Zajawka farmer 09_2015

TEMAT NUMERU

2015 LISTOPAD NR 11

AGROTECHNIKA

Zboża jaresiane

jesienią

NR INDEKSU 365394

www.farmer.pl

UKAZUJE SIĘ OD 1931 R. • CENA 10 ZŁ (W TYM 8% VAT)

11L

IST

OP

AD

20

15 C

EN

A 10

ZŁ

(W T

YM

8%

VA

T) N

R IN

DE

KS

U 3

65

39

4

TECHNIKA ROLNICZA

13 rozrzutników 10-tonowych

– rozwiązania i ceny

Goede morgen z Holandii.500 klientów, 35 pracowników, 31 maszyn samobieżnych, 25 ciągników i około 100 narzędzi agregowanych. Moja recepta na sukces: wspólny rozwój z klientami.Zapraszamy do odwiedzin: ciagniki.claas.com

Nazwisko

Dane geograficzne

Kees van Dun

52°49.880 005°40.500

Kraj

Gospodarstwo

Holandia

Przedsiębiorstwo usługowe

Obejrzyj film o naprawdę dobrej robocie.

ciagniki.claas.com

Naprawdę dobra robota.Ciągniki CLAAS.

FERMA

Kondycjapolskiej

wołowiny

3l i s t o p a d 2 0 1 5 f a r m e r

edytorial farmera

Spotkajmy Się na narodowymSzybkimi krokami zbliża się już III edy-cja organizowanej przez nas konferencji „Narodowe Wyzwania w Rolnictwie na Narodowym”, na którą serdecznie zapraszamy wszystkich naszych czytel-ników (przypominamy o konieczności rejestracji).To szczególne wydarzenie na mapie rolniczych imprez, na którym po prostu warto być. Tym razem spotkamy się w jeszcze większym gronie niż ostatnio, wzmocnieni przez portal sadyogrody.pl, który dla osób zainteresowanych branżą ogrodniczą i sadowniczą przygotował własne prelekcje i debaty. Jak co roku wspólnie z ekspertami w dziedzinie rolnictwa, politykami i przedstawicielami biznesu związa-nego z branżą rolną zastanowimy się nad sytuacją polskiego rolnictwa, jego miejscem w świecie, a także nad per-spektywami rozwoju. Oczywiście, będzie

to również okazja do poszerzenia wiedzy dotyczącej m.in. uprawy roślin czy wybo-ru nowoczesnych maszyn. Postaramy się m.in. przybliżyć zagadnienia związane z aktualnym PROW 2014-2020, które-mu również poświęcamy dużo miejsca w bieżącym numerze. Nie bez powodu. Ruszyły pierwsze nabory na mocno wy-czekiwaną „Modernizację”. Niestety, już wiemy, że nowy PROW stawia rolnikom wiele ograniczeń zarówno co do tego, kto i w jakiej wysokości może uzyskać dofi-nansowanie, jak i w kwestii, dla jakich inwestycji może być ono wsparciem. Mam nadzieję, że w chwili lektury tego wydania „Farmera” znane będą już wyniki wyborów. Nie wiem, czy spowo-dują one zmiany na stanowisku ministra rolnictwa, jednak bez względu na to, kto by nim nie był, życzę mu dużo energii do rozwiązywania problemów polskiego rolnictwa, których ciągle nie brakuje.

wojciech denisiukredaktor naczelny „Farmera"

stałe działy farmera

6 Wiadomości

22 farmer Poleca

24 farmer.Pl

26 sonda

27 o tym się móWi

40 KontraKty

44 agronoWości

46 agroWydarzenia

66 techniKa noWości

68 techniKa Wydarzenia

105 gadżety

107 ferma

141 co mi leży na WĄtroBie

142 KUchnia

144 relaKs z farmerem

145 KĄciK małego farmera

146 ogłoszenia droBne 43 ceny

Trwają nabory wniosków na modernizację

temat nUmerU

28

28 Wartojeszczezawalczyćodofinansowanie

32 RyczałtczyVAT–otojestpytanie

36 Uproszczonarachunkowośćjestprosta

adres redakcji: al. Jana Pawła II 27, 00-867 Warszawa; tel. 22 550 69 03, fax 22 550 69 01; www.farmer.pl

redaktor naczelny: wojciech denisiuk: [email protected]

