Zespół Szkół im. ks. dra Jana Zwierza w Ropczycach - II … · 2013. 10. 25. · Ograniczaj...

II Międzyszkolny

Turniej Wiedzy o Zdrowiu

„Psychospołeczna rola jedzenia

w życiu człowieka”

29 kwietnia 2009

JEŚĆ ZDROWIEJ

WIEDZIEĆ WIĘCEJ

ŻYĆ DŁUŻEJ !

Zdrowe żywienie

Większość ludzi zdaje sobie sprawę z tego, że dieta ma

bezpośredni wpływ na zdrowie. Jednak wielu z nich sądzi,

że utrzymywanie zasad zdrowego żywienia jest trudne

i czasochłonne. Sytuacji wcale nie ułatwia ilość diet jakie są

dostępne, a każda z nich wydaje się być „tą jedyną”.

Na szczęście dzięki zachowaniu ogólnych zasad żywienia

można się dobrze i zdrowo odżywiać.

10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA

Zasada 1Należy spożywać produkty z różnych grupżywności (dbać o urozmaicenie posiłków)

W skład produktów spożywczych wchodzą niezbędne składniki odżywcze zawarte w różnych ilościach i proporcjach. Nie ma produktu żywnościowego, który dostarczałby wszystkich składników pokarmowych w odpowiednich ilościach. Aby nie dopuścić do powstania niedoborów należy w codziennym jadłospisie uwzględnić produkty ze wszystkich grup: produkty zbożowe, warzywa i owoce, mleko i jego przetwory, produkty dostarczające pełnowartościowego białka. Zasada urozmaicenia powinna dotyczyć wszystkich posiłków.


Zasada 2Kontroluj masę ciała

(dbaj o zachowanie należnej masy ciała)

Nadwaga i otyłość to nie tylko problem

estetyczny, ale choroba, będąca przyczyną

innych chorób takich jak: cukrzyca, nadciśnienie

tętnicze, choroby układu krążenia i wiele innych.


Zasada 3Produkty zbożowe powinny być głównym

źródłem energii

Produkty te dostarczają węglowodanów złożonych,

błonnika pokarmowego oraz białka roślinnego. Z witamin

zawierają przede wszystkim witaminy z grupy B oraz

witaminę E. Dostarczają również składników

mineralnych takich jak: żelazo, miedź, magnez, cynk

oraz potas i fosfor.


Zasada 4Mleko i produkty mleczne powinny być

stałym elementem codziennej diety

Mleko i przetwory mleczne są nie tylko głównymźródłem wapnia w diecie, ale dostarczają równieżbiałka o wysokiej wartości biologicznej oraz witaminz grupy B, a także A i D. Produkty te są również źródłem składników mineralnych takichjak magnez, potas i cynk.


Zasada 5Mięso spożywaj z umiarem, zastępuj je

rybami i roślinami strączkowymi.

Mięso jest dobrym źródłem pełnowartościowego białka,a także witamin z grupy B, szczególnie B1, B12, PP orazłatwo przyswajalnego żelaza. Należy wybierać chude gatunki mięs, a także zastępowaćje roślinami strączkowymi i rybami (zaleca sięspożywanie 2-3 porcji po 150g tygodniowo). Zarówno rośliny strączkowe jak i ryby oraz jaja sądobrym źródłem pełnowartościowego białka.


Zasada 6

Spożywaj codziennie warzywa i owoce

Warzywa i owoce powinny wchodzić w skład

codziennej diety, gdyż są źródłem cennych witamin,

zwłaszcza witaminy C oraz β - karotenu. Dostarczają

także kwasu foliowego. Zawierają znaczne ilości

składników mineralnych takich jak: wapń, potas,

magnez, sód.


Zasada 7Ograniczaj spożycie tłuszczów, zwłaszcza

zwierzęcych

Tradycyjna polska dieta obfituje w tłuszcze. Zaleca sięobniżenie spożycia tłuszczów ogółem poniżej 30% dziennegozapotrzebowania na energię. Należy pamiętać, iż tłuszcz jest najbardziej kalorycznymskładnikiem pokarmowym - 1g tłuszczu dostarcza 9 kcal, a białka czy węglowodanów 4 kcal.


