Zasady i tryb wykonywania Zasady i tryb wykonywania

ustawy budżetowejustawy budżetowej

Wykonywanie budżetu państwa obejmuje gromadzenie Wykonywanie budżetu państwa obejmuje gromadzenie

dochodów i dokonywanie wydatków ujętych w ustawie dochodów i dokonywanie wydatków ujętych w ustawie

budżetowej. Wykonywanie oparte jest na zasadach budżetowej. Wykonywanie oparte jest na zasadach

ogólnych i szczegółowych, odrębnie sformułowanych dla ogólnych i szczegółowych, odrębnie sformułowanych dla

gromadzenia dochodów oraz dla dokonywania wydatków. gromadzenia dochodów oraz dla dokonywania wydatków.

Wykonywanie strony wydatkowej budżetu państwa Wykonywanie strony wydatkowej budżetu państwa

obejmuje: opracowanie układu wykonawczego budżetu, obejmuje: opracowanie układu wykonawczego budżetu,

uruchamianie i przekazywanie środków między uruchamianie i przekazywanie środków między

dysponentami, kasową obsługę budżetu przez NBP, dysponentami, kasową obsługę budżetu przez NBP,

uruchamianie rezerw budżetowych, dokonywanie zmian w uruchamianie rezerw budżetowych, dokonywanie zmian w

budżecie, blokowanie wydatków budżetu, rozstrzyganie o budżecie, blokowanie wydatków budżetu, rozstrzyganie o

niewygasaniu niektórych wydatków budżetu.niewygasaniu niektórych wydatków budżetu.

Zasady gospodarki Zasady gospodarki finansowejfinansowej w toku w toku

wykonywania budżetu państwa.wykonywania budżetu państwa.

Zasada 1.Zasada 1.

Pełna realizacja zadań następuje w Pełna realizacja zadań następuje w

terminach określonych przepisami i terminach określonych przepisami i

harmonogramem realizacji wydatków, harmonogramem realizacji wydatków,

opracowanym przez Ministra Finansów w opracowanym przez Ministra Finansów w

porozumieniu z dysponentamiporozumieniu z dysponentami

części budżetowych,części budżetowych,

Zasada 2.Zasada 2.

Ustalanie, pobieranie i odprowadzanie Ustalanie, pobieranie i odprowadzanie

dochodów budżetu państwa następuje na dochodów budżetu państwa następuje na

zasadach i w terminach wynikających z zasadach i w terminach wynikających z

obowiązujących przepisów,obowiązujących przepisów,

Zasada 3.Zasada 3.

Dokonywanie wydatków następuje w Dokonywanie wydatków następuje w

granicach kwot określonych w planie granicach kwot określonych w planie

finansowym, z uwzględnieniem finansowym, z uwzględnieniem

prawidłowo dokonanych przeniesień i prawidłowo dokonanych przeniesień i

zgodnie z planowanym przeznaczeniem, w zgodnie z planowanym przeznaczeniem, w

sposób celowy i oszczędny,sposób celowy i oszczędny,

Zasada 4. Zasada 4.

Wydatki na współfinansowanie programów Wydatki na współfinansowanie programów

realizowanych ze środków pochodzących realizowanych ze środków pochodzących

ze źródeł zagranicznych, nie ze źródeł zagranicznych, nie

podlegających zwrotowi, mogą być podlegających zwrotowi, mogą być

dokonywane po uzyskaniu tych środków,dokonywane po uzyskaniu tych środków,

Zasada 5.Zasada 5.

Zlecanie zadań powinno następować na zasadzie Zlecanie zadań powinno następować na zasadzie

wyboru najkorzystniejszej oferty, z wyboru najkorzystniejszej oferty, z

uwzględnieniem przepisów ustawy o uwzględnieniem przepisów ustawy o

zamówieniach publicznych, a w odniesieniu do zamówieniach publicznych, a w odniesieniu do

podmiotów nie działających w celu osiągnięcia podmiotów nie działających w celu osiągnięcia

zysku w trybie jawnego wyboru najkorzystniejszej zysku w trybie jawnego wyboru najkorzystniejszej

oferty w rozumieniu ustawy o zamówieniach oferty w rozumieniu ustawy o zamówieniach

publicznych,publicznych,

Zasada 6.Zasada 6.

Wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa Wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa

są dokonywane przed innymi wydatkami są dokonywane przed innymi wydatkami

budżetu państwa,budżetu państwa,

Zasada 7. Zasada 7.

Wydatki nieprzewidziane, których obowiązkowe Wydatki nieprzewidziane, których obowiązkowe

płatności wynikają z tytułów egzekucyjnych lub płatności wynikają z tytułów egzekucyjnych lub

wyroków sądowych, mogą być dokonywane bez wyroków sądowych, mogą być dokonywane bez

względu na poziom środków finansowychwzględu na poziom środków finansowych

zaplanowanych na ten cel; powinny one być zaplanowanych na ten cel; powinny one być

zrefundowane w trybie przeniesień wydatków,zrefundowane w trybie przeniesień wydatków,

Zasada 8.Zasada 8.

Przeniesienia wydatków w budżecie Przeniesienia wydatków w budżecie

państwa mogą być dokonywane na państwa mogą być dokonywane na

zasadach i w zakresie określonych w zasadach i w zakresie określonych w

ustawie o finansach publicznych,ustawie o finansach publicznych,

Zasada 9.Zasada 9.

Dotacje celowe przyznane jednostkom Dotacje celowe przyznane jednostkom

samorządu terytorialnego na realizację samorządu terytorialnego na realizację

zadań z zakresu administracji rządowej zadań z zakresu administracji rządowej

orazinnych zadań zleconych ustawami, nie orazinnych zadań zleconych ustawami, nie

wykorzystane w danym roku, podlegają wykorzystane w danym roku, podlegają

zwrotowi do budżetu państwa w części, w zwrotowi do budżetu państwa w części, w

jakiej zadanie to nie zostało wykonane;jakiej zadanie to nie zostało wykonane;

Zasada 10.Zasada 10.

Dotacje udzielone z budżetu państwa, Dotacje udzielone z budżetu państwa,

wykorzystane niezgodnie z wykorzystane niezgodnie z

przeznaczeniem lub pobrane w nadmiernej przeznaczeniem lub pobrane w nadmiernej

wysokości, podlegają zwrotowi do budżetu wysokości, podlegają zwrotowi do budżetu

państwa wraz z odsetkami w wysokości państwa wraz z odsetkami w wysokości

określonej jak dla zaległości podatkowych.określonej jak dla zaległości podatkowych.

Układ wykonawczy budżetuUkład wykonawczy budżetu

Jest Jest to instytucja prawna polegająca na ustawowym to instytucja prawna polegająca na ustawowym

przekazaniu uprawnień do bardziej szczegółowego podziału przekazaniu uprawnień do bardziej szczegółowego podziału

dochodów i wydatków w budżecie już po jego uchwaleniu, dochodów i wydatków w budżecie już po jego uchwaleniu,

według obowiązujących podziałek klasyfikacji budżetowej, według obowiązujących podziałek klasyfikacji budżetowej,

nie uwzględnionych w ustawie budżetowej. Instytucja nie uwzględnionych w ustawie budżetowej. Instytucja

układu wykonawczego umożliwia prezentowanie Sejmowi układu wykonawczego umożliwia prezentowanie Sejmowi

projektu budżetu państwa w szczegółowości ograniczonej projektu budżetu państwa w szczegółowości ograniczonej

do części i działów. Taka szczegółowość jest wystarczająca do części i działów. Taka szczegółowość jest wystarczająca

dla podjęcia decyzji o kształcie dochodów i wydatków dla podjęcia decyzji o kształcie dochodów i wydatków

budżetowych oraz o nadwyżce lub deficycie budżetowym. budżetowych oraz o nadwyżce lub deficycie budżetowym.

Ograniczona szczegółowość projektu budżetu pozwala Ograniczona szczegółowość projektu budżetu pozwala

parlamentowi skupić uwagę na kwestiach zasadniczych dla parlamentowi skupić uwagę na kwestiach zasadniczych dla

polityki gospodarczej i finansowej. polityki gospodarczej i finansowej.

