Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W, część 1 - AVT … · 2−3 1−2 65 2−3 2−3 25....

8

Click here to load reader

Transcript of Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W, część 1 - AVT … · 2−3 1−2 65 2−3 2−3 25....

Page 1: Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W, część 1 - AVT … · 2−3 1−2 65 2−3 2−3 25. Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W 16 Elektronika Praktyczna 5/2001 ... logu \PCB\Autotrax.

Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W

Elektronika Praktyczna 5/200114

P R O J E K T Y

Wysokosprawnywzmacniacz audio2x250W, część 1AVT−5015

Ojcem (matk¹?) sukcesu jestamerykaÒska firma Tripath, ktÛrapo latach doúwiadczeÒ ze wzmac-niaczami audio pracuj¹cymi w†kla-sie D (z cyfrow¹ modulacj¹ syg-na³u audio metod¹ PWM) opraco-wa³a w³asn¹, zupe³nie now¹ klasÍwzmacniaczy, ktÛr¹ nazwan¹ T.Podstawowa zasada dzia³aniawzmacniaczy pracuj¹cych w†klasieT jest podobna do klasycznychwzmacniaczy impulsowych, tzn.sygna³ wyjúciowy wzmacniacza jestci¹giem impulsÛw o†modulowanymwype³nieniu i†- istotna nowoúÊ -czÍstotliwoúci. To w³aúnie dziÍkimodyfikowaniu czÍstotliwoúci noú-nej PWM wzmacniacze pracuj¹cew†impulsowej klasie T nie znie-kszta³caj¹ sk³adowych sygna³u wyj-úciowego o†czÍstotliwoúciach po-wyøej 1,5..2kHz jak dzieje siÍ tow†klasie D (rys. 1), w†zwi¹zkuz†czym maj¹ pasmo przenoszeniaporÛwnywalne (rys. 2) ze wzmac-niaczami pracuj¹cymi w†klasie Alub AB. Tak dobry wynik osi¹g-niÍto - niestety - doúÊ duøymkosztem, poniewaø sygna³ wejúcio-wy poddawany wzmacnianiu jest

Na rynku uk³adÛwscalonych do wzmacniaczy

audio d³ugo panowa³ zastÛj.W†ostatnich dwÛch latach

nast¹pi³ rewolucyjny prze³om,ktÛry z†pewnym opÛünieniem

dotar³ takøe do Polski:w†artykule przedstawiamy

opis konstrukcji wzmacniaczaaudio wysokiej jakoúci,o†bardzo duøej mocy

muzycznej (2x250W), ktÛrypraktycznie nie wymaga

ch³odzenia. Niewiarygodne?Zobaczcie sami!

poddawany dog³Íbnej analizie wid-mowej przez procesor sygna³owywbudowany w†uk³ad steruj¹cy (rys.3). Procesor ten odpowiada zadostosowanie czÍstotliwoúci noúnejdo widma sygna³u wejúciowego,a†takøe - dziÍki rozbudowanymobwodom sprzÍøenia zwrotnego -dostosowuje parametry sterowaniawyjúciowych tranzystorÛw mocydo ich indywidualnych charakte-rystyk. DziÍki temu dobranie tran-zystorÛw pracuj¹cych w†koÒcÛw-kach mocy nie jest zbyt trudne.Wed³ug informacji udostÍpnionychprzez producenta, czÍstotliwoúÊnoúnej PWM dla sygna³Ûw o†nie-wielkich amplitudach i†niskichczÍstotliwoúciach wynosi ok.1,2MHz. Spada ona do ok. 200kHzdla sygna³Ûw o†bardzo duøych am-plitudach. DziÍki uzaleønieniuczÍstotliwoúci sygna³u noúnego odamplitudy sygna³u wyjúciowegoposzerzeniu ulega zakres liniowejpracy elementÛw indukcyjnych,ktÛre wykorzystano do filtracjisygna³u wyjúciowego.W†tym momencie wypada za-

daÊ pytanie, po co inøynierowie

Najważniejsze parametry i właściwościwzmacniacza AVT−5015: moc muzyczna: 2x250W (THD=1,2%, RL=4Ω), moc wyjściowa dla sygnału sinusoidalnego

i THD=0,1% (RL=4Ω): 150W, pasmo przenoszenia: 17Hz..80kHz, odstęp sygnału od szumu: >99dB, separacja kanałów nie gorsza niż: −75dB (w

całym pasmie), klasa pracy: T, sprawność (Pout=160W, RL=4Ω): 87%, wbudowane zabezpieczenia

antyprzeciążeniowe.

