Zjawisko przeciążenia pracą w opiniach lekarzy

Zjawisko przeciążenia Zjawisko przeciążenia pracą w opiniach pracą w opiniach lekarzylekarzy

Ewa Kasperek-GolimowskaEwa Kasperek-GolimowskaAgata WoźniakAgata Woźniak

Zakład Promocji Zdrowia i Zakład Promocji Zdrowia i PsychoterapiiPsychoterapiiWSE UAM PoznańWSE UAM Poznań

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

WprowadzenieWprowadzenie

Zawód lekarza należy do grupy zawodów społeczno-Zawód lekarza należy do grupy zawodów społeczno-usługowych. Osoby wykonujące ten rodzaj profesji usługowych. Osoby wykonujące ten rodzaj profesji narażone są na działanie specyficznych czynników narażone są na działanie specyficznych czynników obciążających i doświadczanie syndromu wypalenia obciążających i doświadczanie syndromu wypalenia zawodowegozawodowego

Przygotowanie kadr medycznych do radzenia sobie ze Przygotowanie kadr medycznych do radzenia sobie ze stresem zawodowym i jego skutkami jest ważne w celu stresem zawodowym i jego skutkami jest ważne w celu utrzymania zdrowia samych lekarzy, ale także ze względu utrzymania zdrowia samych lekarzy, ale także ze względu na dobro pacjentana dobro pacjenta

Opinie lekarzy na temat ich pracy, czynników Opinie lekarzy na temat ich pracy, czynników

obciążających, a także sposobów pokonywania trudności obciążających, a także sposobów pokonywania trudności mogą być źródłem informacji o tym, jaki rodzaj wiedzy i mogą być źródłem informacji o tym, jaki rodzaj wiedzy i umiejętności psychospołecznych jest im potrzebny dla umiejętności psychospołecznych jest im potrzebny dla lepszego (zdrowszego) funkcjonowania zawodowego oraz lepszego (zdrowszego) funkcjonowania zawodowego oraz jakie zasoby związane z ich pracą należy umacniać i jakie zasoby związane z ich pracą należy umacniać i rozwijać rozwijać


Pytania badawczePytania badawcze

Czy lekarze czują się przeciążeni pracą Czy lekarze czują się przeciążeni pracą zawodową, a jeżeli tak, to jakie zawodową, a jeżeli tak, to jakie czynniki związane z pracą spostrzegają czynniki związane z pracą spostrzegają jako szczególnie obciążające?jako szczególnie obciążające?

Czy lekarze posiadają, a jeżeli tak, to Czy lekarze posiadają, a jeżeli tak, to jakie, zasoby chroniące ich przed jakie, zasoby chroniące ich przed przeciążeniem lub niwelujące jego przeciążeniem lub niwelujące jego skutki?skutki?


Opis grupy badawczejOpis grupy badawczej

Płeć badanych

Mężczyźni 45%

Kobiety 55%

Staż pracy

Lata

10%

0-2 3-10 11-20 pow.21

%46%

22% 22%


Opis grupy badawczejOpis grupy badawczej

73% badanych podejmuje dodatkową pracę w przychodniach i gabinetach prywatnych

77% pracuje na terenie dużego miasta Specjalizacje: chirurgia, urologia, kardiologia,

pediatria, ginekologia, choroby wewnętrzne

Podstawowe miejsce pracy

Szpital 84%

Przychodnia 16%


Przeciążenie pracą wśród Przeciążenie pracą wśród lekarzylekarzy

75% lekarzy ma poczucie 75% lekarzy ma poczucie zmęczenia i przeciążenia pracązmęczenia i przeciążenia pracą

52%52% uważa, że z upływem lat ono uważa, że z upływem lat ono rośnierośnie

48%48% twierdzi, że utrzymuje się na tym twierdzi, że utrzymuje się na tym samym poziomiesamym poziomie

Nikt nie ma poczucia, że malejeNikt nie ma poczucia, że maleje

48% badanych przewiduje, że 48% badanych przewiduje, że praca w kolejnych latach będzie praca w kolejnych latach będzie ich jeszcze bardziej obciążaćich jeszcze bardziej obciążać


Złe warunki pracyZłe warunki pracy78% lekarzy twierdzi, że obciążają 78% lekarzy twierdzi, że obciążają ich nieodpowiednie warunki pracy ich nieodpowiednie warunki pracy

Niewystarczający dostęp do środkówkoniecznych do prawidłowego leczenia 68%

Zbyt liczne obowiązki formalne53%

Złe warunki lokalowe 50%

Zbyt duża liczba pacjentów41%

Narażanie własne-go życia i zdrowia 24%

Przekazywanienegatywnych informacji 34%Obcowanie z cierpie-niem i bólem 30%


Ponoszenie strat Ponoszenie strat związanych z pracązwiązanych z pracą

65% badanych twierdzi, że wykonując 65% badanych twierdzi, że wykonując zawód lekarza często ponosi straty zawód lekarza często ponosi straty osobiste osobiste

