"Zawód: dziennikarz" - raport z analizy ankiet

Kraków, styczeń 2011

Studio Badań Marketingowych

Profile

CELE ANALIZY

Analizę zebranych ankiet przeprowadzono na zlecenie Stowarzyszenia

Dziennikarzy Polskich. Jej celem było uzyskanie odpowiedzi na następujące

pytania:

2 SBM Profile, analiza ankiet dla SDP, I 2011

Jaka jest aktualna sytuacja zawodowa dziennikarzy polskich pod względem prawnym, materialnym i społecznym?

Jakie są podstawowe problemy, potrzeby, oczekiwania i priorytety polskiego środowiska

dziennikarskiego?

Jakie postawy mają polscy dziennikarze wobec swego zawodu i warunków jego

uprawiania?

METODOLOGIA

W badaniach zastosowano metodę indywidualnej ankiety kwestionariuszowej.

Kwestionariusz ankiety został przygotowany przez SBM Profile w styczniu 2010 r. i

zatwierdzony przez Zleceniodawcę. SDP przeprowadziło badania własnymi staraniami,

używając różnych kanałów kontaktu z respondentami. Następnie SBM Profile

przeprowadziło analizę zebranych ankiet.

Zasadnicze wątki ankiety są następujące:


FILTR: wskaźniki selekcjonujące właściwych respondentów ankiety

OPIS SYTUACJI ZAWODOWEJ respondenta: staż pracy w zawodzie,

aktualne miejsce zatrudnienia, status zatrudnienia, wynagrodzenie

IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW środowiska dziennikarskiego

IDENTYFIKACJA PRIORYTETÓW środowiska

DANE SOCJO-DEMOGRAFICZNE respondentów

PRÓBA

W sumie na ankietę odpowiedziało 830 respondentów. Filtrujące pytanie, którego użyto do podstawowego opisu wyników, to pyt. 2: Czy utrzymujesz się z zawodu dziennikarza?


Ponad ¾ badanej próby zadeklarowało, iż praca w zawodzie dziennikarza

stanowi ich główne źródło utrzymania, a jedynie ¼ - że jest to źródło dodatkowe.

W raporcie zachowano powyższe kolory dla odróżnienia wyników tych dwóch

zasadniczych podprób oraz skrótowe określenia grupy, zapisane na wykresie.

76,5% 23,50%

GŁÓWNE ŹRÓDŁO DODATKOWE ŹRÓDŁO

„DZIENNIKARZE” „NIEDZIENNIKARZE”

RODZAJ MEDIÓW – I cz.pyt. 3 – rozkład odp. w %, Dla jakich mediów pracujesz?


28,0%

25,0%

3,8% 4,6%

25,8%

3,8%

19,8%

24,5%

4,7%

9,9%

36,5%

2,1%

26,1%24,9%

4,0%5,9%

28,3%

3,4%

Prasa informacyjna krajowa

Prasa informacyjna regionalna

Prasa samorządowa

Prasa lokalna Prasa branżowa Agencja informacyjna

GŁÓWNE ŹRÓDŁO

DODATKOWE ŹRÓDŁO

RAZEM

Prasę najliczniej reprezentują dziennikarze prasy branżowej, informacyjnej

krajowej i regionalnej.

RODZAJ MEDIÓW – II cz.pyt. 3 – rozkład odp. w %, Dla jakich mediów pracujesz?


5,1%

9,6%

2,6%

9,6%

3,0% 2,2%

26,3%

3,0%

,5%6,3%

1,0% 3,1% 3,1% ,0%

38,5%

7,8%4,0%

8,8%

2,2%

8,1%

3,1%1,7%

29,2%

4,2%

Radio krajowe

Radio regionalne

Radio lokalne TV krajowa TV regionalna TV lokalna Portal internetowy

inne

GŁÓWNE ŹRÓDŁO

DODATKOWE ŹRÓDŁO

RAZEM

Pozostałe media to przede wszystkim dziennikarze mediów internetowych.

ILOŚĆ ODBIORCÓW MEDIUMpyt. 4 – rozkład odp. w %

Ilu przeciętnie odbiorców ma medium, dla którego pracujesz najczęściej?

