Bankowoci centralna i polityka pienina Wykad 1 02.10.2013 r.
Egzamin:
I termin test( jedno-, wielokrotnego wyboru, test uzupenie) II termin (pytania opisowe)
BANKOWO CENTRALNA
Bankowo centralna
System organizacyjny tradycyjnego porednictwa finansowego- bankw- instytucji
kredytowych,
Odnosi si do dziaalnoci banku centralnego i rnych przedsibiorstw bankowych (banki
komercyjne, banki uniwersalne, banki spdzielcze..ect.),
Nieraz traktowana jest jako dziedzina wiedzy o zasadach funkcjonowania bankw- instytucji
kredytowych,
Model banku centralnego powsta w efekcie potrzeb zachowania rwnowagi pieninej
gospodarki wiatowej nkanej kryzysami finansowymi.
Momentem przeomowym by w powierzaniu zada bankom centralnym upadek systemu
monetarnego waluty zotego,
Ostatecznie zaamanie tego systemu nastpio w 1976 roku,
Banki centralne otrzymay nowe zadania przeksztacajce si w instytucje publiczne
dziaajce na zlecenie wadzy ustawodawczej penic funkcje instytucji pastwowej,
Banki centralne przestay peni funkcje komercyjne stajc si instytucj o charakterze
zarobkowym.
Pierwsze banki centralne
Powstay w rnych okresach
1657 r. Bank Szwecki
1694 r. Bank Angielski
1913 r. System Rezerwy Federalnej USA
1.01.1999 rozpoczyna si dziaalno EBC ( Europejski Bank Centralny)
Banki te realizoway rne zadania
Bankowo centralna rozwina si pod koniec XVII w.
Wtedy to powstaje potrzeba wydzielenia funkcji banku centralnego w wielu pastwach
1900 r. funkcjonuje w wielu pastwach bank centralny
W Europie pod koniec XIX w. wikszo pastw maio banki centralne
Banki uniwersalne- prowadza szeroki zakres usug zwizanych z obsug zada inwestycyjnych
Podstawowy cel dziaalnoci bankw centralnych
Wiarygodny i stabilny pienidz, ktry zapewnia podmiotom zagranicznym i krajowym wysok
sprawno i bezpieczestwo prowadzonej dziaalnoci gospodarczej
Realizacja celu wymagaa od bankw centralnych
W ujciu przedmiotowym przyjcia zasad:
a) Emisji znakw pieninych
b) Obiegu pieninego
c) Stosunkw pieninych z zagranic
W ujciu podmiotowym okrelenia sposobu funkcji instytucji monetarnych.
Bankowoci centralna i polityka pienina System bankowy- najwaniejszy element systemu finansowego
Og instytucji bankowych w danym kraju ksztatujcych i regulujcych warunki zaopatrywania
podmiotw niefinansowych w rodki patnicze.
W ujciu podmiotowym bank centralny i banki komercyjne.
BANK CENTRALNY
- funkcjonuje zgodnie z przyjtymi rozwizaniami prawnymi i tradycjami
* funkcje:
-bank bankw
-bank emisyjny
-bank pastwa
BANK BANKW
- organizuje i wspuczestniczy w systemie rozlicze pieninych
-reguluje dziaalno bankw komercyjnych
-wspiera system rozlicze bankowych w kraju i skali midzynarodowej
BANK EMISYJNY
-emituje pienidz gotwkowy i kredytowy
-oddziauje na ilo pienidza w obiegu
-okrela jego warto poprzez ksztatowanie:
* poday pienidza
*stopy procentowej
* kursy walutowego
BANK PASTWA
- obsuga budetu pastwa
-prowadzenie rachunkw bankowych
Bank Centralny w systemie pieninym:
Emituje pienidz gotwkowy i kreuje pienidz bezgotwkowy,
Zarzdza rezerwami walutowymi,
Z rzdem wspzarzdza kursem walutowym,
Zapewnia bezpieczestwo obiegu pienidza bankowego,
Zapewnia bezpieczestwo i stabilno systemu finansowego,
Prowadzi usugi bankowe wobec rzdu i jego instytucji.
Wykad 2 09.10.2013
System bankowy w Polsce
Modele systemw finansowych
Anglosaski- w systemie finansowym dominuj rynki finansowe np. USA
Niemiecko-japoski- banki s podstawowymi instytucjami transferu pienidza do gospodarki
Bankowoci centralna i polityka pienina System bankowy- najwaniejszy element systemu finansowego:
Og instytucji bankowych w danym kraju ksztatujcych i regulujcych warunki
zaopatrywania podmiotw niefinansowych w rodki patnicze
W ujciu podmiotowym- bank centralny i banki komercyjne
Rodzaje bankw
*bank centralny i komercyjne
* banki depozytowo-kredytowe
*banki uniwersalne( szeroki zakres dziaalnoci)
*banki inwestycyjne i inne specjalistyczne
Funkcje systemu bankowego:
Gromadzenie rodkw i ich inwestowanie
Skuteczne zarzdzanie ryzykiem bankowym
Transformacja bankowa
Transformacja czasu
Czynniki rozwoju systemw bankowych:
Zmiany w gospodarce i porzdku spoecznym
Popyt na usugi bankowe
Regulacje prawne
Skonno do inwestycji
Globalizacja, liberalizacja, i deregulacja (usuniecie barier prawnych w wiadczeniu usug
bankowych)
Informatyzacja
Ewolucja zada bankw centralnych:
Dokonuje si stale pod wpywem rnych wydarze gospodarczych
Inflacja, stagflacja( stabilna warto pienidza, nie ma wzrostu gospodarki), recesja
gospodarki wiatowej, niestabilno rynkw finansowych, bble spekulacyjne, globalny
kryzys finansowy
Powstaj nowe koncepcje bankowoci centralnej; globalnego banku centralnego, instytucji
powiernictwa zych dugw , wikszej dyscypliny regulacyjnej ect.
System bankowy w Polsce obejmuje:
Bank Centralny- Narodowy Bank Polski
Banki komercyjne- w roku 2010 (51-49)
Oddziay bankw zagranicznych, instytucji kredytowych i przedstawicieli dziaajcych w
Polsce (21-18)
banki spdzielcze 576-578
razem 646-647
Bankowoci centralna i polityka pienina NARODOWY BANK POLSKI
jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej
wypenia zadania okrelone w Konstytucji RP, ustawie o Narodowym Banku Polskim i
ustawie prawo bankowe
wymienione akty prawne gwarantuj niezaleno NBP od innych organw pastwa
NBP peni 3 podstawowe funkcje; banku emisyjnego, banku bankw i centralnego banku
pastwa
Organami NBP s prezes NBP (Belka), Rada Polityki Pienidza oraz zarzd NBP.
Podstawowym zadaniem NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen
Do gwnych obszarw dziaalnoci NBP nale:
prowadzenie polityki pieninej
dziaalnoci operacyjnej
rozwj systemu patniczego
Zarzdzanie rezerwami dewizowymi Polski
Obsuga Skarbu pastwa
Dziaalno edukacyjna i informacyjna
NBP odpowiada za stabilno narodowego pienidza
Wypeniajc ten konstytucyjny obowizek; NBP opracowuje i realizacje strategi polityki
pieninej oraz uchwalenie corocznie- zaoenia polityki pieninej
Zadanie NBP
Duy wpyw na dziaalno NBP miay w ostatnich latach i maja nadal procesy integracji
europejskiej oraz czonkostwo w UE, a w szczeglnoci przygotowanie Polski do
uczestnictwa w strefie euro
W celu waciwego przygotowania si do przyjcia euro NBP bdzie dy do spenienia
wymaga naoonych na banki centralne pastwa, ktre ju wprowadzay wspln walut.
Banki komercyjne w Polsce
Maja charakter uniwersalny
Jest niewiele bankw specjalistycznych
S tworzone jako spki akcyjne, banki pastwowe i banki spdzielcze
Instytucje kredytowe
Przedsibiorstwa, ktrych dziaalno polega na przyjmowaniu wkadw i innych zwrotnych
walorw klientw oraz udzielaniu kredytw na wasny rachunek
Banki zagraniczne i instytucje kredytowe mog otwiera w Polsce:
Swoje przedstawicielstwa na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego wydanego,
po uzgodnieniu z ministrem waciwym do spraw instytucji finansowych na wniosek
zainteresowanego banku.
Bankowoci centralna i polityka pienina Shadow banking
Bankowo rwnolega- sektor poza bankowy
Przedsibiorstwa finansowe ukierunkowane na zysk udzielajce poyczek z wasnych
rodkw oferujce rne produkty oszczdnociowe i inwestycyjne
Nie wchodz do sektora bankowego
Ich dziaalno ma charakter poza bankowy
Nie podlegaj bankowi centralnemu
Nie wchodz do sytemu bankowego
Nie s kontrolowane przez nadzr bankowy
Wykad 3 16.10.20013
System bankowy strefy euro
1. Pojcie i organizacja ESBC (Europejski System Bankw Centralnych)
2. Krajowe Banki Centralne w Eurosystemie
3. Funkcje i zadania EBC
4. Krajowe banki centralne pastw czonkowskich UE spoza strefy euro
Narodowe= krajowe banki centralne
Euro system- wsplnota walutowa
Europejski System Bankw Centralnych
Podstawa prawna funkcjonowania
Traktat ustanawiajcy Wsplnot Europejsk
Statut Europejskiego Banku Centralnego i Europejskiego Systemu Bankw Centralnych
Traktat Maastricht
Europejski System Bankw Centralnych
EBC- Europejski Bank Centralny organ; wykonawczy ESBC
NBC Narodowe Banki Centralne- w skad wchodz wszystkie banki centralne UE
Banki komercyjne wraz z NBC tworz krajowe systemy bankowe
W strefie euro- system bankowy Eurosystemu
Poza stref euro- ale w UE- system bankowy UE (np. Polska)
EUROPEJSKI SYSTEM BANKW CENTARLANYCH
Nie posiada osobowoci prawnej,
Organ uchwaodawczy,
Organ niezaleny,
Organ wsplnej polityki monetarnej wobec euro,
Zasady funkcjonowania ESBC
Federalny charakter systemu,
Decentralizacja dziaania
Bankowoci centralna i polityka pienina EUROPEJSKI SYSTEM BANKW CENTRALNYCH
Federalny charakter ESBC wie si z tym ,e instytucje realizujce funkcje banku centralnego
wykonuj swoje zadania nie na obszarze jednego pastwa federalnego, ale na obszarze kilkunastu
suwerennych pastw.
Federalny system bankowoci centralnej zosta oparty w duej mierze na systemach istniejcej w
Stanach Zjednoczonych i w Republice Federalnej Niemiec.
