WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO

TE

KS

TY

KU

LTURY

TE

KS

TY

KU

LTURY

www.wuj.pl

Bogusław Nierenberg

ZARZĄDZANIE MEDIAMIUJĘCIE SYSTEMOWE

Bogusław N

ierenbergZARZĄD

ZANIE M

EDIAM

I

Autor podjął ambitny trud opisania i zanalizowania procesu zarządzania mediami w ujęciu systemowym. Jego książka ma charakter pionierski na gruncie polskim, gdzie ten obszar funkcjonowania mediów jest stosunkowo słabo penetrowany, choć prof. Nierenberg należy do grona badaczy, których prace wyznaczają standard w tej dziedzinie. Książkę uznaję za niezwykle wartościową i potrzebną, należącą do najlepszych opublikowanych w ostatnich kilku latach pozycji medioznawczych i politologicznych. Przyjęte przez Autora konstrukcja i metodologia pozwoliły mu na zrealizowanie w pełni zamierzeń badawczych. Zamysł dokonania systematyzacji problematyki, opi-su i analizy kwestii zarządzania mediami – z własną „wartością dodaną” – w pełni się powiódł. Podkreślić też wypada jasność wywodu, świetny język, a także trud włożony w przedstawienie wielodyscyplinarnej literatury i analizę zgromadzonego materiału empirycznego. Bez wątpienia, należy uznać niniejszy tom za użyteczny materiał dla wszystkich zaj-mujących się lub zamierzających się zająć zarządzaniem w mediach elektronicznych, a także studentów istniejących lub nowo powstałych specjalistycznych kierunków. Podsumowując, stwierdzam, że jest to książka znakomita, ważna, prezentująca wszechstronną panoramę zarządzania mediami. Jestem pewny, że wysoki poziom naukowy publikacji zapewni Autorowi miejsce wśród uznanych specjalistów w tej te-matyce, sama zaś praca z pewnością stanie się czymś w rodzaju reference book dla przyszłych badaczy.

Z recenzji dr. hab. Stanisława Jędrzejewskiego, prof. ALK

zarzadzanie_mediami_okladka.indd 1 2011-10-11 12:40:45

ZARZĄDZANIE MEDIAMI

�������������� ��� ������ ������ �

���

����

��

�������������� !���

ZARZĄDZANIE MEDIAMI��"�� ���� #�

Publikacja dofi nansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej oraz Instytutu Kultury

RECENZENTdr hab. Stanisław Jędrzejewski, prof. ALK

PROJEKT OKŁADKIAgnieszka Winciorek

© Copyright by Bogusław Nierenberg & Wydawnictwo Uniwersytetu JagiellońskiegoWydanie I, Kraków 2011All rights reserved

Niniejszy utwór ani żaden jego fragment nie może być reprodukowany, przetwarzany i roz-powszechniany w jakikolwiek sposób za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych oraz nie może być przechowywany w żadnym systemie informatycznym bez uprzedniej pisemnej zgody Wydawcy.

ISBN 978-83-233-3192-6

www.wuj.pl

Wydawnictwo Uniwersytetu JagiellońskiegoRedakcja: ul. Michałowskiego 9/2, 31-126 Krakówtel. 12-631-18-81, 12-631-18-82, fax 12-631-18-83Dystrybucja: tel. 12-631-01-97, tel./fax 12-631-01-98tel. kom. 506-006-674, e-mail: sprzedaz@wuj.plKonto: PEKAO SA, nr 80 1240 4722 1111 0000 4856 3325

Mojej żonie i synom poświęcam

Spis treści

Wstęp ............................................................................................................................ 9

Część I

1. Geneza nauk o zarządzaniu ................................................................................. 231.1 Zarządzanie w ujęciu historycznym ........................................................... 231.2. Zarządzanie jako dyscyplina naukowa ...................................................... 291.3. Zarządzanie w ujęciu humanistycznym .................................................... 34

2. Metodologia systemowa. Systemy i modele medialne ..................................... 432.1. Koncepcje systemowe .................................................................................. 432.2. Systemy medialne ......................................................................................... 47

3. Istota zarządzania mediami – dualna natura przedsiębiorstw medialnych... 673.1. Zarządzanie mediami w ujęciu historyczno-metodologicznym ............ 673.2. Koncepcje teoretyczne zarządzania mediami ........................................... 713.3. Zarządzanie mediami w ujęciu systemowym ........................................... 753.4. Zakres i przedmiot zarządzania mediami ................................................. 79

Część II

4. Systemy i rynki informacyjne .............................................................................. 894.1. Systemowe i ekonomiczne aspekty informacji ......................................... 894.2. Informacja jako zasób .................................................................................. 924.3. Wykluczenie informacyjne – postulat nieustannej edukacji .................. 100

5. Ekonomiczne aspekty zarządzania mediami ..................................................... 1055.1. Ekonomika mediów jako obszar badań ..................................................... 1055.2. Rynki medialne ............................................................................................. 1125.3. Zarządzanie fi nansami organizacji medialnych ....................................... 118

6. Zarządzanie reklamą ............................................................................................. 1276.1. Geneza reklamy ............................................................................................ 1286.2. Agencje reklamowe i ich zadania ............................................................... 1316.3. Kampanie reklamowe .................................................................................. 1366.4. Wybrane metody badania reklamy ............................................................ 140

8 Spis treści

Część III

7. Menedżerowie i dziennikarze .............................................................................. 1537.1. Zasoby ludzkie w mediach ......................................................................... 1537.2. Menedżerowie (sternicy mediów) ............................................................. 1607.3. Dziennikarze ................................................................................................ 169

8. Strategie organizacji medialnych. Wartość dla odbiorców .............................. 1778.1. Strategia a komunikacja marketingowa ................................................... 1778.2. Medialny łańcuch wartości ........................................................................ 1818.3. Tworzenie wartości w organizacjach medialnych ................................... 191

9. Prawne i etyczne aspekty zarządzania mediami ............................................... 2019.1. Granice wolności mediów .......................................................................... 2019.2. Dziennikarskie kodeksy deontologiczne .................................................. 2079.3. Manipulacje medialne ................................................................................ 210

10. Trendy rozwojowe organizacji medialnych. Wyznaczniki medialnej przyszłości .............................................................................................................. 21710.1. Język nowych mediów ................................................................................ 21910.2. Wyzwania dla menedżerów ....................................................................... 22210.3. Media publiczne .......................................................................................... 227

Podsumowanie ............................................................................................................. 231Bibliografi a (wybrane pozycje) .................................................................................. 237Spis tabel, rysunków i wykresów ............................................................................... 259Indeks nazwisk ............................................................................................................. 261Indeks rzeczowy........................................................................................................... 265

Wstęp

Stwierdzenie, że podstawową determinantą współczesnego świata jest jego medialność, wydaje się tak oczywiste, że wręcz banalne. Tymczasem oczywi-stość jakiegoś zjawiska nie oznacza wcale jego powszechnej znajomości ani też wiedzy o prawach nim rządzących. Wydaje się, że podobnie jest z zarzą-dzaniem mediami. Na polskim gruncie nie ma w ogóle takiej subdyscypliny zarządzania, nie ma nawet takiego kierunku studiów. Prowadzone tu i ówdzie studia podyplomowe mają na celu raczej nabycie pewnych określonych umie-jętności niż przekazanie wiedzy akademickiej z zakresu zarządzania mediami. Studia II stopnia w tym zakresie jako pierwszy w Polsce zaproponował Instytut Kultury Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiel-lońskiego. Jest to zgodne nie tylko z duchem czasu, ale i z potrzebami państwa polskiego. W artykule 27 znowelizowanej w 2010 r. Ustawy o radiofonii i te-lewizji napisano: do zarządu powołuje się wyłącznie osobę posiadająca kompe-tencje w dziedzinie zarządzania oraz radiofonii i telewizji. Zarządzanie nie jest wiedzą tajemną i można się go nauczyć. Wydaje się, że wiele słabości polskiego życia gospodarczego i społecznego bierze się z nieumiejętności zarządzania. Szpitalem zarządza lekarz, a teatrem aktor. Niech będą to lekarz i aktor, ale „posiadający kompetencje w dziedzinie zarządzania”.

