Z PRZEDMIOTU HISTORIA W KLASIE IV SZKOŁY … · granice; współtworzące ... koronacja Bolesława...

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRODROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN

Z PRZEDMIOTU HISTORIA W KLASIE IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ

Zakres

wymagań

Poziom wymagań

Ocena niedostateczna Ocena celująca

Wiedza

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie

spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą; nie

posiada podstawowych wiadomości i umiejętności

niezbędnych do kontynuowania nauki oraz

przyswajania nowych treści w klasie wyższej.

Uczeń posiada wiedzę określoną dla oceny bardzo dobrej, a ponadto:

posiada wiedzę wykraczającą poza obowiązkowe wymagania programowe;

systematycznie wzbogaca swą wiedzę przez czytanie książek i artykułów o treści historycznej;

interesuje się nowymi osiągnięciami nauki historycznej i prezentuje je w toku zajęć lekcyjnych.

Umiejętności

Uczeń posiada umiejętności określone dla oceny bardzo dobrej, a ponadto:

potrafi korzystać ze źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela i zdobytych samodzielnie;

samodzielnie interpretuje źródła, potrafi łączyć zawarte w nich informacje;

potrafi powiązać problematykę historyczną z zagadnieniami poznanymi w czasie lekcji innych przedmiotów;

potrafi powiązać dzieje własnego regionu z historią Polski lub z dziejami powszechnymi;

potrafi udowodnić swoje zdanie, używając odpowiedniej argumentacji, posługując się przy tym bogatym

słownictwem i pojęciami charakterystycznymi dla nauki historycznej.

Aktywność

Uczeń:

dodatkowo wykonuje zadania wykraczające poza obowiązkowe czynności procesu lekcyjnego;

podejmuje się z własnej woli opracowania różnych materiałów (plany, schematy, biogramy, gromadzi

materiał regionalny, itp.);

osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach historycznych.

Ro

zdzi

ał

Tem

at

Treści z realizowanego

programu nauczania

Odniesienia programu

nauczania do podstawy

programowej

Wymagania edukacyjne na ocenę:

dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą

Uczeń posiada wiedzę

i umiejętności określone

dla oceny dopuszczającej,

a zwłaszcza:



dla oceny dopuszczającej,

a ponadto:



dla oceny dostatecznej,

a ponadto:



dla oceny dobrej,

a ponadto:

Ro

zdzi

ał

I: Z

his

tori

ą n

a T

y

1.

His

tori

a –

na

uk

a o

prz

esz

łośc

i

historia jako nauka o

przeszłości

historia a baśnie i

legendy

efekty pracy

historyków i

archeologów

źródła historyczne, ich

przykłady oraz podział

III. Refleksja nad historią

jako nauką.

Uczeń:

1. wyjaśnia, na czym

polega praca

historyka;

3. rozpoznaje rodzaje

źródeł historycznych;

4. odróżnia historię od

dziejów legendarnych.

przy pomocy

nauczyciela posługuje

się terminami:

współczesność,

przeszłość,

historia,

historycy,

legenda,

baśń;

rozróżnia przeszłość

od współczesności;

rozróżnia fikcję (np.

baśń) od

rzeczywistości

historycznej;

potrafi krótko

scharakteryzować,

czym zajmują się

historycy.

poprawnie posługuje

się terminami:

dzieje,

archeologia,

źródła pisane,

źródła materialne;

rozróżnia pracę

historyków i

archeologów;

potrafi podać przykłady

postaci legendarnych i

historycznych;

wyjaśnia, czym są

przyczyny i skutki;

dokonuje

podstawowego

podziału źródeł

historycznych.

porównuje pracę

historyków i

archeologów;

wskazuje różne

przykłady źródeł

pisanych i niepisanych;

wyjaśnia potrzebę

edukacji historycznej.

omawia rolę źródeł

historycznych w

procesie poznawania

dziejów;

wskazuje

pozapodręcznikowe

przykłady różnych

kategorii źródeł

historycznych;

przedstawia różne

efekty pracy

naukowców

zajmujących się

przeszłością.

2.

His

tori

a w

ok

ół

na

s

znaczenie pamiątek

rodzinnych

drzewo genealogiczne

– sposób

przedstawienia historii

rodziny

„wielka” i „mała”

ojczyzna

I. Elementy historii

rodzinnej i regionalnej.

Uczeń:

1. zbiera informacje na

temat historii swojej

rodziny, gromadzi

pamiątki rodzinne i

opowiada o nich;

przy pomocy

nauczyciela poprawnie

posługuje się

terminami:

ojczyzna,

patriotyzm;

podaje przykłady

świąt rodzinnych;


się terminami:

tradycja,

drzewo

genealogiczne,

„mała ojczyzna”;

przygotowuje drzewo

genealogiczne

najbliższej rodziny;

wyjaśnia, czym jest

genealogia;

wskazuje na mapie

Polski własną

miejscowość, region,

województwo i jego

stolicę;

wskazuje lokalne

przykłady instytucji

dbających o regionalną

kulturę i historię;

tworzy przewodnik po

własnej miejscowości i

regionie;

Ro

zdzi

ał

I: Z

his

tori

ą n

a T

y

patriotyzm jako miłość

do ojczyzny

sposoby wyrażania

patriotyzmu

„małe ojczyzny” i ich

tradycje

znaczenie terminów:

tradycja

drzewo

genealogiczne

ojczyzna

mała ojczyzna

patriotyzm

2. poznaje historię i

tradycje swojej

okolicy i ludzi dla niej

szczególnie

zasłużonych; zna

lokalne zabytki i

opisuje ich dzieje.

II. Najważniejsze elementy

polskiego dziedzictwa

kulturowego.