8

1,8%

18,2%

25,5%

13,9%

40,5%

9,3%

35,5%

23,0%

13,1%

19,1%

3,6%

22,2%24,9%

13,7%

35,5%

Do 1000 odbiorców Od 1001 do 10 tys. odbiorców

Od 10 tys. do 50 tys. odbiorców

Od 50 tys. do 100 tys. odbiorców

Powyżej 100 tys. odbiorców

GŁÓWNE ŹRÓDŁO DODATKOWE ŹRÓDŁO RAZEM

SBM Profile, analiza ankiet dla SDP, I 2011

Najliczniej reprezentowane są media o największym zasięgu,

najsłabiej – te o najmniejszym zasięgu.

TEMATYKA MEDIÓWpyt. 5 – rozkład odp. w %, Czym zajmują się media, dla których najczęściej pracujesz?


44,9%

26,8%

4,8%

15,4%

6,6%

22,5% 22,8%

52,2%

40,1%38,5%

7,3%

16,1%

8,3%

34,9%

20,8%

34,4%

43,8%

29,6%

5,4%

15,6%

7,0%

25,4%

22,3%

48,0%

informacje kultura religia sport obyczaje branża fachowa

treści mieszane

inne


Badane osoby najczęściej pracują w mediach informacyjnych, kulturalnych

i fachowych. Duży odsetek „innych” to najczęściej informacyjne, kulturalne

i fachowe media, ściślej dookreślone przez respondentów jako media internetowe.

SIEDZIBA MEDIÓWpyt. 6 – rozkład odp. w %, Gdzie mieści się siedziba mediów, dla których najczęściej

pracujesz?


52,3%

33,6%

12,5%

,8% ,5% ,3%

48,7%

37,7%

11,0%

,5% 1,0% 1,0%

51,4%

34,6%

12,2%

,7% ,6% ,5%

Warszawa miasto wojewódzkie

miasto powiatowe małe miasto wieś za granicą kraju


Najczęściej odpowiadali na ankietę dziennikarze pracujący w wielkich ośrodkach.

Jednak połowa badanej grupy to dziennikarze działający w samej stolicy.

STAŻ W ZAWODZIE DZIENNIKARZApyt. 22 – rozkład odp. w %, Ile lat pracujesz w sumie jako dziennikarz?


5,5%

36,3%

33,0%

12,4% 11,4%

1,3%8,5%

31,4%

19,1%

14,9% 13,8%12,2%6,2%

35,2%

29,8%

13,0% 12,0%

3,8%

mniej niż 2 lata 3-10 lat 11-20 lat 21-30 lat 31-40 lat powyżej 41 lat


Najliczniejszą grupę stanowią dziennikarze o krótkim stażu pracy – do 10 lat.

Najliczniejsza grupa respondentów traktujących dziennikarstwo jako dodatkowe

zajęcie, czyli niedziennikarzy, także ma krótki staż, w starszych grupach jest

ponad połowę mniejsza, ale utrzymuje się na podobnym poziomie.

TYP MIEJSCA ZATRUDNIENIApyt. 25 – rozkład odp. w %, Wskaż miejsce swego stałego głównego zatrudnienia


20,7%18,5%

21,5%

13,2%

8,0%

2,7%

6,3%

,3% ,5% ,3%

2,9%5,0%9,1% 8,6%

25,8%

5,9%1,6% ,5%

11,8%

7,0%

1,6% 2,2%

12,9% 12,9%

18,1% 16,2%

22,5%

11,5%

6,6%

2,2%

7,5%

1,9%,7% ,7%

5,2%6,8%


Dziennikarze zatrudnieni są głównie w dziennikach i czasopismach, zaś

niedziennikarze – w czasopismach, własnej firmie i innych miejscach.

FUNKCJA KIEROWNICZApyt. 7 – rozkład odp. w %, Czy kierujesz pracą innych w swoim medium?


42,7%

57,3%

27,9%

72,1%

39,2%

60,8%

pełnię funkcję kierowniczą nie pełnię funkcji kierowniczej


Dziennikarze częściej kierują zespołem niż niedziennikarze, co pewnie jest

uzasadnione powszechną prawidłowością, iż pełnienie stanowiska kierowniczego

wskazuje, jakie zajęcie pracownik wybiera jako główne zajęcie zawodowe,

wskazuje na główny wybór ścieżki zawodowej.