Zasada subsydiarnoci ( pomocniczoci) stanowi ,i w dziedzinach, ktre nie podlegaj wycznej
kompetencji UE, Wsplnota dziaa tylko wtedy, gdy cele rozwaanych przedsiwzi nie mog by
osignite w wystarczajcym stopniu szczeblu pastw czonkowskich i przez to ze wzgldu na ich
rozmiaru lub skutki mog zosta lepiej osignite na szczeblu
ESBC
Wyrazem zasady subsydiarnoci jest szeroko stosowana decentralizacja wykonawcza, ktrej
towarzyszy centralizacja najwaniejszych decyzji na szczeblu EBC:
NBC realizuj operacje z zakresu polityki pieninej ustalone przez EBC
Decentralizacja funkcji analityczno-doradczych,
Decentralizacja produktw banknotw i monet euro
Centralizacja procesw decyzyjnych w organach decyzyjnych EBC
Nie ogranicza si do formuowania okrelonej polityki pieninej ( np. ,do zmian
podstawowych stop % EBC)
Rozciga si na jej realizacje przez EBC krajowe banki centralne
Gwny cel ESBC
Osigniecie i utrzymanie stabilnoci cen
Nie moe on jednak pozostawi w sprzecznoci z gwnymi celami gospodarczymi pastw
czonkowskich strefy euro
Funkcje i zadania - ESBC
Ksztatowanie i realizacja polityki pieninej w strefie euro
Prowadzenie polityki emisyjnej w odniesieniu do strefy euro
Dokonywanie operacji walutowych zgodnie z zasadami wsplnej polityki pieninej
Zarzdzanie oficjalnymi rezerwami dewizowymi w strefie euro
Zapewnienie sprawnej organizacji i funkcjonowania rozlicze pieninych i systemu patnoci
Gromadzenie informacji statystycznej sektora finansowego i gospodarczego caej UGW
Europejski Bank Centralny
Zosta powoany 1 czerwca 1998 a od 1999 roku prowadzi dziaalno statutow
Siedziba Frankfurt nad Menem
Utworzony na wzr Bundesbanku
Gwnie ze wzgldu an cel, niezaleno i wiarygodno i pozycj midzynarodow
Bankowoci centralna i polityka pienina Zadania EBC
W imieniu ESBC realizuje polityk monetarn strefy euro
Tworzy prawo strefy euro
Wydaje akty prawne: rozporzdzenia, decyzje , zalecenia, opinie
Wykorzystuje instrumenty prawne wskazwki i instrukcje
Wadzami Eurosystemu i ESBC s dwa najwaniejsze organy decyzyjne EBC:
Rada Prezesw i Zarzd (art. 9 ust 3 statutu)
Trzecie ciao decyzyjne- Rada oglna bdzie istnie dopki wszystkie pastwa
czonkowskie UE nie przyjm euro (art. 45 statutu)
Kiedy?- patrz derogacja( moliwo nieprzystpienia do strefy euro)
Zadania zarzdu
Prowadzenie biecej polityki monetarnej zgodnie z wytycznymi i postanowieniami Rady
Zarzdzajcej
Przekazywanie narodowym bankom centralnym instrukcji koniecznych do realizacji
wytycznych i decyzji RZ
Przygotowanie posiedze RZ
Biece zarzdzanie EBC
RADA ZARZDCZA (NACZELNA)
Zadania
Uchwalanie kierunkw dziaania i podejmowania decyzji koniecznych dla zapewnienia
realizacji zada powierzonych ESBC
Formuowanie polityki pieninej realizowanej w zakresie Eurosystemu
Okrelenie instrumentw wykorzysta w trakcie realizacji tej polityki zwaszcza podejmowanie
decyzji odnonie porednich celw operacyjnych
Poziomu stp procentowych i unii walutowej oraz wielkoci rezerw obowizkowych
RADA GENRALNA ( GWNA) EBC
Rada Generalna jest organem, ktry peni wobec EBC jednoznacznie sprecyzowane funkcje
konsultacyjne a take funkcje nadzorcze. Jej gwnym zadaniem jest ocena postpu gospodarek
pastw, ktry nie przystpiy jeszcze do strefy euro, z punktu widzenia dostosowania ich do
wprowadzenia wsplnej waluty. Rada Generalna skada si z Prezesa i Wiceprezesa Zarzdu EBC
oraz prezesw wszystkich 27 narodowych bankw centralnych
Niezaleno EBC
Oznacza, e jest on niezaleny i odpowiedzialny przez demokratycznymi instytucjami i opinia
publiczn
EBC posiada niezaleno polityki monetarnej, instytucjonaln, osobist, finansow.
Bankowoci centralna i polityka pienina Niezaleno instytucjonalna
Wystpuje wtedy, gdy adna instytucja nawet rzd czy parlament nie ma wpywu an cele i
instrumenty polityki monetarnej
czy si j z niezalenoci prawn poniewa zwykle jest wysoka gdy gwarantuj j akty
prawne najwikszej rangi- konstytucja, ustawa prawo bankowe, traktat
Utosamia si z niezalenoci prawno- instytucjonaln
Niezaleno polityki monetarne EBC
Sprowadza si do moliwoci prowadzenia niezalenej polityki stopy procentowej, poday
pienidza i kusy walutowego-ukierunkowania instrumentw polityki pieninej na realizacj
jej celu
Niezaleno personalna EBC
Okrelana jest przez specjalne procedery doboru i dymisji czonkw organw decyzyjnych,
okrelenie ich kompetencji, okresw kadencji
Niezaleno finansowa EBC
Zapewnia sposb finansowania banku centralnego, rda kapitau i osignitych dochodw
Kapita EBC pochodzi z krajowych bankw centralnych a dochody z operacji polityki
pieninej
Wykad 4 23.10.2013 r.
System bankowy w Stanach Zjednoczonych
System Rezerwy Federalnej w USA The Federal Reserve System
Jako bank centralny Stanw Zjednoczonych powstaje w 1913 roku
Oznacza , e przyjmuje funkcj banku centralnego
Wczeniej : 1791 r. kongres USA powouje pierwszy bank Stanw Zjednoczonych na 20
lat- prywatna korporacja. Peni funkcj instytucji depozytowej.
Drugi bank Stanw Zjednoczonych Ameryki
Powoany w 1816 roku na 20 lat. W 1936 zosta zamknity na wniosek prezydenta USA A.
Jacksona pomimo zgody an jego funkcjonowanie przez Kongres USA
Powoany do prowadzenia dziaalnoci komercyjnej i regulacjno-refinansowej ( wtrne
finansowanie)
Era wolnej bankowoci w USA
Obowizuje w latach 1836-1863
Dua swoboda w zakadaniu bankw komercyjnych
Kady moe zaoy bank
Kady bank moe emitowa swoje pienidze
Narastaj jednak regulacje i ograniczenia stanowe
Bankowoci centralna i polityka pienina The National Banking Act= ustawa o bankowoci krajowej
Cel- stworzenie krajowego systemu bankowego
Zadania:
Ujednolicenie warunkw i zasad dziaalnoci bankw komercyjnych
Przyjcie zasad emisji pienidza bankowego
Przywilej emisji pienidza uzyskay tylko banki oglnokrajowe
Okrelenie rodzajw i wielkoci pienidza rezerwowego
Wiksze restrykcje i nowe regulacje w systemie bankowym
Ograniczenie bankowej dziaalnoci midzynarodowej
Ustawa o utworzeniu Systemu Rezerwy Federalnej
Jako banku centralnego powstaje w 1913 roku
Nazywa si j now instytucj ukierunkowan na regulowanie poday pienidza i kredytu w
stosunku do potrzeb gospodarczych
A take refinansowania dziaalnoci kredytowej bankw komercyjnych
Fed
Powstaje bezporednio wskutek wielkiej paniki bankowej z 1907
Przechodzi stale powane zmiany
1978 ustawa o penym zatrudnieniu i wzrocie gospodarczym
1980- ustawa o kontroli monetarnej i deregulacji instytucji depozytowych
Wana ochrona drobnych deponentw i stabilno finansowa
Cechy instytucji Fed
SRF-FRS- skada si z 12 regionalnych Bankw Rezerwy Federalnej i Rady Gubernatorw
jest mocno zdecentralizowany- jest instytucj mocno niezalen
Jest jednym z kilku organw nadzoru bankowego w USA
Reguluje dziaalno bankw krajowych licencjonowanych przez Fed
Nie reguluje dziaalnoci bankw stanowych- licencjonuje urzdnik stanowy
Funkcje i zadania Fed
Ksztatuje i prowadzi polityk pienin, w tym odpowiada za wzrost gospodarczy i
zatrudnienie
Peni funkcje kredytodawcy ostatniej instancji
Gromadzi pienidz rezerwowy
Fed realizuje funkcje banku bankw- poprzez
Zasilanie systemu monetarnego w banknoty i monety (funkcja emisyjna)
Uatwia rozliczenia midzybankowe
Wspuczestniczy w regulacjach bankowych i sprawowania nadzoru nad dziaalnoci
bankw
Bankowoci centralna i polityka pienina Fed jako bank pastwa
Wykonuje obsug bankow rzdu Stanw Zjednoczonych i agencji federalnych
Prowadzi biecy rachunek Skarbu USA
Prowadzi obsug rzdowych papierw wartociowych sprzeda i wykup w terminie
(emituje Bank wiatowy USA)
Prowadzi rachunki i przeprowadza operacje finansowe na zlecenie innych bankw centralnych
i midzynarodowych instytucji finansowych w tym MFW i B
Rada Gubernatorw
Skada si z 7 gubernatorw powoywanych przez prezydenta USA na 14-letnia-
nieodnawialna kadencj
Okrela polityk monetarn
Ustala regulacje i nadzr nad systemem bankowym
Okrela wytyczne i nadzoruje dziaalno operacyjna Fed
W ramach SRF dziaaj dwa komitety:
Federalny Komitet Otwartego Rynku (FOMC) najwaniejsze ogniwo operacyjne Fed-
prowadzi polityk zakupu i sprzeday rzdowych papierw wartociowych i integruje
dziaalno SRF
Federalna Rada Nadzorcza -FAC- Instytucja uytecznoci publicznej zaplecze intelektualne
Fed i ogniwo public relation
Cechy systemu bankowego w USA
Zgoa odmienne pod koniec XX wieku od systemu bankowego Europy Zachodniej
Ksztatoway si pod wpywem rnych sytuacji kryzysowych w USA i kolejnych regulacji
systemu bankowego
Najwaniejsza cecha to bardzo dua liczba bankw pomimo niemale permanentnej ich
konsolidacji- prezentacja jakie banki i o jakich kapitaach
Najwaniejsze postanowienie w systemie bankowym USA
Ustaw o prawie bankowym z 1933 roku- ustawa Glass- Steagalla
Oddzielia bankowo komercyjn od bankowoci inwestycyjnej
Obowizywaa od roku 1999
W listopadzie 1999 roku prezydent B. Clinton podpisa ustaw GLB ( Gramm-Leach- Bliley
Financial Management ACT)
Banki komercyjne w USA
Prowadza dziaalno depozytowo- kredytow
Maja charakter specjalistyczny
Okrelone s czsto bankami handlowymi
Nie mog prowadzi dziaalnoci inwestycyjnej
Bankowoci centralna i polityka pienina Banki inwestycyjne
Zajmuj si dziaalnoci inwestycyjn
Prowadza transakcje z wykorzystaniem papierw wartociowych
Gwarantuj emisj papierw wartociowych
Nie mog przyjmowa depozytw
Przedsibiorstwa bankowe w USA
Banki lokalne ( community banks) warto aktyww do 1 bln dolarw
Banki regionalne ( region al bank)- warto aktyww powyej 1 bln dolarw
Banki ponadregionalne ( super- region al bank)
Kasy oszczdnociowe i towarzystwa oszczdnociowo- poyczkowe- spdzielcze i akcyjne
Unie kredytowe ( credit unions) stanowi wasno ich czonkw ( pracownikw, policji,
ect.)
