Mariusz Makowski – doradca podatkowy

Obywatel UE może wjechać i przebywać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do 3 miesięcy na podstawie ważnego dokumentu podróży lub innego ważnego dokumentu potwierdzającego jego tożsamość i obywatelstwo. Członek rodziny niebędący obywatelem UE może wjechać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie ważnego dokumentu podróży oraz wizy

3

Obywatelowi UE przysługuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej prawo pobytu przez okres dłuższy niż 3 miesiące, jeżeli: 1) jest pracownikiem lub osobą pracującą na własny rachunek na terytorium Polski 2) jest objęty powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym albo jest osobą uprawnioną do świadczeń opieki zdrowotnej 3) studiuje lub odbywa szkolenie zawodowe w Rzeczypospolitej Polskiej 4) jest małżonkiem obywatela polskiego; Prawo pobytu przysługujące obywatelowi UE rozciąga się na członka jego rodziny dołączającego do niego lub przebywającego z nim na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

4

Cudzoziemcy nie będący obywatelami UE Cudzoziemiec może przekroczyć granicę i przebywać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli posiada: 1) ważny dokument podróży; 2) ważną wizę lub inny ważny dokument uprawniający do wjazdu i pobytu na tym terytorium, jeżeli są wymagane; 3) zezwolenie na wjazd do innego państwa lub zezwolenie na pobyt w innym państwie, jeżeli zezwolenia takie są wymagane w przypadku przejazdu tranzytem. Cudzoziemiec wjeżdżający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej powinien: 1) uzasadnić cel i warunki planowanego pobytu; 2) posiadać oraz okazać na żądanie funkcjonariusza Straży Granicznej: a) dokument potwierdzający posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego b) wystarczające środki utrzymania c) zezwolenie na wjazd do innego państwa lub zezwolenie na pobyt w innym państwie, jeżeli zezwolenia takie są wymagane w przypadku przejazdu tranzytem.

5

Wiza Schengen oznaczona symbolem „C" - wiza wydawana przez państwo Schengen na tranzyt przez terytorium państw Schengen lub planowany pobyt na terytorium państw Schengen nieprzekraczający trzech miesięcy w dowolnym sześciomiesięcznym okresie, licząc od dnia pierwszego wjazdu na terytorium państw Schengen ; Tranzytowa wiza lotniskowa oznaczona symbolem „A" (wiza lotniskowa) wiza uprawniająca do tranzytu przez międzynarodową strefę tranzytową jednego lub kilku portów lotniczych państw obszaru Schengen. Wizy lotniskowe również są wizami Schengen. Wiza krajowa oznaczona symbolem „D" uprawnia do wjazdu i ciągłego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub kilku pobytów następujących po sobie, trwających łącznie dłużej niż 3 miesiące. Okres ważności wizy krajowej nie może przekroczyć 1 roku.

6

Wizy w celu wykonywania pracy uprawniają do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz wykonywania pracy, pod warunkiem uzyskania zezwolenia na pracę (jeżeli jest wymagane) lub pisemnego oświadczenia pracodawcy o zamiarze powierzenia cudzoziemcowi wykonywania pracy, (jeżeli zezwolenie na pracę nie jest wymagane). Wizę krajową lub Schengen w celu wykonywania pracy wydaje lub odmawia jej wydania konsul właściwy ze względu na państwo stałego zamieszkania cudzoziemca. Wizę pobytową w celu wykonywania pracy wydaje się na okres pobytu, który odpowiada okresowi wskazanemu w zezwoleniu na pracę lub oświadczeniu pracodawcy, nie dłużej jednak niż na rok.

7

Zezwolenia na pobyt czasowy (jeżeli okoliczność, która jest podstawą ubiegania się o to zezwolenie, uzasadnia jego zamieszkiwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres dłuższy niż 3 miesiące) udziela się cudzoziemcowi, który m. in. posiada zezwolenie na pracę albo pisemne oświadczenie pracodawcy o zamiarze powierzenia cudzoziemcowi wykonywania pracy, jeżeli zezwolenie na pracę nie jest wymagane, prowadzi działalność gospodarczą i inne.

8

Wniosek o wydanie karty pobytu (zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony) Decyzję o udzieleniu zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony wydaje wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca. Ubiegając się o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony cudzoziemiec jest obowiązany złożyć: 1) wniosek o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, 2) 4 aktualne fotografie 3) dokumenty niezbędne do potwierdzenia danych zawartych we wniosku i okoliczności uzasadniających ubieganie się o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, 4) potwierdzenie uiszczenia opłaty skarbowej.

9

Zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, udziela się cudzoziemcowi, który zamierza na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wykonywać pracę w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji przez okres dłuższy niż 3 miesiące, jeżeli: 1) cudzoziemiec: a) jest stroną umowy o pracę lub przedwstępnej umowy o pracę w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji na okres przynajmniej 1 roku, b) spełnia wymagania kwalifikacyjne i inne warunki w przypadku zamiaru wykonywania pracy w zawodzie regulowanym, c) posiada wyższe kwalifikacje zawodowe, d) posiada ubezpieczenie zdrowotne, e) posiada zgodę właściwego organu na zajmowanie określonego stanowiska, wykonywanie zawodu lub prowadzenie innej działalności, gdy obowiązek jej uzyskania wynika z odrębnych przepisów; 2) podmiot powierzający cudzoziemcowi wykonywanie pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji nie ma możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych na lokalnym rynku pracy; 3) roczne wynagrodzenie brutto, wynikające z miesięcznego lub rocznego wynagrodzenia podanego w umowie o pracę lub w przedwstępnej umowie o pracę, nie będzie niższe niż minimalne wynagrodzenie określone w przepisach wykonawczych (MSW w drodze rozporządzenia będzie określał wysokość tego wynagrodzenia, nie będzie to jednak mniej niż 150% średniego rocznego wynagrodzenia brutto)

10

Zezwolenia na pobyt czasowy w celu kształcenia się na studiach udziela się cudzoziemcowi, gdy spełnione są łącznie następujące warunki: 1) cudzoziemiec przedłoży: a) zaświadczenie jednostki prowadzącej studia o przyjęciu na studia lub o kontynuacji studiów, b) dowód uiszczenia opłaty, jeżeli podejmuje lub kontynuuje studia odpłatne; 2) cudzoziemiec posiada: a) ubezpieczenie zdrowotne, b) wystarczające środki finansowe. Pierwszego zezwolenia udziela się na okres 15 miesięcy.

