Zapis kolumnowy Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej w „Przewodniku Bibliograficznym”

Warsztaty Języka Haseł Przedmiotowych BN i Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej,Biblioteka Narodowa, 9-11 czerwca 2010

Plan prezentacji1. Prace nad kartoteką wzorcową UKD2. Zapis poziomy a zapis pionowy UKD3. Zapis pionowy UKD w „Przewodniku

Bibliograficznym”4. Adaptacja formatu dla klasyfikacji na

potrzeby „Przewodnika Bibliograficznego”

5. Analiza tablic skróconych UKD ze względu na zapis pionowy

Prace nad kartoteką wzorcową UKD Adaptacja formatu MARC 21 Format for

Classification Data Na spotkaniu z bibliotekarzami bibliotek

akademickich stosującymi UKD (19-20 maja 2009 r.) został wygłoszony referat „O formacie dla Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej” w którym przedstawiono wstępną analizę MARC 21 Format for Classification Data.

Prace nad kartoteką wzorcową UKD Biblioteka Narodowa rozpoczęła rozmowy z

firmą INNOPAC, których celem jest zakup kartoteki wzorcowej UKD.

Przygotowano wstępne założenia dla kartoteki wzorcowej UKD i przesłano do firmy INNOPAC.

Do firmy INNOPAC wysłano przykłady rekordów wzorcowych przeznaczone do testów.

Prace nad kartoteką wzorcową UKD Biblioteka Narodowa przystępuje do

zmiany zapisu symboli UKD z poziomego na pionowy (w „Przewodniku Bibliograficznym”).

Zastosowanie porządku pionowego UKD w „Przewodniku Bibliograficznym” od 2011 r.

W związku z tym upraszczamy i modyfikujemy zapis symboli UKD.

Zapis poziomy a zapis pionowy UKD W dniach 22-23 marca 2010 r. w Bibliotece

Narodowej odbyło się drugie spotkanie Zespołu ds. UKD. Tematem spotkania był pionowy i poziomy zapis symboli UKD.

Przedstawiono postulowane przez Konsorcjum UKD porządki zapisu symboli, a następnie przywołano przykłady zapisu symboli z zagranicznych i polskich bibliotek.

Członkowie Zespołu ds. UKD zaprezentowali sposoby zapisu symboli UKD w indeksach UKD w ich bibliotekach (w systemie ALEPH; PROLIB; PATRON; ISIS).

Zapis poziomy a zapis pionowy UKD Na spotkaniu wstępnie przyjęto następującą strukturę

pola 080 %a – Symbol UKD %x – Poddziały wspólne %2 – Identyfikator wydania tablic UKD Po konsultacjach z bibliotekarzem systemowym i

modułowym ustalono, że pole 080 będzie zawierało tylko podpole a w którym zostanie zapisany zarówno symbol główny, jak i symbol poddziału wspólnego, np.

080 %a 159.9080 %a (075.8)

Zapis poziomy a zapis pionowy UKD %a zawiera symbol prosty, rozwinięty i

złożony, np.080 %a 008080 %a 159.9-055.2 080 %a 336.1:352 Trwają prace nad wyborem symboli (tzw.

jednolitych) do kartoteki wzorcowej UKD. Będą to symbole rozwinięte i złożone wybrane z tablic UKD P058 i Biuletynów UKD.

Zapis poziomy a zapis pionowy UKD - wnioski Powtarzalność pola umożliwia zapisanie po

rozbiciu na cząstki nawet bardzo rozbudowanego symbolu złożonego.

Przy zapisie tego typu każdy z symboli cząstkowych staje się osobnym kluczem wyszukiwawczym.

Przy stosowaniu pionowego zapisu symboli poszczególne symbole proste są wyrwane z kontekstu pojęciowego, wyrażanego przez symbol złożony (E. Ścibor).

Zapis poziomy a zapis pionowy UKD w „Przewodniku Bibliograficznym” Symbole UKD są w „Przewodniku

Bibliograficznym” stosowane od 1949 r. (według sześciu wydań tablic skróconych). Symbole UKD zapisywane są w poziomie.

