Gkosh y/sh dk u/jok pdbdk-fBT{ jkb?Iv n?rohebuo
Gkosh y/sh dk u/jok pdbdk-fBT{ jkb?Iv n?rohebuo
cb, c[Zb ns/ ;pih ftu
fBokJh-r[vkJh dk T[Zsw ;kXB
cb, c[Zb ns/ ;pih ftu
fBokJh-r[vkJh dk T[Zsw ;kXB
fe;kB, ftfrnkfBe ns/ tgkohfJeZm/ fJe wzu s/
fe;kB, ftfrnkfBe ns/ tgkohfJeZm/ fJe wzu s/
n?Zw-J/-;h- feqPh ikroD;kb 18 ^ nze 4 ^ ngq?b 2016 ^ o[gJ/ 35www.krishijagran.com
ISSN 2455-1112
j'Ivk dh BthI g/FeFj'Ivk dh BthI g/FeF
;zgkde� � n?wH;hH v'fwfBefBd/Fe� � FkfJBh fJwkB[tb n?wH ihH tk;Bekoiekoh ;zgkde� vkH e/H hHuKvhN oftzdo s/tfsnk n;bw oF[b ykB;jkfJe ;zgkde vkH ;zrhsk ;’Jh;zgkdeh e'nkovhB/No ;zi/ e[wkowjkgqpzXe� � cojk ykB;fj ;zgkde o{ph i?BgZsoeko fJwokB ykB wBhF u”jkB ;kro wbj'sok dhgfFyk ;who fstkoh g{ik fwFok i:’sh Fowk;hBhno gqpzXe e/Hi/H ;oZfBnk� � ;kok ykB nc;kBk wfbe u[zeh G{Nhnk g{Bw ftFFteowk fozeh g[zvho ;Bhnk wjkiB fPckbh wjkiB beFwh gKv/ g{Bw gqXkB n?rB; w?oh o/ub M/ftno j/wk Fowk gqhsh ujkB ezuB f;zx fofsek oki{ i?B/N ikB;B oiBh e[wkoh feqFwk bjo/ whBk gKv/ fgqnk fsqgkmh nkfJFk ykBgqpzXe gq;ko� � fBFKs Nke okj[b f;zx npd[; ;ws;jkfJe gqpzXe� � ;[iksk r”sw� � nze[ :kdt w’fjs� � gqFKs Fowk c[oekB e[o/Fh Fkji/p nfjwd gZg{ okJ/ gtB nkie/ Bo/Ido F/oskN/ fFteKs T[gkfXnkJ/ nkoHn?BHu”p/ feqFB fpjkoh ni/ e[wko jowBgqhs f;zx ezrnekT{IN; e/HphHfJzdokfvikfJfBzr� � Xow/Ido e[wko w'fBek wbj'sok :'r/F e[wkoezwekih ;jkfJe�� d/t/Ido f;zx irdhF ikBk oftzdo ikBk okiht
laiknd] çdk'kd] eqnzd ,oa Lokeh ,e-lh- Mksfefud
,e-,-lh- Ñf"k tkxj.k % 60@9 rhljk ry] ;wlqQ ljk; ekfdZV] utnhd xzhu ikdZ eSVªks LVs”ku] ubZ fnYyh&110016 ds }kjk ,p-
Vh- ehfM;k izsl ch 2] lsDVj&63] uks,Mk&201301]
ftyk&xkSrecq) uxj ¼;w-ih-½*lokZf/kd lqjf{kr U;k; {ks= fnYyhA
bl if=dk esa çdkf'kr ys[k ,oa fopkj ys[kdksa ds futh gSaA çdk'kd@laiknd blds fy, mRrjnk;h ugha gSaA
n?Zw.J/.;h. feqPh ikroDgzikp dh gqw[~y g/Av{ gfotkoe wk;e g~fsqek
o"kZ 18 vad 4 vizSy 2016 #i;s 35MAC KRISHI JAGRAN
sseok
Ph. : 011-26511845, 26517923, 45503170Email : [email protected] Web : www.krishijagran.com
dqy ist 70
06 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
www.krishijagran.comsseok
SubscribeKrishi Jagran Magazine
Punjabi, Hindi, Gujarati, Marathi, Kannada, Bengali, Telugu, Assamese & English
Nishant Taak Mob: 09953756433
y/sh ;wkuko HHHH10
ਕੰਪਨੀ ;wkukoHHHHHH21
Gkosh y/sh dk u/jok pdbdk- fBT{ jkb?Iv n?rohebuoHHHHHHHH30
jD[ fe;kBK dh goF/ kBh
dk jt' r/ k nsz ,jvI ' k
d / Bt I / fNbo BkbHHHHHH40
nkgDh fo;ou eoe /
ftdF/ K ftu th wFjo{
j ? @ekoh#LvkH
eNkfonkHHHHHHHHHHHHH41
grmI ru`q dI mUMgI
dI kwSq ikvyN
kIqI jwvy?.....43
grmI rq̀u dI mUMgI
Apnwa,u &slI
iviBnM qw ilAwau.45
fe;kBK dk d';sL
vh;hph p?Ie.......47
;jh feqFh o;kfJDK
dk fJ;s/wkb io{ohL n?;HghHw'jzsh.....HH.49
;'u ;wM e/ phi
yohdD fe;kBL
thHe/Hr”o....HHHHHH.50
d/F d/ feqAFh ftek; ftu jw/FK ;fj:'rh fojk ghJ/:{L
e[bgsh......HHHHHH51
e/Hn?;H ro[Zg nZs-
nkX[fBe seBhe
tkb/ T[sgkd pDkT[Idk
j?L e[bdhg f;zx...53
d/F ~ pukT[Dk j? sK
y/sh ftu fBt/F io{ohL
vkH wzrbk okJ/....54
finkdk s I' finkdk feFq h
seBheh Tg[ eoDK dk eo 'Tg[ :r' L
;shF w'tkfbnk.....56
ykDk^yIkB......57
;/js..............60
g’qveN bKu........61
y/b irs........62
okiBhsh...........64
fcbwh d[Bhnk...66
;zgkdeh
n?ZwH;hH v'wfBe&Email: [email protected]
i?B/fNebh w'vhckfJv nkor?fB}w (ihn?wU) :kBh nkB[tKfFe o{g Bkb pdbhnK c;bK Gkosh y/sh ~ fJe BtK nk:kw ns/ wip{sh d/ ;edhnK jB go e[M b'e nZi th fJ;dh G{fwek s/ ;tkb u[e oj/ jB.
;kv/ d/F ftu i/ e'Jh fe;kB, B/sk iK ftfrnkfBe ihn?w seBhe dk gZy b?Idk j? sK T[; s/ gqkJht/N ezgBhnK dk J/izN j'D dk b/pb bk fdZsk iKdk j?. ihn?w c;bK ~ pdBkw eoB tkbh r?o fizw/dkokBk w[fjw ekch j?okB eoB tkbh j?.
I rZb ihn?w c;bK dh ;cbsk dh eohJ/ sK fpqN/B dh ;z;Ek po{e; ns/ pkoc[ZN d[nkok ehs/ rJ/ nfXn?B ftu fJjBK d/ pj[s ;ko/ bkG doi ehs/ rJ/ jB. fJj 1H45 eo'V fe;kBK d/ nfXn?B s'I gZsk ehsk frnk j? fe eJh j'o ckfJfdnK d/ fJbktk fJjBK c;bK ftu ehNBkFeK dk gq:'r 9% xZN j'fJnk j?.
id'I th e'Jh seBhe ftef;s j[zdh j? sK nB[;zXkB T[;dk nfjw fjZ;k j[zdk j?. BthnK seBheK dk fJ;s/wkb eoB bJh n;hI finkdk ;w/I se fJzsiko BjhI eo ;ed/. Gkos d/F ftu n;hI ihn?w deBhe d/ ckfJfdnK ~ nBd/fynk BjhI eo ;ed/, fJE/ y/sh dh T[sgkdesk tXkT[Dk ns/ fgzv dh rohph ~ ysw eoBk jh gfjbh gfjb j?.
Gkos ftu e/tb fJe phNh egkj jh nfijh ihn?w c;b j? fi;~ wzi{oh fdZsh rJh j? ns/ fJ;B/ fe;kBK ~ p/jsohB Bshi/ fds/ jB. 2002 ftu fJ;~ g/F eoB d/ pknd s'I egkj dh y/sh dk oepk 90 bZy j?eN/no s'I tXe/ 1H20 eo'V j?eN/no j' frnk j?. phNh egkj dk fJj fJikck 165 gqshFs dk j?.
;kb 2002 ftu Gkos fiE/ egkj nk:ks eodk j[zdk ;h, T[E/ nZi ihn?w dh tiQk Bkb Gkos d[fBnk ftu egkj dk d{ik tZvk fBo:ks d/F pD frnk j?.
1818YEARS1818
(1999-2015)
arming Comg F muin nrv ite yS
www.krishijagran.com;zgkdeh
;oeko fe;kB fjs?Fh BjhI, o'e ojh j? fe;kBK d/ ftek; dk wkor;hnkJhn?cJ/ d/ wjk;fut ghHu/Irb o?vh dk efjDk j? fe ihn?w c;bK
eJh dFeK s'I g{oh d[fBnk ftu ;[oZfyns sohe/ Bkb T[rkJhnK ns/ ykXhnK ik ojhnK j?. ihn?w c;bK ~ i/ nwohek ftu ;[oZfyns wzfBnk iKdk j? sK Gkos ftu feT[I BjhI< ;kv/ d/F ftu nzso-okFNoh ezgBhnK d/ ihn?w T[sgkd t/uD dh fJikis sK j?, go fe;kBK d/ ihn?w T[sgkd T[rkT[D s/ fJsok} feT[I<
o/vh d[nkok e'oN ftu dkfJo fpnkB ftu fejk frnk j? fe 24 d/FK ftu 16 eo'V j?eN/no ftu ihn?w c;bK T[rkJhnK iKdhnK jB. T[jBK nB[;ko 30 eo'V nwoheB, 135 eo'V uhBh, 26 eo'V pqkihbh ns/ eJh j'o d/F f;ZX/ iK nf;ZX/ o{g ftu ihn?w nBki yKd/ jB fco T[;~ GkoshnK bJh ysoBke feT[I wzfBnk iKdk j?.
jkb jh ftu ;{os ftu nkJh;hJ/nko fdZbh ns/ Bt;koh feqFh :{Bhtof;Nh d[nkok egkj s/ ;kbkBk whfNzr dk nk:'iB j'fJnk fi; ftu g{o/ Gkos ftu egkj Bkb i[V/ feqFh ftfrnkfBe ns/ egkj fo;ou ;?INo d/ ikD/ gSkD/ ftfrnkfBe ns/ eJh gqkJht/N ezgBhnK d/ b'e nkJ/. go fJ; g{oh whfNzr ftu fe;/ th ;?INo ~ phHNhHegkj d/ gohyD ~ b? e/ fJikis BjhI fdZsh rJh.
fJ; rZb s/ T[x/ egkj ftfrnkfBe vkH;hHvhHwkJh B/ fejk fe fgSb/ 14 ;kbK ftu ihn?w ~ b? e/ gpfbe ;?eNo ftu e'Jh ezw BjhI j'fJnk j?. ihn?w ~ b? e/ ;kohnK rZb f;oc jtk ftu ehshnK ik ojhnK jB. e[M fdB gfjbK Gkos d/ e[M fJbkfenK ftu c;bK tkJhN cbkJh BK d/ ehV/ Bkb popkd j' rJhnK ;B go fJ;dk ;zpzX fJ; rZb Bkb fe;/ nkXko s/ BjhI bkfJnk ik ;edk fe fJ; ihn?w seBhe ftu e'Jh yokph j? feT[Ife phHNhH ihB dk ezw nwoheB ;z[vh s'I c;bK ~ ;[oZfynk d/Dk j?. T[jBK d/ nB[;ko ;oeko ~ fJe gkfb;h pBkT[Dh ukjhdh j? ns/ ihn?w c;bK d/ gohyD ~ fJikis d/Dh ukjhdh j?.
d[fBnk Go ftu e[M ;oekoK B/ ihn?w c;bK ~ fJikis fdZsh j? ns/ e[M B/ BjhI. go fes/ th fJj fBnkfJe w[Zdk BjhI pfDnk. pdfe;wsh dh rZb j? fe ihn?w fto'Xh ekoieosk skesto b'eK dk gqshfBXhst eo oj/ jB. ihn?w seBhe ~ b? e/ T[jBK gqf;ZX feqFh ftfrnkfBeK ~ th eNxo/ ftu yVk ehsk ik fojk j? fijBK B/ d' dFeK se ihn?w c;bK d/ ftek; dk wkordoFB ehsk j?.
AGRICULTURE W RLDThe Pulse of Agri-World
www.krishijagran.com
9 Languages (8 Indian & 1 Global), 18 States, 1 Portal – 8 Million combined readership
Ph.: +91-11-26511845, 26517923, 45503170 Email: [email protected] Web: www.krishijagran.com � �
KRISHI JAGRAN, INDIA'S NO.1 AGRI MEDIA GROUP
n?Zw-J/-;h- feqPh ikroDThe Pulse of Rural India
కృ� ిజ�గర�కృ� ిజ�గర� ßÔÁ¿ø¸ æ±á. í ßÔÁ¿ø¸ æñá1íßÔÁ¿ø¸ æñá1í
08 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
tX/rk 25 ch;dh ykD tkb/ s/b dk nk:ks
uzd fdBK ftu T[Sbh uhBh dh 8 ch;dh ehws
d fdBK ftu jh uhBh dhnK ehwsK ftu 8 ch;dh s'I
finkdk dk tkXk j'fJnk j?. F{ro gqkfJf;} fwb r/N s/
35 o[gJ/ gqsh feb' se gj[zu rJh j?. ;{soK ~ fJ;dh
ikDekoh No/vo} ns/ n?Bkfb;N; B/ fdZsh j?. T[jBK B/
dZf;nk fe fJ; tkX/ Bkb No/v ~ B[e;kB gj[zu ;edk j?.
fJ;d/ Bkb jh p'wp/ F{ro wou?IN; n?;';hJ/FB d/ gq?ihv?IN s'I
fwbh ikDekoh nB[;ko F{ro dhnK ehwsK ftu fgSb/ uko-
gzi fdBK d”okB eohp 300 o[gJ/ gqsh e[fJzNb se dk tkXk
j'fJnk j?. ehwsK ftu fJ; soQK dk tkXk No/v bJh uzrk
BjhI j?. fgSb/ S/ wjhfBnK ftu uhBh dhnK ehwsK ftu
eohp 28 ch;dk dk tkXk j'fJnk j?.
n?BH;hHvhHJhHn?e; s/ ehws tXD d/ No/v ~ fciheb
No/v ftu ehws tXD dk fJe tZvk ekoB wzfBnk ik fojk
j?. T[E/ jh wjkokFNo ftu ;G s'I finkdk n?e;-fwb F{ro
gqkfJ; 34H30 o[gJ/ gqsh feb' n?w-30 ro/v F{ro bJh
ojh. fJ; ftu swkw soQK d/ N?e; Fkfwb BjhI jB. fJjBK
~ Fkfwb eo b?D s/ fwb r/N; s/ uhBh dhnK ehwsK ftu 2
o[gJ/ gqsh feb' dk tkXk j' iKdk j?.
ph ;hiB ftu 75 bZy NB eDe dh yohd eoB dk
c?;bk jfonkDk ;oeko B/ fbnk j?. ikDekoh d/
nB[;ko jfonkDk ;oeko B/ ;kb 2016-17 d/ oph
wkoehfNzr ;hiB ftu 75 bZy NB eDe dh yohd eo/rk.
oki ;oeko B/ eDe dh fJ; yohd bJh pzd'p;s eo bJ/
jB feT[Ife BtK oph wkoehfNzr ;hiB fJe ngq?b s'I F[o{ j'
fojk j?. jfonkDk d/ ykd ns/ ng{osh ftGkr s'I fwbh
ikDekoh d/ nB[;ko oph ;hiB-2016 d/ d”okB eDe ns/
j'o nBkiK dh ;fji yohd d/ ;ko/ pzd'p;s eo bJ/ jB.
yohd J/iz;hnK B/ 75 bZy NB eDe dh yohd bJh g?e/fizr
w?Nhfonb dk th gqpzX eo fbnk j?. oki ;oeko B/ fe;kBK
~ T[jBK d/ nBki dk G[rskB 48 s'I 72 xzN/ ftu eo d/D
dk tkndk ehsk j?.
j? fe wzr ftu brksko fJikck j' fojk
j?. id'I fe xo/b{ T[sgkdB ;fEo j?.
nrb/ ftZsh ;kb ftu ;kv/ nk:ks fpb
ftu xZN' xZN 25 ch;dh dk tkXk j[zdk
B}o nk fojk j?. r”osbp j? fe
Gkos dk ykd s/b nk:ks
Btzpo 2014 s'I nes{po
2015 s/b ;kb ftu
brGr 10 nop nwoheh
vkbo dk fojk j?. fJe
nB[wkB d/ w[skfpe jo wjhB/ nk:ks nZm bZy NB tX fojk
j?. ukb{ ;kb ftu fJj nk:ks 155 bZy NB ofjD dk
nzdk}k j?. fJj nk:ks fpb ;kb 2015-16 ftu 11H5 s'I
12 nop nwoheh vkbo ns/ ;kb 2016-17 ftu 14H5
s'I 15 nop nwoheh vkbo gko eo ikD dh ;zGktBk j?.
T[D tkb/ ftZsh ;kb ftu xo/b{ ;o'sK s'I ykD tkb/
s/b dh ng{osh xZN ofjD dh nkFzek d/ ekoD
nk:ks fpb 25 ch;dh tXD dh ;zGktBk j?. fJ; rZb ~
Bekfonk BjhI ik ;edk fe d/F ftu ykD tkb/ s/bK dk
nk:ks fgSb/ uko ;kb ftu seohpB 50 ch;dh tfXnk
j?. id'I fe phs/ 13 ;kbK ftu xo/b{ ;o'sK s'I T[sgkdB
;fwsh o/Ii 55 s'I 72H5 bZy NB fojk j?. seBheh gq:'r
ns/ T[;d/ T[g:'r dh ewh d/ ekoD fJj ;fEsh j'Jh j?.
fJ; d”okB ftd/F s'I eo{V ns/ fockfJzv dk nk:ks brksko
tXdk fojk feT[Ife g/Iv{ ns/ Ffjoh Gkos dh wzr ftu
brksko tkXk t/yD ~ fwfbnk. e[M ;g?Ffb;NK dk efjDk
nk
uz
jfonkDk ftu j't/rh 75 bZy NB eDe dh yohd
o
10 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
y/sh ;wkuko www.krishijagran.com
n?e;u/Ii nkco
n?e;u/Ii nkco
:'iBktK s'I fwb/rk fe;kBK ~ bkG
fFt d/ oki ftu fe;kBK d/ ftek; d/ :sB
;oQ'I dhnK ehwsK ftu nukBe tkXk
XkBwzsoh c;b phwk ns/ J/ehfeqs g?e/i phwk :'iBk bKu j'D Bkb fe;kBK ~ bkG dh
T[whd tX rJh j? feT[Ife j[D gqXkBwzsoh J/ehfeqs g?e/i phwk :'iBk bKu j' u[eh j?.
gqXkB wzsoh noE-ftt;Ek dh ohV dh jZvh feqFh ~ j'o wip{s pBkT[D tZb isB eo oj/
jB. fJ;/ eqw ftu ftZswzsoh no[D i/sbh B/ fJjBK :'iBktK ~ bKu eod/ j'J/ fejk fe
;zF'fXs phik :'iBk ftu y/sh dh y/so dh ;wZf;nk d{o eoB d/ ekfpb j?. ngq?b s'I yohc
c;bK ~ ;[oZfynk d/D bJh fJjBK ~ fwFB w'V s/ bkr{ ehsk frnk j?. Bkb jh T[jBK B/
fejk fe fe;kBK bJh fJj :'iBk nfsnzs wjZstg{oD j?. fJ; phwk :'iBk ftu fsbjBK ns/
yohc c;bK ftu fe;kBK bJh d/n gqhwhnw ;w nF'onov 2 ch;dh ns/ oph c;bK
bJh 1H5 ch;dh j?. fe;kBK ~ c;b yokp j'D dh ;fEsh ftu th G[rskB
fdZsk ikJ/rk. pkeh gqhwhnw okFh ftu'I nZXk e/Ido ;oeko ns/ nZXk oki
;oeko MZb/rh. Bkb jh T[jBK B/ fejk fe ;oeko :'iBk d/ dkfJo/
ftu 50 ch;dh fe;kBK ~ fbnkT[Dk ukj[zdh j?. fJ; ftu finkdkso
nfij/ fe;kBK ~ Fkfwb ehsk ikJ/rk fijV/ f;zukJh bJh g{oh soQK
pkfoF s/ fBoGo eod/ jB. Bkb jh fejk fe d/F s'I rohph jNkT[D
ns/ ftek; do tXkT[D bJh y/sh dk ftek; pj[s io{oh j?.
Xgqd/F d/ w[Zywzsoh fFtoki f;zx u”jkB fe;kBK dh nkwdBh nrb/ gzi
;kbK ftu d'r[Dh eoB dh e'fFF ftu jB. fi; ftu ftuko eoe/
nfXekohnK ~ fJ;dk o'vw?g pBkT[D dk nkd/F th d/ u[Ze/ jB. ikDekoh d/
nB[;ko w[Zywzsoh u”jkB dk wzBDk j? fe gF{gkbD, wZSh gkbD ns/ o/Fw nkfd
ftu fe;kBK ~ gq's;kfjs eoB bJh ;[ftXktK T[gbpX eokJhnK ikD fi;
Bkb fBFfus s”o s/ fe;kBK dh nkwdBh d'r[Dh tX ikJ/rh. Bkb jh ;hBhno
nfXekohnK d/ Bkb p?me eoe/ T[jBK B/ fejk fe gqd/F d/ ;ko/ fifbnK ftu
d' d' wkvb fBZih y/soK ftu ;Ekfgs ehsk ikJ/rk. Bkb jh fe;kBK dh io{os
~ fXnkB ftu oZye/ seBheh ;[ftXktK ;fjs d[fBnk Go dhnK j'o T[sw
;[ftXktK T[gbpX eokJhnK ikDrhnK. fi; Bkb fe;kB gF{-gkbB, wZSbh
gkbB, o/Fw ns/ y/sh d/ y/so ftu ;cbsk gqkgs eoe/ nkwdBh ftu tkXk
eo ;eD.
oQ'I dhnK ehwsK ftu nukBe tkX/ Bkb pkiko ftu wip{sh d/
o[y ekoD ;N'fonK B/ tZvh wksok ftu ;”fdnK dh yohd F[o{
eo fdZsh j?. fi; Bkb tkfJdk eko'pko ftu ;oQ'I dh ehws 46
o[gJ/ dh s/ih d/ Bkb 4203 o[gJ/ gqsh e[fJzNb j' rJh.
pkiko ;{soK d/ nB[;ko tkfJdk eko'pko ftu ;oQ'I dhnK
ehwsK ftu s/ih ekoB s/b fwZbK dh wip{s wzr d/ ekoD jkfio
pkiko ftu wip{sh d/ o[y d/ ftu eko'pkohnK d[nkok Gkoh wksok
ftu yohd ehsh rJh ;h. fJ;d/ fJbktk T[sgkde y/soK s'I ;hfws
ng{osh d/ ekoD th s/ih ~ ;woEB gqkgs j'fJnk.
gq
wZ
;
y/sh ;wkuko www.krishijagran.com
12 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
s[jkv/ bJhNq?eNo g/F/to T[geoD
fv;e ftu T[gbpX
vhbofFg bJh
;zgoe eo'i/;h ;fNqg; n?Iv ck;NBo} gqkJht/N fbfwN/v
c'eb g[nkfJzN, nzfwqs;o, gzikp
koe o d; [n ks oko kG
o'Nkt/No� ebNht/No o'N';hvo
c[ZN ftu T[gbpXNkfJB ftu T[gbpX c[ZN ftu T[gbpX
fv;e gb' p/ej' b/}o n?Iv b?tbo
fco'}g[o dh fwZmh fwou fiZs ojh j? ;G dk fdb
d/F dh gfjbh Jh-wzvh j't/rh eo'Id ftu
ou dk BK nkT[Id/ jh fsZy/gD dk nfj;k; j[zdk j? go
fco'}g[o dh joh fwou nkgDh fwmk; Bkb b'eK dk fdb fiZs ojh j?. fJ; fJzdok fwou dh fwmk; e[M yk; j? ns/ fJj ftd/FK ftu th nkgDh gSkD pDk ojh j?. gfjbK wfjbktK fwou yohdD s'I gfjbK fsZykgD io{o u?e eodhnK ;B, go fco'ig[o dh fJzdok fwou nkgDh fwmk; Bkb T[jBK dk fdb fiZs ojh j?. fJ; fwou dk pkiko ftu oki 15 wkou s'I 20 ngq?b se ofjzdk j?. fJ;d/ pknd ;hn?u-27, ;hn?u-1 ns/ ;hn?u-3 fe;w dh fwou pkiko ftu nk iKdh j? fijVh nkw fwou dh soQK jh j?. fJzdok fwou dh y/sh fco'ig[o, ckfibek ns/ nk;gk; d/ ;hwk Bkb brd/ fJbkfenK ftu j[zdh j?. w'Nk w[Bkck ns/ fszB wjhB/ dh y/sh ftu J/Bh ewkJh d{ihnK c;bK ftu BjhI j?. iBtoh ftu
bdh dk r[D fe;/ s'I b[fenk BjhI j?. fJj i/ jo xo
ftu w;kb/ d/ o{g ftu gq:'r j[zdk j? sK Bkb jh eJh
dtkJhnK ftu th fJ;~ fwbkfJnk iKdk j?. fe;kB fJ;dh
y/sh eoe/ xZN bkrs ftu finkdk nkwdBh gqkgs eo ;ed/
jB. jbdh dh y/sh s/ nB[dkB th fdsk iKdk j? ns/ jbdh
dh fpikJh bJh 15 wJh s'I 30 i{B se dk ;wK T[g:[es
j[zdk j?. y/s dh i[skJh eo gkNk ubk e/ fwZNh ~ G[oG[ok
pDke/ Gkoh iwhB ftu w/V pDke/ ns/ jZbeh fwZNh ftu
;wsb s/ jh fpikJh eo'. fpikJh s'I gfjbK ezdK ~ cc{zdh
BkFe Bkb T[gukfos eo'. fXnkB oj/ fe d' ezdK d/ ftu
20 ;?HwhH ns/ bkfJB d/ ftu 30 ;?HwhH dh d{oh j'Dh
ukjhdh j?. ezdK ~ iwhB ftu 8 s'I 10 ;?HwhH j/mK dpkT[Dk
T[fus j[zdk j?. ftfrnkfBe vkH nkoe/ f;zx dk efjDk j? fe
row ns/ finkdk Bwh tkb / ys/ o fJ;d / bJh ;G s I' Tg[ :e[ s
wBz / iKd / jB. pbJ{ h, dw' N fwNZ h ns / ib fBek;h dk ;kXB
tfXnk jt' ,/ TE[ / jbdh dh y/sh bkGdkfJe j[zdh j?.
fpikJh d/ g”d/ eohp YkJh wjhB/ pkd cbB brd/ jB. fJ; d”okB pkiko ftu joh fwou dh febZs j[zdh j?. fJjh ekoB j? fe ;pihnK dh y/sh d/ r[D f;Zy u[e/ fe;kBK B/ fJzdok y/sh ~ ngBkT[D ftu e'Jh e;o BjhI SZvh ns/ b'eK dh i[pkB s/ fJ;dk ;[nkd uVD ftu d' ;kb bZr/. fJ;d/ pknd fwou dh eVtkjN s/ fJ;dh fwmk; nfijh uVh fe fe;kBK ~ gqsh J/eV dh g?dktko B/ fJe bZy o[gJ/ se dh nkwdBh d/ fdZsh j? fijVh fe;kBK bJh ekch bkGdkfJe j?.
XkBwzsoh Bo/Ido w'dh eo'Id feqFh T[gi wzvh dk
T[dxkNB eoDr/. d/F dhnK 585 wazvhnK ftu fJj
gfjbh j? fiE'I nkBbkfJB eko'pko dh F[o{nks j't/rh.