11

Zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia badań naukowych udziela się cudzoziemcowi będącemu naukowcem, gdy celem jego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest prowadzenie badań naukowych lub prac rozwojowych na podstawie umowy o przyjęciu go w celu realizacji projektu badawczego zawartej z jednostką naukową, o której mowa w art. 2 pkt 9 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. Nr 96, poz. 615, z późn. zm.), zatwierdzoną w tym celu przez ministra właściwego do spraw nauki na podstawie decyzji oraz gdy cudzoziemiec przedstawi: 1) umowę o przyjęciu go w celu realizacji projektu badawczego zawartą z jednostką naukową mającą siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2) pisemne oświadczenie jednostki naukowej, w którym zobowiązuje się ona do poniesienia kosztów pobytu naukowca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 3) ubezpieczenie zdrowotne; 4) wystarczające środki finansowe.

12

Zezwolenia na pobyt stały udziela się na wniosek cudzoziemcowi, który: 1) jest małoletnim dzieckiem cudzoziemca, posiadającego zezwolenie na osiedlenie się, urodzonym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2) pozostaje w związku małżeńskim, zawartym z obywatelem polskim co najmniej 3 lata przed złożeniem wniosku; 3) bezpośrednio przed złożeniem wniosku przebywał nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres nie krótszy niż 10 lat 4) jest dzieckiem obywatela polskiego i pozostaje pod jego władzą rodzicielską.

13

Zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE Zezwolenia udziela się na wniosek cudzoziemcowi przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bezpośrednio przed złożeniem wniosku, legalnie i nieprzerwanie, co najmniej przez 5 lat, który posiada: •stabilne i regularne źródło dochodu; •ubezpieczenie zdrowotne. Zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE udziela się na czas nieoznaczony.

14

Kwestie dotyczące zatrudniania cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uregulowane są w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004r. Nr 99 poz. 1001 z późn. zm). cZasadą jest, że Cudzoziemiec może wykonywać pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli posiada zezwolenie na pracę wydane przez wojewodę właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy.

15

Na mocy Traktatu akcesyjnego Polska uzyskała prawo stosowania równoważnych ograniczeń w dostępie do swojego rynku pracy przez obywateli państw, które stosowały ograniczenia dla Polaków. Z uwagi na nieduże zainteresowanie pracą w Polsce przez obywateli UE oraz fakt, że ograniczenia utrudniają prowadzenie działalności gospodarczej i ograniczają wzrost Minister Pracy i Polityki Społecznej z dniem 17 stycznia 2007 r. zniósł istniejące ograniczenia w dostępie do naszego rynku pracy , obowiązujące obywateli UE a także Islandii, Norwegii, Szwajcarii i Liechtensteinu.

16

W przypadku publicznej instytucji badawczej naukowcy obcokrajowcy (obywatele krajów trzecich) przyjeżdżający do Polski nie potrzebują zezwolenia na pracę na stanowiskach: 1. W Polskiej Akademii Nauk: cudzoziemcy zatrudniani na stanowiskach pracowników naukowych (profesor zw., nadzw., wizytujący; adiunkt i asystent) oraz badawczo-technicznych (główny specjalista do spraw środowiskowej aparatury badawczej oraz specjalista) 2. W uczelni wyższej (również prywatnej): cudzoziemcy zatrudniani w charakterze nauczyciela akademickiego. Pracownicy naukowo-dydaktyczni i naukowi są zatrudniani na stanowiskach: profesora zw., profesora nadzw., profesora wizytującego, adiunkta, asystenta. Pracownicy dydaktyczni są zatrudniani na stanowiskach: starszego wykładowcy, wykładowcy, lektora lub instruktora. 3. W instytutach badawczych: osoby zatrudnione jako pracownicy naukowi (profesor zw., nadzw., wizytujący; adiunkt oraz asystent) Źródło: EURAXESS POLAND: http://www.euraxess.pl/index.php/instytucje/zezwolenia-na-prac?showall=1

17

Naukowcy cudzoziemcy z krajów trzecich przyjeżdżający na podstawie wizy lub ruchu bezwizowego nie muszą posiadać zezwolenia na pracę w Polsce, jeśli będą: prowadzić szkolenia, brać udział w stażach zawodowych, pełnić funkcję doradczą, nadzorczą lub wymagającą szczególnych kwalifikacji i umiejętności w programach realizowanych w ramach działań Unii Europejskiej lub innych międzynarodowych programach pomocowych, także w oparciu o pożyczki zaciągnięte przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej. Źródło: EURAXESS POLAND: http://www.euraxess.pl/index.php/instytucje/zezwolenia-na-prac?showall=1

18

Obywatele państw graniczących z Rzeczpospolitą Polską (Rosja, Ukraina, Białoruś) oraz Mołdowy i Gruzji – a od 1 stycznia 2014 r. również Armenii, wykonujący pracę w okresie nieprzekraczającym sześciu miesięcy w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy mogą pracować na terenie Polski bez zezwolenia, pod warunkiem, że otrzymają oświadczenie o zamiarze powierzenia im wykonywania pracy od pracodawcy, które należy zarejestrować w powiatowym urzędzie pracy właściwym ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę składającego oświadczenie. Zarejestrowane oświadczenie stanowi podstawę do uzyskania przez cudzoziemca w polskiej placówce dyplomatyczno konsularnej w kraju jego stałego pobytu wizy pobytowej, uprawniającej do wykonywania pracy.