Page 2: Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W, część 1 - AVT … · 2−3 1−2 65 2−3 2−3 25. Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W 16 Elektronika Praktyczna 5/2001 ... logu \PCB\Autotrax.

Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W

15Elektronika Praktyczna 5/2001

firmy Tripath tak bardzo skompli-kowali wzmacnianie sygna³u au-dio? Odpowiedü jest bardzo pros-ta: ze wzglÍdÛw oszczÍdnoúcio-wych. Wzmacniacze pracuj¹cew†klasie AB lub A charakteryzuj¹siÍ doskona³ymi parametrami (ma-³e zniekszta³cenia, duøe wzmoc-nienie, szerokie pasmo przenosze-nia), lecz maj¹ ma³¹ a†nawetbardzo ma³¹ (zw³aszcza wzmac-niacze pracuj¹ce w†klasie A)sprawnoúÊ energetyczn¹. Z†koleiwzmacniacze impulsowe pracuj¹-ce w†klasie D maj¹ duø¹ spraw-noúÊ energetyczn¹ (nawet do88%), ale wnosz¹ do wzmacnia-nego sygna³u doúÊ duøe znie-kszta³cenia, ktÛre s¹ szczegÛlniedokuczliwe dla sk³adowych syg-na³u wyjúciowego o†wyøszychczÍstotliwoúciach (rys. 4). Odtwa-rzanie muzyki za pomoc¹ wzmac-niacza o†tak duøych zniekszta³ce-niach jest praktycznie niemoøli-we, w†zwi¹zku z†czym klasa Ddoskonale przyjͳa siÍ w†syste-mach kina domowego, gdzie ener-gooszczÍdne wzmacniacze s¹ wy-korzystywane do zasilania g³oúni-

kÛw subniskotonowych o†paúmieprzenoszenia do 250..500Hz. Narys. 5 pokazano charakterystykÍilustruj¹c¹ poziom zniekszta³ceÒw†funkcji mocy wyjúciowejwzmacniacza klasy T. PrzyjÍtowarunki pomiarowe identyczne,jak dla odpowiedniego uk³adupracuj¹cego w†klasie D (charakte-rystyka z†rys. 4) - przedstawionywykres nie oznacza, øe w†zbudo-wanym przez nas wzmacniaczuprzy 10W mocy wyjúciowej po-ziom zniekszta³ceÒ osi¹ga 10%!

TA0102A - sercewzmacniaczaPierwsze prÛby ze wzmacnia-

czami pracuj¹cymi w†klasie T kon-struktorzy firmy Tripath prowadzi-li buduj¹c je z†elementÛw dyskret-nych. Okaza³o siÍ, øe zoptymali-zowany projekt sterownika moønaumieúciÊ w†pojedynczej obudowiei†dostarczaÊ go w†postaci goto-wych modu³Ûw hybrydowych, niewymagaj¹cych praktycznie øadne-go ìstrojeniaî. Jednym z†pierw-szych uk³adÛw tego typu na rynkuby³ TA0102A, sterownik wzmac-

niaczy o†mocy wyjúciowej (sinus)ok. 150W w†kaødym kanale. W³aú-nie ten uk³ad zastosowaliúmyw†prezentowanym projekcie.

