1
Jesień 2010
Kontrakty terminowe na GPW
(indeksowe, akcyjne i walutowe)
Bogdan Kornacki, Dział Rozwoju Rynku, GPW
Plan szkolenia
2
1. Kontrakty terminowe – charakterystyka
2. Kontrakty terminowe na GPW – konstrukcja, zasady obrotu
3. Dźwignia finansowa – szanse i zagrożenia
4. Ryzyko związane z inwestowaniem w kontrakty terminowe
5. Zalety kontraktów terminowych
6. Możliwości wykorzystania kontraktów terminowych
7. Źródła wiedzy
3
Kontrakt terminowy• Umowa między 2 stronami : nabywcą i sprzedawcą• Nabywca zobowiązuje się do kupna instrumentu bazowego
w określonym momencie w przyszłości po określonej cenie• Sprzedawca/wystawca zobowiązuje się do sprzedaży
instrumentu bazowego w określonym momencie w przyszłości po określonej cenie
• Kontrakty są rozliczane pieniężnie
Kontrakt terminowy inaczej: zakład o to jaka będzie cena instrumentu bazowego w terminie rozliczenia kontraktu terminowego
Profil wypłaty – pozycja długa (zakup kontraktu)
zysk zysk
stratstrataa
T=0
Kurs kontraktu/instrumentu
bazowego
Kupujący (zajmujący pozycję długą) liczy na wzrost kursu instrumentu bazowego i wzrost kursu kontraktu
4
Profil wypłaty – pozycja krótka (sprzedaż/wystawienie kontraktu)
zyskzysk
strastratata
T=0
Kurs kontraktu/instrumentu
bazowego
Sprzedający (zajmujący pozycję krótką ) liczy na spadek kursu instrumentu bazowego i
spadek kursu kontraktu
5
-5000
-4000
-3000
-2000
-1000
0
1000
2000
3000
4000
5000
40 45 50 55 60 65 70
kurs kontraktu na akcje
zy
sk
/str
ata
w z
ł
nabywca
wystawca
Porównanie zysków/strat – gra o sumie zerowej
zysk
strata
6
Dźwignia finansowa
Mała zmiana kursu kontraktu
Duża procentowa zmiana (zysk lub strata) w stosunku do depozytu
Kurs kontraktu terminowego 2000 pkt * 10 zł = 20.000 zł (wartość kontraktu terminowego)
Przykładowy depozyt zabezpieczający (KDPW): 7%*20.000 zł = 1400 zł
Dźwignia finansowa 14 krotna: 100%/7%
Zmiana kursu kontraktu o 2% to 40 pkt = 400 zł (zysk/strata dla inwestora)
Stosunek zysku/straty do depozytu zabezpieczającego: 28% = 400 zł/1400 zł (2%*14)
7
8
Zalety kontraktów terminowych (o tym będziemy dzisiaj mówić)
• Liniowy profil wypłaty• Wysoka dźwignia finansowa • Niskie ryzyko kredytowe (dzienne rozrachunki)• Wysoka płynność, niskie koszty• Gra na wzrost/spadek• Zmiana ceny uzależniona od zmian cen
instrumentów bazowych
9
Instrumenty bazowe
• Indeksy giełdowe (WIG20, mWIG40)• Kursy akcji – 10 spółek (KGHM, Pekao, PKN,
PKO, TP, PGNiG, PGE, ASSECO Polska, PZU, TPE, niedługo kolejne)
• Kursy USD/PLN, EUR/PLN, CHF/PLN
10
Specyfikacja instrumentów – kontrakty terminoweWartość kontraktu indeksowe = indeks x 10 zł (mnożnik)
akcyjne = kurs spółki x mnożnik (100 lub 1000 akcji)walutowe = wartość 10.000 waluty bazowej w PLN
Notowanie indeksowe – punkty indeksowe,akcyjne – w złotych za 1 akcjęwalutowe – w złotych za 100 jednostek waluty bazowej
Nazwa skrócona FXYZkrr Gdzie: F – rodzaj instrumentu XYZ – skrót nazwy instrumentu bazowego (przykładowo W20 dla WIG20, USD dla kursu USD/PLN, TPS dla Telekomunikacji Polskiej) k – kod określający miesiąc wykonania kontraktu (H, M, U, Z)rr – dwie ostatnie cyfry roku wygaśnięcianp. FW20M10, FKGHU10, FEURZ10
Dzień wygaśnięcia i ostatni dzień obrotu
3 piątek miesiąca wygaśnięcia. Wygasające kontrakty walutowe notowane są tego dnia do 10.30, pozostałe do końca sesji.
