Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin
NA LATA 2015-2020
SIERPIEŃ 2014
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
1
Spis treści
Spis treści ................................................................................................................................................ 1
Wstęp ...................................................................................................................................................... 2
1. Przyczyny i cele aktualizacji Strategii Rozwoju Gminy Sawin do 2020 roku ..................................... 5
2. Diagnoza .............................................................................................................................................. 7
2.1. Synteza diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej Gminy Sawin ............................................. 7
2.2. Synteza diagnozy przestrzennej Gminy Sawin ......................................................................... 21
2.3. Wnioski z badań ankietowych ................................................................................................... 25
2.4. Analiza SWOT ............................................................................................................................. 32
3. Planowanie ....................................................................................................................................... 35
3.1. Wizja i misja rozwoju Gminy Sawin do 2020 roku.................................................................... 35
3.2. Cele strategiczne i operacyjne Gminy Sawin do 2020 roku ..................................................... 35
4. Powiązanie Strategii Rozwoju Gminy Sawin z dokumentami strategicznymi szczebla krajowego,
wojewódzkiego i powiatowego ........................................................................................................... 39
4.1. Strategia Rozwoju Gminy Sawin a Strategia Rozwoju Kraju .................................................... 39
4.2. Strategia Rozwoju Gminy Sawin a Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego ................ 40
4.3. Strategia Rozwoju Gminy Sawin a Strategia Rozwoju Powiatu Chełmskiego ......................... 43
5. System monitorowania i oceny realizacji wskaźników osiągania celów Strategii ......................... 46
Spis tabel i rysunków ............................................................................................................................ 48
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
2
Wstęp Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty to główne zadanie własne samorządu gminnego
zapisane w art.7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. nr 142,
poz. 1591 z późn. zmianami). To ogólne sformułowanie uzupełnia uszczegółowiony zakres
zadań, wynikających z ustawy. Jest on bardzo szeroki i różnorodny. Obejmuje tematykę:
1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz
gospodarki wodnej,
2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków
komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i
unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz
gaz,
3 a) działalności w zakresie telekomunikacji,
4) lokalnego transportu zbiorowego,
5) ochrony zdrowia,
6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
7) gminnego budownictwa mieszkaniowego,
8) edukacji publicznej,
9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury, oraz ochrony zabytków i opieki
nad zabytkami,
10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
11) targowisk i hal targowych,
12) zieleni gminnej i zadrzewień,
13) cmentarzy gminnych,
14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i
przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu
przeciwpowodziowego,
15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów
administracyjnych,
16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i
prawnej,
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
3
17) wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania
i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania aktywności
obywatelskiej,
18) promocji gminy,
19)współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów
wymienionych w artykule 3 ustęp 3 Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku
publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2003 r. nr 96, poz. 873 z późn. zm.),
20) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw oraz wszelkie inne
zadania niezastrzeżone ustawami dla innych organów.
Wybór z katalogu spraw najważniejszych, najpilniejszych i nieistotnych należy do samodzielnej
decyzji samorządu gminnego, który musi przy tym uwzględniać wszystkie okoliczności,
warunkujące działania: potencjały wewnętrzne gminy, okoliczności zewnętrzne, ograniczone
zasoby finansowe. Władze samorządu powinny przy tym godzić interesy różnych grup
mieszkańców – członków wspólnoty samorządowej. Sprostanie niełatwym wymaganiom
ustawy i oczekiwaniom mieszkańców sprzyja strategiczne podejście do zarządzania gminą.
Pozwala ono maksymalizować efekty działań dzięki:
1. zdefiniowaniu najważniejszych celów i skoncentrowaniu wysiłków na ich osiągnięciu;
2. możliwości zaplanowania poszczególnych zadań w najkorzystniejszym i najbardziej
racjonalnym układzie czasowym (np. planowanie wykonania inwestycji ziemnych, takich jak
wodociągi i kanalizacja przed modernizacją dróg);
3. racjonalnemu zaplanowaniu wydatków;
4. antycypowaniu zagrożeń poprzez właściwą diagnozę sytuacji i monitorowanie zmian.
Dodatkowo, strategiczne podejście do zarządzania gminą umożliwia korzystanie ze środków
funduszy europejskich, po pierwsze, dzięki wczesnemu i wieloletniemu planowaniu rozwoju
oraz, po drugie, dzięki wymogom formalnym w aplikowaniu o środki – konieczności załączania
strategii rozwoju do wniosku o dofinansowanie.
Dokument pt. „Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020” powstał jako
efekt realizacji projektu partnerskiego ,,Lepszy Urząd”, współfinansowanego ze środków
Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
Priorytet V: Dobre rządzenie, Działanie 5.2: Wzmocnienie potencjału administracji
samorządowej, Poddziałanie 5.2.1: Modernizacja zarządzania w administracji samorządowej.
Podstawę dofinansowania stanowi umowa nr POKL.05.02.01-00-026/12. Projekt realizowany
był od 1 września 2012 r. do 31 sierpnia 2014 r.
Główny cel projektu sformułowano jako poprawę efektywności zarządzania oraz podniesienie
jakości usług publicznych świadczonych w czterech urzędach gmin – partnerów projektu:
Urzędzie Gminy Ruda-Huta, Urzędzie Gminy Sawin, Urzędzie Gminy Siedliszcze, Urzędzie
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
4
Gminy Wierzbica oraz Starostwie Powiatowym w Chełmie poprzez wdrożenie w okresie 24
miesięcy działań, doskonalących w obszarach wymagających wsparcia, zdiagnozowanych za
pomocą Wspólnej Metody Oceny – CAF.
Szczegółowe cele projektu zapisano następująco:
1. podnoszenie jakości oraz zwiększenie dostępności usług publicznych, świadczonych przez
pięć jednostek samorządu terytorialnego;
2. wdrażanie usprawnień zarządczych na poziomie całej organizacji, w tym w zakresie
zarządzania jakością;
3. podniesienie kwalifikacji i kompetencji kadr pięciu jednostek samorządu terytorialnego;
4. wzmocnienie zdolności JST, objętych projektem w zakresie stanowienia aktów prawa
miejscowego oraz aktów administracyjnych poprzez zapewnienie m. in. dostępu do systemów
aktów prawnych;
5. wzmocnienie zdolności w zakresie opracowywania, wdrażania i ewaluacji polityki i strategii
o zasięgu regionalnym i lokalnym JST objętych projektem.
Prezentowany dokument realizuje cel piąty.
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
5
1. Przyczyny i cele aktualizacji Strategii Rozwoju Gminy Sawin do 2020
roku Po wstąpieniu do Unii Europejskich w 2004 r. powstały nowe warunki zewnętrzne, w sposób
bezpośredni oddziałujące na rozwój Polski i samorządów wszystkich szczebli. Atrybuty Unii
Europejskiej, przede wszystkim swobodny przepływ pracowników i kapitału, jednolity rynek
wewnętrzny odcisnęły piętno na możliwościach rozwojowych polskich gmin. Udział we
Wspólnocie powiązał sytuację społeczno-gospodarczą polskich jst z sytuacją w UE i szerzej z
uwarunkowaniami i zagrożeniami globalnymi. Mijający okres perspektywy finansowej 2007-
2013 po raz pierwszy stworzył niepowtarzalną szansę zrealizowania projektów z tak
znaczącym udziałem środków unijnych.
Miało to istotny wpływ także na sytuację w Gminie Sawin. Zmiany dotyczą zarówno
problemów wewnętrznych, jak i otoczenia. Okoliczności te wymuszające odświeżenie
spojrzenia strategicznego na wspólnotę gminną stały się najpoważniejszą przesłanką do
przystąpienia do aktualizacji dokumentu strategicznego pt. Strategia Rozwoju Gminy Sawin.
Dynamiczne zmiany, zachodzące w poszerzonym otoczeniu Polski, a także nowa perspektywa
finansowa 2014 – 2020 zaowocowały przygotowaniem nowych dokumentów strategicznych
na różnych szczeblach zarządzania w kraju. Konieczność zapewnienia spójności strategii Gminy
Sawin z tymi dokumentami to kolejna przesłanka przygotowania jej aktualizacji, obejmującej
lata nowego okresu programowania w Unii Europejskiej.
Dodatkowo potrzebę aktualizacji Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2008–2015 ujawniły
działania podjęte w trakcie realizacji projektu partnerskiego „Lepszy Urząd”.
Ocena obowiązującego dokumentu nie uzasadnia potrzeby tworzenia nowej Strategii. Za
przyjęciem wariantu aktualizacji obecnego dokumentu przemawiają następujące wnioski z
jego weryfikacji:
1. nowy okres programowania funduszy unijnych oraz nowe wytyczne związane z
pozyskiwaniem funduszy zewnętrznych;
2. ciągłość i spójność działań podejmowanych w kolejnych okresach programowania;
3. doświadczenia z realizacji i monitorowania efektów obowiązującej Strategii Rozwoju Gminy
Sawin na lata 2008–2015.
Celem aktualizacji strategii jest zweryfikowanie wskaźników rozwoju społeczno-
gospodarczego oraz zagospodarowania przestrzennego Gminy, z uwzględnieniem
najnowszych danych i na tej podstawie przeformułowanie celów strategicznych i operacyjnych
planowanego rozwoju. Procedurę aktualizacji Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2008–
2015 podzielono na następujące zadania:
Zadanie 1: Przeprowadzenie diagnozy społeczno-gospodarczej i przestrzennej, obejmującej
analizę uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych rozwoju Gminy Sawin z wykorzystaniem
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
6
aktualnych danych i wyników przeprowadzonych konsultacji społecznych oraz wskazanie
głównych barier rozwojowych;
Zadanie 2: Wyznaczenie wizji i misji rozwoju Gminy Sawin;
Zadanie 3: Sformułowanie celów strategicznych i operacyjnych Aktualizacji Strategii Rozwoju
Gminy Sawin.
Zadanie 4: Stworzenie systemu monitorowania i oceny realizacji wskaźników osiągania celów
zaktualizowanej strategii.
Sformułowane na nowo cele strategiczne i operacyjne powinny uwzględniać zaktualizowaną
ocenę mocnych stron Gminy oraz zmienione uwarunkowania zewnętrzne (szanse i
zagrożenia), by maksymalizować tempo rozwoju lokalnego.
Spójność zaktualizowanego dokumentu z zapisami, zawartymi w dokumentach strategicznych
na poziomie kraju, województwa i powiatu, stworzy formalną podstawę do ubiegania się
Gminy Sawin o dofinansowanie zaplanowanych zadań z funduszy strukturalnych Unii
Europejskiej w latach 2014-2020.
Projekt aktualizacji strategii podlegał procesowi konsultacji społecznych. W ramach tego
procesu odbyły się spotkania konsultacyjne z mieszkańcami gminy oraz przeprowadzono
badanie ankietowe, którego wyniki uzupełniły bazę danych, stanowiących podstawę
weryfikacji diagnozy sytuacji.
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
7
2. Diagnoza
2.1. Synteza diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej Gminy Sawin Gmina Sawin ma charakter gminy wiejskiej. Znajduje się w województwie lubelskim w
północnej części powiatu chełmskiego. Graniczy z 5 gminami: Chełm, Ruda Huta, Wierzbica
(powiat chełmski), Hańsk i Wola Uhruska (powiat włodawski). Położenie Gminy na tle mapy
administracyjnej województwa lubelskiego przedstawia Rysunek 1. Gmina zajmuje obszar 19
022 ha (190 km2), zamieszkały na koniec 2013 roku przez 5 668 mieszkańców, co daje gęstość
zaludnienia 30 osób/km2. W skład gminy wchodzi 19 sołectw. Pod względem obszaru Gmina
zajmuje 391 miejsce w Polsce, ale dopiero 1 576 miejsce pod względem ludności. Również na
tle województwa lubelskiego Gmina Sawin pod względem powierzchni znajduje się powyżej
średniej wojewódzkiej dla gmin wiejskich (średnia - 127 km2), ale poniżej takiej samej średniej
w odniesieniu do liczby mieszkańców (średnia - 6 092 osoby).
Rysunek 1. Położenie Gminy Sawin na tle mapy administracyjnej województwa lubelskiego.
Źródło: opracowanie własne na podstawie mapy GUS.
Liczba mieszkańców Gminy Sawin w latach 2010-2012 miała tendencję spadkową. Nieznaczne
powstrzymanie tej tendencji nastąpiło w roku 2013. Szczegółową prezentację dynamiki zmian
w latach 2007-2013 przedstawia Rysunek 2.