Zasada 8Unikaj cukru i słodyczy

Cukier nie dostarcza żadnych niezbędnych składników odżywczych, jest natomiast źródłem "pustych" kalorii.

Nadmierne spożycie cukrów prostych może w konsekwencjiprowadzić do otyłości. Produkty te odgrywają także dużą rolę w powstawaniu próchnicy zębów.


Zasada 9

Ograniczaj spożycie soli

Sód zawarty w soli odgrywa ważną rolę w procesach

metabolicznych zachodzących w organizmie. Jednak jego zbyt

wysoki poziom w diecie może przyczyniać się do wzrostu

ciśnienia tętniczego krwi.

Dzienne spożycie soli nie powinno przekraczać 5 - 6g (1 płaska

łyżeczka do herbaty). Aktualny poziom spożycia soli w Polsce

jest trzykrotnie wyższy od zalecanego. Należy zrezygnować

z dosalania potraw, a także ograniczyć dodatek soli w czasie ich

przygotowywania.


Zasada 10Unikaj alkoholu

Alkohol jest produktem bardzo kalorycznym, nie zawierażadnych niezbędnych składników pokarmowych, a u osób z podwyższonym stężeniem triglicerydów sprzyja ich dalszemuwzrostowi. Stosowany w nadmiarze podnosi także ciśnienie krwi. Należy pamiętać, że częste spożywanie umiarkowanych nawetilości może prowadzić do uzależnienia

PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA

II Międzyszkolny




29 kwietnia 2009

„Czy prowadzisz zdrowy styl życia?”

WynikiANKIETY

przeprowadzonejw Zespole Szkół im. ks. dra Jana Zwierza

w Ropczycach w grupie 530 uczniów

klas I, II i III technikum, liceum profilowanego

i zasadniczej szkoły zawodowej

II Międzyszkolny




29 kwietnia 2009

Choroby

dietozależne

schorzenia dotyczące narządów i tkanek wchodzących w skład układu krążenia, a w szczególności serca, tętnic i żył, dlatego często są też nazywane chorobami układu sercowo-naczyniowego.

Choroby układu krążenia

Do chorób układu krążenia zalicza się:miażdżycęchorobę niedokrwienną serca nadciśnienie tętniczezaburzenia rytmu i przewodzenia choroby mięśnia sercowego niewydolność serca nadciśnienie tętniczechoroby aorty i naczyń obwodowych udar mózguchoroby mikrokrążenia

Na wzrost ryzyka chorób układu krążenia mają wpływnastępujące czynniki żywieniowe:

nadmierne spożycie tłuszczu całkowitego, a zwłaszczakwasów tłuszczowych nasyconych

niedostateczne spożycie witamin antyoksydacyjnych,

tj. witaminy C, witaminy E i ß-karotenu

nadmierne spożycie produktów zawierających cholesterol

nadmierne spożycie soli kuchennej

niedostateczne spożycie potasu, magnezu i wapnia

Choroby układu krążenia

Cukrzyca

to grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią wynikającą z defektu wydzielania lub działania insuliny. Przewlekła hiperglikemia wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów, szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych.

Rodzaje cukrzycy:

•Typu 1•Typu 2•Cukrzyca ciężarnych•Inne rodzaje cukrzyc

Cukrzyca typu 1

• Nazywana jest cukrzycą ludzi młodych ponieważ najczęściej rozwija się u osób przed 20 rokiem życia

• wymaga przestrzegania zaleceń żywieniowych i substytucyjnego podawania insuliny do końca życia

• Skraca życie średnio o 15 lat

• Jest insulinozależna

Cukrzyca typu 2

• nazywana jest cukrzycą dorosłych

• występuje w 90% przypadków wszystkich zachorowań na cukrzycę

• skraca życie o średnio 4 – 6 lat

• jest insulinoniezależna,

• jest chorobą społeczną,

• ma charakter przewlekły,

• wywołuje wiele powikłań (uszkodzenia wzroku i nerek, choroby serca, udar mózgu),