FORMA ZATRUDNIENIApyt. 8 – rozkład odp. w %, Na jakich zasadach jesteś zatrudniony w 3 mediach, w

których najczęściej pracujesz?


64,1%

6,1%

1,8%

24,6%

6,3%

11,3%

12,2%

6,7% 5,6%

58,9%

16,1% 16,7%

52,4%

6,3%

2,6%

32,3%

8,5%

12,5%

pełny etat częśd etatu ryczałt umowa o dzieło umowa zlecenie samozatrudnienie


Dziennikarze zatrudnieni są głównie na pełnym etacie, zaś niedziennikarze

– w formie umowy o dzieło. Mało popularna jest forma ryczałtu i części etatu.

PRACA NA WYŁĄCZNOŚĆpyt. 9 – rozkład odp. w %, Czy zobowiązałeś się wobec swego medium do pracy na

wyłączność (klauzula konkurencyjności)?


45,6%

54,4%

15,2%

84,8%

38,5%

61,5%

tak nie


Niemal połowa dziennikarzy zobligowana została do pracy na wyłączność

zatrudniającego ich medium. W grupie niedziennikarzy jest to stosunkowo

niewielki procent.

RODZAJ PRACYpyt. 10 – rozkład odp. w %, Na czym polega twoja praca w 3 mediach, w których

najczęściej pracujesz?


62,5%

74,3%

27,2%

5,1%

10,8%6,8%

4,5%

46,1%

73,8%

21,5%

5,8%

19,4%

2,6%

13,1%

58,7%

74,2%

25,8%

5,3%

12,8%

5,8% 6,5%

redaktor dziennikarz reporter researcher fotoreporter prezenter inne


Najpopularniejsze funkcje pełnione przez badanych, to dziennikarz i redaktor,

rzadziej są to reporterzy czy fotoreporterzy.

MIESIĘCZNE ZAROBKIpyt. 11 – rozkład odp. w %, W jakich granicach mieszczą się twoje przeciętne

miesięczne zarobki na rękę we wszystkich mediach, dla których pracujesz?


5,8%

17,7%

41,2%

20,8%

8,4%6,0%

53,7%

24,7%

13,7%

4,2%2,6%

1,1%

17,0%19,4%

34,8%

16,9%

7,0%4,8%

do 1000 zł od 1001-2000 zł od 2001-4000 zł od 4001-6000 zł od 6001-8000 zł powyżej 8000 zł


Najczęściej wskazywany przedział miesięcznego wynagrodzenia netto w grupie

dziennikarzy to przedział od 2 do 4 tys. zł, 1/5 zarabia od 4 do 6 tys. zł. W grupie

niedziennikarzy – jest to najniższy przedział zarobków – do 1 tys. zł.

FORMA PŁATNOŚCIpyt. 12 – rozkład odp. w %, W jaki sposób media, dla których pracujesz, wypłacają ci

wynagrodzenie?


72,0%

41,8%

34,7%

11,9% 10,5%

20,6%

33,3%

58,2%

5,3%

12,2%

60,0%

39,8% 40,2%

10,4% 10,9%

stała pensja wierszówka wynagrodzenie z tytułu umowy o dzieło/zlecenie

premia inne


Dziennikarze najczęściej opłacani są stałą pensją, a także wierszówką.

Niedziennikarze – otrzymują wynagrodzenia z tytułu umowy i również wierszówkę.

PLANY ZAWODOWEpyt. 27 – rozkład odp. w %, Czy zamierzasz pozostać w zawodzie dziennikarza?


55,5%

34,9%

4,3% 5,3%

28,3%

49,2%

5,2%

17,3%

49,1%

38,2%

4,5%

8,1%

Tak, będę nadal głównie dziennikarzem

Tak, będę nadal także dziennikarzem

Nie, zamierzam zmienid zawód

Nie wiem


Blisko połowa dziennikarzy zamierza pozostać w zawodzie, podobnie jak

połowa niedziennikarzy. Ta druga grupa wykazuje mniej pewności co do

swoich planów w zawodzie dziennikarza – prawie 1/5 nie wie, czy pozostanie

przy tym zajęciu.

