Medyczna Marihuana
(Cannabis L.)
Prawny standard
równości metod terapeutycznych
dla pacjenta i lekarza
Oława 28.02.2015
Im gorsze społeczeństwo, tym więcej prawa.
W piekle będzie już tylko prawo.
Grant Gilmore1
1 G.Gilmore, The Ages of American Law, News Haven 1977, s 110-111; cyt. za W.
Chańska, Trudne związki prawa i bioetyki [w] W.Chańska, J.Hartman (red.),
Bioetyka w zawodzie lekarza, wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2010.
Wiedza medyczna
Podstawowym prawem pacjenta jest prawo uzyskania
świadczeń zgodnych z aktualną wiedzą medyczną.
Przy wyborze metody leczenia lub diagnostyki
lekarz (podmiot leczniczy) powinien kierować
się w pierwszej kolejności dobrem pacjenta
i wskazaniami wiedzy medycznej, a nie
przepisami określającymi te metody.
Przepisy mają znaczenie wtórne.
Często nie istnieje jedna wiedza dotycząca
określonego przypadku chorobowego, nie ma stałych
i niezmiennych reguł postępowania medycznego.
W środowisku medycznym istnieją często odmienne
stanowiska dotyczące sposobu postępowania w takich
samych przypadkach, a nawet kardynalnych zasad.
Przyjmuje się zasadę równości pomiędzy różnymi
poglądami występującymi w naukach medycznych
reprezentowanymi przez miarodajne towarzystwa
naukowe oraz standard równości metod
terapeutycznych.
Sposób udokumentowania decyzji
w dokumentacji medycznej - s. 7
Jeśli istnieją uznane, oparte na dowodach
z praktyki klinicznej (ang. evidence based)
publikacje naukowe dowodzące skuteczności
określonej metody zgodnej ze standardami
wiedzy medycznej, zasadne jest pozostawienie
pacjentowi wyboru, po dokładnym omówieniu
z lekarzem dostępnych alternatywnych metod
i ich konsekwencji.
To chory decyduje,
czy i jak będzie leczony.
Wielokrotnie wskazywał na to Sąd Najwyższy:
W wyroku z 2003 r. (III CK 34/02): "Nawet kryteria
celowości medycznej nie przesądzają o wyborze
metody diagnostyki lub leczenia. O wyborze tym
przesądzają przekonania pacjenta, jego indywidualna
wrażliwość (…) inne cechy osobnicze, którym daje
wyraz, wypowiadając swoje zdanie.”
W wyroku z dnia 23 listopada 2007 r. (IV CSK
240/07,) SN stwierdził, że „(...) w procesie leczenia
wola pacjenta wyznacza zakres i warunki ingerencji
medycznej, zgoda pacjenta na leczenie staje się
zatem zasadniczym elementem umocowującym
aksjologicznie i prawnie działania lekarzy.”
Alternatywne metody lecznicze
(szanse i ryzyka leczenia medyczną marihuaną)
Jeśli chodzi o Sativex
– ryzyko (objawy
niepożądane, prze-
ciwwskazania), opi-
sane jest w karcie
Charakterystyki
Produktu
Leczniczego
dostępnej na stronie
Prezesa Urzędu Reje-
stracji Produktów
Leczniczych.
http://www.urpl.gov.pl/
Sativex zawiera te
same substancje
czynne (THC i CBD)
w postaci aerozolu co
marihuana w postaci
surowca roślinnego,
jest jednak uboższy
o szereg naturalnych
fitokanabinoidów
i terpenoidów, które
wraz z THC i CBD
tworzą całe lecznicze
spektrum.
Pacjenci zwykle preferują postać roślinną.
Ryzyko dla lekarza
Zawierając umowę z pacjentem, lekarz
zobowiązuje się, że będzie dążył do wyleczenia
lub złagodzenia skutków choroby, działając
zgodnie z aktualną wiedzą medyczną
i dochowując należytej staranności.
Lekarz powinien efektywnie wspomóc pacjenta
w dokonaniu wyboru, ale nie odpowiada za
rezultat leczenia, jeśli podjęte działania były
dokonane z należytą starannością i rzetelnością
oraz zgodnie z aktualną wiedzą medyczną.
Ryzyko konsekwencji decyzji
bierze na siebie pacjent.