11
Specyfikacja instrumentów – kontrakty terminoweMiesiące wygaśnięcia
– WIG20 - 4 najbliższe miesiące z marcowego cyklu kwartalnego (Marzec (H), Czerwiec (M) , Wrzesień (U), Grudzień (Z)– Inne kontrakty indeksowe i akcyjne – 3 najbliższe miesiące z marcowego cyklu kwartalnego– kontrakty walutowe - 3 najbliższe miesiące kalendarzowe plus 3 kolejne miesiące z kwartalnego cyklu rozliczeniowego.
Minimalny krok notowania
Kontrakty indeksowe:1 pktKontrakty akcyjne:0,01 zł – jeżeli kurs kontraktu nie przekracza 50 zł0,05 zł – jeżeli kurs kontraktu przekracza 50 złKontrakty walutowe: 0,01 zł
Miesiące wygasania
12
Miesiąc Kodstyczeń Fluty Gmarzec Hkwiecień Jmaj Kczerwiec Mlipiec Nsierpień Qwrzesień Upaździernik Vlistopad Xgrudzień Z
13
Kontrakty walutowe - specyfika
Dla kontraktu EUR kurs giełdowy np. 415,20 - to
wartość 100 EUR w PLN
Natomiast wartość kontraktu to 41.520 PLN – równowartość 10.000 EUR w PLN
Oznacza to także, że 1 EUR warte jest 4,1520 PLN
WALUTA BAZOWA I WALUTA KWOTOWANA np. EUR/PLN - waluta bazowa - EUR
- waluta kwotowana PLN …
14
Wybrane elementy standardu – kontrakty indeksowe, akcyjne i walutowe
Dzienny kurs rozliczeniowy
kurs zamknięcia lub ostatni kurs rozliczeniowy + zasada lepszych zleceń* (wprowadzonych nie później niż 5 minut przed ustaleniem kursu zamknięcia).
Ostateczny kurs rozliczeniowy (wygasanie serii kontraktów)
indeksowe – średnia arytmetyczna z wartości indeksu z ostatniej godziny notowań ciągłych + wartości indeksu z zamknięcia, po odrzuceniu 5 najwyższych i 5 najniższych wartości.
akcyjne – ważona obrotami średnia z kursów wszystkich transakcji akcjami zawartych w systemach notowań na sesji giełdowej.
walutowe – kurs średni z fixingu NBP z dnia wygaśnięcia kontraktu (pomnożony przez 100)
*Jeżeli nie ustalono kursu zamknięcia a w arkuszu znajdują się zlecenie z lepszym limitem niż ostatni kurs rozliczeniowy to dzienny kurs rozliczeniowy jest wyznaczany na poziomie tego zlecenia. W przypadku zleceń kupna jest to najwyższy limit zlecenia kupna przekraczający kurs określony na w/w warunkach. I odwrotnie, w przypadku zleceń sprzedaży jest to najniższy limit zlecenia sprzedaży poniżej kursu określonego na w/w warunkach.
15
Wybrane elementy standardu – kontrakty indeksowe, akcyjne i walutowe
Ostateczna cena rozliczeniowa
Indeksowe – ostateczny kurs rozliczeniowy mnożnik (10 zł)
Akcyjne – ostateczny kurs rozliczeniowy liczba akcji w kontrakcie
Walutowe – ostateczny kurs rozliczeniowy (w przeliczeniu na jednostkę waluty bazowej) pomnożony przez wielkość kontraktu (10.000)
Rozliczenie Pieniężne w zł
Sytuacje
szczególne – kontrakty akcyjne
W przypadku operacji na akcjach lub realizacji praw z akcji, będących instrumentami bazowymi dla kontraktów terminowych, Giełda może przeprowadzić korektę kursu odniesienia oraz zmienić liczbę akcji przypadających na jeden kontrakt
16
LOP – liczba otwartych pozycji• Informuje o liczbie otwartych pozycji (kupionych/sprzedanych kontraktach terminowych)• Kontrakt kupiony + kontrakt sprzedany = 1 LOP• 1000 otwartych pozycji to 1000 kontraktów kupionych (long) i 1000 kontraktów
sprzedanych (short)• Zmienia się w trakcie dnia i z sesji na sesję • Wzrost LOP – wzrost zaangażowania inwestorów na rynku
Giełda publikuje informacje dotyczące koncentracji pozycji (LOP) na kontraktach terminowych (indeksowych i akcyjnych), na których całkowita LOP przekracza 30.000.Publikowana jest liczba rachunków na poziomie subkonta NIK, na których przekroczono20% (plus krok 5%) ogólnej liczby LOP na danej serii.