19

Zezwolenie Typu „A” Zezwolenie takie musi uzyskać cudzoziemiec, który wykonuje pracę na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsca zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

20

Podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi, od którego jest wymagane posiadanie zezwolenia na pracę, jest obowiązany do: 1) uwzględnienia w umowie z cudzoziemcem warunków, o których mowa w przepisach (wynagrodzenia na poziomie nie niższym niż pracowników na podobnym stanowisku, brak zapisów, które świadczyłyby o tym, że cudzoziemiec wykonuje pracę w warunkach gorszych niż gwarantowane przez kodeks pracy), 2) dostosowywania, w przypadku zezwoleń typu C, D, E wysokości wynagrodzenia cudzoziemca do aktualnej wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w województwie, co najmniej raz w roku (tak by nie było ono niższe więcej niż o 30% od wynagrodzenia przeciętnego); 3) zawarcia z cudzoziemcem umowy w formie pisemnej oraz przedstawienia cudzoziemcowi przed podpisaniem umowy jej tłumaczenia na język zrozumiały dla cudzoziemca;

21

4) przekazania cudzoziemcowi jednego egzemplarza zezwolenia na pracę, 5) informowania cudzoziemca o działaniach podejmowanych w związku z postępowaniem o udzielenie lub przedłużenie zezwolenia na pracę, 6) zachowania należytej staranności w postępowaniach o zezwolenie i przedłużenie zezwolenia na pracę cudzoziemca; 7) niezwłocznego poinformowania organu wydającego zezwolenie o niepodjęciu pracy lub zakończeniu jej przed terminem określonym w zezwoleniu 8) udostępnienia innym organom, na ich wniosek dokumentów potwierdzających wypełnienie obowiązków, o których mowa wyżej, sporządzonych w języku polskim lub przetłumaczonych na język polski.

22

Zgodnie z art. 120 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy: Zatrudnienie cudzoziemca nielegalnie podlega karze grzywny nie

niższej niż 3.000 zł. Cudzoziemiec, który nielegalnie wykonuje pracę, podlega karze

grzywny nie niższej niż 1.000 zł. Karze grzywny do wysokości 10 tys. zł podlega również osoba, która za

pomocą wprowadzenia cudzoziemca w błąd, doprowadza cudzoziemca do nielegalnego wykonywania pracy.

Osoba, która żąda od cudzoziemca korzyści majątkowej w zamian za podjęcie działań zmierzających do uzyskania zezwolenia na podlega karze grzywny nie niższej niż 3.000 zł.

Kto nie dopełnia obowiązku, niezwłocznego informowania wojewody o niepodjęciu przez cudzoziemca wykonywania lub zakończenia wykonywania pracy, podlega karze grzywny nie niższej niż 100 zł.

23

Podmiot, który powierza, w tym samym czasie, wykonywanie pracy wielu cudzoziemcom przebywającym bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. Karze grzywny albo ograniczenia wolności podlega także podmiot, który w związku prowadzoną działalnością gospodarczą uporczywie powierza wykonywanie pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Pracodawca powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w warunkach szczególnego wykorzystania, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Przez warunki szczególnego wykorzystania rozumie się warunki pracy osoby lub osób, którym powierzono wykonywanie pracy z naruszeniem prawa, uchybiające godności człowieka i rażąco odmienne, w szczególności ze względu na płeć, w porównaniu z warunkami pracy osób, którym powierzono wykonywanie pracy zgodnie z prawem, wpływające zwłaszcza na zdrowie lub bezpieczeństwo osób wykonujących pracę. Kto uporczywie powierza wykonywanie pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w przypadku gdy praca ta nie ma związku z prowadzoną przez powierzającego wykonywanie pracy działalnością gospodarczą, podlega karze grzywny do 10.000 zł. Karalne jest również podżeganie i pomocnictwo do czynu wskazanego powyżej.

24

Polskie prawo nie definiuje pojęcia oddelegowania. Przez pojęcie to rozumie się:

przejściowe wykonywanie pracy/określonych zadań przez pracownika poza stałym miejscem pracy

na polecenie pracodawcy. W ramach tak sformułowanej definicji pod pojęciem oddelegowanie można wyróżnić podróż służbową oraz oddelegowanie nie będące podróżą służbową. By rozróżnić obie formy oddelegowania przyjmijmy, iż oddelegowanie nie będące podróżą służbową będziemy nazywali odesłaniem.

26

Pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową. (art. 775 Kodeksu pracy) Wysokość i kategorie tych kosztów określone zostały w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U. z 2013 r., poz. 167)

27

Odesłanie jest oddelegowaniem pracownika do pracy w jednym z miejsc wskazanych w umowie o pracę. W przypadku gdy miejsce pracy poza granicami kraju wynika z zapisów umowy o pracę pracodawca nie jest zobowiązany do wypłacania dodatkowych świadczeń poza umówionym wynagrodzeniem.

28

Polskie prawo nie definiuje pojęcia oddelegowania. Przez pojęcie to rozumie się:

przejściowe wykonywanie pracy/określonych zadań przez pracownika poza stałym miejscem pracy

na polecenie pracodawcy. W ramach tak sformułowanej definicji pod pojęciem oddelegowanie można wyróżnić podróż służbową oraz oddelegowanie nie będące podróżą służbową. By rozróżnić obie formy oddelegowania przyjmijmy, iż oddelegowanie nie będące podróżą służbową będziemy nazywali odesłaniem.

29

Podróż służbowa

nie powoduje zmiany umowy, wyjazd odbywa się na służbowe "polecenie wyjazdu"

pracodawca zobowiązany jest do zwrotu kosztów podróży i pobytu (diety, noclegi, inne wydatki)

co do zasady pracownik podlega dotychczasowemu pracodawcy

diety i inne świadczenia za czas podróży są zwolnione z podatku

brak możliwości odliczenia 30% diety za każdy dzień pobytu (art. 21 ust. 1 pkt 20)

Odesłanie

zastąpienie dotychczasowej umowy nową, określającą nowe miejsce pracy,

brak obowiązku wypłacania świadczeń dot. zwrotu kosztów odesłania

może nastąpić zmiana pracodawcy

możliwość odliczenia przez pracowników 30% diety (art. 20 ust. 1 pkt 20)

30

następuje czasowa zmiana dotychczasowego miejsca pracy, konieczność stosowania przepisów Wspólnotowych w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz umów o unikaniu podwójnego opodatkowania,

zwolnienie dotychczasowego płatnika z obowiązku pobierania zaliczek na podatek po upływie 183 dni,

brak ograniczenia czasu trwania podróży służbowej i odesłania,

31

Dyrektywa 96/71 Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z 16.12.1996 r. dotycząca delegowania pracowników w ramach świadczenia usług gwarantuje pracownikom delegowanym na terytorium państw Wspólnoty takie same warunki jak pracownikom miejscowym między innymi w zakresie: - minimalnych stawek płacy, wraz ze stawką za nadgodziny;

32

Do 30 kwietnia 2010 koordynację systemów ubezpieczeniowych krajów Unii zapewniały dwa rozporządzenia Rady (EWG): • Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. dotyczące stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób pracujących na własny rachunek oraz do członków ich rodzin, przemieszczających się w granicach Wspólnoty, • Rozporządzenie Rady (EWG) nr 574/72 z 21.03.1972 r. w sprawie wykonywania Rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71. Rozporządzenia te obowiązywały we wszystkich krajach Unii oraz w państwach Europejskiego Obszaru Gospodarczego (tj. w Islandii, Liechtensteinie, Norwegii i Szwajcarii).