Szczegółowość układu Szczegółowość układu

wykonawczego.wykonawczego.

Układ wykonawczy budżetu państwa Układ wykonawczy budżetu państwa opracowuje się w następującej opracowuje się w następującej

szczegółowości dochodów i wydatków:szczegółowości dochodów i wydatków:

1)1) dochody budżetowe - w podziale na działy i rozdziały dochody budżetowe - w podziale na działy i rozdziały

klasyfikacji budżetowej oraz na ważniejsze źródła klasyfikacji budżetowej oraz na ważniejsze źródła

wyodrębnione w ustawie budżetowej,wyodrębnione w ustawie budżetowej,

2)2) wydatki budżetowe - w podziale na działy i rozdziały oraz wydatki budżetowe - w podziale na działy i rozdziały oraz

nanastępujące paragrafy klasyfikacji budżetowej lub ich grupy:nanastępujące paragrafy klasyfikacji budżetowej lub ich grupy:a)a) wynagrodzenia wynikające ze stosunku pracy,wynagrodzenia wynikające ze stosunku pracy,

b)b) wynagrodzenia pozostałe,wynagrodzenia pozostałe,

c)c) wydatki pochodne od wynagrodzeń,wydatki pochodne od wynagrodzeń,

d)d) pozostałe wydatki bieżące,pozostałe wydatki bieżące,

e)e) dotacje,dotacje,

f)f) wydatki na finansowanie inwestycjiwydatki na finansowanie inwestycji..

Opracowywanie układu Opracowywanie układu wykonawczegowykonawczego

Układ wykonawczy budżetu państwa opracowuje Układ wykonawczy budżetu państwa opracowuje

Minister Finansów. Jest to możliwe dzięki temu, że Minister Finansów. Jest to możliwe dzięki temu, że

w terminie 21 dni po ogłoszeniu ustawy w terminie 21 dni po ogłoszeniu ustawy

budżetowej dysponenci części budżetowych budżetowej dysponenci części budżetowych

przedstawiają Ministrowi Finansów szczegółowe przedstawiają Ministrowi Finansów szczegółowe

plany dochodów i wydatków poszczególnych plany dochodów i wydatków poszczególnych

części budżetowych.części budżetowych.

Dysponenci kredytów Dysponenci kredytów budżetowych.budżetowych.

Dysponenci główni - Dysponenci główni - dysponenci części budżetowych.dysponenci części budżetowych.

Dysponenci drugiego stopnia - Dysponenci drugiego stopnia - jednostki podległe jednostki podległe

bezpośrednio dysponentom głównym. Otrzymują środki bezpośrednio dysponentom głównym. Otrzymują środki

budżetowe od dysponentów głównych i mają wykorzystać je budżetowe od dysponentów głównych i mają wykorzystać je

na zadania własne oraz mają obowiązek przekazania części na zadania własne oraz mają obowiązek przekazania części

środków dla dysponentów trzeciego stopnia.środków dla dysponentów trzeciego stopnia.

Dysponenci trzeciego stopnia. Dysponenci trzeciego stopnia. Natomiast dysponenci Natomiast dysponenci

trzeciego stopnia wykorzystują otrzymane środki i nie mają trzeciego stopnia wykorzystują otrzymane środki i nie mają

prawa ani obowiązku przekazania ich innym podmiotom. prawa ani obowiązku przekazania ich innym podmiotom.

Obsługa bankowa budżetu Obsługa bankowa budżetu państwa.państwa.

Obsługę bankową budżetu państwa w Obsługę bankową budżetu państwa w

zakresie rachunków bankowych, z zakresie rachunków bankowych, z

wyłączeniem rachunków państwowych wyłączeniem rachunków państwowych

jednostek budżetowych mających siedzibę jednostek budżetowych mających siedzibę

poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej,

prowadzi Narodowy Bank Polski. prowadzi Narodowy Bank Polski.