Pacjent powinien wiedzieć, że według współczesnej
wiedzy medycznej – Medyczna Marihuana:
>>nie jest produktem o dostatecznie udowodnionych
(ang. evidence based) właściwościach leczniczych,
>>powinna być traktowana jako środek alternatywny
dla medycyny, pozostały do przepisania pacjentowi
gdy zawodzi leczenie konwencjonalne, lub gdy jest
ono zbyt obciążające, przy tych samych efektach
terapeutycznych w przypadkach chorób uznanych za
nieuleczalne (np. stwardnienie rozsiane, AIDS),
>> nadużywana lub używana w niewłaściwy sposób
może pogorszyć stan i kondycję pacjenta,
>> pacjent rezygnując z konwencjonalnego leczenia,
ponosi ryzyko postępu choroby, którą można byłoby
wyleczyć stosując konwencjonalne metody
(ang. therapeutic misconception).
Obowiązek informacyjny
Prawo pacjenta do informacji
Lekarz ma obowiązek informować pacjenta,
że zgodnie z wiedzą medyczną istnieją metody mniej
obciążające, które nie powodują tak ciężkich skutków
ubocznych, i gdzie pacjent może poszukiwać
informacji na temat podmiotów leczniczych
oferujących takie świadczenia.
Ostatecznie to pacjent decyduje, którą metodę wybie-
rze, a lekarz ma obowiązek poinformować
o tych alternatywnych możliwościach,
nawet gdy są one dla lekarza niedostępne.
Na żądanie pacjenta lekarz powinien udzielić infor-
macji poza własną oceną – „Zakres obowiązku
informacji nie zależy od tego co lekarz sądzi ile
pacjent powinien wiedzieć, lecz od tego co rozsądna
osoba będąca w sytuacji pacjenta obiektywnie
potrzebuje usłyszeć od lekarza aby podjąć
poinformowaną i inteligentną decyzję (SA Poznań
z 2005 29 września 2005, I ACa 236/05).
Obowiązek udzielenia informacji nie może zostać
ograniczony użytkiem jaki pacjent mógłby zrobić z tej
informacji. Ograniczenie nie może mieć miejsca
z przyczyn światopoglądowych, np. dlatego, że lekarz
jest PRZECIWNIKIEM określonej szkoły, metody itp.
W razie pozostawania
w konflikcie moralnym
lub konflikcie interesów:
lekarz po podzieleniu się z pacjentem posiadanymi
informacjami zgodnie z najlepszą wiedzą może
odstąpić od dalszego leczenia w myśl art. 29 ustawy,
z tym że ma obowiązek UZASADNIĆ i odnotować
fakt w dokumentacji medycznej, oraz wskazać
realne możliwości uzyskania pomocy u innego
lekarza lub w podmiocie leczniczym (orzeczenie SN
z dnia 12 czerwca 2008 SN III CSK 16/08).
Ponadto każdy świadczeniodawca ponosi
odpowiedzialność za ordynowanie leków
leczonym przez niego świadczeniobiorcom, zgodnie
z obowiązującymi przepisami oraz aktualnym stanem
wiedzy medycznej.
Pomoc w wyborze
Pacjent ma prawo do samodzielnego decydowania
o sprawach osobistych o najistotniejszym znaczeniu,
ale obowiązkiem lekarza jest dostarczenie mu
rzetelnych obiektywnych i zrozumiałych informacji
pozwalających na podjęcie takiej decyzji.
Lekarz winien uczynić to z własnej inicjatywy.
Nie może preferować określonego rozwiązanie
prawnego, jeśli zgodnie z wiedzą medyczną istnieją
alternatywne możliwości.
Jeśli pacjenci preferują naturalne przetwory roślinne,
a wskazania wiedzy sugerują równoważność – lekarz
nie powinien preferować leku gotowego.
Forma
Dostępność informacji – lekarz ma obowiązek
dostosowania formy i treści przekazu do stanu
pacjenta i jego cech indywidualnych. Informacja na
temat postępowania leczniczego powinna być
udzielona w sposób zrozumiały dla pacjenta,
możliwie wolna od fachowej terminologii medycznej,
z uwzględnieniem możliwości intelektualnych,
wiedzy i stanu pacjenta (np. mieć na uwadze
utrudnienia przyjmowania wiadomości
spowodowane stresem, chorobą, przekonaniami,
niewiedzą).