ZaStępCy redaktora naCZelnego:wojciech konieczny: [email protected] królak: [email protected]

ZeSpół redakCyjny: karol Hołownia: [email protected] małgorzata tyszka: [email protected] marzena pokora-kalinowska: [email protected] iwona dyba: [email protected]łukasz Chmielewski: [email protected] kobus: [email protected] Szulc: [email protected] Wojtaszczyk: [email protected] karkowski: [email protected] kościański: [email protected] Wieteska: [email protected]

Stała WSpółpraCa: tomasz roszkowskiHenryk Wątroba: [email protected] tomasz piotrowski: [email protected]łukasz głuchowski: [email protected]

dZiał marketingu i reklamy: tomasz ruszkowski – dyrektoraleksandra janik-janus; [email protected], tel. 32 356 76 32 urszula tarasiuk: [email protected], tel. 22 550 69 09

menedżer tytułu: magdalena twardokęs: tel. 32 356-76-58; tel. kom. 608 291 412; [email protected]

kolportaż i prenumerata: michał Wybraniec – kierownik Działu Kolportażu: tel. 32 209 13 03 w. 135; [email protected] Violetta Bilińska: tel. 22 550 69 05; tel. kom. 696 402 991; [email protected]

na poCZCie i u liStonoSZa można

ZamóWić prenumeratę na kWartał:– do 30 listopada na I kwartał,– do 28 lutego na II kwartał,– do 31 maja na III kwartał,– do 31 sierpnia na IV kwartał. „Ruch” przyjmuje wpłaty na okresy kwartalne:– do 5 grudnia na I kwartał,– do 5 marca na II kwartał,– do 5 czerwca na III kwartał,– do 5 września na IV kwartał.

prenumerata ZagraniCZna: Oddział Krajowej Dystrybucji Prasy w Warszawie, „RUCH SA” ul. Jana Kazimierza 31/33, 00-958 Warszawa, skr. pocztowa 12, tel. 22 532 88 16 lub 22 532 87 31

wydawca:Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA KATOWICE BUSINESS POINT

Prezes: Wojciech Kuśpikul. P. Ściegiennego 3, 40-114 Katowice, tel. 32 209 13 03, fax 32 253 06 77

Studio grafiCZne: jakub tabor – Dyrektor [email protected]; tel: 32 209 13 03

Skład: karina chrapka, marcelina luks, katarzyna Świerczek

korekta: jolanta goryczka, anna kamińska, justyna Wojdała

okładka: Studio PTWP

druk: ORTIS Sp. z o.o., Wrocław

nakład: 17 000 egz.

oddano do druku: 22.10.2015 r.

ogłoSZenia droBne BeZpłatne tylko dla rolników:tel. 22 550 69 03

ZdjęCia: PTWP SA, Żelazna studio, FARMER

Redakcja prosi Autorów o nieprzesyłanie materiałów już publikowanych lub wy-słanych do innych czasopism. Zastrzega się prawo skracania, adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz innych poprawek w nadesłanych artykułach. Przedruk, kopiowanie całości lub części bez pisemnej zgody PTWP SA są zabronione. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.

10 Perspektywy rynku cukrowniczego

14 Pozarządowa pomoc przez ćwierć wieku – 25 lat EFRWP

16 Można i warto jeszcze ubezpieczyć uprawy

agrotechniKa

48 Przewódki alternatywą dla siewów wiosną

52 Choroby nie próżnują zimą

60 Późnojesienne wapnowanie

62 Przędziorek chmielowiec – nowy problem w kukurydzy?

techniKa rolnicza

70 Moc nowości z Bednar – Agro Show 2015

76 Czyżby kolejny przebój Valtry? – N4

80 Hardworker – prosty i mocny Zetor Crystal

88 Nowości w uproszczeniach – Great Plains

90 Długa historia i kolejne nowości – Kramer

92 Wąskie skrzynie górą – rozrzutniki obornika 10 t

100 Solidna i kompaktowa – brona telerzowa Astat 250

sPis treści

Nawozy naturalne późną jesienią

82

Dopłaty bezpośrednie za 2015 r.