Dla rachunków bieżących zakładów Dla rachunków bieżących zakładów

budżetowych i gospodarstw pomocniczych budżetowych i gospodarstw pomocniczych

oraz rachunków pomocniczych można oraz rachunków pomocniczych można

wybrać dowolny bank z zachowaniem wybrać dowolny bank z zachowaniem

przepisów o zamówieniach publicznych. przepisów o zamówieniach publicznych.

Obsługa bankowa rachunków budżetu Obsługa bankowa rachunków budżetu

państwa jest prowadzona w ramach państwa jest prowadzona w ramach

umowy rachunku bankowego.umowy rachunku bankowego.

W przypadku występowania przejściowych W przypadku występowania przejściowych

nadwyżek środków na centralnym rachunku nadwyżek środków na centralnym rachunku

bieżącym budżetu państwa Minister Finansów bieżącym budżetu państwa Minister Finansów

może dokonywać oprocentowanych lokat w może dokonywać oprocentowanych lokat w

Narodowym Banku Polskim lub w dowolnie Narodowym Banku Polskim lub w dowolnie

wybranym banku.wybranym banku.

Zasady wykonywania rezerw Zasady wykonywania rezerw budżetowych.budżetowych.

Podziału rezerw celowych Podziału rezerw celowych dokonuje Minister dokonuje Minister

Finansów w porozumieniu z właściwymi Finansów w porozumieniu z właściwymi

dysponentami części budżetowych, nie później dysponentami części budżetowych, nie później

niż do dnia 31 października, z wyjątkiem rezerw niż do dnia 31 października, z wyjątkiem rezerw

na wydatki, których źródłem finansowania są na wydatki, których źródłem finansowania są

środki pochodzące z zagranicy. środki pochodzące z zagranicy.

Rezerwą celową na zwiększenie Rezerwą celową na zwiększenie

wynagrodzeń i limitów zatrudnienia wynagrodzeń i limitów zatrudnienia

wynikających ze zmian organizacyjnych i nowych wynikających ze zmian organizacyjnych i nowych

zadań w państwowych jednostkach budżetowych zadań w państwowych jednostkach budżetowych

dysponuje dysponuje Rada Ministrów. Rada Ministrów. Rezerwy celowe Rezerwy celowe

mogą być wykorzystane wyłącznie na cel, na jaki mogą być wykorzystane wyłącznie na cel, na jaki

zostały utworzone. Minister Finansów może, po zostały utworzone. Minister Finansów może, po

uzyskaniu pozytywnej opinii sejmowej komisji uzyskaniu pozytywnej opinii sejmowej komisji

właściwej do spraw budżetu, dokonać zmiany właściwej do spraw budżetu, dokonać zmiany

przeznaczenia rezerwy celowej.przeznaczenia rezerwy celowej.

Rezerwą ogólną dysponuje Rada Ministrów. Rezerwą ogólną dysponuje Rada Ministrów. Może ona Może ona

upoważnić Prezesa Rady Ministrów i Ministra Finansów do upoważnić Prezesa Rady Ministrów i Ministra Finansów do

dysponowania rezerwą ogólną do wysokości określonych dysponowania rezerwą ogólną do wysokości określonych

kwot. Rezerwa ogólna nie może być przeznaczona na kwot. Rezerwa ogólna nie może być przeznaczona na

zwiększenie wydatków, które w wyniku przeniesień zostały zwiększenie wydatków, które w wyniku przeniesień zostały

uprzednio zmniejszone. Ograniczenia, o których mowa uprzednio zmniejszone. Ograniczenia, o których mowa

wyżej, nie mają zastosowania w przypadku realizacji zadań wyżej, nie mają zastosowania w przypadku realizacji zadań

wynikających z przepisów dotyczących wprowadzenia wynikających z przepisów dotyczących wprowadzenia

stanów nadzwyczajnych na terytorium państwa lub jego stanów nadzwyczajnych na terytorium państwa lub jego

części.części.

Zmiany w budżecie państwa w Zmiany w budżecie państwa w toku jego wykonywania.toku jego wykonywania.