• jest wykrywana średnio po 8 latach od momentu zachorowania,

• może wynikać z otyłości i niezdrowego trybu życia,

Cukrzyca ciążowa

• występuje w przebiegu 2 - 8% ciąż

• u 30 – 50% kobiet po upływie 10 – 20 lat zamienia się ona w cukrzycę typu 2

jest spowodowana zaburzeniem gospodarki hormonalnej organizmu podczas ciąży.

to choroba kości charakteryzująca się ubytkiem masy kostnej izmniejszeniem jej gęstości. Słabość kośćca zwiększa ryzykozłamań, szczególnie :

- nadgarstka,- kręgosłupa,- szyjki kości udowej.

Powoduje również bóle, spadek wagi oraz zniekształceniesylwetki.

Osteoporoza

niedostateczne spożycie wapnia,

niska podaż witaminy D3

nadmierna podaż fosforu

nadmierne spożycie alkoholu, kawy,

nadmiar białka zwierzęcego,

mała aktywność fizyczna,

palenie papierosów

niektóre leki i schorzenia przewlekłe

Czynniki sprzyjające osteoporozie:

Badania wykazują, że aż 30-40% przypadków raka u mężczyzn i aż 60% raka u kobiet ma związek z żywieniem.

Na rozwój nowotworów może mieć wpływ dietazawierająca przede wszystkim:

Nowotwory

• duże ilości produktów wędzonych i solonych (rak przełyku i żołądka)

• duże ilości tłuszczu całkowitego oraz tłuszczu nasyconego (rak jelita grubego, prostaty i sutka)

• nieznaczne ilości błonnika pokarmowego (rak jelit, a zwłaszcza jelita grubego)

Niedostateczna zawartość żelaza w pożywieniu może wykazywać niekorzystny wpływ na czynności mózgu.

Młodzi ludzie z niedokrwistością spowodowaną niedoboremżelaza:

• gorzej się uczą,• mają rozchwianą uwagę,• mają obniżoną sprawność i koordynację psychoruchową.

Wegetarianie, zwłaszcza niespożywający produktów pochodzenia zwierzęcego, stanowią grupę osób o zwiększonym ryzyku występowania niedokrwistości.

Niedokrwistość żywieniowa niedoboru żelaza

Czynniki żywieniowe wpływające na niedokrwistośćżywieniową z niedoboru żelaza to:

niedostateczne spożycie mięsa i owoców.

Należy pamiętać, że jedynie produkty pochodzenia zwierzęcego (mięso, ryby, drób, produkty z krwią) zawierają żelazo hemowe i łatwo przyswajalne.

Niedokrwistość żywieniowa niedoboru żelaza

To rozkład tkanki zębowej z powstawaniem ubytków.

Przyczynia się do utraty i uszkodzenia zębów przede

wszystkim u dzieci i młodzieży.

Badania epidemiologiczne wykazały, że odsetek osób w wieku

35-44 lat z zachowanym pełnym uzębieniem nie przekracza

3%.

Czynnikami żywieniowymi mającymi wpływ na powstawanie

próchnicy zębów są:

• zwiększone spożycie cukrów prostych

• niedobory fluoru w diecie

Próchnica zębów

Najbardziej właściwym postępowaniem profilaktycznym przy higienie jamy ustnej jest:

• stosowanie związków fluoru pod różną postacią(fluorkowanie wody, tabletki, żele itp.),

• mycie zębów po każdym posiłku,

• unikanie spożywania cukru (słodzona herbata, cukierki,napoje silnie słodzone itp.)

Próchnica zębów

II Międzyszkolny




29 kwietnia 2009

OTYŁOŚĆ

To patologiczne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie, przekraczające jego fizjologiczne potrzeby i możliwości adaptacyjne, mogące prowadzić do niekorzystnych skutków dla zdrowia.