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
8
Rysunek 2. Liczba ludności w Gminie Sawin w latach 2007-2013.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
W latach 2007-2013 występował ujemny przyrost naturalny. Zgony wyraźnie przewyższały
urodzenia. Dane w przeliczeniu na 1 tys. mieszkańców przedstawia Rysunek 3. Tendencja ta
została przełamana w 2013 roku. Ale prognozy demograficzne opracowane przez GUS dla
całego powiatu chełmskiego zakładają dalszy spadek liczby ludności na tym obszarze w
perspektywie do 2020 roku.
Rysunek 3. Urodzenia żywe i zgony na 1 tys. mieszkańców Gminy Sawin w latach 2007-2013.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
5584
55165497
57195708
5659 5668
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
5350
5400
5450
5500
5550
5600
5650
5700
5750
13 13,2
14,5
12,2
9,6
12 12,1
8,3
1211,1 10,8
8,29,3
12,6
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
0
2
4
6
8
10
12
14
16
zgony urodzenia żywe
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
9
Saldo migracji w latach 2007-2013 generalnie było ujemne. Saldo migracji zagranicznych miało
wartość dodana jedynie w 2009 i 2011 roku. Pełne dane dotyczące salda migracji ludności
Gminy Sawin w latach 2007-2013 przedstawia Rysunek 4.
Rysunek 4. Saldo migracji na pobyt stały w Gminie Sawin w latach 2007-2013.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Wśród mieszkańców dominującą grupą są osoby w wieku produkcyjnym - 63,5 % w 2013 roku.
Grupa w wieku przedprodukcyjnym stanowiła 18,9 % liczby ludności, natomiast w wieku
poprodukcyjnym 17,6%. W okresie od 2007 roku nastąpił spadek ludności w wieku
przedprodukcyjnym o 3% i w wieku poprodukcyjnym o 0,4%. Odbyło się to poprzez wzrost
udziału ludności w wieku produkcyjnym o 3,5%. Ma to istotny wpływ na sytuację na lokalnym
rynku pracy. Pełne dane za okres 2007-2013 przedstawia Tabela 1.
Tabela 1. Struktura ludności Gminy Sawin w latach 2007-2013 z podziałem na wiek w %.
W % ogółem ludność w wieku:
Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
przedprodukcyjnym 21,9 21,6 21,1 20,4 19,3 18,7 18,9
produkcyjnym 60 60,2 61,2 62,4 63,3 63,6 63,5
poprodukcyjnym 18 18,1 17,8 17,3 17,4 17,7 17,6 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Na Rysunku 5 przedstawione zostały dane dotyczące liczby zarejestrowanych bezrobotnych w
Gminie Sawin w latach 2007-2013. W początkowym okresie lat 2007-2009 występował spadek
bezrobotnych. Po czym nastąpiło odbicie trendu spadkowego we wzrostowy, który
-5
-8
-21
-17
-5
-36
-25
-1 -2
4
-1
20
-2
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
-40
-35
-30
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
saldo migracji gminnychwewnętrznych
saldo migracji zagranicznych
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
10
utrzymywał się do 2013 roku. Lokalna gospodarka nie generuje wystarczającej liczby miejsc
pracy, aby spożytkować wzrost liczby mieszkańców w wieku produkcyjnym.
Rysunek 5. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Gminie Sawin w latach 2007-2013.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Wśród bezrobotnych w latach 2007-2012 przeważały kobiety. Proporcje te zmieniły się w 2013
roku i nie jest pewne czy to będzie tendencja stała. Pełne dane prezentuje Rysunek 6.
Rysunek 6. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Gminie Sawin według płci w latach 2007-2013.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
465
339311
338372 395
424
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
206
141 145161 170
197218
259
198166 177
202 198 206
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
0
50
100
150
200
250
300
mężczyźni
kobiety
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
11
Gmina Sawin jest obszarem typowo rolniczym z dużą liczbą gospodarstw rolnych o małej
powierzchni. Rozdrobnienie gospodarstw ma bezpośredni wpływ na ich niską dochodowość.
Ale rozwijają się też działalności gospodarcze innego rodzaju. Na koniec 2013 roku w Gminie
było zarejestrowanych 247 podmiotów gospodarczych, wśród których dominują zajmujące się
handlem (64), budownictwem (40) oraz przetwórstwem przemysłowym (26). Słabo rozwinięte
są usługi rekreacyjno-turystyczne. Na terenie Gminy znajdują się 2 turystyczne obiekty
noclegowe dysponujące łącznie 63 miejscami, które w 2013 roku udzieliły 844 noclegów.
Dynamikę zmian liczby podmiotów gospodarczych ujętych w rejestrze REGON na terenie
Gminy Sawin w latach 2007-2013 wraz z linią trendu przedstawia Rysunek 7.
Rysunek 7. Podmioty gospodarcze wpisane do rejestru REGON w Gminie Sawin w latach 2007-2013 z zaznaczoną linią trendu.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Rysunek 8. Struktura własnościowa przedsiębiorstw wpisanych do rejestru REGON w Gminie Sawin w 2013 roku.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
225
210 213218
226
242247
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
190
200
210
220
230
240
250
13
234
sektor publiczny sektor prywatny
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
12
Przeważają podmioty gospodarki z sektora prywatnego co ilustruje Rysunek 8. W ciągu
ostatnich 6 lat liczba podmiotów stale rośnie (w ciągu 6 lat przybyło ponad 37 jednostek
gospodarczych). Jednak porównując wskaźnik przedsiębiorczości (liczba podmiotów
gospodarczych na 1 tys. mieszkańców) w Gminie Sawin z gminami sąsiednimi i z powiatem
chełmskim zestawiony w Tabeli 2 należy stwierdzić, że stan istniejący nie jest w pełni
zadawalający. Wskaźnik ten w Gminie Sawin na koniec 2013 roku (43,57) był wyraźnie większy
niż w Gminie Ruda-Huta (33,20) i w Gminie Wierzbica (36,99), ale już nieco niższy niż średni w
powiecie chełmskim (44,21), w Gminie Wola Uhruska (44,75) oraz w Gminie Hańsk (45,79) i
wyraźnie niższy niż w Gminie Chełm (66,00).
Tabela 2. Porównanie wskaźnika przedsiębiorczości (liczba podmiotów gospodarczych na 1 tys. mieszkańców) w Gminie Sawin z gminami sąsiednimi i powiatem chełmskim według stanu na koniec roku 2013.
L.p. Nazwa jednostki
Liczba mieszkańców
Liczba podmiotów gospodarczych
Wskaźnik przedsiębiorczości
1. Gmina Chełm 13 944 920 66,00
2. Gmina Hańsk 3 830 174 45,79
3. Gmina Ruda-Huta
4 684 156 33,20
4. Gmina Sawin 5 668 247 43,57
5. Gmina Wola Uhruska
4 017 179 44,75
6. Gmina Wierzbica
5 344 196 36,99
7. Powiat Chełmski
79 573 3 514 44,21
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Edukacja w Gminie Sawin prowadzona jest przez placówki oświatowe na przedszkolnym,
podstawowym i gimnazjalnym poziomie nauczania. Tabele 3 i 4 przedstawiają liczbę uczniów
objętych poszczególnymi poziomami nauczania w latach 2007-2012. Wynika z nich, że oprócz
etapu przedszkolnego, w którym w 2012 roku także nastąpił spadek, liczba ta systematycznie
i znacząco maleje. Na poziomie gimnazjalnym liczba uczniów w 2012 roku była o ponad 100
uczniów mniejsza niż w 2007 roku, czyli o prawie 40%. Działalność prowadzi 1 biblioteka
publiczna, z której w 2012 roku skorzystało 850 czytelników.
Tabela 3. Uczniowie objęci nauczaniem przedszkolnym w Gminie Sawin w latach 2007-2012.
Przedszkola Oddziały przedszkolne przy szkołach podstawowych
Rok Ilość Liczba uczniów
Ilość Liczba uczniów
2007 0 0 4 98
2008 1 35 4 50
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
13
2009 1 59 4 59
2010 1 52 4 57
2011 1 66 4 76
2012 1 73 4 65 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Na podstawie liczby dzieci korzystających z opieki przedszkolnej można jednak wnosić, że pod
warunkiem ograniczenia migracji w najbliższych latach spadek uczniów może zostać
zahamowany, a następnie powinien nastąpić systematyczny przyrost. Nie należy się jednak
tego spodziewać szybciej niż w perspektywie 5-6 lat, czyli po 2020 roku.
Tabela 4. Uczniowie objęci nauczaniem podstawowym i gimnazjalnym w Gminie Sawin w latach 2007-2012.
Szkoły podstawowe Gimnazjum
Rok Ilość Liczba uczniów
Ilość Liczba uczniów
2007 4 371 1 266
2008 4 364 1 236
2009 4 337 1 214
2010 4 337 1 177
2011 4 330 1 174
2012 4 320 1 165 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Wyposażenie szkół w komputery z dostępem do Internetu można ocenić na średnim poziomie.
W gimnazjach na jeden komputer przypada 5,89 ucznia. Znacznie gorzej sytuacja wygląda w
szkołach podstawowych gdzie przypada 10,32 ucznia na jeden komputer. Jak te dane
wyglądają na tle gmin sąsiednich i powiatu chełmskiego przedstawia Tabela 5. W części
dotyczącej szkół podstawowych pozycja Gminy Sawin wymaga poprawy, gdyż wskaźnik ten
jest wyraźnie gorszy od średniej powiatowej (6,68) i jednym z gorszych wśród gmin sąsiednich.
O wiele lepiej jest w gimnazjach, gdzie z kolei Gmina Sawin jest jednym z liderów będąc
wyraźnie lepszą od średniej powiatowej (8,85).
Tabela 5. Porównanie wskaźnika liczby uczniów przypadających na 1 komputer z dostępem do Internetu w szkołach podstawowych i w gimnazjach w Gminie Sawin, gminach sąsiednich i w powiecie chełmskim według stanu na koniec 2012 roku.
L.p. Nazwa jednostki
Liczba uczniów razem w szkołach podstawowych i gimnazjach
Liczba uczniów przypadających na 1 komputer z dostępem do Internetu w szkołach podstawowych
Liczba uczniów przypadających na 1 komputer z dostępem do Internetu w gimnazjach
1. Gmina Chełm
1 243 7,72 12,00
2. Gmina Hańsk
394 6,95 6,19
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
14
3. Gmina Ruda-Huta
393 11,13 9,13
4. Gmina Sawin
485 10,32 5,89
5. Gmina Wola Uhruska
356 6,15 4,46
6. Gmina Wierzbica
500 8,68 17,00
7. Powiat Chełmski
6 938 6,68 8,85
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
W Gminie Sawin działalność prowadzą 2 niepubliczne przychodnie podstawowej opieki
zdrowotnej, które rocznie udzielają ponad 20 tys. porad. Dane dotyczące liczby udzielonych
porad w ramach podstawowej opieki zdrowotnej w latach 2007-2013 przedstawia Rysunek 9.
Ich analiza wskazuje na zmniejszenie liczby udzielonych porad w latach 2010-2012.
Odwrócenie trendu nastąpiło w roku 2013, ale było to nadal poniżej poziomu sprzed
rozpoczęcia trendu spadkowego, czyli z roku 2009.
Rysunek 9. Liczba porad w ramach podstawowej opieki zdrowotnej udzielonych na terenie Gminy Sawin w latach 2007-2013.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Mimo to porównując liczbę porad w Gminie Sawin w przeliczeniu na 1 tysiąc mieszkańców z
gminami sąsiednimi oraz z takim wskaźnikiem dla całego powiatu chełmskiego zestawionym
w Tabeli 5 korzystanie z tej formy podstawowej opieki medycznej jest jednym z najwyższych.
Wskaźnik ten dla Gminy Sawin wynosi 4 327,02 i jest on wyraźnie wyższy od średniej dla całego
powiatu - 3 369,98. Bardzo niska wartość wskaźnika dla Gminy Chełm (130,33) wynika z
25847 2570626830
22580 22059 21277
24664
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
Liczba porad lekarskich
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
15
bliskiego sąsiedztwa miasta Chełm, gdzie mieszkańcy gminy korzystają z przychodni
usytuowanych na terenie miasta. Ludność Gminy Sawin może korzystać także z 2 aptek
ogólnodostępnych.