Autor niniejszej monografi i stawia sobie za cel przedstawienie dorobku naukowego w zakresie zarządzania mediami, powstałego głównie w Stanach Zjednoczonych i krajach skandynawskich, oraz podzielenie się wynikami ba-dań, które przez wiele lat na tym polu prowadził. Jak się wydaje, kluczowe dla zrozumienia istoty współczesnego zarządzania mediami są dwa stwierdzenia Petera F. Druckera. Pierwsze, że: informacja będzie podstawowym zasobem XXI w., i drugie, iż: informacja jest tym cenniejsza, im jest powszechniejsza. O ile pierwsze wydaje się dość powszechnie akceptowane, choć jego konse-kwencje nie zawsze i nie wszędzie bywają uświadamiane, o tyle drugie burzy podstawy naszej wiedzy ekonomicznej. W klasycznej ekonomii przyjmuje się, że im jakieś dobro rzadsze, tym cenniejsze i odwrotnie. Powszechność okreś-lonego dobra obniża jego cenę. Tymczasem P.F. Drucker wywraca na nice nasze dotychczasowe rozumienie najbardziej kardynalnych zasad ekonomii.

10 Wstęp

Autor niniejszej rozprawy stara się objaśnić tę pozorną sprzeczność poprzez opisany w 1989 r. przez Roberta G. Picarda dualizm mediów oraz stworzoną przez siebie formułę „guzików medialnych (informacyjnych)”, która pozwala zrozumieć paradoks zawarty w stwierdzeniu P.F. Druckera. Objaśnienie tych zagadnień zostało zawarte w rozdziałach trzecim i czwartym, które – zdaniem autora – są najważniejszymi dla prezentowanych rozważań.

W niniejszej pracy, dla opisu zjawisk odnoszących się do zarządzania me-diami, przyjęto metodologię systemową, wedle której badane zjawiska należy widzieć jako całość powiązaną z sobą pośrednio lub bezpośrednio, gdyż – jak się wydaje – taki rodzaj oglądu rzeczywistości pozwala oddać istotę badanego zagadnienia, a nie jedynie jego strukturę, bowiem „zachowanie się systemów zarówno kształtuje środowisko, jak i jest przez nie kształtowane. Poprawa oto-czenia i zwiększenie wpływu na systemy, które ono »zawiera«, wymaga od każdego z tych systemów uwzględnienia wszystkiego, dzięki czemu można ulepszyć otoczenie, a zarazem siebie”1. Autor starał się przy opisie badanych zjawisk nie tracić z pola widzenia trzech zasadniczych pytań Russella L. Ackof-fa: 1. Dlaczego widzę to, co widzę? 2. Dlaczego rzeczy są takie, jakie są? 3. Dla-czego rzeczy się zmieniają? Te z pozoru banalne pytania pozwalają wniknąć w istotę badanego zagadnienia, a nie jedynie opisać jego strukturę. Niestety, wielu badaczy opis struktur nazywa systemem, co wydaje się być nadużyciem metodologicznym. By nie odnosić się do przykładów negatywnych, które Czy-telnik znajdzie w nadmiarze w najbliższej księgarni, wskazano na przykład książki wzorcowej w tym względzie. Jest to monografi a Daniela C. Hallina i Paola Manciniego zatytułowana Systemy medialne. Trzy modele mediów i po-lityki w ujęciu porównawczym. Jej autorzy nie ograniczyli się jedynie do opisu badanych struktur, ale starali się wniknąć w istotę opisywanych zjawisk. Za-dawali pytania istotne z punktu widzenia metodologii systemowej, sięgali głę-boko do tradycji danych systemów, by zrozumieć ich sens i odkryć korelacje zachodzące pomiędzy opisywanymi obiektami. Badanie systemowe wydaje się być żmudne i mozolne, ale pozwala dotrzeć do samego jądra badanych zjawisk i sformułować wnioski co do ich istoty.

W niniejszej monografi i zaproponowano uporządkowanie defi nicyjne, odnoszące się do opisywanych zagadnień na gruncie polskim. Zapożyczone z języka angielskiego określenie media management ma, zgodnie z przyjętymi w niniejszej pracy założeniami, dwa znaczenia: 1. zarządzanie mediami, 2. za-rządzanie w mediach. Jeśli idzie o pierwsze znaczenie, odnosi się ono zarówno do poziomów zarządzania (mega, mezzo i mikro), jak i sposobów wpływania na działanie mediów (organizacji medialnych) poprzez rozmaite unormowa-

1 R.L. Ackoff , Redesigning the Future. A System Approach to Societal Problems, John Wiley & Sons, New York 1974, s. 68.

11Wstęp

nia, (np. prawne) bądź regulatory rynku medialnego, ale także publicznego bądź komercyjnego ich wykorzystania w różnych celach (np. kampaniach re-klamowych, społecznych, które na ogół prowadzone są za pośrednictwem roz-maitych mediów). Jeśli idzie natomiast o drugie znaczenie, to pod pojęciem „zarządzanie w mediach” należy rozumieć wszelkie procesy decyzyjne odno-szące się do samych organizacji medialnych. Mogą to być czynności rozpa-trywane zarówno w ujęciu funkcjonalnym (odnoszącym się do specyfi cznych działań składających się na zarządzanie), procesowym (odnoszącym się do planowania i monitorowania samego procesu) bądź strukturalnym (odnoszą-cym się do budowania samej organizacji). Konsultacje przeprowadzone przez autora niniejszych rozważań pośród uczonych2 związanych z tym obszarem badawczym skłaniają raczej do użycia pojęcia „zarządzanie mediami” jako pojęcia szerszego niż „zarządzanie w mediach”, będącego określeniem znacze-niowo węższym, bowiem „zarządzanie w mediach” zawiera się w „zarządzaniu mediami”. Nie bez znaczenia dla takiego rozstrzygnięcia jest też zakorzenienie w języku polskim takich określeń jak „zarządzanie zasobami ludzkimi”, „za-rządzanie jakością”, „zarządzanie wiedzą” etc. Autor ma świadomość, że mogą być odmienne stanowiska od zaproponowanego przez niego. Oponenci wska-zują, że poprawne jest określenie zarządzanie w kulturze, zamiast zarządzanie kulturą, gdyż zarządzać można każdym dobrem. Istotne zatem będzie, jaką przyjmiemy defi nicję pojęcia, co do którego chcemy odnieść owo zarządza-nie. Jeżeli przyjmiemy za Geertem Hofstedem, że kultura to „zbiorowe zapro-gramowanie umysłów, które wyróżnia jedną grupę społeczną od drugiej”, to owym „zaprogramowaniem” można zarządzać, jego istotą bowiem jest infor-macja. Per analogiam dotyczy to także mediów. Jeżeli przyjmiemy za Denisem McQuailem, że „media masowe oznaczają instytucjonalne środki publicznego komunikowania na odległość, do wielu odbiorców, w krótkim czasie”, to bez wątpienia można „zarządzać mediami”. I takiego też pojęcia używa D. McQuail– „zarządzanie mediami masowymi”. Określenie „masowe” można pominąć, bowiem we współczesnym świecie właściwie każdy przekaz ma charakter ma-sowy. I w tym znaczeniu D. McQuail rozumie termin „zarządzanie” jako „ogół praw, regulacji, reguł i konwencji służących sprawowaniu kontroli nad media-mi w interesie ogółu, w tym także w interesie samych mediów”. I dalej, tenże uczony jest zdania, że istota „zarządzania mediami” przewiduje „pewien zbiór standardów lub celów, którym towarzyszą procedury o różnym stopniu rygo-ryzmu, służące ich egzekwowaniu”3. Można też odwołać się do najprostszej

2 Są to opinie między innymi: dr B. Mierzejewskiej z Uniwersytetu St. Gallen w Szwajcarii, dr. J. Beliczyńskiego z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, dr. R. Żabińskiego z Wyższej Szkoły Zarządzania „Edukacja” we Wrocławiu.

