techniczna w praktyce"
Autor: Marcin Krzywda
Data: 16.06.2011
ul. Daszyskiego 5
Niniejsza publikacja moe by kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana
tylko i wycznie
w formie dostarczonej przez Wydawc. Zabronione s jakiekolwiek
zmiany w zawartoci
publikacji bez pisemnej zgody Wydawcy. Zabrania si jej odsprzeday,
zgodnie
z regulaminem Wydawnictwa Zote Myli.
Autor oraz Wydawnictwo Zote Myli dooyli wszelkich stara, by zawarte
w tej ksice
informacje byy kompletne i rzetelne. Nie bior jednak adnej
odpowiedzialnoci ani za
ich wykorzystanie, ani za zwizane z tym ewentualne naruszenie praw
patentowych lub
autorskich. Autor oraz Wydawnictwo Zote Myli nie ponosz równie
adnej
odpowiedzialnoci za ewentualne szkody wynike z wykorzystania
informacji zawartych
w ksice.
WstpWstp
W pierwszej czci tej serii ksiek wymieniem jako jeden z czynni- ków
sukcesu w grze giedowej metod. Metoda powinna by obiek- tywnie
zdefiniowana i przemylana do tego stopnia, e jeli ktokol- wiek
zapyta Ci, jak podejmujesz decyzj, bdziesz móg mu to wy- tumaczy, a
jeli zapyta Ci za jaki czas, usyszy t sam odpo- wied. Nie znaczy
to, e metoda nie moe by udoskonalana; musi jednak by opracowana w
caoci przed wprowadzeniem jej w ycie.
Ta ksika jest powicona wanie jednej z metod, któr nazywamy analiz
techniczn. Cho bardziej precyzyjnie powinienem powie- dzie, e
wspóczesna analiza techniczna rozwina si na tyle, e jest to ogromny
zbiór przerónych metod i technik inwestycyjnych stoso- wanych przez
wielu inwestorów giedowych, towarowych, waluto- wych itd. róde
analizy technicznej naley doszukiwa si w stwo- rzonej ponad 100 lat
temu teorii Dowa (jako e w tej chwili jest to bar- dziej
ciekawostka ni metoda, któr mona by stosowa w praktyce, opisaem j w
dodatku na kocu ksiki). Analiza techniczna obejmuje wszystkie
dziaania zwizane z analiz trendów, wykresów czy forma- cji.
Dodatkowo wprowadza ogromnie szerok gam statystyczno-ma-
tematycznych wskaników wizualizujcych sytuacj na rynku oraz ge-
nerujcych sygnay kupna i sprzeday.
Moim zaoeniem co do tej ksiki jest poda zwizy opis tych dzia- ów
klasycznej analizy technicznej, które uwaam, e mona atwo wykorzysta
w praktyce. Piszc „klasycznej”, nie mam na myli, e jest to co
przestarzaego, bynajmniej — jest to ywe narzdzie sto- sowane przez
wspóczesnych inwestorów. Poniewa jest to kolejna
6
GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Zote Myli
publikacja, zakadam, i jako jej Czytelnik posiadasz ju pewn wie- dz
dotyczc mechanizmów giedowych, a by moe i dowiadcze- nie w
zawieraniu transakcji.
Moemy powiedzie, e inwestorzy giedowi reprezentuj dwie szkoy. Jedna
grupa to zwolennicy analizy fundamentalnej. Wykorzy- stuj oni
statystyki zwizane ze spók giedow — raporty finanso- we,
zestawienia zysków i strat, wielko dywidend i inne tego typu dane
podsumowujce wynik finansowy firmy. Na ich podstawie sta- raj si
oszacowa warto akcji i jeli cena na rynku jest nisza od wyliczonej
wartoci fundamentalnej, kupuj takie akcje.
Drug grup s zwolennicy analizy technicznej. Nazywamy tak pro- ces
badania zachowa rynku przy uyciu wykresów, którego celem jest
wyznaczenie przyszego kierunku ruchu rynku. ródami infor- macji dla
analityka technicznego s: cena, wolumen oraz liczba otwartych
kontraktów (dla rynków terminowych). Zupenie pomija si zatem tutaj
jakiekolwiek przesanki fundamentalne (kondycj spóki, stan
gospodarki, stopy procentowe itd.). Podstawowym na- rzdziem pracy
analityka technicznego jest odpowiedni program komputerowy,
pozwalajcy sporzdza wykresy obrazujce wanie trzy wymienione
wczeniej wartoci oraz obliczajcy wskaniki i umoliwiajcy rysowanie
na wykresie linii przedstawiajcych for- macje techniczne.
Poznamy teraz trzy podstawowe zaoenia analizy technicznej:
Rynek dyskontuje wszystko Analityk techniczny uwaa, e wszystkie
przesanki mogce wpy- wa na kurs akcji — fundamentalne, polityczne,
psychologiczne czy jakiekolwiek inne s ju uwzgldnione w cenie
towaru.