Uczeń:

3. wiąże najważniejsze

zabytki i symbole

kultury polskiej z

właściwymi

regionami.

podaje przykłady

pamiątek rodzinnych.


patriotyzm;

podaje przykłady

postaw i zachowań

patriotycznych.

podaje przykłady

regionalnych tradycji;

charakteryzuje własną

„małą ojczyznę” na tle

innych regionów.

charakteryzuje inne

regiony państwa

polskiego;

wyjaśnia znaczenie

dbałości o tradycję

regionalną.

3.

Mie

szk

am

y w

Po

lsce

państwo polskie i jego

regiony

mój region częścią

Polski

naród polski jako

zbiorowość posługująca

się tym samym

językiem, mająca

wspólną przeszłość i

zamieszkująca to samo

terytorium

dziedzictwo narodowe

polskie symbole

narodowe

polskie święta

państwowe



kulturowego.

Uczeń:

1. zna symbole

narodowe (barwy,

godło, hymn

państwowy),

najważniejsze święta

narodowe i

państwowe, potrafi

wytłumaczyć ich

znaczenie;

3. wiąże najważniejsze

zabytki i symbole

kultury polskiej z

właściwymi

regionami.

przy pomocy


się terminami:

państwo,

region,

naród;

wskazuje na mapie

państwo polskie i jego

granice;

zna poprawną nazwę

państwa polskiego.


się terminami:

mniejszość

narodowa,

społeczeństwo,

symbole

narodowe,

Polonia;

wymienia elementy

współtworzące

państwo;

wymienia

najważniejsze czynniki

narodowotwórcze;

przedstawia polskie

symbole narodowe;

wskazuje Polskę na

mapie świata;

wskazuje na mapie

główne krainy

historyczno-

geograficzne Polski

oraz największe

miasta;

rozróżnia pojęcia

naród i społeczeństwo;

przedstawia genezę

najważniejszych świąt

państwowych;

wskazuje przykłady

instytucji dbających o

dziedzictwo

narodowe;

wskazuje na mapie

świata największe

zbiorowości Polonii;

rozróżnia mniejszość

narodową od

mniejszości etnicznej;

wyjaśnia, dlaczego

należy szanować inne

tradycje narodowe;

przedstawia

konsekwencje

przynależności Polski

do UE.

Ro

zdzi

ał

I: Z

his

tori

ą n

a T

y


państwo

region

naród

mniejszość

narodowa

społeczeństwo

symbole narodowe

Polonia

przedstawia


państwowe;

wskazuje na mapie

stolicę państwa.

opisuje właściwy

sposób zachowania

względem symboli

narodowych;

podaje przykłady

mniejszości

narodowych żyjących

w Polsce.

4.

Cza

s w

his

tori

i

chronologia i przedmiot

jej badań

oś czasu i sposób

umieszczania na niej

dat

podstawowe określenia

czasu historycznego

data

okres p.n.e.

okres n.e.

wiek

tysiąclecie

cyfry rzymskie oraz ich

arabskie odpowiedniki

epoki historyczne oraz

ich daty graniczne:

starożytność

średniowiecze

nowożytność

współczesność


jako nauką.

Uczeń:

2. wskazuje sposoby

mierzenia czasu w

historii i posługuje

się pojęciami

chronologicznymi.

przy pomocy

nauczyciela używa

terminów

chronologicznych:

data;

tysiąclecie,

wiek,

umieszcza daty na osi

czasu.


się terminami:

chronologia,

okres p.n.e. i n.e.;

zamienia cyfry arabskie

na rzymskie;


epoka historyczna;

porządkuje fakty i

epoki historyczne oraz

umieszcza je w czasie

(era, stulecie).

podaje cezury czasowe

epok historycznych.

charakteryzuje główne

epoki historyczne;

podaje przykłady

innych rachub

mierzenia czasu.

Ro

zdzi

ał

I: Z

his

tori

ą n

a T

y

5.

Ob

licz

an

ie c

zasu

w h

isto

rii

obliczanie upływu

czasu między

poszczególnymi

wydarzeniami

określanie, w którym

wieku doszło do danego

wydarzenia

podział czasu na wieki i

półwiecza


jako nauką.

Uczeń:

2. wskazuje sposoby

mierzenia czasu w

historii i posługuje

się pojęciami

chronologicznymi.

przy pomocy

nauczyciela określa, w

którym wieku miało

miejsce dane

wydarzenie;

poprawnie wskazuje

wydarzenie

wcześniejsze w

czasach p.n.e. i n.e.;

oblicza upływ czasu

między wydarzeniami

w ramach jednej ery.

samodzielnie

przyporządkowuje

wydarzenia stuleciom;

oblicza upływ czasu

między wydarzeniami,

w tym na przełomie

obu er.

przy określeniu datacji

wydarzenia posługuje

się sformułowaniami:

początek, środek,

koniec stulecia;

półwiecze;

przełom wieków;

przyporządkowuje

wydarzenia do epok

historycznych.

przy określeniu datacji

wydarzenia posługuje

się sformułowaniami:

początek, środek,

koniec stulecia;

półwiecze;

przełom wieków;

przyporządkowuje

wydarzenia do epok

historycznych.

6.

Czy

tam

y m

ap

ę i

pla

n

podobieństwa i różnice

między mapą a planem

znaczenie mapy w

pracy historyka

odczytywanie

informacji z planu i

mapy historycznej

najstarsze mapy świata


jako nauką.

Uczeń:

3. rozpoznaje rodzaje

źródeł historycznych.

przy pomocy


się terminami:

mapa,

plan;

dostrzega różnice

między mapą a

planem.


się terminami:

legenda,

symbol,

róża wiatrów;

przygotowuje proste

plany miejscowe;

objaśnia symbole

legendy mapy;

odczytuje z mapy

podstawowe

informacje.


kartografia;


skala mapy;

rozróżnia mapę

geograficzną,

polityczną,

historyczną.

interpretuje i wyciąga

wnioski z mapy.

