Źródła historyczne

Opracowała Helena Tomaszewska

ŹRÓDŁA HISTORYCZNE

Źródło historyczne – jest to każdy ślad działalności człowieka, zarówno materialny jak i niematerialny, który służy do rekonstruowania przeszłości.

PODZIAŁ ŹRODEŁ HISTORYCZNYCH

ŹRÓDŁA PISANE

AKTOWE(NORMATYWNE)

OPISOWE(REALYCJNO - NARRACYJNE)

KONSTYTUCJA

STATUT

KODEKS

DEKRET

PAKT

TRAKTAT

KRONIKA

ROCZNIK

BIOGRAFIA

EPISTOLOGRAFIA

HAGIOGRAFIA

MIRACULA

USTAWA

ROZPORZĄDZENIE

PRZYWILEJ

MANIFEST

UNIWERSAŁ

EDYKT MARTYROLOGIA

RELACJE

WSPOMNIENIA

GESTA

PAMIĘTNIK

PUBLICYSTYKA

PODZIAŁ ŹRODEŁ HISTORYCZNYCH

ŹRÓDŁA NIEPISANE

IKONOGRAFICZNE SYMBOLICZNE MATERIALNE

OBRAZY

RYCINY

RYSUNKI

KARYKATURY

MAPY

DIAGRAMY

KARTODIAGRAMY

DANE STATYSTYCZNE

BROŃ

STROJE

NARZĘDZIA

CERAMIKA

BIŻUTERIAFOTOGRAFIE

ETAPY BADANIA ŹRÓDŁA

Etap 1 - Zapoznanie się z epoką, z której pochodzi źródło.

Etap 2 – Ocena przydatności źródła oraz jego wiarygodności.

Etap 3 – Analiza źródła 0dtworzenie szczegółowych faktów na podstawie źródła.

Etap 4 – Synteza źródła –wyjaśnienie odtworzonych faktów i zjawisk.

FAŁSZOWANIE HISTORII

Fałszowanie historii to „poprawianiem historii” w imię wyższych idei. Przykłady:• Zawyżanie bądź zaniżanie danych statystycznych• Dopisywanie bądź wykreślanie części tekstu pisanego• Przerabianie fotografii • Antydatowanie dokumentów, by zmienić datę ich powstania• Tendencyjne (jednostronne) ukazywanie rzeczywistości np. w filmach.

Fragmenty źródeł pisanych zaczerpnięto z Arkusza I Matura 2007

Zdjęcia źródeł niepisanych zaczerpnięto ze stronBritish Museum

Jan, z łaski bożej król Anglii, pan Irlandii, książę Normandii, Akwitanii, hrabia andegaweński, arcybiskupom, biskupom, opatom, hrabiom, baronom, wszystkim […] wiernym swoim pozdrowienie […].

39. Żaden wolny człowiek nie ma być pojmany ani uwięziony, albo wyrzucony z posiadłości, […] ani wygnany lub innym sposobem pognębiony; i ani na niego nie wyruszymy, ani nikogo innego przeciw niemu nie wyślemy, jak tylko na podstawie legalnego wyroku równych jemu, albo na podstawie prawa ziemskiego […].Źródło: Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 10, Warszawa 1959, s. 3-4

ŹRÓDŁA PISANE

[…] Przeto My Kazimierz […] postanowiliśmy w mieście naszym Krakowie, wyznaczyć miejsce, na którym by szkoła powszechna w każdym dozwolonym wydziale kwitnęła, a dla przyszłości na wieczne czasy tym pismem jej istnienie zapewnić chcemy. Niechże więc tam będzie nauk przemożnych perła, aby wydawała męże, dojrzałością rady znakomite, ozdobą cnót świetne, i w różnych umiejętnościach biegłe […]. Wszystkim […] przyrzekamy, niżej wypisane artykuły […], nienaruszone strzec i zachować, a w szczególności rektorom […], doktorom, mistrzom, scholarom, którzy by […] do wzmiankowanego miasta przybyli.Źródło: Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 9, Warszawa 1960, s. 39 – 40

ŹRÓDŁA PISANE

Cesarz Henryk […] przesłał Bolesławowi wprzód poselstwo

w te słowa: Niegodnym jest cesarza […] wkraczać zbrojnie

do kraju wroga, a zwłaszcza swego wasala, zanim się z nim nie

porozumie […]. Dlatego winieneś […] przyjąć z powrotem

brata swego, oddając mu połowę królestwa, a mnie płacić

rocznie 300 grzywien trybutu […]. Bolesław odpowiedział:

[…] Do przyjęcia […] buntownika lub do podzielenia się z nim

niepodzielnym królestwem nie zmusi mnie przemoc żadnej

[obcej] władzy […]. Zatem bacz, komu grozisz: jeśli zaczniesz

wojnę, znajdziesz ją!

ŹRÓDŁA PISANE

Źródło: Gall Anonim, Kronika polska, Wrocław 2003, s. 128-129

ŹRÓDŁA IKONOGRAFICZNE - FRESKI

OBRAZY

RYCINY

KARYKATURY

ŹRÓDŁA SYMBOLICZNE – ŹRÓDŁA STATYSTYCZNE

MAPY – ŹRÓDŁA KARTOGRAFICZNE

PLANY I SCHEMATY

ŹRÓDŁA MATERIALNE

BUDOWLE – ARHITEKTURA. ŹRÓDŁA MATERIALNE

BUDOWLE – ARHITEKTURA. ŹRÓDŁA MATERIALNE