ZIEMIA W UKŁADZIE SŁONECZNYM

TEST SKŁADA SIĘ Z 16 ZADAŃ, NA JEGO ROZWIĄZANIE MASZ 90 MINUT.

Powodzenia

1. Poniżej przedstawiono informacje dotyczące jednej doby roku. (0-6p.)

wsch. 7.21

zach. 15.28

LISTOPAD 2013334 dzień roku

30sobota

Na podstawie zamieszczonej obokkartki z kalendarza zawierającejinformacje o kolejnej dobie roku2013, odpowiedz na zamieszczoneponiżej pytania.

a. Oblicz długość dnia i nocy tej doby.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

b. Określ, jak zmieni się długość kolejnych kilku dni i nocy, podaj przyczyny tych zmian.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

c. Ustal i wpisz następujące informacje:

Na następnej kartce z kalendarza będzie data - ……………………………………………………………………

Do końca roku pozostało dni - ………………………………………………………………………………………………

Aktualna astronomiczna pora roku - ………………………………………………………………………………………

Słońce góruje zenitalnie w tym dniu między równikiem a zwrotnikiem - ………………………………..

d. Gdybyś wybierał się na imieniny Medarda w 2016 roku, czy mógłbyś przyjść 29 lutego? Odpowiedź uzasadnij.

......................................................................................................................

...............................

……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

e. Podany na kartce z kalendarza czas wschodu i zachodu Słońca określony jest wg obowiązującego czasu strefowego południka 15°E.

Określ, jak muszą być położone miejscowości w Polsce, aby miały ten sam czas wschodu i zachodu Słońca.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

2. Na rysunku zaznaczono miasta Hangczou i Nowy Orlean, na jego podstawie podaj:

(0-3p)

a) jaki jest dzień tygodnia w Nowym Orleanie ……………………………………………..

b) godzina czasu miejscowego w Hangczou ………………………………………………….

Obliczenia: ……………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

3.Na podstawie mapy zamieszczonej powyżej, uzupełnij zdania,wybierając poprawną odpowiedź: (0-2p.)

1. W punkcie A/ B/ C/ D dzień trwa najdłużej 22 czerwca .

2. W punkcie A/ B/ C/ D wysokość Słońca nad horyzontem w ciągu roku jest największa .

3. W punkcie A/ B/ C/ D Słońce wschodzi najwcześniej .

4. W punkcie A/ B/ C/ D dzień trwa najdłużej 22 grudnia .

4.Uzupełnij tekst aby powstała logiczna całość . (0-3p.)

Podstawowy czas na całej kuli ziemskiej to czas .......................................Ustalony dla

południka ...... º. Każda strefa czasowa rozciąga .........º na wschód izachód od południka

środkowego danej strefy, co łącznie daje ......... º. Czas ustalony napodstawie górowania

Słońca nazywamy czasem ........................................ . Ziemię podzielonona .......... strefy

czasowe. Czas strefowy obowiązujący w Polsce latem nosinazwę .................................

Zimą przechodzimy na czas ............................. .

5. Zaznacz rycinę przedstawiającą pozorną wędrówkę Słońca nad horyzontem w Warszawie w pierwszym dniu lata. (0-1p.)

rys.1 rys.2 rys. 3 rys.4

6. Na podstawie tekstu rozpoznaj o jakim następstwie i o jakimruchu Ziemi traktuje tekst. (0-4p.)

1. W Wigilię, Adrianna mieszkająca w Gdańsku (54˚N, 18˚E) wróciła o zmroku tj. o 16.00 z treningu. Tata, geolog, będący na delegacji w

Kapsztadzie(34˚S, 18˚E), zadzwonił złożyć jej życzenia około 21.00. Powiedział, że za oknem widać wspaniały zachód słońca.

Następstwo: ............................................................................................................

Jakiego ruchu Ziemi? .............................................................................................

2. Dwóch legendarnych podróżników kapitan Nemo i baron Münchhausen wyruszyło na wyprawę do samego środka Ziemi. Nemo ruszył z równika, a Münchhausen z bieguna. Mieli do dyspozycji wehikuły o tej samej maksymalnej prędkości. Münchhausen dotarł pierwszy.

Następstwo: ............................................................................................................

Jakiego ruchu Ziemi? .............................................................................................

3. Mieszkasz w Polsce, a kolega w Wellington stolicy Nowej Zelandii. Ty wyjechałeś opalać się nad morze, a on w tym czasie ma ferie i napisał Ci. Że codziennie jeździ na sankach.

Następstwo: ............................................................................................................