Ro

zdzi

ał

II.

Od

Pia

stó

w d

o J

ag

iell

on

ów

1.

Mie

szk

o I

i c

hrz

est

Po

lsk

i

słowiańskie

pochodzenie Polaków

legendarne początki

państwa polskiego

książę Mieszko I

pierwszym

historycznym władcą

Polski

małżeństwo Mieszka I z

Dobrawą

chrzest Mieszka I i jego

znaczenie


plemię

Słowianie

Piastowie



kulturowego.

Uczeń:

2. zna legendy o

początkach państwa

polskiego.

IV. Postacie i wydarzenia o

doniosłym znaczeniu dla

kształtowania polskiej

tożsamości kulturowej.

Uczeń:

1. sytuuje w czasie i

opowiada o księciu

Mieszku i czeskiej

Dobrawie – chrzcie

Polski.

Treści dodatkowe:

1. Piastowie. […] Ród

Piastów – legendy

związane z rodem.

2. Chrzest Polski.

przy pomocy


się terminami:

plemię,

Słowianie;

wie, kto był

pierwszym

historycznym władcą

Polski.


się terminem:

Piastowie;

przytacza przykłady

legend o początkach

państwa polskiego;

wyjaśnia pochodzenie

nazwy „Polska”;

wskazuje na mapie

rozmieszczenie

plemion słowiańskich

na ziemiach polskich.

wyjaśnia okoliczności

zawarcia małżeństwa z

Dobrawą oraz

przyjęcia chrztu przez

Mieszka;

wymienia

legendarnych

protoplastów Mieszka;

przedstawia

najważniejsze

konsekwencje

przyjęcia chrztu;

lokalizuje na mapie

Gniezno, Poznań oraz

inne główne grody w

państwie Mieszka I;

opisuje bitwę pod

Cedynią.

charakteryzuje

znaczenie przyjęcia

chrześcijaństwa dla

państwa polskiego.

2.

Bo

lesł

aw

Ch

rob

ry –

pie

rwsz

y k

ról

Po

lsk

i

misja świętego

Wojciecha w Prusach

zjazd gnieźnieński i

pielgrzymka cesarza

Ottona III

wojny Bolesława

Chrobrego z sąsiadami i

przyłączenie nowych

ziem





Uczeń:


opowiada o

Bolesławie

Chrobrym –

pierwszym królu i

zjeździe w Gnieźnie.

przy pomocy


się terminami:

cesarz,

arcybiskupstwo,

koronacja,

gród,

wojowie;

opisuje wygląd grodu

średniowiecznego;


się terminami:

misja,

relikwie;

zna wydarzenia

związane z datami:

1000 r.,

1025 r.;

charakteryzuje postać

św. Wojciecha;

zna wydarzenia

związane z datami:

997 r.,

1002–1018 r.;

opisuje przebieg misji

św. Wojciecha do

Prusów;

przedstawia przyczyny

i skutki zjazdu

gnieźnieńskiego;

wyjaśnia znaczenie

wizyty Ottona III w

Gnieźnie dla państwa

polskiego;

wyjaśnia znaczenie

utworzenia

samodzielnej metropolii

kościelnej;

wyjaśnia znaczenie

koronacji Bolesława

Chrobrego.

Ro

zdzi

ał

II.

Od

Pia

stó

w d

o J

ag

iell

on

ów

koronacja Bolesława

Chrobrego na króla

Polski


misja

relikwie

cesarz

arcybiskupstwo

koronacja

gród

wojowie

Treści dodatkowe:

2. Misja św. Wojciecha.

wie, że Bolesław

Chrobry był

pierwszym królem

Polski.

opisuje wygląd i

uzbrojenie woja z

drużyny książęcej.

wskazuje na mapie

terytoria podbite przez

Bolesława Chrobrego.

*W

śre

dn

iow

ieczn

ym

kla

szto

rze

Treści dodatkowe:

4. Zakony w Polsce.

Rozwój

piśmiennictwa i

rolnictwa.

przy pomocy


się terminami:

duchowieństwo,

zakon

chrześcijański,

mnich,

klasztor;

charakteryzuje wygląd

mnichów;

opisuje podstawowe

zajęcia

duchowieństwa

zakonnego w

średniowieczu.


się terminami:

reguła zakonna,

skryptorium,

pergamin;

podaje przykłady

zakonów;

opisuje życie wewnątrz

klasztoru.

wymienia najstarsze

zakony na ziemiach

polskich;

wyjaśnia, jak należy

rozumieć nakaz

obowiązujący

benedyktynów módl

się i pracuj;

opisuje wygląd

średniowiecznych

ksiąg;

wyjaśnia, w jaki

sposób zakony

przyczyniły się do

rozwoju rolnictwa na

ziemiach polskich.

charakteryzuje wkład

duchowieństwa w

średniowieczną

kulturę;

wyjaśnia znaczenie

ksiąg i książek dla

rozwoju wiedzy i

nauki.

Ro

zdzi

ał

II.

Od

Pia

stó

w d

o J

ag

iell

on

ów

3.

Po

lsk

a K

azi

mie

rza

Wie

lkie

go

Kazimierz Wielki

ostatnim królem z

dynastii Piastów

reformy Kazimierza

Wielkiego

zjazd monarchów w

Krakowie – uczta u

Wierzynka

umocnienie granic

państwa; zastał Polskę

drewnianą, a zostawił

murowaną

utworzenie Akademii

Krakowskiej

znaczenie terminu:

uniwersytet





Uczeń:


opowiada o ostatnim

z Piastów –

Kazimierzu Wielkim;


opowiada o […]

krakowskich żakach.