Kiedy umowa jest nieważna?

107 ferma

134Chów świń z żytem i na ściółce

Innowacje z praktyki

8

18

56

c o d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w . f a r m e r . p l28 f a r m e r l i s t o p a d 2 0 1 5

Nabór wniosków na modernizację gospodarstw rolnych w obszarach związanych z produkcją żywca i prosiąt rozpoczął się 19 października i potrwa do 17 listopada 2015 r. Dla tych, którzy chcą rozwijać produkcję prosiąt, mleka lub żywca wołowego, zostało więc już niewiele czasu na kompletację dokumentów i złożenie wniosku.

temat nUmerU

Te k s t : A l b e r t K a t a n a

Z d j ę c i a : S h u t t e r s t o c k , To m a s z P i o t r o w s k i

Warto jeszcze zawalczyć o dofinansowanie

Otym, kto i w jakim zakresie może liczyć na pomoc finansową z aktualnego naboru, pisa-liśmy już wielokrotnie. Mimo to na początek przypomnimy jeszcze raz ogólne kryteria

przyznawania dofinansowania w ramach operacji „Mo-dernizacja gospodarstw rolnych”, na którą trwa obecnie nabór wniosków. Podstawowym dokumentem określa-jącym te kryteria jest Rozporządzenie Ministra Rolnic-twa i Rozwoju Wsi z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Moder-nizacja gospodarstw rolnych” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych” obję-tego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

Dofinansowanie w ramach „Modernizacji” przyzna-wane jest na inwestycje zapewniające poprawę ogólnych wyników gospodarstwa w ramach jednego z obszarów:• rozwój produkcji prosiąt („obszar A”, maksymalne dofi-

nansowanie wynosi 900 tys. zł);• rozwój produkcji mleka krowiego („obszar B”, maksy-

malne dofinansowanie wynosi 500 tys. zł);• rozwój produkcji bydła mięsnego, („obszar C”, maksy-

malne dofinansowanie wynosi 500 tys. zł).Muszą to być inwestycje związane z produkcją zwie-

rzęcą, jak np.: budowa, modernizacja budynków, bu-dowli i zakup ich wyposażenia. Poprawa wyników go-spodarstwa musi być wymierna, na przykład wzrost liczby sztuk loch do co najmniej 50 (w obszarze „rozwój produkcji prosią”), albo liczby krów mlecznych (których


Te k s t : To m a s z R o s z k o w s k i

kontrakty

682 zł/t

kukurydza matif

16 X2015

16 X2014

674 zł/t

Pszenica cBot

16 X2015

16 X2014

746 zł/t

pszenica matif

16 X2015

16 X2014

16 X2015

16 X2014

Poprawa sytuacji pszenicy i oleistych

Powstrzymanie spadków cen zbóż i oleistych na przełomie sierpnia i września wykształ-towało nową – przynajmniej krótkotermi-nową – falę wzrostową. Podobnie jak to mia-

ło miejsce w latach ubiegłych, można się spodziewać większych lub mniejszych, ale wzrostów cen w IV kwartale br. Na bieżące notowania przestały już tak bardzo oddziaływać publikowane prognozy zbiorów, które w wielu przypadkach wnoszą zmiany dość kosmetyczne. Od kilku tygodni sytuacja jest dość klarowna – drugi z rzędu rekordowy rok produkcji pszenicy na świecie oraz niższe zbiory kukurydzy (głównie zasługa Unii Europejskiej – spadek zbiorów o 18 mln t, tj. o blisko 25 proc.).