Do przyczyn otyłości zaliczamy:

1. czynniki genetyczne

2. czynniki środowiskowe:- nieprawidłowy sposób żywienia - niska aktywność fizyczna

3. czynniki psychoemocjonalne :- niepowodzenia towarzyskie,- konflikty w rodzinie,- nudę

-pomiary grubości fałdów skórno-tłuszczowych

-wskaźnik BMI

- pomiary obwodów

Do oceny stopnia otyłości najczęściej stosujemy:

BMI (body mass index) czyli wskaźnik masy ciała

charakteryzuje relację pomiędzy masą ciała a wzrostem

Obliczając BMI możemy określid ilośd tkanki tłuszczowej w organizmie.

BMI = masa ciała [kg] /wzrost2 [m2]

Osoby o BMI przekraczającym 25 mają nadwagę,

przy BMI od 30 mówimy o otyłości.

Obwód pasa

Stanowi także cenny wskaźnik stanu

zdrowia. Badania przeprowadzone

w ostatnich latach na grupie kilkunastu

tysięcy dorosłych osób wykazały,

że wysokie ciśnienie tętnicze,

zaburzenia oddychania, wysoki

poziom cholesterolu i cukrzyca

występują częściej u mężczyzn

z obwodem pasa powyżej 102 cm

i u kobiet z obwodem

pasa powyżej 88 cm, w porównaniu

do grupy osób szczupłych.

Typy otyłości

otyłośd typu "jabłko" –

(otyłośd brzuszna)

otyłośd typu "gruszka" –

(udowo-pośladkowa)

Choroby związane z otyłością

Cukrzyca typu II - stanowi 90% przypadków cukrzycy. 80-90% pacjentów stanowią osoby otyłe. Spadek wagi - nawet o 5-10% prowadzi do obniżenia poziomu cukru we krwi i pozwala zmniejszyd dawki leków przeciwcukrzycowych, w tym insuliny.

Nadciśnienie tętnicze - wzrost masy ciała o 20% powoduje ośmiokrotny wzrost częstości występowania nadciśnienia.

Hiperlipidemia - czyli podwyższenie poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Poza poziomem całkowitego cholesterolu ważny dla ryzyka chorób serca jest też stosunek pomiędzy "dobrym" – cholesterolem - HDL i "złym" cholesterolem - LDL. Stosunek ten jest niekorzystny u osób otyłych.


Choroba niedokrwienna serca - 40% przypadków tej choroby jest związane z BMI powyżej 25. Prawdopodobieostwo, że osoba otyła będzie miała chorobę wieocową jest 1,5 raza większe niż u osoby z prawidłową wagą.

Nowotwory - u otyłych częściej niż u szczupłych występują nowotwory macicy, sutka, pęcherzyka żółciowego, jelita grubego, prostaty.

Zaburzenia oddychania w czasie snu - objawiające się m.in. zespołem hipowentylacji bądź bezdechu sennego.


Udar mózgowy - ryzyko jego wystąpienia u osób otyłych jest dwukrotnie większe niż u osób z prawidłową wagą.

Kamica pęcherzyka żółciowego - schorzenia pęcherzyka u osób otyłych występują sześciokrotnie częściej niż u szczupłych.

Zmiany zwyrodnieniowe stawów - stawy podlegające nadmiernym obciążeniom szybciej ulegają uszkodzeniu, prowadzi to do zespołów bólowych, np. kręgosłupa, stawów kolanowych.

Żylaki kooczyn dolnych - u osoby otyłej gorsze są warunki odpływu krwi z kooczyn dolnych. Prowadzi to do nadmiernego wypełnienia krwią żył a w konsekwencji - do powstawania żylaków.

Korzyści wynikające z utraty masy ciała

•obniżenie ciśnienia tętniczego krwi •obniżenie poziomu glukozy we krwi oraz wzrost wrażliwości na insulinę•obniżenie stężenia cholesterolu•możliwośd zmniejszenia dawek leków stosowanych w leczeniu nadciśnienia tętniczego i cukrzycy •zmniejszenie ryzyka rozwoju choroby wieocowej •lepsze samopoczucie i zwiększenie długości życia •więcej energii życiowej •wzrost samooceny i wiary w siebie

Sposoby leczenia otyłości

Dietazalecenia dietetyczne oprócz zmniejszenia kaloryczności posiłków powinny polegad przede wszystkim na ograniczeniu spożycia tłuszczu oraz cukrów prostych. Jednocześnie należy zalecad jak największe spożycie warzyw i owoców oraz całkowite unikanie konsumpcji alkoholu.