Treści dodatkowe:

5. Zamki i rycerze.

Znaczenie,

uzbrojenie, obyczaje.

przy pomocy


się terminem:

uniwersytet;

wyjaśnia, dlaczego

historycy nadali

królowi Kazimierzowi

przydomek „Wielki”;

opisuje wygląd

średniowiecznego

zamku.


się terminami:

dynastia,

uczta u

Wierzynka;

zna wydarzenia

związane z datami:

1364 r.,

1370 r.;

wyjaśnia powiedzenie –

zastał Polskę

drewnianą, a zostawił

murowaną.

wymienia główne

reformy Kazimierza

Wielkiego;

opisuje zjazd

monarchów w

Krakowie;

wyjaśnia cele oraz

znaczenie utworzenia

Akademii

Krakowskiej;

wskazuje na mapie

ziemie przyłączone do

Polski za panowania

Kazimierza

Wielkiego.

charakteryzuje oraz

ocenia politykę

wewnętrzną i

zagraniczną

prowadzoną przez

Kazimierza Wielkiego;

argumentuje, dlaczego

Kazimierz Wielki stał

się wzorem dobrego

władcy.

*R

yce

rze

i za

mk

i

Treści dodatkowe:

5. Zamki i rycerze.

Znaczenie,


przy pomocy


się terminami:

rycerz,

zbroja,

herb,

zamek;

opisuje wygląd

średniowiecznego

rycerza.


się terminami:

paź,

giermek,

pasowanie,

kopia,

dziedziniec,

fosa,

baszta,

most zwodzony;

wyjaśnia, kto i w jaki

sposób mógł zostać

rycerzem;

charakteryzuje turnieje

rycerskie.

wyjaśnia, w jaki

sposób utrzymywali

się rycerze;

przedstawia

powinności rycerskie;

charakteryzuje kodeks

rycerski.

podaje przykłady

zachowanych zamków

średniowiecznych w

Polsce i w regionie.

Ro

zdzi

ał

II.

Od

Pia

stó

w d

o J

ag

iell

on

ów

4.

Ja

dw

iga

i J

ag

iełł

o –

un

ia p

ols

ko

-lit

ew

ska

objęcie władzy przez

Jadwigę

zasługi Jadwigi dla

polskiej kultury, nauki i

sztuki

przyczyny zawarcia unii

polsko-litewskiej w

Krewie

okoliczności objęcia

władzy w Polsce przez

Władysława Jagiełłę

skutki zawarcia unii

polsko-litewskiej

zagrożenie ze strony

Krzyżaków


unia

Jagiellonowie





Uczeń:


opowiada o królowej

Jadwidze,

Władysławie Jagielle,

[…] unii polsko-

litewskiej […].

przy pomocy

nauczyciela,


się terminem:

Jagiellonowie;

wie, kim był

Władysław Jagiełło;

wskazuje na mapie

państwo polskie oraz

obszar Wielkiego

Księstwa Litewskiego.


się terminem:

unia;

zna wydarzenia

związane z datą:

1385 r.;

przedstawia główne

konsekwencje unii w

Krewie.

opisuje sytuację

związaną z objęciem

tronu polskiego po

wygaśnięciu dynastii

Piastów;

przedstawia

okoliczności

zawiązania unii

polsko-litewskiej;

wymienia

postanowienia unii w

Krewie.

omawia zagrożenie ze

strony zakonu

krzyżackiego dla obu

państw.

5.

Za

wis

za C

zarn

y i

bit

wa

po

d G

run

wa

ldem

rycerz – cechy

charakterystyczne

postać Zawiszy

Czarnego

bitwa pod Grunwaldem

i biorący w niej udział

rycerze


rycerz

miecz

kopia

herb

kodeks honorowy





Uczeń:


opowiada o […]

Zawiszy Czarnym

[…].

Treści dodatkowe:

5. […] rycerze.

Znaczenie,


przy pomocy


posługuje się

terminami:

rycerz,

miecz,

herb;

opisuje wygląd i cechy

rycerza;

podaje przykłady

różnych herbów.


się terminami:

giermek,

kopia,

kodeks honorowy;

zna wydarzenia

związane z datą:

1410 r.;


Zawiszy Czarnego;

wyjaśnia powiedzenie:

polegać jak na Zawiszy.

charakteryzuje

rycerski kodeks

honorowy;

przedstawia przyczyny

wielkiej wojny z

zakonem krzyżackim;

opisuje przebieg bitwy

pod Grunwaldem.

wyjaśnia, czym zajmuje

się heraldyka;

wyjaśnia charakter

obyczajowości i kultury

rycerskiej;

przedstawia

postanowienie pokoju

toruńskiego oraz skutki

bitwy pod Grunwaldem.

Ro

zdzi

ał

II.

Od

Pia

stó

w d

o J

ag

iell

on

ów

6.

Mik

oła

j K

op

ern

ik –

wie

lki

ast

ron

om

Mikołaj Kopernik i jego

życie

odkrycie Mikołaja

Kopernika i

powiedzenie wstrzymał

Słońce i ruszył Ziemię

dokonania Kopernika

spoza dziedziny

astronomii

znaczenie terminu:

astronomia





Uczeń:


opowiada o Mikołaju

Koperniku […].

przy pomocy


posługuje się

terminami:

astronom,

obserwatorium,

luneta;

wie, kim był Mikołaj

Kopernik.


się terminami:

astronomia,

teoria

heliocentryczna;


wstrzymał Słońce i

ruszył Ziemię.

wie, gdzie urodził się

Mikołaj Kopernik oraz

gdzie znajduje się jego

grobowiec;

przedstawia poglądy

na temat Ziemi i

Układu Słonecznego

przed odkryciem

Kopernika.

przedstawia inne

dokonania i

zainteresowania

Mikołaja Kopernika;


nauka i jakie cechy

musi spełniać wiedza

naukowa.

Ro

zdzi

ał

III.