W kontekście tak drastycznego spadku produkcji kukurydzy w UE może dziwić fakt, że w ostatnim miesiącu najsłabiej wśród prezentowanych kontrak-tów wypadły notowania właśnie kukurydzy na gieł-dzie w Paryżu – spadek ceny o blisko 4 proc. (przed miesiącem spadek o ponad 6 proc.). Natomiast w Chi-cago cena spadła o niespełna 1 proc. Wytłumaczyć to

można w jeden sposób. Podobnie jak latem podczas żniw spadały ceny pszenicy i rzepaku, tak teraz pod-czas żniw spadają ceny kukurydzy. Jednak już nie-długo można spodziewać się poprawy notowań tego zboża (podobnie było w przypadku pszenicy i rzepa-ku). Pozostałe kontrakty na zboża i oleiste w okresie ostatnich czterech tygodni zyskały na wartości (dane do 16 października – patrz załączone tabele).

Od dołków notowań na początku września psze-nica na Matif w Paryżu podrożała o 20 proc., a na CBoT w Chicago o 8 proc. Również 8 proc. podrożały kontrakty na amerykańską kukurydzę, natomiast kukurydza na giełdzie w Paryżu w tym czasie mini-malnie potaniała (o 0,2 proc.). Należy jednak zwró-cić uwagę, że nadal (w przeliczeniu na złotówki) cena europejskiej kukurydzy jest o 130 zł/t wyższa od amerykańskiej.

Wśród oleistych liderem wzrostów cen jest rzepak notowany na Matif. Jego cena od dołka pod koniec sierpnia wzrosła o 8 proc. Cena soi i canoli podniosła się po 4 proc.

W ostatnim miesiącu na światowych

giełdach była kontynuowana

przecena jedynie

kukurydzy.


agrotechniKa zBoża

S iew tzw. odmian przewódkowych, czyli zbóż jarych z genem mrozoodporności – wysiewa-nych późną jesienią, a nawet zimą, stał się w ostatnich latach nieco bardziej popularny.

W zależności od województwa, stanowią 5 do 10 proc. zbóż jarych. Rolnicy traktują je bardziej jako ciekawost-kę niż stały element agrotechniki uprawy zbóż jarych.

Figurujące w Krajowym Rejestrze odmiany jare zbóż nie mają w opisach określenia „przewódka”, mimo że badania w tym kierunku są prowadzone. Czyżby swoista asekuracja przed roszczeniami rol-ników w sytuacji, gdy plantacja przepadnie? Wystę-puje ono natomiast w charakterystykach opracowy-wanych przez firmy hodowlano-nasienne. Dodają taką informację, ponieważ zarówno w toku hodowli twórczej, jak i zachowawczej, prowadzą badania nad przydatnością swoich odmian do uprawy z siewu póź-nojesiennego.

WięCej i BardZiej poWtarZalnieJakie zalety niesie ze sobą wysiew odmian przewód-kowych? Sprowadza się on do stworzenia odmianom jarym bardziej sprzyjających warunków do wzrostu i rozwoju. Wysiane jesienią wytwarzają głębiej sięga-jący i bardziej rozbudowany system korzeniowy (mają na to czas), a bezpośrednio po wznowieniu wegetacji korzystają z zapasów wody pozimowej. Kolejna zale-ta związana jest z ich rozwojem generatywnym. Nie wchodzą w tę fazę pod presją silnie wydłużającego się dnia świetlnego, lecz w sposób bardzo naturalny, po zakończeniu rozwoju wegetatywnego. Tym samym sil-niej się krzewią (pozwala na to dostatek wody i skład-ników mineralnych dostarczanych przez silny system korzeniowy), a w efekcie wytwarzają więcej kłosów, które są przy tym dłuższe. Dzięki silnie rozbudowa-nej części podziemnej są bardziej odporne na główny czynnik ograniczający plenność zbóż jarych, jakim są susze w maju i czerwcu. Wykonane doświadczenia potwierdzają ich wcześniejsze kłoszenie, kwitnienie i dojrzewanie w porównaniu do zbóż jarych wysia-

nych w kwietniu. Umożliwia to wcześniejszy ich zbiór i łatwiejsze przygotowanie pola np. pod rzepak ozimy.