3 D. McQuail, Teoria komunikowania masowego, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 242.

12 Wstęp

analogii, odnoszącej się do „zarządzania przedsiębiorstwem (przedsiębior-stwami)” czy „zarządzania w przedsiębiorstwie”. Oba terminy są uprawnione, choć mają inne zakresy znaczeniowe. Ten pierwszy szersze, drugi węższe. Ten drugi zawiera się w tym pierwszym. I w takim rozumieniu pojęcia „zarządza-nia mediami” jest ono przedmiotem analizy oraz oglądu naukowego, które przeprowadzono w 10 rozdziałach niniejszej monografi i.

W pierwszym rozdziale została nakreślona geneza nauk o zarządzaniu oraz nauk szczegółowych, takich jak zarządzanie kulturą, oświatą, turystyką, a tak-że mediami – jako rodzącej się subdyscyplinie, która wydaje się mieć coraz większe znaczenie ze względu na skalę i rozmiar zjawiska, jakim są one we współczesnym świecie. Wskazano także na ujęcie humanistyczne nauk o za-rządzaniu, które stanowi o polskiej specyfi ce klasyfi kowania dyscyplin nauko-wych. W rozdziale tym przypomniano, że nurt humanistycznych nauk o za-rządzaniu narodził się w opozycji do nurtu klasycznego, jako odpowiedź na nadmierną eksploatację ludzi i ich brak satysfakcji z wykonywanej pracy.

Rozdział drugi poświęcono metodologii systemowej, która zdaniem pi-szącego te słowa, oferuje najstosowniejsze narzędzia badawcze do opisu za-rządzania mediami. W rozdziale tym opisano rozmaite koncepcje systemo-we, a także systemy medialne. Odwołano się do fundamentalnych publikacji w tym zakresie, jak choćby Four Th eories of the Press autorstwa Freda S. Sie-berta, Th eodore’a Petersona i Wilbura Schramma czy wspomniane już Systemy medialne. Trzy modele mediów i polityki w ujęciu porównawczym D.C. Hal-lina i P. Manciniego, ale także przywołano dorobek polskich badaczy w tym przedmiocie, jak choćby: Janusza W. Adamowskiego, Bogusławy Dobek-Os-trowskiej, Mariana Gieruli, Bartłomieja Golki, Macieja Mrozowskiego, Beaty Ociepki, Zbigniewa Oniszczuka. Z tej perspektywy zaproponowano analizę sy-stemów medialnych dotychczas niebadanych w ujęciu podanym przez D. Hal-lina i P. Manciniego, a także polskiego systemu medialnego. W tym kontekście przywołano koncepcję Trójkąta Sił Medialnych zaproponowaną przez autora niniejszych rozważań4.

W rozdziale trzecim, najważniejszym dla rozważań zawartych w niniejszej monografi i, wskazano na koncepcje teoretyczne odnoszące się do zarządza-nia mediami i na tej podstawie zaproponowano nowe ujęcie tego procesu, uwzględniające paradoks P.F. Druckera, który wskazał, że informacja jest tym cenniejsza, im powszechniejsza. Wedle klasycznej analizy takie postawienie sprawy byłoby zaprzeczeniem podstawowym prawom ekonomicznym, wedle których dobro im rzadsze, tym cenniejsze. W rozdziale tym przeprowadzono dowód wyjaśniający ów paradoks na podstawie dokonań jednego z najwybit-

4 Por. B. Nierenberg, Publiczne przedsiębiorstwo medialne. Determinanty, systemy, modele, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007.

13Wstęp

niejszych badaczy ekonomiki mediów na świecie, R.G. Picarda, który wska-zał na dualną naturę przedsiębiorstw medialnych, a także na podstawie badań własnych odnoszących się do rynków medialnych i ich rozmaitych aspektów w kontekście zarządzania mediami, w tym do koncepcji Trójkąta Sił Medial-nych. W rozdziale tym wskazano ponadto, że informacją można, a nawet trze-ba zarządzać. Podstawą takiego stwierdzenia stał się przegląd teoretycznych koncepcji zarządzania mediami, w tym także w ujęciu systemowym.

W tej części pracy wskazano również, że przy obecnym stanie prawnym zarządzanie polskimi mediami publicznymi musi stanowić połączenie dwóch celów: komercyjnego i interesu publicznego, bowiem mediom nadano formę spółek prawa handlowego, które ze swej natury są nastawione na zysk. Oprócz tego polskie media publiczne poddano Ustawie o radiofonii i telewizji, gdzie opisano interes publiczny (misja), którego egzekutorem uczyniono Krajową Radę Radiofonii i Telewizji. W rozdziale tym przedstawiono konsekwencje ta-kiego stanu prawnego dla sposobu zarządzania mediami publicznymi w Polsce.

W rozdziale czwartym badano systemowe i ekonomiczne aspekty infor-macji, która przez długi czas była domeną informatyków. Rzadziej stanowiła przedmiot zainteresowania ekonomistów, socjologów, kulturoznawców czy politologów. Tymczasem Daniel Bell czy P. Drucker wskazywali na informację jako podstawowy zasób współczesnych czasów. Spowodowało to niebywałe konsekwencje gospodarcze i społeczne, miało i ma także ogromne znacze-nie dla rynków medialnych. W rozdziale tym wskazano także na systemowe i ekonomiczne aspekty zasobu, jakim jest informacja. Pokazano, że informacja stała się podstawą budowy organizacji typu sieciowego, i zwrócono uwagę na konsekwencje wynikające z tego faktu. Jedną z nich jest zjawisko zwane wyklu-czeniem informacyjnym. Wydaje się, że jedynym sposobem przeciwdziałania temu niekorzystnemu zjawisku jest postulat nieustannego uczenia się.

W rozdziale piątym opisano ekonomiczne aspekty zarządzania mediami i wskazano na obszary badawcze istotne z tego punktu widzenia. D. McQuail określił media jako „biznes inny niż wszystkie”. Rozumieniu zagadnień rozpa-trywanych w tym rozdziale służą badania R.G. Picarda i innych badaczy, które wskazują na dualizm organizacji medialnych. Oznacza on, że przedsiębiorstwa medialne dostarczają nie tylko treści medialnych, ale też mają zdolność sku-piania na sobie uwagi – zasobu niezwykle cennego we współczesnym świecie. Dla uporządkowania rozpatrywanych zagadnień przywołano niektóre defi ni-cje „ekonomiki mediów”, z których za najistotniejszą uznano tę zaproponowa-ną przez Alana B. Albarrana.

W rozdziale tym wskazano także na rodzaje rynków medialnych, sposoby zarządzania fi nansami organizacji medialnych, a także nowe zjawiska ekono-miczne, jakie pojawiły się na rynkach medialnych za sprawą cyfryzacji i no-wych mediów, jak choćby koncepcja ekonomiczna „długiego ogona” (Long

Bibliografi a(wybrane pozycje)

1. Dokumenty i materiały

Apel środowisk twórczych w sprawie zasad powoływania Rad Nadzorczych w mediach pub-licznych, „Rzeczpospolita” 2006, nr 21.