Holdingi bankowe
Ich dziaalnie w USA reguluje Bank Holding Company ACT
Spka posiada co najmniej 25 % akcji spki zalenej banku uprawniajcych do gosowania
Zoona struktura pozwalajca na prowadzenie operacji finansowych- bankowych i
pozabankowych- korzystna ze wzgldw podatkowych
Holdingi finansowe
Zgodnie z ustaw GLB holdingi bankowe mogy przeksztaca si w holdingi finansowe
Holdingi finansowe mog mie spki zalene zajmujce si dziaalnoci komercyjn,
inwestycyjn i ubezpieczeniow- prezentacja holdingi bankowe i finansowe w gospodarce
wiatowej analiza przypadkw
Ustawa o bankowoci midzynarodowej
International Banking ACT uchwalona w 1978 roku
Zniosa rnice w traktowaniu bankw krajowych i zagranicznych na rynku amerykaskich
Oddziay bankw zagranicznych podporzdkowaa Fed
Od roku 1991 Fe uzyskaa moliwo zamknicia banku zagranicznego jeli narusza on
prawo amerykaskie lub tez regulacje w kraju pochodzenia byy niewaciwe
Po globalnym kryzysie finansowym
Amerykaski system bankowy mocno si zmienia
Wiele bankw wypado
Banki inwestycyjne przeksztaciy siew banki komercyjne
Nastpuj zmiany w systemie jego bezpieczestwa- w tym nadzoru bankowego
Bankowoci centralna i polityka pienina Wykad 5 30.10.2013 r.
Bezpieczestwo systemu bankowego
Instytucje bezpieczestwa systemw bankowych
Banki centralne
Lokalne i midzynarodowe organizacje finansowe
Instytucje nadzoru bankowego
Instytucje gwarantowania depozytw
Instytucje te tworz sie bezpieczestwa systemu bankowego tworzc funkcje:
Profilaktyczn,
Ostronociow,
Zabezpieczajc
Przeciwdziaania kryzysowego
Banki centralne odpowiadaj za bezpieczestwo sytemu bankowego w zakresie:
Prowadzonej polityki monetarnej,
Uprawnienia systemu rozlicze i rozrachunkw,
Instytucji poyczkodawcy ostatniej szansy ( LoLR).
Gwarantowania depozytw bankowych,
Nadzoru nad systemem finansowym
Na szczeblu narodowym banki centralne, wypeniajc role instytucji sieci bezpieczestwa
finansowego przejy:
Obowizki poyczkodawcy ostatniej szansy, regulatora systemu finansowego i katalizatora
procesu upadoci instytucji kredytowych
Tymczasem brak jest uznanych standardw midzynarodowych upadoci instytucji
finansowych rynku pieninego a upadek duego banku na globalnym rynku pieninym
zagraa stabilnoci finansowej
Menederowie doskonale znaj zasad zbyt duy by upa , dlatego s skoni do
ponoszenia wysokiego ryzyka, przenosz jego ewentualne koszty na spoeczestwo
Najstarsza i najbardziej charakterystyczn funkcj banku centralnego
Rola poyczkodawcy ostatniej instancji ( Lender od Last Resort) oznacza ona dyskrecjonalne
( w zalenoci od potrzeb) zasilenie w pynno indywidualnego banku lub caego sytemu
bankowego w reakcji na niekorzystny szok, wywoujcy nadzwyczajny zrost popytu na
pienidz rezerwowy, ktry nie moe zosta zaspokojony z innych rde
Do midzynarodowych organizacji finansowych zalicza si:
Organizacje o zasigu wiatowym Midzynarodowy Fundusz Walutowy, Bank wiatowy i
jego afiliacje
Europejskie midzynarodowe organizacje finansowe- Bank Rozrachunkw
Midzynarodowych, Europejska Unia Walutowa wraz EBC
Bankowoci centralna i polityka pienina
Midzynarodowe organizacje finansujce ( o zasigu lokalnym) kraje Europy Wschodniej i
Trzeci wiat- OECD, EFTA , GATT
Midzynarodowy Fundusz Walutowy ( International Monetary Fund)
Powoany do dziaania na konferencji w Bretton Woods (1-22 VII 1944 roku).
Dziaalno od marca 1947 rok
Zrzesza 184 pastwa
Dostarcza pomocy finansowej zaduonym krajom czonkowskim, ktre e zamian s
zobowizane do dokonywania reform ekonomicznych i innych dziaa stabilizujcych.
Czonkiem MW moe by kade pastwo, ktre ma autonomi w dziedzinie stosunkw
midzynarodowych oraz jest w stanie speni warunki stawiane przez statut,
Inicjatywa wysza ze wiata anglossasiego
Chodzio o to, by nie dopuci do powrotu doktryny nacjonalizmu gospodarczego. I by nie
powtrzy si dramat wielkiego kryzysu z lat trzydziestych, ktry doprowadzio do masowego
bankructwa
Podczas dorocznego spotkania plenarnego MFW w Madrycie w 1994 roku potwierdzono
trafno wyboru celw statutowych i sformuowano 4 problemy globalne:
Wysokie bezrobocie w wikszoci uprzemysowionych pastw,
Spadek skonno do oszczdzania,
Wzrost deficytw fiskalnych, co daje w efekcie nadmierne zaduenie publiczne, zagraajce
stabilizacji finansowej i gospodarczej,
Niezadowalajca sytuacja ekonomiczna wielu krajw rozwijajcych si oraz skrajne ubstwo
milionw ludzi
Cele Midzynarodowego Funduszu Walutowego:
Stabilizacja kursy walutowego
Uregulowanie zasad funkcjonowania midzynarodowego rynku walutowego
Nadzr nad zadueniem midzynarodowym
Walka z inflacj
Likwidacja bezrobocia
Przeprowadzenie reform wspierajcych rozwj gospodarczy
Tworzenie warunkw dla wielostronnego regulowania nalenoci za biece operacje w
handlu midzynarodowym
Udzielnie pomocy e likwidacji trudnoci patniczych
Fundusz nie jest jednak wiatowym bankiem centralnym ani agencja rozwoju:
W wietle kryzysowych wydarze na midzynarodowym rynku finansowym w latach 1997-
1998 pojawiy si gosy, e Fundusz powinien dziaa w taki sposb, aby zapobiec
negatywnym tendencjom, a nie reagowa dopiero po ich wystpowaniu
Inni uwaaj, e potrzebne jest ponowne okrelenie misji i miejsca Funduszu w witowym
porzdku finansowym
Bankowoci centralna i polityka pienina Bank wiatowy
Powsta na bazie porozumie z Brettton Woods
Peni rol instytucji wspierajcej rozwj
Pozyskuje fundusze dla krajw rozwijajcych si od sektora publicznego innych pastwa
Realizuje projekty lub udziela kredytw
Pomaga w pozyskiwaniu inwestycji bezporednich
Bank Rozrachunkw Midzynarodowych w Bazylei
Jest podmiotem zalenym bankw centralnych krajw czonkowskich tworzcych bazylejski
Komitet Nadzoru Finansowego
Nie ma on wpywu na decyzje Komitetu
Organizacje jedynie prac Sekretariatu Komitetu oraz organizuje spotkania Komitetu
Powsta wskutek obserwowanych latach 70-tych XX wieku bankructw bankw
Zrzesza autorytety nadzoru bankowego z krajw grypy G-10 ( Belgia, Francja , kanada,
Niemcy, Wochy, Japonia, Holandia, Szwecja, Wielka Brytania ki USA).
W 1994 roku doczyy banki centralne krajw rozwijajcych si
Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego
Cel dziaania opracowywanie standardw dotyczcych midzynarodowego wymiaru dziaa
bankw przynalecych do Komitetu
Pierwsze porozumienie Konkordat 1975 rok
Punkt zwrotny z dziaalnoci Komitetu I Umowa Kapitaowa z 1988 roku ( Basel I)
Umowa Kapitaowa
Poprawka do umowy Bazylejskiej 1996 ryzyko rynkowe
Nowa umowa Kapitaowa ( Basel II) model trzech filarw
- Filar 1- pomiar ryzyka kredytowego
-Filar 2 obowizki nadzoru krajowego
-Filar 3- dyscyplina rynkowa
Bazylea III
Stanowi on odpowied instytucji safety net na potrzeb zwikszenia stabilnoci globalnego
systemu finansowego wobec problemw sektora bankowego ujawnionych w okresie tego
kryzysu
Dokument jest uzupenieniem NUK Bazylei II
Konkretyzuje on jej standardy nadzorcze uzgodnione z Rada Stabilnoci Finansowej (FSB)
Bazylea III bdzie obowizywa od 1 stycznia 2013 roku, ale termin jej ostatecznego
wdraania rozoono w czasie do 2019 roku.
Bazylea III
Najbardziej istotne dotycz wyznaczania poziomu buforw kapitaowych
Zgodnie z nowymi propozycjami Komitetu bazylejskiego wyrniono 3 wspczynniki
wypacalnoci tj., wski, podstawowy, i szeroki.
Bufory bezpieczestwa
Bankowoci centralna i polityka pienina
Wspczynniki dwigni finansowej
Dwie normy pynnoci
Forum Stabilnoci Finansowej
Powstao w 1999 roku
Czonkowie G-7 oraz Australia, Hongkong, Holandia, Singapur
Wspiera rozwj i wprowadza jednolite standardy midzynarodowe, uprawnia przepyw
informacji, identyfikuje problemy zagraajce stabilnoci finansowej , koordynuje i kooperuje
dziaalno czonkw Forum
Nadzr bankowy
Historycznie funkcje nadzoru finansowego realizoway banki centralne
POLITYKA PIENINA
Wykad 6 06.11.2013 r.