F[eotko ~ w[Zywzsoh fFtoki f;zx B/ gqXkBwzsoh Bo/Ido w'dh
Bkb fdZbh ftu w[bkeks d/ d”okB ;kb 2022 se y/sh dh
nkwdBh ~ d'r[Dk fet/I ehsk ikJ/, fJ; s/ oki ;oeko ~
ekoi :'iBk ;”Igh rJh j? fi; Bkb y/sh :'iBk ftu ibd jh
;[Xko j' ikJ/.
nkofEe o{g ftu ;/js bJh ckfJd/wzd jbdh dh y/sh
fw
gq
j
14 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
y/sh ;wkuko www.krishijagran.com
;'wkBh ;hv;
fe;kBK dk
jw;co
F d/ eJh fjZf;nK ftu n”;s s'I xZN pkfoF j'D d/
pknd fJjBK fJbkfenK ftu fe;kBK s/ ;zeN d/ pdZb
wzvok oj/ jB. fi;d/ ekoB r[ioks, e/ob, eoBkNe,
fpjko ns/ nKXo gqd/F d/ fJbkfenK ftu n”;s s'I 20% s'I
59% xZN pkfoF j'Jh j?. fJ; ;wZf;nk bJh feqFh wzsokb/
d/ fJe T[Zx/ nfXekoh B/ dZf;nk fe feqFh wzsokb/ B/ fJjBK
fe;kBK se wdd gj[zukT[D bJh fJe e?pB/N B'N fsnko
ehsk j?. fJ;d/ sfjs gqGkfts fe;kBK ~ vhib ;pf;vh,
xZN gkDh ftu th T[giD tkb/ yk; phi ns/ gqGkfts
fJbkfenK d/ wt/FhnK bJh ;;sk uko w[jZfJnk eokT[D dh
fsnkoh ehsh rJh j? fijVk fe nkT[D tkb/ jcs/ ftu
e?pB/N d[nkok g/F ehsk ikJ/rk. i/ fJ; gq;skt ~ e?pB/N
dh wzi{oh fwb iKdh j? sK fj; Bkb wjkokFN d/ wokmtkVk
ns/ wZX wjkokFN, T[soh ns/ sNh eoBkNe, nKXo gqd/F d/
okfJb;hwk fJbke/ d/ Bkb Bkb fpjko, e/ob ns/ r[ioks d/
gqGkfts fJbkfenK d/ fe;kBK ~ okjs fwb/rh.
xZN pkfoF tkb/ okiK bJh fe;kBK ~ ;oeko d[nkok wddd/
ys/ h d / ftek; ftu Gkos
fbEn[ kfBnk d / ftu nw? U :{
sh d/ y/so ftu ftek; bJh jw/FK nZr/ ofjD tkb/
gqXkBwzsoh Bo/Ido w'dh B/ e/Idoh wzsohwzvb ftu p?me
d/ d”okB feqFh y/so ftu ;fj:'r bJh Gkos ns/
fbE[nkfBnk d/ ftu ;wM'sk gZso s/ j;skyo bJh wzi{oh d/
fdsh j?. ikDekoh d/ nB[;ko fJ; ;wM”s/ ftu
@n?vtoNkfJ}w?IN ftu pkrpkBh, c;b eNkJh d/ pknd
gqpzXB, phi Gzvko, feqFh gq;z;eoD, i?fte y/sh, gF{gkbB,
wZSh gkbB, v/noh T[d:'r nkfd ftu d'jK d/FK ftu feqFh
T[sgkdB y/soK ftu ;fj:'r gqdkB eo/rk.
d'jK d/FK ftu d' ;kbk :'iBktK d/ nkXko s/ fJj
nB[pzX ehsk ikJ/rk. Bkb jh d'jK d/FK d/ ftu feqFh y/so
Fwsk fBowkD ftfrnkfBe ns/ seBhehnK d/ ftu frnkB d/
nkdkB gqdkB Bkb T[sgkdB d/ Bkb N?eBkb'ih d/ ftek; ~
rsh fwb/rh.
y/
fgnk} dk fBo:ks 10% xZfNnk
oswkB ;w/I ftu
d/F d/ fgnk} dk f B o : k s u k b { f t Z s h
;kb dh ngq?b-fd;zpo dh 9 wjhfBnK dh ntXh ftu 10% xZNe/ 6H95 bZy NB ofj frnk. ekoB ;kc j? fe fgnki fBo:ks s/ bZr/ nze[F eoe/ fJ; ftu ewh nkJh j?. okFNoh pkrpkBh nB[;zXkB ns/ ftek; ;zrmB d/ nKefVnK dh wzBhJ/ sK w[Zb d/ fj;kp Bkb ftZsh ;kb 2015-16 d/ gfjb/ 9 wjhfBnK ftu fgnki dk fBo:ks 44% tXe/ 1,961H60 eo'V o[gJ/ fojk fijVk fJ; s'I fJe ;kb gfjbK dh ;wkB ntXh ftu 7,76,291H13 NB fojk ;h. wksok d/ fj;kp Bkb fgnki d/ fBo:ks ftu froktN dh tik fJj ojh fe ;oeko B/ gfjb/ i{B ftu fgnki dk fBT{Bsw fBo:ks w[Zb tXke/ 425 vkbo gqsh NB eo fdsk. nr;s ftu fJ;~ tXke/ 700 vkbo gqsh NB ehsk frnk feT[Ife T[; ;w/I p/w”;wh po;ks eoe/ fgnki dhnK ehwsK T[ukJh s/ gj[zu rJhnK ;B. fgnki dhnK ehwsK ftu froktN nkT[D d/ pknd ;oeko B/ 25 fd;zpo, 2015 dk fgnki dk fBT{Bsw fBo:ks w[Zb s/ ysw eo fdZsk ;h. n?wHJhHghH T[j do j[zdh j? fi; Bkb xZN w[Zb s/ e'Jh tgkoh fBo:ks BjhI eo ;edk. nKefVnK d/ nB[;ko w[Zb d/ fj;kp Bkb gfjb/ 9 wjhfBnK ftu fgnki dk fBo:ks tXe/ 1,961H60 eo'V o[gJ/ fojk, i' fJ; s'I fgSb/ ;kb dh ;wkB ntXh ftu 1,364H74 eo'V o[gJ/ fojk ;h.
t
16 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
y/sh ;wkuko www.krishijagran.com
pk;wsh uktb T[d:'r ftu j't/rk ;[Xko
wfjzdok n?Iv wfjzdok dk v/noh ftu edw
nkdk ;gbkJh ns/ xZN wzr dh ;wZf;nk Bkb i{M oj/
pk;wsh uktb T[d:'r ~ ukb{ ;kb dh d{ih Swkjh
ftu okjs fwb ;edh j?. nkJh;hJ/nko dh fJe fog'oN d/
nB[;ko pk;wsh uktb fJzv;Nqh ~ ukb{ ftZs ;kb ftu
finkdk ;gbkJh ns/ wzr ftu ewh dk ;kjwDk eoBk fgnk
ns/ Bkb jh fJj ;fEsh e[M fdB j'o pD/ ofjD dk nzdk}k
j?. fi;d/ ubd/ jkb/ e[M fdB j'o pk;wsh uktb T[d:'r
ftZsh ;wZf;nktK ftu ofj ;edk j?. ikDekoh d/ nB[;ko
nrb/ ;hiB ftu wzr ;[XoB d/ pknd jh pk;wsh uktb
T[d:'r s/ ftZsh dpkn xZN j't/rk. Bkb jh JhokB d/ Gkosh
pk;wsh ftu gqshpzX jNkT[D d/ pknd T[d:'r ~ ;woEB
fwb ;edk j?. r”osbp j? fe d[fBnk ftu 90 ch;dh
uktb dk T[sgkdB ns/ ygs J/Fhnk ftu jh j[zdh j?.
fjzdok n?Iv wfjzdok dh j[D v/noh ftu T[soD dh fsnkoh
g{oh j' u[Zeh j?. jkbKfe d[ZX dhnK uko fe;wK d/ Bkb j[D
pkiko ftu nk th u[Zek j?. ;{soK d/ nB[;ko wfjzdok B/ wZXgqd/F
d/ fJzd”o s'I v/noh dk ;zukbB F[o{ eo fdZsk j?. toswkB ftu
vpb N'Iv d[ZX, c[b eqhw fwbe, gq'NhB fou d[ZX ns/ eqhw fou
d[ZX bKu j' u[Ze/ jB. ;zukbB s'I gfjbK uoD ftu jh d; eo'V
dh :'iBk pDkJh j?. Bkb jh d/tk; ftu 70 d[ZX ;zrqjD e/Ido
dh ;EkgBk ehsh ik u[eh j?. nrb/ ;kb j'o FfjoK ftu th
eko'pkoK dk ;zukbB F[o{ ehsk ikJ/rk. toswkB ftu fJ;dk d[ZX
T[sgkdB 10,000 j? fijVk nrb/ ;kb d/ nzdo 50,000
bhNo gj[zukT[D dk beF oZfynk frnk j?.
2300 eo'V gko nw[Zb dk eko'pko
ioks dh nkr{ v/noh ezgBh r[ioks ;fjekoh d[ZX
ftgBD ;zr fbfwN/v B/ 2015-16 ftu nkgDk eko'pko 23,005 eo'V o[gJ/ j'D dk nzdk}k j? fijVk fe fgSb/ ;kb s'I eohp 11 ch;dh s'I finkdk j?.
ihH;hHn?wHn?wHn?c nw{b poKv d/ d[ZX ns/ v/noh T[sgkdK dh fteoh eodk j?. i/ n;hI ezgBh d/ eko'pko d/ fJ; nKeV/ dh d/F dhnK gqw[Zy ykd ezgBhnK Bkb w[ekpbk eohJ/ sK fJj ekch tZvk j?. ;kb 2014-15 ftu fpqNkfBnk dk eko'pko 7,17599 eo'V o[gJ/ fojk ;h, id'I fe B?;b/ dk eko'pko 8,175H31 eo'V o[gJ/ fojk. fgSb/ ftZsh ;kb ftu nkJhHNhH;h ns/ n?uH:{Hn?b dk ykD-ghD dk eko'pko bVhtko 6411 eo'V o[gJ/ ns/ 5522 eo'V o[gJ/ fojk ;h. ;G s'I tZvh rZb fJj j? fe fJj ;fjekoh v/noh ezgBh fgSb/ S/ ;kb ftu nkgDk eko'pko 187 ch;dh iK eohp 3H75 r[Dk tXkT[D ftu ;cb ojh j?. ;{soK ~ ikDekoh fdzd/ j'J/ ihH;hHn?wHn?wHn?c d/ gqpzX fBd/Fe nkoHn?;H;'Yh B/ fejk fe n;hI 6 ;kbK ftu nkgDk eko'pko 187 ch;dh iK eohp 3H75 r[Dk tXkT[D ftu ;cb ojh j?. ;{soK ~ ikDekoh fdzd/ j'J/ ihH;hHn?wHn?wHn?c d/ gqpzX fBd/Fe nkoHn?;H;'Yh B/ fejk fe n;hI 6 ;kbK ftu nkgDk eko'pko 8000 eo'V o[gJ/ s'I tXke/ 23,000 eo'V o[gJ/ eoB ftu ;cb oj/ jB. fJ;~ 2017-18 se 30,000 eo'V o[gJ/ se gj[zukT[D dk beF j?, fi;dk wsbp ;kc j? fe d' ;kb ftu 25 ch;dh tkXk j' ;edk j?.
w
fi
r[
18 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
y/sh ;wkuko www.krishijagran.com
y/sh ftu tX/rh S/ ch;dh ftek; do
xZN gkDh Bkb ;cb y/sh dh e'fFF
; ;kb ftu wkB;{B
nkw fojk sK y/sh
dh ftek; do S/ ch;dh
se gj[zu ;edh j?.
wkB;{B dh pkfoF Bkb
fiE/ fpikJh oepk tX/rk,
T[E/ T[sgkdesk ftu th
tkXk j't/rk. ;{soK d/
nB[;ko Bhsh nk:'r d/
w?Ipo ow/Fuzd B/ fejk fe
y/sh y/so bJh fgSb/ d' ;kb pj[s yokp oj/ jB fi;
Bkb y/sh dh ftek; do Bekokswe j' rJh ;h. Bkb jh
T[jBK dZf;nk fe ;kb 2014-15 ftu y/sh dh ftek; do-
0H25 ch;dh ns/ 2015-16 ftu 1H2 ch;dh ojh.
ow/Fuzd B/ T[whd iskJh fe ;kb 2016-17 ftu wkB;{B
Bkowb fojk sK y/sh d/ y/so ftu ftek; do S/ ch;dh se
gj[zu ikJ/rh. fgSb/ ;kbK ftu wkB;{B B/ d/F ftu y/sh dh
s;tho ftrkV fdZsh ;h. y/sh dh g?dktko ftu Gkoh ewh
doi ehsh rJh go fJ; ;kb wkB;{B d/ Bkowb ofjD dh
dFk ftu fiE/ c;b fpikJh dk oepk tX ikJ/rk, T[E/ c;bK
dh T[sgkdesk ftu tkXk doi ehsk ikJ/rk.
F ftu M'B/ dk eN'ok fejk ikD tkbk oki jw/FK M'B/ dh BthI fe;w ftef;s eodk fojk j?. go j[D xZN gkDh Bkb
y/shn ftu ;cbsk gqkgs eoB dh e'fFF ehsh ik ojh j?. fJ; gqd/F ftu ;fEs fJzdok rKXh feqFh :{Bhtof;Nh ftu
toswkB ftu fJ;/ fo;ou s/ finkdk i'o fdsk ik fojk j?. feT[Ife ;w/I ftu pdbkn d/ Bkb pkfoF ftu fdB'fdB ewh j[zdh
ik ojh j?. fJ; ;wZf;nk s'I fBgND bJh xZN gkDh Bkb c;b fsnko eoBk p/jZd io{oh j?. :{Bhtof;Nh d/ f;Zfynk gq;ko
fBd/Fe n?wHghHmke[o B/ dZf;nk fe M'B/ ftu drV d/;h M'B/ dh g[okDh t?okfJNh j?. fJ;d/ iow gbk}w s'I gSkD j'Jh j? fe
xZN gkDh ftu fJ;~ bkfJnk ik ;edk j? fi;s/ N?;fNzr dk ezw ub fojk j?. Bkb jh GftZy ftu eJh ;kohnK t?okfJNhnK
fwbD dh nkFk j?. :{Bhtof;Nh s'I fwbh ikDekoh d/ nB[;ko T[E/ M'B/ dhnK eohp 300 fe;wK dk gq:'r ub fojk j?.
T[sgkdB ftu tkX/ bJh ngBkU n?;n?wnkJh ftXh
e
o fe;kB ~ uzr/ T[sgkdB dh ukj j[zdh j?. go y/sh
seBheh dh ewh Bkb eJh fe;kB ;cb y/sh BjhI eo
gkT[Id/ go f;;Nw nkc w;Nov fJzN/;hche/FB ftXh Bkb
y/sh eoB s/ c;b d/ T[sgkdB ftu tkXk j't/rk Bkb jh
ykd ns/ phi dh wksok th xZN bZr/rh. p; ;oQ'I dh y/sh
eoB s'I gfjbK w[bkfJw fwZNh ftu ;oQ'I dh Bo;oh fsnko
eo bU ns/ 15 fdBK d/ pknd y/s ftu o'gkJh eo'. fJ;
ftXh Bkb y/sh eoB Bkb fe;kBK ~ finkdk bkG gqkgs
j't/rh. y/shpkVh ;g?Ffb;NK dk efjDk j? fe ;oQ'I dh o'gkJh
s'I gfjbK y/s dh f;zukJh eo bU fco ykd gk e/ g”fdnK dh
o'gkJh eo'. fXnkB oZy' fe brGr 80 ;?HwhH ftu fJe g”dk
o'g'. Bkb jh g”fdnK d/ ftu puh irQk s/ j'o S'NhnK c;bK
dk bkG b? ;ed/ j' fi; BKb fJe tko fe;kB ~ d'jok bkG
fwb ikJ/rk. Bkb jh g”fdnK d/ ftu d{oh j'D Bkb g”fdnK
dhnK NfjDhnK g{oh soQK c?b iKdhnK jB fi; Bkb
T[sgkdB ftu tkXk j[zdk j?.
d/
fJ
j
20 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
y/sh ;wkuko www.krishijagran.com
ਕੰਪਨੀ ;wkuko www.krishijagran.com
@gqfsFmk# d/ Bkb fby oj/ jB fe;kB nkgDh ;cbsk dh ejkDh
fe;kBK bJh ;G s'I finkdk io{oh j? fe y/s s'I tfXnk c;b
b?D bJh T[jBK ~ fejV/ y/sh d/ T[sgkdK dk fJ;s/wkb
eoBk ukjhdk j? fi; Bkb fe T[jBK ~ uzrk w[Bkck j' ;e/.
fJ;d/ bJh brksko e'fFF eo ojh j? gqfsFmk fJzv;Noh}
fbfwN/v. gqfsFmk w[Zy o{g Bkb y/sh d/ T[sgkdK ftu c;b
;[oZfynk ns/ gF{nK Bkb ;zpzfXs T[sgkd pBkT[D ftu d/F
dh ikDh gSkDh nkr{ ezgBh j?. ezgBh d/ gqshfBXh
e/H:kdkfroh okt dZ;d/ jB fe ezgBh dk w[Zy T[d/F fe;kBK
d/ y/sK ftu bfjbjkT[IdhnK c;bK ns/ fe;kBK d/ xoK ftu
;/jswzd gF{ t/yDk j?. fJ; bJh gqfsFmk w[Zy o{g Bkb c;b
gqpzXB bJh B?B' seBhe Bkb g{oD c;b
gqpzXB T[gbpX eok ojh j?. gqfsFmk Gkos
dh fJe nfijh ezgBh j? fijVh nzso-okFNoh
gZXo s/ nkgDh fJe yk; gSkD pDkJ/ j'J/ j?.
Fqh okt d/ nB[;ko ezgBh c;b ;[oZfynk d/
Bkb Bkb gF{nK dh ;/js ;zpzXh T[sgkd th
pDkT[Idh j?. c;b ;[oZfynk T[sgkdK ftu w[Zy o{g Bkb
gqfsFmk g'NkF, ck;c/N, n?Bghe/, ;'fJb fou, gqfsFmk fize,
fBzw gkT{vo nkfd w[Zy T[sgkd jB. fJ;d/ fJbktk gF{nK
bJh gq'NhwhB, gq'NkikfJw, n?f;v vqkg, ;hn?bih ns/ e?b
b?efNe w[Zy T[sgkd jB. gsk oj/ fe gqfsFmk
nkJhH;hHJ/Hnko, nkoHJ/HnkoHnkJh d/ fJbktk eJh feqFh
;z;EkBK d/ Bkb fwbe/ ezw eo ojh j?. e/H:kdkfroh okt
efjzd/ jB fe ezgBh dk w[Zy T[d/F f;kBK ~ uzr/ s'I uzr/
T[sgkd w[jZfJnk eoke/ T[jBK ~ y/sK se gj[zukT[Dk j?.
i dk fe;kB gfVnk fbfynk j?, T[;~ ;G soQK dh
ikDekoh j? fe T[;~ fe; soQK dk T[sgkd gq:'r eoBk
ukjhdk j? ns/ fe; soQK dk BjhI sKfe T[;d/ y/sK ftu
jfonkbh jw/FK pDh oj/. fJ;bJh fJe fe;kB jw/FK e'fFF
eodk j? fe T[;d/ y/s ftu tfXnk feqFh T[sgkd fJ;s/wkb
j'D. fe;kBK ~ fJ; soQK d/ tfXnk ns/ i?fte feqFh T[sgkd
T[gbpX eok fojk j? Nqkfgeb n?ro' f;;Nw. fJj ezgBh
fJe ikfDnk gSkfDnk BK j?. fJj ezgBh Mkto ro[Zg d/
500 s'I finkdk feqFh g/F/toK d/ Bkb 8000 s'I finkdk
i'Bb gkoNBoK d/ Bkb Gkos ftu ezw eo ojh j?. fJ;
ezgBh B/ F[o{ s'I jh fe;kBK ~ tfXnk ns/ i?fte T[sgkd
T[gbpX eokT[D dk T[d/F oZfynk. wkou ftu g{;k ftu
nk:'fis okFNoh feqFh w/b/ ftu fjZ;k b?D nkJh fJ; ezgBh
d/ gqshfBXh n?;HghHfwFok dZ;d/ jB fe ezgBh dk F[o{ s'I jh
T[d/F oZfynk j? fe fe;kBK ~ i?fte T[sgkdK d/ fJ;s/wkb d/
Bkb i?fte y/sh tZb b? e/ ikDk j?. fJ; bJh Nqkgheb n?ro'
f;;Nw y/sh ftu gq:[es i?fte T[sgkdK ftu'I w[Zy o{g Bkb
B?B' n?Bghe/, Bk;k, B?B' e?b, N?rbkfJc dqth, N?r w'Bk;,
N?r B/wk ns/ N?r t/fonk w[Zy T[sgkd jB. ezgBh w[Zy o{g
Bkb pkfJUb'iheb g?;Nh;kfJv, pkfJUb'iheb
coNhbkfJ}o, B?B' 4 ih coNhbkfJ}o ns/ nkor?fBe gbKN
ro'E go'w'No pDkT[Idh j?. B?B' 4ih coNhbkfJ}o e/tb
nfijk i?fte T[sgkd j? fijVk fe c;b d/ tkX/ ftu g{oh
soQK Fesh gqdkB eodk j?. fJj Gkos ftu gfjbk ns/
d[fBnk dk fJeb”sk fJ; sohe/ dk T[sgkd j? fi; Bkb fe
c;b dk tkXk s/ih Bkb j[zdk j?. feqFh T[BZsh w/fbnK ftu
th Nqkgheb n?ro' f;;Nw d/ ;Nkb s/ fe;kBK dh ekch GhV
ojh. n?;Hgh fwFok d/ nB[;ko fe;kBK ~ finkdk s'I finkdk
i?fte y/sh ~ ngBkaT[Dk ukjhdk j? sKfe d/F w[Ve/ i?fte
y/sh tb tX/.
Gkos ftu gfjbh tko 4ih B?B' n?Bghe/ Bkb c;bK j'DrhnK ;/jswzd
nZ
21n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
;/ th c;b d/ ftek; bJh 16 sZsK dk j'Dk io{oh
j[zdk j?. ;ko/ sZs c;bK d/ tkX/ ftu nkgDh
wjZstg{oD G{fwek fBGkT[Id/ jB. T[jBK sZsK ftu'I rzXe th
fJe sZs j? fijVk n?fwB' nwb dk nzr j? ns/ c;b dh
gq'NhB ;zouBk ~ ;fEo oZyD ftu ;jkfJsk gqdkB eodk j?.
Bkb jh ftNkfwB pkfJUfNB EkfJfwB ns/ ;fj n?IikfJw-J/
dh T[gkgun feqnk ftu :'rdkB eodk j?. go rzXe dh
ewh ftu c;bK dk g{oh soQK ftek; BjhI j' gkT[Idk.
fJ;bJh B?FBb coNhbkfJ}o fbfwN/v ezgBh B/ fe;kB
p'BN'BkfJN ;bco bKu ehsk j? fijVk fwZNh ftu rzXe dh
ewh g{osh eodk j?. ;oQ'I, fgnki, fwou ns/ j'o c;bK
bJh fwZNh ftu rzXe dk j'Dk io{oh j?. ezgBh d/ gqshfBXh
;ziht e[wko B/ dZf;nk fe ezgBh B/ jkb jh ftu fe;kB
p'BN'BkfJN ;bco bKu ehsk j? fi;~ :{ohnk tKr fSVekn
eoe/ c;bK ftu ;zs[fbs nkjko dh g{osh ehsh ik ;edh
j?. Bkb jh ezgBh B/ fBzw b/fgs :{ohnk dh ;cbsk d/
pknd j[D fBzw ns/ fize b/fgs :{ohnk dh gfo:'iBk s/ ezw
F[o{ eo fdsk j?.
n?BHn?cHn?b dk p'BN'BkfJN
;bco g'Fe
e fe;kB ~ T[;d/ y/s ftu uzrh c;b ukjhdh j? fi;
Bkb fe T[j uzrk g?;k ewk e/ nkgDh ihftek uzrh
soQK r[iko ;e/. nZieb c;bK ~ fpwkohnK ns/ ehfVnK s'I
pukT[D bJh fGzB fGzB ehNBkFe w[Zy G{fwek fBGk oj/ jB.
vkH Bhoi B/ rZbpks d/ d”okB dZf;nk fe nZieb rzB/ ftu
ehfVnK dk efjo s/ih Bkb tX fojk j? fi;~ o'eD bJh
;kvh ezgBh B/ e[M T[sgkd eZY/ jB fijV/ rzB/ ftu finkdk
c[Nkn ns/ bzpkJh bJh eB;[nk ns/ iV S/de bJh dhwe
d/ ezNo'b bJh u”Vh ns/ ;zeoh gZsh tkb/ yogstkoK d/
ezNo'b bJh eJh ehNBkFe T[gbpX eokJ/ jB fijBK dk
BK N'eh, fpbv'o, s/i;, s'jck nkfd dk T[g:'r rzB/ dh
c;b ftu ehsk iKdk j?. ezgBh dk e/tb fJe jh T[d/F j?
fe;kBK ~ uzrh seBhe ns/ r[DtZsk:[es T[sgkd T[gbpX
eokT[Dk.
rzB/ dh ;[oZfynk bJh Gkos fJz;?eNh;kfJv d/ T[sw T[sgkd
r[gsk Nq?eNo} fJzgbhw?IN; d/ T[sw T[sgkd
sw b/}o b?Iv b/tbo bJh r[gsk Nq?eNo} pkiko ftu
wjZstg{oD ;EkB oZydk j?. fJj rZb ezgBh d/
vkfJo?eNo nkb'e r[gsk B/ ejh. T[jBK B/ dZf;nk fe ezgBh
d/ T[sgkd ezNo'b pke;, fo;hto, gkto e/pb, jkJhvqkfbe
e/pb ekch b'efgqn jB. b/io b?Iv b?tbo fBowksk
ezgBhnK ftu nkgDh irQk pBkT[D tkbh ezgBh r[gsk Nq?eNo
fJzgbhw?IN; ;G s'I finkdk b'efgqn j' ojh j?. fJj nfij/
fJzgbhw?IN jB fijBK dh ewh ftu b/io b?Iv b?tbo dk
T[g:'r eoBk w[Ffeb j?.
fe
T[
fJ
22 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
ਕੰਪਨੀ ;wkuko www.krishijagran.com
;kB y/s tZb ubdk j? go i/ T[;dh gZsh s/ jbeh
fijh th fpwkoh B}o nkT[Idh j? sK T[;d/ u/jo/ s/
go/FkBh d/ jkU GkU B}o nkT[D brd/ jB. c;b ~
fpwkoh s'I pukT[D ns/ T[;~ ;t;E oZyD bJh io{os j?
tfXnk g”Fe sZsK dh. fe;kBK dh fJ; io{os ~ g{ok eo
ojh gfoiks fgSb/ 31 ;kbK s'I fe;kBK ~ nkgDhnK ;/tktK
d/ ojh j?. fJ; ;w/I ezgBh d[fBnk d/ 70 s'I finkdk d/FK
ftu 6 nzso-okFNoh nkfc;K Bkb ezw eo ojh j?.
gkfoiks d/ wkoehfNzr w?B/io oke/F dZ;d/ jB fe gkfoiks
w[Zy o{g Bkb nzso-okFNoh gZXo d/ feqFh o;kfJD pDkT[Idh
j?, fJjBK T[sgkdK ftu w[Zy o{g Bkb J/;h-116, ezNq'bo,
i'Irk, ezi', w/sohfgb, w'oN/b, gfoc';, fteNo-80, E'o,
;[gqfBb ns/ FwFho gb; w[Zy T[sgkd jB. gkfoiks ;Zso
s'I finkdk d/FK ~ fJzNoB?FBb feqFh o;kfJD w[jZfJnk
eokT[D d/ pknd j[D Gkosh fe;kBK ~ jfonkbh tZb b? e/
ik fojk j?. gkfoiks fe;kBK d/ y/sK ftu johnK GohnK
c;bK t/yDk ukj[zdk j? sKfe d/F d/ fe;kB y[Fjkbh tZb tX
;eD. jkb jh ftu g{;k ftu j'J/ feqFh T[BZsh w/b/ ftu
fjZ;k b?D nkJh feqFh ezgBh gkfoiks ~ fe;kBK s'I uzrh
gqshfeqnk fwbh. fJ; ezgBh d/ w[Zy T[sgkd w'oN/b ns/
fteNo-80 ~ fe;kBK d[nkok ekch ;okjBk fwbh.
c;b dh jfonkbh dk tkndk eodk gkfoiks
Sb/ 24 ;kbK s'I phiK d[nkok fe;kBK d/ edw Bkb
edw fwbk e/ ub ojh phiK dk T[sgkdB eoB tkbh
ezgBh nihs ;hv; nZi fe;/ gSkD dh w'jski BjhI j?.
ezgBh d/ u/now?B gdweo w[b, gqpzX fBd/Fe ;who w[b/ ns/
fBd/Fe ozihs w[b/ d/ nEZe :sBK Bkb nihs ;hv; nkgDh
yk; irQk pDk u[Zeh j?. nihs ezgBh dk phi fJ;s/wkb eoB
tkb/ fe;kB efjzd/ jB fe fJ; ezgBh d/ phiK Bkb c;b
tfXnk ns/ T[sgkdB finkdk j[zdk j?. jkb jh ftu g{;k d/
feqFh T[ZBsh w/b/ ftu fjZ;k b?D nkJh nihs ;hv; d/
gqshfBXh nfws dZ;d/ jB fe n;hI ezgBh dh F[o{nks s'I jh
fJj T[d/F b? e/ uZb oj/ ;h fe feqFh d/ tfXnk T[sgkd
fe;kB d/ y/sK se gj[zuktKr/ sKfe T[jBK ~ tfXnk
T[sgkdB fwb ;e/. ezgBh nkgD/ fJ; T[d/F d/ Bkb g{oh
fBFmk Bkb ezw eo ojh j?. nihs ;hv w[Zy o{g Bkb ;zeo
gqiksh d/ phiK ~ w[jZfJnk eok ojh j?. ;pihnK d/ phiK
ftu w[Zy o{g Bkb nihs n?; ns/ nihs Nq;N (r'Gh), nihs
F[Gok (w{bh), nihs gqkfJw (fGzvh), nihs gq?Fhn; ns/
nihs ;t;fse (fwou), nihs-nkJhekB (NwkNo) w[Zy
;zeo phi jB. fJ;d/ fJbktk i”I, pkiok, eDe, wZeh, M'Bk,
;'fJnkphB, egkj ns/ ;{oiw[yh d/ phi th fe;kBK ~
T[gbpX eok ojh j?. ezgBh d/ gqshfBXh dZ;d/ jB fe n;hI
nkgD/ rkjeK Bkb ehsk frnk uzrh c;b T[sgkdB dk
tkndk g{ok eoB bJh i[N/ j'J/ jK.
nihs ;hv; dk tkndk
tfXnk c;b
fg
fe
23n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
ਕੰਪਨੀ ;wkuko www.krishijagran.com
ork fJzihfBnfozr toe; gqkJht/N fbfwN/v ezgBh B/
M'B/ dh c;b dh rjkJh bJh gkto g?vh BK dk M'B/ dk
Eo?Fo bKu ehsk j?. fi; Bkb M'B/ dh c;b dh rjkJh
nk;kBh Bkb ehsh ik ;e/rh. ezgBh d/ gqshfBXh G{FD e[wko
B/ dZf;nk fe ezgBh B/ fe;kBK dh ;j{bs bJh 7 jiko s'I
18 jiko se d/ Eo?Fo bKu ehs/ jB. ezgBh dk p/; fpjko
Mkoyzv j? fco th d/F ftu jo irQk vhbo T[gbpX j'D
ekoD fe;kB nk;kBh Bkb yohd ;ed/ jB. ;G s'I tZvh
rZb xZN ehws d/ pknd th fJ; Eo?Fo ftu oki ;oeko d/
nB[;ko nB[dkB th fwb fojk j?. ezgBh B/ fe;kBK dk piN
ns/ io{os ~ fXnkB ftu oZye/ fJ; Eq?Fo ~ bKu ehsk j?.
Eo?Fo dk nkeko S'Nk j'D eoe/ ftnesh nk;kBh Bkb
T[g:'r eo ;edk j?. xZN ehws ns/ wip{s j'D eoe/
fe;kBK bJh fJj Eo?Fo ekch bkGdkfJe ;kfps j't/rk.