Wo

jny

i u

pa

dek

Rzec

zyp

osp

oli

tej

1.

Ja

n Z

am

ojs

ki

– d

rug

a o

sob

a p

o k

rólu

kariera polityczna Jana

Zamojskiego

kariera wojskowa Jana

Zamojskiego

Zamość – miasto

renesansowe

Akademia Zamojska –

Takie będą

Rzeczypospolite, jakie

ich młodzieży chowanie


szlachta

kanclerz

hetman





Uczeń:


opowiada o Janie

Zamojskim – wodzu i

mężu stanu.

Treści dodatkowe:

6. Złoty wiek kultury

polskiej […].

przy pomocy


posługuje się

terminem:

szlachta;

wskazuje na mapie

Zamość.


się terminami:

kanclerz,

hetman,

akademia;

charakteryzuje postać i

dokonania Jana

Zamoyskiego.

zna królów

elekcyjnych: Stefana

Batorego i Zygmunta

III Wazę;

opisuje państwo

polskie rządzone przez

szlachtę w XVI w.;

charakteryzuje

Zamość, jako przykład

miasta

renesansowego;

wyjaśnia słowa

Zamoyskiego: Takie

będą Rzeczypospolite,

jakie ich młodzieży

chowanie.

wyjaśnia różnice

między monarchią

dynastyczną a

elekcyjną;

przedstawia zagrożenia

dla państwa polskiego

wynikające z systemu

wolnej elekcji.

Ro

zdzi

ał

III.

Wo

jny

i u

pa

dek

Rzec

zyp

osp

oli

tej

2.

XV

II w

iek

– s

tule

cie

wo

jen

potop szwedzki, rola

Stefana Czarnieckiego

obrona Jasnej Góry i

rola przeora Augustyna

Kordeckiego

król Jan III Sobieski i

jego zwycięstwa nad

Turkami

rola husarii w polskich

sukcesach militarnych


potop szwedzki

husaria

wielki wezyr

odsiecz





Uczeń:


opowiada o

bohaterach wojen

XVII wieku –

przeorze Augustynie

Kordeckim, hetmanie

Stefanie Czarnieckim

i królu Janie III

Sobieskim.

przy pomocy


posługuje się

terminami:

potop szwedzki,

husaria,

Jasna Góra;

opisuje wygląd i

uzbrojenie husarii.


się terminami:

potop szwedzki,

wielki wezyr,

islam,

odsiecz;

zna wydarzenia

związane z datami:

1655–1660 r.,

1683 r.;

wskazuje na mapie

granice

Rzeczypospolitej oraz

jej sąsiadów;

zna postaci oraz ich

dokonania:

Augustyn Kordecki,

Stefan Czarniecki,

Jan III Sobieski.

przedstawia przebieg

potopu szwedzkiego i

przełomowej obrony

Jasnej Góry;

wskazuje na mapie:

Szwecję,

Jasną Górę,

Turcję,

Chocim,

Wiedeń;


Polska przedmurzem

chrześcijaństwa.

wyjaśnia, jakie były

przyczyny klęski

Polaków w pierwszej

fazie potopu

szwedzkiego;

wyjaśnia słowa Jana

Sobieskiego: lepiej w

cudzej ziemi, o cudzym

chlebie wojować,

aniżeli samym się

bronić o swoim chlebie.

*C

zasy

sta

nis

ław

ow

skie

Treści dodatkowe:

9. Obiady czwartkowe

króla Stanisława

Augusta

Poniatowskiego.

Rozkwit kultury za

ostatniego króla.

przy pomocy


się terminami:

encyklopedia,

edukacja,

reformy;

wyjaśnia, w jakim celu

wprowadzane są

reformy państwa;

proponuje własne

reformy w państwie

oraz edukacji i

wyjaśnia ich

celowość.


się terminami:

Szkoła Rycerska,

kadet,

mecenas,

obiady czwartkowe;

wymienia zasługi króla

Stanisława Augusta

Poniatowskiego;

wyjaśnia, dlaczego

Dzień Edukacji

Narodowej jest

współcześnie

obchodzony 14

października.

charakteryzuje

sytuację państwa

polskiego w czasach

panowania Stanisława

Augusta

Poniatowskiego;

przedstawia

najwybitniejszych

twórców doby

stanisławowskiej oraz

ich dokonania.

wskazuje przykłady

zabytków doby

oświecenia w kraju i w

regionie;

wyjaśnia, dlaczego

oświecenie było

nazywane „wiekiem

rozumu”;

wyjaśnia znaczenie

powołania Komisji

Edukacji Narodowej dla

państwa polskiego.

Ro

zdzi

ał

III.

Wo

jny

i u

pa

dek

Rzec

zyp

osp

oli

tej

3.

Ta

deu

sz K

ośc

iusz

ko

na

czel

e p

ow

sta

nia

sytuacja

Rzeczypospolitej w

XVIII w.

Konstytucja 3 maja

rozbiory

Rzeczypospolitej przez

Rosję, Prusy i Austrię

dowództwo Tadeusza

Kościuszki w powstaniu

w 1794 r.

bitwa pod Racławicami

i rola kosynierów

klęska powstania i III

rozbiór Rzeczypospolitej


rozbiory

konstytucja

powstanie

kosynierzy



kulturowego.

Uczeń:

1. zna […]


narodowe i

państwowe, potrafi

wytłumaczyć ich

znaczenie.