34

Od 1 maja 2010r. obowiązują nowe unijne akty prawne: • Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego • Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego Nowe przepisy początkowo obowiązują tylko w krajach Unii Europejskiej (kraje EOG nadal stosują wcześniejsze regulacje).

35

Zasada jednego ustawodawstwa Artykuł 11 Rozporządzenia 883/2004: Osoby, do których stosuje się niniejsze rozporządzenie, podlegają ustawodawstwu tylko jednego Państwa Członkowskiego. Zgodnie z art. 11 ust. 2 Rozporządzenia osoba wykonująca pracę (lub prowadząca działalność) w państwie członkowskim podlega ustawodawstwu tego państwa.

36

Przykład Osoba mająca miejsce zamieszkania we Francji zostaje zatrudniona w Polsce, jednocześnie nie ma ona innego źródła dochodu. W którym kraju będzie podlegała ubezpieczeniom społecznym?

37

Zasada równego traktowania Artykuł 4 Rozporządzenia 883/2004: O ile niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, osoby, do których stosuje się niniejsze rozporządzenie korzystają z tych samych świadczeń i podlegają tym samym obowiązkom na mocy ustawodawstwa każdego Państwa Członkowskiego, co jego obywatele.

38

Zasada sumowania okresów ubezpieczenia, zatrudnienia i zamieszkania Zgodnie z Rozporządzeniem 883/2004 instytucje ubezpieczeniowe poszczególnych krajów członkowskich powinny uwzględniać okresy ubezpieczenia, zatrudnienia i zamieszkania uznane przez ustawodawstwo innych państw Unii i traktować je tak, jakby miały one miejsce w ramach ich własnego ustawodawstwa ubezpieczeniowego.

39

Przykład Pan Smith prowadził działalność gospodarczą w Danii przez osiem miesięcy, a następnie po trzytygodniowej przerwie został zatrudniony przez polską firmę. Przed upływem 90 dni okresu ubezpieczenia z tytułu zatrudnienia zachorował. Czy oddział ZUS przyzna panu Smithowi prawo do zasiłku chorobowego?

40

Zasada zachowania praw nabytych Ubezpieczony i członkowie jego rodziny zamieszkujący lub przebywający w Państwie Członkowskim innym niż właściwe Państwo Członkowskie, są uprawnieni do świadczeń pieniężnych wypłacanych przez instytucję właściwą zgodnie ze stosowanym przez nią ustawodawstwem. W drodze umowy miedzy instytucją właściwą a instytucją miejsca zamieszkania lub pobytu, świadczenia takie mogą jednak być wypłacane przez instytucję miejsca zamieszkania lub pobytu na koszt instytucji właściwej zgodnie z ustawodawstwem właściwego Państwa Członkowskiego.

41

Wyjątki od zasady podlegania ubezpieczeniu w kraju wykonywania pracy PRACOWNICY DELEGOWANI Zgodnie z art. 12 ust. 1 Rozporządzenia 883/2004: „Osoba, która wykonuje działalność jako pracownik najemny w Państwie Członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie tam prowadzi swą działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego Państwa Członkowskiego do wykonywania pracy w imieniu tego pracodawcy, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego Państwa Członkowskiego, pod warunkiem że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy i że osoba ta nie jest wysłana, by zastąpić inną osobę.”

42

Przykład Hiszpański pracodawca wysyła pracownika do pracy w Polsce. Po upływie 22 miesięcy pracownik wraca a do Polski zostaje wysłany inny pracownik (na 20 miesięcy), który będzie wykonywał taką samą pracę jak pracownik, który powrócił. W którym kraju będzie podlegał ubezpieczeniom pracownik, który wyjeżdża do Polski?

43

Formularz A1 Pracodawca unijny delegujący pracownika do pracy za granicę zwraca się do właściwej instytucji ubezpieczeniowej o wydanie i poświadczenie formularza A1. Formularz ten zawiera dane pracownika i pracodawcy, informację o okresie na jaki jest pracownik delegowany oraz czy pracownik wcześniej wykonywał pracę na obszarze któregoś z państw Unii.

44

Warunki otrzymania formularza E 101 (lub A1): pracownik może zostać zatrudniony w celu delegowania go za granicę pod warunkiem, że przed zatrudnieniem podlegał ubezpieczeniom w Polsce (co najmniej miesiąc) praca ta jest wykonywana dla delegującego pracodawcy oraz wciąż będzie istniał bezpośredni związek między pracownikiem a pracodawcą, który go oddelegował.

45

pracodawca powinien prowadzić znaczną część działalności na terytorium państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę

po zakończeniu przez pracownika okresu delegowania nie można potwierdzić nowego okresu delegowania, dotyczącego tego samego pracownika, tych samych przedsiębiorstw i tego samego państwa członkowskiego, przed upływem co najmniej dwóch miesięcy od daty zakończenia poprzedniego okresu delegowania (dopuszcza się wyjątki)

46

Przykład Bułgarska firma wystąpiła do właściwej instytucji o wydanie formularza A1 dla 6 nowo zatrudnionych pracowników. We wniosku firma podała, że obecnie zatrudnia w Bułgarii 5 osób, natomiast do Polski wysyła 45. Obrót uzyskiwany w Bułgarii wynosi 30 % (70% w Polsce). Pracownicy będą delegowani na 20 miesięcy. Przed zatrudnieniem pracownicy ci podlegali ubezpieczeniom w Bułgarii (pracowali u innego pracodawcy). Któremu ustawodawstwu będą podlegać delegowani pracownicy? Jakie kryteria powinny być spełnione w celu uzyskania formularza A1?