;bK ftu cc{zdh dh o'eEkw bJh 2003 ftu ;Ekfgs
ezgBh rb/i No/fvzr fJzvhnk gqkJht/N fbfwN/v B/ jkb
jh ftu ih-fgT{v' ns/ ih vowk Bkwe Bt/I i?fte cc{zdBkFe
bKu ehs/ jB. ezgBh d/ ;/b; w?B/io ;Bh towk B/ dZf;nk
fe fJ; cc{zdBkFe dtkJh dk T[g:'r fszB soQK ehsk ik
;edk j?. gfjbk fwZNh dk T[guko, phi T[guko iK fco
c;b ftu fSVekn eoe/ ehsk ik ;edk j?. Bkb jh T[jBK
B/ dZf;nk fe fe;/ th c;b ftu T[g:'r bJh e/tb 15
bhNo gkDh ftu 100 s'I 150 n?wn?b dtkJh fwbke/
fSVekn eo ;ed/ jK. 450 o[gJ/ ftu fJe bhNo dtkJh
brGr fJe J/eV bJh T[g:'rh j?. Bkb jh ezgBh tZb'I d'
i?fte T[otoe ih-n?Bghe/ ns/ ih-thJ/n?w bKu ehs/
rJ/ jB.
j[D 7 jiko ftu fwb/rk M'B/ dk Eq?Fo
rb/i No/fvzr B/ eZfYnk i?fte cc{zdBkFe
d[ c
i/;h ;'fJb wk;No feqFh T[geoD pBkT[D tkbh ikDh gSkDh ezgBh j?.
fe;kBK ~ bkG gj[zukT[D bJh jkb jh ftu fJ; ezgBh B/ fJe w[fjzw dh
F[o{nks ehsh j?. i/;h B/ fe;kBK ~ nkgD/ nZs-nkX[fBe feqFh :zsoK-
yk;eo o'Nkt/No s'I ikD{ eokT[Id/ j'J/ t?B w[fjzw dh F[o{nks ehsh j?. wZX
gqd/F ftu fJ; uko fdBhI gq'rokw dh F[o{nks ehsh rJh. gfjb/ fdB
BkrVk, iktok, osbkw, wfjdg[o ns/ T[i?B y/so dk d”ok g{ok ehsk.
fJ; w[fjzw ftu t?B s/ oZy/ o'Nkt/No
dh ikDekoh fe;kBK ~ fdzd/ j'J/
i/;h dh Nhw B/ d{i/ fdB T[i?B s'I
pzdkto, Xo, p/Nwk ns/ d/gkbg[o
nkfd ;EkBK s/ ike/ fe;kBK ~ fJ;
fe;kBK bJh i/;h dh BthI w[fjzw
o'Nkt/No ns/ y/sh dh nZs-nkX[fBesk pko/
ikDekoh fdZsh. fJ;/ eVh ~ nZr/ tXkT[Id/ j'J/
shi/ ns/ u”E/ fdB i/;h dh Nhw o'Nkt/No d/ Bkb
fJzd”o, d/tk;, ;'BkeZS, yks/rKt, ;hj'o, G'gkb
ns/ fggfonk d/ y/so s/ fe;kBK ~ ikDekoh
fdZsh. fe;kBK B/ i/;h dh Nhw s'I fJ; o'Nkt/No
d/ pko/ pkoheh Bkb ikDekoh bJh ns/ fJ;
o'Nkt/No dh Fbkxk ehsh.
24 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
ਕੰਪਨੀ ;wkuko www.krishijagran.com
ohc dhnK c;bK ftu finkdkso ehfVnK dh ;wZf;nk
nkT[Idh j?. fJ; ftu ukj/ ykdnzB c;bK j'D iK
;pihnK, fJjBK s/ ehfVnK dk gqe'g finkdk pfDnk ofjzdk
j?. i/ ;w/I f;o fJ;dk fJbki Bk ehsk ikJ/ sK fe;kB ~
c;b s'I bkG sK d{o, bkrs th B;hp BjhI j[zdh. go
nkJhHphHvpfbT{ pkfJU t?bh gqkfJt/N fbfwN/v ezgBh B/ fJ;
;wZf;nk s'I S[Nekok dtk fdZsk j?. ezgBh d/ seBheh
nfXekoh n?BHe/Hf;zx B/ dZf;nk fe ezgBh B/ jopb
ehNBkFe bKu ehsk j? fi;dk T[g:'r ;kohnK c;bK ftu
ehsk ik ;edk j?. fJ;dk T[g:'r 30 n?wn?b dtkJh ~
15 bhNo gkDh ftu fwbk e/ fSVekn eo ;ed/ jK. i?fte
dtkJh j'D eoe/ fe;/ soQK d/ ;kfJv fJc?eN dk e'Jh ysok
BjhI ofjzdk. fe;/ th c;b ftu xZN' xZN fszB tko fSVekn
eoB Bkb ;G soQK d/ ehfVnK s'I S[Nekok fwb iKdk j?.
oho d/ tiB ~ ibdh tXkT[D d/ Bkb tZfSnK dh ;/js,
gkbB-g”FD bJh fJzNk; ckowkf;T{fNeb} fbfwN/v
ezgBh B/ ekcgbkB Bkwe T[sgkd bKu ehsk j? fi;d/
T[g:'r Bkb gF{gkbD dk ezw ns/ gF{ ftek; ftu ekch
bkG gqkgs ehsk ik ;edk j?. ezgBh d/ feZsk ;jkfJe
nwoihs e[wko B/ dZf;nk fe ekcgbkB d/ T[g:'r Bkb
gF{nK dk ftek; ;w/I s/ j' iKdk j?. Bkb jh pkfJgk; gq'NhB,
pkfJgk; c?N, yfDi dk p/i'V fwFoD j'D eoe/ gF{nK dk
ftek; th S/sh j' iKdk j?. Bkb jh T[jBK B/ dZf;nk fe
tZfSnK dh o'r gqsho'Xe skes tXkT[D bJh r[DtZsk :[es
g”Fe sZsK bJh ns/ b'VhId/ e'b';Nq'w bJh ekcgbkB dk
T[g:'r eoBk bkGekoh j?.
95 gqshFs ehfVnK dk ykswk eo/rk jopb
tZfSnK d/ ftek; bJh ngBkU ekcgbkB
r'do/i dk vpb eo/rk T[sgkdB ftu tkXk117 ;kb g[okDh ezgBh r'do/i n?ro't/N fbfwN/v B/ vpb Bkwe gq'veN bKu ehsk j?. n;b ftu fJe nKeV/ d/ nB[;ko d/F dk jo shik ftnesh r'do/i dk gq'veN fJ;s/wkb eo fojk j?. nfij/ ftu ezgBh Gbk fe;kBK dk fXnkB feT[I BjhI oZy/rh.
ezgBh d/ J/ohnk w?B/io ghHn?; okm”o B/ dZf;nk fe ezgBh B/ fe;kBK ~ fXnkB ftu oZye/ vpb Bkwe gq'veN bKu ehsk j? fi;~ fe;/ th c;b ftu T[g:'r ehsk ik ;edk j?. c;b d/ ftek; d/ ;w/I c[Zb ns/ cb nkT[Id/ ;w/I
fJ; dtkJh dh 100 n?wHn?b y[oke 200 bhNo gkDh ftu fwbke/ fSVekn eoB s/ fBFfus s”o s/ c;b ftu gqsh J/eV fJe s'I d' e[fJzNb finkdk g?dktko j't/rh.
y ;
25n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
ਕੰਪਨੀ ;wkuko www.krishijagran.com
fe;kBK bJh todkB c';fNqe 4050
;kBK dh XVeD ns/ nktk} ;[BD bJh nk frnk j?,
d/F dk Bzpo 1 Nq?eNo- c'o;Nq?e Nq?eNo} gqkJht/N
fbfwN/v dh F[o{nks 2014 ftu j'Jh. ezgBh d/ vkfJo?eNo
dogD dkd{ B/ feqFh ikroD Nhw ~ dZf;nk fe ezgBh B/
c'o;Nq?e 4050 Nq?eNo bKu ehsk j?. Bkb jh fJj Nq?eNo
fe;kBK bJh BthI seBhe Bkb pDkfJnk frnk j?. fJ;
Nq?eNo ftu gkto ;N/nfozr d/ Bkb Bkb 4 f;bzvo bZr/
j'J/ jB. 50 n?u gh gkto d/ Bkb 3300 ;h ;h dk fJziB
eg?f;Nh j?. c'o;Nq?e 3048, c'o;Nq?e 3045, c'o;Nq?e
3035, c'o;Nq?e 4060, o'Nkt/No nkfd ezgBh d/ j'o
gq'veN jB fijBK dk T[g:'r eoe/ fe;kB bkG u[e ;ed/
jB.
fe;kBK dh FkB gqhs 9049
s Nq?eNo} gqkJht/N fbfwN/v y/sh d/ y/so ftu wzfBnk
j'fJnk BK j?. ezgBh d/ F[o{nks 1980 ftu j'Jh.
ezgBh d/ iBob w?B/io gqhsw f;zx B/ dZf;nk fe n;hI
fe;kBK dhnK io{osK d/ nB[;ko ezw eo oj/ jK. n;hI
fe;kBK bJh Nq?eNoK dh tZvh o/Ii fbnkJ/ jK fi; ftu w[Zy
Nq?eNo j?- gqhs 9049. T[jBK B/ dZf;nk fe Nq?eNo ftu
gkto ;N/nfozr d/ Bkb Bkb fJb?eNqkfBe whNo ns/ 2400
feb'rqkw gktoc[b fbcN j?. fJ; Nq?eNo dh ;G s'I tZvh
ykf;ns fJj j? fe fJ;d/ oZy-oykn ftu finkdk you BjhI
nkT[Idk. gqhs 9049 Gkos d/ jo oki ftu fwbdk j?. gqhs
9049 Nq?eNo d/ Bkb Bkb gqhs 987, gqhs 7049, gqhs
849, gqhs 949, gqhs 749 nkfd j'o jkot?;No jB.
vK d/ fJbkfenK ftu fiE/ fe;kB BthI seBhe dk
gq:'r f;oc fJ;bJh BjhI eo gkT[Idk feT[Ife T[;d/ e'b fpibh dk gqpzX BjhI j? fi; eoe/ eJh tko f;zukJh d/ ;kXBK dk th T[g:'r BjhI eo gkT[Idk. fJjBK ;G ;wZf;nktK ~ t/yd/ j'J/ nkw/o n?Bn?;n?; fJzvhnK B/ j[D Gkosh fe;kBK bJh fJNkbhnB poKv dk Nq?eNo ghNhU nkbNoB/No pkiko ftu fbnKdk j? fi;dh wdd Bkb fe;kB pVh nk;kBh Bkb fJ;~ Nq?eNo Bkb i'Ve/ f;zukJh eo ;edk j?. ezgBh d/ ;/b; w?B/io nB{g Fqhtk;st B/ dZf;nk
fe fJ; nkbNoB/No ~ pj[s jh ;fji ns/ ;[oZfyns sohe/ Bkb fJ;s/wkb ehsk ik ;edk j?. fe;kB xZN ;w/I ftu pj[s nk;kBh Bkb Nq?eNo i'V ;ed/ jB, fJj tiB ftu jbek ns/ w'No gzg ubkT[D bJh ;G s'I T[g:[es j?. ;G s'I tZvh rZb j? fe fJ; nkbNoB/No ftu s[;hI fszB c/i bkfJN ~ nk;kBh Bkb f;zrb c/i ftu pDk ;ed/ jK ns/ vhib dh ygs ftu th brGr 25% dh pus j[zdh j?. ezgBh e'b 80 jiko s'I b? e/ 1 bZy 25 jiko o[gJ/ se d/ nbNoB/No T[gbpX jB.
Gkosh fe;kBK bJh nkfJnk fJNkbhnB poKv dk Nq?eNo ghHNhHUH nkbNoB/No
fgz
fe gqh
26 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
ਕੰਪਨੀ ;wkuko www.krishijagran.com
s dh fwZNh fizBh G[oG[oh j't/rh, c;b UBh jh tX/rh.
Bkb jh tfXnk c;b s'I uzrk T[sgkdB th j't/rk.
fJ;d/ bJh y/s ftu fpikJh s'I gfjbK uzrh soQK i[skJh
eoBk io{oh j[zdk j?. fJjBk rZbK ~ fXnkB ftu oZyd/ j'J/
w?fFU ezgBh B/ fGzB fGzB y{phnK tkbk o'Nkt/No pkiko ftu
fbnKdk j?.
ezgBh d/ ;N/N j?v gzikp fdtkeo F[ebk B/ dZf;nk fe
o'Nkt/No s' d'r[Dk ckfJdk j?. fJe y/s dh i[skJh ftu fwZNh
d/ S'N/ S'N/ N[eV/ eoe/ fwZNh ~ G[oG[ok pDkT[Idk j? d{ik fJj
y/s ftu pu/ y[u/ ntF/FK ~ fwZNh ftu fwbkT[Idk j? fijVk
;Ve/ ykd ftu pdb iKdk j?. Fqh F[ebk B/ fJj th dZf;nk
fe fJe bZy thj jiko dh ehws tkb/ fJ; o'Nkt/No ftu
30 s'I 35 jiko dk nB[dkB fwbdk j?. o'Nkt/No dh ;G s'I
tZvh ykf;ns o'No jp ns/ tkNo go{c ;hfbzr ns/ Eoh
r/no; d/ Bkb ;kfJv NqK;fwFB j?. fJ; o'Nkt/No ~
finkdk oZy-oykn dh io{os BjhI g?Idh.
we/B ezgBh gq'c?FBb y/sh s/ i'o fdzd/ j'J/ d[fBnk Go
ftu y/sh d/ T[geoD pBkT[D tkbh tZvh ezgBh j?.
g/F/to c;b T[sgkdB ftu ezgBh ~ wjkos jkf;b j?.
b/we/B 47 d/FK ftu w”i{d j? ns/ 363 fwfbnB :{o' dk
eko'pko j?. ezgBh :{og dh nkr{ ezgBhnK ftu'I fJe j?.
ezgBh dk j?ve[nkNo iowBh ftu j?. ezgBh d/ w?B/io
irgqhs w;skBk B/ feqFh ikroD ~ gzikp feqFh :{Bhtof;Nh
ftu oZy/ nkgD/ T[sgkd nyks 70 d/ pko/ ftu dZf;nk. fJj
ebNht/No pkiko ftu fwb oj/ pkeh ebNht/NoK s'I pj[s
nbr j? feT[Ife fJj fszB ezw fJeZfmnK eodk j?.
ebNht/fNzr, eowpfbzr ns/ b?tfbzr fszB'I ezw fJj nk;kBh
Bkb eo b?Idk j?. fJ; soQK fe;kB b/we/B T[geoD ~
bfeqFB fJzv;Noh} fbfwN/v (phe/Nh) jw/FK s'I pkiko
ftu BthI seBhe ~ fXnkB ftu oZye/ Bt/I NkfJo
wkoehN ftu fbnkT[Id/ ofjzd/ jB. ezgBh dk wzBDk j? fe
brksko N?eB'b'ih d/ Bkb ubDk jh ;cbsk dh rkozNh j?.
gzikp n?rohebuo :{Bhtof;Nh ftu ub oj/ w/b/ ftu
ezgBh NkfJoK dh tfXnk o/Ii b? e/ nkJh. ezgBh d/ ;oft;
fJzihfBno uzdo f;zx Mkbk B/ feqFh ikroD ~ dZf;nk fe
NkfJo wkvb BzH 9532 Nhnko ns/ 12432 d't/I jh
NkfJo nkb{ dh y/sh bJh ;G s'I T[sw jB. fJjBK dh
ehws 22000 ns/ d{i/ wkvb dh ehws 30,000 o[gJ/
j?. ezgBh B/ d'tK gq'veNK bJh uko ;kb dh rkozNh fdZsh
j?. ezgBh w/b/ ftu NkfJo dh ewKvo o/Ii b? e/ nkJh. d't/I
NkfJo fono ns/ cozN fJ;s/wkb j[zd/ jB. fono NkfJo
dh ehws 28000 s'I b? e/ 47500 se dh j?. d{i/ gk;/
cozN NkfJo dh ehws 5700 s'I b? e/ 8100 se j?.
ezgBh d/ ;oft; fJzihfBno B/ dZf;nk fe fe ezgBh B/ fszB
;kb se fpBK fe;/ Fos d/ tkozNh fdZsh j?.
;krfoek rKXh B/ dZf;nk fe T[jBK dh ezgBh d/ ;ko/
gq'veN n?BtkfJow?IN bJh g{oh soQK nB[e{b jB. ezgBh dk
wzBDk j? fe fJe edw ;wkoN feqFh dh fdFk ftu ;G ~
nZr/ tXDk ukjhdk j?.
nkb{ dh y/sh
bJh ;g?Fb NkfJo o/Ii
nk;kBh Bkb soQK soQK dhnK io{osK bJh T[g:'r eo ;ed/
jB. nyks 70 dh T[ukJh 65 ;?HwhH j?. fJ;d/ ckb fJe
d{i/ s'I 25 ;?HwhH d{o bZr/ jB. fJj fJe pj[-T[g:'rh
T[geoD j?. fJ;dh ehws fJe bZy ukbh jiko o[gJ/ j?.
d{i/ gk;/ ezgBh dk d{ik gq'veN jkJhvq'fbe foto;/pb j?.
fJj gq'veN nk;kBh Bkb fwZNh ~ gbNdk j?. fJ; gq'veN dh
ykf;ns j? fe fJ; Bkb fe;kBK ~ xkj ~ ;kVD dh ioo{ s
Bjh I gdI? h. jtk d / gdq F{ D ~ fXnkB ftu oyZ e / pDkfJnk frnk j ?
fJj gv'q eN. fJ;dh ehws d ' byZ ;sZ jiko og[ J / j.?
b/we/B b? e/ nkfJnk j? fJe nB'yk gq'veNL fJe ebNht/No eo/rk fszB ezw
pk
fe;kBK ~ Gkn fojk dk o'Nkt/Now?fFU
y/
b/
27n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
ਕੰਪਨੀ ;wkuko www.krishijagran.com
osh dh nkr{ ezgBh n?wnkon?c dh F[o{nks 1946
ftu e/Hn?wHw?wB w/fgbZJh B/ wdok; ftu fJe NkJ/ pDke/ ehsh ;h. ezgBh B/ nkgDk gfjbk nkfc; brGr fszB ;kb pknd u/BZJh ftu y'fbnk. 1956 d/ pknd s'I jh ezgBh B/ uko ;kbK ftu jh opV fJzv;Noh ftu 50% dk wkoehN F/no gqkgs ehsk. 1961 ftu ezgBh B/ w/I;fcbv NkfJo ns/ opV ezgBh Bkb rmi'V ehsk. Bkb jh sfwbBkv{ d/ w[Zywzsoh e/Hekwkoki B/ fsots[no ftu ezgBh d/ gfjb/ gbKN dk T[dxkNB ehsk. ezgBh B/ d{ik gbKN e'fNnw ftu oZfynk. gzfvs itkjo bkb B/jo{ B/ 12 i{B 1963 ftu opV fo;ou ;?INo fsots[no c?eNoh dh BhIj oZyh. ezgBh B/ ;G irQk s/ 1964 se nkgD/ nkfc; y'b bJ/. n?wnkon?c Gkos dh gfjbh ezgBh pDh fi;B/ :{BkfJN/v ;N/N; ftu th nkgD/ NkfJo n?e;g'oN ehs/. ezgBh dh brGr jo oki ftu gj[zu j?. Gkos ftu ezgBh d/ eJh r'dkw jB. b[fXnkDk d/ gzikp n?rohebuo :{Bhtof;Nh ftu nk:'fis ehs/ rJ/ feqFh w/b/ ftu ezgBh Fesh NkfJo gb; gq'veN b? e/ nkJh ;h. ezgBh d/ gqshfBXh B/ feqFh ikroD ~ dZf;nk fe fJ; NkfJo dh ykf;ns
ezgBh e'b p/jso wkJhb/i bJh j?-Fesh bkfJc gbZ;
fJ;dk tZvk ;zgoe y/so ns/ p/jso wkfJb/i j?. finkdk ;fEosk gqdkB eoB bJh eVk No/v g?NoB ns/ nkeoFe fvikfJB ehsh rJh ;kfJv tkb. ezgBh dk d{ik gq'veN Fesh bkfJc frZbh iwhB ns/ o/shb/ fJbke/ ftu p/jso geV oZydk j?. fJ; gq'veN dh wip{s e/f;zr ohNq/v/ fpfbNh c?eNo ~ tXkT[Idh j?. Fesh ;[go gq'veN ezgBh B/ fJ;~ w[Zy o{g Bkb Y[bkJh bJh pDkfJnk j?. fJ; gq'veN d/ p/jso fvikfJB, tZvk ;zgoe y/so ns/ p/jso geV ns/ ;w{E ukbB ;[fBFfus eodk j?. fJ; gq'veN dk finkdk T[g:'r Y[bkJh ;zukbB bJh j[zdk j?.
ezgBh d/ gqshfBXh B/ dZf;nk fe ezgBh d/ cozN NkfJo w”;w d/ d”okB gfoukbB ~ th nk;kB eod/ jB. ezgBh d/ fono Nq?eNo y/sK ns/ ;VeK bJh ;ot-T[sw jB. NkfJoK ftu ;ckJh bJh p/jso Fwsk j?. br; d/ ftu c;h fwZNh nk;kBh Bkb fBeb iKdh j? id'I gfjnk x[zwdk j?. feqFh ikroD B/ fGzB fGzB irk s/ eJh fe;kBK Bkb rZb ehsh . gzikp w/b/ ftu nkJ/ fe;kB i'frzdo f;zx B/ ;kvh Nhw ~ dZf;nk fe T[j nkgD/ y/s ftu e/tb n?wnkon?c d/ NkfJo jh fJ;s/wkb eod/ jB. n?wnkon?c T[jBK d/ Go';/ dk ;kEh j?. Nhw ~ nbr nbr irQk s'I fwb/ fe;kBK B/ dZf;nk fe ezgBh d/ NkfJoK dh ykf;ns fJj j? fe gvfbzr eod/ ;w/I NkfJo fwZNh ftu c;dk BjhI j?. fi; Bkb fe;kB eJh go/FkBhnK s'I pu iKdk j?. eJh fe;kBK dk wzBDk j? fe Nq?eNo dh Nokbh fyZuD dh skes pj[s tXhnk j[zdh j? fi; ftu ekch ;kwkB oZyD d/ pknd th Nq?eNo Nokbh ~ nkokw Bkb fyZu b?Idk j? ns/ T[uh uVkJh s/ th Nq?eNo nk;kBh Bkb uVd/ jB. fe;kB n?wnkon?c s/ e/tb Go';k jh BjhI eodk ;r'I fJ;~ y/sh ftu th nkgDk ;kEh wzBdk j?.
Gk
28 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
Bhwkib Bkb eo' ehfVnK s/ f;ZXk tko
fBnk ftu ehN ftfrnkfBeK bJh egkj d/
ehfVnK dk gqpzXB jw/FK u[B”shg{oD fojk j?.
egkj ftu brGr 1326 fe;wK d/ ehfVnK dk gqe'g
t/fynk iKdk j? fi; eoe/ g?dktko ftu 30 s'I 80
gqshFs se ewh nk iKdh j?. fJj ;G d/yd/ j'J/
e'o'wzvb fJzNoB?FBb ezgBh B/ v{zxh fo;ou d/ pknd
Bhwkib Nh_n?; Bkwe ehNBkFe pDkfJnk fijVk egkj
d/ ehfVnK bJh okwpkD ;kfps j'fJnk j?.
ezgBh d/ iBob w?B/io ;shF fstkoh B/ dZf;nk fe
Bhwkib Nh_n?; ~ nkX[fBe ckow{b/ d/ nzsors
pDkfJnk frnk j? fijVk p/jsohB nikfvoefNB
seBhe Bkb b?; j'D d/ Bkb Bkb gZs/ d/ T[s/ ns/ EZb/
d't/I gk;/ gj[zuD dh skes oZydk j?. Bhwkib Nh_n?; dk
Coromandel
d[
fJ;s/wkb 40 s'I th finkdk dF/ K ftu ehsk ik fojk j.? Ts[ o Gkos ftu
;shF fstkoh dh nrtkJh ftu si/ h Bkb egz Bh dk tgko tX fojk j.?
fJ;d/ fJ;s/wkb eoB dh ftXh d/ pko/ g[ZSD s/ T[jBK B/ dZf;nk
fe gqsh bhNo gkDh ftu 3 fwHbhH Bhwkib Nhn?; fwbke/ 2 s'I 3 tko
fSVekn eo'. Bhwkib Nh_n?; dk fJ;s/wkb fJeZb/ iK fe;/ j'o
dtkJh d/ Bkb fwFoD d/ o{g ftu th eo ;ed/ jK. Bhwkib Nh n?;
fe;kBK bJh nkofEe o{g Bkb ekch bkGdkfJe j? fi;d/ fJ;s/wkb
Bkb T[jBK dk T[sgkdB tX/rk.
ਕੰਪਨੀ ;wkuko www.krishijagran.com
eNo ns/ feqFh T[geoDK d/ fBowksk d/ o{g ftu g{oh
d[fBnk ftu nkgDh nbr gSkD pDk u[eh wfjzdok n?Iv
wfjzdok B/ nkgDh Nq?eNo o/Ii ~ nZr/ tXkT[Id/ j'J/ j?dokpkd
d/ okw'ih fcbw f;Nh ftu nkgD/ gzi Bt/I Nq?eNo wkvb bKu
ehs/ jB. wfjzdok :[t' poKv BK d/ Bkb fJ; o/Ii ftu gzi
Nq?eNo bKu ehs/ jB. czeFB dh F[o{nks wfjzdok n?Iv
wfjzdok d/ n?r}hfeT{fNt vkfJo?eNo gtB r'fJBek B/
ehsh. fJ; w”e/ s/ gtB r'fJBek B/ wfjzdok dhnK
T[gbpXhnK d/ pko/ ikD{ eokfJnk. fJ; d/ Bkb gtB
r'fJBek B/ wfjzdok d/ Bt/I Nq?eNo wfjzdok B't' ~ bKu
ehsk. wfjzdok :[t' d/ bKfuzr w”e/ s/ gtB r'fJBek,
n?rihfeT{fNt vkfJo?eNo wfjzdok n?Iv wfjzdok, oki/F
i/i[foeo, gq?}hv?IN ns/ uhc n?rihfeT[fNt wfjzdok n?Iv
wfjzdok, johF u”jkB, uhc nkgo/fNzr nc;o ns/ oftzdo
;kjB/, j?v wkoehfNzr fJ; w”e/ s/ w”i{d oj/. wfjzdok :[t'
~ 34 n?uHghH s'I b?e/ 45 n?uHghH d/ gzi Nq?eNo T[gbpX
jB. fJ; Nq?eNo dh ;G s'I yk; rZb fJj j? fe fJ;d/ Bkb
y/sh bJh 30 s'I finkdk nN?uw?IN ~ i'fVnk ik ;edk j?.
:[t' wkvb dh n?e; F'o{w ehws 4H99 bZy s'I 6H49 bZy
j?. fJ; w”e/ s/ gtB r'fJBek B/ dZf;nk fe wfjzdok B/
wfjzdok :[t' Nq?eNo dh o/Ii s/ 300 eo'V dk you ehsk j?.
T[E/ d{i/ gk;/ oki/F i/i[foeo B/ dZf;nk fe wfjzdok :[t' BthI
seBheh :[es Bt/I iwkB/ d/ Nq?eNo jB. wfjzdok :[t' dh
BthI n?e;g'oN s/ rZb eod/ j'J/ oftzdo ;kjB/ B/ feqFh
ikroD ~ dZf;nk fe d/FGo ftu 80 s'I finkdk irQk s/
114 Nq?eNoK ~ 1,40,000 xzN/ se gohyD ehsk frnk.
Gkos dh Nq?eNo fJzv;Noh ftu nfijk gfjbh tko j'fJnk j?
fe fe;/ Nq?eNo s/ fJzB/ bzp/ ;w/I se gohyD ehsk frnk j't/.
fJ; Nq?eNo ~ 15 r/no ;ghv 12 nZr/ tb ns/ 3 foto;
e[M fJzM fojk :[t' dk iBwfdB
BthI seBhe :[es finkdk, ibdh ns/ p/jso
finkdk
ibdh�
p/jso
· ;G s'I T[sw e'Nh d/ nfXesw Nkoe ns/ p?eng
Nkoe d/ Bkb F/qDh ftu ;G s'I dwdko fJziB· ;G s'I T[sw ghNhU n?ugh· tZvk J/no ebhBo ns/ o/vhJ/No· p/jso ;wkBKso e{fbzr f;;Nw
· 12 n?c gb; 3 nko ;gho Bkb 1-45 s'I 30-5 feHwh gqsh xzN/ dh ;ghv
· eko fijk ;kfJv fFcN d/ Bkb n?vtK;v eK;N?IN w/F r/no
· gb/B/Noh vokfJt· fo;gkBf;t ns/ w/IBN/B?I: coh nkfJb fJwoiv
po/e
· jkJhN/e ezNo'b tkbt :[es jkJh gq/f;iB jkJhvq'fbe;
· ;G s'I T[sw e'Nh dh T[Zs'bB Fwsk- 1500 feb'rqkw – shtoso b'nfozr ;ghv d/ Bkb
· ;[ftXkiBe g?vb ns/ ezNo'b bhto· ebhno b?I; j?v b?Ig; d/ uko/ gk;/ p'bv o?g
r/no jB. wfjzdok Nq?eNo d/F Go ftu 15 s'I finkdk
okiK ftu nkgD/ 400 s'I finkdk nkT[Nb?NK s/ t/u/rh.
wfjzdok B/ j'o fe;/ :zsoK s/ fJ; Nq?eNo dk gohyD th
ehsk. gzi nbr nbr feqFh :zsoK s/ ehs/ rJ/ gohyDK
ftu wfjzdok dk :[t' Xwke/ Bkb ;cb j'fJnk. czeFB d/
;wkgB d”okB gtB r'fJBek B/ fejk fe d/F ~ wip{s eoB
bJh n;hI w/e fJB fJzvhnk Ehw s/ ezw eod/ j'J/ fe;kBK d/
Bkb edw Bkb edw fwbke/ ub oj/ jK. wfjzdok jw/FK
fe;kBK ~ BthI seBhe Bkb i'Vdk oj/rk. wfjzdok B/ fszB
w[Zy fpzd{nK s/ :[t' d/ fBowkD bJh ezw ehsk j?.
Nq?
29n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
ਕੰਪਨੀ ;wkuko www.krishijagran.com
sh d/ tgko ftu y'i ns/ wFhBoh
dk pj[s :'rdkB fojk j?. ukj/
c;b bJh y/s fsnko eoBk j't/ iK
f;zukJh, phi phiD s'I b? e/ c;b dh
eNkJh se jo edw s/ T[Zu seABhe
dhnK wFhBK dh io{os j[zdh j?, fi;
Bkb T[sgkdB ~ tXkfJnk ik ;e/ ns/
c;b dh popkdh Bk j't/. fJE/ ezw
nkT[Id/ jB fBT{ jkb?Iv n?rohebuo d/
feqFh wFhBheoD ;wkXkB.
fBT{ jkb?Iv n?rohebuo y/sh d/
T[geoDK d/ y/so ftu ;z;ko dhnK nkr{
ezgBhnK ftu'I fJe j? fijVh Nq?eNoK ns/
ezpkfJB jkot?;NoK dh ;G s'I tZvh bVh
pDkT[Idh j? ns/ nkgDhnK seBheh y'iK
bJh d[fBnk Go ftu ikDh iKdh j?.
fBT{ jkb?Iv n?rohebuo CNH
Industrial dk fJe fjZ;k j? fijVh
;z;ko d/ 180 d/FK ftu nkgD/ 12
poKvK d/ Bkb w”i{d j?. Gkos ftu
CNH Industrial y/sh d/ d' poKvK fBT{ jkb?Iv n?rohebuo ns/ Case IH
n?rohebuo d/ Bkb w”i{d j?.
fBT{ jkb?Iv n?rohebuo B/ Gkos d/ 1998 ftu d/F d/ gfjb/ 70
jko;gkto Nq?eNo d/ bKu Bkb F[o{nks ehsh. fgSb/ 18 ;kbK ftu d/F d/ y/sh
d/ feZs/ dk u/jok pdbD ftu fJ; ezgBh dk nfjw :'rdkB fojk j?. fBT{ jkb?Iv
B/ nZs-nkX[fBe seBhe ns/ r[DtZsk Bkb gfog{oD nfij/ feqFh T[geoD Gkosh
fe;kBK ~ fdZs/ jB fijBK Bkb g?dktko d/ Bkb Bkb T[jBK d/ bkG ftu th tkXk
j'fJnk j?.
fBT{ jkb?Iv Gkos ftu nZs-nkX[fBe seBhe tkb/ 35 s'I 90 jko;gkto
;kv/ d/F bJh f;oc y/sh jh fJe ewkJh dk ;kXB BjhI j? ;r'I d/F d/ finkdkso b'eK dk gfjbk feZsk th j?. d/F dh tXdh iB;zfynk d/ Bkb ;kv/ ;z;kXBK s/ dpkn tXdk ik fojk j?. nZi ;kv/ d/F d/ fe;kBK d/ ;kjwD/ ;G s'I tZvh u[B”sh j? tXdh iB;zfynk dk g/N GoBk ns/ fJ;d/ bJh io{os j? wFhBhfeqs T[geoDK dh wdd Bkb y/sh dh g?dktko tXkT[Dk.