Aspekty fi nansowo-ekonomiczne działalności spółek regionalnej radiofonii publicznej (2002), Departament Ekonomiczny Biura KRRiT, Warszawa.

Aspekty fi nansowo-ekonomiczne działalności spółek regionalnej radiofonii publicznej w la-tach 2000–2002 (2003), Departament Ekonomiczny Biura KRRiT, Warszawa.

Aspekty fi nansowo-ekonomiczne działalności spółek regionalnej radiofonii publicznej w la-tach 2002–2004 (2005), Departament Ekonomiczny Biura KRRiT, Warszawa.

Bergant B. (2003), Media w Europie, materiały z IV Konferencji Mediów Publicznych, Kra-ków, 22–23 maja.

Błeszyński J. (2003), wypowiedź podczas konferencji „Rynek audiowizualny w Polsce – ocena i perspektywy”, panel III „Funkcje regulacyjne państwa”, [w:] Rynek audiowizu-alny w Polsce. Ocena i perspektywy, red. J. Adamowski, Wyd. Aspra-Jr, Warszawa.

Bochenek J. (2006), Przyszłość mediów elektronicznych w Polsce. Wartość za pieniądze – czyli jak mierzyć realizację misji i efektywność funkcjonowania mediów publicznych, An-dersen Business Consulting.

Bughin J. (2000), Broadband Internet: Changes and Opportunities for the European Radio Industry, EBU SIS Briefi ngs Feb., 37.

Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the Econo-mic and Social Committee and the Committee of the Regions on Certain Legal Aspects Relating to Cinematographic and Other Audiovisual Works, Brussels 2001, COM (2001) 534 fi nal.

Dyrektywa 97/36 Rady Europy i Parlamentu Europejskiego.European Commission, XXIX Report on Competition Policy, Brussels–Luxembourg 2000,

Box 11.Ewangelia wg św. Łukasza III, 4 (1990), [w:] Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu,

Wyd. Pallottinum, Poznań–Warszawa.Finansowanie, program i widownia TVP S.A. na tle innych telewizji publicznych w Europie

(2002), Warszawa.Informacja o sytuacji ekonomiczno-fi nansowej spółek radiofonii publicznej za rok 2000

(2001), Departament Ekonomiczny Biura KRRiT, Warszawa.

238 Bibliografi a

Jakubowicz K., Jung B., Kowalski T. (2003), Polityka państwa polskiego w dziedzinie me-diów elektronicznych w kontekście europejskiej polityki audiowizualnej. Założenia nowej ustawy o mediach elektronicznych oraz nowelizacji innych ustaw, red. K. Jakubowicz, Warszawa.

Janicki A. (2002), wypowiedź podczas Konferencji Nadawców Publicznych, Kraków 24–25 maja 2001, [w:] Media publiczne i edukacja Polaków. Społeczeństwo, naród, kultura, obywatel. II Konferencja Nadawców Publicznych, Kraków, 24–25 maja 2001, Wyd. Rada Nadzorcza PR SA, Rada Nadzorcza TVP SA, Warszawa.

Jankowska J. (2002), wypowiedź podczas Konferencji Nadawców Publicznych, Kraków, 24–25 maja 2001, [w:] Media publiczne i edukacja Polaków. Społeczeństwo, naród, kul-tura, obywatel. II Konferencja Nadawców Publicznych, Kraków, 24–25 maja 2001, Wyd. Rada Nadzorcza PR SA, Rada Nadzorcza TVP SA, Warszawa.

Karda A., Newsroom 2.0, materiały NTO.Kiszluk G. (1997), ABC kampanii telewizyjnej, dodatek specjalny miesięcznika „Press”, Po-

znań.Komunikat Komisji Europejskiej „Electronic Communications: the Road to the Know-

ledge Economy” (COM [2003] 65 fi nal).Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (DzU 1997, nr 78, poz.

483).Kultura i prawo. Materiały z II Międzynarodowej Konferencji na temat: Wolność mediów,

Lublin, 18–19 maja 2000 (2002), red. J. Krukowski, O. Th eisen, Wyd. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin.

Media w czasie powodzi (1998), załącznik do Sprawozdania Krajowej Rady Radiofonii i Te-lewizji z rocznego okresu działalności, KRRiT, Warszawa.

Media w Europie (2003), materiały z IV Konferencji Mediów Publicznych, Kraków, 22–23 maja 2003, opr. A. Dolistowski.

Misja w programach TVP (2006), [w:] Abonament a misja publiczna, „Telewizja Polska”, nr specjalny, kwiecień.

Model funkcjonowania i racjonalizacja kosztów w radiofonii publicznej (2006), materiał analityczny przygotowany dla Komisji Kultury i Środków Przekazu Sejmu RP, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, Warszawa, marzec.

Opinie o telewizji regionalnej TVP3, raport OBOP, badanie zrealizowane w marcu 2002 r.Porozumienie Polskich Nadawców Telewizyjnych „Przyjazne media”.Radio i Telewizja w Polsce: Raport o stanie rynku w chwili przystępowania do Unii Europej-

skiej (2004), KRRiT, Warszawa.Raport Departamentu Kultury, Mediów i Sportu rządu Wielkiej Brytanii, 2001 r.Review of Public Broadcasting Around the World (2004), McKinsey Company, London.Rozmus M. (2003), wypowiedź podczas konferencji „Rynek audiowizualny w Polsce – oce-

na i perspektywy”, panel III „Funkcje regulacyjne państwa”, [w:] Rynek audiowizualny w Polsce. Ocena i perspektywy, red. J. Adamowski, Wyd. Aspra-Jr, Warszawa.

Sobczak J. (2003), wypowiedź podczas konferencji „Rynek audiowizualny w Polsce – oce-na i perspektywy”, panel III „Funkcje regulacyjne państwa”, [w:] Rynek audiowizualny w Polsce. Ocena i perspektywy, red. J. Adamowski, Wyd. Aspra-Jr, Warszawa.

Sołtysiński S., Szwajkowski A., Szwaja J. (1997), Kodeks handlowy: komentarz, Wyd. C.H. Beck. Warszawa.

Sprawozdanie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z rocznego okresu działalności (1994), Wyd. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, Warszawa, marzec.

239Bibliografi a

Sprawozdanie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z rocznego okresu działalności (2005), KRRiT, Warszawa.

Stępka P., Woźniak A. (2009), Finansowanie mediów elektronicznych ze środków publicz-nych – analiza porównawcza na przykładzie wybranych państw europejskich, dokument KRRiT.

Strategia Państwa Polskiego w dziedzinie mediów elektronicznych na lata 2005–2020 – tekst opracowany przez KRRiT w celu przedstawienia Prezesowi Rady Ministrów na podsta-wie art. 6 ust. 2 Ustawy o radiofonii i telewizji; http://krrit.gov.pl/.

Sytuacja fi nansowo-ekonomiczna spółek regionalnej radiofonii publicznej w latach 1994––2000 (2001), Departament Ekonomiczny Biura KRRiT, Warszawa.

Sytuacja fi nansowo-ekonomiczna nadawców publicznych (2003), Departament Ekonomicz-ny Biura KRRiT, Warszawa.

Th e Future Funding of the BBC. Report of the Independent Review Panel, (1999), Depart-ment for Culture, Media and Sport, London.

Uchwała nr P/23/92 Prezydium Sejmiku Samorządowego Województwa Opolskiego w sprawie umieszczenia w projekcie Ustawy o radiofonii i telewizji Opola jako ośrodka TV pr. II, jak również przyznanie częstotliwości na nadawanie programu telewizyjnego.

Uchwała Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 grudnia 1995 r. dotycząca ustalenia po-wszechnie obowiązującej wykładni przepisów art. 26 ust. 4 i art. 28 ust. 1 (zadanie dru-gie) Ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (DzU 1992, nr 2, poz. 15).