Lekarze mówią:Lekarze mówią: o poświęcaniu prywatnego czasu na o poświęcaniu prywatnego czasu na

dodatkowe wizyty w szpitaludodatkowe wizyty w szpitalu o braku regularnego trybu życiao braku regularnego trybu życia o zmęczeniu ciągłym czuwaniem i byciem o zmęczeniu ciągłym czuwaniem i byciem

dyspozycyjnymdyspozycyjnym


Nadmierne wymagania Nadmierne wymagania związane z rolą zawodowązwiązane z rolą zawodową

„Lekarz musi zrobić wszystko, by pacjent byłzdrowy” 68%

„Musi zrobić wszystko, byzyskać szacunek pacjenta” 65%

„Musi znać odpowiedzi nawszystkie pytania” 55%

„Nie może popełnićbłędu” 50%

Lekarze uważają, że ich rola zawodowa związanaLekarze uważają, że ich rola zawodowa związanajest z określonymi wymaganiami, którym należy sprostać:jest z określonymi wymaganiami, którym należy sprostać:

„Powinien być lubianyprzez wszystkichpacjentów”

34%

Badani twierdzą, że wymagania roli wiążą się z dużą odpowiedzialnością, większą niż w innych zawodach. Jest to ich zdaniem bardzo obciążające.


Nadmierne oczekiwania Nadmierne oczekiwania innychinnych

94% lekarzy twierdzi:„Opinia społeczna przypisuje mi całkowitą

odpowiedzialność za stan pacjenta i efekty leczenia”

„Lekarz według pacjentów powinien znaćodpowiedzi na wszystkie pytania,

nawet na te, na które nie ma odpowiedzi”„Od lekarza oczekuje się cudów”

Większość badanych sądzi, że oczekiwania innych są nadmierne i często

nieracjonalne. Ich zdaniem fakt ten w znacznym stopniu

zakłóca pracę.


Brak autonomii w pracyBrak autonomii w pracy

35% badanych ma poczucie obciążenia z 35% badanych ma poczucie obciążenia z powodu braku autonomii i powodu braku autonomii i samodzielności w pracysamodzielności w pracy

„„w medycynie panuje system feudalny”w medycynie panuje system feudalny”

„„szef lub koledzy czują się urażeni gdy podejmujęszef lub koledzy czują się urażeni gdy podejmuję

próbę samodzielnego działania”próbę samodzielnego działania”

„„zbyt duża hierarchizacja”zbyt duża hierarchizacja”

„„młody lekarz jest tylko maszyną –inicjatywa nie jestmłody lekarz jest tylko maszyną –inicjatywa nie jest

mile widziana”mile widziana”


Inne źródła obciążeńInne źródła obciążeń

Doświadczanie negatywnych skutków

stresu w pracy Złe samopoczucie psychiczne (66%) Złe samopoczucie fizyczne (7%)

Brak możliwości odreagowania stresu

(„brak sił”, „brak czasu”, brak

skutecznych metod”)

(65%)

Lekarze przyznają, że nie stosują żadnych psychologicznych technik radzenia sobie ze stresem.


Jako pozytywne strony swojej pracy lekarze Jako pozytywne strony swojej pracy lekarze wymieniają:wymieniają:

możliwość doświadczania satysfakcji i sukcesu z leczenie możliwość doświadczania satysfakcji i sukcesu z leczenie pacjenta pacjenta (76%)(76%)

doświadczanie uznania ze strony innych ludzi doświadczanie uznania ze strony innych ludzi (61%)(61%) uzyskiwanie wsparcia, w niektórych sytuacjach trudnych, uzyskiwanie wsparcia, w niektórych sytuacjach trudnych,

ze strony kolegów ze strony kolegów (47%).(47%).

Źródła pozytywnych Źródła pozytywnych doświadczeń w pracy - doświadczeń w pracy -

zasobyzasobyMimo, że lekarze uznają swój zawód za bardzo Mimo, że lekarze uznają swój zawód za bardzo

wyczerpujący i wypowiadają się negatywnie o wielu wyczerpujący i wypowiadają się negatywnie o wielu obszarach swojej pracy, to potrafią wskazać także jej obszarach swojej pracy, to potrafią wskazać także jej

pozytywne aspekty. pozytywne aspekty.

60% badanych wierzy w sens swojej pracy 60% badanych wierzy w sens swojej pracy i chce ją nadal wykonywać.i chce ją nadal wykonywać.


