Złota polska dekadaPo kryzysie czy przed kryzysem?

Konferencja SHEWarszawa, 13 maja 2010

Prof. dr hab. Krzysztof RybińskiSzkoła Główna Handlowa

Email: rybinski@rybinski.euBlog: www.rybinski.eu

Rybinski.eu 2

Rybinski.eu

Ważne globalne trendy

3

Rybinski.eu

Demografia i finanse publiczne

4

Rybinski.eu 5

Niedawny szczyt Unii Europejskiej

Rybinski.eu

Silny wzrost zadłużenia krajów UE po kryzysie finansowym (% PKB) …

6Źródło: European Commission Spring 2009 macroeconomic forecast

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Rybinski.eu

Koszty starzenia się społ. między 2010 a 2060 rokiem dramatycznie wzrosną, Polska wyjątkiem (%PKB)

7Źródło: European Commission Long term debt sustainability report 2009

Pola

nd

Est

onia

Latv

iaIt

aly

Denm

ark

France

Sw

eden

Port

ugal

Bulg

ari

aA

ust

ria

Hungary

EU

27

Unit

ed K

ingdom

Germ

any

Slo

vaki

aFi

nla

nd

Lith

uania

Cze

ch R

epublic

Belg

ium

Spain

Rom

ania

Irela

nd

Malt

aN

eth

erl

ands

Cyp

rus

Slo

venia

Gre

ece

Luxe

mburg

-5

0

5

10

15

20

Rybinski.eu

Prowadząc do eksplozji długu publicznego

8

Niem

cy

Fran

cja

Grecja

Polsk

a

Unia

Euro

pejsk

a0

200

400

600

800

1000

Dług publiczny (%PKB)

2008201020302060

Rybinski.eu

Zamiast pozytywnego myślenia …

9

Rybinski.eu

… mamy odwrót od idei Schumana

10

Fiskalnych grzeszników trzebawyrzucić ze strefyeuro

Rybinski.eu

Jaka perspektywa w 2020 roku?

11

Rybinski.eu

Jeszcze nigdy nie było tak tłoczno

12

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

1100

1200

1300

1400

1500

1600

1700

1800

1900

2000

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10Ludność Ziemi (mld)

Rybinski.eu

Świat w 1 roku n.e. = 100 mln

13

Rybinski.eu

Świat w 1800 roku = 100 mln

14

Rybinski.eu

Świat w 1950 roku = 100 mln

15

Rybinski.eu

Świat w 2000 roku = 100 mln

16

Rybinski.eu

Świat w 2050 roku = 100 mln

17

DRAMATYCZNE SKUTKI DLA KLIMATU, POPYTU NA SUROWCE ENERGETYCZNE I STYLU ŻYCIA

Rybinski.eu

Energia i klimat

18

Rybinski.eu

Nawet gdyby w 2030 r. Stany Zjednoczone i Unia Europejska zredukowały emisję CO2 do zera, to nie zrekompensowałoby to wzrostu emisji CO2 w pozostałych częściach świata, wynikającego głównie ze wzrostu wykorzystania węgla.

Źródło: World Energy Outlook 2008, Międzynarodowa Agencja Energii 2008.

Emisja CO2 (w mld ton)

Chiny + Indie

Chiny + Indie

Reszta świata

Reszta świataUSA

USA

Unia Europejska

Unia Europejska

0

10

20

30

40

2006 2030

Wyzwania polityki klimatycznej

Rybinski.eu

Czy kochamy nasze dzieci i wnuki?

Rybinski.eu

Przejazd samochodem odległości 20-40 km

10-20 godzin działania klimatyzacji w domu

Kupno dwóch koszulek (ale do sklepu idziemy na piechotę)

Dwa posiłki dziennie (300g mięsa, 200g frytek i woda z kranu)

Co Państwo wybiorą?

Rybinski.eu

Rewolucja klimatyczna trzy razy szybsza od przemysłowej

Źródło: MGI „The carbon productivity challenge: Curbing climate change and sustaining economic growth”, czeriwec 2008.

Wzrost wydajności pracy w USA w latach 1830-1955

Wymagany wzrostwydajności polityki klimatu 2008-2050

Rybinski.eu

Silny wzrost popytu na energię do roku 2030

23

Źródło: US DoE Annual Energy Outlook 2010, Early Release

Rybinski.eu

… głównie na brudną energię …

24

Źródło: World Energy Outlook 2009, Międzynarodowa Agencja Energii 2009.