Symbole UKD będą wyszukiwane w indeksie UKD od 2011 r. Na razie będą to pozycje bibliograficzne opracowywane na bieżąco od 2011 r.

Planowane jest przełożenie symboli UKD, ogłoszonych w „Przewodniku Bibliograficznym” od 2007 r. z zapisu poziomego na pionowy (symbole z tablic UKD P058).

Zapis pionowy UKD (przykład)1. Edukacja regionalna – Polska 2. Regionalizm – socjologia3. Świadomość społeczna Zapis poziomy080 %a316.64:316.334.5:37.016:913(438)Zapis pionowy080 %a 316.64080 %a 316.334.5080 %a 37.016:913(438)

Zapis pionowy UKD w „Przewodniku Bibliograficznym” Symbole w zapisie kolumnowym będą prezentowane

w kolejności ich wprowadzenia (logika zapisu i metoda UKD).

Pierwszy symbol decyduje o układzie „Przewodnika Bibliograficznego”. Układ „PB” pozostanie niezmieniony.

W przypadku symboli złożonych w pierwszym polu 080 od symbolu występującego po dwukropku będzie robiony odsyłacz.

Odsyłacze będą robione od symboli w kolejnych polach 080.

Tylko symbole główne będą pełniły funkcję odsyłaczy.

Zapis pionowy UKD w „Przewodniku Bibliograficznym” W bazie testowej w MAK-u

prowadzone są prace nad wprowadzeniem zapisu pionowego

Materiał testowy to numery 1-19 „Przewodnika Bibliograficznego” z 2010 r.

Na podstawie tego materiału określone będą zasady zapisu pionowego.

Adaptacja formatu dla klasyfikacji na potrzeby „Przewodnika Bibliograficznego” Kartoteka wzorcowa w MAK-u

(testowa) na bazie tablic UDC-P058 Konwersja pól z formatu, w którym

przygotowane są tablice skrócone UKD do formatu MARC 21 dla klasyfikacji

Konwersja kartoteki wzorcowej do INNOPAC-a

Adaptacja formatu dla klasyfikacji na potrzeby „Przewodnika Bibliograficznego” Do INNOPAC-a została wysłana pełna

struktura formatu dla klasyfikacji. Dla potrzeb tworzonej kartoteki wzorcowej

wybrano niektóre spośród pól i podpól formatu dla klasyfikacji.

Stanowią one podstawę kartoteki wzorcowej.

Jeżeli zaistnieje potrzeba rozbudowy kartoteki o dodatkowe pole lub podpole zostanie ono pobrane z pełnej struktury formatu dla klasyfikacji.

Pole 084 Schemat klasyfikacji i wydanie

Pierwszy wskaźnik 0 – Pełne wydanie1 – Skrócone wydanie8 - Inne Drugi wskaźnik – niezdefiniowany Kody podpól%a – kod schematu klasyfikacyjnego %c – identyfikator wydania Przykład084 1_%a UDC %c P058

Pole 153 Symbol klasyfikacji Wskaźniki - niezdefiniowane Kody podpól%a Symbol klasyfikacji%j Odpowiednik słowny (Termin indeksowy)%z Identyfikacja wydania tablic (informacja o

wydaniu tablic w polu 084)Przykład153 __ %a 02 %j Bibliotekarstwo.

Bibliotekoznawstwo

Pole 353 Odsyłacz uzupełniający (zob. też) Wskaźniki - niezdefiniowane Kody podpól%a Symbol klasyfikacji %i Tekst objaśniającyPrzykład353 __ %a (081) %i Zbiory prac jednego

autora. Zbiory myśli, cytatów itd. jednego autora

Pole 453 Symbol odrzucony Pierwszy wskaźnik 0 – Tablice główne1 – Tablice pomocnicze Drugi wskaźnik – niezdefiniowany Kody podpól%a Symbol klasyfikacji odrzucony %i Tekst objaśniający %j Odpowiednik słowny (Termin indeksowy) %w– Podpole kontrolnePrzykład453 0_%w jn %a 604.7 %j Organizmy sklonowane. Klony