Gkosh y/sh dk u/jok pdbdk-
fBT{ jkb?Iv n?rohebuo
y/
30 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
ਕੰਪਨੀ ;wkuko www.krishijagran.com
se d/ Nq?eNo T[gbpX eok ojh j?. ftFt gZXo s/ 120
;kbK d/ siop/ ns/ 950 s'I finkdk rkje ;/tk e/IdoK d/
Bkb 3 bZy s'I finkdk ;zs[FN fBT{ jkb?Iv rkjeK dk gfotko
fdB-oks tX fojk j?. fJj Gkos ftu o/e, p/bo,
o'Nkt/No, fBT{w?fNe gbKNo, p{w;gq/no ns/ w'to fij/
;zg{oD y/sh wFhBheoD ;wkXkB T[gbpX eokT[D tkbh
fJeZbh pj[-okFNoh ezgBh j?. Case IH n?rohebuo
poKv d/ d/F ftu ;G s'I finkdk fteD tkb/ F{roe/B
jkot?;NoK B/ uhBh T[d:'r ftu eqKsh fbnk fdsh j?.
fJjBK T[sgkdK dk ftek; fBT{ jkb?Iv n?rohebuo
dh @ebhB n?Boihbhvo# Bhsh d/ nk:kwK s/ yok T[sodk j?
fi;dk T[d/F T{oik dh ewh ~ d{o eoe/ gqd{FD ~ ezNo'b
eoBk j?.
� ezgBh d/ rq/No B'fJvk ;fEs gbKN ~ w?B{c?eufozr
ftu T[sfeqFNsk, r[DtZsk, seBheh y'iK ns/ rkje dh
;zs[FNh bJh eJh tko okFNoh ns/ nzso-okFNoh gZXo s/
;zwkfBs ehsk ik u[Zek j?. fJ; gbKN ftu pBD tkb/
Nq?eNoK ~ d[fBnk d/ 70 s'I finkdk d/FK ftu fBo:ks ehsk
iKdk j?.
� wZeh, M'Bk, rzBk ns/ j'o c;bK d/ ntF/FK ~ o/e
ns/ p/bo d[nkok fJeZmk eoe/ pkfJUwk; gbKNK ftu ibk
e/ T[jBK s'I fpibh pBkT[D ftu ezgBh dk yk; :'rdkB fojk
j?. fJ; Bkb Bk e/tb d/F ftu fpibh dh ewh j't/rh ;r'I
T[; gqd{FD ~ xZN eoB ftu wdd fwb/rh fijVk c;bK ~
;kVD Bkb c?bdk j?.
nkgD/ rkjeK ~ ;G s'I p/jso ;oft; T[gbpX
eokT[D ezgBh B/ Gkos ftu N'b coh Bzpo
18004190124 d/ Bkb rkje j?bgbkfJB dh F[o{nks
ehsh j? fijVh fjzdh ns/ nzro/ih ;fjs 6 y/soh GkFktK
ftu T[gbpX j?.
31n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
ਕੰਪਨੀ ;wkuko www.krishijagran.com
fe;kBK dh okj nk;kB eod/ - 9100 ;?bc ezpkfJB jkot?;No
;kB bJh wkfJB/ oZydk j? T[;dh c;b dk uzrk
T[sgkdB. c;b d/ uzr/ T[sgkdB bJh dFw/F
we?Bheb gqkJht/N fbfwN/v ezgBh B/ dFw/F 9100 ;/bc
ezpkfJB jkot?;No ~ bKu ehsk j?. ezgBh dh F[o{nks
1970 ftu j'Jh. ezgBh d/ ohiBb w?B/io ;zBh fizdb B/
feqFh ikroD ~ dZf;nk fe tfXnk c;b eZND d/ Bkb Bkb
fJj fJe b/N?;N fJzihfBnfozr seBhe Bkb th pDkJh rJh
j?. dFw/F 9100 ezpkfJB jkot?;No Gkos d/ jo oki
ftu T[gbpX j?. fJ;dk T[g:'r eDe, dkb ns/ ;G soQK
dh c;b dh eNkJh d/ ezw nkT[Idk j?. dFw/F 912 Nq?eNo
jkot?;No ezpkfJB, dFw/F 726 Nq?e jkot?;No ezpkfJB,
dFw/F 622 o'Nkt/No nkfd ezgBh d/ w[Zy T[sgkd jB.
F{nK dh p/jso ;/js ns/ bzph T[wo bJh skok gF{
nkjko ytkT[Dk yk; bkGekoh j? fi; Bkb gF{nK ftu
d[X d/D dh skes tX iKdh j?. Bkb jh d[ZX ftu wbkJh dh
wksok th tXdh j?. skok j?bE c{v; fbfwN/v ezgBh d/ ;/b;
w?B/io wBdhg f;zx B/ dZf;nk fe ;kv/ fJE/ fijV/ th gF{
nkjko pDkJ/ iKd/ jB T[;d/ eZu/ wkb ~ gq:'rFkbk ftu iKu
eoB d/ pknd jh T[g:'r ehsk iKdk j?. gF{ nkjko ftu
gq'NhB 22% c?N 5%, e?bFhnw 1 ns/ ck;c'o; 0H5,
nkfJUvhB Bwe ns/ ;zg{oB gkuB sZs 78% j?. fe;/ th
gF{ d/ ;zs[fbs ftek; bJh skok gF{ nkjko ytkT[Dk ;G s'I
T[Zsw j?. ;G s'I tZvh rZb fJ; nkjko ~ ytkT[D d/ pknd
yb, u'eo, u{oh, s/b, fpB”bk ytkT[D dh io{os BjhI g?Idh j?.
uzrh y/sh bJhL ftFkb ezpkfJB jkot?;No
fe Sb/ 34 ;kbK s'I y/sh d/ T[geoDK ftu yk; gSkD
pBkT[D tkbh wze{ n?ro' N?e fJe Bkwh ezgBh j?.
fe;kB bJh ;G s'I tZvh io{os j? c;b dk uzrk T[sgkdB
ns/ uzrh nkwdBh. fe;kBK dh fJ; io{os ~ g{ok eo ojh
j? wze{ n?ro' N/e gqkJht/N fbfwN/v. ezgBh d/ ;hBhno
J/ohnk w?B/io joi;gqhs f;zx B/ dZf;nk fe tfXnk c;b
eZND d/ Bkb Bkb fJj fJe nZs-nkX[fBe fJzihfBnfozr
seBhe Bkb th pDkJh rJh j?. ftFkb 435 ezpkfJB
jkot?;No Gkos d/ jo oki ftu T[gbpX j?. fJ;dk
T[g:'r eDe, dkbK, ;'fJnkphB ns/ ;G soQK dh c;b dh
eNkJh ftu ehsk iKdk j?. ftFkb 435 ezpkfJB jkot?;No
d/ Bkb Bkb ftFkb 248 th ezgBh dk fJe gqw[Zy
jkot?;No j?.
fg
gF{nK dh T[sw ;/js bJh skok gF{ nkjko
g
32 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
ਕੰਪਨੀ ;wkuko www.krishijagran.com
y[Fjkbh dk ftFtk;L J/vtKNk
g F{XB y/so Gkos dh rqkwhB noE
ftt;Ek bJh ohV dh jZvh d/ o{g ftu ezw eodk j?. fJj okFNoh ;eb xo/b{ T[sgkd ftu 70% :'rdkB fdzdk j? ns/ o'}rko ns/ rqkwhB y/soK ftu 70% nkpkdh bJh nkihftek dk fJe ;o's j?. t?Ffte G[r”fbe y/so dk 2H3% fjZ;/dkoh d/ Bkb Gkos ;z;ko d/ gF{nK dh nkpkdh dk brGr 20% dk ;woEB eodk j?. ukok xkNk w[Zy o{g Bkb ukok c;bK ;hfws T[gbpXsk d/ sfjs y/so ~ tXkT[D ftu ;kvh ;hwktK ~ fizw/tko mfjokfJnk ik ;edk j?. tfXnk ukok fe;wK, ;zeo, T[BZs fe;wK, ;zeo M'Bk, eDe dh s{Vh nkfd fij/ ;[Ze/ uko/ dh yokp r[DtZsk d/ phiK dh ewh. fJzNoB?FBb dh s[bBk ftu n”;s d[ZX T[sgkdesk d/ wkwb/ ftu g”FfNe ukok fijVk uko/ dh y/sh Gkos ftu v/noh fe;kBK bJh bkGgqd j' ;edh j? d/
fj;kp Bkb s;tho ;gFN eodk j?.
J/vtKNk phi fJzNoB?FBb gZXo s/ feqFh phi ns/ N?eBkb'ih T[ZBs gZXo okjhI b'eb y/sh ~ tXktk d/D bJh gqshpZX j?. Bkb jh ezgBh d/ phi ns/ N?eBkb'ih d/ Bkb fe;kBK ~ c;bK d/ w[Zb ftu tkX/ ns/ T[jBK d/ gfotkoK bJh y[Fjkbh fbnkT[D dh e'fFF eodh j?. ezgBh v/noh fe;kBK ~ y[Fjkb ihtB d/D dh e'fFF eodh j? fi; Bkb T[jBK d/ T[sgkdB ftu tkXk j' ;e/. n;hI fJ; y/so ftu ezw eod/ j'J/ fJe ;t;E pdbkn fbnkT[D dh ;'u oj/ jK.
;kv/ e[M wjZstg{oB T[sgkdL
F{rorq/i
fJj fwZmk jkJhfpqv ukok j?, fijVk fe gF{nK d/ d[ZX ~ 11 s'I 13% se tXkT[Idk j?. fJ; Bkb gF{nK ~ Gog{o gq'NhB fwbdk j?.
gF{nK bJh fJj fJe tfXnk ukok j? fijVk fe gF{nK dh gkuB feqnk ~ ;jh oZydk j?.
fBT{NqhchvL fJj fJe jkJhfpqv wbNheN jkJh fBT{Noh chv j?. fJj jok ukok 6 s'I 8 tko ns/ fJ; Bkb finkdk tko ukok fdzdk j?. i/ gq'NhB dh rZb eohJ/ sK 16 s'I 18% gF{nK ~ gq'NhB fwbdk j?.
izp' r'bvL izp' r'bv fJe jkJhfpqv ukok j?. fJ; Bkb tfXnk c;b ns / tfXnk Ts[ gkdB fwb iKdk j.?
wZyD rqk;L fJj ukok ;odhnK d/ fdBK ftu uzr/ T[sgkdK bJh uzrk gq'NhB fdzdk j?. fJ; Bkb gF{nK ftu d[ZX dh wksok ns/ c?N d't/I tXd/ jB ns/ gF{nK ~ b'VhIdh wksok ftu gq'NhB fwbdk j?.
33n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
ਕੰਪਨੀ ;wkuko www.krishijagran.com
;kBK bJh ;G s'I tZvh go/FkBh sK g?dk j[zdh j? id'I
;jh ;bkws bfjbjkT[Idh c;b o'rrq;s j' ikD
Bkb g{oh soQk BFN j' iKdh j?. nfij/ jkbksK ftu c;bK ~
o'r s'I T[GkoB bJh i'J/b n?ro' fJzv;Noh} B/ fJe nfijk
;go/n gzg fsnko ehsk j? fi;~ ngBkT[D d/ pknd fe;kB
nkgDh c;b ~ ehfVnK d/ gqGkt s'I puk ;ed/ jB. ezgBh
b jh ftu gzsBro ftu nk:'fis fe;kB w/b/ ftu
oftzdo n?rohebuo fJzv;Nqh} B/ jvzpk Eo?Fo bKu
ehsk j? fi;d/ gq:'r Bkb fsr[Dk bkG fwb/rk. ezgBh d/
gkoNBo oftzdo f;zx B/ dZf;nk fe jvzpk Eo?Fo Bkb
fe;kBK ~ fsr[Dk bkG fwb/rk feT[Ife fJ; Eo?Fo Bkb
eDe, w;o ns/ ;oQ'I fszBK dh rjkJh ehsh ik ;e/rh. jkb/
se fe;kBK ~ eDe ns/ w;{o ns/ j'o c;b dh rjkJh
bJh nbr nbr Eo?Fo dk T[g:'r ehsk iKdk ;h go j[D
fJe jh Eo?Fo Bkb fszB c;bK dh rjkJh ehsh ik ;e/rh.
1980 ftu ;Ekfgs ezgBh B/ fJ; ;kb fJ; Eo?Fo ~ bKu
ehsk j?. fJ; Eo?Fo dh ehws fJe bZy 15 jiko j? fi;
ftu ;ko/ okiK ftu nbr nbr nB[dkB fwb fojk j?. ;G
s'I tZvh rZb fJe xzN/ ftu 15 s'I 20 e[fJzNb nBki
eZYdk j?.
d/ gq'gokfJNo nBto w;hj B/ dZf;nk fe ;go/n gzg d/
fSVekn Bkb c;bK d/ ;ko/ o'rK ns/ ehfVnK s'I S[Nekok
fwb ikJ/rk. gkto ;go/no, p?Noh ;go/no, poF eNo,
okfJ; ohgo nkfd ezgBh d/ j'o d{i/ T[sgkd jB.
fe;kBK dh okj nk;kB eod/ fJzvN/e d/ T[sgkd
fszB r[Dk ckfJd/ dtkJ/rk fjvzpk Eo?Fo
vN/e fJb?eNq' ezNo'b fgSb/ 24 ;kbK s'I fe;kBK ~
nkgDhnK ;/tktK gqdkB eo ojh j?. fJj ezgBh w[Zy
o{g Bkb y/sh d/ :zsoK ftu nkr{ j?. ezgBh d/ J/ohnk w?B/io
ewb BkE Mk B/ feqFh ikroD ~ dZf;nk fe ezgBh gkto
fNZbo, o'Nkt/No, ebNht/No, gbkT{, gkto thvo nkfd
pDkT[Idh j?. ;G s'I tZvh rZb fJj j? fe ezgBh d/ ;ko/
T[sgkd nkX[fBe seBhe Bkb b?; ns/ r[DtZsk:[es jB.
Mk d/ nB[;ko T[j y/sh ftu fe;kBK dh okj ~ j'o nk;kB
pBkT[D bJh jw/FK e'fFF ftu i[N/ ofjzd/ jB. T[jBK B/
dZf;nk fe fi; soQK fe;kBK ~ io{os j? seBhe d/ Bkb
i[VD dh T[;/ eVh ~ nZr/ tXkT[Id/ j'J/ n;hI fe;kBK ~
seBhe Bkb i'V oj/ jK. ;kvh ezgBh dk w[Zy T[d/F fe;kBK
~ r[DtZsk:[es T[sgkd T[jBK d/ y/sK se gj[zukT[Dk j?
sKfe T[j y/sh dk g{ok bkG b? ;eD.
i'J/b n?ro' d/ Bkb bfjbjkT[IdhnK c;bK
fe
fJz jk
34 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
ਕੰਪਨੀ ;wkuko www.krishijagran.com
B/ dh y/sh eoB tkb/ fe;kBK bJh ;G s'I tZvh y[Fypoh nko;B
ezgBh B/ gvbo pDk e/ d/ fdZsh j?. fJ; Bkb fe;kBK dk ;wK ns/ bkrs d'tK dh pus j't/rh. n;b ftu gzikp ;fEs nko;B n?ro' fJzv;Noh} ezgBh d/ wkoehfNzr w?B/io r[o{wzs f;zx B/ dZf;nk fe fe;kBK ~ g”d bkT[D bJh ebNht/No Bkb uko tko y/s ftu x'b pBkT[Dk g?Idk j?. fi;d/ ekoD ;w/I ns/ bkrs d't/I finkdk nkT[Id/ jB. fJ; bJh ezgBh B/ fe;kBK dh io{os ~ fXnkB ftu oZye/ gvbo Bkb e/tb fJe jh tko y/s ftu x'b pDkfJnk fi; Bkb e/tb fJe tko ftu th y/s ftu x'b pD iKdk j?. finkdk v{zxkJh tkb/ x'b d/ ekoD c;bK dk uzr/ sohe/ Bkb ftek; j[zdk j?. 30 jiko tkb/ fJ; gvbo ~ fe;/ th Nq?eNo ftu bk e/ T[g:'r ehsk ik ;edk j?. xZN ehws d/ Bkb finkdk T[g:'rh j'D eoe/ fe;kBK ~ ekch g;zd nk fojk j?.
rb; gqkJht/N fbfwN/v ezgBh feqFh :zso fBowksk
ezgBhnK ftu ikfDnk gSkfDnk BK j?. gzikp dh fJj
ezgBh nkgD/ jkJh e[nkfbNh T[sgkdK Bkb gzikp ftu jh
BjhI ;r'I d/F Go ftu nkgDh nbr gSkD pDk u[Zeh j?.
j[D F/to n?Iv Fo?vo pDk e/ fe;/ ezgBh s'I fgZS/ Bk j'D dk
T[dkjoD g/F eo fdZsk j?. ezgBh d/ vkfJo?eNo ntdhg
G'rb B/ dZf;nk fe fJ; wFhB Bkb c;b T[sgkdB ftu
tkXk j'D dk nB[wkB j?. nfijk fJ; bJh fe c;bK d/
T[sgkdB ftu tkXk T[d'I jh j[zdk j? id'I c;b ftu Gog{o
g”Fe sZsK ;fjs j'o sZsK dh T[fus wksok fwbdh j?. fJ;d/
bJh fwZNh ftu ykd dh T[fus wksok j'Dk io{oh j[zdk j?.
Fo/vo y/s ftu pu/ c;bK d/ ntF/FK ~ S'N/ N[efVnK ftu
eZN e/ fwZNh ftu fwbk fdzdk j?. fijVk e[M ;w/I pknd ykd
ftu pdbD Bkb nrbh c;b d/ T[sgkdB ftu brGr
20% dk tkXk eodk j?.
f;zukJh ftu ;o/Fm w'B'pbke gzg;?N
20% T[sgkdB tXkT[D ftu ;jkfJe G'rb;
Xdh ewo s'V wfjzrkJh Bkb fiE/ ;wki dk jo tor
go/FkB j? T[E/ ;ko/ ;wki dh G[Zy d/ g{osh eosk fe;kB
dh jkbs ioio j[zdh ik ojh j?. nfij/ ftu ;hfws fJzXB
dh ehws fdB'fdB tX ojh j?. nfij/ ftu xZN vhib dh
ygs d/ Bkb finkdk f;zukJh eoB tkb/ gzg dh io{os ;h
fi;dh g{osh phHn?;Hn?rohebuo fJzv;Nqh} B/ eo fdsh j?.
ezgBh d/ ;hJhU bthwhs f;zx B/ dZf;nk fe fe;kBK dh
io{os ~ fXnkB ftu oZye/ w'B'pbke gzg;?N bKu ehsk j?
fijVk fJe xzN/ ftu fJe bhNo vhib dh ygs eodk j?
ns/ 4X4 dk nkT[Ng[N fdzdk j?. nkeko ftu S'Nk j'D
eoe/ fJ; wFhB ~ fbnkT[D bikD ftu nk;kBh j[zdh j?.
Bkb jh f;zukJh th ibdh eodk j?. e/tb 26 jiko ehws
tkbk fJj gzg;?N fe;kBK ~ ekch g;zd nk fojk j?.
o'gkJh bJh y/s ftu x'b pDkJ/rk gvboM'
tG'
35n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
ਕੰਪਨੀ ;wkuko www.krishijagran.com
rGr ;kohnK ezgBhnK wB[Zy ~ fXnkB ftu oZye/
T[sgkd pDkT[IdhnK jB go n;hI G[b iKd/ jK fe fi;
d/F ftu brGr 47 eo'V gF{ j'D T[E/ gF{nK dh ewh Bkb
;wki nX{ok ofj iKdk j?. ckowb?Iv ezgBh B/ ;Nqk ohgo
bKu eoe/ fJj ;kfps eo fdsk fe T[;~ ;wki ftu wB[Zy
d/ Bkb Bkb gF{nK d/ G'iB dk th fXnkB j?. gokbh ~
;kVD Bkb fijVk ukok BFN j' iKdk ;h j[D T[j gF{nK dk
G'iB pD/rk. nfijk fJ;bJh fe ;Nqk ohgo nfijh wFhB j?
fijVh eDe dh gokbh s'I s{Vh pDkT[Idh j?. ezgBh d/ ihn?w
dhguzdo B/ dZf;nk fe fJe xzN/ ftu fJj wFhB 4 Nqkbh
N ;w/I ftu fe;kBK ~ finkdk bkG dtkT[D bJh g'N?N’
gbKNo wFhB nkb{ dh y/sh eoB tkb/ fe;kBK bJh
todkB ;kfps j' ojh j?. fJj rZb fBT{ ;tkB wbNhN/e
fbfwN/v ezgBh fbfwN/v ezgBh d/ ;hBhno fJzihfBno wBdhg
f;zx B/ ejh. w”ek ;h, jkb jh ftu gzikp feqFh :{Bhtof;Nh
ftu nk:'fis fe;kB w/b/ dk, fiE/ feqFh ikroD dh Nhw
Bkb rZbpks d/ d”okB Fqh f;zx B/ dZf;nk fe fJj wFhB
fe;kBK bJh todkB j?. fijVh nZX/ xzN/ ftu 5 thr/ ftu
nkb{ bkT[Idh j?. ;G s'I tZvh rZb fJ; wFhB ftu Bk sK
nkb{ eZND dh io{os g?Idh j? ns/ Bk jh ykd d/ Bkb
fwbkT[D dh. f;oc wFhB ftu pDh Nzeh ftu nkb{ ns/
ykd GoD/ g?Id/ jB. T[;d/ pknd fJj wFhB e/tb 30 fwzN
ftu 5 thr/ nkb{ dh fpikJh eo d/t/rh. :kBh gfjbK
fijVk ezw 5 fdB ftu j' ;edk ;h T[j fJj wFhB 30 fwzN
ftu g{ok eo/rh. fJ; wFhB dh ehws 85 jiko j?. Bkb
jh ;oeko tb'I S{N th fwb iKdh j?.
tk:{ gqd{FD s'I pukJ/rk u”go ns/ ;Nqk ohgo
;w/I dh pus d/ Bkb Bkb finkdk T[sgkdB - g'N?N' gbKNo Bkb
rksko tX oj/ gqd{FD ftu y/sh d/ :'rdkB ~
Bekfonk BjhI ik ;edk Gkt/I T[j gokbh ;VD Bkb j'
fojk j't/ iK o;kfJfDe T[otoeK d/ gq:'r Bkb. finkdkso
fe;kB gokbh ftu nZrk bk fdzd/ jB fi; Bkb gF{nK dk
ukok sK BFN j[zdk jh j? Bkb jh gqd{FD c?bdk j?. fJ;
;wZf;nk s'I r[o{pki n?rohebuo toe; ezgBh B/ S[Nekok
dtk fdZsk j?. ezgBh d/ w?B/io nftBkF Fowk B/ dZf;nk fe
ezgBh tb'I ;Nqk ohgo wFhB bKu ehsh rJh j? fijVh gokbh
s'I s{Vh pDkT[Idh j?. fJe xzN/ ftu fszB NqkbhnK s{Vh dhnK
pD iKdhnK jB. fi; Bkb gF{nK dk G'iB fsnko sK j[zdk
jh j? Bkb jh gqd{FD th ezNo'b ftu ofjzdk j?. fJ;/ eqw
ftu Fqh Fowk B/ dZf;nk fe ezgBh B/ M'B/ dh gokbh bJh
u”go wFhB bKu ehsh j? fJj wFhB M'B/ dh gokbh ~ S'N/
N[efVnK ftu pDk e/ y/s dh fwZNh ftu fwbk fdzdh j? fijVh
ykd d/ o{g ftu pdb ikD Bkb brGr 20% T[sgkdB
ftu fJikck j[zdk j?.
ckowb?Iv B/ bKu ehsk ;Nqk ohgo
s{Vh eZYdh j?. 2 bZy 30 jiko dh fJj wFhB fJe xzN/ ftu
e/tb 5 bhNo vhib d/ o{g ftu fJzXB b?Idh j?. nfij/ fe;kB
fijV/ y/sh d/ Bkb gF{ gkbB th eod/ jB, T[jBK bJh fJj
;G s'I tfXnk wFhB j?.
b
b xZ
38 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
ਕੰਪਨੀ ;wkuko www.krishijagran.com
ikp oki dh gqf;ZX ezgBh g”b n?rohebuo fJzv;Nqhi d/ o'Nkt/No
fe;kBK ~ ekch g;zd nk oj/ jB. fJ; rZb ftu e'Jh Fe BjhI fe
e'Jh th T[u r[DtZsk:[es T[sgkd jh ezgBh dk BK o”FB eoB d/ Bkb
Bkb ftek; ftu rsh gqdkB eod/ jB. jkb jh ftu gzikp feqFh
:{Bhtof;Nh ftu nk:'fis fe;kB w/b/ ftu g”b ezgBh d/ o'Nkt/No ~
fe;kBK dh yk;h b'efgqnsk fwbh. feT[Ife fJ; o'Nkt/No ftu wbNh
;ghv r/no brdk j?. Bkb jh fJ;d/ ;hv fvqb bkT[D Bkb i[skJh d/
Bkb Bkb fpikJh th j' iKdh j?. ezgBh d/ wkfbe Gog{o f;zx B/ dZf;nk
fe ezgBh ftu jo T[sgkd fe;kBK dh wzr ~ fXnkB ftu oZye/ pDkJ/
iKd/ jB. 75,000 d/ fJ; o'Nkt/o ftu oki ;oeko d/ nB[;ko nB[dkB
th fwb iKdk j?. Bkb jh T[jBK B/ dZf;nk fe ezgBh B/ fszB wkvbK ftu
tb 49,000 ftu fJe nfijk Eo?Fo bKu j'fJnk j?
fi;dk T[g:'r fJe iK d' BjhI ;r'I ;kohnK c;bK dh
v{zxkJh ftu T[g:'r ehsk ik ;edk j?. fJ; Eo?Fo dk bKu
T[sokyzv ;fEs ezgBh i? r[o{d/t j?. ezgBh d/ n?wvh pzFhXo
B/ dZf;nk fe fJ; Eo?Fo Bkb fJe xzN/ ftu d' s'I fszB
e[fJzNb nBki fBebdk j?. fJ; ftu eDe, M'Bk, uBk,
w;{o, dkb nkfd fBebdk j?. Bkb jh S'N/ nkeko dk j'D
eoe/ fes/ th nk;kBh Bkb bkfJnk ik ;edk j?. fJ;
Eo?Fo dh fBoXkfos ehws ftu feqFh ftGkr tb'I nB[dkB
th fwb ikJ/rk. fJj Eo?Fo wbNheqkg j'D eoe/ fe;kBK d/
ftu ekch b'efgqn j' fojk j?.