ROZUMIENIE ZAWODU DZIENNIKARZApyt. 13 – rozkład odp. w %, Jak spostrzegasz zawód dziennikarza?


66,6%

33,1%

70,7%

28,8%

67,5%

32,1%

pasja, powołanie zawód jak każdy inny


Obie grupy podobnie patrzą na zawód dziennikarza i raczej spostrzegają go

jako zawód oparty na pasji i powołaniu. 1/3 uważa dziennikarstwo za zawód taki,

jak każdy inny.

ROZUMIENIE ZAWODU DZIENNIKARZA A PLANYpyt. 13 – rozkład odp. w %, Jak spostrzegasz zawód dziennikarza?

pyt. 27 – rozkład odp. w %, Czy zamierzasz pozostać w zawodzie dziennikarza?


74,4%

64,5%

45,7%50,7%

25,1%

35,5%

54,3%47,8%

Tak, będę nadal głównie dziennikarzem

Tak, będę nadal także dziennikarzem

Nie, zamierzam zmienid zawód

Nie wiem

PASJA ZAWÓD JAK INNE

Szczególnie traktują dziennikarstwo jako pasję i powołanie ci dziennikarze,

którzy nie zamierzają zmieniać zawodu. Można też powiedzieć, że pasja, jaką

jest uprawianie tego zawodu, zatrzymuje w nim dziennikarzy i wiąże ich na

przyszłość, nawet jeśli warunki uprawiania zawodu są mniej zadowalające.

ROZUMIENIE ZAWODU DZIENNIKARZA A WIEKpyt. 13 – rozkład odp. w %, Jak spostrzegasz zawód dziennikarza?

pyt. 21 – rozkład odp. w %, Ile masz lat?


73,4%

60,6% 63,9%72,4% 71,3%

88,2%

23,4%

39,4% 36,1%27,0% 28,7%

11,8%

mniej niż 25 lat 26-35 lat 36-45 lat 46-55 lat 56-65 lat powyżej 65 lat

PASJA ZAWÓD JAK INNE

Największymi pasjonatami zawodu są najstarsi, a zaraz potem – najmłodsi

dziennikarze. Osoby startujące w zawodzie po zdobyciu wykształcenia (grupa

od 26 do 35 lat) mają bardziej prozaiczne wyobrażenie o zawodzie.

DROGOWSKAZY W PRACYpyt. 14 – rozkład odp. w %, Jak sądzisz, czym przede wszystkim, kierują się dzisiaj

polscy dziennikarze w swojej pracy?


,3%

72,1%

15,1%

,8%

11,6%

,5%

75,4%

14,2%1,1% 8,7%,4%

72,9%

14,9%

,9%

11,0%

zasadami z kodeksów stowarzyszeo

dziennikarskich

poleceniami swoich szefów

zasadami wynikającymi z regulaminów redakcji

opinią kolegów własnym sumieniem


Podstawowego czynnika wpływu na pracę badani upatrują w swoim

zwierzchnictwie. Dużo mniej ważny czynnik to regulaminy redakcyjne,

a w trzeciej kolejności – własne sumienie. Kodeksy dziennikarskie i opinie

kolegów praktycznie nie są brane pod uwagę.

POŻĄDANE DROGOWSKAZY W PRACYpyt. 15 – rozkład odp. w %, Jak sądzisz, czym przede wszystkim, powinni kierować się

dzisiaj polscy dziennikarze w swojej pracy?


27,5%

3,4%

8,7%

,2%

60,3%

26,7%

3,2% 5,3% ,0%

64,7%

27,3%

3,3%7,9%

,1%

61,4%

zasadami z kodeksów stowarzyszeo

dziennikarskich

poleceniami swoich szefów

zasadami wynikającymi z regulaminów redakcji

opinią kolegów własnym sumieniem


Własne sumienie powinno być zdecydowanie podstawową wytyczną w pracy,

a w drugiej kolejności – kodeksy dziennikarskie. Zatem, dwa czynniki, które

aktualnie praktycznie nie mają znaczenia, powinny być wiodące, zdaniem badanych.