Rozmawiając z pacjentami i ich opiekunami, zawsze
należy mieć na uwadze, że to oni odpowiadają za
siebie, a zgoda na diagnostykę i leczenie jest
realizacją ich prawa do samostanowienia i wolności.
Pacjent może pozostać nieprzekonany do
proponowanej przez lekarza bardziej efektywnej
metody i wolę pacjenta należy uszanować.
Prawo konsultacji i konsylium/odwołania się
W interesie pacjenta należy zwrócić mu uwagę, że ma
prawo żądać, m.in. aby udzielający świadczeń
zdrowotnych lekarz zasięgnął opinii innego lekarza
lub zwołał konsylium lekarskie. W interesie pacjenta
jest wskazanie innego lekarza/podmiotu, w którym
pacjent sam może odnaleźć informacje, świadczenia.
Następstwa
Czy lekarz ma obowiązek powiedzieć pacjentowi
o wszelkich możliwych następstwach?
Nie.
Możliwe następstwa mają być typowe i dające się przewidzieć, a nie wszelkie.
Nie można wręczyć pacjentowi 30 stron
z wypisaniem wszelkich możliwych powikłań i działań niepożądanych.
Objawy/działania typowe dla marihuany: >> możliwość przyzwyczajenia, doświadczenia subtelnych objawów odstawienia;
>> zawroty głowy, niepokój, możliwe napady lęku albo pobudzenie, splątanie;
>> brak wystarczających dowodów na lecznicze działanie w wielu potencjalnych zastosowaniach;
>> wyłącznie Sativex przeszedł badania kliniczne;
>> ograniczona zdolność prowadzenia pojazdów,
>> wymagana jest szczególna ostrożność ustalania dawki początkowej (możliwe zmiany częstości tętna i ciśnienia krwi na początku dawkowania);
>> Objawy ustępują po ustaleniu/obniżeniu dawki.
Źródło: CHPL/ulotka Sativex
Sposób udokumentowania decyzji w dokumentacji medycznej – s. 7
Obawy lekarzy
>> Brak podmiotu odpowiedzialnego/wytwórcy
i dokumentacji gotowego produktu leczniczego;
Charakterystyka produktu/ulotka – to informacje,
które dla lekarza są częścią wiedzy medycznej,
ale i wskazówką praktycznego jej wykorzystania.
CHPL jest oparta na wynikach badań klinicznych,
jest oparta na dowodach naukowych, na przykładzie
prób klinicznych zgodnych ze standardem
naukowym.
>>Wiedza na temat marihuany (substancji czynnych)
jest fragmentaryczna i rozproszona. Brak jest
usystematyzowanych i sprawdzonych informacji na
temat dawkowania, postaci, przeciwwskazań.
>>Brak pewności co do aktywności psychicznej
u danego pacjenta i skutkach odurzenia krótko-
i długotrwałych (historia zaburzeń psychicznych,
przebytych wcześniej chorób).
Lekarz oczekuje, że wytwórca leku będzie
odpowiadał za jego ujawniony skład
i działanie w określonych wskazaniach.
Błąd medyczny
>> nieumyślne działanie, zaniedbanie lub
zaniechanie (lekkomyślność lub niedbalstwo),
>> niezgodne z powszechnie uznanym
stanem wiedzy medycznej,
>> ujemny skutek postępowania (szkoda i krzywda),
>>związek przyczynowy między postępowaniem
a skutkiem (przyczynowy, a nie tylko związek
czasowy).
Błąd = ryzyko lekarza
Niepowodzenie = ryzyko pacjenta
Błąd – nieprawidłowe postępowanie,
którego skutków można było uniknąć
przy zachowaniu z w y k ł e j staranności,
bez konieczności podejmowania
działań nadzwyczajnych.
Niepowodzenie dotyczy postępów choroby
w prawidłowo prowadzonym leczeniu.
SN w orzeczeniu z 1 kwietnia 1955 r. (IV CR 39/54,)
stwierdził, iż "błędem w sztuce lekarskiej jest
czynność (zaniechanie) lekarza w zakresie diagnozy
i terapii, niezgodna z nauką medycyny
w zakresie dla lekarza dostępnym".
Dowody dla lekarza
Środki bezpieczeństwa, które powinien
powziąć lekarz we własnym interesie –
obowiązek dowiedzenia dochowania należytej
staranności obciąża lekarza jako profesjonalistę.