Ustawa o radiofonii i telewizji z dnia 29 grudnia 1992 r. (DzU 2004, nr 253, poz. 2531).Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji: komentarz (2000), red. J. Szwaja, Wyd. C.H.

Beck, Warszawa.Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (DzU 1998, nr 91, poz. 576).Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (DzU 2005,

nr 244, poz. 2080).Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU 2000, nr 94, poz. 1037).Ustawa z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych (DzU 2005, nr 85, poz.

728).Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji.Ustawa z dnia 29 grudnia 2005 r. o przekształceniach i zmianach w podziale zadań i kom-

petencji organów państwowych właściwych w sprawach łączności, radiofonii i telewizji (DzU 2005, nr 267, poz. 2258).

Wprowadzenie telewizji cyfrowej w Polsce. Polityka państwa a polskie i zagraniczne inicjaty-wy gospodarcze (1999), Załącznik do Sprawozdania Krajowej Rady Radiofonii i Telewi-zji z rocznego okresu działalności, Warszawa.

2. Opracowania książkowe

Ackoff R.L. (1974), Redesigning the Future. A System Approach to Societal Problems, John Wiley & Sons, New York.

Adamowski J.W., Golka B., Stasiak-Jazukiewicz E. (1996), Wybrane zagraniczne systemy informacji masowej, Dom Wyd. Elipsa, Warszawa.

Adorno T.W., Horkheimer M. (2002), Dialektika razsvetljenstva. Filozofski fragmenti, ISH, Ljubljana.

Albarran A.B. (2010), Media Economics, Routledge, New York.

240 Bibliografi a

Albarran A.B. (1996), Media Economics: Understanding Markets, Industries and Concepts, Iowa State University Press, Ames.

Albarran A.B. (2010), Th e Transformation of the Media and Communication Industries, Me-dia Markets Monographs, issue 11, Universidad de Navarra. Pamplona.

Albarran A.B., Chan-Olmsted S. (1998), Global Media Economics: Commercialization, Con-centration and Integration of World Media Markets, Iowa State University Press, Ames.

Albin K. (2000), Reklama, przekaz, odbiór, interpretacja, Wyd. Naukowe PWN, Warsza-wa–Wrocław.

Anderson B. (1983), Imagined communities, New Left Books, London.Anderson Ch. (2006), Th e Long Tail. Why the Future of Business Is Selling Less of More,

Hyperion, London.Ansoff I., McDonnell E. (1990), Implanting Strategic Management, Prentice Hall, New York.Ansoff H.I. (1985), Zarządzanie strategiczne, PWE, Warszawa.Arche G.L. (1939), Big Business and Radio, Th e American Historical Company, New York.Arendt H. (1958), Th e Human Condition, Chicago University Press, Chicago. Arendt H. (2000), Kondycja ludzka, Wyd. Aletheia, Warszawa.Arystoteles (2003), Metafi zyka, Wyd. DeAgostini Polska, Warszawa.Arystoteles (2002), Polityka, Wyd. DeAgostini Polska, Warszawa.Atalli J. (2008), Krótka historia przyszłości, Wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa.Avritzer L. (2002), Democracy and the Public Space in Latin America, Princeton University

Press, Princeton, NJ.Bajka Z. (2008), Historia mediów, Towarzystwo Słowaków w Polsce, Kraków.Bajka Z. (1994), Krótka historia reklamy na świecie i w Polsce (I), „Aida Media”.Banasiński C., Rittner R., Kolasiński M. (2001), Prawo radiofonii i telewizji w Polsce w świet-

le standardów europejskich, Wyd. Konieczny i Kruszewski, Warszawa.Barney J. (1991), Firm Resources and Sustained Competitive Advantage, „Journal of Manage-

ment”, 17.Barta J., Markiewicz R., Matlak A. (2001), Prawo mediów, Wyd. Lexis, Kraków.Barta J., Markiewicz R., Matlak A. (1997), Telewizja kablowa i prawo, Wyd. ABC, Warszawa.Bednarczyk M. (2001), Organizacje publiczne. Zarządzanie konkurencyjnością, Wyd. Na-

ukowe PWN, Warszawa–Kraków.Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2000), Makroekonomia, PWE, Warszawa.Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2003), Mikroekonomia, PWE, Warszawa.Beliczyński J. (2005), Radio jako obiekt zarządzania, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Kra-

kowie, Kraków.Benjamin W. (1968), Illuminations, Harcourt, New York. Bertalanff y L. von (1984), Ogólna teoria systemów, PWN, Warszawa. Bielski M. (1997), Organizacje: istota, struktury, procesy, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.Bień W., Dobiegała-Korona B., Duczkowska-Piasecka M., Jasiewicz S., Pierścionek Z. (2000),

Skuteczne strategie, Wyd. Centrum Informacji Menedżera, Warszawa.Bishop B. (2001), Marketing globalnej ery cyfrowej, PWE, Warszawa. Bobrowski I. (2005), Składniowy model polszczyzny, Wyd. LexisNexis, Kraków.Braun J. (2005), Potęga czwartej władzy. Media, rynek, społeczeństwo, Wyd. Szkolne i Peda-

gogiczne, Warszawa.Castells M. (2003), Galaktyka Internetu, Rebis, Poznań.Castells M. (1996), Th e Rise of Network Society, Blackwell, Oxford.Carey J. (1989), Communication as Culture: Essays on Media and Society, Routledge, London.

241Bibliografi a

Carlisle H.M. (1987), Management Essential: Concept for Productivity and Innovation, Science Research Associates, Chicago.

Carter T.B., Franklin M.A., Wright J.B. (1994), Th e First Amendment and the Fift h Estate: Regulation of Electronic Mass Media, 3rd ed.

Chandler A.D. (1978), Strategy and Structure. Chapter in the History of the American Indu-strial Enterprise, MIT Press, Cambridge.

Chyliński M., Russ-Mohl S. (2007), Dziennikarstwo, Grupa Wyd. Polskapresse, Warszawa.Cieślak M. (2004), Prognozowanie gospodarcze. Metody i zastosowania, Wyd. Naukowe

PWN, Warszawa.Civil society: Challenging Western Models (1996), red. Ch. Hahn, F. Dunn, Routledge, London.Clausewitz von C. (1958), O wojnie, Wyd. Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa.Cobo C., Shaughnessy H. (1990), Th e Cultural Obligation of Broadcasting, Manchester.Cohen B. (1963), Th e Press and Foreign Policy, Princeton University Press, New York.Compaine B.M. (1978), Th e Book Industry in Transition: An Economic Study of Book Distri-

bution and Marketing, Knowledge Industry Publications, New York.Compaine B.M. (1979), Who Owns the Media?, Knowledge Industry Publications, New

York.Connected Marketing, the Viral, Buzz and Word of Mouth Resolution (2005), red. J. Kirby,

P. Mardsen, Butterworth-Heinemann, Oxford.Czarnecki P. (2008), Etyka mediów, Wyd. Difi n, Warszawa.Dahlgren P. (1991), Introduction. In Communication and Citizenship, red. P. Dahlgren,

C. Sparks, Sage, London. Dobek-Ostrowska B. (2001), Nauka o komunikowaniu. Podstawowe orientacje teoretyczne,

Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.Dobek-Ostrowska B. (2004), Podstawy komunikowania społecznego, Wyd. Astrum, Wrocław.Dobek-Ostrowska B., Ratajczak M. (2000), Media i komunikowanie polityczne, Ofi cyna