Ruchwzmożona aktywnośd fizyczna stanowi obok diety podstawowy element kuracji odchudzającej. Ułatwia ona utratę energii, wyrównuje współistniejące zaburzenia metaboliczne.

Wsparcie psychologiczne w postępowaniu z pacjentem otyłym obowiązuje zasada indywidualnego traktowania każdego przypadku. By zwiększyd prawdopodobieostwo skuteczności terapii, obok spadku wagi ciała i zmian nawyków żywieniowych - powinna nastąpid również przebudowa psychiki osoby otyłej.

Sposoby leczenia otyłości

Leki

leczenie farmakologiczne otyłości należy rozpocząć, gdy:

- BMI jest wyższe niż 30

- BMI jest niższe, ale współistnieją choroby związane z otyłością

- próby leczenia samą dietą i wysiłkiem fizycznym zakończyły się

niepowodzeniem

Leczenie chirurgiczne

Wskazania do chirurgicznego leczenia otyłości:

- BMI powyżej 40

- BMI 35-40 w sytuacji zagrożenia życia lub przygotowania do

operacji, gdy otyłość stanowi przeszkodę w skutecznym leczeniu

choroby podstawowej.

II Międzyszkolny




29 kwietnia 2009

Anoreksja,bulimia i ortoreksja

epidemiami XXI wieku

Najstarsze wzmianki o świadomym ograniczaniu ilości i rodzaju spożywanych pokarmów znajdujemy w średniowiecznych opisach żywotów świętych. Święty Antoni jadał raz dziennie po zachodzie słooca. Święty Grzegorz z Nazjanzu żywił się chlebem tak stęchłym, że „podobnym raczej do błota”. Święty Szymon Słupnik utrzymywad miał „dietę” wzorowaną na poście przestrzeganym przez Jezusa na pustyni.

Pomiędzy wiekiem XVI a XVIII doszło do rozwoju fenomenu tak zwanych "poszczących dziewcząt". Wierzono, że jedząc mało lub w ogóle, nie umierały lub wręcz pozostawały w znakomitej kondycji.Od XIX wieku tymi zjawiskami zajęła się medycyna. Anoreksja, bulimia i ortoreksja stały się chorobą.

Spojrzenie wstecz okiem historyka

Według amerykaoskich źródełDwadzieścia lat temu przeciętna modelka ważyła

o 8% mniej niż przeciętna

kobieta. Dziś ta różnica wynosi

aż 23%.

Wzorce kulturowe

Czynniki ryzyka

zaburzeń odżywiania

Czynniki kulturowe:- ideał szczupłej sylwetki - społeczne oczekiwanie atrakcyjności formułowane wobec kobiet

Czynniki rodzinne: - przecenianie społecznych oczekiwao, - występowanie zaburzeo jedzenia w rodzinie, - występowanie chorób afektywnych lub alkoholizmu, - relacje rodzinne, które utrudniają osiąganie autonomii w okresie dorastania.

Czynniki indywidualne: - zaburzony obraz siebie, - trudności w autonomicznym funkcjonowaniu, - silna potrzeba osiągnięd, - otyłośd, - doświadczenie nadużycia seksualnego,

jest to choroba o podłożu psychicznym. Objawia się silną obawą przed utyciem prowadzącą do unikania jedzenia. Osoby chore postrzegają siebie jako dużo grubsze i brzydsze niż są w rzeczywistości, nierzadko czują wstręt do swojego ciała i mają zaniżone poczucie własnej wartości. Często też stwierdzają, że są syte, zanim zaczną jeśd.

Dotyczy przeważnie dziewcząt i kobiet w wieku 10–13 lat oraz 16-21. Anoreksję cechuje szybko postępujące wyniszczenie organizmu, które pozostawia często już nieodwracalne zmiany. Nieleczona prowadzi do śmierci w około 10% przypadków.