Ze względu na to, że kontrakty terminowe nie są wykorzystywane wyłącznie do spekulacji,ale stanowią również część złożonych strategii inwestycyjnych, interpretacja tych danychpowinna być bardzo ostrożna.Istnieje wiele możliwych powodów posiadania dużych otwartych pozycji na kontraktachterminowych (np. spekulacja, zabezpieczenie pozycji, element strategii inwestycyjnej, częśćinnego produktu)
17
Zasady obrotu notowania ciągłe w godz. 8:30 - 17:35 Wszystkie kontrakty terminowe mają dogrywkę Jednostka transakcyjna – 1 kontrakt obrót wspomagany działaniem animatora rynku Szczegóły dotyczące obrotu opisane są w:
Warunkach obrotu dla ……. Szczegółowych Zasadach Obrotu Giełdowego Regulaminie Giełdy
Dokumenty są dostępne na stronie internetowej giełdy
www.gpw.pl
18
Ograniczenia• Wielkość zlecenia:
– Kontrakty na indeksy, akcje – 500 kontraktów– Kontrakty na waluty – 100 kontraktów
• Ograniczenia wahań kursów (statyczne/dynamiczne)
kontrakt Widełki statyczne Widełki dynamiczne
Kontrakty na indeksy, kursy akcji
+/- 5% od dziennego kursu rozliczeniowego
WIG20 +/- 25 pkt , mWIG40 +/- 30 pkt, akcje +/- 3,5%
Kontrakty na waluty
+/- 3% od dziennego kursu rozliczeniowego
+/- 4 zł
19
FUSDU09 - 14 września 2010KUPNO SPRZEDAŻ
liczba kontraktów w zleceniu limit w zleceniu limit w zleceniu
liczba kontraktów w zleceniu
1 289,33 289,65 1
2 289,10 289,66 1
6 289,01 289,95 2
1 289,00 289,98 4
10 289,00 290,00 10
2 289,00 290,13 4
1 288,65 290,34 2
1 288,61 290,40 7
8 288,60 290,46 1
1 288,57 290,48 2
Arkusz zleceń
20
Wycena kontraktów na indeksy i na akcje
F - cena futuresS - cena spotr – stopa wolna od ryzyka (w skali roku)T - liczba dni do dnia wygaśnięcia kontraktu
F - cena futuresS - cena spote – podstawa logarytmu naturalnegor – stopa wolna od ryzyka (w skali roku)δ – stopa dywidendyT - liczba dni do dnia wygaśnięcia kontraktu
TrSeF )(
)365
1(T
rSF
21
Wycena kontraktów walutowych
Jeżeli oprocentowanie waluty bazowej jest wyższe odoprocentowania waluty kwotowanej to kurs terminowy jestniższy niż kurs spot. Jeżeli oprocentowanie waluty bazowej jest niższe odoprocentowania waluty kwotowanej to kurs terminowy jestwyższy niż kurs spot (np. USD/PLN i EUR/PLN)
n/365WA)ST%(W_BAZO+1
n/3651 S=F
)_%( KWOTOWANAWST
22
Baza i zjawisko konwergencji
S(t)
FW20
WIG20
Dzień wygaśnięcia
kontraktu
Różnica pomiędzy bieżącą wartością instrumentubazowego a kursem kontraktu z biegiem czasu sięzmniejsza (WIG20 vs FW20)
Baza = spot – futures
Cena terminowa (futures ) jest to prognoza przyszłej wartości
instrumentu bazowego
Cena futures = spot + koszt finansowania + koszt składowania
Cena futures dla kontraktów walutowych wynika z różnicy
oprocentowania walut
BAZA
23
Relacje między ceną terminową i spot
Odchylenia oczywiście istnieją. Niebieska linia pokazuje moment drastycznego niedoszacowania kontraktuOdchylenia mogą być źródłem poszukiwania „metody” przez spekulantów, którzyliczą na to że owe odchylenia się zniwelują.