Siew przewódek jest jednak ryzykowany. Z oczywi-stych względów są bardziej podatne na wymarznięcie niż odmiany ozime. Powodzenie ich przezimowania uzależnione jest od fazy rozwojowej, w której wchodzą w okres przerwy wegetacyjnej. Przy siewie na począt-ku listopada i w warunkach, gdy zima nadchodzi z po-czątkiem stycznia, jest szansa, że osiągną fazę 4. liścia. Jest to bardzo ważny moment fizjologiczny. Powstaje wówczas węzeł krzewienia, w którym gromadzone są cukry. To one warunkują roślinom przetrwanie. Jeżeli zima przychodzi wcześniej, zastając przewódki w fazie 2-3 liści, ubytki w obsadzie są zazwyczaj tak wysokie, że wiosną plantację trzeba zaorać. Istnieje jednak rozwią-zanie, które uważam za bardziej bezpieczne. Polega ono na opóźnieniu siewu do I dekady grudnia. Jeśli zimy nie widać, a prognozy nie przewidują jej nadejścia w ciągu najbliższych 10-12 dni, warto siać przewódki. Nasiona skiełkują i zależy nam teraz, aby tylko wyszpilkowały. Je-żeli teraz przyjdzie mróz (oby także i śnieg), to możemy być spokojni, że nasza plantacja w dobrej kondycji do-trwa do wiosny. Dlaczego? Ponieważ w tej fazie rozwo-ju rośliny dysponują ogromną ilością cukrów prostych powstałych z rozkładu materiałów zapasowych zgro-madzonych w ziarniakach. Spadek temperatury poniżej zera przerywa mało zaawansowane procesy fizjologicz-ne, lecz nie jest groźny dla roślin. Plantację tak późno posianą też można stracić. Dzieje się tak, gdy ziarniaki pobiorą wodę, spęcznieją i nadejdzie mróz. Proces kieł-kowania jest już wówczas zapoczątkowany, ale okrywa ziarna pozostaje nienaruszona. Cukrów prostych jest jeszcze mało. Brakuje więc fizjologicznej ochrony przed zimnem. Niemniej nawet tych zasiewów, które nie szpil-kowały przed okresem spoczynku zimowego, nie należy skreślać od razu, ponieważ po aplikacji nawozów azoto-wych potrafią się one zregenerować i rozwinąć bardziej niż te z wiosennych siewów.

Jak plonują przewódki? Według badań zebranych przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin

Przewódki alternatywą dla siewów wiosnąPrzewódki siane w późnojesiennych terminach plonują wyżej niż typowe odmiany jare wysiewane wiosną. Ich uprawa bywa jednak ryzykowna. Aby przetrwały przerwę wegetacyjną, muszą być w odpowiedniej fazie rozwojowej.

Te k s t : M a ł g o r z a t a Ty s z k a

Z d j ę c i a : m a t e r i a ł y p r a s o w e

1 Odmiana Monsun wysiana w terminie 23 listopada 2006 r. – termin wykonania zdjęcia: 4 marca 2007 r.

2 Przy siewie przewódek należy pamiętać o zwiększeniu normy wysiewu o około 10 proc. z powodu strat pozimowych

3 Ta sama odmiana Monsun, zdjęcie wykonano 14 kwietnia, obok z prawej strony siew wiosenny


technika rolnicZa roZrZUtniki obornika 10 t

Wąskie skrzynie górą

10-tonowe rozrzutniki do obornika cieszą się

bardzo dużą popularnością w kilkudziesięciohektarowych

gospodarstwach prowadzących produkcję zwierzęcą. wybór tych maszyn jest niezwykle szeroki – sporo jest różnic

nie tylko w wyposażeniu pojazdów, lecz także w samej ich konstrukcji. Przyglądamy

się 13 modelom od polskich i zagranicznych producentów.