M'B/ d/ yogstko s'I fwb frnk S[Nekok
;kohnK c;bK ftu T[g:'rh i? r[o{d/t Eo?Fo
B'e?w fJzvhnk gqkJht/N fbfwN/v ezgBh nkgD/ feqFh
o;kfJD T[sgkdK bJh d/F Go ftu BK sK ewk jh
u[Zeh j? Bkb jh ftd/FK ftu th nkgDh gSkD dh w'jski BjhI
j?. T[E/ jh d{i/ gk;/ fe;kBK dh fJZSk tXhnk s'I tXhnk c;b
dk T[sgkdB eoe/ finkdk bkG gqkgs eoB dh j[zdh j? go
M'B/ dh c;b ftu yogstko dh ;wZf;nk Bkb fe;kB nzdki/
d/ nkXko s/ T[sgkdB gqkgs BjhI eo gkT[Id/. fJ;/ ;wZf;nk
d/ jZb bJh ezgBh B/ ck;Nfwe; yogstko bKu ehsk j?.
ezgBh d/ N?o/Noh ;/b; w?B/io nF'e e[wko w/jsk B/ dZf;nk
fe ck;Nfwe; yogstko ~ ezgBh B/ M'B/ dh c;b ~ fXnkB
ftu oZye/ pDkfJnk j?. fi;~ vhJ/gh d/ Bkb fwbke/
fSVekn eo ;ed/ jK iK fco g”d bkT[D d/ fszB fdB d/
nzdo o/s ftu fwbke/ fSVek ehsk ik ;edk j?. fe;kBK dh
;[ftXk ~ fXnkB ftu oZye/ ezgBh B/ fJe bhNo, gzi bhNo
ns/ d; bhNo d/ g?eN pDkJ/ jB fi;d/ T[g:'r Bkb M'B/
dh c;b ~ yogastko s'I w[es ehsk ik ;edk j?.
b/io n?Iv b?tbo bKu ehs/ jB. fi;dh ehws
3 bZy 40 jiko d/ brGr j?. fJ;/ soQK ezgBh
ftu j'o feqFh :zso th fe;kBK dh io{os ~
fXnkB ftu oZye/ pDkJ/ iKd/ jB.
g”b o'Nkt/No ns/ b/io
n?Iv b?tbo dh tXdh b'efgqnsk
gz
f;
e/
39n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
ਕੰਪਨੀ ;wkuko www.krishijagran.com
sh d/ T[geoD pBkT[D ftu d[fBnk ftu ikDh gSkDh ezgBh j'Ivk s'I fe;kB uzrh soQK ikD{ jB. fJj ezgBh fe;kBK dhnK io{osK ns/ T[jBK d/ y/sK dhnK io{osK s'I uzrh soQK tkfec j?. j'Ivk brksko nkgD/ T[sgkdK dh fJe tZvh y/g fe;kBK bJh w[jZfJnk eokT[Idh ojh j? ns/ ;w/I ;w/I s/ Bt/I T[sgkd b? e/ nkJh j?. fJ;/ eqw ~ nZr/ tXkT[Id/ j'J/ j'Ivk B/ jkb jh ftu j?dokpkd d/ okw'ih f;Nh ftu nkgDk BtK T[sgkd bKu ehsk.
fJ; Bt/I T[sgkd dh fizBh skohc ehsh ikJ/ T[Bh jh xZN j?. :ehBB s[;hI j'Ivk d/ fJ; Bt/I feqFh T[geoD pko/ ikBD bJh p/skp j't'r/. j'Ivk B/ jkb jh ftu j'Ivk n?c 300 fNbZo j?dokpkd d/ f;Nh ftu bKu ehsk j?. fJj fNbZo r[DtZsk Bkb Gog{o j?, fJj pj[-T[dFh fNbo eJh y{phnK tkbk j?. nk;kBh Bkb fJ; fNZbo ~ ukfbs ehsk ik ;edk j? ns/ y/s bJh sK fJ; dhnK y{phnK d/ pko/ dZ;D dh io{os jh BjhI. j'Ivk ihn?;-80 fJziB d/ Bkb 4 ;Nq'e, fJe f;bzvo d/ Bkb j? fJj fNbo 3600 okT[Iv gqsh fwzN Bkb ezw eodk j?. fJ; ebNht/No ~ Y F/g ftu pkiko ftu fbnKdk frnk j?. fJ; 1320X550X945 vkfJw?BFhnB Bkb fJ; dk tiB pj[s jh xZN, f;oc 37 feb' j?. fJe fe;kB nk;kBh Bkb ;wM ;edk j? fe jbe/ tiB ns/ nZs-nkX[fBe seBhe Bkb b?; fJ; fNbo ~ nk;kBh Bkb xo s'I y/s se fbnKdk ik ;edk j?. j'Ivk n?c 300 ~ nk;kBh Bkb ;NkoN ehsk ik ;edk j?. cb, ;pihnK, egkj, rzBk ns/ c[ZbK dh y/sh ftu i[skJh ;w/I d' g”fdnK d/ ftu dh d{oh 305 fwHwhH se pDkT[Idk j?. fJj pj[s jh ekoro T[sgkd j?. nfijk feqFh :zso j'Ivk B/ Gkos ftu gfjbh tko pDkfJnk j?. fiE'I se fJzXB dh rZb j? fJ;dk
y/s dk pkj{pbh, j'Ivk n?c 300 fNbo
j[D fe;kBK dh go/FkBh dk j't/rk nzs,j'Ivk d/ Bt/I fNbo Bkb
j[D fe;kBK dh go/FkBh dk j't/rk nzs,j'Ivk d/ Bt/I fNbo Bkb
40 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
g?No'b N?Ie 1H5 bhNo dk j?. fJ;d/ fJbktk 0H5 bhNo gqsh xzNk d/ Bkb brksko 2H8 xzN/ se ezw eo ;edk j?. fJj ekch wip{s j?. fJ;dh wip{sh bJh fJ; ftu w?Nb FhN dk gq:'r ehsk frnk j?. fJ; ftu 2H3 n?uHghH d/ fJziB dk gq:'r ehsk frnk j?. fit/I fe ;ko/ ikDd/ jB fe nZieb y/sh ftu seBhe dk T[g:'r ehsk ik fojk j? ns/ fe;kB th nkX[fBe fe;kB pDdk ik fojk j?. nfijhnK seBheK dk fJ;s/wkb nZi d/ ;w/I ftu pj[s io{oh j? fi; Bkb fe fe;kB nZr/ tX ;eD fJ; bJh T[jBK dh io{os ~ t/yd/ j'J/ j'Ivk B/ fJj pj[-T[d/Fh fNbo ~ Gkosh pkiko ftu fbnKdk j?. fijBK fe;kBK e'b y/sh dh iwhB xZN j? fJj T[jBK bJh pj[s jh T[g:'rh feqFh T[sgkd j?. fJ; fNbo Bkb fJe fe;kB nk;kBh Bkb nkgD/ y/s dh i[skJh d/ Bkb d{i/ fe;kBK d/ y/sK ftu i[skJh eoe/ nkgD/ bJh j'o nkwdBh eo ;edk j?. fJj fJe fe;kB bJh eqKshekoh :zso d/ o{g ftu T[gbpX j?. nkws”o s/ t/fynk ik fojk j? fe fe;kB feqFh d/ wfjzr/ T[geoD BjhI yohd gkT[Id/ fi; Bkb fe y/sK dh uzrh soQK fBokJh r[vkJh BjhI j' gkT[Idh. fJ;/ ;wZf;nk ~ t/yd/ j'J/ ns/ ;wMd/ j'J/ j'Ivk T[jBK dhnK T[whdK s/ yok T[sfonk j? ns/ fe;kBK ~ d/ fdZsk fJe BtK eqKshekoh T[sgkd- j'Ivk n?c 300 fNbo. fe;kB fJ; fNbo d/ Bkb uzrh ewkJh eo ;ed/ jB. ;G s'I yk; rZb fJj S'N/ ns/ Bkowb fe;kBK d/ piN ftu j?. fJj feqFh :zso j'Ivk B/ pj[s fdbfyuthI ehws 39550 o[gJ/ s/ pkiko ftu g/F ehsk j?. fe;kBK bJh fJj o'irko dk tfXnk ifonk j?. fJ; T[sgkd dh finkdk ikDekoh bJh fe;kB j'Ivk d/ N'b coh Bzpo 1800-200-4007 s/ ;zgoe eo ;ed/ jB.
y/
ਕੰਪਨੀ ;wkuko www.krishijagran.com
s[jkv/ ;z;EkB dh ;EkgBk ed'I j'Jh ns/ ;z;EkB dk T[d/F eh j?<
e/Idoh gzSh nB[;zXkB ;z;EkB, fJiZsBro, po/bh dh ;EkgBk 2 Btzpo, 1979 ~ j'Jh. fJ; ;z;EkB dk gqw[Zy T[d/F Gkos ftu e[Ze[N gkbB ns/ fJ; e[Ze[N y/so Bkb brd/ y/soK ~ tXktk d/e/ d/F ~ e[e[ZN T[sgkdB ftu nksw-fBoGo pBkT[Dk j?. fJ;d/ fJbktk d/F ftu e[e[ZN ftfrnkB f;Zfynk, nB[;zXkB ns/ gq;ko ~ gqrsh d/Dk j?.
toswkB ftu s[jkvk ;z;EkB d/F ftu feZE/ feZE/ ezw eo fojk j?<
toswkB ftu e/Idoh gzSh nB[;zXkB ;z;EkB, fJZisBro po/bh ftu ns/ fJ;dk fJe y/soh e/Ido G[tB/Fto ftu ;Ekfgs j?. fJ;d/ fJbktk ;z;EkB tZb'I Gkos d/ fGzB fGzB okiK ns/ e?Ido Fkf;s gqd/FK ftu T[sfeqFN e[e[ZN ihtdqt ;gbkJh ehsk frnk j? fi; ftu ekch b'eK ~ o'}rko gqkgs j' fojk j?. Bkb jh e[e[ZN gkbB ftu th b'eK dk brkt fdB' fdB tX fojk j? fi; Bkb ekch b'e bkG gqkgs eo oj/ jB.
;z;EkB ftu jkb/ se eh eh fo;ou j' u[eh j?<
e/Idoh gzSh nB[;zXkB ;z;EkB nkgDh ;EkgBk d/ pknd s'I s'I brksko
nkgD/ T[d/F d/ nB[o{g e[e[ZN ftek; ns/ T[EkB d/ y/so ftu nkgDh nfjw G{fwek fBGk fojk j?. fgSb/ brGr uko dFeK ftu d/F ftu e[e[ZN y/so ftu nG{sg{ot gqrsh j'Jh fi; ftu fJ; ;z;EkB dk :'rdkB wjZstg{oB j?. d/F ftu e[e[ZN ftek; dh :ksok ftu fJj ;z;EkB ohV dh jZvh dh G{fwek fBGk fojk j?. ;z;EkB ftu ub oj/ nB[;zXkB ns/ ftek; d/ ezwK d/ ubd/ e[e[ZN y/so ftu eJh wjZstg{oB :'rdkB fdZs/ fijBK ftu'I e[M gqw[Zy :'rdkB jBL
1H T[sfeqFN iBB dqt dk ftek; ns/ gq;ko-ekoh B;b ;[Xko gfo:'iBktK d/ nzsors w[orh-b/no ns/ pqkfJbo, psy, pN/o, Noeh, frBh ckT{b dhnK T[BZs c;bK dk ftek; ehsk j?. fJ; ftu b/no dh ekoh fgqnk ns/ ekoh ;'Bkbh (;[Bfjok nzvk d/D tkbh) ns/ dthT[d/Fh-ekoh d/t/Ido gqw[Zy jB. pqkfJbo ftu ekohpo' fwqs[T[Ii/, ekohpq' NqkghekBk fJ; ;z;EkB ftu ftef;s ehs/ rJ/ jB. igkBh pN/o dhnK 6 B;bK – ekoh T[sw, ekoh Ft/sk, ekoh T[itb, ekoh gosk, ekoh ;[Bfjoh ns/ ekoh pqkT[B dk ftek; fJ; ;z;EkB ftu ehsk frnk. ekoh ftokN Noeh, Ft/skwpoh, ekdzpoh ns/ fuskwpoh frBh ckT[b dhnK B;bK ftef;s ehshnK. rqkwhB
e[e[ZN T[sgkdB ~ rsh d/D bJh ekoh fBoGhe, ekoh fFnkwk, fjsekoh, T[gekoh fijhnK B;bK ~ d/;h w[orh d/ ;zeoD d[nkok ftef;s ehsk frnk. y/soh e/Ido, G[tB/Fto ftu psy dhnK B;bK- ykeh e/wp/b, g/feB, w'sh ns/ d/;h psyK ~ ftef;s ehsk frnk. T[go'es ;ko/ iBB dqtn Gkos d/ brGr ;ko/ okiK ftu ng{osh ehs/ rJ/ jB ns/ d/F ftu fJjBK dh ekch finkdk wzr th j?.
2H gzSh nkjko d/ y/so ftu ;z;EkB d[nkok t?ebfge nkjko ;z;kXBK dh r[DtZsk ftFb/FD eo T[jBK ~ gzSh nkjko ftu fwFfos eoB dk wkBeheoD th ehsk frnk. fGzB fGzB gqsh-g”Fe sZsK ~ xZN eoe/ gzSh nkjko dk T[ZuheoD ehsk frnk. gzShnK dh T[wo, tor, w”;w ns/ T[sgkdB ;so d/ nB[;ko nkjko ;{so ftef;s ehs/ rJ/ ns/ xZN bkrs ns/ b'eb T[gbpXsk d/ nB[;ko ;;sk nkjko pBkT[D bJh @w/e chv# BK dk ezfgT{No gq'rqkw ftef;s ehsk frnk.
3H e[e[ZN d/ gqiBB Fwsk ftek; bJh th T[Zu gZXoh nB[;zXkB fJ; ;z;EkB ftu ehs/ rJ/. w[orh ns/ pN/o d/ thon sB[ekoe dk ftek; ns/ wkBeheoD ehsk frnk.
4H fGzB gqeko dh nktk;h gqDkbh ns/ b'eb uhiK dh T[gbpXsk nB[;ko
T[so gqd/F dk fJZisBro nkgD/ nkg ftu fJe gSkD oZydk j? feT[Ife gzShnK Bkb
;B/j ;kvh ;z;feqsh dk nfjw fjZ;k fojk j?. nfij/ ftu po/bh d/ fJiZsBro dh rZb
jh fBokbh j?. fiE/ J/Fhnk dk gfjbk gzSh nB[;zXkB e/Ido fijVk brGr 37 ;kb s'I
brksko gzShnK dh ufjujkN Bkb r{zi ftu tkXk eo fojk j?. nfijk y[FB[wk ;EkB
fiE/ ;Ekfgs e/Idoh gzSh nB[;zXkB Bkb g{ok tksktoD gzShnK d/ wX[o e'bkjb Bkb
Gfonk ofjzdk j?. ;z;EkB d/ vkfJo?eNo vkH i/Hn?wHeNkfonk th fJjBK gzShnK ~
gfotko d/ pokpo fgnko fdzd/ jB.
vkH eNkfonk Bkb w[bkeks d/ d”okB rZbpks d/ e[M nzF-
nkgDh fo;ou eoe/ ftd/FK ftu th wFj{o j? @ekoh#L vkH eNkfonk
fJzNoftT{ www.krishijagran.com
41n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
;;s/ e[e[ZN nktk; d/ wkvb th ftef;s ehs/ rJ/ jB.
5H ;z;EkB d[nkok nzvk ns/ e[e[ZN wk; d[nkok brGr 18 T[sgkdB ftef;s ehs/ rJ/. fJjBK T[sgkdK dh wkBehfeqs ftXh ~ th ;z;EkB d[nkok ftef;s eoe/ fJjBK dk gq;ko ehsk frnk j?.
s[jkv/ ;z;EkB dh nZr/ dh :'iBk eh j?<
;z;EkB e[e[ZN y/so ftu ftek; bJh feqs;zebg j?. GftZy ftu ;z;EkB ftu fGzB fGzB e[e[ZN gqikshnK dk T[sgkdB gZXo tXkT[D ns/ ftgohs ibtk:{ ftu T[sgkdB bJh ;eFw ;Nq/B ftef;s eoB s/ i'o fdsk ikJ/rk. Bkb jh e[e[ZN g'FD ~ ;;sk pBkT[D bJh t?ebfge ykdK dk ftFb/FD eo e[e[ZN nkjko ftu ;fwFoD gZXo dk wkBeheoD ns/ nkjko o{gKsoD deFsk ;[XkoB dh fdFk ftu th nB[;zXkB ehs/ ikDr/. ftftX e[e[ZN gqikshnK d/ thon sB[ekoeK dk ftek; eo feqfsqw roGkXkB seBhe dk ftek;, e[e[ZN wk; ns/ nzv/ d[nkok w[Zb tofXs ;tk;Egoe e[e[ZN T[sgkdK dk ftek; eoBk, fJ;d/ Bkb jh fGzB fGzB gq;ko wkfXnwK dk gq:'r eo e[e[ZN gkbB ~ b'efgqn pBkT[D s/ i'o fdsk ikJ/rk. fGzB fGzB ftfFnK s/ finkdk ;so s/ nB[;zXkB ehs/ ikDr/.
s[jkv/ ;z;EkB s'I wkor doFB gqkgs eoe/ fezB/ gqshFs b'e bkG b? oj/ jB<
fJ;dk ;Nhe nKebB bkT[Dk ;zGt BjhI j? go d/F d/ fGzB fGzB fjZf;nK s'I nB/e f;ybkJheosk ns/ bkGeosk ;z;EkB d[nkok fdsh rJh f;ybkJh ns/ ;bkj s'I bkG u[ed/ jB. fJ;d/ fJbktk ;z;EkB d[nkok jo ;kb fGzB fGzB e[e[ZN gqikshnK d/ brGr 70-80 jiko iBB dqtn ;ko/ d/F d/ e[e[ZN gkbeK ns/ T[dfwnK ~ ;gbkJh ehs/ iKd/ jB.
fe; soQK d/ gzShnK dk gkbB eo e/ ;G s'I finkdk bkG gqkgs ehsk ik ;edk j?<
e[e[ZN gkbB s'I ;w[fus bkG nofis eoB bJh T[sfeqFN B;b, ;wg{oD fwFoD nkjko, T[fus nktk; ftt;Ek ns/ ;kc ;ckJh, o'r-fBdkB ns/ NhekeoD gqw[Zy ;szG jB. finkdk bkG nofis eoB bJh ftfrnkfBe ftXhnK ngBk e/ e[e[ZN gkbB d[nkok finkdk s'I finkdk bkG ewkfJnk ik ;edk j?.
nkgD/ ;z;EkB d/ pko/ e[M dZ;Dk ukj'r/<
nkgD/ ;z;EkB d/ pko/ w?I fJjh efjDk ukjKrk fe fJj ;z;EkB J/Fhnk wjkdhg ftu gzShnK d/ nB[;zXkB ns/ ftek; bJh pDkfJnk frnk gfjbk ;z;EkB j?. fJ; ;z;EkB B/ eJh nfij/ nB[;zXkB ehs/ fi; Bkb fJ;dh rfowk d/F ftd/F ftu tXh j? ns/ Bkb jh okFNo dk wkB th tXkfJnk j? ns/ fJ;d/ bJh fJ; ;z;EkB B/ eJh ntkov ns/ ;zwkB th fiZs/ jB.
;wki bJh e'Jh ;zd/F<
w?I okFNo d/ e[e[ZN gkbeK, ;hwKs ns/ G{whjhB feqFeK ~ ;zd/F dDk ukj[zdk jK fe e[e[ZN gkbB ihftekgoiB ns/ T[dw dk fJe nk;kB ns/ xZN bkrs tkbk T[gkn j?. fJ;~ fe;kB GkJh nkgDh y/sh fe;kBh iK gF{ gkbB d/ ezw d/ Bkb th bx{ gZXo s/ ngBk ;ed/ jB. Bkb jh fJj T[u gZXoh gq'NhB gqdkB eo e[g'FD dh ;wZf;nk s'I S[Nekok gkT[D dk th fJe gqGkth T[gkn j?. w?I nkgD/ e[e[ZN gkbe GoktK ~ efjDk ukj[zdk jK fe fJj ;z;EkB jw/FK s[jkvh ;/tk bJh ssgo j?. e[e[ZN ;zpzXh e'Jh ikDekoh, ;bkj iK ;jkfJsk d/D bJh fJj ;z;EkB s[jkvk ;tkrs eodk j?.
gq;s[sh- wBhF u”jkB
;ztkddksk, feqFh ikroD, BthI fdZbh
w'pkfJb- 9891335460
Jhw/bL [email protected]
1 12 420 40 380 2 24 840 140 700 3 36 1260 260 1000 5 60 2100 600 150010 120 4200 1700 2500 15 180 6300 3300 3000
42 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
fJzNoftT{ www.krishijagran.com
grmI ru`q dI mUMgI dI kwSq
ikvyN kIqI jwvy?
lW mnu`KI Kurwk dw bhuq hI zrurI ih`sw hn [
pMjwb iv`c Awm krky ikswnW v`loN kxk �
Jony dw PsLI c`kr Apnwaux kwrn dwlW hyT rkbw
bhuq Gt igAw hY[v`soN iv`c lgwqwr ho rhy vwDy Aqy
dwlW dI pYdwvwr iv`c AweI KVoq kwrn pRqI
ivAkqI dwlW dI Kpq 70 gRwm qoN Gt ky 27 gRwm
rih geI hY jo ik ivSv ishq sMsQw dy imQy rozwnw
pRqI ivAkqI Kpq 80 gRwm pRqI ivAkqI qoN kwPI
G`t hY[ pMjwb iv`c dwlW hyT rkbw swl 2015-16
dOrwn 30 hzwr hYktyAr rkbw sI,ijs dw mu`K kwrn
Jony dI AgyqI lvweI kwrn ikswn Awm krky grmI
ru`q dIAW dwlW dI kwSq iv`c G`t idlcspI lYNdy
sn[swl 2011-12 dOrwn pMjwb iv~c Jony lvweI 10
jUn qoN pihlW krn dI mnwhI kwrn grmI ru`q dI
mUMgI dI kwSq 7800 hYktyAr rkby iv`c kIqI
geI[kyNdr srkwr v`loN clwey jw rhy kOmI AMn
sur`iKAw imSn iv`c dwlW dI kwsq hyTW rkbw Aqy
pYdwvwr iv`c vwDw krn hwVI 2010-11 dorwn ie`k
l`K hYktyAr rkby iv`c krn dw tIcw imiQAw igAw
hY[mUMgI dI kwSq kmwd dI Psl iv`c AMqr Psl
v`joN vI kIqI jw skdI hY [kxk dI ktweI qoN bwAd
Aqy Jony Kws krky bwsmqI dI lvweI qoN pihlW
grmI ru`q dI mUMgI dI kwsq krky ikswn ijQy vDyry
Awmdn lY skdy hn, auQy jmIn dI ishq vI sDwrI
jw skdI hY[ grmI ru`q dI mUMgI qoN vDyry pYdwvwr lYx
leI hyT ilKIAw qknIkW ApnwauxIAW cwhIdIAW
hn[
mUMgI dI Psl hornW dwlW nwloN vDyry grmI shwr
skx kwrn ies dI kwSq leI grm jlvwXU dI
zrUrq hY[ies dI kwsq leI cMgy pwxI dy inkws
vwlI Bl qoN ryqlI Bl vwlI zmIn bhuq hI FukvIN
hY[mUMgI dI kwsq leI do iksmW AYs AYm AYl 832
Aqy AYs AYm AYl 668 dI isPwrS kIqI geI hY[AYs
AYm AYl 832 iksm nUM PlIAW guiCAW iv`c l`gdIAW
hn Aqy iekswr p`kdIAW hn Aqy ieh qkrIbn 61
idnW iv`c p`k jWdI hY [ ies dI AOsqn pYdwvwr 4.6
kuieMtl pRqI eykV hY[ AYs AYm AYl 668 iksm
qkrIbn 60 idnw iv`c p`k jWdI hY Aqy AOsqn
pYdwvwr 4.5 kuieMtl prqI eykV hY[ieh iksm
Qir`p kIVy Aqy pIlI ic`qkbrI rog dw twkrw kr
skdI hY[
www.krishijagran.commUMgI dI kwSq
dw
43n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
kxk dI ktweI qoN bwAd Kyq nUM vwhux qoN bgYr
mUMgI dI kwsq zIro itl firl nwl kIqI jw skdI hY
[AYs AYm AYl 832 iksm leI 12 iklo Aqy AYs AYm
AYl 668 leI 15 iklo bIj pRqI eykV bIj vrqxw
cwhIdw hY [bIj nUM bIjx qoN pihlW kYptwn jW iQrm
3 gRwm pRqI iklo bIj dy ihswb nwl soD lYxw cwhIdw
hY[ jykr kxk dI ktweI kMbweIn nwl kIqI geI hovy
qW mUMgI dI kwsq hYpI sIfr nwl vI kIqI jw skdI
hY[ies dI ibjweI 20 mwrc qoN 10 ApRYl q`k 22.5
sY.mI. cOVIAW kqwrW iv`c Aqy 4 qoN 6 sY.mI. fUMGweI
qy krnI cwhIdI hY[buty qoN bUty dw Pwslw 7 sY.mI.
r~Kxw cwhIdw hY[ibjweI smyN 11 iklo XUrIAw Aqy
35 iklo fwieAw Kwd firl kr dyxI cwhIdI hY[
AwlUAW dI putweI qoN bwAd mUMgI dI kwSq ibnW koeI
Kwd dI vrqoN kIiqAW vI kIqI jw skdI hY[
drimAwnIAW Aqy BwrIAW zmInW iv`c mUMgI dI
kwsq bY`f plWtr nwl 67.5 sYNtImItr (37.5
sYNtImItr bY`f Aqy 30.0 sYNtImItr KwlI) cOVweI
vwly bY`f iqAwr krky do kqwrw pRqI bY`f 20
sYNtImItr dI dUrI qy kIqI jw skdI hY[ndInW dI
rokQwm leI pihlI gufweI ibjweI qoN 4 hPqy Aqy
dUjI aus qoN 2 hPqy bwAd krn dI isPwrs kIqI
jWdI hY[ies qoN ielwvw mOsmI Gwh Aqy cOVy p`qy vwly
ndInW dI rokQwm ndIn nwsk dvweI bwswiln 45
eI sI 600 imlIiltr pRqI eykV nUM cMgy iqAwr kIqy
Kyq iv`c ibjweI qoN pihlW iCVkwA krky kIqI jw
skdI hY [ dvweI dy iCVkwA qoN bwAd ausy idn mUgI
dI ibjweI kr dyxI cwhIdI hY[ibjweI qoN do idnW dy
AMdr ie`k iltr pYNfImYQwiln 30 eI.sI. nUM 150-
200 iltr pwxI iv`c Gol ky iCvkwA krn nwl vI
ndInW dI rokQwm kIqI jw skdI hY[lMmI aumr dy
ndInW dI rokQwm leI ibjweI qoN cwr hPiqAW
bwAd gufweI krnI cwhIdI hY
mOsm Aqy zmIn dI iksm dy Anuswr mUMgI dI
Psl nUM 3-5 pwxI lwaux dI isPwrS kIqI jWdI hY[
Psl nUM pihlw pwxI ibjweI qoN 25 Aqy AwKrI pwxI
55 idnW bwAd lwauxw cwhIdw hY[ Psl dI ktweI
jykr kMbweIn nwl krnI hovy qW 80 PIsdI PlIAW
p`kx qoN bwAd 800 imlIiltr grwmwkson
(pYrwkuiet)pRqI eykV 150-200 iltr pwxI dy Gol
iv`c iCvkwA krnw cwhIdw hY[Aijhw krn nwl p`qy
Aqy qxy jldI su`k jwdy hn Aqy ktweI sOKI ho jWdI
hY[ AgyqI brswq nwl Psl dy hox vwly nukswn qoN
bicAw jw skdw hY[
kIVy- mkOVy: mUMgI dI Psl qy Awm krky Qir`p
Aqy PlI Cydk suMfI hmlw krdI hY ijs nwl pYdwvwr
qy mwVw Asr pYNdw hY[Qir`p dw hmlw Pu`l inklx
smyN huMdw hY ijs nwl Pu~l Ku`lx qoN pihlW hI JV jwdy
hn[ieh kIVw bhuq Cotw gUVy BUry rMg dw huMdw hY[ies
kIVy dI rokQwm leI 600 imlIiltr tRweIzoPws 40
eI sI jW 100 imlIiltr fweImYQoeyt jW 100 im.il.
mYlwQIAwn jW 120 im.il. AYksIfYmItwn mIQweIl
25 eI.sI. nUM 80 qoN 100 iltr pwxI dy Gol iv`c
iCVkwA krnw cwhIdw hY[
PlI Cydk suMfI mUMgI dy p`iqAW,PlIAW Aqy Pu`lW
nUM Kw ky nukswn krdI hY[ies dy hmly dw pqw
nukswn vwly p`qy,PlIAW iv`c morIAW ,bUitAw hyT
zmIn au`qy gUVy hry rMg dIAW iv`TW qoN l`g jWdw hY[
ies kIVy dI rokQwm hmlw SurU hox qy spweInosYf 45
AYs sI jW 200 im.il. AYNfoskwrb 14.5 AYs sI jW
800 gRwm AYsIPyt 75 AYs pI pRqI eykV nUM 80-100
iltr pwxI dy Gol iv`c nYpsYk pMp nwl iCVkwA
krn nwl kIqI jw skdI hY[jykr zrUrq pvy qW
iCVkwA dubwrw kro[
qMbwkU suMfI: CotIAW suMfIAW kwly rMg Aqy v`fIAW
gUVy hry rMg dIAW huMdIAW hn[CotIAW suMfIAW JuMfW
iv`c p`iqAW dw hrw mwdw Kw ky p`iqAW nUM CwnxI kr
idMdIAW hn [v`fIAW suMfIAW p`iqAW dy nwl nwl
fofIAW,Pu`l Aqy PlIAW dw nukswn krdIAW
hn[ies kIVy dI rokQwm leI Psl dI ibjweI smyN
isr kro[ndInW Kws krky ie`tist/cup`qIdI rokQwm
kro [SurUAwqI hmly smyN pRBwvq bUty nUM nSt krky
suMFIAW dw Kwqmw kro[jykr hmlw izAwdw huMdw hY qW
150 im.il.nuvwkron 10 eI sI jW 800 grwm
AYsIPyt 75 AYs pIjW 1.5 iltr kloropweIrIPws nUM
100 iltr pwxI iv`c Gol ky iCVkwA kr idau jykr
loV pvy qW iCVkwA dubwrw kro[
fw AmrIk isMG
KyqIbwVI ivkws Apsr, gurdwspur
9463071919
www.krishijagran.commUMgI dI kwSq
44 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
grmI ru`q dI mUMgI Apnwau,
&slI iviBMnqw ilAwau
Bwrq ie`k KyqI pRDwn dyS hY[ ies dI bhuqI vsoN SwkwhwrI
hY ies krky ie`QoN dy lokW dw pRotIn dw mu`K swDn dwlW hn[
mUMgI dI dwl dw ies iv`c ivSyS sQwn hY[ pr ieh vI ie`k s`c hY
ik Bwrq hr swl lgBg 40 qoN 50 l`K dwlW dw AwXwq
krvwauNdw hY[ grmI ru`q dI mUMgI nUM kxk-Jony dy PslI c`kr iv`c
bVI AwswnI nwl pYdw kIqw jw skdw hY[ dwlW ijQy mnu`K nUM lwB
phuMcwauNdIAW hn au`Qy zmIn dI aupjwaU SkqI vDwauNdIAW hn
ikauNik ieh AwpxIAW jVHW dIAW gMFW iv`c mOjUd rweIzobIAm
bYktIrIAw dI mdd nwl hvw iv`coN nweItrojn gRihx krky aus nUM
zmIn iv`c jmHW krdIAW hn[ dwlW dI KyqI nUM auqSwihq krn
leI Bwrq srkwr vI keI qrHW dy auprwly kr rhI hY Aqyy ikswnW
dy KyqW qy numwieSW lgw ky ikswnW nUM dI dwlW dI KyqI krn v`l
pRyirq kr rhI hY[
mUMgI dIAW aunq iksmW:
1. AYs.AYm.AYl.-668: ies iksm dI ibjweI grmI ru`q
iv`c kIqI jWdI hY[ ies iksm dy bUty
KVHvyN, Coty k`d dy Aqy siQr vwDy
vwly huMdy hn[ ies iksm nUM &lIAW
gu`iCAW iv`c lgdIAW hn jo ik
ie`kswr pkdIAW hn[ hr &lI iv`c
10 qoN 11 dwxy huMdy hn[ ies iksm dy
dwxy bhuq moty Aqy cmkIly rMg dy huMdy
hn Aqy ies dI dwl suAwd bxdI
hY[ ieh iksm 60 idnW iv`c p`k
jWdI hY[ ies iksm dw AOsqn JwV
4.5 kuieMtl pRqI eykV hY[ ieh
iksm pIlI icqkbrI dy rog Aqy
Qir`p kIVy dw twkrw kr skdI hY[
2. AYs.AYm.AYl.-832: ies iksm
dI ibjweI grmI ru`q iv`c kIqI jWdI
hY[ ies iksm dy bUty KVHvyN, m`Dry
k`d dy Aqy siQr vwDy vwly huMdy hn[
ies iksm nUM &lIAW gu`iCAW iv`c
lgdIAW hn jo ik CyqI Aqy ie`kswr
(61 idnW) pkdIAW hn[ p`kx smyN
ies iksm dIAW &lIAW gUVy hry rMg
dIAW huMdIAW hn[ hr PlI iv`c 10
dwxy huMdy hn[ ies iksm dy dwxy
drimAwny Awkwr dy Aqy cmkIly hry
rMg dy huMdy hn Aqy ies dI dwl
suAwd bxdI hY[ ies iksm dw
AOsqn JwV 4.6 kuieMtl pRqI eykV
hY[
AYs.AYm.AYl.-668 AYs.AYm.AYl.-832
www.krishijagran.comgrmI ru`q dI mUMgI
Bw
45n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
kwSq dy FMg: ies ru`q dI mUMgI dI ibjweI leI
Kyq nUM Gwh Pus qoN rihq kr lvo[ ijs leI
zmIn nUM do iqMn vwr vwh ky hr vwr suhwgw mwr
ky iqAwr kr lvo[ kxk dI vwFI qoN bwAd mUMgI
dI ibjweI ibnW Kyq vwihAW vI kIqI jw skdI
hY[ jykr kxk dI vwFI h`Q nwl kIqI hovy qW
mUMgI dI ibjweI zIro itlyz ivDI nwl kro Aqy
jykr kxk dI vFweI kMbweIn nwl kIqI hovy qW
mUMgI dI ibjweI hYpI sIfr nwl kro[ ies qrIky
nwl ikswn vIr kxk dy nwV nUM A`g lgwaux qoN
vI bc jwxgy Aqy vwqwvrn vI dUiSq nhIN
hovygw[
ibjweI dw smW: ies ru`q dI mUMgI nUM 20 mwrc qoN
10 ApRYl q`k bIjo pr Psl nUM Agyqw nw bIjo ikauNik
ies nwl Psl dw jmwau G`t huMdw hY Aqy bhuqw
ipCyqw vI nw bIjo ikauNik p`kx smyN mOnsUnI bwirS
nwl JwV G`t skdw hY[
bIj dI mwqrw: AYs AYm AYl 668 dw 15 ik`lo
bIj pRqI eykV Aqy AYs AYm AYl 832 dw 12 ik`lo
bIj pRqI eykV pwau Aqy bIj nUM kYptwn/QIrm dvweI
3 gRwm pRqI ik`lo bIj dy ihswb nwl soD ky bIjo[
ibjweI smyN kqwr qoN kqwr dI dUrI 22.5 sYNtImItr
vwlI sIf-km-PrtIlweIzr fir`l nwl bIjo[ bIj
dI fUMGweI 4 qoN 6 sYNtImItr qoN izAwdw nw hovy[ ij`QoN
q`k ho sky ibjweI bY~f bxw ky hI kro ies nwl pwxI
dI bhuq b`cq huMdI hY [ bY~f plWtr kxk vwlw vI
vriqAw jw skdw hY ijs nwl 37.5 sYNtImItr cOVy
bY~f Aqy 30 sYNtImItr cOVI KwlI bx jWdI hY[ ies
qrHW hr bY~f qy mUMgI dIAW do kqwrW 20 sYNtImItr dy
Pwsly qy bIjIAW jw skdIAW hn[
KwdW: XUrIAw 11 ik`lo Aqy 100 ik`lo supr
PwsPyt pRqI eykV dy ihswb nwl fir`l nwl ibjweI
vyly pw idau[ jykr mUMgI AwlUAW dI Psl qoN bwAd
bIjxI hovy qW ies iv`c koeI Kwd pwaux dI loV
nhIN hY[
isMcweI: AOsqn 3-5 pwxI grmI ru`q dI mUMgI nUM
l`gdy hn[ pihlw pwxI ibjweI qoN 25 idnW bwAd
Aqy AKIrI pwxI ibjweI qoN 55 idnW bwAd lwau[
jykr ibjweI bY~fW au~pr kIqI geI hovy qW pwxI
lwaux smyN ies g`l dw iDAwn r`Ko ik pwxI hmySw
KwlIAW rwhIN lgwau Aqy pwxI bY~fW au~pr nw cVHn
idau[ bY~fW nwl ibjweI krky AsIN qkrIbn ie`k
cOQweI pwxI dI b`cq kr skdy hW[ ies qoN ielwvw
ies nwl Psl dw JwV vI vD jwvygw[
ndInW dI rokQwm: ndInW dI rokQwm ie`k qoN do
gofIAW krky kIqI jw skdI hY[ pihlI gofI ibjweI
qoN 4 h&qy bwAd Aqy jykr loV pvy qW dUjI gofI ies
qoN pMdrW idnW bwAd kro[ rswiexk ivDI nwl vI
ndInW dI rokQwm kIqI jw skdI hY[ ies leI 600
imlIiltr bwswiln 45 qwkq pRqI eykV 200 iltr
pwxI iv`c Gol ky ibjweI qoN pihlW Kyq iv`c cMgI qrHW
iCVk idau Aqy qurMq bwAd mUMgI dI ibjweI kr idau
jW stONp 30 qwkq nUM 600 qoN 1000 imlIiltr pRqI
eykV nUM 200 iltr pwxI iv`c Gol ky ndInW dy puMgrn
qoN pihlW ibjweI qoN do idnW dy AMdr-AMdr iCVk
idau[
ktweI: Psl dI ktweI audoN kro jdoN 80
pRqISq Psl p`k jwvy[
AYs.AYm.AYl.-668 AYs.AYm.AYl.-832
rjnI Srmw Aqy lvlIS grg
Psl ivigAwn ivBwg Aqy pswr isiKAw ivBwg
pI ey XU luiDAwxw
www.krishijagran.comgrmI ru`q dI mUMgI
46 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
jK. ;kv/ e'b ;G soQK d/ gq'veN jB
fijV/ fe;kBK ~ y/sh bJh io{oh j[zd/
jB.