Jakiego ruchu Ziemi? .............................................................................................

4. Eskimosi zmuszeni są do chodzenia w grubych foczych futrach, a Pigmeje nie zakładają nawet kurteczki?

Następstwo: ..........................................................................................................

Jakiego ruchu Ziemi? .............................................................................................

7. Wpisz obok zdania prawdziwego literę - P, a obok fałszywego – literę F. (0-2p.)

Najdalej wysuniętym na południe punktem Ameryki Południowej jest Przyl. Horn (56˚S), gdzie górowanie Słońca obserwuje się po południowej stronie nieba. ………………..

Promienie Słońca padające pod kątem 90˚ „przesuwają się” w zależności od pory roku na północ i południe od równika. …………………………..

Obserwator stojący na przylądku zależnie od pory roku widzi górujące Słońce po północnej lub południowej stronie nieba . ……………………………

Obserwator stojący na przylądku niezależnie od pory roku widzi górujące Słońce zawsze po tej samej stronie nieba . ………………….

8. Oblicz długość geograficzną miejscowości, w której czas miejscowy jest późniejszy od czasu środkowoeuropejskiego (UT+1) o 6 godzin 20 minut. (0-2p.)

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

9. Korzystając z mapy stref czasowych oblicz i podaj, która godzina czasu strefowego jest w Pekinie, gdy w Warszawie jest 24.00 według czasu urzędowego zimowego. (0-2p.)

Miejsce na obliczenia: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Odpowiedź: …………………………………………………………………………………………………………………………………………

10. Wyjaśnij, w jaki sposób obliczono spłaszczenie Ziemi przy biegunach poprzez wybranie właściwych odpowiedzi. Następnie dokonaj obliczeń i podaj ile ono wynosi. (0-2p.)

Różnica między promieniem A / B a promieniem A / B, czyli C/ D/ E/ F minus C/ D/ E/ F równa się ………………………….. A) biegunowym B) równikowym C) 6371 km D) 6357 km E) 6392km F) 6378 km

11. Na mapach poniżej symbolami X, Y, Z oznaczono najwyżejpołożone punkty kontynentów. Wpisz ich nazwy obok właściwychsymboli zamieszczonych poniżej a następnie przyporządkuj imodpowiednią wysokość bezwzględną. (0–2 p.)

X - …………………………………… Y -…………………………………………… Z -…………………………………………

Mapa nr 1 Mapa nr 2

A) 6194 m n.p.m B)6960 m n.p.m C) 4807 m n.p.m D) 2228m n.p.m

12. Uzupełnij informacje dotyczące rekordów fizycznogeograficznych Australii poprzez przyporządkowanie im poprawnych nazwy (A-H) zamieszczonych poniżej. (0–3 p.)

a) najwyższy szczyt – . . . . . b) największe jezioro – . . . . .

c) największy system rzeczny – . . . . . . d) „największy kamień świata” –

. . . . . .

A) G. Strzeleckiego B) G. Kościuszki C) Eyre

D) Torrens

E) Murray F) Darling G) Ayres Rock

(Uluru) H) Kimberley

13.Podkreśl poprawne zakończenie zdań. Następnie zaznacz wybrany obiekt na mapie, przyporządkowując cyfrze odpowiednią literę.

(0-2p.)

Największym jeziorem w Europie jest…. a) Ładoga. b) Onega. c)Pejpus. d) Saimaa.

Najdłuższą rzeką Europy jest… a) Dunaj b) Dniepr. c) Ural. d) Wołga.

14. Podaj nazwy obiektów geograficznych, których dotyczą poniższe opisy. Następnie zaznacz te obiekty na mapie konturowejprzypisanymi im literami. (0–4p.)

A) Najwyższe góry świata. ….………………………………………………………………………..

B) Największe jezioro świata. ………………..……......................................................

C) Największy półwysep świata ..............................................................................

D) Najgłębsze jezioro świata. ……..……….………......................................................

E) Najwyżej położona wyżyna świata. ……………………….....................................................

F) Najgłębsza depresja na Ziemi. ……………….............................................................

15. Przedstaw ustawienie Słońca, Ziemi i Księżyca tak aby przedstawiały zaćmienie Słońca.

(0-1p.) …………………… → …………………… → …………………

(0-1p.)

16. Wymień największą planetę Układu Słonecznego - …………………………………………..

KARTA ODPOWIEDZI

Nrzad.

Poprawna odpowiedź Lp Kryteria przyznawania punktów

1 a) Dzień 15.28 – 7.21= 8.07 Noc 24.00 – 8.07= 15.53

b) Dzień się będzie skracał, a noc będzie się wydłużać.