Uczeń:


opowiada o Tadeuszu

Kościuszce i

kosynierach spod

Racławic.

przy pomocy


posługuje się

terminami:

rozbiory,

powstanie;

wymienia państwa,

które dokonały

rozbiorów;

przedstawia cel

powstania

kościuszkowskiego.


się terminami:

konstytucja,

kosynierzy;

zna wydarzenia

związane z datami:

1772 r.,

3 maja 1791 r.,

1794 r.,

1795 r.;


dokonania Tadeusza

Kościuszki.


dokonania króla

Stanisława Augusta

Poniatowskiego;

przedstawia znaczenie

uchwalenia

Konstytucji 3 Maja;

opisuje przebieg

powstania

kościuszkowskiego.

podaje przykłady i

ocenia różne postawy

Polaków w okresie

rozbiorów (w tym

targowiczan);

wyjaśnia, dlaczego

rocznica uchwalenia

Konstytucji 3 Maja

została ogłoszona

świętem narodowym;

charakteryzuje program

polityczno-społeczny

Tadeusza Kościuszki;

wyjaśnia przyczyny

klęski powstania

kościuszkowskiego.

4.

Jó

zef

Wy

bic

ki

i h

ym

n P

ols

ki

losy Polaków po

upadku

Rzeczypospolitej

Legiony Polskie we

Włoszech i panujące w

nich zasady

generał Jan Henryk

Dąbrowski i jego rola w

stworzeniu Legionów

Polskich

Józef Wybicki – autor

Mazurka Dąbrowskiego



kulturowego.

Uczeń:

1. zna symbole

narodowe ([…] hymn

narodowy) […].





przy pomocy


posługuje się

terminem:

hymn

państwowy;

zna nazwisko autora

hymnu państwowego;

potrafi objaśnić

pierwszą zwrotkę i

refren hymnu.


się terminami:

emigracja,

legiony;

zna wydarzenia

związane z datą:

1797 r.;

wskazuje na mapie:

Francję,

Włochy,

Lombardię;

przedstawia sytuację

narodu polskiego po

III rozbiorze;

opisuje Legiony

Polskie we Włoszech

oraz panujące w nich

zasady;

wie, kiedy Mazurek

Dąbrowskiego został

polskim hymnem

narodowym.

przedstawia dalsze losy

Legionów Polskich we

Włoszech;

wyjaśnia, dlaczego

Polacy zaczęli tworzyć

legiony polskie u boku

Napoleona.

Ro

zdzi

ał

III.

Wo

jny

i u

pa

dek

Rzec

zyp

osp

oli

tej

znaczenie słów

Mazurka Dąbrowskiego

Mazurek Dąbrowskiego

hymnem Polski


emigracja

legiony

hymn państwowy

Uczeń:


opowiada o Janie

Henryku

Dąbrowskim i Józefie

Wybickim oraz

polskim hymnie.

charakteryzuje postaci

oraz dokonania:

gen. Jana Henryka

Dąbrowskiego,

Józefa

Wybickiego.

5.

Ro

mu

ald

Tra

ug

utt

i p

ow

sta

nie

sty

czn

iow

e

Romuald Traugutt –

życie przed wybuchem

powstania

styczniowego

branka i wybuch

powstania styczniowego

wojna partyzancka

funkcjonowanie

państwa powstańczego

Romuald Traugutt

dyktatorem powstania

represje po upadku

powstania

styczniowego


zabór rosyjski

działalność

konspiracyjna

branka

wojna partyzancka

dyktator

zesłanie





Uczeń:


opowiada o

Romualdzie

Traugutcie i

powstańczym

państwie.

przy pomocy


posługuje się

terminami:

zabory,

zabór rosyjski,

wojna

partyzancka;

wyjaśnia, dlaczego

Polacy zorganizowali

powstanie;

charakteryzuje taktykę

walki partyzanckiej.


się terminami:

działalność

konspiracyjna,

branka,

dyktator,

zesłanie;

zna wydarzenia

związane z datami:

1863–1864 r.;

pokazuje na mapie

zasięg zaboru

rosyjskiego;


dokonania Romualda

Traugutta.

charakteryzuje

sytuację narodu

polskiego w zaborze

rosyjskim;

wyjaśnia, dlaczego

Polacy prowadzili

działalność

konspiracyjną;

opisuje charakter i

przebieg powstania

styczniowego;

przedstawia skutki

powstania.

opisuje funkcjonowanie

państwa powstańczego;

wyjaśnia, dlaczego

powstanie styczniowe

upadło;

ocenia postawę

Polaków pod zaborem

rosyjskim.

Ro

zdzi

ał

III.

Wo

jny

i u

pa

dek

Rzec

zyp

osp

oli

tej

6.

Ma

ria

Sk

łod

ow

ska

-Cu

rie

– p

ols

ka

no

bli

stk

a

edukacja M.

Skłodowskiej-Curie na

ziemiach polskich

tajne nauczanie i

Latający Uniwersytet

kariera naukowa M.

Skłodowskiej- Curie

Nagrody Nobla

przyznane M.

Skłodowskiej-Curie

polscy nobliści


tajne nauczanie

Nagroda Nobla

laureat





Uczeń:


opowiada o laureatce

Nagrody Nobla –

Marii Skłodowskiej-

Curie.

przy pomocy


posługuje się

terminami:

tajne nauczanie,

laureat;

wyjaśnia, dlaczego

Polacy nie mogli

odbywać edukacji w

języku polskim?


się terminami:

Nagroda Nobla,

Uniwersytet

Latający;

charakteryzuje, na

czym polegało tajne

nauczanie;



Curie.

porównuje

szkolnictwo XIX-

wieczne i

współczesne;

wyjaśnia, jak

funkcjonował

Uniwersytet Latający;

wyjaśnia, dlaczego

Maria Skłodowska-

Curie musiała

wyjechać do Francji;

przedstawia dokonania


Curie i wyjaśnia, za co

została uhonorowana

Nagrodą Nobla.

wymienia innych

polskich laureatów

Nagrody Nobla;

opisuje swoją ulubioną

dziedzinę naukową i jej

wybitnego

przedstawiciela.

Ro

zdzi

ał

IV.

Ku

wsp

ółc

zesn

ej P

ols

ce

1.