24
Kontrakty i ryzyko• Ryzyko rynkowe
– wynika ze zmian kursu kontraktu, które zależą od zmian ceny instrumentu bazowego
– jest potęgowane przez efekt dźwigni - małe wahania kursów na rynku kasowym mają proporcjonalnie większy wpływ na wartość depozytu zabezpieczającego
– może doprowadzić do poniesienia strat przekraczających wielkość pierwotnej inwestycji – straty mogą być wyższe niż pierwotnie wpłacony depozyt zabezpieczający
25
• Ryzyko płynności– wynika z małej aktywności na rynku – braku płynności
– płynność może być różna na różnych seriach kontraktów terminowych
– zawarcie transakcji może być utrudnione lub będzie pociągać za sobą dużą zmianę kursu
• Przykład : dalsze serie kontraktów terminowych na akcje, kontrakty na
mWIG40
Kontrakty i ryzyko
26
AnimatorzyDomy maklerskie wspierające płynność, zobowiązane do ciągłego wystawiania ofert kupna i sprzedaży.
Wielkość zleceń i spread określona w umowie z GPW.
Kontrakty na WIG20 11 animatorówBOS, BRE, UNICRCAIB, BZWBK, BDM, PKO, BH, IDM, ING, KBC SEC., NOBLE SEC.
Kontrakty na akcje 7 animatorówBZWBK, KBC, BOS, ING, UNICRCAIB, BDM, IPOPEMA
waluty DM BOŚ SA
Kontrakty na mWIG40, obecnie brak
Spready dla kontraktów terminowych(na podstawie danych z jednej sesji)
Instrument
rzeczywisty spread
(pipsy/grosze)
spread gwarantowany (animator)
wartość zleceń
animatora (pln)
FUSDH10 10-60 80 ok. 500.000FEURH10 10-60 80 ok. 750.000
waluty spot 40-60 --------- --------FW20* 1-2 punkty 30 punktów ok. 240.000
FKGHH10 20-40 ok. 1.5 zł ok. 100.000KGHM 10-40 ok. 2-2,5 zł 25.000
FPKNH10 0,01-0,05 ok. 0,6 zł ok. 100.000PKN 0,01-0,05 ok. 1 zł 25.000
FPKOH10 0,01-0,05 ok. 0,6 zł ok. 100.000PKO 0,01-0,05 ok. 1 zł 25.000
27* FW20 – 9 animatorów
28
LP INSTRUMENT
WOLUMEN OBROTU (szt.) LOP (szt.)
cały rok na koniec września
2009 2008ZMIANA
%2010 2009
ZMIANA %
1 KONTRAKTY NA WIG20 12.766.415 11.743.240 8,7% 108.488 84.975 27,67%
2 KONTRAKTY NA mWIG40 30.182 25.349 19,1% 892 605 47,44%
4 KONTRAKTY NA AKCJE 465.757 331.646 40,4% 6.357 5.755 10,46%
5 KONTRAKTY NA WALUTY 162.239 132.559 22,4% 1.669 1.481 12,69%
6 OPCJE NA WIG20 421.648 326.583 29,1% 38.855 17.589 120,91%
7JEDNOSTKI INDEKSOWE NA WIG20
42.161 36.327 16,1% 13.159 12.438 5,80%
29
• Ryzyko specyficzne
– kursy pojedynczych akcji (instrumentów bazowych)
mogą mieć większą zmienność (większe wahania cen)
niż inne instrumenty
– z powodu większej zmienności, kontrakty na akcje
mogą być bardziej ryzykowną inwestycją niż kontrakty
na indeksy
– kontrakty walutowe – uzależnienie od kursów innych
walut
Kontrakty i ryzyko
30
Zależności – kursy walut(ryzyko specyficzne)
Zależności – kursy walut(ryzyko specyficzne)
31
Wpływ waluty inwestycji na wynik
32
33
Depozyty zabezpieczające• Służą zabezpieczeniu zobowiązań kupującego/sprzedającego - zabezpieczeniu ryzyka
dziennej zmiany ceny kontraktu – proces bieżących rozrachunków rynkowych (tzw. równanie do rynku)
• Stanowią tylko część wartości kontraktu – określony % wartości• Wartość depozytu liczona od ostatniego kursu rozliczeniowego• Wielkość wyznaczana przez KDPW (WIG20 – średnia ważona, pozostałe – największa
zmiana dzienna w ciągu ostatnich 12 miesięcy)• Wpłacane na rachunek inwestora w DM• KDPW określa jeden poziom depozytu - minimalny – poziom który zawsze musi być
utrzymywany
• DM maja swobodę w określaniu depozytu wstępnego – ale w większości wyliczają go jako 1,2 -1,4 x depozyt minimalny
• Od sierpnia 2009 do inwestowania na pochodnych trzeba mieć Numer Klasyfikacyjny Klienta (NKK) nadawany przez KDPW (poprzednio Numer Identyfikacyjny Klienta (NIK))
Cytat z komunikatu IRIP KDPW: „Ostateczną wartość depozytów dla klientów ustala biuro maklerskie, kierując się własną oceną ryzyka klienta i transakcji. Przyjęte przez biuro maklerskie zasady określania depozytów i zestawy parametrów ryzyka muszą prowadzić do wyznaczenia depozytów nie mniejszych niż te obliczone wg zasad i parametrów ryzyka określonych przez KDPW.”