Tabela 6. Porównanie korzystania z porad podstawowej opieki zdrowotnej w przeliczeniu na 1 tys. mieszkańców w 2013 roku w Gminie Sawin, w gminach sąsiednich i w powiecie chełmskim.
L.p. Nazwa jednostki
Liczba mieszkańców
Liczba porad w ramach podstawowej opieki zdrowotnej
Wskaźnik korzystania z podstawowej opieki zdrowotnej
1. Gmina Chełm
13 944 1 818 130,33
2. Gmina Hańsk
3 830 16 848 4 433,69
3. Gmina Ruda-Huta
4 684 13 882 2 953,62
4. Gmina Sawin
5 668 24 664 4 327,02
5. Gmina Wola Uhruska
4 017 15 362 3 840,50
6. Gmina Wierzbica
5 344 24 528 4 627,93
7. Powiat Chełmski
79 573 268 250 3 369,98
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Na terenie Gminy obowiązuje „Strategia Integracji i Polityki Społecznej Gminy Sawin na lata
2008-2020”. Określa ona wizję rozwoju Gminy w tym zakresie jako dążenie „do tego, żeby być,
bezpieczną, aktywną, estetyczną, ekologiczną Gminą, kultywującą tradycje, dbającą o rozwój
duchowy. Szczęśliwi i przedsiębiorczy mieszkańcy, którzy mają dostęp do kultury, sportu,
rekreacji i informacji, zapewniający wysoką jakość życia wszystkim grupom społecznym”. Dla
osiągnięcia przyjętej wizji skoncentrowano działania wokół 5 celów głównych:
- stwarzanie możliwości rozwoju,
- integracja rodzin,
- uaktywnienie społeczeństwa, ich zainteresowań kulturą i sztuką,
- podwyższenie aktywności społecznej i zawodowej seniorów i osób niepełnosprawnych,
- społeczeństwo obywatelskie.
Cele te zostały rozpisane na 23 cele szczegółowe.
Władze Gminy realizują program współpracy Gminy Sawin z organizacjami pozarządowymi
oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności
pożytku publicznego i o wolontariacie. Celem programu jest prowadzenie wspólnych działań
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
16
służących definiowaniu i zaspokajaniu potrzeb mieszkańców oraz wzmacnianie aktywności
społeczności lokalnej. W 2014 roku realizacja programu odbywała się poprzez zlecanie zadań
publicznych organizacjom pozarządowym w ramach otwartego konkursu ofert. W 2014 roku
konkurs ofert dotyczył zadań z zakresu:
- wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej w tym poprzez udział dzieci i młodzieży w
szkoleniu sportowym i rozgrywkach piłki nożnej o zasięgu ponadgminnym;
- działalność na rzecz osób niepełnosprawnych w tym prowadzenie Grupy Wsparcia dla osób
z zaburzeniami psychicznymi i upośledzeniem umysłowym.
Obszar Gminy Sawin jest dostępny komunikacyjnie wyłącznie dzięki transportowi
drogowemu, a publiczny transport zbiorowy obsługiwany jest wyłącznie przez przewozy
autobusowe. Miejscowość gminna jest powiązana komunikacyjnie bezpośrednimi relacjami z
Chełmem i Włodawą. Pełne zestawienie dostępnych połączeń w dobie według stanu na koniec
czerwca 2014 roku przedstawia Tabela 7. Zwraca uwagę brak połączeń z Łęczną, ale zapewne
dlatego, że zapotrzebowanie na przewozy w tej relacji zaspokajane są przez transport
organizowany przez zakłady pracy.
Tabela 7. Liczba bezpośrednich połączeń w dobie publicznym transportem zbiorowym z miejscowości Sawin we wszystkich dostępnych kierunkach według stanu na koniec czerwca 2014 roku.
Relacja Dni powszednie
Święta
Sawin – Chełm 13 7
Chełm – Sawin 12 6
Sawin – Włodawa 6 6
Włodawa – Sawin 7 6
Źródło: opracowanie własne na podstawie e-podróżnik.pl.
Obszar Gminy Sawin znajduje się w strefie nadgranicznej z Ukrainą i w całości włączony jest
do Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o
zasadach małego ruchu granicznego podpisaną w Kijowie dnia 28 marca 2008 roku. Zasięg
Umowy po obu stronach granicy wraz z zaznaczonymi przejściami granicznymi prezentuje
Rysunek 10. Wprowadzone w oparciu o tę umowę ułatwienia w przekraczaniu granicy
zwiększyły liczbę osób przekraczających granicę i znacznie pobudziły wymianę handlową co
ilustruje Rysunek 11.
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
17
Rysunek 10. Obszar objęty małym ruchem granicznym między Polską i Ukrainą z zaznaczonym terenem Gminy Sawin oraz przejściami granicznymi.
Źródło: „Ruch graniczny oraz przepływ towarów i usług na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej na terenie
Polski w 2013 roku”, GUS – Urząd Statystyczny w Rzeszowie, Warszawa-Rzeszów 2014, s. 51.
Regularne badania prowadzone przez GUS 66,5% wydatków cudzoziemców w Polsce zostało
poniesionych w pasie do 50 km od granicy, w tym najwięcej cudzoziemców dokonywało
zakupów w pasie do 50 km od granicy z Ukrainą – 87,8%. Delimitację obszarów oddziaływania
granicy na podstawie odległości od granicy miejsca dokonania zakupów przez Polaków i
cudzoziemców przekraczających zewnętrzną granicę Unii Europejskiej na terenie Polski w IV
kwartale 2013 roku przedstawia Rysunek 12. Rocznie przez przejście w Dorohusku wjeżdża do
Polski przez przejście drogowe – ponad 700 tys. osób, a przez przejście kolejowe – ok. 65 tys.
osób, czyli razem ok. 30% całej wymiany w ramach małego ruchu granicznego z Ukrainą.
Stały wzrost wartości zakupów dokonywanych przez cudzoziemców w strefie przygranicznej
jest istotnym impulsem dla rozwoju terenów położonych w strefie przygranicznej. W Polsce
średnie wydatki poniesione przez jednego cudzoziemca przekraczającego granicę polsko-
ukraińską w IV kwartale 2013 r. wyniosły 661 zł i w odniesieniu do analogicznego okresu roku
poprzedniego wydatki te były o 27,3% wyższe. Stowarzyszenie się Ukrainy z Unią Europejską
stwarza dodatkowe perspektywy na zwiększenia wymiany osobowej i towarowej, co powinno
być wykorzystane także w kształtowaniu polityki rozwoju Gminy Sawin. Podobnie należy
traktować tworzące się nowe możliwości związane z budową przejścia granicznego między
Polską i Białorusią we Włodawie.
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
18
Rysunek 11. Mały ruch graniczny oraz wydatki poniesione w Polsce przez cudzoziemców przekraczających granicę polsko-ukraińską w latach 2009-2013.
Źródło: „Badanie obrotu towarów i usług na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej na terenie Polski w IV kwartale
2013 roku”, GUS Urząd Statystyczny w Rzeszowie, Warszawa-Rzeszów, 20 lutego 2014 r., s. 10.
Rysunek 12. Delimitacja obszarów oddziaływania granicy na podstawie odległości od granicy miejsca dokonania zakupów przez Polaków i cudzoziemców przekraczających zewnętrzną granicę Unii Europejskiej na terenie Polski w IV kwartale 2013 roku.
Źródło: „Badanie obrotu towarów i usług na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej na terenie Polski w IV kwartale
2013 roku”, GUS Urząd Statystyczny w Rzeszowie, Warszawa-Rzeszów, 20 lutego 2014 r., s. 15.
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
19
Dochody i wydatki ogółem budżetu Gminy Sawin w latach 2007-2012 miały tendencję
wzrostową, a ich wielkość w 2012 roku przekraczała kwotę 20 mln zł. Dane za ten okres
przedstawiają Rysunki 13 i 14.
Rysunek 13. Dochody budżetu Gminy Sawin w latach 2007-2012 w PLN wraz z zaznaczoną linią trendu.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Rysunek 14. Wydatki budżetu Gminy Sawin w latach 2007-2012 w PLN wraz z zaznaczoną linią trendu.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
14107.726.
16294.862.
17977.627.16637.891.
17397.796.
20364.659.
2007 2008 2009 2010 2011 2012
0
5000000
10000000
15000000
20000000
25000000
14569.258.
16493.704.
20263.132.
18301.446.19596.899.
20801.642.
2007 2008 2009 2010 2011 2012
0
5000000
10000000
15000000
20000000
25000000
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
20
Struktura wydatków jest podobna do większości gmin w Polsce i odpowiada charakterowi
wykonywanych zadań nałożonych ustawami. Największy udział mają oświata i wychowanie
(38%) i pomoc społeczna (24%), które razem zagospodarowują 62% wszystkich wydatków.
Znacząco ogranicza to możliwości inwestycyjne. Ok. 2% wydatków przeznacza się na obsługę
długu publicznego, co jest wskaźnikiem porównywalnym z innymi gminami sąsiednimi, jednak
wskazuje na ograniczone możliwości zadłużania się w celu realizacji nowych inwestycji i
absorbowania funduszy unijnych. Strukturę wydatków Gminy Sawin w 2012 roku przedstawia
Rysunek 15.
Rysunek 15. Struktura wydatków z budżetu Gminy Sawin według działów w 2012 roku w %.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Różnicę między dochodami i wydatkami w latach 2007-2012 przedstawia Tabela 8. Przez cały
ten okres w budżecie Gminy występował deficyt. Największy był w latach 2009-2011, gdy
oscylował w granicach 10-13% i był związany z realizacją dużego planu inwestycyjnego. W
2012 roku deficyt wyniósł ok. 4%.
Tabela 8. Różnica między dochodami a wydatkami budżetu Gminy Sawin w latach 2007-2012 w PLN.
Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012
dochody
ogółem
14107726,35 16294861,92 17977627,08 16637890,78 17397795,58 20364659,39
wydatki
ogółem
14569257,88 16493704,07 20263131,73 18301446,28 19596899,47 20801642,44
różnica -461531,53 -198842,15 -2285504,65 -1663555,50 -2199103,89 -436983,05
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
38% 24% 11% 9% 4%2% 12%1
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
oświata i wychowanie pomoc społeczna administracja publiczna
rolnictwo i łowiectwo transport i łączność obsługa długu publicznego
pozostałe
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
21
2.2. Synteza diagnozy przestrzennej Gminy Sawin
Na terenie Gminy Sawin obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego z
2004 roku z późniejszymi zmianami oraz Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego. Studium przewiduje, że głównymi elementami struktury
funkcjonalno-przestrzennej będą:
1. Ośrodek gminy rozbudowywany i zmodernizowany z zachowaniem najcenniejszych
obiektów architektury, układu urbanistycznego o starej XVI-wiecznej proweniencji i
małomiasteczkowego klimatu. Na nowych terenach zakłada się możliwość lokalizacji obiektów
handlowych i usługowych wymagających obsługi parkingowej, lokalizacji budownictwa
mieszkaniowego, oraz obiektów obsługi funkcji turystyki. Centrum gminy powinno uzyskać
nową atrakcyjną formę nawiązującą do pierwotnych funkcji i walorów kompozycyjno-
przestrzennych ze szczególnym uwzględnieniem poszczególnych pierzei Rynku.
2. Ośrodki usługowe wspomagające ośrodek gminy zlokalizowane w miejscowościach:
Chutcze, Bukowa Wielka, Czułczyce-Sajczyce.
3. Tereny i obiekty rekreacji: Jezioro Słone, zbiornik wodny "Niwa" w Sawinie,
4. Rezerwaty przyrody: "Bakus" i "Serniawy", Chełmski Park Krajobrazowy, torfowiska: w
Podpakulu i koło Serniaw.
5. Zmodernizowany system komunikacyjny obejmujący:
- zmodernizowany układ drogowy (drogi wojewódzkie, obejście centrum Sawina, drogi
powiatowe i gminne),
- układ ścieżek rowerowych i szlaków turystycznych.
W Studium zaleca się wykorzystanie wysokich walorów krajobrazowych na obszarze Pagórów
Chełmskich (z Łukiem Uhruskim) poprzez promowanie turystyki rowerowej i pieszej, oraz
urządzenie punktów widokowych na górze Pikołowej. Dodatkowo także korzystne warunki
klimatyczne na terenie Gminy predestynują te obszary do rozwoju turystyki pobytowej i
agroturystyki. W celu redukcji tzw. "niskiej emisji" na terenach zabudowy wiejskiej w Studium
rekomenduje się szybką gazyfikację gminy oraz preferencje dla innych ekologicznych źródeł
ogrzewania (olej opałowy, energia elektryczna, brykiety drewniane).
