji macro and micro odprowadzany głównie poprzez sieć światłowodową, w niektórych przypadkach przez microwave
Podłączenie micro/pico/femtodo SDSL, 5.4GHzmicro links
� Współpraca z lokalnymi/regionalnymi operatorami w celu zapewnienia efektywnego dostępu do sieci światłowodowej i DSL
� Wykorzystanie skalowalnych łączy radiowych IP w opcji case-by-case w przypadkach gdy dostęp do sieci światłowodowej jest zbyt drogi
� W niektórych przypadkach Stacje WiFi orazMicro/Pico mogą być także podłączane łączami w paśmie nielicencjonowanym 5.4GHz
2Model podmiejskiNomadyczny
Stacje macro – podłączane poprzez sieć światłowodowąi łącza radiowe
Stacje micro/pico: SDSL, Łącza 5.4GHz
� Podłączenie stacji macro podobnie jak w modelu miejskim, jednak udział łączy radiowych będzie wyższy
� Stacje micro/pico mogą być częściowo podłączane do stacji macro z wykorzystaniem mechanizmów self backhauling
3
Model podmiejscki/Parki biznesoweNomadyczny & stacjonarny
Stacje macro – podłączane Poprzez sieć światłowodowąi łącza radiowe
Stacje micro/pico: SDSL, Łącza 5.4GHz
� Podobnie jak w modelu nr 2� Skalowalna koncepcja backhaul wskutek
zapotrzebowania na ruch
4Model wiejskiNomadyczny & Stacjonarny
Stacje macro – podłączane poprzez łącza radiowe
Micro/pico: self-backhauling
� Zdecydowana większośc stacji macro podłączanych poprzez łącza radiowe
� Self-backhauling dla stacji micro/pico
5/18/2015Copyright WiMAX Telecom AG, 2008 22
Wnioski
Duże wyzwanie biznesowe dla usług typu DSL (FWA)
► Zakres usług podobny do DSL
► Niskie ceny DSL utrudniają osiągnięcie zwrotu z inwestycji
Zyskowne modele dla usług nomadycznych i mobilnych są możliwe w tzw. metro areas:
► Współinwestycja w sieci metro WiFi dla lepszego dostępu do istniejącej bazy urządzeń, efektów marketingowych i pojemności
► Urządzenia wyposażone w chipsety WiMAX oraz osobiste brami WifI/WiMAX zamiast subsydiowania
► Współpraca z lokalnymi/regionalnymi operatorami oraz otwarta koncepcja sieci może obniżyć koszty operacyjne sieci oraz nakłady inwestycyjne
Modele na obszarach wiejskich mogą profitować z wdrożeń w miastach:
► Urządzenia wyposażone w chipsety WiMAX dla ograniczenia kosztów
► Warstwy macro/micro/pico z mechanizmami self-backhauling dla dedykowanego pokrycia oraz pojemności