Lekarz musi udokumentować swoją pewność
co do zastosowanej metody i zgody pacjenta oraz
udzielenia mu informacji.
Szczegółowa dokumentacja medyczna
Obowiązek udzielenia informacji zgodnej
z aktualnym stanem wiedzy i wolą pacjenta
lub stworzenia pacjentowi możliwości
uzyskania takiego świadczenia.
Decydując się na zastosowaniem medycznej
marihuany lekarz powinien udokumentować
udzielenie informacji i przebieg leczenia:
>> dostępne metody konwencjonalne,
>> wskazane dodatkowe badania,
>> jeśli wykonywano zabiegi operacyjne –
dodatkowo protokół operacyjny,
>> metody alternatywne oraz źródła wskazujące na
ich zgodność z wiedzą medyczną,
>> w przypadku pacjenta używającego
marihuany – historia używania;
>> wskazana konsultacja z lekarzem
psychiatrą
- czy używanie jest medyczne
czy niemedyczne?
- czy nie ma wyraźnych
przeciwwskazań np. występowania w
wywiadzie u pacjenta lub najbliższej
rodziny schizofrenii, innych psychoz,
ciężkich zaburzeń osobowości?
>> uzyskanie zgody, najlepiej na piśmie, dla
wszystkich ważniejszych czynności, chociażby
poprzez uczynienie adnotacji potwierdzonej
podpisem pacjenta.
Przykładowa treść zgody:
Wyrażam dobrowolną i świadomą zgodę na
przyjmowanie konopi medycznych.
Wyrażając świadomą zgodę, podejmuję ryzyko
wystąpienia objawów niepożądanych, mam
świadomość możliwości postępu choroby z powodu
rezygnacji z konwencjonalnej terapii.
>> przestrzeganie wymogów prawnych
dokumentacji (szczególnie recepty, leki
recepturowe, odurzające).
>> dawka leku – w przypadku marihuany
uzgodnienia/wskazania co do ustalenia optymalnej
dawki przez pacjenta,
>> Okres ustalania dawki – planowany termin wizyty
kontrolnej;
>> Zapisy w dokumentacji medycznej (historii
choroby) powinny być szczegółowe, odpowiednio
zredagowane;
>> Historia choroby powinna być zapisana
precyzyjnie, czytelnym pismem;
>> wręczone pacjentowi pisemne informacje,
dokumenty uzgodnione procedury etc.
>> wyjaśnienie skutków zaniechania leczenia
za pomocą nieaprobowanego przez pacjenta sposobu.
>> ocenę ryzyka – zawsze wskazane jest pisemne
udokumentowanie przesłanek podania leku z
zastrzeżeniem, że ryzyko bierze na siebie sam
pacjent.
Zarówno żądanie pacjenta, jak i odmowa zostaje
odnotowana w dokumentacji medycznej.
Zalecamy dołączyć również:
+ wydruki z baz informacji medycznych,
+ przedruki z czasopism naukowych,
+ wyniki konsultacji z innymi lekarzami,
- na udokumentowanie oparcia decyzji na
przesłankach aktualnej wiedzy medycznej.
Na granicy eksperymentu…
Wobec wspomnianej zasady równości metod
trudno uchwytna może być granica między
aktualną praktyką a eksperymentowaniem.
Zawsze warto rozważyć skierowanie wniosku do Komisji Bioetycznej przy OIL o zgodę na eksperyment leczniczy. Gdy celem eksperymentu jest korzyść dla pacjenta – poprzez zastosowanie nowej częściowo wypróbowanej metody, zasadnej w świetle wiedzy medycznej – zgoda taka jest formalnością. Art. 27. § 1. Nie popełnia przestępstwa, kto działa
w celu przeprowadzenia eksperymentu poznawczego,
medycznego, technicznego lub ekonomicznego, jeżeli
spodziewana korzyść ma istotne znaczenie
poznawcze, medyczne lub gospodarcze, a
oczekiwanie jej osiągnięcia, celowość oraz sposób
przeprowadzenia eksperymentu są zasadne w świetle
aktualnego stanu wiedzy. (…) Zasady i warunki
dopuszczalności eksperymentu medycznego określa
ustawa.