Na zachód od Sawina powstał zbiornik retencyjny "Niwa" o powierzchni 52,8 ha lustra wody i
pojemności 960 tys. m3 zasilanego wodami rzeki Lepituchy. Pełni on poza funkcją retencyjną
dla potrzeb rolnictwa (nawodnienie zmeliorowanych użytków w rejonie: Łukówek - Bukowa,
Łukówek Radzanów) także funkcje turystyczno-rekreacyjne. Zbiornik wodny "Niwa" ujęty jest
w planie zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego jako zbiornik o
znaczeniu ponadlokalnym.
Obszar Gminy zdominowany jest przez gleby I - IV klasy, które stanowią 62 % gruntów ornych
tworząc dogodne warunki do rozwoju rolnictwa. Zgodnie z Planem Zagospodarowania
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
22
Przestrzennego Województwa Lubelskiego, Gmina Sawin została objęta priorytetem zalesień
przeciw erozyjnych i wodochronnych (potencjalne lasy ochronne).
Na terenie Gminy znajdują się obszary i obiekty przyrodnicze chronione prawem w postaci:
1. Obszaru NATURA 2000 - Specjalny Obszar Ochrony (SOO) PLH 060048 o nazwie PODPAKULE
i o powierzchni 10,69 ha,
2. Chełmskiego Parku Krajobrazowego,
3. Chełmskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu,
4. rezerwatów przyrody "Bachus" i "Serniawy",
5. dolin rzeki Uherki i Lepituchy,
6. Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery "Polesie Zachodnie",
7. 13 pomników przyrody (8 drzew i 5 głazów narzutowych).
Znajdują się tutaj także obiekty wpisane do rejestru zabytków i z tego tytułu podlegające
ochronie prawnej:
1. zespół architektoniczny w Sawinie (kościół rzymskokatolicki p.w. Przemienienia Pańskiego
otoczony drzewostanem i murem, dzwonnica brama i dawny szpital - przytułek dla starców),
2. kościół rzymskokatolicki w Przysiółku,
3. grodzisko w Kolonii Czułczyce,
4. park podworski,
5. dwa kurhany.
Ponadto występuje też liczna grupa obiektów objętych ewidencją zabytków objętych
pośrednią ochroną konserwatorską. Reprezentują one różnorodne wartości artystyczne i
historyczne, a stan ich zachowania jest także zróżnicowany.
W dokumentach dotyczących planowania przestrzennego stwierdza się, że „potencjalna
eksploatacja złoża węgla kamiennego "Sawin" powinna być zaniechana z uwagi na zagrożenie
cennych walorów przyrodniczych Chełmskiego Parku Krajobrazowego, Chełmskiego Obszaru
Chronionego Krajobrazu i rezerwatów przyrody: Bachus i Serniawy. Wynika to z tego, że złoże
węgla Sawin w obowiązującym planie zagospodarowania przestrzennego woj. lubelskiego,
uznano za złoże kolizyjne - niewskazane do eksploatacji. Tak więc umożliwienie wydobycia
węgla kamiennego z tego złoża wymaga przeprowadzenia zmian w wojewódzkim i gminnym
planie zagospodarowania przestrzennego.
W Gminie Sawin realizowany jest „Program usuwania azbestu z wyrobów zawierających
azbest z terenu Gminy Sawin na lata 2013-2032”, który przewiduje usunięcie i utylizację
wyrobów zawierających azbest. Podczas inwentaryzacji stwierdzono występowanie
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
23
materiałów w postaci płyt azbestowo-cementowych w ilości 526 035 m2 (łącznie 5 786 385
kg). Przyjęty w Programie harmonogram przewiduje utylizację w pierwszym okresie (2013-
2016) minimum 25% ogólnej ilości wyrobów zawierających azbest czyli 1 446,60 Mg. W drugim
etapie w latach 2017-2024 planuje się usunąć 30% (1 735,92 Mg) wyrobów, a w ostatnim,
trzecim etapie pozostałe 45% czyli 2 603,87 Mg. Zgodnie z Planem cały proces utylizacji płyt
azbestowo-cementowych powinien zakończyć się do końca 2032 roku.
Sieć infrastruktury transportowej dostępna na terenie Gminy składa się wyłącznie z dróg.
Oparta jest o drogę wojewódzką nr 812 Włodawa-Chełm i krótki odcinek drogi wojewódzkiej
819 biegnącej z Parczewa przez Kołacze i Łowczą do Woli Uhruskiej. Droga nr 812 łączy drogę
krajową o znaczeniu międzynarodowym S-12 (E373) biegnącą na południe od granic Gminy z
drogą krajową 82 z Lublina do Włodawy. Droga krajowa nr 12 (S-12 E373) jest częścią
europejskiej sieci TEN-T i biegnie od zachodniej Granicy Państwa – Głogów – Kalisz – Piotrków
Trybunalski (węzeł na autostradzie A1) – Radom – Puławy – Lublin – Piaski – Chełm – Dorohusk
– wschodnia Granica Państwa i dalej w kierunku Kijowa. Uzupełnieniem tych podstawowych
linii komunikacyjnych są drogi o znaczeniu powiatowym i gminnym.
Łączna sieć drogowa na terenie Gminy wynosi 148,93 km. Strukturę sieci z podziałem na
kategorie dróg przedstawia Tabela 9. Zwraca uwagę znaczący udział, obejmujący prawie
połowę całej sieci drogowej, dróg powiatowych. Stan nawierzchni tych dróg jest
niezadawalający i wymaga przeprowadzenia niezbędnych modernizacji. Oznacza to, że jakość
infrastruktury transportowej na terenie Gminy Sawin w bardzo dużej części zależy od
inwestycji drogowych podejmowanych przez samorząd wojewódzki (drogi wojewódzkie) i
samorząd powiatowy (drogi powiatowe).
Tabela 9. Sieć drogowa na terenie Gminy Sawin z podziałem na kategorie.
L.p. Kategoria drogi Długość w km Udział w % w całej sieci
2. wojewódzkie 23,66 16
3. powiatowe 72,07 49
4. gminne 53,20 35
5. Razem 148,93 100
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Infrastruktura transportowa na terenie Gminy nie obejmuje linii kolejowych. Dostęp do kolei
w postaci linii kolejowej nr 7 (Warszawa-Lublin-Chełm-Dorohusk-Kijów) o znaczeniu
międzynarodowym będącej częścią transeuropejskich korytarzy transportowych należących
do sieci TEN-T jest możliwy za pośrednictwem stacji kolejowych znajdujących się w Chełmie i
wymaga przesiadki w przypadku osób lub przeładunku w przypadku towarów.
W latach 2007-2012 nastąpił przyrost sieci wodociągowej i kanalizacyjnej co ilustruje Rysunek
16. Odsetek mieszkańców korzystających z wodociągów z 39,9% w 2007 roku wzrósł do 42,8%
w roku 2012. Podobnie z siecią kanalizacyjną. W 2007 roku dostęp do niej miało 24,2%
mieszkańców, a w 2012 roku 26,6%. Przyrost sieci kanalizacyjnej ze względu na rozproszoną
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
24
zabudowę należy łączyć z występującą równolegle rozbudową przydomowych oczyszczalni
ścieków. Na terenie Gminy w 2011 roku pojawiła się sieć gazowa jeszcze o niewielkim zasięgu.
Rysunek 16. Udział mieszkańców Gminy Sawin korzystających z sieci wodociągowej, kanalizacyjnej i gazowej w ogólnej liczbie mieszkańców w latach 2007-2012 w %.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Tempo systematycznej rozbudowy sieci wodociągowej nie było jednak na tyle duże, aby
odsetek mieszkańców korzystających z tej instalacji był zbieżny ze średnią dla całego powiatu
chełmskiego (70,30%). Ale sytuacja jest odwrotna w przypadku kanalizacji. Odsetek
mieszkańców korzystających z tej instalacji w Gminie Sawin jest wyraźnie wyższy niż średnia w
powiecie. Prowadzone inwestycje nie pozwoliły jednak na osiągnięcie poziomu zbliżonego do
średniej wojewódzkiej, a tym bardziej średniej ogólnopolskiej. Dane te przedstawia Tabela
10. Pokazują również konieczne kierunki rozwoju także na perspektywę 2015-2020.
Tabela 10. Porównanie korzystających z instalacji wodociągowej, kanalizacyjnej i gazowej w Gminie Sawin, w powiecie chełmskim, województwie lubelskim i w Polsce w 2012 roku w %.
Korzystający z instalacji w % ogółu ludności (dane z roku 2012)
W Gminie Sawin
W powiecie chełmskim
W województwie lubelskim
W Polsce
z wodociągu 42,80% 70,30% 81,70% 87,90%
z kanalizacji 26,60% 22,50% 49,30% 64,30%
z gazu 0,10% 8,70% 39,80% 52,40%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
39,9 40,2 40,5 40,543,9 42,8
24,2 25,4 25,7 25,7 26 26,6
0 0 0 0 0,1 0,1
2007 2008 2009 2010 2011 2012
z wodociągu z kanalizacji z gazu
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
25
2.3. Wnioski z badań ankietowych
Przeprowadzając analizę SWOT oraz planując cele rozwojowe oparto się także na wynikach
badania ankietowego wśród mieszkańców Gminy. Charakterystykę respondentów pod
względem wieku i wykształcenia przedstawiają Rysunki 17 i 18.
Rysunek 17. Struktura ankietowanych pod względem wieku.
Źródło: opracowanie własne.
Rysunek 18. Struktura ankietowanych pod względem wykształcenia.
Źródło: opracowanie własne.
6%
12%33%
12%
35%
2%
Do 20 lat
21-29 lat
30-39 lat
40-49 lat
50-65 lat
66 i więcej
9%
19%
28%
4%
40%
Podstawowe
Zasadnicze
Średnie
Pomaturalne
Wyższe
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
26
Pod względem wieku wśród uczestników badania dominowały osoby w wieku produkcyjnym
(92%). Natomiast pod względem wykształcenia wśród respondentów znaczącą grupę
stanowiły osoby z wykształcenie wyższym (40%).
Na pierwsze pytanie o mocne strony Gminy Sawin najwięcej pozytywnych wskazań
(„zdecydowanie tak” i „raczej tak”) uzyskało bliskie położenie Gminy od Chełma i Włodawy
oraz przejścia granicznego w Dorohusku, także wysoka aktywność samorządu gminnego w
zakresie działalności inwestycyjnej i pozyskiwania funduszy unijnych. Natomiast negatywnych
odpowiedzi („zdecydowanie nie” i „raczej nie”) uzyskały dobre gleby do produkcji rolnej i baza
surowcowa do rozwoju przetwórstwa rolno-spożywczego. Pełną informacje na temat
uzyskanych odpowiedzi przedstawia Tabela 11.
Tabela 11. Odpowiedzi na pytanie o mocne strony Gminy Sawin.
MOCNE STRONY GMINY SAWIN TO:
Opis cechy: Zdecydowanie tak
Raczej tak
Raczej nie
Zdecydowanie nie
Nie mam zdania
Bliskie położenie gminy od Chełma i Włodawy oraz przejścia granicznego w Dorohusku
31 20 1
Dobrze rozbudowana infrastruktura techniczna: sieć drogowa, wodociągowa, kanalizacyjna, energetyczna i telekomunikacyjna
12 29 8 3
Dobre gleby do produkcji rolnej i baza surowcowa do rozwoju przetwórstwa rolno-spożywczego
5 16 21 2 6
Dostępność terenów do rozwoju usług rekreacyjno-turystycznych oraz budownictwa mieszkaniowego
12 24 12 1 3
Wysoka aktywność samorządu gminnego w zakresie działalności inwestycyjnej i
35 14 2 1
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
27
pozyskiwania funduszy unijnych
Czyste środowisko 1
Dbałość o osoby niepełnosprawne
1
Źródło: opracowanie własne.