47

ZAWIERANIE POROZUMIEŃ SZCZEGÓLNYCH Rozporządzenie 883/2004 dopuszcza sytuację, w której dwa lub więcej państwa członkowskie zawierają porozumienie szczególne będące wyjątkiem od zasady ubezpieczenia w kraju wykonywania pracy. Porozumienia takie zawierane są gdy: jest wiadomo, że oddelegowanie będzie trwało dłużej niż 24 miesiące, w interesie osoby wykonującej prace na terytorium państwa członkowskiego

jest utrzymanie dotychczasowego ustawodawstwa, bądź też objęcie ustawodawstwem państwa przejściowego zatrudnienia, a regulacje rozporządzenia stanowią inaczej.

48

Przykład Obywatel Portugalii wykonujący pracę na własny rachunek, w ramach prowadzonej działalności wykonuje pracę na terenie Polski. Praca ta została przewidziana na 4 lata. Zainteresowany zwrócił się do wyznaczonej instytucji w Portugalii, aby ta wystąpiła o zwolnienie go z obowiązku polskich ubezpieczeń społecznych w okresie wykonywania pracy na terenie Polski. Centrala podejmuje negatywną decyzję. Informuje o tym stronę portugalską oraz oddział ZUS właściwy dla miejsca wykonywania przejściowej pracy przez obywatela Portugalii. W konsekwencji osoba ta podlega polskiemu ubezpieczeniu społecznemu.

49

„Samodelegowanie” przedsiębiorcy Zgodnie z art. 12 ust. 2 rozporządzenia 883/2004 osoba, która normalnie wykonuje działalność jako osoba pracująca na własny rachunek w Państwie Członkowskim, a która udaje się, by wykonywać podobną działalność w innym Państwie Członkowskim, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego Państwa Członkowskiego, pod warunkiem że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy.

50

Przykład Przedsiębiorca prowadzący w Czechach działalność gospodarczą w ewidencji działalności gospodarczej wpisał usługi transportowe oraz usługi remontowe. Faktycznie jednak nie wykonywał usług remontowych a cały przychód uzyskiwał z tytułu przewozów taksówkowych. Na okres 10 miesięcy zamierza wyjechać do Polski by tam wykonywać działalność w zakresie usług remontowych. Czy przedsiębiorca będzie mógł podlegać ubezpieczeniom w Czechach?

51

Pracownicy pracujący jednocześnie na terenie kilku państw członkowskich Osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną w dwóch lub w kilku Państwach Członkowskich podlega: a) ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania, jeżeli wykonuje znaczną część pracy w tym Państwie Członkowskim lub jeżeli jest zatrudniona przez różne przedsiębiorstwa lub przez różnych pracodawców, którzy mają siedzibę lub miejsce wykonywania działalności w różnych Państwach Członkowskich lub b) ) jeżeli nie wykonuje znacznej części pracy w państwie członkowskim, w którym ma miejsce zamieszkania:

52

(i) ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym znajduje się siedziba lub miejsce wykonywania działalności przedsiębiorstwa lub pracodawcy, jeżeli jest zatrudniona przez jedno przedsiębiorstwo lub jednego pracodawcę; lub (ii) ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym znajduje się siedziba lub miejsce wykonywania działalności przedsiębiorstw lub pracodawców, jeżeli jest zatrudniona przez co najmniej dwa przedsiębiorstwa lub co najmniej dwóch pracodawców, których siedziba lub miejsce wykonywania działalności znajduje się tylko w jednym państwie członkowskim; lub (iii) ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym znajduje się siedziba lub miejsce wykonywania działalności przedsiębiorstwa lub pracodawcy, innego niż państwo członkowskie jej zamieszkania, jeżeli jest zatrudniona przez dwa lub więcej przedsiębiorstw lub dwóch lub więcej pracodawców, których siedziba lub miejsce wykonywania działalności znajduje się w dwóch państwach członkowskich, z których jedno jest państwem członkowskim jej zamieszkania; lub (iv) ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania, jeżeli jest zatrudniona przez dwa lub więcej przedsiębiorstw lub dwóch lub więcej pracodawców, a co najmniej dwa z tych przedsiębiorstw lub dwóch z tych pracodawców mają siedzibę lub miejsce wykonywania działalności w różnych państwach członkowskich innych niż państwo członkowskie miejsca zamieszkania.

53

Przykład Pan Jan Kowalski jest zatrudniony u polskiego pracodawcy w wymiarze 1/5 etatu oraz u pracodawcy czeskiego na cały etat. W którym kraju podlegał będzie ubezpieczeniom?

54

Osoby prowadzące działalność gospodarczą na terenie kilku państw członkowskich. Osoba, która normalnie wykonuje pracę na własny rachunek w dwóch lub w kilku Państwach Członkowskich podlega: a) ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania, jeżeli wykonuje znaczną część pracy w tym Państwie Członkowskim lub b) ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym znajduje się centrum zainteresowania dla jej działalności, jeżeli osoba ta nie zamieszkuje w jednym z Państw Członkowskich, w których wykonuje ona znaczną część swej pracy.

55

Znaczna część pracy lub działalności W celu określenia, czy znaczna część pracy jest wykonywana w danym państwie członkowskim, należy uwzględnić następujące kryteria orientacyjne: a) w przypadku pracy najemnej – czas pracy lub wynagrodzenie, b) w przypadku pracy na własny rachunek – obrót, czas pracy, liczba świadczonych usług lub dochód. W ramach ogólnej oceny, spełnienie powyższych kryteriów w proporcji mniejszej niż 25 % tych kryteriów wskazuje, że znaczna część pracy nie jest wykonywana w danym państwie członkowskim.

56

Zbieg tytułów do ubezpieczeń. Osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną i pracę na własny rachunek w różnych Państwach Członkowskich podlega ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym wykonuje swą pracę najemną

57

Podleganie przez nierezydentów ubezpieczeniom w Polsce W sytuacji kiedy delegowany do Polski pracownik nie posiada wydanego formularza A1 wówczas podlegał będzie polskim przepisom ubezpieczeniowym. Podmiot zagraniczny delegujący pracownika jest zobowiązany do wypełniania w Polsce obowiązków płatnika. Istnieje również możliwość przejęcia obowiązków płatnika będącego podmiotem zagranicznym przez zatrudnionego pracownika, wykonującego prace na terenie Polski. W tym celu pracodawca z pracownikiem podpisują umowę o przejęcie obowiązków płatnika.