pogoń za sensacją 15,8% komercjalizacja 6,1%

konformizm wobec

wydawców, właścicieli,

rynku

12,9% brak granic zawodu, każdy

może być dziś

dziennikarzem

5,8%

nierzetelność, niska jakość 11,6% niskie kwalifikacje i

kompetencje

5,8%

upadek, deprecjacja

zawodu

11,1% niestabilne warunki

zatrudnienia, gorsze

traktowanie przez

pracodawcę

5,0%

pauperyzacja zawodu 11,1% inne, m.in. : 55,4%

mniej profesjonalizmu 10,3% mniej pracy, mniejszy rynek pracy; nieobiektywność, stronniczość; naruszanie dobrych

obyczajów, brak kultury; poczucie omnipotencji, bezwzględność; gorsze warunki pracy (czas,

technika); postępujące podziały i zróżnicowanie środowiska; za dużo dyskusji, za mało faktów;

brak własnego zdania, sztampa, standaryzacja, brak samodzielności; pogoń za zarobkiem;

manipulacja informacją; większa dyspozycyjność; większe możliwości, demokracja; brak cenzury,

swoboda wypowiedzi, niezależność; trudniej skrytykować władzę; postępująca specjalizacja;

coraz więcej profesjonalizmu; różnorodne formy zatrudnienia; duże znaczenie i wpływ internetu;

dziennikarz musi dziś wszystko umieć, ma dodatkowe zajęcia (łamanie, reklamy); coraz większa

konkurencja i rywalizacja; starsi nie uczą młodszych, zanik relacji mistrz-uczeń; kilka postaci

rzutuje na obraz grupy zawodowej; nieuczciwe rozliczenia; wszędzie cenzura, mniej swobody;

ważna społeczna funkcja informowania; coraz więcej młodych bez etosu i kompetencji; głównie o

polityce; zawodem rządzą nieprofesjonaliści; niestabilność zawodu; coraz więcej pracy, większe

tempo; łatwy dostęp do informacji; rozwija się dziennikarstwo obywatelskie; dużo agresji,

drapieżności; gwiazdorstwo, zawód, żeby zdobyć rozgłos; mało solidarności zawodowej; małe zaufanie społeczne do zawodu; lepsze warunki techniczne pracy.

coraz więcej pracy,

większe tempo

9,7%

powierzchowność, błahe

tematy, spłycanie informacji, brak refleksji

8,2%

duże znaczenie i wpływ

internetu

7,4%

upadek etosu,

nieodpowiedzialność

6,7%

upolitycznienie mediów 6,3%

27

ZMIANY OSTATNICH LATpyt. 16 – rozkład odp. w %, Jakie zasadnicze zmiany dostrzegasz w pracy dziennikarza

w ostatnich latach (po 2000 r.)?


Jak łatwo zauważyć, prawie

każda zmiana zauważana przez

badanych, w zasadzie zawsze

jest zmianą na gorsze.

Bardzo wiele uwag to krytyka

pracy swoich kolegów po fachu.

ZADOWOLENIE Z PRACY W ZAWODZIEpyt. 17 – rozkład odp. w % i średnie (skala 1-7), Na ile jesteś zadowolony, że uprawiasz

zawód dziennikarza?


3,8% 4,20% 4%

46,4%

56%48,70%

49,7%

39,70%47,40%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%


odp. 1-2 odp. 3-5 odp. 6-7

Średnia dla

próby wynosi

5,2.

Badani

dziennikarze są

zadowoleni i

bardzo

zadowoleni z

uprawiania tego

zawodu.

Bardzo

zadowolona jest

blisko połowa

dziennikarzy oraz

niespełna 40 %

niedziennikarzy.

OPINIE O PRZECIĘTNYM DZIENNIKARZUpyt. 18a – średnie (skala 1-7, gdzie 1= maximum, 7= minimum),

Jak sądzisz, jaki dzisiaj jest przeciętny polski dziennikarz?


PROFESJONALNY (1)

– NIEPROFESJONALNY (7)

Przeciętny dziennikarz, zdaniem badanych, raczej

nie jest profesjonalny. Także nie można o nim

powiedzieć, że jest uczciwy.