Działanie w oparciu o uchwałę komisji
bioetycznej daje lekarzowi najsilniejszą
ochronę przed zarzutami o działanie
wbrew aktualnej wiedzy medycznej.
Lekarz w procesie karnym
Nielegalność marihuany
Przestępstwami
są działania „wbrew ustawie”
– z punktu widzenia lekarza/pacjenta
problem jest rozwiązany przez względną
dostępność produktów Bedrocan.
Marihuana na receptę
(lub import docelowy)
jest zgodna z ustawą
i nie ma podstaw do zarzutu
udzielenia/posiadania/użycia
„wbrew ustawie”.
Posiadanie, użycie, podanie produktu nabytego
w aptece (lub w innej procedurze określonej prawem
farmaceutycznym) jest zawsze uprawnione.
Odpowiedzialność za skutki
w razie błędu medycznego
-Kodeks karny -
160 § 3 k.k. - narażenie na bezpośrednie
niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego
uszczerbku na zdrowiu,
156 k.k. za spowodowanie ciężkiego uszczerbku
na zdrowiu,
157 k.k. za naruszenie czynności narządu lub
rozstrój zdrowia,
155 k.k. za nieumyślne spowodowanie śmierci.
Zachowanie lekarza jest bezprawne jeśli świadczenie
lecznicze jest wykonywane niezgodnie ze sztuką
lekarską i najwyższą starannością wymaganą od
profesjonalisty.
W wyroku SN z 1 grudnia 1998 r. (III CKN 741/98)
stwierdzono, iż wyklucza się (...) stosowanie
metod i środków starych, nie rokujących (czy
gorzej rokujących) skuteczności - jeżeli są one
powszechnie zastępowane innymi metodami
leczenia".
Art. 6 KEL stanowi: "Lekarz ma swobodę wyboru w
zakresie metod postępowania, które uzna za
najskuteczniejsze. Powinien jednak ograniczyć
czynności medyczne do rzeczywiście potrzebnych
choremu zgodnie z aktualnym stanem wiedzy".
Nie można, z powołaniem się na wolność wyboru
kierunku leczenia, stosować metod czy leków, które
przez naukę zostały już powszechnie zarzucone lub
zaniechać zabiegów, które nauka uznaje za absolutnie
konieczne
Zasadniczą obronę lekarza stanowi fakt, iż nie ma
leków „bezpiecznych” – każde użycie leku wiąże
się z ryzykiem działań ubocznych, komplikacji.
Marihuanę cechuje niskie ryzyko
wyrządzenia co najwyżej niewielkiej szkody:
>>może wchodzić w interakcje z lekami obniżającymi
ciśnienie krwi - standardem jest dążenie do
zmniejszania dawek leków obniżających ciśnienie;
>> z uwagi na różne działanie różnych postaci
/odmian rośliny, drogi podania, przyswajalność,
biodostępność – może wywołać przykre doznania
przy przedawkowaniu, które jednak trwale ustępują
po pewnym czasie.
W działaniu marihuany nie stwierdzono:
>> toksycznego wpływu na struktury odpowiedzialne
za funkcje życiowe, zgonu (pień mózgu nie posiada
receptorów kanabinoidowych);
>> nieodwracalnych zmian w ośrodkowym układzie
nerwowym, zatrucia ogólnoustrojowego.
Wyłączenie odpowiedzialności karnej
Art. 26. § 1. Nie popełnia przestępstwa,
kto działa w celu uchylenia bezpośredniego
niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru
chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie
można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone
przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego.
§ 2. Nie popełnia przestępstwa także ten, kto,
ratując dobro chronione prawem w warunkach
określonych w § 1, poświęca dobro, które nie
przedstawia wartości oczywiście wyższej od dobra
ratowanego.
Interes państwa nie może stać ponad
zdrowiem i życiem jednostki
(Trybunał Konstytucyjny SK 2/98).
Np. walka z bólem jest etycznym
obowiązkiem lekarza (art. 29 KEL)
Standardy międzynarodowe i europejskie zapewniają
pacjentowi prawo domagania się skutecznego
leczenia przeciwbólowego, a lekarzy zobowiązują do
dostarczania leków w dawkach skutecznie
zwalczających ból, bez obawy, że mogą przyspieszyć
śmierć pacjenta.