Rodzaje i cele polityki pieninej
Polityka pienina pojcie
Polega na ksztatowaniu poday pienidza w gospodarce przez bank centralny
To prowadzony w imieniu pastwa przez bank centralny wybr celw i instrumentw
ksztatowania poday pienidza w gospodarce
Rodzaje polityki pieninej
Polityka ustrojowa i procesowa
Polityka taniego i drogiego pienidza ( taniego pienidza BC obnia stopy procentowe, aby
obniy koszt kredytu bankowego ( kredyt wpywa na wzrost gospodarczy); polityka drogiego
pienidza- w gospodarce gdy jest na duo wykreowanego pienidza, kiedy chce zahamowa
procesy inflacyjne, gospodarcze
Polityka restrykcyjna, ekspansywna i neutralna
Polityka restrykcyjna- dotyczy poday pienidza, silnie kontroluje emisje pienidza
gotwkowego, jest spokrewniona z polityk drogiego pienidza, poda pienidza
Polityka ekspansywna- bank centralny przestaje kontrolowa poda pienidza gotwkowego i
kredytowego, prowadzona przez wszystkie banki centralne ktre miay do czynienia z
globalnym kry zyskiem finansowy, polityka moe grozi procesami inflacyjnymi
Polityka neutralna- Bank centralny nie pobudza i nie hamuje poday pienidza, utrzymuje
poda na w miar stabilnym poziomie
Polityka krtko, rednio i dugookresowa
Polityka krtkookresowa- poniej jednego roku
Polityka redniookresowa- cel inflacyjny ( do 5 lat)
Polityka dugookresowa- Banki centralne realizuj w duszym okresie czasu, powyej 5lat
Bankowoci centralna i polityka pienina Klasyfikacja celw polityki pieninej- kryteria podziau
Skala oddziaywania
Przedmiot polityki
Podmiot polityki
Horyzont czasowy
Sposb jej okrelenia i realizacji
Skala oddziaywania
Makroekonomiczne- wzrost gospodarczy, inflacja, stabilno cen itp.
Mikroekonomiczne- ksztatowanie stp procentowych, poda pienidza kredytowego itp.
Przedmiot i podmiot polityki pieninej
Cele pienine stopa procentowa, inflacja
Cele gospodarcze: zatrudnienie, wzrost, PKB
Cele wasne banku centralnego
Cele systemu finansowego
Cele sektora bankowego
Dalsze kryteria podziau celw
Horyzont czasowy Krtkookresowe
Dugookresowe
Wieloletnie
Sposb okrelenia i realizacji: cele finalne
Cele porednie
Cele operacyjne
Cele finalne
To cele ostateczne
To cele gospodarcze
To cele makroekonomiczne
Niska inflacja, zatrudnienie, przyrost PKB, stabilno finansowa
Cele porednie
Poda pienidza
Kurs walutowy
Stopy procentowe
Cele operacyjne
Pynne rezerwy bankw
Interwencje walutowe
Stopy procentowe rynku midzybankowego
Bankowoci centralna i polityka pienina
Cel finalny( kontrola inflacji) kontrolowanie poda pienidza (cel poredni- kontrolowa
pienidza rezerwowego ( cel operacyjny)
Banki centralne- cel inflacyjny
Stosuj w polityce monetarnej od lat 90.
Kontrola inflacji staa si podstaw stabilizowania cen w gospodarce
Cel inflacyjny zastpi kontrole poday pienidza
Umidzynarodowienie celu inflacyjnego- przyjmuj go wszystkie banki centralne w
gospodarce wiatowej
Cel inflacyjny
Oznacza, ze bank centralny zobowizuje si do stabilizowania inflacji wok przyjtego
poziomu celu inflacyjnego
Wymaga prognozowania inflacji
Inflacj prognozuje si w oparciu o modele
BC muz prbowa odnie si do prognozy inflacji.
Wskanik inflacji jako cel inflacyjny
Wskanik inflacji Kraje
Wskanik wzrostu cen towarw i usug
konsumpcyjnych CPI
HICP- zharmonizowany wskanik cen
konsumpcyjnych obliczany wg formuy
Lasperyesa
Nowa Zelandia*, Kanada, Szwecja, Austria ,
Polska, Izrael, Kolumbia, Hiszpania, Brazylia,
Wgry, Chile, Meksyk, Norwegia
Obliczany w UE wg ujednoliconej metodologii
przez kraje czonkowskie
Wskanik inflacji bazowej Wielka Brytania, Czechy, RPA, Tajlandia
Wyraenie celu inflacyjnego
Wyraenie celu inflacyjnego Kraje
Cel wyraony punktowo Szwecja, Norwegia, Korea, Wgry, Brazylia,
Finlandia
Pasmo waha +/- 2% lub mniej Kanada, Australia, Chile
Pasmo waha +/- 2% lub wicej
Oczekiwania inflacyjne
Z punktu widzenia banku centralnego istotne jest nie tylko, jaka obecnie jest inflacja, lecz
take, jakie s oczekiwania inflacyjne
Tylko znajc oczekiwania inflacyjne BC ma szans odpowiednio zareagowa na czas..
W Polsce wyznacza ja do 1992 roku Ipsos ( wczeniej Demoskop_ a od 2001 roku take FfK
Polonia ( dania wspfinansowane przez UE)
Problem polega jednak an trudnociach w wyznaczeniu oczekiwa inflacyjnych
Bankowoci centralna i polityka pienina Definicja stabilnoci cen
Podkrela redniookresow orientacje polityki pieninej
Nie jest bowiem w stanie utrzymywa si na zaoonym poziomie w krtkim czasie
Unika si w ten sposb nadmiernego aktywizmu jaki i zbdnej niestabilnoci gospodarki
realnej
Nieuniknione jest krtkoterminowe zmiennoci stp procentowych i inflacji
HIPC
Cechy strategii BCI
Instrumentalne zobowizanie do traktowanie stabilnoci cen jako podstawowego celu polityki
pieninej
Oficjalnie ogoszenie wielkoci liczbowej redniookresowego celu inflacyjnego,
Wykorzystanie narzdzi polityki pieninej uzalenia si do szerokiego zakresu informacji o
stanie gospodarki, a nie tylko od zachowania agregatw pieninych czy kursw walutowych
Wiksza przejrzysto realizowanej strategii poprzez komunikowanie si ze spoeczestwem
i rynkami w zakresie zamierze, celw oraz decyzji wadz monetarnych
Zwikszona odpowiedzialno banku centralnego wobec instytucji demokratycznych za
realizacj przyjtych celw,
Formuowanie przez bank centralny prognozy inflacyjnej, ktra peni rol celu poredniego;
stopy procentowe s ustalane tak , aby eliminowa odchylenia oczekiwa stp inflacji od
przyjtego celu
Wykad 7 20.11.2013 r.
Mechanizm kreacji pienidza
Argument za ustanowieniem niezalenoci kreacji pienidza
Spata kredytu- zmniejszenie poday pienidza
wkad Rezerwa Kredyt
100 j.p. wkad pierwotny 10 j.p (10%) 90
90 wkad wtrny (pochodny) 9 81 j.p
81 8,1 72,9
Suma 1000 100 900
500 100 400
Interpretacja:
Zwikszya si poda o 1000 j.p.
Mnonik kreacji pienidza (bazy monetarnej) informuje o maksymalnych moliwociach kreacji
pienidza przez sektor bankowy przy danych zasobach pienidza banku Centralnego, innymi sowy
informuje o tym, o ile moe si w sposb maksymalny zwikszy poda pienidza w gospodarce, gdy
Bank Centralny zwiksza poda swojego pienidza o jednostk.
Bankowoci centralna i polityka pienina
M= poda pienidza / baza monetarna
Baza monetarna to pienidz Banku Centralnego (pienidz wielkiej mocy)- skada si gotwka w
obiegu i rezerwy bankw komercyjnych w Banku Centralnym.
Poda pienidza to zasoby ktre wykorzystujemy do regulowania swoich zobowiza.
M= gotwka+ depozyty na danie/ gotwka + rezerwy / Depozyty na danie
Gotwka/ depozyty na danie+ depozyty na danie/ depozyty na danie / gotwka/ dep+ R/ D na
danie= g +1/ g+ r0 (stopa rezerwy obowizkowej).= 1/ro
g- wskanik gotwkowy informuje on o preferencjach form patniczych ( forma bezgotwkowa lub
gotwkowa ) w danym pastwie.
Im wicej dokonujemy rozlicze w formie gotwkowej tym wielko wskanika gotwkowego ronie.
M= /0,= 10
Interpretacja: wkad pierwotny powiksza si 10- krotnie.
Mnonik bazy monetarnej jest wanym paramentom makroekonomicznym ktry przyjmuje wartoci
wiksze od 1 (rezerwa rwna 100 % - mnonik 1). Poziom mnonika zaley od
poziomu rezerw bankw komercyjnych w banku centralnym
preferencje podmiotw gospodarczych w kwestii wyboru formy rozlicze
kreacja pierwotna emisja Banku Centralnego
kreacja wtrna- zwizana z udzielanymi przez Banki komercyjne kredytami
Polityka pienina w duszym okresie jest dla gospodarki neutralna.
Niezaleno Banku Centralnego
Wypenienie przez Bank Centralny wymienionych funkcji wymaga zapewnienia mu wysokiego
stopnia niezalenoci, chronicego go przed wpywem okrelonych czynnikw zakcajcych
realizacj statutowo przyznanych mu uprawnie dotyczcych stabilnoci wartoci pienidza i systemu
bankowego.
Niezaleno Banku Centralnego
Postulat niezalenoci pojawi si wraz zakwestionowaniem przez monetarystw zdolnoci do
pobudzania gospodarki poprzez ekspansj pienin, ktrej trwaym efektem w dugim
okresie by wzrost natenie procesw inflacyjnych.
Koncepcja autonomii BC zrodzia zatem potrzeba znalezienia instytucjonalnej ochrony przez
nasilajcym si zjawiskami inflacyjnymi, ktre okazay si powanym problemem lat 70 i 80
XX w. w wielu krajach Europy
Podstawow przesanka ustanowienia niezalenoci- okoliczno fiducjarnego, czyli opartego
na zaufaniu, charakteru wspczesnego pienidza, czego wyrazem jest powszechna jego
akceptacja jako rodka zwalniajcego z wszelkich zobowiza finansowych
Bankowoci centralna i polityka pienina
Argumentacja na rzecz ustanowienia i pniejszego utrzymania autonomii banku centralnego
koncentruje si na trzech wanych aspektach:
- Pierwszy oparty jest na analizie przyczynowo- skutkowej i czy ze sob dwa argumenty
polityczny i ekonomiczny.
Argument polityczny- ustanowienie niezalenoci banku centralnego pozwala w wikszym stopniu
uodporni go na oddziaywanie polityki .
Towarzyszce cyklom wyborczym zawirowania polityczne mog przeradza si w wywieranie presji
lub nawet szanta polityczny wobec BC zwaszcza, gdy sukces wyborczy upatrywany jest w
krtkookresowym pobudzeniu gospodarki.
Argumenty ekonomiczne- konsekwencje gospodarcze opisanych zamierze rzdu w sytuacji, gdy
bank centralny ulegnie jego naciskom.