34
Wysokość depozytów c.d.
Historyczne minimalne poziomy depozytów < 2% dla walut < 4% dla FW20 < 6% dla kontraktów na akcje
Instrument bazowy
Depozyt ustalany przez KDPW (01.10.2010)
Wartość kontraktu (01.10.2010)
Wysokość depozytu wstepnego (pobierana przez większość BM przy zawarciu transakcji =120% minimalnego, ustalonego przez KDPW)
Dźwignia: depozyt/wartość kontraktu
PGE 4,0% 2 290 zł
110 zł 20,8
TP S.A. 8,4% 1 780 zł
179 zł 9,9
PKN 5,8% 3 990 zł
278 zł 14,4
PGNiG 8,2% 3 660 zł
360 zł 10,2
PKOBP 7,8% 4 280 zł
401 zł 10,7
ASSECO POL 7,6% 5 300 zł
483 zł 11,0
KGHM 7,4% 11 800 zł
1 048 zł 11,3
mWIG40 3,8% 26 980 zł
1 230 zł 21,9
PEKAO 6,6% 17 000 zł
1 346 zł 12,6
WIG 20 5,0% 26 130 zł
1 568 zł 16,7
CHF 5,4% 29 500 zł
1 912 zł 15,4
EUR 4,4% 39 700 zł
2 096 zł 18,9
USD 6,8% 29 000 zł
2 366 zł 12,3
PZU 7,4% 40 600 zł
3 605 zł 11,3
35
Przykładowe zmiany depozytów
max. 23,8%
36
Gwarantowanie rozliczeń• Mechanizm:
– kalkulacja dziennych kwot zysków/strat stron transakcji (w oparciu o kursy transakcji oraz dzienne kursy rozliczeniowe),
– Rozliczanie wzajemnych zobowiązań w cyklu T+0.
• Dla pozycji zyskownej – wzrost wartości środków „w depozycie”
• Dla pozycji stratnych – spadek wartości środków „w depozycie”. Możliwe wezwanie do uzupełnienia depozytu.