p?Ie dhnK fejV/ fejV/ okiK ftu
poKuK jB<
vh;hph p?Ie dhnK 17 ;N/NK ftu
poKuK jB ns/ p?Ie e'fFF eo fojk j?
fe T[j g{o/ d/F d/ jo oki ftu nkgDh
Fkyk y'b ;e/.
Nq?eNo b'B bJh p?Ie dh eh ekoi
gqDkbh j?<
p?Ie rkje Bkb ns/ vhbo
fv;NqhfpT{No Bkb rZbpks eod/ jB.
n;hI eJh T[sgkd pBkT[D tkbhnK
ezgBhnK Bkb f;ZX/ ;zgoe oZyd/ jK fi;
Bkb fe;kBK ~ j'o nk;kBh Bkb b'B
fwb ;e/. ;kv/ n?r}hfeT{fNt fgzv
;hph p?Ie fbfwN/v fe;kBK dk
fJe nfijk ;kEh j? fijVk
w[Ffeb xVh ftu T[jBK dk ;kE fdzdk
j?. p?Ie Bk f;oc fe;kBK ~ eq/fvN
ekov fdzdk j? ;r'I fe;kBK ~ nk;kBh
Bkb b'B th fdzdk j?. p?Ie fe;kBK
dhnK ;kohnK io{osK dk fynkb oZyd/
j'J/ ;oekoh ;ehw d/ pko/ fe;kBK ~
ikD{ eokT[Idk j?. p?Ie dhnK 17 okiK
ftu 176 poKuK jB ns/ d' e/Ido
Fkf;s gqd/FK ftu. vh;hph p?Ie rkjeK
~ fJzNoB?N ns/ w'pkfJb p?fezr Bkb
i'Ve/ oZydk j?. p?Ie N?eBkb'ih Bkb
uZbD ftu ftFtk; oZydk j?. fJj
Gkosh foiot p?Ie d[nkok ftfB:fws
tfDZie p?Ie j?. feqFh ikroD Nhw B/
Bo/Ido BkE fwFok fijV/ p?Ie d/ j?v
nkc n?rohebuo Bkb ;zpzfXs ezw
t/yd/ jB, Bkb rZbpks eoe/ ikfDnk
fe fe;kBK ~ fe; soQK p?Ie ;[ftXktK
fdzdk j? ns/ ;oeko dhnK ;ehwK d/
sfjs fe;kBK ~ fezBk ckfJdk j[zdk j?.
p?Ie dh gkfb;h ns/ gq'veN; d/ pko/
ftu dZ;' fijV/ s[;hI fe;kBK ~
T[gbpX eokT[Id/ j' ns/ nfijh
gkfb;h fijVh fe;kBK ~ f;ZX/ s”o s/
ckfJdk d/t/<
p?Ie fe;kBK ~ eJh gq'veN
w[jZfJnk eokT[Idk j?. n;hI fe;kBK ~
eJh T[geoDK s/ fit/I Nq?eNo,
jkot?;No b'B fdzd/ jK. p?Ie fe;kBK
~ eq/fvN ekov th T[gbpX eokT[Idk j?
ns/ jkJh N/e y/sh bJh nbr s'I b'B
dk fJzsikw j?. n;hI fe;kBK ~ i/to s/
ns/ xo pBkT[D bJh j'w b'B th fdzd/
fgzv ftu ik e/ g[ZSskS eod/ jB fe
fejBK fe;kBK ~ b'B ukjhdk j? ns/
T[jBK dk g{ok ;fj:'r ehsk iKdk j?
b'B dtkT[D ftu.
p?Ie dh eh ftnki do j?< eh T[j ;ko/
okFNoh feqs p?IeK fijh jh j?<
fJj rkje dh io{os s/ fBoGo
eodk j? fe T[;~ fezBk b'B ukjhdk
j?.
eh p?Ie pNkJh dh iwhB s/ fe;kBK ~
b'B T[gbpX eokT[Idk j?<
p?Ie fe;kBK ~ brGr 99%
b'B Nq?eNo s/ T[gbpX eokT[Idk j?.
pNkJh dh iwhB s/ E'Vk finkdk ;wK
brdk j? feT[Ife fJ; soQK d/ b'B bJh
ekch bzp/ gq';?; s'I r[ioBk g?Idk j?.
fe;kBK dk d';sL vh;hph p?Iewww.krishijagran.comfJzNoftT{
vh
47n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
rkje ~ iwhB d/ g/go p?Ie ftu iwK
eokT[D/ j[zd/ jB. n;hI T[; iwhB d/
g/go ~ f;eUfoNh okFh d/ s”o s/ oy
b?Id/ jK. p?Ie ;oeko ~ th ;{fus
eodk j? go fJ; ftu ftu E'Vk fijk
finkdk tes brdk j? ns/ rkje dh
io{os ~ ;wMd/ j'J/ fe;kB ~ ;jh
okJ/ ns/ b'B ibdh dtkT[D dh g{oh
e'fFF eodk j?.
p?Ie fe; fe; ezgBh Bkb vhb eodk
j?<
p?Ie fGzB fGzB ezgBhnK Bkb vhb
eodk j? fit/I wfjzdok n?Iv wfjzdok,
fBT{ jkb?Iv, Nhn?cJh, nkJhNhn?b,
e[pkNk, n?;e'oN nkfd.
eh p?Ie y/sh d/ T[geoDK s/ b'B fdzdk
j?<
ih jK, p?Ie ;ko/ T[geoDK s/ b'B
fdzdk j? fijV/ Nq?eNo Bkb i[V/ j'J/ jB
ns/ n;hI nBki eZND tkbhnK wFhBK
s/ th b'B fdzd/ jK.
eh p?Ie c;b dh eNkJh dhnK wFhBK s/
th b'B fdzdk j?<
p?Ie c;b eNkJh d/ pknd th
fe;kBK dh g{oh wdd eoB dh e'fFF
eodk j?. r'dkw, rjkJh, rq/fvzr ns/
;ko/ ;N'o/i YKu/ s/ g{ok fXnkB
fdzdk j?.
G{wh ;wsb (b?Iv b?tfbzr) eoB
tkbhnK wFhBK s/ th e'Jh wdd
fe;kBK ~ fdZsh iKdh j?<
p?Ie e'b finkdk fvwKv BjhI
nkT[Idh fJ; soQK dhnK wFhBK bJh
fco th e;Nwo ~ fJ; ftu fe;/ soQK
dh ;jkfJsk dh io{os j? sK p?e
T[;dh g{oh wdd eodk j? ns/ T[;d/
fj;kp Bkb b'B fdZsk iKdk j?.
i/ rkje nkgDh wFhB Bkb d{finK dh
iwhB ~ th ;wsb eodk j? fi; wFhB
s/ T[;B/ b'B fbnk j? fJ; s/ s[;hI eh
ej'r/<
fJj rkje dh g;zd s/ fBoGo
eodk j? fe T[;~ nkgDh wFhB fe;
soQK fJ;s/wkb eoBh j?.
eh p?Ie ~ e'Jh ;oekoh wdd fwbdh j?,
fJ; soQK dh gkfb;h ns/ ;oft; bJh<
jK, e[M okiK dhnK ;oekoK s'I p?Ie
~ wdd fwbdh j? fit/I T[Vh;k ;oeko
s'I. ;oeko ;pf;vh s/ feqFh :zso ns/
Nq?eNo T[gbpX eokT[Idh j?. fJ; soQK
dh e'Jh ;pf;vh gq'rokw i/ ;oeko tZb'I
ubkJ/ iKd/ jB sK T[; Bkb ;kv/ rkje
ikro[e j[zd/ jB.
eh fe;kB d' b'B fJeZm/ b? ;ed/ jB<
jK fJj w[wfeB j? ns/ e[M fe;kBK
B/ sK fJ; soQK d/ b'B bJ/ th j'J/ jB.
c;b ns/ feqFh :zso s/ p?Ie b'B fdzdk
j?.
eh rkje dh io{os d/ nB[;ko fe;kBK
~ e'Jh b'B fdsk iKdk j?<
p?Ie fe;kBK ~ T[jBK dh c;b d/
nB[;ko Nq?eNo b'B fdzdk j?. fJj
;kbkBk ns/ S/ wjhfBnK bJh j' ;edk
j?. rkje F[o{ ftu finkdk fJz;Nkbw?IN
fdzdk j? ns/ nzs ftu xZN. e[M fe;kB
fijV/ ;kb ftu fJe jh y/sh eod/ jB
T[j ;kb ftu fJe jh tko g?;/ fdzd/ jB
ns/ fijV/ fe;kB oph, yohc fijhnK
c;bK dh y/sh eod/ jB T[j jo S/
wjhB/ pknd g?;/ fdzd/ jB.
eh p?Ie n?Bn?uph ;ehw Bkb i[fVnk
j'fJnk j?<
fJj b'B fe;kBK ~ fe;/ yk;
ekoB eoe/ fdsk iKdk j? ns/ p?Ie fJ;
soQK dh ;[ftXk n?Bn?uph ;ehw d/
nB[;ko fdzdk j?.
e'Jh ;zd/F fijVk fe;kBK ~ d/Dk
ukj'<
;G s'I io{oh j? c;b dh oZfynk
eoBk. fijV/ fe;kBK M'Bk, rzBk phid/
jB, fJ; soQK dh c;b ftu ;G s'I
finkdk gkDh dh io{os j[zdh j?. i/
fe;kB fJe nBki ns/ fJe dkb
phidk j? sK T[;d/ G[r”fbe irQk ns/
fwZNh fe; soQK dh j? T[; s/ fBoGo
eodk j?. fJ; Bkb fwZNh dh r[DtZsk
tXdh j? ns/ w/ok fe;kBK ~ fJj th
efjDk j? fe gqXkBwzsoh feqFh :'iBk
dk bkG u[ZeD. fJj :'iBk gfjbh
tkbh ;ehw dk ;[Xko o{g j? fJ; ftu
;jkfJsk okFh ~ th tXkfJnk frnk
j?. fJ; bJh jo fe;kB ~ e'fFF
eoBh ukjhdh j? fe fJ; :'iBk dk
bkG b? ;eD. fJ; soQK dhnK ;ehwK
fe;kBK bJh pj[s bkGdkfJe jB ns/
fe;kBK ~ fJ; soQK dh :'iBk dk io{o
ckfJdk b?Dk ukjhdk j?.
gq;s[sh- fJwokB ykB;hBhno eko;g'Bv?INfeqFh ikroD, BthI fdZbhw'pkfJb- 9582957538Jhw/bL [email protected]
www.krishijagran.comfJzNoftT{
48 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
;jh feqFh o;kfJDK dk fJ;s/wkb io{ohL n?;HghHw'jzsh
T[jBK ~ w[jZfJnk eok ojh j?. fJ; ftu w[Zy o{g Bkb gpfbe ;/js, feqFh
o;kfJD, T[otoe ns/ phi w[Zy jB. fJj ezgBh fJeZbh nfijh ezgBh j?
fijVh fe fBZih ezgBhnK d/ Bkb ;/b eo ojh j?. fJ;/ w[fjzw ~ nZr/
tXkT[Id/ j'J/ n;hI jkb jh ftu UvhFk ;oeko d/ Bkb fJe n?wU:{ ;kfJB
ehsk j?. jkbKfe d/F ftu fe;kBK dh nkofEe ;fEsh uzrh BjhI j? go
;oeko d[nkok gk; ehs/ rJ/ piN ftu fJe T[whd B}o nkT[Idh j?.
Gkos ;oeko B/ fJj piN fe;kBK ~ fXnkB ftu oZyd/ j'J/ g/F ehsk j?.
fJ; piN ftu rqkwhB y/soK dh ;fEsh ~ ;[XkoD bJh yk; edw u[Ze/ rJ/
jB. fJ;/ fdFk ftu ubd/ j'J/ n?unkJhn?b th fe;kBK bJh iwhBh gZXo
s/ ezw eo fojk j?. jkb jh ftu n;hI n;kw ftu nkgD/ poKu nkfc;
y'b/ jB. fJ;/ d/ Bkb n;hI fJe eohJ/fNt nt/noB?; gq'rokw th F[o{ ehsk
fi; okjhI fe;kBK ~ ikDekoh fdsh ik ojh j?.
n;hI ;kb 2016-17 ftu n?wUgh ns/ vhUgh pBkT[D tkb/ jK ns/
fJ;d/ fJbktk n;hI fJe nfijk ikb pDk oj/ jK fi;~ i/ e'Jh ehVk iK
wZSo T[; s/ ik e/ p?m/rk sK T[E jh wo ikJ/rk. fJj fJ; sohe/ dk Gkos
ftu gfjbk ikb j't/rk. ne;o ;kv/ fe;kB Gok fpBk ;'u/ ;wM/ e'Jh th
feqFh T[sgkd yohd b?Id/ jB fi; Bkb fco T[;~ c;b ftu B[e;kB u[ZeDk
g?Idk j? ns/ c;b th yokp j' iKdh j?. fJ; bJh fe;kBK ~ efjDk ukjKfe
fe uzr/ ns/ r[DtZsk:[es feqFh o;kfJD, T[otoe ns/ j'o T[sgkdK dk
gq:'r eoB. tfXnk ezgBh dk jh T[sgkd yohdD sKfe T[jBK ~ GftZy
ftu e'Jh B[e;kB Bk ;fjDk gt/.
gq;s[sh- fJwokB ykB;hBhno eko;g'Bv?INfeqFh ikroD, BthI fdZbhw'pkfJb-9582957538Jhw/bL [email protected]
e fe;kB jw/FK ukj[zdk j? fe T[;d/ y/s
ftu c;b uzrh ns/ joh Goh j't/.
fi;dh e'fFF ftu T[j brksko bZrk ofjzdk j?,
go nZieb c;bK ftu finkdkso fpwkohnK
ns/ ehfVnK dk gqe'g finkdk j'D bZrk j?.
nfij/ ftu fe;kBK bJh ;jh feqFh o;kfJDK dk
gq:'r pj[s io{oh j? nfijk efjDk j?
fjzd[;skB fJz;?eNh;kfJv fbfwN/v d/ wkoehfNzr
fBd/Fe n?;HghHw'jzsh dk. jkb jh d/ fdBK ftu
ezgBh ikfJB eoB d/ pknd nkgDh yk; gSkD
pBkT[D tkb/ n?;HghHw'jzsh B/ feqFh ikroD
Bkb yk; rZbpks ehsh.
n?;HghHw'jzsh d/ nB[;ko fjzd[;skB
fJz;?eNh;kfJv fbfwN/v dh F[o{nks 1994 ftu
vhHvhHNh d/ fBowksk d/ o{g ftu j'Jh ;h. w?I
s[jk~ dZ;Dk ukj[zdk j? fe fJj n?unkJhn?b
d[fBnk dh fJeZbh nfijh ezgBh j? fi; d[nkok
d[fBnk Go ftu vhvhNh ;gbkJh ehsh iKdh j?.
vhvhNh wb/fonk ftu ezw nkT[D tkbh dtkJh
ckow{bk j?. fJ;d/ pknd n;hI c;b ;[oZfynk
d/ y/so ftu edw oZfynk. sd s'I b? e/ nZi
se fjzd[;skB fJz;?eNh;kfJv fbfwN/v d/F dh
ns/ fe;kBK dh ;/tk eo fojk j?. jkbKfe n;hI
fJ;/ d”okB fJe T[sgkd fJzv';bckB pDkfJnk
;h. fJj ekch tfXnk T[sgkd ;h fi; s/
;[gohw e'oN B/ gkpzdh bk fdsh ;h. T[; ;w/I
ezgBh dh jkbs uzrh BjhI ;h. jkbKfe ezgBh
~ Gkos ;oeko s'I ekch wdd fwbh. T[d'I jh
n;hI phi d/ y/so ftu edw oZfynk ns/ ;cb
j'J/. jkb/ ezgBh dk NoB Uto 350 eo'V j?.
n?unkJhn?b dhnK w[Zy o{g Bkb fszB poKuK
jB. ezgBh s/ih Bkb nZr/ tX ojh j?. w?I fJ;
ezgBh ~ f;szpo 2015 ftu i[nkfJB ehsk ;h
fJ;/ d”okB n;hI T[otoe y/so ftu th edw
tXk fds/.
fit/I fe ;kv/ gqXkBwzsoh ih efjzd/ jB fe
w/e fJB fJzvhnk s/ i'o fdU, fjzd[;skB
fJz;?eNh;kfJv fbfwN/v fJ;/ fdFk ftu edw
tXkT[Id/ j'J/ fe;kBK bJh tfXnk feqFh T[sgkd
www.krishijagran.comfJzNoftT{
fJ
49n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
;'u ;wM e/ phi yohdD fe;kBL thHe/Hr”o
n?BHn?;H;hH eh j?<
n?BHn?;H;hH fJe okFNoh phi gqko{g j?. fJ;dk g{ok BK
B?FBb ;hv ekog'o/FB :kBh okFNoh phi gqkXheoD j?. fi;
okjhI fe;kBK ~ jo fJe oki ftu uzr/ ns/ r[DtZsk:[es
phi T[gpbX eokJ/ iKd/ jB. fJj fJe tZvh phi ;z;Ek j?.
n?BHn?;H;h d/ Bkb s[jkvk j[D se dk siopk fej'
fijk fojk<
fit/I fe w?I s[jk~ gfjbK jh d; u[Zek jK fe n?Bn?;;h
fJe tZvh ;z;Ek j?, fi;d/ Bkb i[VDk w/o/ bJh wkB dh rZb
j?. fJ; d/ Bkb w/ok j[D se dk ;co tfXnk fojk j? ns/
ekch e[M pdbkn th j'J/ jB.
d/F ftu phi tgko d/ jkbks fe; soQK d/ jB<
i/ Gkos ftu phi tgko dh rZb eohJ/ sK Gkos ftu
brGr ;kohnK c;bK fit/I fe wZeh, M'Bk, eDe, pkiok ns/
j'o feqFh c;bK d/ phiK dh uzrh tokfJNh n;hI fsnko eoB
ftu ;zgzB jK. ;kv/ e'b c;b d/ w[Zy phi jB. jK, fiE'I se
;pihnK d/ phiK dk ;tkb j? sK T[; ftu jkb/ ;k~ E'Vk j'o
ezw eoB dh b'V j? feT[Ife jkb/ se phi d{i/ d/FK s'I
wzrtkT[Id/ jK. jkb/ ;k~ ;pihnK d/ phiK s/ ezw eoB dh
io{os j?.
fe;kBK dhnK phiK dhnK io{osK n;hI fet/I g{ohnK eod/ jK<
okFNoh phi gqkXheoD pfDnk jh phiK dhnK io{osK ~
g{ok eoB bJh j?. w?I s[jk~ dZ;Dk ukjKrk fe brGr
55000 J/eV ftu n?Bn?;;h ~ iwhB fdZsh rJh j? fi; s/
phi fsnko eoe/ fe;kBK se gj[zukfJnk iKdk j?.
n?BHn?;H;h okjhI fe;kBK ~ tfXnk ns/ r[DtZsk tkbk phi
fwb iKdk j?.
fe;kBK Bkb s[;hI fet/I fet/I i[Vd/ j'<
fe;kBK Bkb ;kvk f;ZXk ;zgoe j?, oki gZXo s/ ;kv/
nkfc; T[gbpX jB. fJjBK nkfc;K okjhI fe;kB f;ZXk
;zgoe eo ;ed/ jB ns/ T[E/ ik e/ phi yohd ;ed/ jB.
fJ;d/ bJh oki phi gqkXheoD pDkJ/ rJ/ jB. fe;kB phi
b?D bJh fJj nkfc;K ftu ;zgoe eo ;ed/ jB.
fe;kBK ~ eh efjDk ukj'r/<
fe;kBK ~ fJjh efjDk ukjKrk fe T[j uzr/ phiK dh
u'D ns/ fJ;s/wkb eoB. ;kv/ fe;kB Gok ne;o fpBK t/y/
jh phi yohd b?Id/ jB fi; eoe/ T[jBK ~ B[e;kB ;fjDk
g?Idk j?. fJ; bJh fe;kBK ~ ukjhdk j? fe ;'u ;wM e/ phi
yohdD.
fit/I fe ;ko/ ikDd/ jB fe Gkos d/ fJe tZv/ fjZ;/ ftu y/sh j[zdh j? fi; s/ wkBt iksh fBoGo j?. fJjBK ;G c;bK dk T[sgkdB phiK s'I jh j[zdk j?. fe;kBK ~ c;bK dh fpikJh bJh uzr/ phi T[gbpX eokT[D d/ fgZS/ jZE j? d/F d/ tZv/ phi ;z;EkB okFNoh phi gqkXheoD dk. nkJh;hJ/nko d/ gfoy/so ftu ;fEs fJ; ;z;EkB d/ nkfc; ftu nfXneF gd dk ezw eki ;zGkb oj/ ftB'd e[wko r”o B/ feqFh ikroD Bkb yk; rZbpks ehsh ns/ okFNoh phi gqkXheoD ns/ fe;kBK ~ j' ojh phi dh ;wZf;nk d/ pko/ uouk ehsh. g/F j? fJ;d/ e[M nzF-
gq;s[sh- fJwokB ykB
;hBhno eko;g'Bv?IN
feqFh ikroD, BthI fdZbh
w'pkfJb-9582957538
Jhw/bL [email protected]
www.krishijagran.comfJzNoftT{
50 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
www.krishijagran.comfJzNoftT{
ftu'I pkoQK e[fJzNb dh T[gi j[zdh j? go
j[D T[Bh jh j?eN/no ftu ;m dh
T[gi j[zdh j?. fJ; soQK dk d{ik
T[dkjoD j? uktb fiE/ gfjbK gzdoK
e[fJzNb dh T[gi j[zdh ;h go j[D 51
e[fJzNb se dh T[gi T[E/ th j[zdh j?.
M'B/ ftu gzikp dk T[sgkdB 40 s'I
50% se tfXnk j?. gzikp ~ d/F dk
nzB Gzvko efjzd/ jB. ;'e/ d/ d”o ftu
gzikp dh Gkrhdkoh j'o finkdk tX
iKdh j?.
s[jkv/ ;z;EkB ftu j'o fejV/ fejV/
gkmeqw ubkJ/ ik oj/ jB ns/ fJjBK
ftu n?vfwFB fe; soQK j[zdk j?<
ekb/i nkc n?rohebuo, ekb/i
nkc j'w ;kfJz;, ekb/i nkc
fJzihfBnfozr, ekb/i nkc p/f;e
;kfJz;, fJjBK ;ko/ e'o;K ftu
phn?;;h, n?wn?;;h ns/ ghn?uvh d/
gq'rokw ubkJ/ iKd/ jB. ;o B/ dZf;nk
fe :{Bhtof;Nh d/ ;ko/ e'o;K ftu
dkfybk gohfynk d/ ifoJ/ j[zdk j?.
d;thI d/ pknd :{Bhtof;Nh ftu S/
;kb dk phn?;;h gq'rokw ubkfJnk
iKdk j?. fJ; e'o; ftu finkdkso
pZu/ fgzv s'I nkT[Id/ jB. :{Bhtof;Nh d/
e[M w[Zy fvgkoNw?IN fijBK ~ d/F Go
ftu fynksh gqkgs j? fit/I fvgkoNw?IN
nkc gbKN pohfvzr, fwqdk ftfrnkB
ftGkr, g?Ekb'ih ftGkr, nzso-okFNoh
;pih ns/ cb ftfrnkB, fwZNh ns/
ib fJzihfBnfozr.
n?rohebuo p?;N e'of;} ftu eh
e[VhnK dh frDsh xZN j?<
:{Bhtof;Nh ftu nZXhnK s'I
finkdk e[VhnK jB. nZieb t/yD ftu
fJj nk fojk j? fe j[D e[VhnK finkdk
;oNhfce/N, w?foN ns/ w?vb b? ojhnK
jB.
:{Bhtof;Nh ftu ub ojh fo;ou d/
pko/ e[M dZ;'<
;kvh :{Bhtof;Nh ftu brksko
fo;ou ubdh ofjzdh j?. :{Bhtof;Nh
dk 60% piN fo;ou ftu jh iKdk
j?. gfjbK fJj gqFB ;h fe ;k~
T[sgkdB eg?f;Nh tXkT[Dh j? fi; ftu
n;hI ;cb th j'J/ jK go j[D ;k~
seBhe ~ nZr/ oZyd/ j'J/ T[sgkdB
eg?f;Nh tXkT[Dh j?. fJjBK d'-fszB
;kbK ftu ekNB s/ pj[s tfXnk ezw
j'fJnk j?. M'B/ dh gokbh b'ehI ;kVd/
jB, fJ; s/ :{Bhtof;Nh ftu ekch
pbd/t f;zx fYZb'I fe;/ gSkD d/
w'jski BjhI jB. T[j Bk e/tb
gzikp feqFh ftFtftfdnkbk d/ tkfJ;
uK;bo jB ;r'I y/shpkVh ftu fJjBK
dh fo;ou dk pVk BK j?. fJjBK
d[nkok ehsh rJh fo;ou gbKN
pohfvzr ftu ftFt gqf;ZX ojh j?.
gzikp ftu T[j vkfJo?eNo nkc
fo;ou 2005-07 se oj/ jB. wZek
phi gqiBe 1988 s'I 1995 se oj/
jB. vkH fYZb'I Gkosh feqFh nB[;zXkB
gfoFd ftu 2000-05 se
n?Bphghihnko d/ vkfJo?eNo th oj/
jB. Bkb jh w?e;he' ftu 1993 s'I
1994 se n?;';hJ/N ;kfJzfN;N th
oj/ jB. feqFh ikroD Nhw B/ yk;
w[bkeks ehsh ns/ T[jBK d/ j[D se d/
;co pko/ ikfDnk. T[jBK Bkb
rZbpks d/ w[Zy nzF gq;s[s jB.