58

Obywatele państw trzecich. Podmiot polski zatrudniający osobę spoza UE zobowiązany jest do wypełniania obowiązków płatnika. W takiej sytuacji może dojść do sytuacji, że pracownik będzie podlegał ubezpieczeniom w obu krajach. W sytuacji kiedy taka osoba wykonuje pracę w Polsce na podstawie delegowania z zagranicy podmiot zagraniczny z państwa trzeciego nie ma obowiązku rejestrowania się jako płatnik składek z uwagi na fakt pozostawania zagranicznego źródła przychodów poza zakresem polskiego ustawodawstwa dotyczącego ubezpieczeń społecznych. Z uwagi na brak norm koordynujących (o ile nie istnieje umowa międzynarodowa z danym krajem w zakresie ubezpieczeń społecznych) może dojść do sytuacji, że pracownik nie będzie miał obowiązków ubezpieczeniowych w żadnym z krajów.

59

OPODATKOWANIE DOCHODÓW UZYSKIWANYCH PRZEZ

CUDZOZIEMCÓW W POLSCE

Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów.

61

Osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

62

Zgodnie z art. 3 ust. 1a UPDOF: Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która: 1) posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub 2) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

63

Jeżeli w rozumieniu przepisów obu mawiających się państw dana osoba ma miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, wówczas jej miejsce zamieszkania określa się zgodnie z następującymi zasadami, określonymi w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania:

64

a) osobę uważa się za mającą miejsce zamieszkania tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym ma ona stałe miejsce zamieszkania; jeżeli ma ona stałe miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, to uważa się ją za mającą miejsce zamieszkania tylko w tym Państwie, z którym ma ona ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze (ośrodek interesów życiowych),

65

b) jeżeli nie można ustalić, w którym Państwie osoba ma ośrodek interesów życiowych, albo jeżeli nie posiada ona stałego miejsca zamieszkania w żadnym z Państw, to uważa się ją za mającą miejsce zamieszkania w tym Państwie, w którym zwykle przebywa,

66

c) jeżeli przebywa ona zazwyczaj w obu Umawiających się Państwach lub nie przebywa zazwyczaj w żadnym z nich, to uważa się ją za mającą miejsce zamieszkania w tym Państwie, którego jest obywatelem,

67

d) jeżeli osoba jest obywatelem obydwu Umawiających się Państw lub nie jest obywatelem żadnego z nich, to właściwe organy Umawiających się Państw rozstrzygną sprawę w drodze wzajemnego porozumienia.

68

Przykład Pan Karl mieszkaniec Czech zostaje delegowany do pracy w Polsce na rok. W którym kraju będzie miał miejsce zamieszkania w tym roku?

69

Umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania skonstruowane są przeważnie w oparciu o wzorzec opracowany przez Organizację do spraw Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Wzorzec ten nosi nazwę Modelowej Konwencji w sprawie Podatku od Dochodu i Majątku. Drugim powszechnie akceptowanym wzorcem takich umów jest Umowa Modelowa ONZ między państwami rozwiniętymi a rozwijającymi się.

70

Płace i podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w umawiającym się kraju otrzymuje z pracy najemnej, podlegają opodatkowaniu tylko w kraju, chyba że praca najemna wykonywana jest w drugim państwie. Jeżeli praca jest tak wykonywana, to otrzymywane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w tym drugim państwie. Bez względu jednak na powyższe postanowienie, wynagrodzenie, jakie osoba mająca miejsce zamieszkania w umawiającym się państwie otrzymuje za pracę najemną wykonywaną w drugim państwie podlega opodatkowaniu tylko w pierwszym państwie, jeżeli:

71

a) pracownik przebywa w drugim państwie przez okres lub okresy nie przekraczające łącznie 183 dni w roku, i b) wynagrodzenie jest wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w drugim państwie, i c) wynagrodzenie nie jest ponoszone przez zakład, który pracodawca posiada w drugim państwie.

72

Przykład Rosyjska firma deleguje do swojej polskiej spółki – siostry pracownika w celu przeszkolenia polskich pracowników. Pracownik ten będzie pracował przez 5 miesięcy i w tym czasie podlegał będzie polskiemu kierownictwu firmy. W którym kraju będzie podlegało opodatkowaniu jego wynagrodzenie? Jaki typ zezwolenia należy uzyskać dla tego pracownika?

73

Dochód z wykonywania wolnego zawodu albo z innej działalności o samodzielnym charakterze, podlega opodatkowaniu tylko w kraju, w którym osoba osiągająca ten dochód posiada miejsce zamieszkania lub siedzibę. Dochód ten może podlegać opodatkowaniu w tym kraju, w którym został osiągnięty jeżeli wykonujący wolny zawód posiada stałą placówkę w drugim kraju dla wykonywania swej działalności. Jeżeli posiada on taką stałą placówkę, to dochód może być opodatkowany w tym kraju, jednak tylko w takim zakresie, w jakim może być przypisany tej stałej placówce.

74

Świadczenia otrzymywane na utrzymanie, kształcenie lub odbywanie praktyki przez studenta lub praktykanta, który przebywa w pierwszym Umawiającym się Państwie wyłącznie w celu kształcenia się, odbywania praktyki lub szkolenia, a który ma miejsce zamieszkania w drugim Umawiającym się Państwie (lub miał bezpośrednio przed przybyciem do pierwszego Państwa) nie podlegają opodatkowaniu w pierwszym Państwie, jeżeli świadczenia te pochodzą ze źródeł spoza tego Państwa.

75

W większości przypadków umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania przewidują, że osoba fizyczna, która przebywa czasowo w jednym Umawiającym się Państwie w celu nauczania lub prowadzenia prac badawczych na uniwersytecie, w szkole wyższej bądź innej uznanej placówce oświatowej tego Umawiającego się Państwa, a która ma lub bezpośrednio przed tym pobytem miała stałe miejsce zamieszkania w drugim Umawiającym się Państwie, podlega zwolnieniu od opodatkowania w pierwszym wymienionym Państwie z tytułu wynagrodzenia za nauczanie lub prowadzenie prac badawczych przez okres nieprzekraczający dwóch lat, licząc od dnia jej pierwszego przyjazdu w tym celu, pod warunkiem że będzie ona opodatkowana z tytułu takiego wynagrodzenia w drugim umawiającym się Państwie.