Przyczyny: Ruch obiegowy Ziemi, nachylenie osi Ziemi

c) Kolejno: 1.12., 365-334= 31, jesień, Koziorożca

d) Tak, bo wtedy będzie rok przestępny

e) W tej samej strefie lub 7˚30ʾ (7˚5) na wschód i zachód od południka 15˚

0-6 1p. za poprawne obliczenia

1p. za poprawną odpowiedź

1p. za dwie poprawne odpowiedzi

2p.za cztery poprawne odpowiedzi

1p. za poprawną odpowiedź

1p. za poprawą odpowiedź

2 a) Wtorek

b) 11.00 (180˚ – 120˚)+(180˚ – 90˚)= 60˚ +90˚ = 150˚15˚- 1 godzina 150˚- 10 godzin21.00 – 10 = 11.00

0-3 1p. za podanie prawidłowego dnia

1p. za podanie godziny

1p. za poprawne obliczenia

3 Kolejno: B, D, C, D 0-2 1p. za dwie poprawne odpowiedzi

2p.za cztery poprawne odpowiedzi

4 W kolejności: uniwersalny; 0˚; 7˚30ʾ (7,5˚); 15˚, miejscowym (słonecznym), 24, wschodnioeuropejski (UT+2), środkowoeuropejski (UT+1)

0-3 1p. za 4 poprawnie uzupełnione luki2p. za 6

3p. za wszystkie5 Rys. 3 0-1 1p. za zaznaczenie

właściwego rysunku

6 1. Następstwo: różna długość dni i nocyw ciągu rokuRuch: obiegowy

2. Następstwo: spłaszczenie Ziemi przybiegunachRuch: obrotowy

3. Następstwo: pory rokuRuch: obiegowy

4. Następstwo: różny kąt padania promieni słonecznych lub astronomiczna wysokość SłońcaRuch: obiegowy

0-4 Po 1p. za każdą poprawną odpowiedź (jako poprawną odpowiedź uważa się podanie następstwa oraz nazwę ruchu)

7Kolejno: F, P, F, P

0-2 1p. za dwie poprawne odpowiedzi

2p.za wszystkie odpowiedzi

8 1˚- 4 min; 20 : 4= 5˚1h - 15˚; 6 × 15˚= 90˚90˚+5˚= 95˚Środkowy południk 15˚Epóźniejszy 15˚+ 95˚= 110˚; 110˚E

0-2 1p. za prawidłowe obliczenie różnicy długości geograficznej

1p. za prawidłowe określenie długościgeograficznej

9 UT+1 = 24; czas dla WarszawyUT = 24 -1 = 23UT = 23UT+8; czas dla PekinuUT+8= 23 + 8 = 3131 - 24 = 7; w Pekinie jest 7.00 dnia następnego

0-2 1p. za poprawne obliczenia

1p. za podanie samej odpowiedzi na podstawie mapy

10Kolejno: B, A, F, D, 21 km

0-2 1p. za prawidłowe wyjaśnienie1p. za obliczenie

spłaszczenia

11X – McKinley aY - Aconcagua bZ - Kościuszki d

0-2 1p. za dwie poprawne odpowiedzi (jako poprawną odpowiedź uznajemy podanie nazwy i wysokości)2p. za wszystkie odpowiedzi

12a – B; b – C; c – E, F; d - G

0-3 1p. za dwie poprawne odpowiedzi2p.za trzy poprawne odpowiedzi3p. za wszystkie

13 1) a 1; 2) d 4

0-2 Po 1p. za prawidłową odpowiedź i przyporządkowanie.

14

A) Najwyższe góry świata - Himalaje

B) Największe jezioro świata – M. Kaspijskie

C) Największy półwysep świata - Arabski

D) Najgłębsze jezioro świata - Bajkał

E) Najwyżej położona wyżyna świata - Tybet

F) Najgłębsza depresja na Ziemi – M. Martwe

0-4 2p. za poprawne podanie odpowiedzi (w tym 1p. za trzy, 2p. za wszystkie)

2p za odpowiedniezaznaczenie obiektów geograficznych na mapie( w tym 1p. za trzyprawidłowe przyporządkowania, 2p. za wszystkie)

15Ziemia Księżyc Słońce

0-1 1p. za prawidłowe ułożenie ciał

Słońce Księżyc Ziemia niebieskich

16 Jowisz 0-1 1p. za podanie poprawnej odpowiedzi

Łączna ilość punktów 40

Mapa do zadania 14.