Opis uk³aduPrezentowany w artykule

wzmacniacz powsta³ w†oparciuo†bardzo szczegÛ³owe zaleceniaproducenta uk³adu TA0102A.W†dokumentacji udostÍpnionejm.in. na stronie www.tripath.comznajduje siÍ tak wiele wytycz-nych, øe potencjalny wykonawcawzmacniacza ma stosunkowo nie-wiele do zrobienia: zaprojektowaÊp³ytkÍ drukowan¹. Jak siÍ jednakokaza³o, nie jest to zadanie zbytproste, poniewaø pr¹d przep³ywa-j¹cy impulsowo przez kluczowanez†duø¹ szybkoúci¹ tranzystory mo-cy powoduje powstawanie doúÊduøych zak³ÛceÒ, ìchÍtnieî wyko-rzystywanych przez wzmacniaczjako pretekst do wzbudzania siÍ.Schemat elektryczny najwaøniej-

szej czÍúci wzmacniacza pokazanona rys. 6. Jak ³atwo siÍ domyúleÊ,najwaøniejszym elementem wzmac-niacza jest uk³ad scalony U1. Syg-na³y wejúciowe IN_L i†IN_R s¹

Rys. 1. Zniekształcenia w funkcji częstotliwościwzmacniacza pracującego w klasie D.

Rys. 2. Zniekształcenia w funkcji częstotliwościwzmacniacza pracującego w klasie T.

Rys. 3. Schemat blokowy układu TA0102A.

Rys. 4. Zawartość harmonicznych w sygnalewyjściowym przykładowego wzmacniaczapracującego w klasie D.

Rys. 5. Zawartość harmonicznych w sygnalewyjściowym przykładowego wzmacniaczapracującego w klasie T.

Tab. 1. Wartość czasu “martwego”w zależności od położenia zworekJP1 i JP2.

Zwarte Zwarte Czasstyki styki “martwy”JP1 JP2 [ns]1−2 1−2 1451−2 2−3 1052−3 1−2 652−3 2−3 25

Page 3: Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W, część 1 - AVT … · 2−3 1−2 65 2−3 2−3 25. Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W 16 Elektronika Praktyczna 5/2001 ... logu \PCB\Autotrax.

Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W

Elektronika Praktyczna 5/200116

wstÍpnie filtrowane za pomoc¹pasywnych filtrÛw LC, a†sk³adowasta³a, jaka moøe w†nich wyst¹piÊjest separowana za przez konden-satory C35 i†C36. Do wejúÊ sygna-³owych IN1 i†IN2 U1 do³¹czonodwa potencjometry R17 i†R18, zapomoc¹ ktÛrych ustala siÍ napiÍciepolaryzuj¹ce stopieÒ wejúciowywzmacniacza. Na z³¹cze wejúcioweJP4 wyprowadzono takøe sygna³wyciszania wzmacniacza MUTE. Je-øeli zostanie podany na to wejúciesygna³ cyfrowy o†poziomie napiÍciaodpowiadaj¹cym logicznej ì1îwzmacniacz przestanie pracowaÊ.Po ok. 200 ms od chwili podaniana to wejúcie logicznego ì0îwzmacniacz rozpoczyna normaln¹pracÍ. Jeøeli wejúcie to nie bÍdziewykorzystane moøna uaktywniÊwzmacniacz ìna sta³eî, zwieraj¹cstyki 2-3 jumpera JP3.Bardzo istotn¹ rolÍ, zw³aszcza

dla bezpieczeÒstwa kosztownegouk³adu TA0102A, pe³ni impulso-wy stabilizator napiÍcia U2. Jestto uk³ad z†rodziny SimpleSwitcherprodukowanej przez National Se-micondutors. Pracuje on w†swojejtypowej aplikacji stabilizatora ob-niøaj¹cego napiÍcie wejúciowe,a†jego zadaniem jest utrzymanie12-woltowego odstÍpu napiÍcia za-silaj¹cego wejúcie referencyjneVN12 U1 od ujemnego napiÍciazasilania -45V. Poniewaø pod

wp³ywem zmian ob-c i¹øenia war toúÊujemnego napiÍciazasilaj¹cego moøe siÍzmieniaÊ w†szerokichgranicach, producentzaleca stosowanieschematu zasilaniatego wejúcia jak po-kazano na rys. 7.Teoretycznie moøli-wy, prostszy w†reali-zacji wariant zasila-nia pokazany na rys.8, nie zapewnia bez-pieczeÒstwa pracyU1. ZastosowaniedoúÊ kosztownegostabilizatora impulso-wego wyn iknÍ ³ oz†faktu, øe wiÍkszoúÊklasycznych stabiliza-torÛw 3-koÒcÛwko-wych nie pracuje sta-

bilnie w†przypadku wykorzystaniebieguna zasilania jako wejúcia re-ferencyjnego (masy). Poniewaø na-Rys. 6. Schemat elektryczny wzmacniacza.