Rozumowanie to jest prostym odwróceniem ekonomicznej teorii
po-
7
GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Zote Myli
pytu i poday. Jeli ceny rosn, to znaczy to, e popyt przewysza poda
(inwestorzy z jakich powodów s bardziej skonni do zaku- pów). I
odwrotnie — jeli ceny spadaj, to znaczy, e poda prze- wysza
popyt.
Nie liczy si tutaj, jakie konkretnie s przesanki ku temu, by jedna
ze stron rynku przewaaa. Czsto zreszt nie da si ich jednoznacz- nie
wyznaczy bd mona je zauway dopiero post factum. Anali- tyk
techniczny jest wiadomy tego, e s jakie konkretne przyczyny
takiego, a nie innego zachowania rynku. Sdzi jednak, e ich pozna-
nie nie jest mu potrzebne do prognozowania rozwoju sytuacji na nim.
Zamiast tego uwaa, e waniejsze jest odczytywanie sygnaów wejcia na
rynek i wyjcia z niego, wraz z umiejtnym zarzdzaniem ju otwartymi
pozycjami.
Warto tutaj zwróci uwag na to, e analiza techniczna docenia wpyw na
cen takiego czynnika, którego analiza fundamentalna nie jest w
stanie zmierzy. S to emocje: nadzieja, strach, domysy i na- stroje
setek czy tysicy uczestników rynku.
Podsumowujc, pierwszym zaoeniem analizy technicznej jest to, e
wszelkie czynniki wpywajce na zmiany popytu i poday znajduj swoje
odzwierciedlenie w cenach akcji (czy innych papierów warto-
ciowych).
Ceny podlegaj trendom Podstawowym pojciem analizy technicznej jest
trend. Powiciem mu praktycznie cay pierwszy rozdzia tej ksiki. Jego
dokadn de- finicj poznasz wanie tam.
Gównym celem analizy technicznej jest jak najwczeniejsze rozpo-
znanie trendu na wykresie. Poniewa wykazuje on silniejsz tenden- cj
do kontynuacji swojego kierunku ni jego zmiany, majc ju roz-
8
poznany trend, moesz inwestowa razem z nim.
Historia si powtarza Analiza techniczna opiera si na obserwacji
ludzkiej psychiki. Na wykresach powstaj takie, a nie inne wzory,
gdy konkretne emocje kieroway giedowym tumem. Poniewa formacje
cenowe stosowa- ne przez analityków technicznych sprawdziy si ju w
przeszoci, zakada si, e bd suszne równie w przyszoci.
Znawcy analizy technicznej twierdz, e nie da jej si nazwa nauk, gdy
jej zasady trudno sformalizowa czy przedstawi za pomoc wzorów
matematycznych. Dla nich jest to sztuka inwestowania. Zna- jomo
podstawowych zasad to dla analityka technicznego zaledwie punkt
wyjcia. Prawdziwa uyteczno wykresów zaley od indywi- dualnej
zdolnoci gracza do dokonania skutecznej syntezy wasnych dowiadcze z
koncepcjami technicznymi. We waciwych rkach wykresy mog dostarcza
bardzo cennych wskazówek dotyczcych prognozowania trendów.
Kady gracz giedowy musi samodzielnie ocenia analiz wykresów i
wyciga wasne wnioski. Wykresy przez wielu skutecznych trade- rów s
uwaane za bardzo cenne narzdzie. Oto najwaniejsze poten- cjalne
korzyci posugiwania si nimi:
• Wykresy ukazuj zwile histori kursów; jest to podstawowa in-
formacja dla kadego gracza.
istotna kwestia przy ocenie ryzyka.
• Wykresy s uyteczne nawet dla przedstawicieli analizy funda-
mentalnej. Dugoterminowe wykresy cenowe pozwalaj im na
9
nich specyficzne, mona rozpozna czynniki o kluczowym zna-
czeniu dla ruchu cen.
przed stratami.
niu gracze nabywaj zdolnoci do wykorzystywania wykresów
do prognozowania ruchów cenowych.
kiem stworzenia skutecznego systemu transakcyjnego.
Warto zastanowi si, dlaczego uywane przez analityków narzdzia
sprawdzaj si w praktyce. Jest tak dlatego, e obrazuj one rzeczy-
wiste dziaania ludzi zawierajcych transakcje, dziki czemu mona
przewidywa ich reakcje na wydarzenia na rynku. Analiza wykresów
jest w istocie badaniem wanie tego oraz ludzkiej psychiki.
Programy do analizy technicznej
Kiedy do tworzenia wykresów wykorzystywano kartk papieru, oówek,
linijk i cyrkiel — teraz narzdzia te wywouj jedynie umiech na
twarzach, a specjalistyczne wykresy generowane s w cigu kilku
sekund przy wykorzystaniu oprogramowania kompute- rowego.
10
GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Zote Myli
Inwestorom, którzy nie ledz rynku na bieco, a jedynie od czasu do
czasu na niego zagldaj, powinna wystarczy oferowana obecnie przez
wikszo biur maklerskich i portali biznesowych moliwo generowania
wykresów bezporednio na stronie WWW (za pomoc apletów Javy).