• Fundusz Gwarancyjny dla instrumentów pochodnych
37
Gwarantowanie rozliczeń
Po otwarciu pozycji Różnica pomiędzy ceną zawartego kontraktu a dzienną ceną rozliczeniową
Przez pozostałe dni łącznie z dniem wygaśnięcia
Różnica pomiędzy dzienną ceną rozliczeniową z dnia poprzedniego a dzienną ceną rozliczeniową z dnia bieżącego lub ostateczną ceną rozliczeniową w dniu wygaśnięcia
Po zamknięciu pozycji Różnica pomiędzy ceną zamknięcia kontraktu a dzienną ceną rozliczeniową z dnia poprzedniego
W przypadku zamknięcia pozycji na tej samej sesji
Różnica pomiędzy cenami w momencie zamknięcia i otwarcia pozycji
38
• Kupno 3 kontraktów po kursie 50 zł (za akcję), wielkość kontraktu 100 akcji
• zakładany poziom wstępnego depozytu zabezpieczającego 20% (depozyt, który inwestor wpłaca zawierając transakcję)
• zakładany poziom właściwego depozytu zabezpieczającego 14,3% (depozyt, który musi być utrzymywany w domu maklerskim)
• wielkość wstępnego depozytu zabezpieczającego20% (50 zł 300 akcji) = 3 000 zł
• poziom właściwego depozytu zabezpieczającego 14,3% (50 zł 300 akcji) = 2 145 zł
Przykład nr 1. Bieżące rozrachunki
39
Przykład nr 1.cddzien D D+1 D+2
transakcja po kursie 50 zł
depozyt wstępny 3 000 zł 3 240 zł 3 090 zł
depozyt własciwy 2 145 zł 2 317 zł 2 210 zł
dzienny kurs rozliczeniowy 52 zł 54 zł 51,50 zł
kwota rozliczenia(52 zł - 50 zł) * 300 = 600 zł
(54zł - 52 zł) * 300 = 600 zł
(51,50 zł - 54 zł ) * 300 = -750 zł
depozyt nabywcy po rozliczeniu 3 600 zł 4 200 zł 3 450 zł
depozyt wystawcy po rozliczeniu 2 400 zł 1 800 zł 3 990 zł
Suma depozytów 6.000 zł
uzupełnienie o 1440 zł do kwoty 3240 zł
Suma wpłaconych depozytów 7.440 zł (2*3.000+1.440)
40
Przykład 2 Dźwignia finansowa i wielkość pozycji
Inwestycja w FEURM10 (depozyt 1,2*4,6%=5,5%)
Inwestor A Inwestor B
Początkowy stan rachunku (zł) 14.000 14.000
Zakładany poziom stop loss
(w % początkowego kapitału i w zł)
5%
700 PLN
5%
700 PLN
Liczba kupionych kontraktów (kurs 420,00, wartość kontraktu 42.000 zł)
1 6
Depozyt początkowy
(2.318 zł za jeden kontrakt)
2.318 PLN 13.908 PLN
41
Przykład 2 cd. Dźwignia finansowa i wielkość pozycji
Inwestycja w FEURM10 (depozyt 1,2*4,6%=5,5%)
Inwestor A Inwestor B
Zmiana w pipsach powodująca zadziałanie stop lossa
1*X1*1PLN=700 PLN
X1=700 PIPS
6*X2*1PLN=700 PLN
X2=117 PIPS
Procentowa zmiana kursu powodująca zadziałanie stop lossa (jest to zmiana kursu powodująca zysk lub stratę w wysokości 5%)
1,7% 0,28%
Rzeczywista zastosowana dźwignia finansowa (wartość inwestycji/kapitał początkowy)
(1*42.000)/ 14.000=3,0
(6*42.000)/ 14.000=18,0
42
3769
2682
1087 (ok. 30%)
Przykład 3 FW20H08 XII 2007 – I 2008
43
2682
2949
267 pkt (10%)
Przykład 4 FW20H08. 22.01.2008
44
Możliwości jakie dają kontrakty• spekulacja na wzrost/spadek indeksu (kursu akcji, walut), • alternatywa dla krótkiej sprzedaży (akcje, indeksy)• transakcje spreadowe
– Jednoczesne kupno/sprzedaż i sprzedaż/kupno kontraktów na akcje i indeksy giełdowe
– Kupno serii krótszej i sprzedaż dłuższej (lub odwrotnie) na ten sam instrument bazowy
– operowanie na kontraktach na różne akcje• hedging - zabezpieczanie portfela akcji, transakcji handlowej• arbitraż
45
SpekulacjaOsiągnięcie zysku ze zmian cen kontraktów, powiększonego działaniem dźwigni finansowej.• przewidywany wzrost WIG20 - kupno kontraktu
• przewidywany spadek WIG20 - sprzedaż kontraktu• niższe koszty transakcyjne niż na rynku akcji (10 zł za otwarcie kontraktu FW20 przy kursie 2000 punktów zł to 0,05% jego wartości) ,• możliwość „bezpośredniego” kupna lub sprzedaży indeksu (ETF na WIG20 da również taką możliwość),• płynny rynek - szybsze zajęcie pozycji, • możliwość łatwej spekulacji na spadek indeksu lub kursów akcji• możliwość wykorzystania zmian kursów walut
46
Ograniczanie ryzyka straty lub utraty zysku na rynku kasowym poprzez działania na rynku terminowym.
Zabezpieczenie przed:
spadkiem wartości instrumentu bazowego - sprzedaż kontraktów,(kto i kiedy to wykorzystuje?)
wzrostem wartości instrumentu bazowego - kupno kontraktów (kto i kiedy to wykorzystuje?)