Natomiast na pytanie o słabe strony najwięcej wskazań uzyskał wysoki poziom bezrobocia i
rozdrobnienie gospodarstw rolnych powiązane z ich niską dochodowością. Nieco mniej
zdecydowanie respondenci wskazywali na zły stan dróg. Najwięcej opinii, że nie jest to słaba
strona Gminy uzyskały: niedostatecznie rozwinięta infrastruktura techniczna oraz brak
terenów inwestycyjnych. Pełne wyniki uzyskanych odpowiedzi na to pytanie przedstawia
Tabela 12.
Tabela 12. Odpowiedzi na pytanie o słabe strony Gminy Sawin.
SŁABE STRONY GMINY SAWIN TO:
Opis cechy: Zdecydowanie tak
Raczej tak
Raczej nie
Zdecydowanie nie
Nie mam zdania
Wysoki poziom bezrobocia
26 21 3 2
Zły stan dróg 12 21 16 1
Rozdrobnienie gospodarstw rolnych i ich niska dochodowość
14 28 8 2
Niedostatecznie rozwinięta infrastruktura techniczna (wodociągi, kanalizacja, sieć gazowa brak dostępu do internetu)
6 17 18 9 1
Brak terenów inwestycyjnych
6 15 20 5 3
Źródło: opracowanie własne.
W ramach przeprowadzonego badania zadano też pytanie o zagrożenia dla rozwoju Gminy
Sawin. W takiej perspektywie respondenci najbardziej niepokoją się wyludnianiem się obszaru
Gminy ze szczególnym zwróceniem uwagi na emigrację ludzi młodych, a także rozdrobnieniem
gospodarstw rolnych połączonym z ich niską dochodowością i brakiem środków finansowych
na potrzebne inwestycje. A najmniejsze obawy budzą problemy z integracją Ukrainy z Unią
Europejską oraz trwałe ograniczenie możliwości rozwojowych związanych ze złym stanem
dróg i pozostałej infrastruktury technicznej. Pełne wyniki przedstawia Tabela 13.
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
28
Tabela 13. Odpowiedzi na pytanie o to co zagraża rozwojowi Gminy Sawin.
CO ZAGRAŻA ROZWOJOWI GMINY SAWIN?
Opis cechy: Zdecydowanie tak
Raczej tak
Raczej nie
Zdecydowanie nie
Nie mam zdania
Problemy z integracją Ukrainy z Unią Europejską.
11 12 22 6
Wyludnianie się obszaru gminy, w tym emigracja ludzi młodych
26 22 4
Rozdrobnienie gospodarstw rolnych i ich niska dochodowość
16 22 10 4
Trwałe ograniczenie możliwości rozwojowych związanych ze złym stanem dróg i pozostałej infrastruktury technicznej
8 25 16 1 2
Brak środków finansowych na potrzebne inwestycje
17 21 10 1 3
Wysokie bezrobocie 1
Brak miejsc pracy 1 Źródło: opracowanie własne.
Spośród szans możliwych do wykorzystania dla rozwoju Gminy Sawin największe nadzieje
budzi wykorzystanie funduszy unijnych do modernizacji i rozbudowy sieci dróg oraz
wyposażenia w niezbędną infrastrukturę techniczną, a także na bardzo podobnym poziomie
wskazań - rozwój odnawialnych źródeł energii i rolnictwa ekologicznego. Nieco mniej, ale też
wyraźnie zwrócono uwagę na: włączenie się w tworzenie przemysłu wydobycia węgla i
energetyki konwencjonalnej oraz tworzenie wsparcia dla rozwoju przedsiębiorczości i
poprawy konkurencyjności istniejących przedsiębiorstw. Stosunkowo najmniej nadziei wiąże
się z rozwojem współpracy z Ukrainą i Białorusią na poziomie gospodarczym i społeczno-
kulturalnym. Całość uzyskanych wyników przedstawia Tabela 14.
Tabela 14. Odpowiedzi na pytanie o to jakie szanse należy wykorzystać dla rozwoju Gminy Sawin.
JAKIE SZANSE NALEŻY WYKORZYSTAĆ DLA ROZWOJU GMINY SAWIN?
Opis cechy: Zdecydowa-nie tak
Raczej tak
Raczej nie Zdecydowanie nie
Nie mam zdania
Rozwój współpracy z Ukrainą i Białorusią na poziomie gospodarczym i społeczno-kulturalnym
18 18 7 4
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
29
Włączenie się w tworzenie przemysłu wydobycia węgla i energetyki konwencjonalnej
27 17 3 2
Rozwijanie bazy turystycznej i wspieranie agroturystyki
22 23 3 1
Wykorzystanie funduszy unijnych do modernizacji i rozbudowy sieci dróg oraz wyposażenia w niezbędną infrastrukturę techniczną
34 15
Rozwój odnawialnych źródeł energii i rolnictwa ekologicznego
32 15 3
Tworzenie wsparcia dla rozwoju przedsiębiorczości i poprawy konkurencyjności istniejących przedsiębiorstw
27 17 4 1
Źródło: opracowanie własne.
Rysunek 19. Uzyskane odpowiedzi na pytanie o najpilniejsze problemy do rozwiązania w skali od 1 do 5.
Źródło: opracowanie własne.
Przestępczość
Brak dostępu do lekarzy
Brak odpowiedniej ilości miejsc w przedszkolach
Niski poziom nauczania w szkołach podstawowych …
Zły stan dróg
Emigracja młodzieży z terenu gminy
Mała aktywność środowisk lokalnych
Bezrobocie
Brak inwestycji przemysłowych
Słaby rozwój turystyki
Ubóstwo
Dostępność komunikacyjna (brak odpowiednich …
0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
30
Ważną też z punktu widzenia planowania strategicznego była ta część badania, w której
postawiono pytanie o to jakie problemy wymagają pilnego rozwiązania. Ankietowani
mieszkańcy Gminy mogli usystematyzować wybrane zagadnienia w hierarchii od
najpilniejszych – 1 punkt, do najmniej pilnych – 5 punktów. Z uzyskanych odpowiedzi
zbudowana została mapa znaczenia poszczególnych zagadnień w skali od 1 do 5. Uzyskane
wyniki przedstawia Rysunek 19. I tak problemy do najpilniejszego rozwiązania to: bezrobocie,
emigracja młodzieży z terenu Gminy, brak inwestycji przemysłowych, brak dostępu do lekarzy
i zły stan dróg. Najmniejszy niepokój wywołuje poziom nauczania w szkołach, brak
odpowiedniej liczby miejsc w przedszkolach i przestępczość.
Oprócz badania ankietowego dodatkowym źródłem wiedzy jest badanie satysfakcji
interesantów z jakości funkcjonowania Urzędu Gminy Sawin przeprowadzone równolegle w
ramach programu „Lepszy urząd” współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej.
Pogłębiona analiza satysfakcji klientów z usług świadczonych przez urząd gminy pokazuje
wysoką satysfakcję z jakości obsługi w urzędzie. Znajduje to potwierdzenie zarówno w
ogólnych, jak i szczegółowych ocenach. Na poziomie ogólnym mieszkańcy deklarują
satysfakcję z poziomu obsługi klienta w urzędzie (83,9 % ocen pozytywnych) oraz traktują
urząd jako „przyjazny dla klienta” – 79,0 % opinii pozytywnych. Schodząc na poziom
szczegółowy mimo ogólnie wysokich ocen oscylujących w granicy cyfry 4 zauważyć można
szereg jednak kilka pól wymagających poprawy. Stan ten dotyczył zarówno aspektu: jakości
obsługi, jak i obsługi przez pracowników urzędu.
Rysunek 20. Wieloaspektowy test satysfakcji z obsługi przez pracowników Urzędu Gminy Sawin.
Źródło: dr Tomasz Godlewski „Badanie satysfakcji interesantów z jakości funkcjonowania Urzędu Gmina Sawin”,
Warszawa-Chełm czerwiec 2014.
3,86
3,96
4,11
4,12
4,17
4,21
4,31
4,4
0 1 2 3 4 5
czystość w urzędzie
czytelność oznakowania wewnątrz urzędu
dogodność godzin otwarcia
dotrzymywanie określonych terminów
możliwość sprawdzenia przez telefonetapu, na którym znajduje się sprawa
czas realizacji usługi
stopień sformalizowania załatwienia usługi
dostępność miejsc siedzących
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
31
W aspekcie: jakości obsługi najniżej oceniona została dostępność miejsc siedzących (średnia
wskazań 3,86) oraz stopień sformalizowania załatwianych spraw (3,96). Największą
satysfakcję wywołały: czystość w urzędzie (4,40) oraz czytelność oznakowania wewnątrz
oddziału (4,31). Pełne wyniki przedstawia Rysunek 20.
Rysunek 21. Wieloaspektowy test satysfakcji z obsługi przez pracowników Urzędu Gminy Sawin.
Źródło: dr Tomasz Godlewski „Badanie satysfakcji interesantów z jakości funkcjonowania Urzędu Gmina Sawin”,
Warszawa-Chełm czerwiec 2014.
W aspekcie: zadowolenia z obsługi przez pracowników urzędu najniższe noty zyskały:
reagowanie na potrzeby klienta (3,97) oraz ich zaangażowanie w sprawy klienta (3,99).
Największą satysfakcję wywołały: schludność pracowników (4,47) oraz ich uprzejmość (4,26).
Pełne wyniki przedstawia Rysunek 21.
Uzyskane wyniki wskazują, że wzrost satysfakcji klientów wymagać będzie podjęcia trzech
typów działań:
- infrastrukturalnych związanych z lepszym dostosowaniem urzędu do potrzeb klientów np.
poprzez zwiększenie liczby miejsc siedzących,
- związanych z większą „przyjaznością” urzędu znajdującą swój wyraz w upraszczaniu
procedur, zmniejszaniu formalności , skracaniu czasu obsługi oraz umożliwianiu klientom
zdalnego (telefonicznego lub elektronicznego) dostępu do informacji o statusie załatwianych
spraw,
- zwiększających proklienckie nastawienie pracowników np. poprzez wdrożenie cyklu szkoleń
dotyczących indywidualizacji obsługi klienta.
3,97
3,99
4,04
4,11
4,15
4,15
4,26
4,47
0 1 2 3 4 5
schludny wygląd pracowników
uprzejmość pracowników urzędu
wiedza i umiejętności pracownikówurzędu niezbędna do załatwienia sprawy
kompletność uzyskiwanych informacji
zainteresowanie pracownikarozwiązaniem zaistniałego problemu
sprawność (szybkość) obsługi
zaangażowanie pracowników urzędu
reagowanie na potrzeby klienta
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
32
2.4. Analiza SWOT
Podsumowaniem części diagnostycznej jest analiza SWOT, w której dokonano całościowej
oceny mocnych i słabych stron Gminy Sawin w relacji do szans i zagrożeń występujących
zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz. Identyfikacja mocnych stron daje podstawę do
planowania rozwoju. Z kolei wskazanie słabych stron, będących barierami w rozwoju, pomaga
w zdefiniowaniu takich strategicznych kierunków rozwoju, które pozwolą je przezwyciężać lub
przynajmniej ograniczać. Szanse wskazują możliwe do podjęcia działania wzmagające rozwój.
A zagrożenia opisują niekorzystne warunki, które mogą przeszkodzić we właściwym
wykorzystaniu istniejących szans.
Tabela 15. Analiza SWOT dla Gminy Sawin.