RAZEM

średnia4,8

mediana5,0

RAZEM

średnia4,7

mediana5,0

UCZCIWY (1)

– NIEUCZCIWY (7)

OPINIE O PRZECIĘTNYM DZIENNIKARZUpyt. 18a – średnie (skala 1-7, gdzie 1= maximum, 7= minimum),



ZADOWOLONY

Z SIEBIE (1)

– NIEZADOWOLONY

Z SIEBIE (7)

Przeciętny dziennikarz jest wedle respondentów

średnio zadowolony z siebie i raczej nie czuje się w

zawodzie bezpiecznie.

RAZEM

średnia4,2

mediana4,0

RAZEM

średnia5,3

mediana5,0

CZUJE SIĘ

BEZPIECZNIE (1)

– NIE CZUJE SIĘ

BEZPIECZNIE (7)

OPINIE O PRZECIĘTNYM DZIENNIKARZUpyt. 18a – średnie (skala 1-7, gdzie 1= minimum, 7= maximum),



ŹLE WYKSZTAŁCONY

– DOBRZE (1)

WYKSZTAŁCONY (7)

Respondenci uważają, że przeciętny dziennikarz jest

raczej średnio lub słabo wykształcony i raczej uprawia

zawód z przypadku.

RAZEM

średnia3,4

mediana3,0

RAZEM

średnia3,3

mediana3,0

UPRAWIA ZAWÓD

Z PRZYPADKU (1)

– UPRAWIA ZAWÓD

Z WYBORU (7)

OPINIE O PRZECIĘTNYM DZIENNIKARZUpyt. 18a – średnie (skala 1-7, gdzie 1= minimum, 7= maximum),



ŹLE WYNAGRADZANY

– DOBRZE (1)

WYNAGRADZANY (7)

Zdecydowanie jest źle wynagradzany. Przeciętny

dziennikarz, w opinii badanych, raczej nie zachowuje

obiektywizmu.

RAZEM

średnia2,6

mediana2,0

RAZEM

średnia2,9

mediana3,0

NIE ZACHOWUJE

OBIEKTYWIZMU (1)

– ZACHOWUJE

OBIEKTYWIZM (7)

NAJWAŻNIEJSZE PROBLEMY ŚRODOWISKA – I cz.pyt. 19 – rozkład odp. w %, Co jest twoim zdaniem najważniejszym problemem środowiska

dziennikarskiego w kraju?


25,5%

14,9%

7,9%

49,6%

13,6%

38,5%

16,2%

25,9%

16,9% 15,9%

50,8%

11,1%

28,6%

12,2%

25,6%

15,4%

9,7%

49,9%

13,1%

36,2%

15,3%

GŁÓWNE ŹRÓDŁO

DODATKOWE ŹRÓDŁO

RAZEM

NAJWAŻNIEJSZE PROBLEMY ŚRODOWISKA – II cz.pyt. 19 – rozkład odp. w %, Co jest twoim zdaniem najważniejszym problemem środowiska



25,5%

43,3%

4,0%8,7%

34,5%

20,2%

3,2%

8,5%25,9%

48,7%

4,2% 5,3%

37,6%

12,7% 5,8% 9,0%

25,6%

44,6%

4,1%7,9%

35,2%

18,5%

3,8%8,6%

GŁÓWNE ŹRÓDŁO

DODATKOWE ŹRÓDŁO

RAZEM

Najważniejsze problemy środowiska

dziennikarskiego są w zasadzie podobnie

spostrzegane przez dziennikarzy i niedziennikarzy.

Najistotniejsze jest wejście do zawodu

nieprofesjonalistów, następnie upolitycznienie

mediów, obniżenie zarobków i manipulowanie

mediami.

Gdyby potraktować upolitycznienie i manipulowanie

jako bliskie sobie kwestie, wtedy wpływ wywierany

na media wysuwałby się na czoło listy

podstawowych problemów środowiska.

35

NAJWAŻNIEJSZE PROBLEMY ŚRODOWISKA – III cz.pyt. 19 – rozkład odp. w %, Co jest twoim zdaniem najważniejszym problemem środowiska



TRUDNE SYTUACJEpyt. 20 – rozkład odp. w %, Czy pracując jako dziennikarz zdarzyło ci się doświadczyć

na własnej osobie następujących sytuacji?