Rybinski.eu

… oczekiwany wzrost cen

25Źródło: World Energy Outlook 2009, Międzynarodowa Agencja Energii 2009.

Rybinski.eu

Czy nadchodzą wojny surowcowe?

26

CHINY

Gigantyczny surowcowy kalmar-wampir

Rybinski.eu 27

Planowane ropociągi

Rybinski.eu 28

Planowane gazociągi

Rybinski.eu 29

Operacje zagraniczne CNPC

Rybinski.eu 30

Początek ery turbulencji

3-5%

1-3%

Wielkie uspokojenie

Era turbulencji

Starzejący się świat

Inspiracja: książka „testament” Alana Greenspana

Rybinski.eu

Polskie uwarunkowania złotej dekady

31

Rybinski.eu

W nadchodzących dekadach struktura wiekowa populacji w Polsce ulegnie drastycznym zmianom

Źródło: Carone G. (red.), The economic impact of ageing populations in the EU25 Member States, European Commission Economic Paper, nr 236, Grudzień 2005; World Population Prospects, Organizacja Narodów Zjednoczonych, 2009.

Struktura wiekowa populacji w Polsce w 2004 i 2050 r.

32

38.5 mln 32.5 mln

Rybinski.eu

Polska żółwiem Europy? Zmierzch Niemiec?

Źródło: Komisja Europejska, Komitet Polityki Gospodarczej, 2009

Prognozowane potencjalne tempo wzrostu gospodarek europejskich

Rybinski.eu

Polska jako zaścianek technologiczny

34Źródło: Ernst & Young, Strategia regionu morza bałtyckiego, 2008, na zlecenie UKIE

Rybinski.eu

Regulacje otoczenia biznesu – miejsce w rankingach

35

2009 Frazer2010 Doing Business

Polska 74 72Czechy 54 74

Słowacja 26 42Węgry 38 47

Malezja 66 23Peru 41 56

Afryka Południowa 57 34

Rybinski.eu

Regulacje otoczenia biznesu – przykład zacofania

36

Uruchomienie biznesu (liczba dni)

Uruchomienie biznesu koszt, %

PKB na głowę

2004 2010 2004 2010

Polska 31 32 20,3 15,3

Czechy 88 15 11,7 9,2

Słowacja 98 16 10,2 2,0

Węgry 65 4 64,3 8,0

Malezja 31 11 27,1 11,9

Peru 100 41 24,9 24,5

Afryka Południowa 38 22 8,7 5,9

Rybinski.eu

Szybki wzrost pomimo kultury deficytów, przeregulowania i niskiej jakości prawa

37Źródło: Eurostat. Global Insight

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010P

-8.0

-6.0

-4.0

-2.0

0.0

2.0

4.0

6.0

8.0

Dynamika PKB (w %r/r)

Saldo SFP (w % PKB)

Rybinski.eu

Silny wzrost popytu na energię elektryczną w Polsce

38Źródło: Prezentacja zarządu PGE dla inwestorów, 16 marca 2010

Rybinski.eu

Tylko na krótko przerwany na skutek spowolnienia gospodarczego

39Źródło: Prezentacja zarządu PGE dla inwestorów, 16 marca 2010

Rybinski.eu

Zbliża się okres black-outów?

40Źródło: Prezentacja zarządu PGE dla inwestorów, 16 marca 2010

Rybinski.eu

Paradoks Tuska

• Nawet jak zrobimy wszystkie potrzebne reformy o które apelują ekonomiści, i gospodarka ruszy z kopyta …

• … to za 3 lata wyhamuje nas brak prądu

• Jeszcze jest czas na działania, choć niewiele

41

Rybinski.eu

Łatwe rezerwy wzrostu

• Tworzenie i dostęp do danych i wiedzy na zasadzie dobra wspólnego (otworzyć GUS)

• Przykład technologii web2.0: depozytariusz wiedzy

• Przepływ informacji - dlaczego C.I.A. „pozwoliło” na zamach 11 września 2001

42

Rybinski.eu

Co powinna robić Polska żeby odnieść sukces?

• Zarządzanie strategicznymi szansami i ryzykami zamiast „bieżączki”

• Regulacyjny „plan Balcerowicza” (od MG do MK)• Zarządzanie wiedzą, e-administracja, reformy II generacji• Aktywna i mądra polityka demograficzna zamiast

becikowego placebo• Skuteczna polityka energetyczna i klimatyczna

43