Pole 553 Tropy Pierwszy wskaźnik 0 – Tablice główne1 – Tablice pomocnicze Drugi wskaźnik – niezdefiniowany Kody podpól%a Symbol klasyfikacji%i Tekst objaśniający %j Odpowiednik słowny (Termin indeksowy)%w – Podpole kontrolnePrzykład553 0_%w ln %a 01 %j Bibliografie. Katalogi

Pole 680 Nota stosowania Pierwszy wskaźnik - 0 Drugi wskaźnik – niezdefiniowany Kody podpól%a Symbol klasyfikacji %i Tekst objaśniającyPrzykład680 0_ %i Dodajemy poddział wspólny miejsca,

np. 02(438) Bibliotekarstwo w Polsce

Pole 685 Nota historyczna Pierwszy wskaźnik - 8 Drugi wskaźnik – 8 Kody podpól%a Symbol klasyfikacji %b Poprzedni symbol klasyfikacji%i Tekst objaśniający %z Identyfikacja wydań tablic

Pole 753 Termin indeksowy Pierwszy wskaźnik - niezdefiniowany Drugi wskaźnik - niezdefiniowany Kody podpól%a Odpowiednik słowny (termin

indeksowy) %i Tekst objaśniającyPrzykład753 __%a Bibliotekarstwo

Pole 761 Instrukcje dalszego podziału i łączenia symboli Pierwszy wskaźnik - niezdefiniowany Drugi wskaźnik - 0, 1, 2, 3 Kody podpól%a Symbol do którego odnosi się instrukcja%b Symbol bazowy%d Podział jak %e Przykłady symboli %i Tekst objaśniającyPrzykład761 _1%i Zbiory prac jednego autora, np. %e 821.162.1-

1(081) Poezja Adama Mickiewicza

Pole 856 Dostęp elektroniczny Pierwszy wskaźnik – 4 Drugi wskaźnik – niezdefiniowany Kody podpól%u Uniform Resource Identifier URI Podajemy link URI (Uniform Resource Identifier)

pozwalający zlokalizować dokument elektroniczny. Najczęściej jest to URL (Uniform Resource Locator).

%z Uwaga przeznaczona do użytku publicznego Przykład856 4 %u http://www.polona.pl/dlibra/doccontent

%z Reprodukcja cyfrowa w CBN Polona

Przykład rekordu wzorcowego

MARC LEADER ####nw a22#####n 4500008 100430aaaaaaaa040 __ %a WA N % c WA N084 1_ %a UDC % c P058153 __ %a 02 %j Bibliotekarstwo. Bibliotekoznawstwo553 0_%w ln %a 002 %j Dokumentacja. Książka w

ogólności553 0_%w ln %a 01 %j Bibliografie. Katalogi680 0_ %i Dodajemy poddział wspólny miejsca, np.

02(438) Bibliotekarstwo w Polsce753 __%a Bibliotekarstwo753 __%a Bibliotekoznawstwo

Przykład rekordu wzorcowegoMARC LEADER ####nw a22#####n 4500008 100430aaaaaaaa040 __ %a WA N %c WA N084 1_%a UDC %c P058153 __ %a 081 %j Zbiory prac jednego autora353 __ %a (081) %i Zbiory prac jednego autora. Zbiory

myśli, cytatów itd. jednego autora680 0_ %i Zbiory utworów literackich jednego autora

klasyfikuje się symbolem odpowiedniego działu literatury pięknej

753 __%a Zbiory prac jednego autora761 _1%i Dalszy podział jak (081) Zbiory prac jednego

autora, np. %e 081.1 Dzieła zbiorowe jednego autora

Przykład rekordu wzorcowegoMARC LEADER ####nw a22#####n 4500008 100430baaaaaaa040 __ %a WA N %c WA N084 1_%a UDC %c P058153 __ %a (081) %j Zbiory prac jednego autora. Zbiory

myśli, cytatów itd. jednego autora353 __ %a 081 %i Zbiory prac jednego autora753 __%a Zbiory prac jednego autora – poddziały

wspólne761 _1%i Zbiory prac jednego autora, np. %e 821.162.1-

1(081) Poezja Adama Mickiewicza

Przykład rekordu wzorcowegoMARC LEADER ####nw a22#####n

4500008 100430aaaaaaaa040 __ %a WA N %c WA N084 1_%a UDC %c P058153 __ %a 602.7+604.7 %j Klonowanie.