23,7%

57,2%

52,1%

42,1%

21,6%

10,9%

1,6%

18,2%

43,5%

47,6%

38,8%

23,5%

10,0%7,6%

22,4%

54,1%51,1%

41,4%

22,0%

10,7%

3,0%

próba skorumpowania

naciski z zewnątrz

naciski z wewnątrz

presja rynku, odbiorców

mobbing, nadużywanie pracownika

zastraszanie, groźby, szantaż

inne


Naciski z wewnątrz własnego medium lub spoza niego, by manipulować treścią,

to najczęściej spotykana zła praktyka. Widać też z powyższego, że rynek

również często „ingeruje” w pracę dziennikarzy.

Ponad 1/5 badanych donosi o nadużyciach personalnych w miejscu pracy.

uwagi do konstrukcji ankiety 20,8% konformizm dziennikarzy; postępujące

podziały w środowisku; upadek

społeczny zawodu; duża fluktuacja w

zawodzie; stałe zmiany, trzeba się

dostosowywać; nie wierzę w wartość

tych badań; dziennikarzem powinno

się być z drugiego wykształcenia;

mało atrakcyjna produkcja

dziennikarska; nikt nie myśli o

emerytach; nie wiadomo jak się

rozwijać w zawodzie; organizacje

dziennikarskie są ważne, mają ważne

zadanie; dziennikarze są skrzywdzeni;

wszechobecna protekcja; trzeba

pracować nad młodzieżą; niski poziom

kształcenia w zawodzie.

dobrze, że odbywa się to

badanie

8,1%

pauperyzacja zawodu 6,0%

upadek społeczny zawodu 5,4%

jest smutno, spada

zadowolenie, coraz gorzej

5,4%

niedobre warunki prawne i

praktyki wobec zawodu

4,0%

dużo reklamy, mało

dziennikarstwa

3,4%

zbytnie upolitycznienie 3,4%

skłócenie środowiska 3,4%

inne, m.in.: 42,7%

37

UWAGI DODATKOWEpyt. 30 – rozkład odp. w %, Jeśli masz jakieś dodatkowe uwagi związane z tematem

badania, zapisz je.


Nastroje wyrażone

w dodatkowych uwagach,

są raczej posępne.

Powtarzają się podobne

oceny jak w pyt. 16: o

pauperyzacji, o upolitycz-

nieniu, o upadku

społecznym zawodu.

WIEK I PŁEĆ BADANYCHpyt. 21 I 23 – rozkłady odp. w %, Ile masz lat?, Zaznacz swoją płeć


8,2%

35,9%

22,4%

18,6%

13,8%

1,1%8,5%

21,7%

11,6%

20,6%

23,8%

13,8%8,2%

32,6%

19,9% 19,1%

16,1%

4,1%

mniej niż 25 lat 26-35 lat 36-45 lat 46-55 lat 56-65 lat powyżej 65 lat


46,6%

53,4%

41,9%

57,5%45,5%

54,4%

kobieta mężczyzna

WYKSZTAŁCENIE BADANYCHpyt. 24 – rozkład odp. w %, Jakie masz wykształcenie?


29,8%

8,2%

,5%

61,3%

,3%

22,6%

8,9% 1,1%

66,3%

1,1%

28,1%

8,3%

,6%

62,5%

,5%

wyższe dziennikarskie (magisterskie,

podyplomowe)

średnie niższe niż średnie wyższe niedziennikarskie

(magisterskie,

inżynierskie, podyplomowe

dodatkowe


Zdecydowana większość badanych, zarówno spośród dziennikarzy, jak i

niedziennikarzy, nie ma wykształcenia dziennikarskiego. Niespełna 1/3

dziennikarzy ma takie wykształcenie, zaś w grupie niedziennikarzy – tylko 1/5.

STAN RODZINNYpyt. 26 – rozkład odp. w %, Czy masz rodzinę?


21,3%

5,3%

25,8%

47,7%

22,3%

9,0%

20,2%

47,9%

21,5%

6,2%

24,5%

47,7%

Nie, jestem sam/a Nie mam partnera/partnerki, mam dziecko/dzieci

Tak, mam partnera/partnerkę, ale nie

mam dzieci

Tak, mam partnera/partnerkę i dziecko/dzieci


Prawie połowa badanych ma pełne rodziny, 1/5 to single lub osoby w związkach,

ale bez dzieci.