:{Bhtof;Nh y[bD d/ pknd feqFh y/so
ftu fezBk ftek; j'fJnk j?<
gzikp d/ pkps ejK sK oki ftu
pj[s ftek; j'fJnk j?. eDe ns/
uktb dh T[gi ftu pj[s tkXk j'fJnk
j?. 1960 ftu n;hI eDe fJe
j?eN/no ftu T[gikfJnk eod/ ;h fi;
d/F d/ feqAFh ftek; ftu jw/FK ;fj:'rh fojk ghJ/:{L e[bgsh
51n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
vkH
fo;ou j'Jh j?. n;hI fJe wFhB
pDkJh j? - w'vhckfJv j?gh;hNo fi;
Bkb n;hI gokbh b/ r?; th pDk ;ed/
jK. ;kvk finkdk fXnkB ibtk:{
pdbknn s/ th j?. pkfoF dh tiQk
Bkb brksko eDe yokp j' ojh j?.
n;hI b'eK ~ fJ; rZb ~ b? e/ ikro[e
eo oj/ jK fe j[D b'eK ~ p'Bh eDe
s/ fXnkB d/Dk j't/rk p/FZe fJ; Bkb
eDe dk T[sgkdB E'Vk xZN j't/ go
fJ; ftu eDe g{oh yokp BjhI j't/rh.
wZeh ns/ egkj ftu ib fBek;h
fijhnK ;wZf;nktK s/ th fXnkB fdsk
ik fojk j?.
:{Bhtof;Nh dk gb/;w?IN e?;k j?, eh
;ko/ ftfdnkoEhnK ~ o[}rko fwb
iKdk j?<
:{Bhtof;Nh dk nkgDk gb/;w?IN
;?b j? fiE/ fGzB gqeko dhnK ezgBhnK
nkT[IdhnK jB fit/I phi ezgBh, wFhBoh
ezgBh ns/ p?Ie ;ko/ fJE/ nkT[Id/ jB.
:{Bhtof;Nh dh tfXnk gb/;w?IN j?.
s[;hI 2005-07 se vkfJo?eNo nkc
fo;ou th ofj u[e/ j' T[;d/ pko/ e[M
dZ;'<
vkfJo?eNo nkc fo;ou d/ gd s/
w/ok ezw f;oc fo;ou ~ t/yDk j[zdk
;h fi;~ w?I uzrh soQK ehsk go j[D
fizw/tkoh tX rJh j?, j[D czv dk
no/Iiw?IN eoBk j[zdk j?. GZid”V eoBh
j[zdh j?.
:{Bhtof;Nh d/ ftek; bJh ;oeko s'I
s[jk~ fezBh wdd fwbdh j?<
fi; ;kb w?I i[nkfJB ehsk ;h
2011-12 ftu ;kvk piN ;h fJe ;”
sok;h eo'V ;Zm bZy o[gJ/. oki
;oeko tZb'I piN dh oew j[D tX e/
j' rJh j? fszB ;” gzdoK eo'V. Gkosh
feqFh nB[;zXkB gfoFd s'I th ;k~ uzrh
wdd fwbdh j?.
jkb/ fejV/ fejV/ y/soK ftu fo;ou
dh j'o io{os j?<
w”;w ftu pdbkn ~ t/yd/ j'J/
ns/ skgwkB ftu brksko tkX/ d/
ekoD c;b dh ;wK ;hwk xZN j' ojh
j?. fJjBK y/soK ftu fo;ou dh
finkdk r[zikfJF j?. fJ;/ soQK skgwkB
~ ezNo'b eoB tkbh b?p bJh ;oeko
s'I gzi ;” eo'V o[gJ/ th xZN jB.
pkfJUN?eBkb'ih, B?B'N?eBkb'ih fJj
;G io{oh N?eBkb'ih j? fiE/ fo;ou ~
ekch tXkfJnk ik ;edk j? go w?I y[F
jK fe ;k~ s;Zbh pyF czv fwbdk j?.
:{Bhtof;Nh s'I fe;kBK ~ fezBk ckfJdk
j'fJnk j?<
b[fXnkDk ~ SZv e/ S/ irQk s/ w/b/
bkJ/ iKd/ jB fiE/ fe;kB ekch ;zfynk
ftu gj[zud/ jB. fijV/ fe;kB ;kv/
w/b/ se BjhI ;e/, ;kvk w?rihB d/
uzrh y/sh ns/ gq'ro?f;t ckofwzr
brksko fe;kBK d/ fjs bJh ezw
eodh ofjzdh j?. fJ;dk gq;ko d' bZy
thj jiko j?. yohc 2016, M'Bk,
weZJh, egkj, ;pih, cbK ~ fXnkB
ftu oZye/ ;w/I ;w/I s/ w?rihB eZYd/
ofjzd/ jB. ;kvk fe;kBK Bkb uzrk
;zgoe j?. e/the/ j'D d/ ekoB ;vkk
uzrk fbze j?.
fe;kBK ~ b? e/ e'Jh ;[B/jk<
fe;kB GoktK ~ f;oc J/Bk jh
efjDk j? fe jkb/ n;hI w[Ffeb ;w/I s'I
r[io oj/ jB. w”;w ftu pdbkn
ekoB y/sh ftu pj[s ;kohnK
;wZf;nktK nk ojhnK jB fijBK ftu'I
;k~ ;zGbe/ fBebDk j't/rk. fJe j'o
rZb fe;kBK ~ fXnkB ftu oZyDh
j't/rh fe T[j fj;kp feskp ftu e'Jh
G[Zb Bk eoB. w[Bkck-B[e;kB dk th
yk; fXnkB oZyDk j't/rk.
dhgfFyk
wBhF u”jkB
www.krishijagran.comfJzNoftT{
52 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
www.marketmirchi.comwww.marketmirchi.commarketmirchi.com ij y{; xzkgdksa ls lh/kk lEidZ fcuk fdlh fcpkSfy, ds lh/ks cktkj gsrq vius QkeZ mRikn@lsokvksa xzkeh.k dk;Z&dykiks gsrq
eq¶r foKkiu ds fy, lEiZd djsa&www.marketmirchi.com xzkeh.k&'kgjh cktkj dks tksM+us okyh vuwBh csclkbVA gs ;fn vki mRiknksa@lsokvksa dks xzkeh.kksa@fdlkuksa dks csp jgs gS rks marketmirchi.com
dks 'kgjh dM+h ds rgr jftLVj djsaA ;fn vki Ñf"k mRiknksa] xzkeh.kksa mRiknksa dks cspus dh fcØh dj jgs gS rks xzkeh.k dM+h ds rjg
iathÑr djsaA iathdj.k ds ckn vki vius foKkiu fcØh] jkstxkj o izos'k gsrq eq¶r iksLV dj lh/ks vius
led{kksa rd igaqp ldrs gSaA vki vius xzkgdksa dks xzkeh.k] ilan] ckgjh ilan vkSj mUgsa lh/ks Qksu dj ldrs gSaA
fcpksfy;ksa jfgr xzkeh.k foi.ku dsfUær
e/Hn?;H ro[Zg nZs-nkX[fBe seBhe tkb/ T[sgkd pDkT[Idk j?L e[bdhg f;zx
bdhg f;zx dZ;d/ jB fe
e/Hn?;Hro[Zg dh F[o{nks ;kb
1955 ftu gzikp d/ wb/oe'Nbk s'I
j'Jh. e/Hn?; ro[Zg feqFh :zso pBkT[D
tkbhnK ezgBhnK d/ y/so ftu fJe
nfijk BK pD u[Zek j? fijVk fe;/
gSkD dk w'jski BjhI. w?I s[jk~ dZ;Dk
ukj[zdk jK fe e/Hn?;Hro[Zg w[Zy o{g Bkb
Nq?eNo Bkb ubD tkb/ ezpkfJB
jkot?;No, ;Nqkn ohgo, o'Nkt/No, o'N'
;hv fvqb, b/io b?Iv b?tbo, w[Zy
T[sgkd pDkT[Idh j?. fi; soQK y/sh ~
seBhe Bkb i'fVnk ik fojk j? fJ;d/
bJh d/F d/ jo sohe/ Bkb fe;kBK ~
seBhe tZb b?e/ ikD dhnK e'fFFK
ehshnK ik ojhnK jB. e/Hn?;Hro[Zg th
fJ;/ y/so ftu ezw eo ojh j?.
e/Hn?;Hro[Zg dk F[o{ s'I jh w[Zy T[d/F
fojk j? fe fe;kBK ~ uzr/ ns/ seBheh
T[sgkd w[jZfJnk eokJ/ ikD. ;kvh
ezgBh dh F[o{nks s'I n;hI brksko
fe;kBK ~ uzr/ T[sgkd w[jZfJnk
eokT[Id/ oj/ jK. ;kv/ nB[;zXkB ns/
ftek; e/Ido fJzNoB?FBb b?tb d/ jB
ns/ T[sgkdB e/Ido th. fJ; bJh ;kv/
rkje e/Hn?;Hro[Zg d/ T[sgkdK s'I jw/FK
y[F ofjzd/ jB. T[sgkdB :{fBN ftu
;kohnK wFhBK fit/I ezfgT{No p?b/f;zr
wFhB, p?Ifvzr wFhB, t?bfvzr wFhB,
g'fbfFzr wFhB ns/ g/IN wFhB nkfd
nZs nkX[fBe seBhe Bkb b?; jB.
n;hI fJzNoB?FBb wkBeK s/ ezw
eod/ jK.
rkje ;kv/ T[sgkdK dh r[DtZsk
ns/ T[;dh ekoiFwsk s'I g{oh soQK
;zs[FN jB. fJ;bJh T[j g{o/ Gkos
ftu tZv/ vhbo fv;NqhfpT{No B?Ntoe
Bkb ezw eo ojh j?. fiE'I se T[sgkd
dh r[DtZsk dk ;tkb j? sK nzso-
okFNoh r[DtZsk wkBeK s/ ezw eo oj/
jK. e[Fb fJzihfBno, seBhfFnB,
r[DtZsk ezNo'bo ns/ F'X d/ Bkb ezw
eo oj/ jK. tfXnk T[sgkdK eoe/
ezgBh ~ eJh tko ;zwkfBs ehsk ik
u[ek j?. n;hI d{i/ d/FK ftu th nkgD/
T[sgkd fBo:ks eo oj/ jK. e[bdhg
d/ nB[;ko n;hI fJ; ;kb e[M Bt/I
T[sgkd th bKu eoB/ jB. w?I s[jk~
dZ;Dk ukj[zdk jK fe ;kvk nrbk edw
fe;kBK ~ j'o wip{s eoB bJh T[jBK
bJh tfXnk T[sgkd pkiko ftu b? e/
nkT[D tkb/ jK. n;hI eJh pqKv BK d/
Bkb ezw eo oj/ jK fijBK ftu
e/Hn?;H 9300 w/i ;g?Fb, e/Hn?;
9300 J/;h e/fpB, e/Hn?;H9300
e/Hn?;HJ/H 756 vhph, e/Hn?;H 513
Nhvh;h, e/Hn?;H Ghw o'Nkt/No ns/ o'N'
fvqb, e/Hn?;Hvhib i?B;?N ns/ e/Hn?;H
eqKsh n?Iv b/io b?Iv b?tbo w[Zy jB.
fe;kBK ~ nZi d/ ;w/I ftu ;jh
T[sgkd dh ikDekoh j'Dk io{oh j?
fJ;d/ bJh n;hI iwhBh gZXo s/ th ezw
eo oj/ jK. fi; ftu w[Zy o{g Bkb
;kvh fJe Nhw fe;kBK ~ y/sh ;zpzXh
ikDekoh d/D bJh jw/FK chbv ftu
ofjzdh j?. fe;kBK ~ fJ; w[fjw Bkb
ckfJdk th gj[zu fojk j?. e/Hn?; d/
T[sgkd fe;kBK ftu pj[s b'efgqn
jB. fe;kBK ~ w?I dZ;Dk ukj[zdk jK fe
T[j uzrh y/sh bJh ;jh y/sh d/
T[geoDK dh u'D eoB.
fe;kB y/sh eodk j? ns/ y/s ftu w/jBs th eodk j? go y/s ftu iok fizBh th ewh ofj ikD eoe/ fe;kB dh w/jBs yokp j' iKdh j? fi; Bkb fe T[;~ B[e;kB j[zdk j?. fJ;bJh fJe fe;kB bJh io{oh j? fe T[j ;jh feqFh ;zsoK dh u'D ns/ ikDekoh oZy/. fJj wzBDk j? ikBh gSkDh feqFh :zso pBkT[D tkbh ezgBh e/Hn?;Hro[g d/ fBd/Fe e[bdhg f;zx dk. e[bdhg f;zx B/ feqFh ikroD Bkb yk; rZbpks ftu nkgD/ ftuko ;KM/ ehs/.
gq;s[sh- wBhF u”jkB ns/ ;kro wbj'sok;ztkddksk, feqFh ikroD, BthI fdZbh
w'pkfJbL 9891335460, 9953746033
Jhw/bL [email protected]
e[
53n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
www.krishijagran.comfJzNoftT{
jfos eqKsh d/ fJbktk toswkB fo;ou
dh eh ;fEsh j?<
fJ; rZb ftu e'Jh FZe BjhI fe
jfos eqKsh fijh wjkB eqKsh dh iBBh
fJjh :{Bhtof;Nh j?. fi;dk bkG ;ko/
fe;kB b? oj/ jB ns/ toswkB dh
rZb ehsh ikJ/ sK :{Bhtof;Nh d[nkok
276 BthnK T[BZs fe;wK d/ phi
ftef;s ehs/ rJ/ jB. fJ; ftu
eDe, M'Bk, ;pih ;fjs j'o eJh
c;bK Fkfwb jB. fJ; ;kb dh rZb
eohJ/ sK fJj ;kv/ bJh pj[s bZeh
fojk j? feT[Ife fJ; ;kb 21 BthnK
fe;wK d/ phiK dk ftek; j' u[Zek j?
fijBK ftu M'B/ dh fe;w gzs 1, gzs 2
ns/ g{;k 1121 ns/ g{;k 1509 B/ sK
d/F ftu eqKsh fbnk fdZsh j?. Bkb jh
fJjBK fe;wK ftu gzs XkB fdZbh,
jfonkDk, gzikp, T[Zso gqd/F ns/
T[sokyzv bJh ftef;s ehs/ jB jB
fijV/ pk;wsh s'I 15-16% finkdk
T[sgkdB fdzdk j?.
fo;ou ftu feqFh ftfrnkB e/IdoK dk
fezBk ;fj:'r j?<
;ko/ feqFh ftfrnkB e/IdoK dh
wjZstg{oB G{fwek j?. toswkB ftu 9
iBgdK d/ e/the/ :{Bhtof;Nh d/ nXhB
ezw eod/ jB. fijBK ftu brGr
;ko/ ;zwkfBs j' u[Ze/ jB. ;w/I s/ fe;kB
w/fbnK dk nk:'iB ehsk iKdk j?. fi;
ftu fe;kBK ~ c;b ;[oZfynk,
pkfJUwk; ;zrqjD, phi T[sgkdB,
c;b T[sgkdB, wSbh T[sgkdB, d[ZX
T[sgkdB nkfd dh f;ybkJh fdZsh
iKdh j?.
fo;ou fe;kBK se fet/I gj[zukT[Id/ j'<
fo;ou ns/ fe;kBK d/ ftu pj[s
tZvh ykJh j?. ;kv/ w[orh gkbB, wZSbh
gkbB, y/sh d/ y/soK ftu fGzB fGzB
fo;ou, gq;z;eoD, GzvkoD nkfd ~
;wkuko gZsoK, w?r}hBK nkfd okjhI
fe;kBK se gj[zukfJnk iKdk j?. n;hI
fJjBK wkfXnwK d/ nkGkoh jK. Bkb
jh fJ; ;kb s'I phi ftek; tkjB
:'iBk F[o{ eo fdZsh rJh j? fi; ftu
i/ d/F ~ pukT[Dk j? sK y/sh d/ y/so ftu fBt/F p/jZd io{oh j?.
fJj rZb Gkosh feqFh nB[;zXkB gfoFd d/ ;kpek wjkfBd/Fe
ns/ toswkB e[bgsh vkHwzrbk okJ/ B/ dZf;nk. Bkb jh T[jBK B/
fejk fe jfos eqKsh nkT[D d/ ;w/I ftu 140 fwbh bhNo
j?eN/no G{wh ftu y/sh j[zdh ;h ns/ nZi th T[jh oepk j?, go
nZi iB;zfynk fszB r[Dk tZX rJh j?. Bkb jh feqFh nB[;zXkB
;z;EkBK ns/ feqFh Bkb ;zpzfXs j'o ;z;EkBK d/ T[geoDK dh
jkbs ioio j' u[eh j?. i/ y/sh d/ y/so ftu j[D th fJBt?;Nw?IN
Bk tXkJh rJh sK :ehBB w[Ffeb dk ;kjwDk eoBk gt/rk.
n;b ftu d/F dk fJe nfijk ftnesh fi;B/ d/F jh BjhI
;r'I ftd/FK ftu th eJh gdK s/ ofj e/ okFNo dk wkB
tXkfJnk. Bkb jh 16 :{Bhtof;NhnK B/ vhn?;;h dh T[gkXh
Bkb Btkfink. fJzBk jh BjhI Gkosh feqFh nB[;zXkB gfoFd d/ wjkfBd/Fe, Gkos ;oeko ns/ fpjko
;oeko d/ ftF/F feqFh ;bkjeko ns/ d' tko e[bgsh d/ gd s/ nk;hB fJe nfijk wjkB feqFh
ftfrnkfBe fijVk nZi th gzsBro ;fEs r'ftzd tZbG gzs feqFh :{Bhtof;Nh ftu e[bgsh gd s/
nk;hB w[cs ;/tk eo oj/ jB. fe;/ br}oh eko s'I BjhI ;r'I ;kfJeb s'I nkT[Dk ikDk eod/ jB.
nfijh fJe wjkB j;sh vkHokJ/ Bkb fJe w[bkeks d/ d”okB rZbpks d/ e[M nzFL
d/F ~ pukT[Dk j? sK y/sh ftu fBt/F io{ohL vkH wzrbk okJ/
www.krishijagran.comfJzNoftT{
54 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
:{Bhtof;Nh tb'I jo/e w/b/ ns/ fgzv
fgzv ftu ik e/ T[;/ o/N s/ fe;kBK se
phi gj[zukJ/ ikDr/. fJ; Bkb nfij/
fe;kBK ~ ckfJdk j't/rk fijV/
:{Bhtof;Nh se nke/ phi yohdD ftu
n;woE jB.
s[jkv/ ;z;EkB ftu fejV/ fejV/
gkmeqw ;zukfbs jB<
toswkB ftu feqFh BKb ;zpzfXs
sK brGr ;ko/ gkmeqw ;zukfbs jB.
Bkb jh ;kv / ; z;EkB ftu
fJzihfBnfozr, w?B/iw?IN, ghn?uHvh,
iB;zuko, rqfj ftfrnkB, gF{
fufes;k, c{v N?eBkb'ih ;fjs j'o
eJh gkmeqw ;zukfbs jB fiZE/
ftfdnkoEhnK ftu brGr 60%
e[VhnK jB.
toswkB ftu eh fo;ou ub ojh j?<
;kv/ fJE/ T[BZs fe;w d/ phiK dh
fo;ou sK ub jh ojh j? Bkb jh
pkrpkBh, c[bK dk T[sgkdB, nBko,
fezB{ nkfd s/ th ekch uzrk ezw j' fojk
j?. Bkb jh n;hI nzp dh fJe fe;w s/
fo;ou eo oj/ jK fijVh fe nes{po
se nzp d/ ;e/. eNjb dh nfijh
fe;w s/ fo;ou eo oj/ jK fe ;odh
d/ w”;w ftu th fJE/ eNjb dk
T[sgkdB ehsk ik ;e/. fJ;d/ Bkb jh
;kvh e'fFF j? fe pkfJU vkfJtof;Nh
~ feZs/ Bkb fet/I i'fVnk ikJ/ fit/I
gjkVh y/soK ftu peoh, G/v, w[orh
gkbB d/ feZs/ ~ tXkfJnk ik ;e/.
;kvh fo;ou bJh rtoBo s'I ntkov
th fwb u[Zek j?.
;oeko s'I eh T[whd oZyd/ j'<
I Gkt gqpb j't/ sK nGkt ysw j'
iKdk j?. w?~ fe;/ B/ fJe o[gfJnk th
finkdk BjhI fdZsk fco th n;hI d' ;kb
ftu fezBk ftek; eo fbnk. ojh rZb
;oeko dh sK w?I fJjh ejKrk fe i/
d/F ~ pukT[Dk j? sK y/sh ftu
fJBt?;Nw?IN tXkT[Dh j't/rh feT[Ife
fpBk ;[ftXktK d/ e'Jh fo;ou dh
T[whd eoBk T[;/ soQK j? fit/I fpBk
jfEnko d/ :[ZX ftu T[so e/ fiZs dh
fJZSk eoBk. ;oeko ~ ftek; bJh
y/sh d/ y/so ftu 10 ns/ 5% BjhI
;r'I 10 jiko eo'V dk fBt/F eoBk
io{oh j? feT[Ife fo;ou bJh ;[ftXktK
dk j'Dk io{oh j?.
s[;hI fpBk sBykj d/ ezw eo oj/ j',
feT[I<
w?I ;?boh b?idk th jK ns/ BjhI
th b?Idk. id'I b?Idk jK sK fe;/
io{oswzd d/ ezw ftu ;fj:'r eo
fdzdk j? go ;Zs ;kb Gkos ;oeko d/
yk; feqFh ;bkjeko d/ o{g ftu ezw
eodk fojk, T[; ;w/I io{o e[M BjhI
fbnk ns/ w?~ g?;/ dh io{os th eh j?.
nZi th g{oh :{Bhtof;Nh dk okT{Iv
;kfJeb s/ b?Idk jK. w?~ fe;/ J/H;hH
tkjB dh io{os BjhI g?Idh.
fe;kBK bJh ;zd/F<
fe;kB g{iB:'r ns/ tzdBk d/
:'r j?. T[j y/sh ftu nkX[fBe T[BZs
fe;w d/ phiK dk gq:'r eoe/ nkX[fBe
seBhe Bkb y/sh eoB sK gZek ;cb
j'Dr/.
gq;s[sh- wBhF u”jkB
;ztkddksk, feqFh ikroD, BthI fdZbh
w'pkfJb- 98913335460
Jhw/bL [email protected]
s[;hI th gZsoeko pD', feqFh ikroD Bkb i[V'HHHHHH
feqFh ikroD 60$9, sh;oh wzfIb, :{;| ;okfJ wkoehN, BIdhe rqhB gkoe w?No' ;N/PB, BthA fdZbh^110016
N?bh|'B L 011^26511845, 26517923, 45503170, 09953756433, 09891263263
Jh^w/b L [email protected], www.krishijagran.com
I s[;hI nkgD/ y/so d/ feqFh iK fe;kB Bkb i[Vh ikDekoh o'ue FpdK ftu fbye/ ;kv/ e'b G/i'r/ sK
T[;~ n;hI s[jkv/ BK d/ Bkb Skg e/ gkmeK ~ fJj ikDekoh T[gbpX eoktKr/. s[;hI th feqFh
gZsoeko pD e/ nkwdBh gqkgs eo ;ed/ j'. s[jkv/ b/y dk T[fus w/jBskBk th fdsk ikJ/rk. u[Ze'
g?B ns/ fby G/i' p; s[;hI feqFh ikroD Bkb i[V rJ/.
www.krishijagran.comfJzNoftT{
55n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
finkdk s'I finkdk feqFh seBheh T[geoDK dk eo' T[g:'rL ;shF w'tkfbnk
tkfbnk efjzd/ jB fe d/F dh
io{os j? seBheh y/sh. fJ;~
fizBk seBhe Bkb i'fVnk ikJ/rk T[Bk
jh d/F dk y/sh dk feZsk nZr/ tX/rk.
fJ;/ eqw ~ nZr/ tXkT[Id/ j'J/ e?gNB
Nq?eNo} fe;kBK ~ seBhe Bkb i'V
fojk j?. w?I s[jk~ dZ;Dk ukjKrk fe
e?gNB Nq?eNo} dh F[o{nks ;kb
1994 ftu d/F ~ e[M BtK d/D d/
T[d/F Bkb okie'N s'I j'Jh. uko ;kb
d/ bzp/ ;zxoF d/ pknd n;hI fJe
w[ekw s/ gj[zu/ ns/ 20 n?uHghH;hoh}
d/ S'N/ Nq?eNo ~ ;?INob ckow wFhBoh
Nq/fBzr n?Iv N?;fNzr fJz;NhfuT{N ftu
gohyD bJh G/fink frnk. fiE/ ;k~
g{oD o{g Bkb ;cbsk fwbh.
w?I efjDk ukjKrk fe fJ; N?;fNzr
d/ pknd edh e?gNB B/ fgS/ w[Ve/ BjhI
t/fynk sd s'I e?gNB Nq?eNo} d/ S'N/
Nq?eNo ~ d/F ~ gj[zukT[D d/ ;co dh
F[o{nks j[zdh j?. nZi n;hI nZs
nkX[fBe seBhe Bkb d/F ~ ftFt
gZXoh seBhe Bkb :[es T[sgkd
w[jZfJnk eok oj/ jB. ;kvk nB[;zXkB
ns/ ftek; e/Ido ftFt gZXo dk j?.
d/FGo ftu fJe tZv/ vhbo ns/
fv;NqhfpT{No B?Ntoe Bkb nZi n;hI
tZvh gZXo s/ ezw eo oj/ jK. fJ;d/
fJbktk nZi n;hI d{i/ d/FK ftu th
nkgD/ S'N/ Nq?eNo n?e;g'oN eo oj/
jK. nZi d/F ftu brGr ;kv/ e'b
15 n?uHghH s'I b? e/ 25 n?uHghH d/
Nq?eNo T[gbpX jB. Nq?eNo d/
fJbktk n;hI j'o Nq?eNo nN?uw?IN th
pDkT[Id/ jK fit/I fe S'N/ Nq?eNo bJh
o'Nkt/No ns/ fNbo.
S'N/ Nq?eNo T[jBK fe;kBK bJh
fJe todkB j? fijVk fe fJe wZXw
F/qDh d/ ns/ xZN G{wh tkb/ fe;kBK dk
;Zuk ;kEh j?. xZN iwhB tkb/ fe;kB
fijBK e'b wfjzr/ ns/ tZv/ Nq?eNoK Bkb
ezw E'Vk w[Ffeb j[zdk j? ns/ fJ;d/
fJbktk pkrpkBh eoB tkb/ fe;kBK
bJh fJj S'N/ Nq?eNo ns/ S'Nh
nN?uw?IN pj[s ekoro j?. S'N/ Nq?eNo
~ nk;kBh Bkb o[ZyK d/ ftu x[wkfJnk
ik ;edk j?. w?I fe;kBK ~ efjDk
ukjKrk fe fJ; ;w/I fe;kBK ~ io{os
j? seBhe Bkb i[VD dh fi; Bkb fe
T[j nZr/ tX ;eD. i/ n;hI e?gNB d/
S'N/ Nq?eNo dh rZb eohJ/ sK fJ; dh
oZy-oykn bkrs pj[s xZN j?, fJzXB
xZN brdk j? ns/ gqd{FD th xZN j[zdh
j?. ;G s'I yk; rZb fJj j? fe fJj
;ko/ Nq?eNo ftFt gZXoh seBhe d/
jB. fJ; S'N/ Nq?eNo Bkb fe;kB y/s
ftu fpikJh, i[skJh, fBokJh-r[vkJh
ns/ f;zukJh nk;kBh Bkb eo ;edk
j?. fJ;d/ fJbktk ;kv/ j'o T[sgkd
fit/I fe gkto ohgo ns/ ;hv fvqbo
fij/ T[sgkdK s/ oki ;oekoK d[nkok
;pf;vh th T[gbpX j?. n;hI ;w/I-;w/I
s/ fe;kBK ~ Nq/fBzr th dtkT[Id/ ofjzd/
jK ns/ y/sh gqdoFBhnK okjhI th
fe;kBK ~ ikDekoh T[gbpX eokT[Id/
ofjzd/ jK. ;kvk e/tb fJe ns/ w[Zy
T[d/F d/F d/ fe;kBK ~ tfXnk s'I
tfXnk ns/ fJzNoB?FBb b?tb d/
r[DtZsk:[es T[sgkd w[jZfJnk eokT[Dk
j? ns/ fJ;d/ fJbktk w?I fe;kBK ~
efjDk ukjKrk fe T[j finkdk s'I
finkdk seBheh T[geoDK dk gq:'r
eoB.
d/F dh io{os j? fe;kB ns/ fe;kB dh io{os j? y/sh fi; Bkb fe d/F
nZr/ tXdk j?. d/F dh nkofEe ;fEsh ftu finkdkso :'rdkB feqFh d/
feZs/ dk j?. nZi Gkos B/ y/sh d/ y/so ftu nzso-okFNoh gZXo s/ fJe
nbr gSkD pDkJh j?. fJ; y/sh ~ j'o uzrh gZXo s/ b? ikD bJh io{oh
j? tfXnk ns/ seBheh feqFh T[sgkd. nfijk wzBDk j? feqFh :zsoK d/
y/so ftu nkgDh fJe yk; gSkD pDk u[eh feqFh :zso pBkT[D tkbh
ezgBh e?gNB Nq?eNo} d/ wkfbe ;shF wt'fbnk dk. ;shF w'tkfbnk B/
feqFh ikroD Bkb yk; rZbpks ehsh i' fe fJ; gqeko j?L
gq;s[sh- fJwokB ykB;hBhno e'o;g'Bv?IN
feqFh ikroD, BthI fdZbh
w'pkfJb- 9582957538
Jhw/bL [email protected]
w'
www.krishijagran.comfJzNoftT{
56 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
www.krishijagran.comykDk^yIkBk
gow fxU gBho d/ ikfJe/dko ftnziB
gow fxU ns/ gBho Bkb s[;hI soQK soQK d/ ;[nkdh ftnziB fsnko eo ;ed/
j'. fJ; tko s[;hI NokJh eo' gow fxU ns/ gBho Bkb pDh g'N?N' fvF.
p/ev ;Ncv g'N?N';wZrohL 4 tZv/ nkb{ T[pb/ j'J/
GoD bJhL wFo{w 5 s'I 6 pkohe eZNh j'Jh, fgnki fJe
pkohe eZfNnk, fFwbk fwou nZXh pkohe eZNh, ed{e; ehsk
j'fJnk gow gBho 3-4 tZv/ uwZu, Bwe ;tkd nB[;ko, fwou
(eZNh j'Jh) nZXk S'Nk uwZu, gow fxU (b/g bJh) fJe tZvk
uwZu.
ftXhL
T[pb/ nkb{nK ~ ftu'I y'ybk eo bU. ftu'I fBeb/ nkb{ ~
GoD tkbh ;wZroh Bkb fwbk e/ fwFoD pDk bU. y'yb/ nkb{
d/ T[gob/ fjZ;/ s/ gow fxU dk b/g bkU. j[D fJ; ftu
fwFoD ~ Go' ns/ ed{e; ehs/ j'J/ gow gBho Bkb pzd eoe/
200 fvroh ;?Hro/v s/ UtB ftu 15 fwzN se p/e eo' ns/
s[ozs go';'.
nkb{ gb?No;wZrohL
4 tZv/ nkb{ eZN/ j'J/, 1 fgnki eZfNnk j'fJnk, 2 NwkNo eZN/
j'J/, nZXk eg ef;nk j'fJnk Bkfonb, 2 ebhnK bj;[D, 1
S'Nk uwZu ;”Ic, 1 S'Nk uwZu y;y;, 5 ;[ZehnK bkb fwouK,
nZXk S'Nk uwZu bkb fwou ns/ jbdh, 1 tZvk uwZu G[Zi/ S'b/,
eVh gZsk 4-5, Bwe ;tkd nB[;ko, gow fxU cokJh eoB
bJh.
ftXhL
nkb{ sbe/ nbr oZy bU. ;”Ic, y;y;, ;[Zeh bkbfwou,
bj;[D, Bkfonb ns/ G[zB/ uB/ fwe;h ftu gk e/ g/;N pDk
bU. j[D gow fxU row eoe/ eVh gZsk, fgnki gk e/ e[M
fwzN G[zB'. j[D fJ; ftu ;[Zek w;kbk, NwkNo fwbk e/ G[zB
bU. j[D fJ;ftu fwe;h tkb/ fsnko g/;N ~ E'Vk gkDh Bkb
fwbke/ e[M fwzN se ubkU. nkb{ fwbke/ ro/th rkVh j'D se
gekU.