Jó

zef

Pił

sud

ski

i n

iep

od

leg

ła P

ols

ka

działalność Józefa

Piłsudskiego przed I

wojną światową

udział Legionów

Polskich i Józefa

Piłsudskiego w

działaniach zbrojnych

podczas I wojny

światowej

odzyskanie

niepodległości przez

Polskę

walki o ustalenie granic

II Rzeczypospolitej i

bitwa warszawska



kulturowego.

Uczeń:

1. zna […]


narodowe i

państwowe, potrafi

wytłumaczyć ich

znaczenie.





przy pomocy


posługuje się

terminem:

II Rzeczpospolita;

wskazuje na mapie

obszar II RP;

wie, kiedy i z jakiej

okazji obchodzimy

święto państwowe w

dniu 11 listopada.


się terminami:

I wojna światowa,

Naczelnik

Państwa;

zna wydarzenia

związane z datami:

1914–1918 r.,

11 listopada 1918 r.,

15 sierpnia 1920 r.;


Józefa Piłsudskiego.

charakteryzuje

działalność Józefa

Piłsudskiego przed I

wojną światową;

wyjaśnia sytuację

państw zaborczych po

wybuchu I wojny

światowej;

przedstawia udział

Legionów Polskich w

działaniach zbrojnych

podczas I wojny

światowej;

wyjaśnia, dlaczego

dzień 11 listopada

został ogłoszony

świętem państwowym;

opisuje trudności

polityczne w

odbudowie państwa

polskiego;

ocenia znaczenie Bitwy

Warszawskiej;

wyjaśnia, dlaczego w

rocznicę Bitwy

Warszawskiej Wojsko

Polskie obchodzi swoje

święto.

Ro

zdzi

ał

IV.

Ku

wsp

ółc

zesn

ej P

ols

ce

Józef Piłsudski

naczelnikiem państwa

Narodowe Święto

Niepodległości


II Rzeczpospolita

naczelnik państwa

Uczeń:


opowiada o Józefie

Piłsudskim i jego

żołnierzach.

Treści dodatkowe:

11. Bitwa Warszawska.

Ocalenie Polski przed

najazdem

bolszewickim.

opisuje przebieg

Bitwy Warszawskiej;

wyjaśnia rolę Józefa

Piłsudskiego w

odzyskaniu

niepodległości i

budowie państwa

polskiego.

*B

itw

a W

ars

zaw

ska

Treści dodatkowe:

11. Bitwa Warszawska.

Ocalenie Polski przed

najazdem

bolszewickim.

przy pomocy


się terminami:

RP,

ułani;

przedstawia

głównodowodzącego

wojsk polskich w

bitwie pod Warszawą;

wskazuje na mapie

miejsce Bitwy

Warszawskiej oraz

przebieg wschodniej

granicy II RP.


się terminami:

komunizm,

bolszewicy,

cud nad Wisłą;

zna wydarzenia

związane z datą:

15 sierpnia 1920 r.;

wyjaśnia, dlaczego 15

sierpnia obchodzone

jest Święto Wojska

Polskiego.

wyjaśnia genezę

wojny o wschodnią

granicę II RP;

omawia przebieg

wojny polsko-

bolszewickiej;

ocenia postawę

ludności polskiej

wobec sowieckiego

zagrożenia;

charakteryzuje mit

„cudu nad Wisłą”.

wyjaśnia, jakie czynniki

złożyły się na sukces

wojsk polskich w

wojnie z Rosją

Sowiecką.

2.

Eu

gen

iusz

Kw

iatk

ow

ski

i

bu

do

wa

Gd

yn

i

problemy odrodzonej

Polski

zaślubiny Polski z

morzem

zasługi Eugeniusza

Kwiatkowskiego na

polu gospodarczym –

budowa portu w Gdyni,

COP





Uczeń:


opowiada o

Eugeniuszu

Kwiatkowskim i

budowie Gdyni.

przy pomocy


posługuje się

terminami:

gospodarka,

przemysł,

minister,

bezrobocie;

wskazuje na mapie

Polski Gdynię;


się terminami:

eksport,

import,

okręg

przemysłowy;


Eugeniusza

Kwiatkowskiego;

opisuje trudności

gospodarcze i

ustrojowe w

odbudowie państwa

polskiego;

przedstawia dokonania

Eugeniusza

Kwiatkowskiego.

wyjaśnia, w jaki sposób

rozwój gospodarczy

wpływa na sytuację

obywateli.

Ro

zdzi

ał

IV.

Ku

wsp

ółc

zesn

ej P

ols

ce

Gdynia polskim

„oknem na świat”


eksport

okręg

przemysłowy

wyjaśnia, dlaczego

Gdynia stała się

polskim „oknem na

świat”.

wskazuje na mapie

obszar Centralnego

Okręgu

Przemysłowego.

3.

Zo

śka

, A

lek

i R

ud

y –

bo

ha

tersc

y h

arc

erze

wybuch II wojny

światowej

sytuacja społeczeństwa

polskiego pod

niemiecką okupacją

Szare Szeregi (Zośka,

Alek, Rudy)

akcja pod Arsenałem

batalion „Zośka” w

powstaniu

warszawskim

powstanie warszawskie

jako wyraz patriotyzmu

młodego pokolenia


okupacja

łapanki

Armia Krajowa

Szare Szeregi





Uczeń:


opowiada o Zośce,

Alku, Rudym i

Szarych Szeregach.

przy pomocy


posługuje się

terminem:

okupacja;

wie, kiedy i gdzie

wybuchła II wojna

światowa;

opisuje sytuację

narodu polskiego pod

niemiecką okupacją.


się terminami:

łapanki,

Armia Krajowa,

Szare Szeregi;

zna wydarzenia

związane z datami:

1 września 1939 r.,

1 sierpnia 1944 r.,

1945 r.;

charakteryzuje postaci:

Zośki,

Alka,

Rudego.

opisuje najważniejsze

akcje Szarych

Szeregów, w tym

akcję pod Arsenałem;

przedstawia przebieg

powstania

warszawskiego;

ocenia postawę

młodzieży polskiej

pod okupacją.

charakteryzuje

działalność Polskiego

Państwa Podziemnego;

przedstawia politykę

ZSRR wobec Polaków

(mord katyński).