Ze względu na ciężkie wa-runki pracy maszyny do nawożenia organiczne-go powinny być przede

wszystkim solidnie wykonane. Bardzo ważne są również parametry wydajno-ściowe i jakościowe pracy, takie jak sze-rokość i równomierność rozrzutu. Przyj-rzeliśmy się 13 modelom rozrzutników do obornika o ładowności 10 ton z oferty 9 firm: A-Limy-Bis, Brocharda, Joskina, Metal-Fachu, Metaltechu, Pronaru, Sipmy, Unii Group i Ursusa.

RAMA? NIEKONIECzNIE…Kluczowe znaczenie dla trwałości więk-szości maszyn ma rama. W rozrzutnikach obornika jest ona zwykle wykonana z pro-fili prostokątnych. Co ciekawe, nie wszyst-kie maszyny są jednak wyposażone w ten wydawałoby się kluczowy element. Coraz powszechniejsze stają się skrzynie samo-nośne, do których mocuje się elementy układu jezdnego i zaczepowego. Pozwala to obniżyć dno skrzyni ładunkowej, ale w przyszłości może znacznie utrudnić ewentualny remont maszyny. Konstrukcje

samonośne kojarzą się również z obniżo-ną masą, jednak porównując masy własne różnych modeli, można odnieść wręcz od-wrotne wrażenie.

Skrzynie samonośne spotkamy m.in. w modelu Metal-Fach N-274, Metaltech RO10, Joskin Siroko, Brochard Junior oraz Unia Group Tytan premium.

dUżE KOŁA LUB tANdEMProducenci w maszynach 10-tonowych stosują dwa rodzaje układów jezdnych: typu tandem oraz z pojedynczą osią wypo-sażoną w duże koła. Bardziej tradycyjny, pierwszy rodzaj spotkamy w rozrzutniku N162/2 w barwach Pronaru, w modelu N280/2 z Metal-Fachu, N-265 z fabryki Ur-susa oraz Tytan premium 13 z Unii Group. Zaletą tego rozwiązania jest stosunko-wo niewielka średnica kół, dzięki czemu mieszczą się pod skrzynią ładunkową i nie ograniczają jej szerokości, co z kolei pozwala na bardziej uniwersalne zasto-sowanie rozrzutnika. Modele tandemowe wyposażone są w amortyzację kół, co nie jest spotykane w przypadku osi pojedyn-czej. Wadą układu tandem jest przede

Te k s t : G r z e g o r z B o r k o w s k iZ d j ę c i a : G r z e g o r z B o r k o w s k i , m a t . p r a s o w e

bydło 108 Nowości109 Wydarzenia

otwarcie obory 110 Kolejne roboty doją polskie krowy

kondycja krów 112 Kondycja krowy oceną poprawności żywienia

żywienie krów 116 Dodatki paszowe w okresie przejściowym

wołowina 120 Jak poprawić sytuację w sektorze wołowym?

rozród bydła 124 Krzyżowanie bydła – szansa na wyższą efektywność

Świnie 126 Nowości127 Wydarzenia

reportaż z otwarcia chlewni 128 Z nastawieniem na tucz

stado podstawowe 132 Wzmocnienie paszy dla loch

reportaż z gospodarstwa 134 Z żytem i na ściółce

żywienie Świń 138 Czy słonecznik i orzech ziemny zastąpią soję?

f e r m a

ferma kondycja krów

Istnieje wiele narzędzi umożliwiających sprawdzenie prawidłowości żywienia krów mlecznych. Najprostszym z nich, z którego może korzystać

każdy hodowca, jest ocena kondycji ciała zwierząt.

Kondycja krowy oceną poprawności

żywienia

112 f a r m e r l i s t o p a d 2 0 1 5 c o d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w . f a r m e r . p l

Te k s t i z d j ę c i a : Ł u k a s z C h m i e l e w s k i

Krowy o prawidłowej kondycji można oglądać na wystawach

zwierząt hodowlanych

Zajawka farmer 09_2015

Automotive

Transcript of Zajawka farmer 09_2015