Zeznania lekarza w postępowaniu karnym
– postępowanie z informacją medyczną
Lekarz może odmówić zeznań co do okoliczności
objętych tajemnicą lekarską (związanych
z udzielanymi świadczeniami), chyba że:
- sąd lub prokurator go zwolni z obowiązku
dochowania tajemnicy,
- jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwo-
ści a okoliczność nie może być ustalona na podstawie
innego dowodu;
Lekarz ma wówczas obowiązek udzielenia wyjaśnień
ale tylko w zakresie w jakim w jego ocenie jest
to niezbędne do wyjaśnienia sprawy.
O przesłuchaniu decyduje sąd w formie
postanowienia, na które służy zażalenie.
Przesłuchanie odbywa się z wyłączeniem jawności.
Zakaz dowodowy
Oświadczenia pacjenta złożone wobec lekarza
udzielającego pomocy medycznej
nie mogą stanowić dowodu.
Zakaz dowodowy dotyczy:
>> wszelkich oświadczeń składanych wobec lekarza,
niezależnie od ich treści i znaczenia;
>> zarówno przed formalnym oskarżeniem
jak i po przedstawieniu zarzutów,
>> zakazanie jest przesłuchiwanie lekarza co do
okoliczności, o których dowiedział się udzielając
pomocy,
>> zakazane jest traktowanie takich informacji jako
dowodów w postępowaniu.
Art. 27 KEL gwarantuje lekarzowi swobodę w ocenie
tego co powinien ujawnić organom państwa –
przyjmuje się, że wątpliwości rozstrzyga się
na rzecz tajemnicy lekarskiej.
Oświadczenie na temat używania marihuany przez
pacjenta/opiekuna nie powoduje obowiązku
doniesienia o przestępstwie.
Kodeksowy społeczny obowiązek powiadomienia
o przestępstwie nie stosuje się do lekarza. Prawny
obowiązek dochowania tajemnicy wyprzedza
i jest silniejszy od społecznego obowiązku
doniesienia o przestępstwie. Dotyczy to również
lekarzy zatrudnionych w publicznych podmiotach
leczniczych.
Ustawa o zawodzie lekarza jako szczególna
w stosunku do przepisów kodeksu karnego uzyskała
pierwszeństwo, uchylając obowiązek lekarza
dotyczący doniesienia o przestępstwie, o którym
dowiedział się w związku z udzieleniem pomocy
lekarskiej, za wyjątkiem ciężkich przestępstw
zabójstwa, ludobójstwa, przygotowania zamachu
terrorystycznego.
*
W procesie cywilnym lekarz ma bezwzględny
obowiązek zachować w tajemnicy okoliczności objęte
tajemnicą lekarską. Ujawnienie informacji bez zgody
pacjenta może skutkować odpowiedzialnością
cywilną za naruszenie dóbr osobistych pacjenta.
*
Materiał ma charakter poglądowy.
Opracowane na użytek Seminarium.
Przed podjęciem decyzji zalecana konsultacja
ze specjalistami w dziedzinie prawa medycznego.
*
Opracowane na podstawie:
R. Kubiak, Prawo medyczne, Wyd. C.H.Beck,
Warszawa 2014.
D. Kurkowska, Ustawa prawach pacjenta…
Komentarz, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2012.
E. Zielińska (red), Ustawa o zawodach lekarza i
dentysty. Komentarz, Wolters Kluwer Polska,
Warszawa 2014.
W.Chańska, J.Hartman (red.), Bioetyka w zawodzie
lekarza, wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa
2010.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego:
III CK 34/02, IV CSK 240/07, III CSK 16/08,
IV CR 39/54, III CKN 741/98.
Charakterystyka Produktu Leczniczego Sativex
http://pub.rejestrymedyczne.csioz.gov.pl/ProduktSz
czegoly.aspx?id=29034 (na dzień 26.02.2015r.)
Jędrzej Sadowski, Instytut Bioinfobank
Autor oświadcza, że pozostaje w potencjalnym
konflikcie interesów z powodu zatrudnienia
w podmiocie zainteresowanym prowadzeniem
programów leczenia kanabinoidami oraz prac
badawczych ukierunkowanych na zastosowanie
w praktyce.
Przekazano uczestnikom Seminarium „Cannabis
(Marihuana) Leczy”, 28 lutego 2015 w Oławie
za zgodą Organizatora – Fundacja Krok Po Kroku
Top Related