Anoreksja psychiczna

• przeżywa silny lęk przed przybraniem na wadze lub otyłością, nawet jeśli ma niedowagę;• nie chce utrzymad wagi w granicach normy dla swojego wieku i wzrostu, • jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;• nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała, wymiary i sylwetkę;• spożywa posiłki w samotności• uprawia intensywne dwiczenia fizyczne;• kłamie o ilości zjedzonych posiłków;• główny temat rozmów z osobą chorą to jedzenie, kalorie, zawartośd tłuszczu w produktach i diety.

Możemy podejrzewad anoreksję,gdy osoba:

Dosłownie oznacza „byczy głód”Polega na okresowychnapadach żarłoczności z utratą kontroli nad ilością spożywanych pokarmów oraz stosowaniu zachowao kompensacyjnych.Bulimia, występujeod 4 do 6 razy częściej niż anoreksja.

Bulimia psychiczna

•ma nawracające okresy żarłoczności, •traci kontrolę nad swoim zachowaniem w czasie napadu żarłoczności,•ma minimum dwa napady żarłoczności w tygodniu •przesadnie skupia uwagę na swojej sylwetce i wadze•regularnie stosuje metody zapobiegające przyrostowi wagi ciała, takie jak:

prowokowanie wymiotów, nadużywanie środków przeczyszczających i moczopędnych, ścisła dieta,głodówka lub bardzo wyczerpujące dwiczenia fizyczne.

Możemy podejrzewać bulimięgdy osoba:

Konsekwencje fizjologiczne

Ortoreksja

To choroba o podłożu psychologicznym, w której sposób odżywiania staje się obsesją. Przyczyną choroby jest nadmierna dbałośd o własne zdrowie. Ortoreksji często ulegają osoby, które ze względów zdrowotnych, np. alergii muszą ograniczyd spożywane produkty i w obawie przed utratą zdrowia lub życia podchodzą do selekcji żywności zbyt drastycznie. Często są to również osoby nadmiernie skupione na sobie, perfekcjoniści.

http://kobieta.interia.pl/news/pulapka-zdrowego-odzywiania/zdjecie/dieta-powinna-sluzyc-zdrowiu-a-nie-rujnowac-go,2499212

•izoluje się,•spożywa posiłki wyłącznie w samotności i wielkim skupieniu,•poświęca mnóstwa czasu na odpowiedni dobór produktów i wyszukiwanie tych najlepszej jakości.•przykłada obsesyjną wręcz uwagę do tego, aby jadad wyłączenie pokarm, który uznaje za zdrowy• spędza coraz więcej czasu myśląc o jedzeniu i o tym jak ma zaplanowad swoje posiłki•narzuca sobie reżim, a każde jego złamanie zostaje ukarane

Możemy podejrzewać ortoreksję, gdy osoba:

FarmakoterapiaPsychoterapiaDietoterapiaEdukacja żywieniowa

Optymalnym jest zespół multidyscyplinarny, w skład którego wchodzą: lekarz internista, psychiatra lub psycholog i dietetyk.

Terapia zaburzeń odżywiania

Ku

przestrodze:

II Międzyszkolny




29 kwietnia 2009

„Dużą ilośd pozytywnego myślenia łączymy z planem zajęddo zrobienia.Z przypraw nie stosujemy złości, natomiast bez ograniczeododajemy moc życzliwości.Uśmiech, radośd mile widziana, ponurośd natomiast niejest wskazana.Na koniec jeszcze raz wsypad garśd pozytywnego myślenia,zamieszad dokładnie i już gotowa jest do jedzenia.”

A teraz kilka uwag o spożywaniu tej dziwnejpotrawy.Jeśd w ilościach do woli, gwarantowane dobresamopoczucie ,Po niej wątroba ani żołądek nie boli.

Przepis na dobre samopoczucie

Dziękujemy za uwagę

Zespół Szkół im. ks. dra Jana Zwierza w Ropczycach - II … · 2013. 10. 25. · Ograniczaj...

Documents

Transcript of Zespół Szkół im. ks. dra Jana Zwierza w Ropczycach - II … · 2013. 10. 25. · Ograniczaj...