Hedging
47
Short hedge
Pozycja DŁUGA -STRATA
Pozycja KRÓTKA -ZYSK
spadek indeksu
RYNEK KASOWY
spadek wartości FW20
RYNEK TERMINOWY
STRATA + ZYSK = 0
48
Long hedge
wzrost kosztów zakupu -STRATA
Pozycja DŁUGA -ZYSK
wzrost indeksu
RYNEK KASOWY
wzrost wartości FW20
RYNEK TERMINOWY
STRATA + ZYSK = 0
49
Transakcje spreadowe• Jest to spekulacja na zmianie różnicy pomiędzy cenami różnych serii kontraktów
terminowych.
• Nie jest istotny kierunek zmiany rynku
• Ważna jest analiza skali zamian wartości różnych serii kontraktów terminowych (zawężenie/rozszerzenie spreadu)
Przewidywania Krótsza seria Dłuższa seriaZMNIEJSZENIE się spreadu KUPNO SPRZEDAŻ
ZWIĘKSZENIE się spreadu SPRZEDAŻ KUPNO
Seria krótsza
Seria dłuższaZysk
inwestora
kurs
czas
50
Arbitraż • Wykorzystywanie różnicy pomiędzy rynkowym a teoretycznym kursem kontraktu terminowego.Efekty arbitrażu:•pewna kwota zysku•minimum ryzyka•brak wstępnych nakładów finansowych
• Kontrakty przewartościowane - cena rynkowa powyżej teoretycznej• Sprzedaż kontraktów + kupno akcji
• Kontrakty niedowartościowane - cena rynkowa poniżej teoretycznej•Kupno kontraktów + sprzedaż akcji
(uwaga - olbrzymie trudności z krótka sprzedażą i pożyczaniem akcji – ale to się niedługo zmieni)
(Dodatkowo: kontrakty walutowe – możliwość wykorzystania niewłaściwej wyceny np. na giełdzie.)
51
Zalety kontraktów terminowych (o tym dzisiaj mówiliśmy)
• Liniowy profil wypłaty• Wysoka dźwignia finansowa • Niskie ryzyko kredytowe (dzienne rozrachunki)• Wysoka płynność, niskie koszty• Gra na wzrost/spadek• Zmiana ceny uzależniona od zmian cen
instrumentów bazowych
52
STRUKTURA INWESTORÓW W LATACH 2002 - 2009
0
20
40
60
80
100
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
zagranica instytucje indywidualni
Największe błędy – ankieta futures.onet.pl
Wyniki ankiety (łącznie odpowiedzi 376)20.70% zbyt długie utrzymywanie stratnych
pozycji
17.30% strach przed zajęciem pozycji po wygenerowaniu sygnału przez system
17.30% zbyt impulsywne podejmowanie decyzji
16.00% zbyt szybka realizacja zysków (zbyt małych)
10.90% niestosowanie zleceń stop9.80% zbyt duże pozycje w relacji do kapitału8.00% zbyt bliskie stopy
53
Dodatkowe informacje• Strona internetowa GPWhttp://www.gpw.com.pl
– Materiały edukacyjne– Lista najczęściej zadawanych pytań– regulacje – standardy, Szczegółowe Zasady
Obrotu Giełdowego, warunki obrotu– Aktualne notowania – Arkusze (dla opcji)
• Strona internetowa KDPW (IRIP) - rozliczanie, Depozyty zabezpieczające http://www.kdpw.com.pl/irip/irip.jsp
54
55
Wybrana literatura• Materiały edukacyjne na stronie internetowej giełdy• J. Hull: Kontrakty terminowe i opcje, wprowadzenie, WIG Press,
Warszawa, 1999 • G. Zalewski: Kontrakty terminowe w praktyce, WIG Press, Warszawa, 2001
i kolejne wydania• P. McBride Johnson: Instrumenty pochodne. Przewodnik menedżera, WIG
Press, Warszawa, 2000 • M. Pring: Podstawy analizy technicznej WIG Press• J.Murphy:Analiza techniczna rynków finansowych WIG Press• J. Schwager: Analiza techniczna rynków terminowych WIG Press• J. Schwager: Mistrzowie rynków finansowych WIG Press• M. Miller: Merton Miller o instrumentach pochodnych WIG Press