Wyd. Arboretum, Wrocław.Doktorowicz K. (1995), Europejska telewizja publiczna. Zmiana modelu w Europie Zachod-

niej, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.Doliński D. (2001), Psychologia reklamy. Agencja Reklamowa, Wyd. Aida, Wrocław.Doyle P. (2003), Marketing wartości, Wyd. Felberg SJA, Warszawa.Drucker P.F. (1992), Innowacja i przedsiębiorczość. Praktyka i zasady, PWE, Warszawa.Drucker P.F. (2001), Myśli przewodnie Druckera, Wyd. MT Biznes, Warszawa.Drucker P.F. (1992), Praktyka zarządzania, „Nowoczesność” Sp. z o.o., Warszawa.Drucker P.F. (1999), Społeczeństwo prokapitalistyczne, Wyd. PWN, Warszawa.Drucker P.F. (1942), Th e Future of Industrial Man, John Day, New York.Drucker P.F. (1954), Th e Practice of Management, Harper & Row, New York.Drucker P.F. (1954), Th e Practise of Management, Harper & Row, New York.Drucker P.F. (2000), Zarządzanie w XXI wieku, Wyd. Muza, Warszawa.Dudzik S. (2002), Pomoc państwa dla przedsiębiorstw publicznych w prawie Wspólnoty Eu-

ropejskiej. Między neutralnością a zaangażowaniem, Kantor Wyd. Zakamycze, Kraków.Durlik I. (1998), Inżynieria zarządzania, Agencja Wyd. Placet, Warszawa.Dyke G. (2004), Inside Story, Harper Perennial, LondonDylematy kształcenia menedżerów u progu XXI wieku (2001), red. T. Borkowski, A. Marcin-

kowski, A. Oherow-Urbaniec, Wyd. Księgarnia Akademicka, Kraków.Dylematy teorii i praktyki zarządzania, t. 2: Finansowo-społeczne problemy zarządzania

w mikro- i makroskali (2006), red. M. Duczmal, T. Pokusa, Wyd. Polska Akademia

242 Bibliografi a

Nauk, Oddział w Katowicach, Komisja Nauk Prawnych i Ekonomicznych i Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Opolu, Opole.

Eley G. (1992), Nations, Publics, and Political Cultures: Placing Habermas in the Nineteenth Century. In Habermas and the Public Sphere, red. C. Calhoun, MIT Press, Cambridge.

Encyklopedia kina (2003), red. T. Lubelski, Wyd. Biały Kruk, Kraków.Fauconnier G. (1975), Mass Media and Society, Leuven University Press, Leuven.Flaherty J.E. (1999), Peter Drucker: Shaping Managerial Mind, Jossey-Bass, New York.Flasiński M. (1997), Wstęp do analitycznych metod projektowania systemów informatycz-

nych, Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa.Fraser N. (1992), Rethinking the Public Sphere. In Habermas and the Public Sphere, red.

C. Calhoun, MIT Press, Cambridge. Garnham N., Collins R., Locksley G., Davis J., Hayward P., Reem D. (1986), Th e Econo-

mics of UK Television, London Centre for Information and Communication Studies, London.

Giles R.H. (1988), Newsroom Management: A Guide to Th eory and Practice, Media Manage-ment Books, Detroit.

Goban-Klas T. (2005), Cywilizacja medialna, Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.Goban-Klas T. (1973), Komunikowanie masowe w nowoczesnym społeczeństwie, Wyd.

PWN, Warszawa.Goban-Klas T. (1978), Komunikowanie masowe: zarys problematyki socjologicznej, Wyd.

Ośrodek Badań Prasoznawczych, Kraków.Goban-Klas T. (2000), Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, tele-

wizji i Internetu, Wyd. PWN, Warszawa–Kraków.Goban-Klas T. (2004), Niepokorna orkiestra medialna: dyrygenci i wykonawcy polityki in-

formacyjnej w Polsce po 1944 roku, Wyd. Aspra-Jr, Warszawa.Goban-Klas T. (1997), Public relations, czyli promocja reputacji: pojęcia, defi nicje, uwarun-

kowania, Wyd. Business Press, Warszawa.Goban-Klas T. (2001), Zarys historii i rozwoju mediów. Od malowideł naskalnych do multi-

mediów, Wyd. Nauk. Akademii Pedagogicznej w Krakowie, Kraków.Goban-Klas T., Sienkiewicz P. (1999), Społeczeństwo informacyjne: szanse, zagrożenia, wy-

zwania, Wyd. Fundacja Postępu Telekomunikacji, Kraków.Godzic W. (1996), Oglądanie i inne przyjemności kultury popularnej, Wyd. Universitas,

Kraków.Godzic W. (2004), Telewizja i jej gatunki. (Po Wielkim Bracie), Wyd. Universitas, Kraków.Golka B. (2001), System medialny Francji, Wyd. Elipsa, Warszawa.Golka B. (2004), System medialny Stanów Zjednoczonych, Wyd. Szkolne i Pedagogiczne,

Warszawa.Gościński J. (1977), Zarys teorii sterowania ekonomicznego, PWN, Warszawa.Griffi n R.W. (1999), Podstawy zarządzania organizacjami, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.Grudzewski W.M., Hejduk I.K., Sankowska A., Wańtuchowicz M. (2010), Sustainability

w biznesie, czyli przedsiębiorstwo przyszłości. Zmiana paradygmatów i koncepcji zarzą-dzania, Wyd. Poltext, Warszawa.

Grzelewska D., Habielski R., Kozieł A., Osica J. Piwońska-Pykało L. (2001), Prasa, radio i telewizja w Polsce. Zarys dziejów, Wyd. Elipsa, Warszawa.

Habermas J. (1979), Communication and Social Evolution, Heinemann, London. Habermas J. (1986), Pojęcie działania komunikacyjnego, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3.Habermas J. (1999), Teoria działania komunikacyjnego, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.

Indeks nazwisk

Ackoff R.L. 10, 40, 48Adamiecki K. 39Adamowski J.W. 12, 17, 47, 58, 233Albarran A.B. 13, 67–72, 77, 78, 105, 107, 108,

110, 183, 233Albin K. 134Aleksander Wielki 26Anderson Ch. 14, 117, 221, 222Anderson P.J. 169, 176Aplin J.C. 24Arango G. 78Arnett P. 214Arystoteles 25, 27, 28, 43, 56, 90, 129Aspen M. 174, 175Attali J. 217

Babbage Ch. 28Bain J.S. 115Bajer M. 207Barnard Ch.I. 30Barta J. 203Baudrillard J. 225Becker L.B. 73Beliczyński J. 77, 109, 190Bendyk E. 199Bernstein C. 206, 207Bertalanff y L. von 43, 44Bielski M. 36, 46, 76Blair T. 162, 163Blanchard A. 73Boulding K. 44Boulton M.R. 29Bratkowski S. 205Braun-Gładkowska M. 101Brecht B. 48Brown H. 158Brown M.M. 175Bush G.W. 161, 163

Carlisle H.M. 24Cartwright E. 94Castells M. 16, 86, 219, 235Chang B.H. 119Chan-Olmsted S. 72, 108, 110, 119, 223Chavez H. 52Chojecki M. 199Christensen C.M. 71Churchill W. 162Chyliński M. 98Close G. 16Cohen B. 211Compaine B.M. 108Cosier R.A. 24Cycero 129

Davies G. 162Davis K. 41Dell M. 191Dobek-Ostrowska B. 12, 47, 233Donaldson L. 25Dovey J. 222Doyle P 177, 186Drucker P. 9, 10, 12, 13, 19, 29, 30, 68, 81–83,

90, 91, 93, 94, 106, 155, 160, 178, 181, 186, 232, 233

Duczmal M. 205Durczok K. 15, 161, 165–168Durkheim É. 51Dyke G. 15, 161–166

Emerson H. 30

Fayol H. 30, 38Fiut I. 218Flaherty J.E. 160Flippo E.B. 24

262 Indeks nazwisk

Foley L. 159Follett M.P. 30, 40Fontane T. 38Franklin B. 39Friedman M. 42Fromm E. 219Furman W. 39