Możliwe są jedynie przeniesienia wydatków budżetu Możliwe są jedynie przeniesienia wydatków budżetu

państwa:państwa:

a)a) między rozdziałami i paragrafami klasyfikacji budżetowej w między rozdziałami i paragrafami klasyfikacji budżetowej w

ramach danej części i działu budżetu państwa,ramach danej części i działu budżetu państwa,

b)b)nie mogą one jednak zwiększać wydatków w jakimkolwiek nie mogą one jednak zwiększać wydatków w jakimkolwiek

rozdziale o więcej niż 5%,rozdziale o więcej niż 5%,

c)c) wymagają zgody Ministra Finansów, jeżeli powodują zmniejszenie wymagają zgody Ministra Finansów, jeżeli powodują zmniejszenie

lub zwiększenie wydatków majątkowych,lub zwiększenie wydatków majątkowych,

d)d)nie mogą zwiększać planowanych wydatków na wynagrodzenia.nie mogą zwiększać planowanych wydatków na wynagrodzenia.

Kompetencje do dokonywania Kompetencje do dokonywania zmian budżetowych.zmian budżetowych.

Przeniesień mogą dokonywać dysponenci części Przeniesień mogą dokonywać dysponenci części

budżetowych. Mogą oni także upoważnić budżetowych. Mogą oni także upoważnić

kierowników podległych jednostek (dysponentów kierowników podległych jednostek (dysponentów

drugiego i trzeciego stopnia) do dokonywania drugiego i trzeciego stopnia) do dokonywania

przeniesień wydatków w obrębie jednego przeniesień wydatków w obrębie jednego

rozdziału.rozdziału.

Blokowanie kredytów Blokowanie kredytów budżetowychbudżetowych

Blokowanie wydatków następuje w przypadku Blokowanie wydatków następuje w przypadku stwierdzenia:stwierdzenia:

1)1)niegospodarności w określonych jednostkach,niegospodarności w określonych jednostkach,

2)2)opóźnień w realizacji zadań,opóźnień w realizacji zadań,

3)3)nadmiaru posiadanych środków,nadmiaru posiadanych środków,

4)4)naruszania zasad gospodarki finansowejnaruszania zasad gospodarki finansowej

Blokowanie oznacza okresowy Blokowanie oznacza okresowy lub lub obowiązujący do obowiązujący do końca roku zakaz dysponowania częścią lub całością końca roku zakaz dysponowania częścią lub całością planowanych wydatków albo wstrzymanie planowanych wydatków albo wstrzymanie przekazywania środków na realizację zadań przekazywania środków na realizację zadań finansowanych z budżetu państwa.finansowanych z budżetu państwa.

Decyzje o blokowaniu Decyzje o blokowaniu planowanych wydatków planowanych wydatków

podejmują:podejmują:

1)1) Minister Finansów - w zakresie całego Minister Finansów - w zakresie całego budżetu państwa, z wyłączeniem wydatków budżetu państwa, z wyłączeniem wydatków podmiotów, o których mowa w art. 83 ust. 2,podmiotów, o których mowa w art. 83 ust. 2,

2)2) dysponenci części budżetowych - w zakresie dysponenci części budżetowych - w zakresie ich części budżetu państwa.ich części budżetu państwa.

Wygasanie wydatków Wygasanie wydatków budżetowychbudżetowych

Zasadą jest, że nie zrealizowane kwoty Zasadą jest, że nie zrealizowane kwoty

wydatków budżetu państwa wygasają z wydatków budżetu państwa wygasają z

upływem roku budżetowego. Natomiast upływem roku budżetowego. Natomiast nie nie

wygasają z upływem roku budżetowego wygasają z upływem roku budżetowego

wydatki:wydatki:

1)1) których planowanym źródłem finansowania których planowanym źródłem finansowania są:są:

a)a) przychody z kredytów zagranicznych,przychody z kredytów zagranicznych,

b)b) środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, nie środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, nie podlegającepodlegające zwrotowi,zwrotowi,

2)2) przeznaczone na współfinansowanie przeznaczone na współfinansowanie programów realizowanychprogramów realizowanychz nie podlegających zwrotowi środków z nie podlegających zwrotowi środków pochodzących ze źródełpochodzących ze źródeł zagranicznych.zagranicznych.