Organizmy sklonowane. Klony453 0_%w jn %a 604.7 %j Organizmy

sklonowane. Klony753 __%a Klonowanie753 __%a Klony - biotechnologia753 __%a Organizmy sklonowane

Analiza tablic skróconych UKD ze względu na zapis pionowy

Zapis pionowy wymusza zastosowanie uproszczeń i modyfikacji dotychczasowej metody klasyfikowania.

Decyzje podejmowane są na spotkaniach roboczych Pracowni UKD z p. Teresą Turowską oraz z koleżankami z Zakładu Opracowania Rzeczowego.

Analiza decyzji stosowania UKD ze względu na zapis pionowy W planach spotkania robocze dotyczące

wykorzystania decyzji stosowania zawartych w „Biuletynach UKD”

W dalszych pracach będą uczestniczyły również koleżanki z Zakładu Przewodnika Bibliograficznego.

Analiza tablic skróconych UKD ze względu na zapis pionowy Poddziały wspólne języka są stosowane tylko do

rozbudowy symboli poddziałów wspólnych rasy, narodowości oraz symboli z działów 811 i 821.

Zredukowano użycie poddziałów wspólnych formy. Planowana jest redukcja poddziałów wspólnych czasu. Zrezygnowano z podziału A/Z Poddziały wspólne z kreską stosowane będą w zapisie

jednolitym. W rekordzie bibliograficznym dołączone będą do symbolu prostego i zapisane w podpolu a.

Poddział wspólny z kreską -03 Materiały nie będzie stosowany

Analiza tablic skróconych UKD ze względu na zapis pionowy Przejrzano wszystkie symbole w złożeniach

(rozwinięte i złożone) i podjęto decyzje, które z nich zostaną wprowadzone do kartoteki wzorcowej jako symbole jednolite, np. 331-055.2 Praca kobiet; 331.101:159.9 Psychologia pracy.

Redukcja wybranych poddziałów wspólnych skutkuje uproszczeniem zapisu, np. 641.55/.56(083.12) Przepisy kulinarne. Książki kucharskie

U 641.55/.56

Analiza tablic skróconych UKD ze względu na zapis pionowy Uproszczono zapis niektórych symboli, np. 621.396.7 Stacje nadawcze i odbiorcze +

Małe stacje nadawczo-odbiorcze; + Duże stacje nadawczo-odbiorcze

NU 621.396.7-022.51 Małe stacje nadawczo-odbiorcze

NU 621.396.7-022.56 Duże stacje nadawczo-odbiorcze

Analiza tablic skróconych UKD ze względu na zapis pionowy Użycie symboli z działu 37 konsultujemy z

pracownikami bibliotek pedagogicznych. Pytania wysłano do 16 bibliotek pedagogicznych.

Prośbę o konsultację działu 37 umieszczono również na stronie na stronie BN/Dla Bibliotekarzy/UKD/Aktualności UKD materiałów do konsultacji.

http://www.bn.org.pl/dla-bibliotekarzy/ukd/aktualnosci-ukd

Analiza tablic skróconych UKD ze względu na zapis pionowy Planujemy umieszczanie na stronie

BN/Dla Bibliotekarzy/UKD/Aktualności UKD materiałów do konsultacji.

Na stronie BN/Dla Bibliotekarzy/UKD/Aktualności UKD umieszczane będą również informacje o prowadzonych pracach.

Planowane spotkania UKD związane ze zmianami w zapisie symboli UKD

Wrzesień-Październik 2010 Zespół ds. UKD Planowane spotkania informacyjno-

warsztatowe UKD Dla wszystkich zainteresowanych

użytkowników UKD Dla opracowujących rzeczowo na

potrzeby „Przewodnika Bibliograficznego”

Dziękujemy za uwagęJolanta HysJoanna Kwiatkowska