Mankamentem jest jednak brak profesjonalnych i bar- dziej
wyszukanych metod analizy, która mogaby pomóc w osigni- ciu
przewagi nad innymi inwestorami. Dlatego te dominujcy udzia w rynku
maj rónego rodzaju programy analityczne, wród których gówne miejsce
zajmuje Metastock™ Professional.
Skd taka popularno akurat tego produktu? Z jednej strony umoli- wia
on klasyczn analiz wykresów, przy ponad 100 dostpnych wbudowanych
opcjach. Z drugiej za bardzo popularne jest tworze- nie wasnych
wskaników i systemów inwestycyjnych, przy wyko- rzystaniu
specjalnie stworzonego na te potrzeby prostego jzyka pro-
gramowania.
Drugim bardzo popularnym wród inwestorów programem jest Ome- ga
Supercharts, produkt firmy Omega Research. Wizualizacja pro- gramu
jest nieco inna, jednak zdaniem niektórych prostsza ni w przypadku
wspomnianego wczeniej produktu Equisa. Tutaj rów- nie moliwe jest
tworzenie wasnych systemów i wskaników, cho do tego celu producent
poleca bardziej rozbudowany produkt o na- zwie TradeStation.
Oczywicie nie sposób wymieni wszystkich dostpnych na rynku
programów komputerowych do analizy technicznej, dlatego podaem
tylko te najpopularniejsze. Róni si one moliwociami, jeli cho- dzi
o bardziej zaawansowane aspekty analizy wykresów, natomiast na
potrzeby tej ksiki wystarcz funkcjonalnoci, które s raczej po-
dobne w kadym z nich.
11
Analiza techniczna rynku FOREX
Cho w tej publikacji omawiam analiz techniczn w kontekcie pol-
skiego rynku giedowego, to z powodzeniem mona j stosowa równie na
rynku walutowym FOREX. Wicej informacji na ten te- mat moesz znale
w ksice Forex — analiza techniczna autorstwa Piotra Surdla.
Czy to jest zota metoda?
Czy jeli naucz si analizy technicznej, mam zagwarantowany suk- ces
w grze giedowej? Có, sama znajomo tej czy jakiejkolwiek in- nej
metody opisywanej w literaturze nie gwarantuje osignicia suk- cesu.
Samo posiadanie wiedzy na temat analizy technicznej nie ozna- cza
od razu umiejtnoci zarabiania na rynku giedowym, ale moe do niej
doprowadzi, jeli powicisz swój czas na nauk i zrozumie- nie zasad
tradingu oraz na próby zastosowania teorii w praktyce. Tak naprawd
najtrudniejszym elementem inwestowania nie jest naucze- nie si
metody inwestycyjnej, ale przeprowadzenie zyskownych transakcji pod
wpywem emocji zwizanych z ryzykiem inwestowa- nia swoich
pienidzy.
Do kadej z metod przedstawionych w tej ksice powiniene pod- chodzi
indywidualnie. Wemy dla przykadu wskaniki analizy technicznej. Nie
stosuj ich automatycznie, dla kadej spóki. Sprawd najpierw na
danych historycznych, jaki parametr wskanika daje najlepsze
rezultaty. Potem, gdy zaczniesz ju stosowa jakie narzdzie, wracaj
do tego sprawdzenia co jaki czas — by moe od ostatniej weryfikacji
rynek si zmieni i teraz inne narzdzie bdzie lepsze.
12
GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Zote Myli
Czsto, stosujc analiz techniczn, dorzucamy do tego swoje osobi- ste
preferencje lub intuicj. Jeli jaka transakcja nie wypali, trudno
wtedy oceni, czy stao si tak z powodu nieskutecznoci uytego
narzdzia analizy technicznej czy bdnej intuicji. Stosowanie za
kadym razem innej metody, posugiwanie si wskazaniami rónych
wskaników jest tak naprawd gr losow. Zdefiniuj zbiór narzdzi, które
chcesz stosowa, o których masz przekonanie, e s skuteczne na danym
rynku, a nastpnie konsekwentnie ich uywaj, pamitajc oczywicie o
tym, co opisaem wyej — aby co jaki czas sprawdzi, czy modyfikacja
metody nie dawaaby lepszych efektów. Jeli doj- dziesz do takiego
wniosku, zmie zasady swojej metody, ale gdy ju je ustalisz —
trzymaj si ich.
13
GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Zote Myli
Jak skorzysta z wiedzyJak skorzysta z wiedzy zawartejzawartej ww
penej wersji ebooka?penej wersji ebooka?
W dzisiejszych czasach istnieje mnóstwo zabezpiecze, które sku-
tecznie ochroni Twój kapita. Najwaniejsza jest wiedza teoretycz-
na, poparta praktyk. Z czasem zaczniesz rozumie coraz wicej i
wicej. Musisz jednak mie wiadomo, e ksika ta nie jest prze-
znaczona dla osób leniwych. Jeli nie masz ochoty uczy si czego
nowego i nie mylisz powanie o inwestowaniu na GPW – szkoda Twojego
czasu i pienidzy, bo bez chci niczego nie osigniesz.
http://gpw4.zlotemysli.pl