WnioskiWnioski

Lekarze twierdzą, że są zmęczeni i przeciążeni pracąLekarze twierdzą, że są zmęczeni i przeciążeni pracą

Głównym źródłem obciążeń są, ich zdaniem, nieodpowiednie Głównym źródłem obciążeń są, ich zdaniem, nieodpowiednie warunki pracy, konieczność poświęcania życia osobistego dla dobra warunki pracy, konieczność poświęcania życia osobistego dla dobra pacjentów ,nadmierna odpowiedzialność, a także zbyt duże pacjentów ,nadmierna odpowiedzialność, a także zbyt duże oczekiwania ze strony pacjentów i ich rodzin. Niektórym osobom oczekiwania ze strony pacjentów i ich rodzin. Niektórym osobom przeszkadza także brak autonomiiprzeszkadza także brak autonomii

Lekarze odczuwają negatywne skutki stresu doświadczanego w Lekarze odczuwają negatywne skutki stresu doświadczanego w

pracy. Uważają, że wpływa on negatywnie na ich zdrowie i pracy. Uważają, że wpływa on negatywnie na ich zdrowie i efektywność działania, ale nie widzą możliwości zmiany tej sytuacjiefektywność działania, ale nie widzą możliwości zmiany tej sytuacji

Pomimo poczucia przeciążenia, badani dostrzegają pozytywne Pomimo poczucia przeciążenia, badani dostrzegają pozytywne strony swojej profesji. W pokonywaniu trudności pomaga im strony swojej profesji. W pokonywaniu trudności pomaga im zadowolenie i satysfakcja z leczenia pacjentów, wiara w sens swoich zadowolenie i satysfakcja z leczenia pacjentów, wiara w sens swoich działań. Ważne jest również to, że w niektórych sytuacjach działań. Ważne jest również to, że w niektórych sytuacjach (zwłaszcza w przypadku konfliktów z pacjentami), mogą liczyć na (zwłaszcza w przypadku konfliktów z pacjentami), mogą liczyć na wsparcie współpracowników. wsparcie współpracowników.


PostulatyPostulaty

Stresu w pracy nie da się wyeliminować, ale łatwiej sobie z nim Stresu w pracy nie da się wyeliminować, ale łatwiej sobie z nim poradzić, gdy osoba spostrzega swoje środowisko pracy jako poradzić, gdy osoba spostrzega swoje środowisko pracy jako wspierające, doświadcza w miejscu pracy pozytywnych zdarzeń wspierające, doświadcza w miejscu pracy pozytywnych zdarzeń (uznania, sukcesu), ma poczucie, że może wpływać na swoja karierę (uznania, sukcesu), ma poczucie, że może wpływać na swoja karierę zawodową, stosuje techniki radzenia sobie ze stresem. zawodową, stosuje techniki radzenia sobie ze stresem.

Z punktu widzenia szkolenia kadr medycznych ważne Z punktu widzenia szkolenia kadr medycznych ważne byłoby zatem:byłoby zatem:

Rozwijanie i wzmacnianie zasobów oraz wskazanie na role Rozwijanie i wzmacnianie zasobów oraz wskazanie na role pozytywnych przekonań w podejściu do wykonywanej pracypozytywnych przekonań w podejściu do wykonywanej pracy

Wyposażenie w wiedzę i techniki radzenia sobie ze stresem, a Wyposażenie w wiedzę i techniki radzenia sobie ze stresem, a zwłaszcza wskazanie konkretnych sposobów ich wykorzystaniazwłaszcza wskazanie konkretnych sposobów ich wykorzystania w radzeniu sobie ze stresem w pracyw radzeniu sobie ze stresem w pracy

Uświadomienie lekarzom znaczenia racjonalnych przekonań wobec Uświadomienie lekarzom znaczenia racjonalnych przekonań wobec samych siebie i wyzwań związanych z ich rolą zawodową oraz samych siebie i wyzwań związanych z ich rolą zawodową oraz ćwiczenie umiejętności przeformułowywania nieracjonalnych ćwiczenie umiejętności przeformułowywania nieracjonalnych oczekiwań (także płynących od innych osób). oczekiwań (także płynących od innych osób).


Doctors' opinions Doctors' opinions on on excessive workloadexcessive workload

bybyEwa Kasperek-GolimowskaEwa Kasperek-Golimowska

Agata WoźniakAgata Woźniak

The Department of Health Promotion and PsychotherapyThe Department of Health Promotion and PsychotherapyAdam Mickiewicz University - PoznańAdam Mickiewicz University - Poznań


Zjawisko przeciążenia pracą w opiniach lekarzy

Documents

Transcript of Zjawisko przeciążenia pracą w opiniach lekarzy