Gardial S.F. 195Garnham N. 108, 111Gassaway B. 153Gantt H. 30Gershon R. 72, 73Giddings S. 222Gilbreth F. 30Gilbreth L. 30Giles R.H. 156Gilligan A. 162, 163Gluza R. 146Goban-Klas T. 86, 97, 235Godzic W. 95, 101, 102, 165Golka B. 47, 58Gorbaczow M. 57, 58Górski P. 35, 38Grabowska M. 74Graham K. 206, 207Grant I. 222Griffi n R.W. 24–28, 34, 79Grudzewski W.M. 33Gusinski W. 58, 59Gutenberg J. 81

Habermas J. 48Hallin D.C. 10, 12 50, 51, 53, 56, 59, 61, 77,

233Hamel G. 33Hammurabi 26Hayes D. 227Hayes G. 139Hejduk I.K. 33Herrick D.F. 155–158, 160Hofstede G. 11, 25Hollifi eld C.A. 72–75Holmes R.E. 24Horacy 129Huxley A. 95

Iłowiecki M. 210–212Ingham A.G. 45

Jakubowicz K. 17, 61, 63, 85, 124, 199, 228, 229

Janke I. 218Jan Paweł II 212Jawetz P. 175Jennings D.F. 24Jędrzejewski S. 17, 52, 53, 120, 122, 190Jędrzejowski G. 166Jung B. 77, 109

Kajdanowicz G. 166Kall J. 134Kaplan R.S. 33Kapuściński R. 14, 15, 39, 171–176, 205Kast F.E. 76Kaye J. 119, 120Keaton M. 16Kelly D. 162Kelly K. 222King M.L. 171King S. 133, 134Klimkiewicz B. 109Konarska K. 47Konfucjusz 26Kopaliński W. 90Kosicki G.M. 73Kostera M. 25, 42Kotarbiński T. 131Kotler Ph. 98, 133Kowalski T. 77, 80, 82, 109, 182, 183, 199Kownacki S. 25Kozak R. 199Kożuch B. 35, 35, 36Koźmiński A.K. 25, 86Kranenburg H. van 113–116Krzyżanowski L. 44Kserkses 95Kublik A. 218Küng L. 73, 184–186

Lacy S. 73, 160Lane W.R. 131Lavine J.M. 67, 127, 158Lawson-Borders G. 69LeBlanc Wicks J. 160Lee M. 15, 73, 171, 174–176, 221Levin H.J. 107Levinson P. 125Lilien G. 133

263Indeks nazwisk

Lis T. 166Lister M. 222Listiew W. 58Longenecker J.G. 24Lumumba P. 173

Mackay H. 156, 160, 161Malinowski B. 36, 37Mallette M.F. 201Małysz A. 83Mamczura J. 57Mancini P. 10, 12, 50, 51, 53, 56, 59, 61, 77,

233Markiewicz R. 203Marks K. 43Maslow A.H. 30, 31, 154Matlak A. 203Mattelart A. 107Mayo E. 30, 68McGregor D. 30, 31, 38McLuhan M. 23, 129, 218McQuail D. 11, 13, 47, 71, 81, 97, 106, 201,

231, 233Mierzejewska B. 72–75Mikułowski-Pomorski J. 45, 46Mill J.S. 215Monteskiusz (właśc. Charles Louis de Mon-

tesquieu) 27Moorer T.H. 214Moorthy K. 133Mrozowski M. 47–49Murdoch R. 164Murrow E. 40Muszyński J. 89Münsterberg H. 30

Nadotti M. 174Nguyen T. 175Nieto Tamargo A. 108Nissim G.M. 100Nixon R. 163, 207Noelle-Neumann E. 211Norton D.P. 33

Oleński J. 91, 93, 96Oniszczuk Z. 12, 47, 49, 233Orwell G. 95Orzechowski E. 34

Ossowski S. 212Ostrowska E. 102Ouchie W.G. 31Owen B.M. 108, 110Owen R. 28, 29

Palm F.C. 116Pfann G.A. 116Phalen P. 78Parsons T. 34, 43Pember D. 97Peterson T. 12, 50, 233Penc J. 178Piątkowska-Stepaniak W. 39Picard R.G. 10, 13, 15, 42, 67, 72, 78–79, 81–

–83, 105–111, 115, 124, 192–194, 196, 197, 232–234

Piotrowski W. 25, 32, 43, 45Pitrus A. 102Platon 27, 28Porter M.E. 181, 182Postman N. 95Pringle Ch. 24Pringle P.K. 24Pszczołowski T. 36Puppis M. 71

Quinn S. 119, 120

Radziszewski P. 199Ray R.H. 107Raynor M.E. 71Redmond J.W. 39, 40Reddaway W.A. 107Reith J. 53, 205Rex A. 130Rheingold H. 220Ringelmann M. 45Rizzuto R.J. 119Roberts K. 73Roethlisberger F.J. 30Rogers W. 201Roosevelt T. 29, 68Root E. 29, 68Rosenzweig J.E. 76Roux M. 138, 139Russ-Mohl S. 98Russell J.T. 131

264 Indeks nazwisk

Sankowska A. 33Schiller H.I. 107Schlapp H. 205Schoderbek P.P. 24Schramm W. 12, 50, 233Schretter D. 104Schwab Ch. 191Schumpeter J. 39Sekielski T. 166Semka P. 218Shapiro D.S. 119Shaver D. 222, 223Shaver M.A. 222, 223Siebert F. 12, 50, 233Siegelaub S. 107Simpson J. 164Sklair L. 41Smith A. 38, 94Smythe D.W. 107Sobczak J. 210Sokrates 27Solorz Z. 153Sohn A. 160Starr M.F. 24Starck K. 154Stasiak-Jazukiewicz E. 58Steiner P.O. 107Stiglitz J.E. 225Strzałecki A. 134Sylvie G. 72, 73, 160

Taylor F.W. 29, 30, 39, 68Teszner Ł. 220Th atcher M. 164Turner T. 58

Urwick L. 30

Vanderbilt C. 25Veblen T. 39

Wackman D.B. 67, 127, 158Wańtuchowicz M. 33Ward G. 169, 176Warhol A. 140Watt J. 29, 94Wawak T. 35Wayne Mondy R. 24Weber M. 30, 209Weezel A. van 78Weinberg G.M. 48, 50, 75, 77Welles O. 213Wells H.G. 213White R. 131, 133Wildman S.S. 108, 110Wildstein B. 218Wojciechowski K. 199Wolny-Zmorzyński K. 39, 90Woodruff R.B. 195Woodward B. 206, 207Wowra W. 174, 175

Indeks rzeczowy

abonament 13, 54, 55, 60, 63, 64, 120–124, 198, 234

Absolut (marka wódki) 138–140Advanced Television Systems Committee

(ATSC) 98AIDA 133, 143AIDCAS 143, 144Amerykańskie Stowarzyszenie Wydawców

Prasy (NAA) 208„Asahi Shimbun” 54AOL 119ATL (above the line) 131AT&T 119

BBC 15, 17, 54, 62, 82, 84, 99, 122, 124, 161––165, 167, 186–190, 205, 213, 228

BBC Trust 189Belo 69Bit 90brief 135„British Gazette” 162British Museum 128BTL (below the line) 131, 132

Carillon 138, 139CBS 213cesarstwo rzymskie 26Channel 4 99CNN 214cost per million (CPM) 141cost per point (CPP) 145cost per thousand (CPT) 82, 124, 141, 145cyfryzacja 15, 16, 98, 118, 129, 217, 218, 232,

235„człowiek ekonomiczny” (homo oeconomicus)

30, 35, 38

„człowiek społeczny” (homo socius) 35DAGMAR 133, 143, 144„Daily Mirror” 116Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela 202Deklaracja Praw Wirginii 201Dell Computer Corporation 191Digital Video Broadcasting – Cable (DVB-C)