Niezaleno pozwala dziaa Bankowi centralnemu dugofalowo ( dugoterminowo zwizana jest w
gwnej mierze z wystpowaniem opnie midzy zastosowaniem rodkw, a ich rezultatami),
opierajc decyzje na obiektywnej ocenie sytuacji i racjonalnych przesankach.
Drugi aspekt zwizany jest budowaniem wiarygodnoci Banku Centralnego i opiera si na badaniach
korelacji midzy stopniem jego niezalenoci, a stabilnoci cen i wzrostem gospodarczym.
Zapewnienie niezalenoci stwarza dogodne warunki do zdobywania wikszych ufnoci pomiotw
gospodarczych, co automatycznie uatwia realizacj skutecznej, nieraz politycznie niepopularnej,
polityki pieninej.
Argumenty o charakterze techniczno- organizacyjnym, uwypuklajce proceduraln stron
funkcjonowania Banku Centralnego
Zapewnienie samodzielnoci przy podejmowaniu decyzji, bez koniecznoci przeprowadzania nieraz.
dugotrwaych- konsultacji , ktre nie daj gwarancji osignicia konsensusu, przekada si na
skrcenie tzw. time lagu polityki pieninej.
Stwarza to korzystne warunki do prowadzenia polityki monetarnej w sposb bardziej elastyczny,
skuteczniej i szybciej dopasowujc s do zmieniajcych si realiw gospodarczych, czynic z niej
bardziej efektywny instrument polityki gospodarczej.
Pojcie niezalenoci (autonomii) Banku Centralnego
Wedug A.S. Blindera niezaleno naley rozumie dwojako:
Z jednej strony , oznacza ona pena swobod decyzyjn w sprawach wyboru waciwych
instrumentw i sposobw osignicia celw realizowanej polityki monetarnej.
Z drugiej strony brak moliwoci atwego i szybkiego anulowania powzitych- w ramach
tak okrelonego obszaru decyzji prze ktrkolwiek z wadz.
Wybr celw polityki pieninej ley natomiast w gestii wadz politycznych, ktre nastpnie
przekazuj je do realizacji bankowi centralnemu.
Bankowoci centralna i polityka pienina W. Baka podkrela , e niezaleno banku centralnego naley rozpatrywa w aspekcie
politycznej, funkcjonalnej i finansowej swobody jego posuni:
Autonomia polityczna ( inaczej personalna) przejawia si w trybie powoywania i odwoywania
organw BC, zagwarantowania kadencyjnoci i nieodwoalnoci organw decyzyjnych banku, a take
wyeliminowaniu moliwoci ubiegania si o ponowny wybr.
Autonomia funkcjonalna znajduje swj wyraz w zdolnoci do samodzielnego uprawiania polityki
pieninej, a w szczeglnoci swobody w wyborze strategii odpowiedniej jakoci (skutecznoci)
instrumentw do tej realizacji oraz nieodwoywalnoci i decyzji, podjtych w tym zakresie.
Decydujce znaczenie dla autonomii funkcjonalnej ma ustawowe okrelenie celu, jaki ma by
realizowany przez Bank centralny, w czyjej kompetencji ley ustalenie jego poziomu oraz w jakim
stopniu BC powinien uwzgldni uwagi innych organw.
Autonomia finansowa
W sposb bezporedni dotyczy relacji finansowych miedzy bankiem centralnym a rzdem
Wyraa si ona w :
Swobodzie uchwalania przez BC swoich planw finansowych
Okrelenie trwaych zasad tworzenia i podziau funduszy banku
Sposb wykorzystania zysku
Obowizku utrzymania przez rzd swych rodkw na rachunku w BC
W ewentualnym obowizku pieninego finansowania deficytu budetowego oraz pokrywania
ze rodkw budetowych ewentualnie start
Wykad 8 27.11.2013
Autonomii banku centralnego nie mona rozpatrywa jako niezalenoci wzgldem gospodarki, na
ktr te wywiera wpyw rzdu.
Nie mona tez niezalenoci nadinterpretowa, jako e nie wyklucza przecie moliwoci wsppracy
i dialogu midzy bankiem centralnym a innymi orodkami wadzy.
Obawy zwizane z niezalenoci banku centralnego
podstawowy argument przeciw niezalenoci ma charakter ustrojowo-prawny w systemach
gospodarczych, opartych na zasadach demokratycznych, brak jest miejsca dla podmiotw nie
podlegajcych ocenie
obawy budzi brak wystarczajcych przesanek, uzasadniajcych wyjtkowo banku
centralnego w porwnaniu z innymi instytucjami odpowiedzialnymi za prowadzenie polityki
ekonomicznej (przesanka wynikajca z fiducjarnego charakteru pienidza jest
niewystarczajca)
zbyt silna niezaleno banku centralnego moe ogranicza koordynacj polityki monetarnej i
fiskalnej, prowadzc do stanw rwnowagi makroekonomicznej znacznie odbiegajcych
oczekiwa kadego ze strona (stabilizacja cen moe odby si kosztem zwikszonych
fluktuacji produkcji)
Niezaleno banku centralnego naley rozwaa w aspekcie:
wytyczania i realizacji celw polityki pieninej
dbao o stabilno systemu bankowego
Bankowoci centralna i polityka pienina
relacji z innymi segmentami polityki gospodarczej
trybu powoywania i odwoywania wadz banku
gospodarki finansowej
Polityka pienina definicje
Nowa Encyklopedia Powszechna PWN
Polityka pienina dotyczy kontrolowania poday pienidza w gospodarce a przez to oddziaywania
na poziom cen stopy procentowej
The New Palgrave Dictionary of Money and Finance
Polityka pienina odnosi si do dziaa podejmowanych przez bank centralny, wpywajcych a
uwarunkowania monetarne I finansowe, majce na celu utrzymanie zrwnowaonego wzrostu
gospodarczego, wysokiego zatrudnienia i stabilnoci cen
Leksykon bankowo - giedowy
Caoksztat rozwiza dziaa podejmowanych w gospodarce narodowej w celu zaopatrzenia w
rodki pienine i kredyty jednostki gospodarcze, regulowania wielkoci poday pienidza
Stanisaw Owsiak
Caoksztat rozwiza i dziaa podejmowanych w gospodarce przez bank centralny polegajcych na
ksztatowaniu i regulowaniu poday pienidza (kreacja) oraz jego obiegu w celu zapewnienia
stabilnych w wymiarze pieninych warunkw gospodarczych (tj. zaopatrzenie w rodki pienine i
kredyty jednostki gospodarujce.
Polityka pienina definicje:
polityka pienina w szeroki ujciu to caoksztat przedsiwzi okrelonych w ustawach,
rozporzdzeniach i zarzdzeniach, ksztatujcych systematycznie i w dugofalowej
perspektywie ramowe warunki ustroju pieninego danego kraju (tzw. pienina polityka
ustrojowa)
polityka pienina w wszym ujciu to kombinacja celw i rodkw, ktrej zadaniem jest
sterowanie procesem gospodarowania pienidzem, czyli sterowanie zmianami poday
pienidza i popytu na pienidz, naturalizowanie impulsw zakcajcych gospodark
pienin (tzw. pienina polityka procesowa)
zadaniem pieninej polityki procesowej jest realizacja, w danych ramach pieninej polityki
ustrojowej, celw polityki pieninej w drodze biecego stosowania narzdzi polityki
pieninej
Polityka pienina banku centralnego moe by:
restrykcyjna - to polityka trudnego pienidza zmierzajca do ograniczenia jego poday
poprzez polityk podwyszania stopy procentowej kredytu redyskontowego i lombardowego,
a w dalszej kolejnoci przez operacje otwartego rynku
ekspansyjna - to dziaania banku centralnego zwikszajce poda pienidza poprzez obnianie
stp procentowych na rynku pieninym
Mona wyrni dwa etapy polityki pieninej:
ksztatowanie polityki pieninej
realizacja polityki pieninej
Bankowoci centralna i polityka pienina Ksztatowanie polityki pieninej
Identyfikacja zewntrznych i wewntrznych uwarunkowa wpywajcych na sytuacj
gospodarcz i pienin kraju:
analiza uwarunkowa zewntrznych koniunktura gospodarcza na wiecie, przewidywane
tempo inflacji i stopy procentowe w innych krajach oddziaywujce na bilans patniczy i na
ksztatowanie si popytu na pienidz krajowy
analiza uwarunkowa wewntrznych sytuacja finansowa przedsibiorstw, skala deficytu
budetowego, skuteczno systemu bankowego w gromadzeniu wolnych rodkw
Powysze prognozy pozwalaj oszacowa wielko poday pienidza i zestawienia ich z
przewidywanym popytem na pienidza okrelanym jako suma zapotrzebowania na pienidz
krajowych.
Przyjcie zaoe liczbowych dotyczcych celu finalnego np. skali wzrostu produktu krajowego,
zakadanego poziomu inflacji. Na tej podstawie okrela si granic dopuszczalnego wzrostu poday
pienidza przekroczenie ktrej moe spowodowa nadmierny wzrost cen.
Okrelenie celw porednich i operacyjnych
Sformuowanie rekomendacji w odniesieniu do sposobu i narzdzi wprowadzania w ycie
ustalonej polityki pieninej oraz systemu jej monitorowania i reagowania na ewentualne odchylenia
przebiegu rzeczywistych procesw pieninych od zakadanych.
Wyjani czy jest rnica miedzy polityk pienin i polityk monetarn.
Realizacja polityki pieninej
Wybr i zastosowanie odpowiednio dobranych instrumentw o charakterze zarwno
administracyjnym, jak i rynkowym.
Polityka pienina:
musi mie charakter ukierunkowany, przewidywalna i konsekwentna
nie moe by przypadkowa
musi mie charakter dugofalowy, wiarygodny i spjny z polityk budetow (policy mix)
Niezbdne jest zatem formuowanie celw polityki pieninej nawet na okresy wieloletnie.
Cele polityki pieninej
Ewolucja celw polityki pieninej bankowoci centralnej:
pocztkowo: dziaalno komercyjna, operacje rzdowe, kredyt dla rzdu
wiek XX: stabilno pienidza, systemy patnicze, rezerwy obowizkowe, stabilizacja rynkw
finansowych, nadzr bankowy
po II wojnie wiatowej: polityka penego zatrudnienia
lata 80-90: zdecydowana postawa antyinflacyjna
Bankowoci centralna i polityka pienina
Cele polityki pieninej
Cele polityki pieninej
Operacyjne wielkoci
poddajce si do
dokadnej kontroli za
pomoc instrumentw
Porednie wielkoci
poddajce si kontroli tylko w
pewnym stopniu, zwizane
cile z celami finalnymi
Finalne strategiczne (bezporednie)
Przykad:
- pynne rezerwy bankw
- stopy procentowe O/N
Przykad:
- poda pienidza (dowolnego
agregatu)
- kurs walutowy
Przykad:
- inflacja
- realny PKB
Wykad 9 4.12.2013 r.