76

Metoda wyłączenia z progresją Taki sposób unikania podwójnego opodatkowania przewidują umowy zawarte z większością krajów europejskich, między innymi z: Albanią, Austrią, Cyprem, Chorwacją, Czechami, Danią, Estonią, Finlandią, Francją, Grecją, Litwą, Łotwą, Niemcami, Portugalią, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwecją, Turcją, Wielką Brytanią i Włochami. Jest to metoda stosowana w większości umów, jest też korzystniejsza dla podatników. Zastosowanie tej metody oznacza, że dochód zagraniczny jest zwolniony z podatku w Polsce. Jednakże dla ustalenia stawki podatku od pozostałego dochodu – osiągniętego w Polsce – stosuje się stawkę podatku właściwą dla całego dochodu, tj. łącznie z dochodem osiągniętym za granicą. Oznacza to, że do dochodu polskiego zastosuje się taką stawkę podatku jaka byłaby zastosowana gdyby dochód zagraniczny nie był zwolniony. Ponieważ w Polsce mamy progresywną stawkę podatku (stopa procentowa rośnie wraz ze wzrostem dochodu) to oznacza, że w metodzie tej dochód zagraniczny podwyższa stawkę podatku, która będzie zastosowana do dochodów polskich. Podatnik musi więc ustalić indywidualną stopę procentową, którą zastosuje do polskich dochodów.

77

Przykład Załóżmy, że podatnik w 2013 r. osiągnął dochody z Niemiec w wysokości 19.000 euro i w Polsce w wysokości 40.000 zł (pomijamy ZUS i składkę zdrowotną).

78

1. Waluty przeliczamy na złote wg kursu z dnia wypłaty. Przyjmijmy, że po przeliczeniu na złote przychód wyniesie: 79.000 zł. Do wyliczenia stopy procentowej przyjmujemy dochód zaokrąglony do pełnych złotych. Do dochodu podlegającego opodatkowaniu (czyli uzyskanego w Polsce) stosujemy stopę procentową, która byłaby zastosowana gdyby dochody niemieckie nie były zwolnione z podatku. Stopę wyliczamy następująco: a) liczymy podatek (zgodnie ze skalą podatkową) od dochodów podlegających opodatkowaniu i zwolnionych, tj: 40.000 + 79.000 = 119.000, (119.000 – 85.528)x32% + 14.839,02 = 25.550,06 zł b) podatek dzielimy przez sumę dochodów i mnożymy razy 100%: 25550,06 / 119.000 x 100 = 21,15 % (stopę zaokrąglamy do dwóch miejsc po przecinku) Do dochodu podlegającego opodatkowaniu stosujemy wyliczoną stopę procentową: 40.000 x 21,15% = 8.460 Podatek wyniesie więc 8.460

79

Metoda odliczenia proporcjonalnego Metodę tę przewidują umowy zawarte między innymi z: Belgią, Holandią, Kazachstanem, Rosją. Zastosowanie tej metody oznacza, że dochód osiągnięty za granicą podlega opodatkowaniu w Polsce, ale od należnego podatku odlicza się podatek zapłacony za granicą. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód osiągnięty za granicą. W odróżnieniu od metody wyłączenia z progresją w metodzie proporcjonalnego odliczenia dochód zagraniczny podlega również opodatkowaniu w kraju zamieszkania. Uniknięcie podwójnego opodatkowania odbywa się poprzez możliwość odliczenia podatku, który został zapłacony za granicą.

80

Przykład Załóżmy, że podatnik w 2013 r. osiągnął dochody z Holandii w wysokości 19.000 euro i w Polsce w wysokości 40.000 zł (pomijamy ZUS i składkę zdrowotną).

81

1. Waluty przeliczamy na złote wg kursu z dnia wypłaty. Przyjmijmy, że po przeliczeniu na złote przychód wyniesie: 79.000 zł. Łączny dochód do opodatkowania (polski i holenderski) wyniesie więc: 119.000 Liczymy podatek od łącznych dochodów, tj: 40.000 + 79.000 = 119.000, (119.000 – 85.528)x32% + 14.839,02 = 25.550,06 zł b) od podatku odliczamy podatek zapłacony za granicą. Podatek przeliczamy na złote: zakładamy, że wyniesie on 7907 zł. Odliczenie zagranicznego podatku nie może jednak przekroczyć tej części podatku, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w Holandii. Dochód uzyskany w Holandii (79.000 zł) stanowi 66,39 % dochodu podlegającego opodatkowaniu, tak więc odliczyć możemy maksymalnie kwotę: 25.550,06 x 66,39% = 16.962,68 zł. Ponieważ podatek zapłacony w Holandii wyniósł 7907 zł, możemy odliczyć go w całości: 25.550,06 – 7907 = 17.643,06 Podatek należny w Polsce wynosi więc (po zaokrągleniu do pełnych złotych) 17.643 zł

82

ULGA ABOLICYJNA Ustawa z dnia 25 lipca 2008 r. o szczególnych rozwiązaniach dla podatników uzyskujących niektóre przychody poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 143, poz. 894), czyli popularnie zwana ustawą abolicyjną wyrównała obciążenia podatkowe wynikające ze stosowania dwóch obowiązujących w umowach metod unikania podwójnego opodatkowania: wyłączenia z progresją i proporcjonalnego odliczenia. Ustawa ta wprowadziła do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nową ulgę, która polega na odliczeniu od podatku kwoty będącej różnicą pomiędzy podatkiem wyliczonym przy zastosowaniu metody proporcjonalnego odliczenia a podatkiem wyliczonym przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją (art. 27g). Ulgę tą osoby fizyczne wykazują w załączniku PIT/O. Aby ustalić kwotę przysługującego odliczenia należy wyliczyć podatek przy zastosowaniu jednej i drugiej metody, a różnica będzie stanowiła ulgę, podlegającą odliczeniu od podatku.