Mocne strony: Słabe strony:
Dogodne położenie w pobliżu drogowego szlaku komunikacyjnego o znaczeniu międzynarodowym: S12-E373 zachodnia Granica Państwa-Kalisz-Piotrków Trybunalski węzeł z autostradą A1-Radom-Lublin-Chełm-Dorohusk-Kowel-Kijów połączonego z obszarem Gminy drogą wojewódzką nr 812 biegnącą dalej do Włodawy. Droga nr 12 wchodzi w skład transeuropejskich korytarzy transportowych należących do sieci TEN-T
Korzystne połączenie z drogą krajową nr 82 Lublin-Włodawa oraz przejściem granicznym w Dorohusku poprzez drogę wojewódzką 819
Położenie w pobliżu miasta Lublin oraz w obszarze funkcjonalnym miast Chełm, Łęczna i Włodawa oraz w strefie przygranicznej z Ukrainą oraz Białorusią
Znajdujące się na terenie Gminy bogate zasoby naturalne (węgiel kamienny, gaz łupkowy, wapienie, torf)
Cenne przyrodniczo środowisko naturalne - Rezerwat przyrody Bachus
Sieć wodna wraz z rozbudowanymi zbiornikami retencyjnymi w tym zwłaszcza Zbiornikiem Niwa
Rozproszona struktura osadnicza utrudniająca rozbudowę infrastruktury liniowej i podnosząca koszty jej utrzymania
Zmniejszająca się liczba ludności i emigracja ludzi młodych oraz wykształconych
Niskie dochody mieszkańców wraz ze znacznym uzależnieniem od transferów społecznych
Wysoki i rosnący poziom bezrobocia połączony ze występowaniem na znaczącą skalą ubóstwa i wykluczenia społecznego
Rozdrobnienie gospodarstw rolnych i wynikająca stąd ich mała dochodowość
Niedostatecznie rozwinięty skup i przetwórstwo rolno-spożywcze
Brak rozwiniętej bazy turystyczno-rekreacyjnej
Mała aktywność gospodarcza mieszkańców i niska konkurencyjność istniejących przedsiębiorstw
Niezadawalający stan dróg powiatowych i gminnych
Niedostatecznie rozwinięta sieć wodociągowa, kanalizacyjna i gazowa
Małe możliwości finansowania rozwoju z budżetu samorządu gminnego
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
33
Gleby o dobrej jakości sprzyjającej rozwojowi rolnictwa i na jego bazie przetwórstwa spożywczego
Istniejąca i rozbudowywana infrastruktura drogowa, telekomunikacyjna, energetyczna oraz wodno-kanalizacyjna
Rozwinięta baza edukacyjna
Duża aktywność władz jednostek samorządu terytorialnego szczebla gminnego w zakresie działalności inwestycyjnej
Szanse: Zagrożenia:
Dostęp do funduszy unijnych w tym do Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Lubelskiego i Programu Operacyjnego dla Polski Wschodniej
Przygotowanie i rozpoczęcie wydobycia złóż węgla kamiennego wraz z rozbudową infrastruktury towarzyszącej
Przygotowanie i podjęcie inwestycji w rozwój wytwórstwa energii i przemysłu opartego na przetwarzaniu węgla powiązanych z jego wydobyciem
Budowa drogi ekspresowej S12 na odcinku Lublin-Chełm oraz modernizacja dróg wojewódzkich 816 i 812
Modernizacja i rozbudowa dróg powiatowych i gminnych
Tworzenie usług logistyczno-spedycyjnych wokół infrastruktury transportowej
Inicjowanie rozwoju mikro-przedsiębiorczości przy wsparciu środków unijnych
Zwiększenie wymiany osobowej i towarowej Ukrainy z krajami UE
Rezygnacja Ukrainy z integracji z Unią Europejską i zmniejszenie wymiany osobowej oraz towarowej z Ukrainą i Białorusią
Ograniczenie dostępu do funduszy unijnych w postaci braku środków własnych na niezbędny wkład krajowy
Nasilenie się zjawiska emigracji ludzi młodych i wykształconych prowadzące do dalszego wyludniania się terenu Gminy
Dalszy spadek dochodów realnych mieszkańców
Niewykorzystanie możliwości w zakresie wsparcia unijnego i krajowego dla innowacyjności i rozwoju przedsiębiorczości, a także konkurencyjności istniejących przedsiębiorstw
Rezygnacja z planów wydobycia węgla kamiennego i budowy przemysłu energetycznego związana z brakiem koniunktury w gospodarce światowej i/lub blokadą ze względów na ochronę środowiska naturalnego
Brak poprawy rynku płodów rolnych i przetwórstwa rolno-spożywczego
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
34
Otwarcie przejścia granicznego z Białorusią we Włodawie
Podpisanie przez władze Polski i Białorusi umowy o małym ruchu granicznym
Rozwój usług turystycznych i rekreacyjnych w oparciu o rozbudowę bazy noclegowej i tworzenie produktów turystycznych
Rozwój rynku skupu i sprzedaży świeżych produktów rolniczych, w tym rolnictwa ekologicznego, m.in. poprzez giełdy rolno-spożywcze i aktywność grup producenckich
Tworzenie produktów i marek lokalnych oraz regionalnych
Rozwój energetyki odnawialnej i wzrost popytu na surowce do bio-energetyki
Wykorzystanie istniejącego potencjału dla rozwoju turystyki i rekreacji (w tym agroturystyki)
Wzmacnianie aktywności obywatelskiej przez wsparcie dla organizacji pozarządowych i różnego rodzaju inicjatyw lokalnych
Zbyt mała przedsiębiorczość mieszkańców powodująca nie pełne wykorzystanie wsparcia z funduszy zewnętrznych przeznaczonych na ten cel
Zaniechanie planów budowy drogi ekspresowej S12 na odcinku Lublin-Chełm oraz modernizacji dróg wojewódzkich 816 i 812
Nie efektywny system finansowania samorządów
Przeciążenie budżetu Gminy wydatkami społecznymi wymuszające rezygnację lub daleko idące ograniczenie planów modernizacji i rozbudowy infrastruktury komunalnej
Niespójność działań samorządowych na różnych szczeblach
Źródło: opracowanie własne.
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
35
3. Planowanie
3.1. Wizja i misja rozwoju Gminy Sawin do 2020 roku Wizja rozwoju Gminy w 2020 r. opisuje stan, do jakiego dążyć będziemy w czasie realizacji
budowanej obecnie strategii. Aby jej założenia miały szansę realizacji, strategia powinna być
realistyczna, wykorzystywać dotychczasowe doświadczenia zarządzania gminą, antycypować
szanse i zagrożenia, pojawiające się w otoczeniu, skupiać się na najważniejszych celach.
Wizję rozwoju Gminy Sawin do 2020 roku wraz z konkretyzującą ją misją przedstawia
Rysunek 22.
Rysunek 22. Wizja i misja rozwoju Gminy Sawin w perspektywie do roku 2020.
Źródło: opracowanie własne.
3.2. Cele strategiczne i operacyjne Gminy Sawin do 2020 roku
Gmina Sawin należy do najuboższego w całej Unii Europejskiej makroregionu Polski
Wschodniej, z precyzyjnie zidentyfikowanymi problemami i wciąż nie dość ostro
zaproponowanymi metodami rozwiązania barier rozwojowych. Przy uwzględnieniu wszystkich
trudności, należy dostrzec wszystkie atuty. Po pierwsze, Gmina Sawin – jak cała Polska
Wschodnia – otrzymała możliwość wykorzystania dodatkowych środków z Programu
Operacyjnego dedykowanego specjalnie makroregionowi. Leży w bezpośrednim sąsiedztwie
Ukrainy, z którą współpraca stale się rozwija. Stosunkowo niewielki dystans dzieli Gminę Sawin
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
36
od najważniejszego ośrodka rozwoju w regionie – Lublina, z jego potencjałem gospodarczym i
naukowym, i stolic dwu powiatów – Chełma i Włodawy.
Powyższe aspekty pozwalają optymistycznie planować wizję i misję dla Gminy Sawin.
Powiązanie ich z celami strategicznymi (priorytetami) i celami operacyjnymi (działaniami)
przedstawia Rysunek 23.
Rysunek 23. Powiązanie wizji i misji rozwoju Gminy Sawin z celami strategicznymi i celami operacyjnymi.
Źródło: opracowanie własne.
Opis celów strategicznych (priorytetów) i powiązanych z nimi celów operacyjnych (działań)
przedstawia Tabela 16.
Tabela 16. Cele strategiczne i cele operacyjne rozwoju Gminy Sawin do 2020 roku.
Numeracja Nazwa celu Opis
1. Cel strategiczny
Rozwój kapitału naturalnego
1.1. Cel operacyjny Dbałość o zachowanie środowiska naturalnego Poprawa stanu i ochrona środowiska naturalnego w zgodzie z potrzebami życiowymi człowieka
1.2. Cel operacyjny Wykorzystanie kapitału naturalnego dla rozwoju gospodarki Wykorzystanie zasobów naturalnych dla rozwoju gospodarki
1.3. Cel operacyjny Wykorzystanie zasobów naturalnych dla stworzenia konkurencyjnego rolnictwa ekologicznego wraz z logistyką przetwórstwa rolno-spożywczego i dystrybucji towarów
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
37
Rozwój konkurencyjnego rolnictwa towarowego i ekologicznego wraz z organizacją rynku dystrybucji produktów oraz przetwórstwa rolno-spożywczego
2. Cel strategiczny
Rozwój kapitału gospodarczego Rozwój lokalnego rynku pracy połączony ze zwiększeniem konkurencyjności i innowacyjności lokalnej gospodarki
2.1. Cel operacyjny Poprawa infrastruktury komunikacyjnej Wzrost atrakcyjności inwestycyjnej poprzez poprawę dostępności komunikacyjnej
2.2. Cel operacyjny Poprawa infrastruktury technicznej
2.3. Cel operacyjny Poprawa infrastruktury cyfrowej Poprawa cyfryzacji gminy
2.4. Cel operacyjny Wspieranie małej i średniej przedsiębiorczości
2.5. Cel operacyjny Rozwój gospodarczej współpracy z Ukrainą Wykorzystanie przygranicznego położenia, małego ruchu granicznego i procesu stowarzyszenia Ukrainą z UE do rozwoju kooperacji i inicjatyw gospodarczych
3. Cel strategiczny
Rozwój kapitału ludzkiego i społecznego
3.1. Cel operacyjny Poprawa infrastruktury społecznej
3.2. Cel operacyjny Poprawa jakości kształcenia dzieci i młodzieży Wzrost jakości kształcenia dzieci i młodzieży
3.3. Cel operacyjny Poprawa jakości kompetencji mieszkańców gminy Wzrost kompetencji mieszkańców gminy
3.4. Cel operacyjny Poprawa kondycji zdrowotnej mieszkańców gminy Wsparcie usług sektora medycznego poprzez upowszechnianie profilaktyki
3.5. Cel operacyjny Poprawa jakości zarządzania gminą Lepsze rządzenie poprzez poprawę stanu bezpieczeństwa publicznego, sprawną administrację oraz wspieranie rozwoju organizacji pozarządowych
Źródło: opracowanie własne.
Rozumienie użytych w sformułowaniu celów strategicznych pojęć zgodne jest z ich definicją,
wykorzystaną przez Paula Ekinsa w modelu czterech kapitałów. Zgodnie z nim kapitał
naturalny obejmuje zasoby naturalne; kapitał gospodarczy zasoby, służące do produkcji innych
dóbr i usług (np. infrastrukturę); kapitał ludzki zdrowie, dobrobyt i potencjał produkcyjny
poszczególnych ludzi, a kapitał społeczny zasoby społecznego zaufania i zorganizowania, które
umożliwiają współdziałanie1.
1 G.Gorzelak, A.Płoszaj, M.Smętkowski, Ocena strategii rozwoju regionu – wykorzystanie modelu czterech kapitałów na przykładzie województwa lubuskiego, Studia Regionalne i Lokalne Nr 3(25)/2006, s. 67
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
38
Odczytując zaprezentowane zestawienie celów należy pamiętać, że poszczególne cele
strategiczne są od siebie zależne, a cele operacyjne wymienione jako te, które przyczyniają się
do osiągnięcia jednego celu strategicznego, wpływają często w nie mniejszym stopniu na
zdobycie celów pozostałych.
Przyjęte cele stanowić będą podstawę opracowania szczegółowych planów zadań do realizacji.
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
39
4. Powiązanie Strategii Rozwoju Gminy Sawin z dokumentami
strategicznymi szczebla krajowego, wojewódzkiego i powiatowego
4.1. Strategia Rozwoju Gminy Sawin a Strategia Rozwoju Kraju Wskazanie na powiązanie celów strategicznych i operacyjnych Aktualizacji Strategii Rozwoju
Gminy Sawin na lata 2015-2020 ze Strategią Rozwoju Kraju 2020 zawiera Tabela 17.
Tabela 17. Powiązanie celów strategicznych i operacyjnych Gminy Sawin z obszarami strategicznymi i celami Strategii Rozwoju Kraju 2020.
Cele strategiczne i operacyjne Gminy Sawin Obszary strategiczne i cele Strategii
Rozwoju Kraju 2020
Cel strategiczny 1. Rozwój kapitału
naturalnego
Obszar strategiczny II.
Konkurencyjna gospodarka.