Gwne obszary dziaalnoci NBP:
prowadzenie polityki pieninej
dziaalno emisyjna
rozwj systemu patniczego
zarzdzanie rezerwami dewizowymi
Wykad 10 11.12.2013 r.
Kana transmisji polityki pieninej
Wadze monetarne, prowadzce polityk pienin w oparciu o sterowanie stopami procentowymi
powinny zdawa sobie spraw z tego, jak ich dziaania bd wpyway na gospodark.
Mwic inaczej powinny mie wiadomo, jak w ich kraju przebiega proces transmisji impulsw
polityki pieninej.
Mechanizm transmisji monetarnej.
Proces transmisji moe by podzielony na trzy podstawowe stepy:
w pierwszym, stopy procentowe, ustalone przez bank centralny (IBC) determinuj w2arunki
dziaania bankw komercyjnych, a tym samym cen i dostpno kredytw w bankach
w drugim etapie, sytuacja na rynku depozytowokredytowym, poprzez kana transmisji wpywa
na zachowania podmiotw gospodarujcych, determinujc zagregowany popyt konsumpcyjny
i inwestycyjny w gospodarce
w etapie trzecim zmiany zagregowanego popytu rozkadaj si pomidzy efekty realne
(zmiana poziomu produkcji, bezrobocia, realnego kursu walutowego), a zmiany nominalne
(zmiany stopy inflacji). Zasada przebiegania tego etapu transmisji w czasie i jego ostateczny
efekt nazywane s zagadnieniem neutralnoci pienidza.
Tradycyjny mechanizm transmisji stp procentowych
pokazuje w jaki sposb rynkowa stopa procentowa oddziauje na inwestycje i koniunktur
Bankowoci centralna i polityka pienina
poziom rynkowy stopy procentowej okrela relacje poday kredytw do popytu na nie, a
rozmiary kredytw ksztatowane s przez poda pienidza
Tradycyjny mechanizm transmisji
Tradycyjny mechanizm transmisji impulsw pieninych mona przedstawi nastpujco:
M r I Y
M poda pienidza
r rynkowa stopa procentowa
I inwestycje
Y PKB
Teoria q J. Tobina
Polityka pienina moe wyznacza rozmiary inwestycji przedsibiorstw poprzez
oddziaywanie na giedowe ceny akcji
Wskanik q odkryty przez J. Tobina:
q = rynkowa warto przedsibiorstwa / koszt odnowy kapitau rzeczowego
przedsibiorstwa
jeeli q jest wysokie to rynkowa jednostkowa cena akcji jest wysoka, co oznacza, e koszty
zakupu nowego kapitau rzeczowego inwestowanego w przedsibiorstwie s niskie w
stosunku do rynkowej wartoci firmy
przedsibiorstwo skonne bdzie wyemitowa dodatkowe akcje w celu pozyskiwania funduszy
na zakup nowych rodkw produkcji
jeeli q jest niskie to rynkowa warto firmy jest niska w stosunku do kosztu odnowy kapitau
rzeczowego ceny akcji jest niska
przedsibiorstwo nie bdzie skonne inwestowa
wpywa polityki pieninej gry zwiksza si poda pienidza to podmioty gospodarcze
dysponuj funduszami pieninymi wyszymi od oczekiwanych. Wyzbywaj si jej
dokonujc dodatkowych wydatkw
efekt wzrost popytu globalnego w gospodarce
mechanizm transmisji jest nastpujcy:
MP(s)qIY
P(s) - rynkowe ceny akcji
Mechanizm transmisji impulsw pieninych przez wydatki konsumpcyjne.
Wpyw zmian rynkowej stopy procentowej na wydatki konsumpcyjne
ksztatowanie wydatkw konsumpcyjnych dokonuje si poprzez oddziaywanie banku
centralnego na globalny fundusz nabywczy spoeczestwa
Bankowoci centralna i polityka pienina
mechanizm transmisji impulsw pieninych mona przedstawi nastpujco:
MiCY
C wydatki na zakup dbr trwaego uytku
Mechanizm transmisji impulsw pieninych poprzez wydatki konsumpcyjne
Efekt zmiany wartoci majtku na wydatki konsumpcyjne
hipoteza konsumpcji wyznaczonej cyklem ycia (F. Modigliani) jednostki d do
rwnomiernego rozoenia konsumpcji w czasie, a spoycie nie jest wyznaczone przez
biecy dochd ale przez warto majtku skumulowanego w trakcie yciowej aktywnoci
jednym ze skadnikw majtkowych s papiery wartociowe, ktrych warto rnie wraz ze
wzrostem poday pienidza
mechanizm transmisji jest nastpujcy:
MP(s)WCY
Mechanizm transmisji impulsw pieninych poprzez wydatki konsumpcyjne
Wpyw pynnoci na wydatki konsumpcyjne (mechanizm transmisji jest nastpujca):
M P(s) V(s) D(p) C(f) Y
Oraz na budownictwo mieszkaniowe (mechanizm transmisji jest nastpujcy):
M P(s) V(s) D(p) H(r) Y
V(s) warto rynkowa aktyww finansowych
D(p) prawdopodobiestwo wystpienia trudnoci finansowych
C(f) wydatki na zakup dbr trwaego uytku
H(r) - wydatki na zakup domwi i mieszka
Mechanizm transmisji poprzez kana kredytowy
polityka pienina oddziauje nie tylko na popyt na kredyt, poprzez mechanizmy opisane w
ramach kanau stp procentowych
zaostrzeniu polityki pieninej przez bank centralny zmniejszaniu ulega nie tylko popyt na
kredyt (co jest oczywiste w oblicze wystpowania efektw opisanych w ramach kanau stp
procentowych) ale rwnie poda kredytu, oferowanego przez banki
niedoskonao rynku (asymetria informacyjna w relacjach bank 0 kredytobiorca, uzalenienie
niektrych podmiotw od sektora bankowego) sprawia, e istotn rol w procesie transmisji
odgrywaj rwnie baki, zarzdzajce poda kredytu
Przyczyny wystpowania kredytowego kanau transmisji mona podzieli na dwie grupy:
po pierwsze, w momencie zacienienia polityki pieninej, banki maj podstawy, ale z wasnej
i nieprzymuszonej woli zmniejsza dostpno kredytw dla swoich klientw
negatywa selekcja, pogarsza si jako portfela kredytowego bankw komercyjnych
efekt reakcja obronna w postaci zaostrzenia procedur kredytowych
Bankowoci centralna i polityka pienina
z drugiej strony w momencie podniesienia stp procentowych przez bank centralny, niektre,
z reguy sabsze banki mog zosta zmuszone przez warunki rynkowe do zmniejszenia akcji
kredytowej
mniejsze, sabiej dokapitalizowane banki, ograniczaj w czasie restrykcyjnej polityki
pieninej poda kredytu w znacznie wikszym stopniu, ni banki due
do podstawowych przyczyn tego zjawiska naley zaliczy znacznie wsze moliwoci
pozyskiwania wzgldnie tanich rodkw na kontynuowanie akcji kredytowej
o po pierwsze, restrykcyjna polityka pienina moe doprowadzi do spadku bazy
depozytowej bankw. Zjawisko to, w naturalny sposb w proporcjonalnie wikszym
stopniu dotknie mae banki, ze wzgldu na ich nisz wiarygodno w oczach
deponentw
o po drugie, banki i niskim poziomie kapitaw wasnych czsto nie dysponuj
odpowiedni iloci pynnych aktyww (bonw skarbowych, obligacji), ktre mogyby
zosta sprzedane, celem podtrzymania akcji kredytowej
Mechanizmu transmisji poprzez zmiany kursu walutowego
spadek stp procentowych obnia atrakcyjno lokat w krajowych aktywach w porwnaniu z
lokatami zagranicznymi
efekt odpyw kapitau, ktremu towarzyszy deprecjacja waluty krajowej co sprzyja
eksportowymi, ktry przyczynia si oywienia gospodarczego i poprawy bilansu handlowego
mechanizm jest niepsujcych
M r Ex B(h) Y
Ex kurs walutowy
Zagadnienie neutralnoci pienidza
Pienidz jest neutralny, kiedy zmiana jego poday prowadzi wycznie do proporcjonalnej zmiany
nominalnych wielkoci ekonomicznych (cen, pac, nominalnego kursu walutowego, itp.), nie
wpywajc zarazem na adn zmienn realn (produkcj, bezrobocie, realny kurs walutowy, itp.)
Z teoretycznego punktu widzenia mona wywnioskowa i cig zdarze po przykadowym
zaostrzeniu polityki pieninej, powinien wyglda nastpujco:
Wzrost realnych stp procentowych na rynku midzybankowym
Wzrost oprocentowania kredytw i depozytw w bankach oraz innych papierw wartociowych
Spadek popytu na kredyt oraz poda kredytu
Spadek zagregowanego popytu
Spadek produkcji i inflacji
Z upywam czasu nastpuje powrt produkcji do poziomu potencjalnego.
Bankowoci centralna i polityka pienina Z punktu widzenia neutralnoci polityki pieninej mona zatem powiedzie, i zasada neutralnoci
nie obowizuje w krtkim okresie, jednak po zakoczeniu wszystkich procesw dostosowawczych,
polityki pieninej jest neutralna.
Wykad 08.01.2014 r.
Instrumenty polityki pieninej
Instrumenty polityki pieninej definiuje si jako narzdzia (rodki) za pomoc ktrych wadze
monetarne dokonuj zmian w poday pienidza.
Narzdzia polityki pieninej to instrumenty pieninej polityki procesowej, ktre maj prowadzi
do realizacji celu wadzy monetarnej.
Klasyfikacja instrumentw polityki pieninej
Kryteria podziau instrumentw Typ instrumentw
Sposb oddziaywania banku centralnego Instrumenty oddziaywania bezporedniego
Instrumenty oddziaywana poredniego
Pozycja przyjmowania przez bank centralny
wobec bankw komercyjnych
rodki oddziaywania administracyjnego
rodki oddziaywania rynkowego
Typ instrumentw Instrumenty kontroli ilociowej
Instrumenty kontroli jakociowej
Obszary oddziaywania intranetw rodki o zasigu oglnym
rodki o zasigu selektywnym
Instrumenty polityki pieninej
rezerwa obowizkowa
operacje depozytowo kredytowe
operacje otwartego rynku (OOR)
Rezerwa obowizkowa (minimalna):
Oznacza dla bankw komercyjnych obowizek odprowadzenia na rachunek w banku centralnym
rodkw pieninych, stanowicych okrelony procent zgromadzonych przez nie depozytw (wkady
terminowe oraz depozyty a vista).
Jednoczenie bank centralny moe okreli rodzaj wkadw podlegajcych obowizkowi tworzenia
rezerwy oraz rnicowa stop rezerw w zalenoci od terminu zobowiza.
Podstawowym celem rezerw obowizkowych jest ksztatowanie potencjau kredytowego bankw
komercyjnych i tym samym regulowanie iloci pienidza w obiegu.