98Digital Video Broadcasting – Satellite (DVB-S)

98Digital Video Broadcasting – Terrestrial (DVB-

-T) 98„długi ogon” (long tail) 117, 221, 233

ekonomika „długiego ogona” (Long Tail Eco-nomics) 14, 117, 233

Electronic Program Guide (EPG) 99Entelico 225Europejskie Stowarzyszenie Edukacji Medial-

nej (AEEMA) 104

„Fakty” 167, 168Federalna Komisja Łączności (FCC) 204, 207Foote Cone & Belding (FCB) 137ford edsel 137, 138format, formatowanie 40, 169„Forum” 166Fox 222

Gazprom 58George Washington University 45, 78GfK BehaviorScan 146Głos Słuchacza i Telewidza (Voice of the Liste-

ner & Viewer, VLV) 102Google 119, 225GRP (gross rating points) 141

266 Indeks rzeczowy

Hirakawa 55„Hörzu” 146, 147HTML 221

Instytut Monitorowania Mediów 169interesariusze (stakeholders) 40infotainment 16, 169, 234Integrated Marketing Communication (IMC)

180International Brotherhood of Electrical Wor-

kers (IBEW) 159ITV (Independent Television) 99

„Journal of Media Economics” 72

Karta Etyczna Mediów 209Kasumi 55KDKA 204Keiretsu 55Klub dziennikarzy (kisha kurabu) 55kluczowy wskaźnik efektywności (KPI) 186Komisja Hutchinsa 170, 202, 204Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r. 203Konstytucja z 3 maja 1794 r. 202konwergencja 15, 16, 62, 70, 118, 178, 217,

232–235korporacyjna odpowiedzialność społeczna

(KOS) 41, 42koszty utopione (sunk costs) 116Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (KRRiT)

63, 121, 122, 199, 203, 230kultura organizacyjna 25, 73

Latin American Media Management Associa-tion 78

LWT (London Weekend Television) 164

łańcuch wartości (value chain) 15, 181–186

„Mainichi Shimbun” 54management by objectives (MBO) 15, 155mass customizing 181MBA (Master of Business Administration) 108Media General 69Media Management and Transformation Cen-

ter 78MediaOne 119Międzynarodowy Komitet Olimpijski (MKOl)

34

minirynek 146, 234multipleks 99, 113

Nagata 55National Association of Broadcast Employees

and Technics (NABET) 159National Labor Relations Act (NRLA) 159NATO 173Newspaper Guild 158, 159„New York Times” 174, 227NHK (Nippon Hoso Kyokai) 54, 55NTV (Nihon Terebi) 54NTW 58

Offi ce of Telecommunications (OFTEL) 99Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ)

162, 171, 174–176, 221organizacje typu sieciowego 16, 219Oxford University 78

Pay Per View (PPV) 99piramida potrzeb 31platforma cyfrowa Freeview 165Platforma Obywatelska 60„Przyjazne media” 102, 103

rachunek kosztów działań (ABC) 186Rada Gubernatorów 165Resource Based View (RBV) 72RTL7 224

shareholder value analysis (analiza wartości dla udziałowców, SVA) 191

„Shunkan Shonen Jump” 54SLB (Stay, Look, Buy) 143smirnoff 139, 140spirala milczenia 212stolichnaya 139Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich (SDP)

205Stowarzyszenie Dziennikarzy RP (SDRP) 210Structure Conduct Performance (SCP) 72, 115Stuxnet 94, 95„Sun” 116sunk costs zob. koszty utopioneSWOT 178, 189„sympatyczność fi rmy” 181

„Świat bagietek” (Bread Stick World) 130

267Indeks rzeczowy

TBWA 139„Th e International Journal on Media Manage-

ment” 72Time Warner 119Tribune 69Trójkąt Sił Medialnych (TSM) 12, 13, 63–66,

233Turner Broacasting System 58TVN 15, 161, 165–168TVP 109, 121, 122, 124, 161, 166, 167, 213

Uniwersytet Jagielloński 9, 190, 232Uniwersytet Jönköping 108Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie 190Uniwersytet Fordham 108Uniwersytet Jerzego Waszyngtona zob. George

Washington UniversityUniwersytet Navarry 108Uniwersytet Northwestern 108Uniwersytet Oksfordzki zob. Oxford UniversityUniwersytet St. Gallen 108Uniwersytet w Cambridge 28Uniwersytet w Dortmundzie 109Uniwersytet w Kolonii 109

Uniwersytet w Nowym Meksyku 153Uniwersytet w Turku 108Ustawa o radiofonii i telewizji 60, 85, 203, 229

Video On Demand (VOD) 99Vodafone 119

„W centrum uwagi” 166Warner Bros. 222„Washington Post” 159, 206, 207Watergate 206Web 2.0 225Web 3.0 225„Wiadomości” 161, 166, 167Wireless Broadcasting Licence 162World Wide Web (WWW) 221, 222Writers Guild of America (WGA) 159Wszechzwiązkowy Komitet ds. Radiofoniza-

cji i Radiofonii 57

Yahoo 119„Yomiuri Shimbun” 54

zrównoważona karta wyników (BSC) 186, 187

REDAKTOR PROWADZĄCYMirosław Ruszkiewicz

ADIUSTACJA JĘZYKOWO-STYLISTYCZNAMarta Bochenek

KOREKTAPatrycjusz Pilawski

SKŁAD I ŁAMANIEHanna Wiechecka

Wydawnictwo Uniwersytetu JagiellońskiegoRedakcja: ul. Michałowskiego 9/2, 31-126 Krakówtel. 12-631-18-81, 12-631-18-82, fax 12-631-18-83

WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO

TE

KS

TY

KU

LTURY

TE

KS

TY

KU

LTURY

www.wuj.pl

Bogusław Nierenberg

ZARZĄDZANIE MEDIAMIUJĘCIE SYSTEMOWE

Bogusław N

ierenbergZARZĄD

ZANIE M

EDIAM

I

Autor podjął ambitny trud opisania i zanalizowania procesu zarządzania mediami w ujęciu systemowym. Jego książka ma charakter pionierski na gruncie polskim, gdzie ten obszar funkcjonowania mediów jest stosunkowo słabo penetrowany, choć prof. Nierenberg należy do grona badaczy, których prace wyznaczają standard w tej dziedzinie. Książkę uznaję za niezwykle wartościową i potrzebną, należącą do najlepszych opublikowanych w ostatnich kilku latach pozycji medioznawczych i politologicznych. Przyjęte przez Autora konstrukcja i metodologia pozwoliły mu na zrealizowanie w pełni zamierzeń badawczych. Zamysł dokonania systematyzacji problematyki, opi-su i analizy kwestii zarządzania mediami – z własną „wartością dodaną” – w pełni się powiódł. Podkreślić też wypada jasność wywodu, świetny język, a także trud włożony w przedstawienie wielodyscyplinarnej literatury i analizę zgromadzonego materiału empirycznego. Bez wątpienia, należy uznać niniejszy tom za użyteczny materiał dla wszystkich zaj-mujących się lub zamierzających się zająć zarządzaniem w mediach elektronicznych, a także studentów istniejących lub nowo powstałych specjalistycznych kierunków. Podsumowując, stwierdzam, że jest to książka znakomita, ważna, prezentująca wszechstronną panoramę zarządzania mediami. Jestem pewny, że wysoki poziom naukowy publikacji zapewni Autorowi miejsce wśród uznanych specjalistów w tej te-matyce, sama zaś praca z pewnością stanie się czymś w rodzaju reference book dla przyszłych badaczy.

Z recenzji dr. hab. Stanisława Jędrzejewskiego, prof. ALK

zarzadzanie_mediami_okladka.indd 1 2011-10-11 12:40:45