Cel operacyjny 1.1. Wykorzystanie kapitału naturalnego dla rozwoju gospodarki
Cel II.2. Wzrost wydajności gospodarki
Cel operacyjny 1.2. Dbałość o zachowanie środowiska naturalnego
Cel II.6. Bezpieczeństwo energetyczne i
środowisko
Cel operacyjny 1.3. Wykorzystanie zasobów naturalnych dla stworzenia konkurencyjnego rolnictwa ekologicznego wraz z logistyką przetwórstwa rolno-spożywczego i dystrybucji towarów
Cel II.2.3.Zwiększenie konkurencyjności i
modernizacja sektora rolno-spożywczego
Cel strategiczny 2. Rozwój kapitału gospodarczego
Obszar strategiczny II.
Konkurencyjna gospodarka.
Cel operacyjny 2.1. Poprawa infrastruktury komunikacyjnej
Cel II.7. Zwiększenie efektywności
transportu
Cel operacyjny 2.2. Poprawa infrastruktury technicznej
Cel III.2. Zapewnienie dostępu i
określonych standardów usług
publicznych
Cel operacyjny 2.3. Poprawa infrastruktury cyfrowej
Cel II.5. Zwiększenie wykorzystania
technologii cyfrowych
Cel operacyjny 2.4. Wspieranie małej i średniej
przedsiębiorczości
Cel II.3. Zwiększenie innowacyjności
gospodarki
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
40
Cel operacyjny 2.5. Rozwój gospodarczej współpracy z Ukrainą
Cel II.1.4. Rozwój eksportu towarów i
usług
Cel strategiczny 3. Rozwój kapitału ludzkiego i społecznego
Obszar strategiczny II.
Konkurencyjna gospodarka i
Obszar strategiczny III. Spójność
społeczna i terytorialna
Cel operacyjny 3.1. Poprawa infrastruktury społecznej
Cel III.3. Wzmocnienie mechanizmów
terytorialnego równoważenia rozwoju
oraz integracja przestrzenna dla
rozwijania i pełnego wykorzystania
potencjałów
Cel operacyjny 3.2. Poprawa jakości kształcenia dzieci i młodzieży
Cel III.2. Zapewnienie dostępu i
określonych standardów usług
publicznych
Cel operacyjny 3.3. Poprawa jakości kompetencji mieszkańców gminy
Cel III.1. Integracja społeczna
Cel operacyjny 3.4. Poprawa kondycji
zdrowotnej mieszkańców gminy
Cel III.2. Zapewnienie dostępu i
określonych standardów usług
publicznych
Cel operacyjny 3.5. Poprawa jakości
zarządzania gminą
Cel III.1. Integracja społeczna
Źródło: opracowanie własne.
Przeprowadzona powyżej analiza porównawcza wskazuje na zgodność celów Aktualizacji
Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020 z obszarami strategicznymi i celami Strategii
Rozwoju Kraju 2020.
4.2. Strategia Rozwoju Gminy Sawin a Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego
Wskazanie na powiązanie celów strategicznych i operacyjnych Aktualizacji Strategii Rozwoju
Gminy Sawin na lata 2015-2020 ze Strategią Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-
2020 zawiera Tabela 18.
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
41
Tabela 18. Powiązanie celów strategicznych i operacyjnych Gminy Sawin z celami strategicznymi i operacyjnymi Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020.
Cele strategiczne i operacyjne Gminy
Sawin
Cele strategiczne i cele operacyjne Strategii
Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata
2014-2020
Cel strategiczny 1. Rozwój kapitału
naturalnego
Cel strategiczny 2 - Restrukturyzacja
rolnictwa oraz rozwój obszarów
wiejskich;
Cel strategiczny 4 - Funkcjonalna,
przestrzenna, społeczna i kulturowa
integracja regionu
Cel operacyjny 1.1. Dbałość o zachowanie środowiska naturalnego
Cel operacyjny 4.5. Racjonalne i efektywne
wykorzystywanie zasobów przyrody dla
potrzeb gospodarczych i rekreacyjnych, przy
zachowaniu i ochronie walorów środowiska
przyrodniczego.
Cel operacyjny 1.2. Wykorzystanie kapitału naturalnego dla rozwoju gospodarki
Cel operacyjny 2.4. Wspieranie
przedsiębiorczości na wsi i tworzenia
pozarolniczych miejsc pracy na obszarach
wiejskich
Cel operacyjny 1.3. Wykorzystanie zasobów naturalnych dla stworzenia konkurencyjnego rolnictwa ekologicznego wraz z logistyką przetwórstwa rolno-spożywczego i dystrybucji towarów
Cel operacyjny 2.1. Poprawa warunków dla
wzrostu konkurencyjności i towarowości
gospodarstw
Cel operacyjny 2.2. Rozwój przetwórstwa
rolno-spożywczego
Cel strategiczny 2. Rozwój kapitału gospodarczego
Cel strategiczny 2 - Restrukturyzacja
rolnictwa oraz rozwój obszarów
wiejskich
Cel strategiczny 3 - Selektywne
zwiększanie potencjału wiedzy,
kwalifikacji, zaawansowania
technologicznego, przedsiębiorczości i
innowacyjności regionu
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
42
Cel strategiczny 4 - Funkcjonalna,
przestrzenna, społeczna i kulturowa
integracja regionu
Cel operacyjny 2.1. Poprawa infrastruktury komunikacyjnej
Cel operacyjny 4.1. Poprawa wewnętrznego
skomunikowania regionu
Cel operacyjny 2.2. Poprawa infrastruktury technicznej
Cel operacyjny 2.5. Wyposażanie obszarów
wiejskich w infrastrukturę transportową,
komunalną i energetyczną
Cel operacyjny 2.3. Poprawa
infrastruktury cyfrowej
Cel operacyjny 3.6. Rozwój społeczeństwa
informacyjnego
Cel operacyjny 2.4. Wspieranie małej i
średniej przedsiębiorczości
Cel operacyjny 3.3. Stworzenie systemu
wsparcia naukowego, eksperckiego i
wdrożeniowego na rzecz rozwoju wybranych
sektorów gospodarki
Cel operacyjny 2.5. Rozwój gospodarczej współpracy z Ukrainą Wykorzystanie przygranicznego położenia,
małego ruchu granicznego i procesu
stowarzyszenia Ukrainą z UE do rozwoju
kooperacji i inicjatyw gospodarczych
Cel operacyjny 4.4. Przełamywanie
niekorzystnych efektów przygranicznego
położenia regionu.
Cel strategiczny 3. Rozwój kapitału ludzkiego i społecznego
Cel strategiczny 2 - Restrukturyzacja
rolnictwa oraz rozwój obszarów
wiejskich
Cel strategiczny 3 - Selektywne
zwiększanie potencjału wiedzy,
kwalifikacji, zaawansowania
technologicznego, przedsiębiorczości i
innowacyjności regionu
Cel operacyjny 3.1. Poprawa infrastruktury społecznej
Cel operacyjny 2.4. Wspieranie
przedsiębiorczości na wsi i tworzenia
pozarolniczych miejsc pracy na obszarach
wiejskich
Cel operacyjny 3.2. Poprawa jakości
kształcenia dzieci i młodzieży
Cel operacyjny 4.2. Wspieranie włączenia
społecznego
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
43
Cel operacyjny 3.3. Poprawa jakości kompetencji mieszkańców gminy
Cel operacyjny 4.2. Wspieranie włączenia
społecznego
Cel operacyjny 3.4. Poprawa kondycji zdrowotnej mieszkańców gminy
Cel operacyjny 4.2. Wspieranie włączenia
społecznego
Cel operacyjny 3.5. Poprawa jakości zarządzania gminą
Cel operacyjny 4.3. Wzmacnianie społecznej
tożsamości regionalnej i rozwijanie więzi
współpracy wewnątrzregionalnej
Źródło: opracowanie własne.
Przeprowadzona powyżej analiza porównawcza wskazuje na zgodność celów Aktualizacji
Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020 z celami Strategii Rozwoju Województwa
Lubelskiego na lata 2014-2020.
4.3. Strategia Rozwoju Gminy Sawin a Strategia Rozwoju Powiatu Chełmskiego Wskazanie na powiązanie celów strategicznych i operacyjnych Aktualizacji Strategii Rozwoju
Gminy Sawin na lata 2015-2020 z Aktualizacją Strategii Rozwoju Powiatu Chełmskiego na lata
2015-2020 zawiera Tabela 19.
Tabela 19. Powiązanie celów strategicznych i operacyjnych Gminy Sawin z celami strategicznymi i operacyjnymi Aktualizacji Strategii Rozwoju Powiatu Chełmskiego na lata 2015-2020.
Cele strategiczne i operacyjne Gminy
Sawin
Cele strategiczne i cele operacyjne Aktualizacji
Strategii Rozwoju Powiatu Chełmskiego na lata
2015-2020
Cel strategiczny 1. Rozwój
kapitału naturalnego
Cel strategiczny 1 - Zrównoważone
wykorzystanie istniejących zasobów dla
rozwoju społeczno-gospodarczego
Cel operacyjny 1.1. Dbałość o
zachowanie środowiska naturalnego
Cel operacyjny 1.2. Ochrona środowiska w zgodzie
z potrzebami życiowymi człowieka
Cel operacyjny 1.2. Wykorzystanie kapitału naturalnego dla rozwoju gospodarki
Cel operacyjny 1.1. Gospodarcze wykorzystanie
istniejących zasobów naturalnych
Cel operacyjny 1.3. Wykorzystanie zasobów naturalnych dla stworzenia konkurencyjnego rolnictwa ekologicznego wraz z logistyką
Cel operacyjny 1.3. Rozwój rolnictwa towarowego
i ekologicznego wraz z organizacją rynku
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
44
przetwórstwa rolno-spożywczego i dystrybucji towarów
dystrybucji produktów oraz przetwórstwa rolno-
spożywczego
Cel strategiczny 2. Rozwój
kapitału gospodarczego
Cel strategiczny 2 - Zwiększenie
konkurencyjności i innowacyjności
lokalnej gospodarki połączone ze
wzrostem zatrudnienia
Cel strategiczny 3 - Wzrost poziomu
zatrudnienia i jakości życia mieszkańców
powiatu
Cel operacyjny 2.1. Poprawa infrastruktury komunikacyjnej
Cel operacyjny 2.1. Rozwój infrastruktury liniowej
i punktowej służącej poprawie dostępności
transportowej i atrakcyjności inwestycyjnej
Cel operacyjny 2.2. Poprawa infrastruktury technicznej
Cel operacyjny 2.1. Rozwój infrastruktury liniowej
i punktowej służącej poprawie dostępności
transportowej i atrakcyjności inwestycyjnej
Cel operacyjny 2.3. Poprawa
infrastruktury cyfrowej
Cel operacyjny 3.3. Rozwój społeczeństwa
informacyjnego
Cel operacyjny 2.4. Wspieranie małej
i średniej przedsiębiorczości
Cel operacyjny 2.2. Promowanie i wspieranie
innowacyjności m.in. poprzez programy
szkoleniowo-doradcze, system ulg w opłatach
publicznych, utworzenie funduszu poręczeniowo-
kredytowego, powoływanie inkubatorów
przedsiębiorczości, parków technologicznych i
klastrów
Cel operacyjny 2.5. Rozwój gospodarczej współpracy z Ukrainą
Cel operacyjny 2.3. Wykorzystanie
przygranicznego położenia, małego ruchu
granicznego i procesu stowarzyszenia Ukrainą z
UE do rozwoju kooperacji i inicjatyw
gospodarczych
Cel strategiczny 3. Rozwój
kapitału ludzkiego i
społecznego
Cel strategiczny 3 - Wzrost poziomu
zatrudnienia i jakości życia mieszkańców
powiatu
Cel strategiczny 4 - Podnoszenie
kompetencji i zdolności do kooperacji
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
45
mieszkańców oraz ograniczenie
wykluczenia cywilizacyjnego
Cel operacyjny 3.1. Poprawa infrastruktury społecznej
Cel operacyjny 3.2. Rozbudowa infrastruktury
sportowo-rekreacyjnej i turystycznej służącej
zwiększeniu zatrudnienia w sektorze usług
Cel operacyjny 3.2. Poprawa jakości
kształcenia dzieci i młodzieży
Cel operacyjny 4.1. Stałe podnoszenie poziomu
wykształcenia i wiedzy mieszkańców oraz
dostosowywanie oferty edukacyjnej do potrzeb
rynku pracy
Cel operacyjny 3.3. Poprawa jakości kompetencji mieszkańców gminy
Cel operacyjny 4.3. Przeciwdziałanie wykluczeniu
cywilizacyjnemu w zakresie społecznym,
kulturalnym, edukacyjnym, informatycznym,
komunikacyjnym, technicznym.