Warianty systemu rezerwy obowizkowej
Elementy systemu rezerwy
obowizkowej
Najczciej stosowne rozwizania
Podmiot odprowadzajcy Banki lub banki i inne instytucje finansowe; w
wikszoci jednakowy obowizek nakadany jest na
wszystkie instytucje bez wzgldu na wielko czy
obszar dziaania
Bankowoci centralna i polityka pienina
Podstawa odprowadzania Odpowiednio dobrane pasywa instytucji objtych
obowizkiem rezerwowy, zazwyczaj wyczone s
rodki pozyskiwane na rynku midzybankowym,
fundusze wasne bankw oraz rodki przeznaczone
na specjalne cele
Kalkulacja podstawy odprowadzania
rezerwy
Wyznacza si dugo okresu naliczania zazwyczaj
s to dwa tygodnie lub miesice
Ustalanie dugoci okresu utrzymywania Tej samej lub innej dugoci ni okres naliczania;
najczciej dwa tygodnie lub miesice
Operacje depozytowo kredytowe
operacje depozytowe umoliwia bankom zoenie depozytu jednodniowej lokaty
terminowej w banku centralnym
operacje kredytowe umoliwia zacignicie kredytu, zazwyczaj jednodniowego, w banku
centralnym pod zastaw papierw wartociowych na okrelonych warunkach i po najwyszym
koszcie na rynku
Inicjatorem s banki komercyjne. Skierowane s do wszystkich instytucji na rnych prawach.
Operacje Otwartego Ryku (OOR):
nowoczesne, rynkowe instrumenty aktywnego oddziaywania banku centralnego na system
bankowy
zakup i sprzeda przez bank centralny papierw wartociowych publicznych i prywatnych,
dopuszczonych do tych transakcji
s podstawow form interweniowania banku centralnego na rynku pieninym
inicjatorem jest bank centralny na odstawie przeprowadzonej analizy rynku
transakcje zawierane s po konkurencyjnych cenach przeciwnie ni lokowanie rodkw w
ramach rezerwy obowizkowej czy operacje depozytowo kredytowe
reguluj stopie pynnoci bankw, wpywajc porednio an ksztatowanie si
krtkookresowej stopy procentowej na rynku pieninym
elastyczne moliwo czstego stosowania bez zakce dla rynku pieninego
Operacje Otwartego Rynku:
operacje warunkowe zakupu (repo) polegaj na warunkowym zakupie przez bank centralny
papierw wartociowych od banku komercyjnego. Bank komercyjny, sprzedajc papiery
wartociowe zobowizuje si do ich odkupienia w okrelonym terminie, a NBP udziela mu
rwnoczenie kredytu na zakup tych papierw, ktry on spaci, odstpujc NBP nabyte
papiery wartociowe.
Bank centralny moe wic zwikszy pynnoci systemu bankowego oraz wpywa na
wysoko stp procentowych.
operacje warunkowej sprzeday (reverserepo) bank centralny sprzedaje papiery wartociowe
bankom komercyjnym zobowizujc je fo ich odsprzeday po okrelonej cenie w okrelonym
terminie
operacje otwartego rynku typu bezwarunkowego polegaj na dokonywaniu przez bank
centralny kupna lub sprzeday bankom komercyjnym papierw wartociowych znajdujcych
si w portfelu banku centralnym
Bankowoci centralna i polityka pienina
swap waluty strony transakcji decyduj si wymieni midzy sob okrelon ilo rnych
walut, a po okrelonym czasie dokona transakcji odwrotnej, przy czym parametry obu
transakcji s z gry znane
depozyt skadany przez bank komercyjny w banku centralnym; bank centralny moe wic
wycznie absorbowa pynno, deponujc okrelone kwoty na znanym z gry termin i ze
znanym oprocentowaniem
Podzia OOR
W 2002 r. zgodnie z uchwa RPP z dnia 29.01.2002 r. dokonano podziau OOR na trzy gwne
kategorie:
operacje podstawowe polegajce na emisji bonw pieninych NBP z 28-dniowym
terminem zapadalnoci (w 2003 r. termin ten zosta skrcony do 14 dni, a w 2005 r. do 7 dni);
operacje dostrajajce polegajce na:
o emisji bonw pieninych NBP z terminem zapadalnoci od 1 do 7 dni,
o zakupie od bankw, w trybie przetargowym, skarbowych papierw wartociowych na
okresy wynoszce od 1 do 7 dni,
o przedterminowym wykupie bonw pieninych NBP;
operacje o charakterze strukturalnym, polegajce na bezwarunkowej sprzeday przez NBP
obligacji skarbowych;
Nadzwyczajne instrumenty polityki pieninej
Nadzwyczajne instrumenty polityki pieninej
s rnie definiowane; w podziale na standardowe i niestandardowe
nadzwyczajne instrumenty polityki czsto traktuje si jako szczeglny rodzaj instrumentw
niestandardowych
Klasyfikacja:
Instrumenty niestandardowe
polityka stopy procentowej polecajca na obnieniu stopy procentowej gownie w OOR o
niszej rentownoci
polityka bilansu banku centralnego
o interwencje walutowe
o polityka kredytowa
o polityka rezerw bankowych
Instrumenty nadzwyczajne
quantitative easing
crediteasing
Zasadniczo okrela si tak prowadzon polityk banku centralnego rozlunieniem ilociowym
Quatitative easing
polegaj na skupie przez banki centralne papierw wartociowych celem bezporedniego
zasilenia uczestnikw rynku finansowego w pynno
zwikszaj zatem ilo pienidza w obiegu powodujc, e w bilansie banku centralnego w
miejsce pienidza gotwkowego pojawiaj si pynne aktywa o rnym stopniu ryzyka
inwestycyjnego
Bankowoci centralna i polityka pienina
bank centralny tym samym przejmuje ryzyko wypacalnoci emitenta skupionych papierw
wartociowych. Traci te pen kontrol nad poda pienidza i wzrostem bazy monetarnej. Z
tego wartociowych od uczestnikw rynku finansowego
zastosowane quantitative easing jako instrumenty regulacyjnego przez banki centralne
wymagao wic celowego wyboru skupowanych przez nie papierw wartociowych
Wykad 13
15.01.2014
Polityka stopy procentowej w bankach centralnych
Stopa procentowa:
jest integralnym elementem polityki monetarnej
jej poziom podlega kontroli banku centralnego
poziom stopy procentowej wyznacza warunki rwnowagi ekonomicznej i wpyw na dynamik
PKB
staje si celem porednim lub operacyjnym banku centralnego
Bank centralny kontroluje poziom stopy procentowej:
bezporednio dokonuje wyboru stopy procentowej, ktr utrzymuje na okrelonym poziomie
wyznaczonym oficjalnie lub nie
porednio kontroluje poda pienidza a poziom stopy procentowej jest pochodn tej kontroli
Teoria oczekiwa pynnociowych:
wzrost poday pienidza wywouje spadek stopy procentowej i odwrotnie
zmiany stopy procentowej powoduj zmiany struktury aktyww finansowych
zwizki te maja charakter krtkotrway
saba jest wic skuteczno kontroli stp procentowych
Teoria oczekiwa dochodowych:
wzrost poday pienidza powoduje spadek stopy procentowej wywouje wzrost popytu na
pienidza powoduje wzrost dochodu nominalnego
kontrola poday pienidza jest wanym parametrem oddziaywania banku centralnego na
stop procentow
Teoria oczekiwa cenowych:
zmiany stopy procentowej zale od oczekiwa inflacyjnych
stopy nominalne zale od realnej stopy procentowej
kontrola poday pienidza okrela realn stop procentow i jest wanym instrumentem
polityki monetarnej
Do podstawowych stp procentowych zaliczamy:
refinansowe stopy procentowe
depozytow stop procentow
referencyjne stopy procentowe
Bankowoci centralna i polityka pienina Refinansowe stopy procentowe:
wyznaczane s dla krtkoterminowych kredytw zaciganych przez banki komercyjne w
banku centralnym na warunkach z gry przez bank centralny okrelonych
bank centralny moe wyznacza rne formy kredytu refinansowego. Zasadniczymi jednak
instrumentami jego polityki pieninej s kredyty redyskontowe i lombardowe
std redyskontowa i lombardowa stopa procentowa banku centralnego
Stopa redyskontowa - (redyskonto weksli) okrela cen, po ktrej bank centralny skupuje od bankw
komercyjnych weksle, ktre wczeniej zostay przez nie nabyte od swoich klientw.
Stopa kredytu lombardowego:
podobnie jak stopa redyskontowa jest wielkoci wyznaczan przez bank centralny
kredytujcy banki komercyjne
krtkoterminowy kredyt udzielany jest wic przez bank centralny pod zastaw wybranych
rodzajw papierw wartociowych
z uwagi na ryzyko kredytowe musi on by zabezpieczony
Depozytowa stopa procentowa:
to taka przy ktrej banki komercyjne mog zoy jednodniowy depozyt w banku centralnym
dysponujc wolnymi rodkami
wyznaczana jest przez bank centralny zwykle na moliwie niskim poziomie
stopa depozytowa nie peni roli stopy oprocentowania kredytu refinansowego w banku
centralnym
skadany przez bank komercyjny depozyt jest form jego rezerwy walutowej utrzymywanej w
banku centralnym i wyraa zaduenie banku centralnego wobec bankw komercyjnych
jeeli wic bank centralny obnia poziom stopy depozytowej zmniejsza swe zainteresowanie
wzrostem rezerw walutowych w sektorze bankowym i odwrotnie
Stopa referencyjna banku centralnego
zwizana jest z prowadzonymi przez bank centralny operacjami otwartego rynku
bank centralny ksztatuje j wyznaczajc poziom stawki rynkowej o terminie porwnywalnym
z zapadoci podstawowych operacji otwartego rynku
celem jej wyznaczenia s podejmowane przez bank centralny interwencje na rynku
midzybankowym, suce utrzymaniu zakadanego poziomu stopy procentowej depozytw
bakowych
okrela ona minimaln rentowno operacji otwartego rynku
Stopa interwencyjna
to stopa procentowa za pomoc ktrej bank centralny przywraca oczekiwany poziom
rwnowagi rynku midzybankowego
przywracanie rwnowagi na rynku midzybankowym za pomoc stopy interwencyjnej (repo)
wi si z wykorzystaniem krtkoterminowych papierw wartociowych emitowanych przez
bank centralny gwnie dla realizacji przyjtej strategii polityki monetarnej
poprzez interwencje na rynku midzybankowym bank centralny wpywaj na poziom
oprocentowania depozytw o porwnywalnym terminie zapadalnoci
stopa procentowa przy pomocy ktrej w OOR bank centralny przywraca oczekiwany poziom
rwnowagi rynku midzybankowego okrelana jest stop interwencyjn (repo)
Bankowoci centralna i polityka pienina
Stawki rynku midzybankowego
Stopa procentowa depozytw midzybankowych
bid cena przyjcia depozytu (lokata)
offer cena oddania depozytu (poyczka kredyt)
WIBOR Warsaw Interbank Offered Rate
WIBID Warsaw Interbank Bid Rate BID
Stawki obliczane przez system informacyjny Reuters na warunkach uzgodnionych z klubem FOREX
na podstawie kwotowych publikowanych przez 15 bankw na ich stronach w agencji informacyjnej
Reuters.