Ro

zdzi

ał

IV.

Ku

wsp

ółc

zesn

ej P

ols

ce

4.

Pil

eck

i i

„In

ka

” –

„żo

łnie

rze

nie

zło

mn

i”

polityka nazistów

wobec ludności

żydowskiej

obozy koncentracyjne

raporty W. Pileckiego

represje komunistów i

śmierć W. Pileckiego

polityka komunistów

wobec polskiego

podziemia

postawa Danuty

Siedzikówny, ps. „Inka”


obozy

koncentracyjne

Holocaust

opozycja

antykomunistyczna

żołnierze

niezłomni





Uczeń:


opowiada o

żołnierzach

niezłomnych –

Witoldzie Pileckim i

Danucie

Siedzikównie „Ince”.

przy pomocy


posługuje się

terminem:

obozy

koncentracyjne;

opisuje politykę

Niemiec wobec

ludności żydowskiej;

wyjaśnia, kto objął

rządy w państwie

polskim po

zakończeniu II wojny

światowej.


się terminem:

„żołnierze

niezłomni”;

zna zbrodnie

niemieckie popełnione

na Żydach;

charakteryzuje postaci:

Witolda

Pileckiego,

Danuty

Siedzikówny;

wyjaśnia, dlaczego dla

wielu Polaków wojna

się nie zakończyła;

wyjaśnia pojęcie

„żołnierze niezłomni”.

wskazuje na mapie

największe niemieckie

obozy koncentracyjne;


działalność Witolda

Pileckiego;

opisuje represje

komunistów wobec

zwolenników

prawowitych władz

polskich;

ocenia postawę

Danuty Siedzikówny,

ps. „Inka”.

wyjaśnia, dlaczego

państwo polskie

znalazło się po II

wojnie światowej w

sowieckiej strefie

wpływów;

charakteryzuje

działalność opozycji

antykomunistycznej;

rozumie dramatyzm

wyboru postaw przez

obywateli wobec

państwa polskiego po II

wojnie światowej.

5.

Ja

n P

aw

eł I

I –

pa

pie

ż p

ielg

rzy

m

opozycyjna rola

Kościoła w czasach

komunizmu

wybór Karola Wojtyły

na papieża

pielgrzymki papieża do

ojczyzny – Niech zstąpi

Duch Twój i odnowi

oblicze ziemi. Tej ziemi!

wsparcie Kościoła dla

opozycji





Uczeń:


opowiada o papieżu

Janie Pawle II.

przy pomocy


posługuje się

terminem:

papież;

wskazuje na mapie

przebieg granic

państwa polskiego po

II wojnie światowej;

wie, kim był Karol

Wojtyła.


się terminami:

konklawe,

kardynał,

pontyfikat;

charakteryzuje rolę

papieża jako

przywódcy Kościoła

katolickiego oraz jako

autorytetu moralnego

dla wiernych;

opisuje sytuację

społeczeństwa

polskiego w czasach

PRL;

charakteryzuje rolę

Kościoła katolickiego

w czasach

komunizmu.

wyjaśnia znaczenie

pierwszej pielgrzymki

Jana Pawła II do kraju

dla społeczeństwa

polskiego.

Ro

zdzi

ał

IV.

Ku

wsp

ółc

zesn

ej P

ols

ce

Jan Paweł II jako papież

pielgrzym


papież

konklawe

kardynał

pontyfikat


czasach komunizmu

ukształtowała się

opozycja.

6.

„S

oli

da

rno

ść”

i j

ej b

oh

ate

row

ie

kryzys PRL w latach

70. XX w.

działalność opozycyjna

strajki robotnicze i

powstanie NSZZ

„Solidarność”

bohaterowie

„Solidarności”:

L. Wałęsa

A. Walentynowicz

A. Gwiazda

wprowadzenie stanu

wojennego i represje

przeciwko opozycji

przełom 1989 r. i

upadek komunizmu


strajk,

związek zawodowy

NSZZ

„Solidarność”

stan wojenny

Okrągły Stół





Uczeń:


opowiada o

„Solidarności” i jej

bohaterach.

przy pomocy


posługuje się

terminami:

kryzys,

strajk;

wie, jak się nazywał

pierwszy przywódca

związku zawodowego

„Solidarność” i

późniejszy prezydent.


się terminami:

związek

zawodowy,

„Solidarność”,

stan wojenny,

Okrągły Stół;

zna wydarzenia

związane z datami:

sierpień 1980 r.,

l989 r.;


1980 r. doszło do

masowych strajków

robotniczych;

zna głównych

bohaterów

„Solidarności”:

L. Wałęsę,

A. Walentynowicz,

A. Gwiazdę.

opisuje okoliczności

zawiązania związku

zawodowego

„Solidarność”;

przedstawia główne

postulaty

„Solidarności”;

wyjaśnia, jaką rolę

odegrał stan wojenny;

wyjaśnia znaczenie i

skutki rozmów

Okrągłego Stołu.

wskazuje różnice

polityczne między

czasami komunizmu a

wolną Polską.

Z PRZEDMIOTU HISTORIA W KLASIE IV SZKOŁY … · granice; współtworzące ... koronacja Bolesława...

Documents

Transcript of Z PRZEDMIOTU HISTORIA W KLASIE IV SZKOŁY … · granice; współtworzące ... koronacja Bolesława...