Cel operacyjny 3.4. Poprawa kondycji zdrowotnej mieszkańców gminy
Cel operacyjny 4.2. Poprawa stanu zdrowia
mieszkańców i jakości świadczonych usług w
publicznej służbie zdrowia
Cel operacyjny 3.5. Poprawa jakości zarządzania gminą
Cel operacyjny 4.4. Poprawa stanu
bezpieczeństwa publicznego, jakości rządzenia
oraz wspieranie rozwoju organizacji
pozarządowych
Źródło: opracowanie własne.
Przeprowadzona powyżej analiza porównawcza wskazuje na zgodność celów Aktualizacji
Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020 z celami Aktualizacji Strategii Rozwoju
Powiatu Chełmskiego na lata 2015-2020.
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
46
5. System monitorowania i oceny realizacji wskaźników osiągania celów
Strategii Skuteczna realizacja Aktualizacji Strategii Rozwoju Gminy Sawin wymaga systematycznej
kontroli. Taki stały monitoring będzie oparty na konkretnych wskaźnikach liczbowych,
przypisanych do każdego celu strategicznego i operacyjnego.
Wykaz wskaźników ze wskazaniem przypisanego do niego celu strategicznego lub
operacyjnego przedstawia Tabela 20. Pozwolą one zobiektywizować ocenę osiągniętych
efektów. Wartość wskaźników świadczyć będzie o stopniu zrealizowania założonych celów w
Aktualizacji Strategii Rozwoju Gminy Sawin. Częstotliwość przeprowadzanych analiz zależeć
będzie od decyzji władz gminnych. Najczęściej przyjmuje się za zasadne badanie wskaźników
raz do roku. Nie zaleca się czynienia tego rzadziej niż dwa razy w okresie obowiązywania
dokumentu strategicznego, tj. w połowie tego czasu (np. w 2017 r.) i na koniec.
W daleko idących przypadkach wnioski z monitoringu mogą prowadzić do konieczności
przeprowadzenia kolejnej aktualizacji założeń strategicznych.
Tabela 20. Zestawienie wskaźników osiągania poszczególnych celów strategicznych i operacyjnych.
Cele strategiczne i operacyjne Gminy Sawin Wskaźniki osiągania celów
Cel strategiczny 1. Rozwój kapitału
naturalnego
Podmioty gospodarki narodowej
wpisane do rejestru REGON
Cel operacyjny 1.1. Dbałość o zachowanie
środowiska naturalnego
Odsetek mieszkańców obsługiwanych
przez oczyszczalnie
Cel operacyjny 1.2. Wykorzystanie kapitału naturalnego dla rozwoju gospodarki
Dochody własne do budżetu gminy na 1
mieszkańca
Cel operacyjny 1.3. Wykorzystanie zasobów naturalnych dla stworzenia konkurencyjnego rolnictwa ekologicznego wraz z logistyką przetwórstwa rolno-spożywczego i dystrybucji towarów
Jednostki wpisane do rejestru REGON wg
sekcji PKD 2007 Sekcja A - Rolnictwo,
leśnictwo, łowiectwo i rybactwo
Cel strategiczny 2. Rozwój kapitału
gospodarczego
Udział liczby pracujących w
ogólnej liczbie mieszkańców w
wieku produkcyjnym
Cel operacyjny 2.1. Poprawa infrastruktury komunikacyjnej
Udział wydatków z budżetu Gminy na
drogi publiczne w wydatkach ogółem
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
47
Cel operacyjny 2.2. Poprawa infrastruktury technicznej
Odsetek mieszkańców korzystających z
instalacji wodociągowej, kanalizacji i z
gazu - w % ogółu ludności
Cel operacyjny 2.3. Poprawa infrastruktury
cyfrowej
Udział wydatków z budżetu Gminy w
dziale „Informatyka”
Cel operacyjny 2.4. Wspieranie małej i
średniej przedsiębiorczości
Środki z Unii Europejskiej na
finansowanie programów i projektów
unijnych, pozyskane przez Gminę w
przeliczeniu na 1 mieszkańca - ogółem
Cel operacyjny 2.5. Rozwój gospodarczej współpracy z Ukrainą
Liczba projektów realizowanych w
ramach współpracy międzynarodowej
Cel strategiczny 3. Rozwój kapitału
ludzkiego i społecznego
Liczba osób biorących udział w
projektach realizowanych na
terenie gminy
Cel operacyjny 3.1. Poprawa infrastruktury społecznej
Liczba wybudowanych i
zmodernizowanych obiektów
infrastruktury społecznej (szt.)
Cel operacyjny 3.2. Poprawa jakości kształcenia dzieci i młodzieży
Poziom oceny uzyskiwanej przez uczniów
z testów kompetencyjnych po trzeciej
klasie, po ukończeniu szkoły
podstawowej, na koniec nauki w
gimnazjum
Cel operacyjny 3.3. Poprawa jakości kompetencji mieszkańców gminy
Liczba osób nowozatrudnionych (także
samozatrudnienie)
Cel operacyjny 3.4. Poprawa kondycji zdrowotnej mieszkańców gminy
Podstawowa opieka zdrowotna – liczba
udzielonych porad
Cel operacyjny 3.5. Poprawa jakości zarządzania gminą
Czas załatwiania spraw mieszkańców i
inwestorów w urzędzie gminy
Źródło: opracowanie własne.
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
48
Spis tabel i rysunków Tabela 1. Struktura ludności Gminy Sawin w latach 2007-2013 z podziałem na wiek w %. ................ 9
Tabela 2. Porównanie wskaźnika przedsiębiorczości (liczba podmiotów gospodarczych na 1 tys.
mieszkańców) w Gminie Sawin z gminami sąsiednimi i powiatem chełmskim według stanu na
koniec roku 2013. ................................................................................................................................. 12
Tabela 3. Uczniowie objęci nauczaniem przedszkolnym w Gminie Sawin w latach 2007-2012. ....... 12
Tabela 4. Uczniowie objęci nauczaniem podstawowym i gimnazjalnym w Gminie Sawin w latach
2007-2012. ............................................................................................................................................ 13
Tabela 5. Porównanie wskaźnika liczby uczniów przypadających na 1 komputer z dostępem do
Internetu w szkołach podstawowych i w gimnazjach w Gminie Sawin, gminach sąsiednich i w
powiecie chełmskim według stanu na koniec 2012 roku. ................................................................... 13
Tabela 6. Porównanie korzystania z porad podstawowej opieki zdrowotnej w przeliczeniu na 1 tys.
mieszkańców w 2013 roku w Gminie Sawin, w gminach sąsiednich i w powiecie chełmskim. ......... 15
Tabela 7. Liczba bezpośrednich połączeń w dobie publicznym transportem zbiorowym z
miejscowości Sawin we wszystkich dostępnych kierunkach według stanu na koniec czerwca 2014
roku. ...................................................................................................................................................... 16
Tabela 8. Różnica między dochodami a wydatkami budżetu Gminy Sawin w latach 2007-2012 w
PLN. ....................................................................................................................................................... 20
Tabela 9. Sieć drogowa na terenie Gminy Sawin z podziałem na kategorie. ..................................... 23
Tabela 10. Porównanie korzystających z instalacji wodociągowej, kanalizacyjnej i gazowej w Gminie
Sawin, w powiecie chełmskim, województwie lubelskim i w Polsce w 2012 roku w %. ................... 24
Tabela 11. Odpowiedzi na pytanie o mocne strony Gminy Sawin...................................................... 26
Tabela 12. Odpowiedzi na pytanie o słabe strony Gminy Sawin. ....................................................... 27
Tabela 13. Odpowiedzi na pytanie o to co zagraża rozwojowi Gminy Sawin. ................................... 28
Tabela 14. Odpowiedzi na pytanie o to jakie szanse należy wykorzystać dla rozwoju Gminy Sawin.
............................................................................................................................................................... 28
Tabela 15. Analiza SWOT dla Gminy Sawin. ........................................................................................ 32
Tabela 16. Cele strategiczne i cele operacyjne rozwoju Gminy Sawin do 2020 roku. ........................ 36
Tabela 17. Powiązanie celów strategicznych i operacyjnych Gminy Sawin z obszarami
strategicznymi i celami Strategii Rozwoju Kraju 2020. ........................................................................ 39
Tabela 18. Powiązanie celów strategicznych i operacyjnych Gminy Sawin z celami strategicznymi i
operacyjnymi Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020. .............................. 41
Tabela 19. Powiązanie celów strategicznych i operacyjnych Gminy Sawin z celami strategicznymi i
operacyjnymi Aktualizacji Strategii Rozwoju Powiatu Chełmskiego na lata 2015-2020. .................. 43
Tabela 20. Zestawienie wskaźników osiągania poszczególnych celów strategicznych i operacyjnych.
............................................................................................................................................................... 46
Rysunek 1. Położenie Gminy Sawin na tle mapy administracyjnej województwa lubelskiego. .......... 7
Rysunek 2. Liczba ludności w Gminie Sawin w latach 2007-2013. ........................................................ 8
Rysunek 3. Urodzenia żywe i zgony na 1 tys. mieszkańców Gminy Sawin w latach 2007-2013. ......... 8
Rysunek 4. Saldo migracji na pobyt stały w Gminie Sawin w latach 2007-2013. ................................. 9
Rysunek 5. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Gminie Sawin w latach 2007-2013. .............. 10
Rysunek 6. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Gminie Sawin według płci w latach 2007-2013.
............................................................................................................................................................... 10
Rysunek 7. Podmioty gospodarcze wpisane do rejestru REGON w Gminie Sawin w latach 2007-2013
z zaznaczoną linią trendu...................................................................................................................... 11
Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Sawin na lata 2015-2020
49
Rysunek 8. Struktura własnościowa przedsiębiorstw wpisanych do rejestru REGON w Gminie Sawin
w 2013 roku. ......................................................................................................................................... 11
Rysunek 9. Liczba porad w ramach podstawowej opieki zdrowotnej udzielonych na terenie Gminy
Sawin w latach 2007-2013. ................................................................................................................... 14
Rysunek 10. Obszar objęty małym ruchem granicznym między Polską i Ukrainą z zaznaczonym
terenem Gminy Sawin oraz przejściami granicznymi. ......................................................................... 17
Rysunek 11. Mały ruch graniczny oraz wydatki poniesione w Polsce przez cudzoziemców
przekraczających granicę polsko-ukraińską w latach 2009-2013. ....................................................... 18
Rysunek 12. Delimitacja obszarów oddziaływania granicy na podstawie odległości od granicy
miejsca dokonania zakupów przez Polaków i cudzoziemców przekraczających zewnętrzną granicę
Unii Europejskiej na terenie Polski w IV kwartale 2013 roku. ............................................................ 18
Rysunek 13. Dochody budżetu Gminy Sawin w latach 2007-2012 w PLN wraz z zaznaczoną linią
trendu. ................................................................................................................................................... 19
Rysunek 14. Wydatki budżetu Gminy Sawin w latach 2007-2012 w PLN wraz z zaznaczoną linią
trendu. ................................................................................................................................................... 19
Rysunek 15. Struktura wydatków z budżetu Gminy Sawin według działów w 2012 roku w %. ........ 20
Rysunek 16. Udział mieszkańców Gminy Sawin korzystających z sieci wodociągowej, kanalizacyjnej
i gazowej w ogólnej liczbie mieszkańców w latach 2007-2012 w %. .................................................. 24
Rysunek 17. Struktura ankietowanych pod względem wieku. ........................................................... 25
Rysunek 18. Struktura ankietowanych pod względem wykształcenia. .............................................. 25
Rysunek 19. Uzyskane odpowiedzi na pytanie o najpilniejsze problemy do rozwiązania w skali od 1
do 5. ....................................................................................................................................................... 29
Rysunek 20. Wieloaspektowy test satysfakcji z obsługi przez pracowników Urzędu Gminy Sawin. 30
Rysunek 21. Wieloaspektowy test satysfakcji z obsługi przez pracowników Urzędu Gminy Sawin. 31
Rysunek 22. Wizja i misja rozwoju Gminy Sawin w perspektywie do roku 2020............................... 35
Rysunek 23. Powiązanie wizji i misji rozwoju Gminy Sawin z celami strategicznymi i celami
operacyjnymi. ....................................................................................................................................... 36
Top Related