Wykad 14
22.01.2014
Rezerwy walutowe bankw centralnych
Rezerwy walutowe banku centralnego
szczeglnego rodzaju zasb finansowy
powstaj na bazie znajdujcego si ju w obiegu pienidza krajowego, ktrego wskutek
przeprowadzanych z nierezydentami transakcji finansowych zosta zamieniony na pienidz
zagraniczny
rezerwy walutowe gromadz pastwa dysponujce walut wymienn
s one tym wiksze im bardziej liberalna oraz otwarta na wiat jest gospodarka krajowa
Pojcie rezerw walutowych
akceptowane na wiecie aktywa o charakterze pieninym, ktrymi dysponuje wadza
monetarna kraju w celu przeprowadzenia interwencji walutowych lub regulacji dugu w kraju
i za granic
wykorzystywane w sytuacjach niestabilnoci walutowej kryzysu walutowego
std czsto s okrelane oficjaln rezerw walutow banku centralnego
Oficjalna rezerwa walutowa (dewizowa)
to zagraniczne aktywa finansowe bankw centralnych
jako aktywa finansowe nale do banku centralnego
ich prawnym wacicielem jest jednak pastwo
stanowi bufor bezpieczestwa i wiarygodnoci spat przez rezydentw zobowiza
zagranicznych
jak wszystkie rezerwy generuj koszty ich utrzymania
std banki centralne optymalizuj poziom oficjalnych rezerw walutowych
Struktura koszyka rezerw dewizowych
waluty wymienialne, ktrych wybr jest skierowany na obsug operacji zagranicznych w
gospodarce krajowej
akceptacja na wiecie pynne aktywa finansowe, ktrymi dysponuje wadza monetarna kraju
w celu regulacji dugu
Bankowoci centralna i polityka pienina
Wybr struktury koszyka oficjalnych rezerw walutowych podporzdkowany jest celom:
gospodarczym
o transakcyjnych - banki komercyjne dokonujce duych transakcji walutowych
powinna w razie koniecznoci zaspokoi wasne potrzeby na walut transakcyjn.
Unika si kosztownej wymiany jednej waluty na drug
o obsugi dugu zagranicznego (bank centralny czasami stosuje transakcje swapowe)
interwencyjnym
zwikszenia dochodowoci bankw centralnych
Banki centralne w koszyku orw
posiadaj rne waluty: najczciej USD i obecnie euro wczeniej marka niemiecka; tzw.
waluty rezerwowe
zoto monetarne
krtkoterminowe papiery skarbowe a z czasem obligacje skarbowe nominowane w walutach
rezerwowych
optymalizujc portfel orw rozszerzaj go na inne aktywa rynkw finansowych
Zgodnie z definicj Midzynarodowego Funduszu Walutowego oficjalne aktywa rezerwowe
(oficialforeign exchange reserves):
to znajdujce si w posiadaniu i w peni kontrolowane przez wadz monetarn pynne aktywa
zagraniczne, ktrych funkcj jest zabezpieczenie ewentualnych operacji zwizanych z
bilansem patniczym, a take wykorzystanie do przeprowadzenia interwencji walutowych
MFW do oficjalnych aktyww pynnych zalicza:
waluty wymienialne
pozycje rezerwowe krajw czonkowskich w MFW
Specjalne Prawa Cignienia
zoto monetarne
inne aktywa rezerwowe aktywa walutowe w formie gotwki, lokat i okrelonych
instrumentw inwestycyjnych
Poziom rezerw walutowych banki centralne uzaleniaj od:
obowizujcego w kraju systemu kursowego
stopnia powiza gospodarki z zagranic
ogranicze prawa dewizowego dotyczcych handlu zagranicznego, obrotw pieninych i
kapitaowych
kosztw utrzymania rezerw
ryzyka trudnoci patniczych w kraju
niebezpieczestwo utraty wiarygodnoci
poziomu dochodu narodowego w kraju
Poziom rezerw walutowych w bankach centralnych
jest zrnicowany w przestrzeni i w czasie
Bankowoci centralna i polityka pienina
w wielu pastwach gospodarki wiatowej na przestrzeni ponad dwudziestu lat bardzo mocno
wzrs, np. w Chinach, Szwajcarii, Sowacji, Meksyku pastwa zaczy stosowa strategi
ich zmniejszenia
jednak wskutek nasilajcej si niestabilnoci globalnej gospodarki wiatowej w wielu
pastwach gwnie dotknicie
Trendy w gospodarce wiatowej
rozwj rynkw finansowych i ich instrumentw zaostrzy apetyt na rayzyko bankw
centralnych z zamian a wysz dochodowo utrzymywanych aktyww pynnych
rozwiny si pynne rynki obligacji skarbowych rnych pastwa gospodarki wiatowej
Oglne zasady zarzdzania rezerwami dewizowymi
Osignicie najwyszego stopnia bezpieczestwa inwestowanych rodkw
zapewnienie odpowiedniego stopnia pynnoci
maksymalizacja dochodu z inwestycji, ktra zaley od przyjtego poziomu ryzyka
inwestycyjnego i moe by osignita przy spenieniu warunkw dotyczcych bezpieczestwa
i pynnoci rezerw.
Aktywn zarzdzanie rezerwami walutowymi
ukierunkowanie na zwikszenie dochodowoci poprzez:
o dywersyfikacj rezerw walutowych
o wydzielanie z nich specjalnych transz
o analiz kosztw utrzymania rezerw
o kontrol poziomu rezerw oficjalnychniezbdnych do zachowania stabilnoci
finansowej wskanik Greenspana i inne
Wydzielenie specjalnych transz:
Wskanik Greenspana zota regua zarzdzania rezerw walutowych
polega na wyznaczaniu poziomu rezerw, ktrych umoliwi krajowipozbawianemu dostpu do
zagranicznych rde finansowania, obsug zaduenia zagranicznego i pokrycia deficytu
obrotw biecych przez 1 rok przy uwzgldnieniu jego sytuacji pieninej
Wskanik poziomu rezerw dewizowych
relacja poziomu rezerw do wartoci miesicznego importu ustala si okres, w jakim
gospodarka bdzie w stanie utrzyma import na dotychczasowym poziomie, przez zaoeniu
braku moliwoci biecego finansowania ze rde zewntrznych. Standardowo wynosi 3-6
miesicy
relacja poziomu rezerw do deficytu obrotw biecych wskazuje, przez jak dugo okres
moliwe byo wykorzystanie rezerw
relacja poziomu rezerw do zaduenia krtkoterminowego - .
relacja poziomu rezerw do pienidza krajowego -
relacja poziomu rezerw do PKB nie uwzgldnia problemw finansowych. Jego stosowanie
jest uzasadnione w odniesieniu do krajw o stabilnej sytuacji finansowej
Sformuowane zostay dwie strategie nadmiernych orw:
Bankowoci centralna i polityka pienina
gdy kraj ma zbyt mae rezerwy okrelone wskanikiem- kracowe korzyci z ich posiadania
ronie bardzo szybko, ale rwnie szybko spada gdy ten poziom osignie
rosnce koszty utrzymania orw naley pokry zwikszon dywersyfikacj ich portfela
Rezerwy walutowe w strefie euro:
w strefie euro utrzymaniem i zarzdzaniem rezerwami walutowymi zajmuje si ESBC
do zada ESBC naley te przeprowadzenie operacji walutowych
NNC strefy euro i pozostae UE te zarzdzaj rezerwami walutowymi
poza stref euro s rwnie utrzymywane przez NBC
Rezerwy walutowe Eurosystemu skadaj si z dwch odrbnych czci
pierwsz z nich stanowi rezerwy przekazane EBC przez krajowe banki centralne.
Rezerwy walutowe Eurosystemu
najwaniejsze kryteria zarzdzania pynno i bezpieczestwo
zajmuj si nimi rwnie NBC zarwno wasnymi jak te EBC ale wtedy wystpuj tylko w
jego imieniu
w strukturze strukturze koszyka walutowego dominuje dolar i jen .
Najniszy poziom rezerw walutowych by w Eurosystemie w 2005 -280 mld euro- poziom
ten szybko wzrs w latach 2006- 2010. Na pocztku roku 2010 przekroczy poziom 460 mld
euro a w lipcu tego roku rezerwy walutowe wzrosy do wysokoci 535,6 mld euro
Interwencje walutowe:
z wykorzystaniem rezerw walutowych przeprowadza EBC
NBC zarzdzajc mog te dokona operacji wasnymi rezerwami walutowymi i to
niezalenie od wymogw polityki kursowej Eurosystemu
Jeeli jednak te operacje mogyby istotnie wpywa na pynno w strefie euro i kurs euro
wymagaj wczeniejszego zatwierdzenia przez EBC.
Nie s objte tym wymogiem inwestycje dokonywane przez NBC na zagranicznych rynkach
finansowych obojtne dla polityki monetarnej EBC
Zarzdzanie rezerwami walutowymi w NBP
NBP deklaruje e rezerwami walutowe su zapewnieniu wiarygodnoci i stabilnoci
finansowej kraju, w tym jego pynnoci patniczej i bezpieczestwa obrotu obrotu
dewizowego. Wielko i struktura rezerw dewizowych powinny rwnie zapewni moliwo
skutecznej realizacji polityki pieninej i kursowej.
Dziaania majce na celu osignicie pozostaych celw, do ktrych naley przede wszystkim
maksymalizacja dochodowoci rezerw w dugim okresie, nie mog sta w sprzecznoci z
realizacj podstawowych funkcji.
Wachlarz dotychczas stosowanych przez NBP instrumentw inwestycyjnych
NBP:
Bankowoci centralna i polityka pienina
Inwestuje rezerwy walutowe w ramach piciu portfela: dolara amerykaskiego, euro, funta
szterlinga, dolara australijskiego oraz korony norweskiej ) W 2007 r. zaoone byy
nastpujce udziay tych walut: USD 40%, EUR 40%, GBP 15%, AUD 5%.
Poziom -1993 5mld , 2007 45 mld EUR
obejmuje m.in. papiery wartociowe emitowane przez rzdy, instytucje midzynarodowe oraz
agencje, posiadajce gwarancje rzdowe, lokaty z otrzymanym przyrzeczeniem odkupu
papierw wartociowych (reverse repo) i lokaty lokowane w bankach najwyej ocenianych
przez wiatowe agencje ratingowe.
.Na koniec grudnia 2007 r. udzia papierw wartociowych w caoci rezerw walutowych
wynosi 66,4%, a gotwki i lokat 16,7%. Inwestycje stopa zwrotu rednia 1-1,5%
Top Related