83

Przykład Wróćmy do naszego poprzedniego przykładu z wyliczeniem podatku od dochodów uzyskiwanych z Holandii. Podatek należny w Polsce wyniósł w tym przykładzie (po zaokrągleniu do pełnych złotych) 17.643 zł Wyliczenie kwoty „ulgi abolicyjnej” Kwota ulgi abolicyjnej jest różnicą pomiędzy podatkiem wyliczonym przy zastosowaniu metody proporcjonalnego odliczenia a podatkiem wyliczonym przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją. Różnica pomiędzy podatkiem wyliczonym przy zastosowaniu obu metod wynosi: 17.643 – 8.460 = 9.183 Kwotę tę podatnik wykaże w poz. 37 załącznika PIT/O a następnie przeniesie do poz. 180 zeznania PIT–36.

84

Wysokość podatku od dochodów osiąganych ze stosunku pracy lub z działalności gospodarczej przez osoby posiadające ograniczony obowiązek podatkowy jest taka sama jak dla osób z nieograniczonym obowiązkiem podatkowym. Art. 29 PDOF określa wysokość zryczałtowanego podatku dochodowego od pozostałych przychodów uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez osoby mające ograniczony obowiązek podatkowy. W zależności od kategorii przychodu podatek ten wynosi 20%. Przychodu nie pomniejsza się o koszty.

85

Osoba mieszkająca w Polsce uzyskuje przychód brutto z umowy o dzieło w wysokości 1000 zł. Od tego przychodu zapłaci 144 zł podatku (18% z 800 zł – tj. przychód 1000 zł pomniejszony o koszty 20% - 200 zł). Natomiast osoba nie mająca miejsca zamieszkania w Polsce z tytułu takiej umowy o dzieło wykonanej w Polsce zapłaci 200 zł podatku (20% z 1000 zł). W jaki sposób cudzoziemiec (lub jego płatnik) mogą wyrównać tę dysproporcję?

86

Wprowadzony do updof od 1.1.2009 r. art. 29 ust. 4 i 5 zapewnia nierezydentowi mieszkającemu w UE lub EUG odzyskanie nadpłaty wynikającej z pobrania przez płatnika ryczałtowego podatku dochodowego (który jak wskazano jest wyższy od podatku obliczonego według skali). Aby odzyskać tę nadpłatę podatnik musi złożyć w urzędzie skarbowym zeznanie roczne wraz z dołączonym do niego certyfikatem rezydencji z kraju zamieszkania.

87

Na płatniku ciąży obowiązek obliczenia, pobrania i wpłacenia należnego podatku zryczałtowanego.

Podatek ten płatnik wpłaca w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek, na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik właściwy według miejsca zamieszkania lub siedziby płatnika. Płatnicy dokonujący takich świadczeń na rzecz osoby nie mającej miejsca zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej obowiązani są w terminie do końca lutego następującego po roku podatkowym przesłać podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu imienną informację (IFT-1R) o wysokości przychodu (dochodu) uzyskanego przez osoby fizyczne nie mające w Polsce miejsca zamieszkania.

88

Właściwość organów podatkowych dla osób z ograniczonym obowiązkiem podatkowym określona jest Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (Dz. U. z 2005 r., Nr 165, poz. 1371, z późn. zm.)

89

Certyfikat rezydencji jest zaświadczeniem o miejscu zamieszkania podatnika dla celów podatkowych wydane przez właściwy organ administracji podatkowej państwa miejsca zamieszkania podatnika.

90

Osoby z ograniczonym obowiązkiem podatkowym uzyskujące w Polsce dochody z pracy, działalności gospodarczej oraz z kapitałów mają obowiązek złożenia zeznania i wykazania do opodatkowania dochodów uzyskanych w Polsce.

91

Zeznanie składa się do dnia 30 kwietnia następnego roku lecz w sytuacji gdy osoby z ograniczonym obowiązkiem podatkowym zamierzają opuścić terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przed tym dniem, są obowiązani złożyć zeznania, przed opuszczeniem terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

92

Od 1.1.2009 r. polskie przepisy dopuszczają wspólne opodatkowanie małżonków, którzy mają miejsce zamieszkania w innym niż Polska kraju Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii lub gdy jeden z małżonków ma miejsce zamieszkania w Polsce a drugi w wymienionym kraju. Warunkiem złożenia wspólnego zeznania przez takich małżonków jest osiągnięcie w Polsce przychodu w wysokości równej co najmniej 75% całkowitego przychodu osiągniętego przez małżonków w danym roku. Kolejnym warunkiem do takiego rozliczenia jest udokumentowanie miejsca zamieszkania za granicą certyfikatem rezydencji.

93

Osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą obowiązane są do gromadzenia, sporządzania i przekazywania, bez wezwania przez organ podatkowy, informacji o wynagrodzeniach za świadczone na ich rzecz usługi (wykonywaną pracę), wypłacanych przez podmiot będący nierezydentem osobom fizycznym będącym nierezydentami w rozumieniu przepisów prawa dewizowego, świadczącym te usługi (wykonującym pracę), jeżeli: 1) w związku z umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz innymi ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, może to mieć wpływ na powstanie obowiązku podatkowego lub wysokość zobowiązania podatkowego osób otrzymujących wynagrodzenie.

94

Nierezydenci uzyskujący z zagranicy dochody z pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku pracy, są obowiązani wpłacać zaliczki na podatek dochodowy po przekroczeniu okresu, który zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania stanowi warunek wyłączenia z opodatkowania tych dochodów na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; w tym przypadku przy obliczaniu pierwszej zaliczki podatnik jest obowiązany uwzględnić dochody uzyskane od początku roku podatkowego. Obowiązek taki występuje po upływie 183 dni pracy na terenie Polski. Zaliczki wpłaca się w terminach miesięcznych, do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód był uzyskany, a za grudzień – w terminie złożenia zeznania podatkowego. Do uzyskanego dochodu stosuje się najniższą stawkę podatkową określoną w skali, tj. 18 %.

95

Zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej osoby zagraniczne z państw członkowskich UE, EOG mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy. Taką działalność mogą również podejmować cudzoziemcy posiadający: zezwolenie na osiedlenie się lub zamieszkanie, status uchodźcy, objęci ochroną uzupełniającą, posiadający zgodę na pobyt tolerowany, korzystają z ochrony czasowej. Inni cudzoziemcy mogą w Polsce prowadzić działalność w formie spółki komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z o.o. i s.a.

96

makowski@doradca-podatkowy.net.pl

www.doradca-podatkowy.net.pl

97