MIEJSCE ZATRUDNIENIApyt. 28 – rozkład odp. w %, Czy pracujesz jako dziennikarz na terenie województwa, w

którym mieszkasz?


93,7%

6,3%

85,4%

14,1%

91,8%

8,1%

tak nie


Zdecydowana większość badanych pracuje w tym samym województwie,

w którym mieszka. Nieco więcej niedziennikarzy pracuje i mieszka w różnych

województwach.

WOJEWÓDZTWO ZAMIESZKANIApyt. 29 – rozkład odp. w %, W jakim województwie obecnie mieszkasz?


7,1% 4,7%3,1%

1,1%

4,9% 5,3%

43,1%

1,5% 1,8%3,7% 4,4% 4,7%

1,3% 2,1%

6,1%3,9%

1,2%

dolnośląskie

kujawsko-pom

orskie

lubelskie

lubuskie

łódzkie

małopolskie

mazow

ieckie

opolskie

podkarpackie

podlaskie

pomorskie

śląskie

świętokrzyskie

warm

iosko-mazurskie

wielkopolskie

zachodniopomorskie

mieszkam

za granicą


Dla jasności wykazano liczbowo tylko % dla całej próby

Prawie połowa wszystkich respondentów to mieszkańcy województwa mazowiec-

kiego. Najsłabiej reprezentowane jest województwo lubuskie i świętokrzyskie

44

WNIOSKI Z BADAŃ


Z badań wyłania się obraz środowiska dziennikarskiego pesymistycznie nastawionego do rzeczywistości swego zawodu i bardzo samokrytycznego. Jednocześnie, poziom zadowolenia z uprawiania zawodu jest średni.

Zmiany z ostatnich lat są zdaniem badanych zmianami na gorsze. Znacząco podupadają standardy pracy dziennikarza, jak również jego warunki pracy i płacy. Spadają kompetencje i wykształcenie, zawód traci swój prestiż, zalewa go fala niskiej jakości nieprofesjonalistów, głównie z młodego pokolenia.

Wyobrażenie przeciętnego dziennikarza jest w oczach respondentów dosyć negatywne: nie cechuje go zbytni profesjonalizm ani uczciwość, nie solidaryzuje się ze środowiskiem, ma raczej słabe wykształcenie, niezbyt bezpiecznie czuje się w zawodzie. Za to jest umiarkowanie zadowolony z siebie.

W badanej grupie dosyć powszechna jest opinia o wyraźnym upolitycznieniumediów, rozumianym jako naciski polityczne na media. Odbierane jest to negatywnie, jako utrudnienie w realizacji zawodu oraz jego standardów merytorycznych i etycznych.

45

WNIOSKI Z BADAŃ


Badani spostrzegają swój zawód raczej jako oparty na pasji i powołaniu, niż jako zawód jak każdy inny. Dlatego też odsetek osób, które deklarują odejście z zawodu jest stosunkowo niewielki.

To, czym na co dzień kierują się badani w pracy, są polecenia szefów i regulaminy redakcji. Chcieliby jednak zdecydowanie zamienić te drogowskazy na zawodowe kodeksy etyczne i własne sumienie.

Wielokrotnie przewija się popularna opinia, iż zawód dziennikarza traci status społeczny, zaufanie, prestiż. Dzieje się tak za sprawą wielu czynników. Jednym z najważniejszych jest wchodzenie do zawodu nieprofesjonalistów i rozmyte granice zawodu.

Najpopularniejsza forma zatrudnienia i opłacania dziennikarzy to pełen etat i stała pensja oraz wierszówka, zaś niedziennikarzy – umowa o dzieło, wynagrodzenie z tego tytułu i wierszówka. Najwięcej dziennikarzy zadeklarowało zarobki w przedziale od 2 do 4 tys. zł, zaś dziennikarzy – do 1 tys. Powszechna jest opinia o pauperyzacjizawodu.

"Zawód: dziennikarz" - raport z analizy ankiet

Documents

Transcript of "Zawód: dziennikarz" - raport z analizy ankiet