57n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
GftZycb www.krishijagran.com
ftfdnkoEhnK ~ ;cbsk fwbD d/ g{o/
nk;ko jB. ebk ns/ ;wkfie ezwK
Bkb i[V/ b'eK ~ io{o bkG fwb/rk.
B”eoh tkfbnK bJh pdbh dk :'r pD
fojk j?.
eko'pkohnK bJh th ekch F[G ;wK j?.
g?;/ d/ b?D-d/D gqsh finkdk ;soesk
tosD dh io{os j?. B”eoh dh sbkF
ftu br/ B”i[nkBK ~ ;cbsk io{o
fwb/rh.
iSr`d /ku feyus ds ;ksx cu jgs gSa] ;fn fdlh u, dk;Z esa /ku fuos'k djsaxs rks mlesa ykHk çkIr gksxkA nksLrksa ;k fdlh Hkjkslsean ls /kks[kk feyus dh vk'kadk gSA
g qsh: 'rh gohfynk d/D tkb/
ftfdnkoEhnK ~ ;cbsk fwb ;edh
j?. gow'FB ns/ uzrh B”eoh d/ Bkb
weo okFh d/ ikseK ~ ezw d/ ;EkB s/
g{ok ;zwkB fwbD d/ nk;ko jB.
fBt/F ehs/ j'J/ XB dk bkG fwb/rk.
F/no pkiko iK gqkgoNh ftu g?;k
bkT[D bJh fJj ;wK T[sw j?. nkgD/
e?fono s/ yk; fXnkB fdU.
fJ; ;w/I p?fezr iK gqpzXB fij/ y/soK
dh gVkJh bJh ;wK nB[e{b j?. E'V/
pj[s T[sko uVkn d/ Bkb s[jkv/ ihtB
ftu y[FhnK pDhnK ofjDrhnK.
nkgD/ r[Z;/ s/ ekp{ oZye/ eJh
go/FkBhnK s'I pu ;ed/ j'. wksk Bkb
MrVk j' ;edk j? id'I fe fgsk dk g{ok
;fj:'r fwb/rk.
iwhB ikfJdkd ;zpzXh ezwK ftu ;cbsk
fwb/rh. w[Ffeb ;w/I ftu fe;/ Bkb
tkd-fttkd eoB s'I pu'. fufes;k,
seBheh, tfDi nkfd y/soK bJh
nB[e{b ;wK j?.
E'V/ T[sko uVkn d/ Bkb xo dh
nkofEe ;fEsh Bkowb oj/rh.
nkwdBh d/ j'o ;o's jkf;b j'Dr/.
fpiB; ftu ;'u ;wM e/ g?;k bkU.
fpiB; ftu gkoNBofFg eoB bJh
E'Vk fJzsiko eo'. Bkb jh i/ fes/ g?;k
fJBt?;N eoBk ukj[zd/ j' sK th ;wK
mhe BjhI j?.
fe;/ th soQK dk c?;bk b?D s'I gfjbK
T[;d/ uzr/ ns/ p[o/ gfjb{nK s/ ftuko
eo bU. fci{byou eoB s'I pu'.
nkwdBh d/ Bt/I ;o's fwb ;ed/ jB.
fJ; ;kb nkgD/ eohphnK s'I g?;/ d/
b?D-d/D ftu ;ktXkB oj' BjhI sK
B[e;kB u[ZeDk g? ;edk j?.
w/F
eoe
s[bk
weo
tfoFG
f;zx
tfoFue
e[zG
fwE[B
ezfBnk
XB[
whB
fdbu;g rZbK
u{j/ ns/ x'V/ T[bNh BjhI eo
;ed/.
rfbjoh dh T[wo B” ;kb dh
j[zdh j?.
fdb dk d”ok finkdkso
;'wtko j'D dh ;zGktBk
j[zdh j?.
uzdowk s/ gkDh dh y'i
Gkos d[nkok ehsh rJh ;h.
ekfldHkfo";Qywkf;e GftZycb
wJh 2016
58 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
gqEe, n?efNt, T{oik nD{
gF{nK bJh wbNhgog} chv ;gbhw?IN
100% e[dosh ;o'sL w?vh;Bb g”d/
(pkfJUFhok)
R
}fjohb/ gdkoEK s'I w[es
Jhe'r'bv pkfJU Fhok d/ ckfJd/L
d[ZX dh g?dktko tXkT[Idk j? (v/Y feb' s'I d' feZb' fJe fdB ftu fJe rK dh)
d[ZX dk c?N tXkT[Idk j? (3H3 s'I 3H8 iK 3H8 s'I 4H3)
gF{ dh ;/js dk g{oB o{g ftu ftek;
gF{ ~ B?u{ob jhN ;kfJeb gqkgs eoB ftu wddrko
B?u{ob vhtkowo, n?INhj?bfwBfEe (g/N d/ ehV/)
n'or?fBe fwbe go'veFB tZb gfjbk edw
fJwg'oNo}, J/izN; ns/
fv;NohfpT{NoK ~
;Zdk fdZsk iKdk j?.
fJj ;ko/ gF{nK dk Gko tXkT[Idk j? (pZeoh, ;{no, G/v ns/ wZMK s'I finkdk wk; gqkgsh bJh)
NkT{BtkfJ} vhbofFg bJh ;zgoe eo'L
d[ZX dh p/jso g?dktko
p/jso ;/js
www.krishijagran.com;/js
owhnK ftu jo e'Jh s/i X[Zg s'I go/FkB ofjzdk
j?. jd sd j' iKdh j? id'I brksko X[Zg ftu
x[zwD eoe/ g?o ekb/ j' iKd/ jB. n;hI s[jk~ d; oj/
jK e[M xo/b{ T[gkn fijBK ~ ngBke/ s[;hI g?oK ftu
BthI ikB gk ;ed/ j'.
;zso/ dk fSbek X[Zg ftu ;[ek bU ns/ fco
T[;~ gh; e/ gkT{vo pDk bU. T[; ftu uko-gzi
uwZu d[ZX fwbk e/ rkVk g/;N pDkU. fJ; g/;N ~
g?oK s/ bkU ns/ 20-25 fwzN se ;[ek bU. T[;d/
pknd jbe/ row gkDh Bkb g?o X' bU. j[D g?oK ~
s”bhJ/ Bkb g{zM e/ wkfJ;uokfJ}o bk bU. p?;N
fo}bN bJh fJ;~ jcs/ ftu fszB tko eo' ns/
y{p;{os g?o gkU.
fJe uZwu fBzp{ o; ftu Ffjd fwe; eo' fco
T[; ftu nZXk uwZu fwbe gkT{vo th fwe; eo'.
fJ; g/;N ~ g?oK s/ bkU ns/ 20 fwzN se ;[ekT[D d/
pknd jbe/ row gkDh Bkb X' bU. pkjo fBebD
s'I gfjbK g?oK s/ ;B;eqhB bkT[Dk fpbe[b Bk G[Zb'.
s[;hI fJj sK ;[fDnk j't/rk fe ;pihnK ykD Bkb ;feB tfXnk j[zdh j?
go ;pihnK d/ fSbfenK ftu th yk; r[D j[zdk j? fijVk uwVh bJh
bkGekoh j[zdk j?.
yho/L u/jo/ s/ th yho/ dk i{; bkT[D Bkb ckfJdk j[zdk j?. 15 fwzN
se i{; bZrk oZyD d/ pknd mzv/ gkDh Bkb X' bU, u/jok fyb
T[m/rk.
NwkNoL fJj ;feB bJh pj[s ckfJd/wzd j[zdk j?. fJ; ftu n?INh
nke;hv?IN j[zd/ jB. NwkNo d/ fSbe/ Bkb w;ki eo' ns/ i{; ~ u/jo/
s/ bkU, u/jok fyb T[m/rk.
FeoezdhL ekb/ dkr, nZyK d/ EZb/ ekb/ rZv/ nkfd dh ;wZf;nk j'D s/
Feoeazdh ~ eZN bke/ bkT[D Bkb nkokw fwbdk j?.10 fwzN pknd
fJ;~ X' bU.
fBzp{L fBzp{ dk o; ns/ T[;dk fSbek d't/I jh ckfJd/wzd j[zd/ jB.
u/jo/ s/ N?fBzr j'D dh ;fEsh ftu fBzp{ ekch ckfJd/wzd ofjzdk j?.
s'I pukU g?oK ~
;/js www.krishijagran.com
u/jo/ ~ ;[jDk pDkT[Id/ ;pihnK d/ fSbe/
r
60 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
i/ s[;hI nkgD/ pZu/ bJh b?gNkg yohdDk ukj[zd/ j' go piN eoe/ BjhI yohd gk oj/
sK j[D e/tb 1 o[gJ/ ftu b?gNkg yohd ;ed/ j'. ih jK b?gNkg pBkT[D tkbh
gqw[Zy ezgBh v/b 1 o[gJ/ ftu ;e{bh pZfunK ~ b?gNkg T[gbpX
eokJ/rh. don;b v?b B/ p?e N{ ;e{b 2016 d/ BK fJe ;ehw
bKu ehsh j?. fJ; ;ehw d/ sfjs s[;hI nkgD/ pZu/ bJh 1 o[gJ/
dk vkT{Bg/w/IN d/ e/ b?gNkg b? ;ed/ j'. pkeh oew nk;kB feFsK ftu
u[ekT[Dh j't/rh. fJzBk jh BjhI 2 ;kb se dhnK feFsK s/ ezgBh ftnki th BjhI
bt/rh. ezgBh B/ fJj nfGnkB nkgDh fteoh tXkT[D ns/ ;N{v?INK ~ ezfgT{fNzr d/ gqsh
ikro[e eoB bJh F[o{ ehsk j?. v/b nkT[Nb/N s/ ik e/ b?gNkg ns/ gh;h yohd ;ed/ jK.
j[D e/tb 1 o[gJ/ ftu xo fbnkU v/b dk b?gNkg!
bktk B/ bKu ehsk ;;sk ;?N
F[o{ j'D bZrh j? Bkth dh fvbhtohj'Ivk
pkfJb fBowksk ezgBh bktk B/ xZN ehws ftu nkgDk
BtK ;wkoNc'B bKu ehsk j?. bktk B/ fJ; c'B ~
cb/no n?; 1 BK Bkb bKu ehsk j?. fJ; ;wkoNc'B dh
ehws 4349 o[gJ/ oZyh j? go s[;hI fJ;~ nkBbkfJB
3799 o[gJ/ ftu yohd ;ed/ j'. fJ; ;wkoNc'B dh
fv;gb/ ;eohB 4H5 fJzu dk j?. bktk dk fJj ;wkoNc'B
n?IvqkfJv d/ 5H1 bkbhgkg nkgo/fNzr f;;Nw s/ ezw eodk
j?. fJ; c'B ftu 512 n?wph o?w fdsh rJh j?. cb/no
n?; 1 dh fJzNoBb w?woh 8 ihph j? fi;~ wkJhe'q n?;vh
ekov dh ;jkfJsk Bkb tXk ;ed/ jK. j[D rZb eohJ/ fJ;
e?wo/ dh sK fJ; ftu 3H2 w/rkfge;b dk fono e?wok ns/
cozN ftu 0H3 w/rkfge;b dk e?wok fdsk frnk j?. fJ;
;wkoNc'B dk p?Noh p?enZg th tfXnk j?. fJ; ;wkoNc'B
ftu 1750 n?wJ/n?u gkto dh p?Noh fdsh rJh j?. fJj
13 xzN/ dk p?enZg ns/ 9 xzN/ dk NkeNkfJw d/t/rh. fJ;d/
Bkb jh fJ; ftu wkJheq' :{n?;ph, tkJhckJh, pb{N{E, UNhih
;g'oN fij/ chuo th w”i{d jB.
vk nkgDh jkb jh ftu bKu j'Jh Bkth dh fvbhtoh F[o{
eo/rh. fJ; S'Nh pkJe bJh ofi;No/FB j' u[e/ jB
fi; ftu n?g ns/ vhbokFh okjhI th b'eK B/ ofi;No
eokfJnk j?. Bkth ~ Gkos ftu jh pDkfJnk ik fojk j?
ns/ fJ;d/ pkiko ftu nkT[Id/ jh pkfJe;e d/ ;?rw?IN ftu
fJe BtK ;?rw?IN i[V ikJ/rk.
Bkth dk gq'veFB oki;EkB ftu ;fEs ezgBh dh
Nkg[ekok :{fBN ftu ehsk ik fojk j?. fJ;dh fdZbh ftu
n?e; F'no{w ehws 39500 o[gJ/ j't/rh.
gsk oj/ fe j'Ivk B/ Bkth ~ cotoh ftu j'J/ fdZbh nkN'
n?e;g' ftu bKu ehsk ;h fiE/ fJ;~ uzrk gqsh;kd fwfbnk
;h. fJ; pkfJe ~ okfJvo nkgD/ nB[;ko n;?;oh} dh
wdd Bkb e;NwkfJ} eok ;e'r/.
www.krishijagran.comg’qveN bKu
w'
j'I
61n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
www.krishijagran.comy/b irs
fe;skB feqe/N p'ov B/ ;ocok} nfjwd ~ okFNoh Nh20 feqe/N Nhw dk egskB
fB:[es ehsk j?. tobv Nh20 ftu FowBke gqdoFB d/ pknd Fkfjd ncohdh
B/ egskBh s'I n;shck d/ fdsk j?. fJ;d/ pknd gh;hph B/ ;ocok} ~ egskBh dk Gko
;”Ifgnk j?. gh;hph B/ NtNo s/ th fJ; ypo ~ F/no ehsk. gh;hph nfXneF Ffjo:ko
ykB B/ fejk, nZi ;t/o/ w?I ;ocok} ~ T[;~ egskB pBkJ/ ikD dh ypo fdZsh w?I T[;~
dZf;nk fe T[g egskB j'D d/ Bks/ T[j ;kvk ;[Gkfte u'D j?. w?I T[;~ Bt/I feodko bJh
F[G ekwBktK fdzdk jK.
Jhb?Iv dh Nkg p?vfwzNB fyvkoh osukB'e fJzskB'B B/
Ubzfgze osukB'e fJzskB'B B/ Ubzfgze u?IfgnB bh
M{o/Jh ~ f;ZX/ r/w ftu joke/ fJzvhnB UgB ;[go ;hoh} dk
fyskp fiZs fbnk. fJjBK d't/I ;kpek u?IfgnBK d/ ftu
gBo j?bh w?ET{} (66) ns/ egskB ;N/cBh
N/bo (59) d/ FkBdko noX-FseK ns/ T[jBK
d/ ftu 120 oB dh UgfBzr ;KM/dkoh dh pd”bs
t?;NfJzvh} B/ phs/ fszB tko dh u?IfgnB nk;Nq/bhnk
~ n?stko ~ fJesock nzdki ftu nZm fteNK s'I
joke/ gfjbh tko nkJh;h;h NtzNh-20 wfjbk
ftFteg dk u?IfgnB pBD dk r”ot jkf;b eo fbnk. t?;N fJzvh} B/ nk;Nq/bhnk ~ gzi fteNK s/ 148 d/ u{D”shg{oD ;e'o
s/ o'eD d/ pknd 19H3 Uto ftu d' fte/N s/ 149 oB pDk e/ fJfsjkf;e fyskph fiZs jkf;b eo bJh.
;ocok} pDkJ/ rJ/ gkfe;skB Nh20 feqe/N d/ Bt/I egskB
y/b irs www.krishijagran.com
t?;NfJzvh} wfjbktK B/ gfjbh tko fiZfsnk NtzNh-20 wfjbk ftFt eZg
w[ekpb/ ftu osukB'e B/ 42 fwzNftu 21-17, 21-18
Bkb fiZs doi ehsh. fJj ;z;ko dh ;kpek Bzpo fJe uhBh
fyvkoh s/ 11 w[ekpfbnK ftu T[;dh u”Eh fiZs j?. bh B/
2012 ftu fJzvhnk UgB fiZfsnk ;h.� ikgkB d/ e/IN' w'w'sk B/ g[oF J/eb ftu v/Bwkoe
d/ fteNo n?e;/b;B ~ 21-15, 21-18 s'I joke/ nkgDk
gfjbk fyskp fiZfsnk. fJj w'w'sk dk u”Ek ;[go ;hoh}
fyskp j?. fgSb/ ;kb ckfJBb ftu Gkos dh ;kfJBk
B/jtkb s'I jkoB tkbh osukB'e B/ fejk, bh e[Fb ns/
nkeowe fyvkoh j?. w?I fJ; w?u dh pj[s fsnkoh ehsh ;h.
osukB'e ~ wfjbk ns/ w'w'sk ~ g[oF J/eb fyskp
gk
U
Ek
62 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
KRISHI JAGRAN MEDIA GROUP OF PUBLICATIONS
Editorial Staff
To strengthen our editorial team we are looking for fresh talents. The candidate should be
graduate from a renowned university and should have flare to write. Knowledge of different
Languages will be an added advantage.
Freelance Journalist: We welcome journalists who want to contribute to our publication as well as
portal. The remuneration will be attractive.
Ñf"k tkxj.k] fo'o dh lcls yksdfiz;] lcls T;knk fcdus okyh ,oa ?kj&?kj esa i<+s tkus okyh Ñf"k ikfjokfjd fgUnh] iatkch] ejkBh] xqtjkrh] déM+] rsyxq] caxkyh] vleh if=dk gSA gekjh if=dk vius bDdloas o"kZ esa izos”k dj pqdh gS vkSj gj eghus N% yk[k ls T;knk ?kjksa esa igqaprh gSA Ñf"k tkxj.k if=dk dks izxfr”khy fdlkuksa rd ys tkus ds fy, ftyk Lrj ij eSustj] ,DthD;wfVo dh vko”;drk gSA
ftyk foi.ku dk;Zdkjh % ¼'kSf{kd ;ksX;rk@vuqHko ¼3&5 o"kZ½
vkosnd de ls de Lukrd gks ,oa Ñf"k esa fo”ks"k dj cht] dhVuk”kd] [kkn ,oa Ñf"k midj.kksa vkfn ds foi.ku esa de ls de 3 ls 5 lky dk vuqHko j[krs gksaA vkosnd dk izxfr”khy fdlkuksa ls esy&tksy ,oa tkudkjh gksuk vko”;d gSA osru ,oa vU; iSdst yxHkx ,d yk[k #i;s okf"kZd gksaxsA
LFkkuh; foi.ku dk;Zdkjh % ¼'kSf{kd ;ksX;rk ,oa vuqHko½
vkosnd LFkkuh; fdlkuksa ls ckrphr djus esa l{ke gksA yksxksa rd vius fopkj igqapkus dh dyk esa ekfgj gksA de ls de 10oha d{kk mÙkh.kZ gksA osrueku 75000@& #- okf"kZdA vuqHko de gksus ij Hkh vxj vki esa dke djus dh n`<+ bPNk ”kfDr gS rks vki Hkh vkosnu dj ldrs gSaA
viuk vkosnu bZ&esy djsaA
ftyk Lrj ds fy, eSustj] ,Dth+D;wfVo dh vko';drk gS
resume to : [email protected]
resume to : [email protected]
KRISHI JAGRAN60/9, Yusuf Sarai Market, Near Green Park Metro Station, New Delhi - 10016
Tel: 011-26511845 / 26517923 / 45503170 Email: [email protected], www.krishijagran.com
Marketing
resume to : [email protected]
Krishi Jagran Media Group is World's Largest Circulated Multilingual Agri Rural Monthly with brand leadership in a variety of Media products like Mac Krishi Jagran Hindi, Mac Krishi Jagran Punjabi, Krishi Jagran Gujarati, Krishi Jagran Marathi, Krishi Jagran Kannada, Krishi Jagran Telugu, Krishi Jagran Bengali, Krishi Jagran Assamese and Agriculture World
To strengthen our space marketing division, we are looking for.
Trainee Executives (40)
Space Marketing Executives (30)
Space Marketing Managers (6)
General Manager (2)
The person should be graduate, smart, well mannered with excellent communication skills and fluent in Hindi and English. For 2nd and 3rd positions experience in the same field is must.
Trainee need not be graduate but must have keen interest for a career in marketing.
If you think you are right person.
কৃিষ জাগরণকৃিষ জাগরণKRISHI JAGRAN
Whatsaap No.
+91-9313301029
Be with
KRISHI JAGRAN
Social Media Network
কৃিষ জাগরণকৃিষ জাগরণ কৃিষ জাগরণকৃিষ জাগরণకృ� ిజ�గర�కృ� ిజ�గర�
www.krishijagran.comਰਾਜਨੀਤੀ www.krishijagran.comokiBhsh
doh ftZs wzsoh no[D i/Nbh B/ f;zukJh
gfo:'iBktK ~ g{ok eoB dh tekbs ehsh j?.
Bkb jh T[jBK B/ fejk fe nrb/ e[M ;kbK ftu
fe;kBK dh nkwdBh ~ d'r[Dk eoB ns/ fgzvK dh
noE-ftt;Ek ~ wip{s eoBk pj[s io{oh j?.
Bkb jh ftZs wzsoh B/ fJ;d/ pko/ ftu e/Ido ~
Gog{o wdd eoB bJh fejk j? feT[Ife nfB:fws
w”;w ;fjs j'o ekoBK s'I nkT[D tkbhnK u[D”shnK
Bkb oki ;oekoK ~ fJeZb/ jh w[ekpbk eoBk
w[Ffeb j't/rk. ib ;z;kXB wzsoh T[wk Gkosh B/
fejk fe ibtk:{ pdbkn Bkb ib ;z;kXBK s/ uzrk
n;o BjhI g?Idk fi;d/ ekoB ;oeko d/ Bkb ;wki ~
th ib ;zGkb d/ ezw ftu ;fj:'r eoBk gt/rk.
n;b ftu ib ;zGkb ;gskj d/ d”okB i/Nbh B/ fJj
th fejk fe phs/ ;kb wkB;{B dh ewi'oh eoe/ y/sh
dk ezw ekch u[B”shg{ote fojk j?. fi; eoe/ noE-
ftt;Ek ftu wkw{bh tkXk j'fJnk j?. feqFh wzsoh
okXkw'jB B/ fejk fe gkDh dh ;wZf;nk s'I pkjo
nkT[D bJh gzi bZy Bt/I y{j ns/ skbkp g[ZN/ ikDr/.
vhgh nfXneF wfjp{pk w[csh B/ w[Zywzsoh pDe/ izw{ eFwho
dh ewkB ;KG bJh j?. fJj gfjbk w”ek j? id'I d/F dhnK
uko' fdFktK dh ewkB wfjbktK d/ jZE ftu j?. n;b ftu g{ot
ftu wwsk p?Boih, gZSw ftu nkBzdh gN/b, T[Zso ftu wfjp{pk
ns/ dZyD ftu i?bfbsk j?. fJ; gqeko izw{ eFwho dh ewkB
EkwB d/ Bkb 56 ;kb dh wfjp{pk izw{ eFwho dh gfjbh ns/ d/F
dh d{ih w[;fbw wfjbk w[Zywzsoh pDh j?. Gkigk ftXkfJe db d/
B/sk vkH fBowb f;zzx brksko d{ih tko rmpzXB ;oeko d/ T[g
w[Zywzsoh pD/ jB. Bkb jh S/ okiwzsoh ns/ wfjp{pk ;w/s 17
e?pB/N wzsoh th pDkJ/ rJ/ jB.
okiBhsh www.krishijagran.com
ib ;zGkb d/ Bkb gqw'FB dh fdFk ftu
p/jso BshfinK bJh fJ;~ gkmeqw
ftu Fkfwb eoBk p/jZd io{oh j?. fJj rZb
wZXgqd/F d/ w[Zywzsoh fFtoki f;zx u”jkB
B/ ejh. w”ek ;h ngq?b wjhB/ fdZbh ftu
nk:'fis ib ;gskj ;wko'j dk. fiE/
w[Zywzsoh B/ fejk fe pZfunK ~ F[o{ s'I jh
fJ; ftF/ s/ f;Zfynk d/Dk io{oh j? ns/ ib
dh ;zGkb ~ gkmeqw ftu i'VD dk
;[Mkn fdZsk. Bkb jh w[Zywzsoh B/
fejk fe g[okD/ sbkpK dh o?B't/FB
eoB d/ Bkb Bkb Bt/I sbkp
pBkT[D dk nfGnkB ubkT[Dk
p/jZd io{oh j?.
ib ;zGkb gkmeqw ftu Fkfwb j't/L fFtoki
ibdh g{oh ehsh ikJ/ f;zukJh gfo:'iBkL i/Nbh
wfjp{pk d/ jZE dh ewkBizw{-eFwho e/I
gh
64 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
www.krishijagran.comfcbwh d[Bhnk
:' jBh f;zx ns/ pkdFkj B/ fwT{f}e fJzv;Nqh ftu nkgD/ rkfDnK d/ ifoJ/
gzikph fJzv;Noh s'I b? e/ pkbht[v fJzv;Noh se doFeK d/ fdb s/ oki
ehsk. :' :' jBh f;zx ns/ pkdFkj ftu wBw[Nkt dhnK ypoK brksko ;[oyhnK
ftu SkJhnK jB. jkb jh ftu ypo nkJh j? fe d'tK d/ ftu fJe gkoNh ftu
fejk-;[Dh j' rJh ns/ rZb MVg se gj[zu rJh. fwv v/ dh ypo d/ nB[;ko
jBh f;zx ns/ pkdFkj d/ fJe ekwB co?Iv dh gkoNh ftu d't/I o?g ;Nko ftu
fe;/ rZb ~ b? e/ fejk ;[Dh j' rJh ns/ d't/I fJe d{i/ s/ fsZy/ ew?IN eoB
bZr. fJj tkd-fttkd XZek-w[Zeh se gj[zu frnk ns/ fco T[E/ w”i{d
b'eK B/ fJ; seoko ~ o'fenk. fJ; Bkb gfjbK th jkbh jh
ftu jBh f;zx B/ nkgDh nkT[D tkbh fcbw @i'okto# d/
Nq/bo bKu s/ pkdFkj dh s[bBk B?B' eko Bkb ehsh ;h.
bht[v n?eNo vt/B ikB;B B/ ;'Fb whvhnk ftu nkT[D
tkbh fcbw @p/tku# dh gfjbh s;tho F/no ehsh j? go fJ;
ftu pkbht[v n?eNq; fgq:zek u'gVk fes/ Bio BjhI nk ojh j?.
vt/B B/ fJz;Nkrqkw s/ fijVh c'N' F/no ehsh, T[j nwohek d/ g[okD/
wFj{o F'n @p/tku# dh :kd dtkT[Idh j?. c'N' ftu vt/B d/ fJbktk
n?eNo i?e J/cqkB, i'B pk;, nb/e;Kdok ddkfoU, e/bh o'jop?u
ns/ n?eNq; nbc/B/F j?v/ok Bio nk ojh j?. vt/B B/ c'N' d/ e?gFB
ftu fbfynk, n?e;eb{f;t @p/tku# b[e, @p/tku# dh ;kvh g{oh
Nhw. jkbKfe fJ; g';No ftu fgqnzek Bio BjhI nk ojh j? ns/
fgqnzek fcbw ftu ftb/B d/ feodko ftu Bio nkJ/rh. fcbw
nrb/ ;kb 19 wJh ~ fobhi j't/rh.
bht[v nfGB/soh ibdh jh ;Bh fbUBk fw;No goc?eNfB;N nkfwo ykB d/
Bkb ezw eodh Bio nk ;edh j?. nkfwo ykB jkb jh ftu ;Bh d/ Bkb ezw
eoB dh fJZSk ikfjo eo u[Ze/ jB. uouk j? fe fBod/Fe nfGB/ d/t B/ nkgDh
nkT[D tkbh fcbw bJh nkfwo ykB ~ u[fDnk j?. fJ; fcbw bJh nkfwo ykB B/
jh fBod/Fe ~ ;Bh dk BK ;[MkfJnk j?. fJ; fcbw ftu ;Bh fJe nbr ntsko
ftu Bio nkJ/rh. fcbw ftu nkfwo fJe fJzt/;Nhr/N nkfc;o dk feodko
fBGkT[Dr/ go fJj s?n j' u[Zek j? fe ;Bh fcbw dh bhv n?eNq; BjhI j't/rh.
r”osbp j? fe ;Bh ibdh jh Fkjo[y ykB dh fcbw oJh; ftu nkfJNw Bzpo eodh
Bio nkJ/rh.
vt/B ikB;B B/ ikoh ehsk dk b[e, @p/tku#g';No ftu BjhI fdyh fgq:zek
fcbwh d[Bhnk www.krishijagran.com
o?g ;Nko :' :' ns/ jBh f;zx ;[oyhnK ftupkdFkj
:'
jk
ibdh jh fdy/rh ;Bh nkfwo ykB d/ Bkbpk
66 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2016
1200
tkfJobke
;pwof;pb gzgK bJhekbw gkJhgK
nkFhotkd gkJhgK
;pwof;pb gzgK bJhekbw gkJhgK25 bZy g{o/ Gkos ftu s'I finkdk 25 bZy
p'ot?b} ftu ;cbskg{ote bZr/ jB.
ns/ tkfJobke d/ Bkb gzg dh finkdk ;[oZfynk bJh
ghth;h gkJhg ikfJzN f;;Nw egbo
1200 c[N v[zxkJh se brkT[D d/ :'r
www.ashirvad.com
PUNJAB : MR. DHEERAJ AHUJA - 7087438486
Published on 24th & Posted on 26-27 of Every Month RNI No. DELPUN/1999/06753 Postal Reg. No. DL-SW-1/4176/16-18
Top Related