Page 4: Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W, część 1 - AVT … · 2−3 1−2 65 2−3 2−3 25. Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W 16 Elektronika Praktyczna 5/2001 ... logu \PCB\Autotrax.

Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W

17Elektronika Praktyczna 5/2001

piÍcie zasilaj¹ce U2 ma duø¹wartoúÊ, niezbÍdnym okaza³o siÍzastosowanie stabilizatora wysoko-napiÍciowego (LM2594HV - HighVoltage, moøe pracowaÊ przy na-piÍciu wyjúciowym wynosz¹cymmaksymalnie 57V), a†ze wzglÍduna wygodÍ montaøu zdecydowanosiÍ na uøycie uk³adu o†fabrycznieustalonym napiÍciu wyjúciowym.Wbudowany w†U1 procesor ste-

ruj¹cy wyjúciowe tranzystory mocymoøna skonfigurowaÊ za pomoc¹zworek JP1 i†JP2 w†taki sposÛb, abyzoptymalizowaÊ parametry sterowa-nia pod k¹tem szybkoúci ich pracy.

Rys. 7. Zalecany sposóbwytwarzania napięciapolaryzującego VN12.

Rys. 8. Nieprawidłowy sposóbwytwarzania napięciapolaryzującego VN12.

Rys. 9. Schemat elektryczny opcjonalnego bloku zabezpieczającego głośniki.

Końcówka mocyRezystoryR1, R2: 20kΩR3, R6, R11, R14: 0,01Ω/1WbezindukcyjneR4, R5, R9, R10: 5,6Ω/1WbezindukcyjneR7, R12: 33Ω/2W bezindukcyjneR8, R13: 1kΩ/1W bezindukcyjneR15: 1,5kΩR16: 10kΩR17, R18: 10kΩ potencjometryminiaturoweR19..R22: 1MΩR30, R31: opcjonalnie wedługopisu w tekścieKondensatoryC1..C7, C14, C16, C17:100nF/100VC8, C13, C15, C27: 100µF/100VC9, C10, C34: 100nF/50VC11: 10µF/100VC12: 100µF/25VC18..C23: 10nF/100VC28, C29: 100µF/150VC30, C31: 220nFC32, C33: 47pFC35, C36: 1µF/25VC37..C40: 10nF/50VPółprzewodnikiD1..D4: MUR120D5: dowolna LEDD8: MBR150 lub MBR160

T1..T4: STB19NB20U1: TA0102AU2: LM2594HV−13RóżneL1, L2: 11µH/10AL3, L4: według opisu w tekścieL5: 330µH/2AL6, L7: 1µH/10AJP1..JP3: goldpiny 1x3 z jumperamiARK2 2 szt.ARK3 2 szt.Listwa goldpin z 38 stykami(podstawka dla TA0102A)Radiator aluminiowy zgodniez opisem w tekście

Blok zabezpieczenia głośników(opcjonalny)

RezystoryR23, R24: 1MΩR25: 20kΩR26, R27: 100kΩR28: 220kΩKondensatoryC24..C26: 1µF/50VPółprzewodnikiD6: BAT83D7: MBR150 lub MBR160D9: 1N4148Q5: BC557Q6..Q9: BS170RóżnePrzekaźnik np. Schrack RTE24−005

wy³¹czone. Funkcja ta naywa siÍBreak-Before-Make, a†jej zadaniemjest m.in. zminimalizowanie startenergii w†przypadku zastosowanianiezbyt szybkich tranzystorÛw wyj-úciowych. W†tab. 1 zestawiono war-toúci czasu ìmartwegoî w†zaleønoú-ci od ustawienia zworek JP1 i†JP2.W†przypadku zastosowania spraw-dzonych w†naszym laboratorium,w†zwi¹zku z†czym zalecanych tran-zystorÛw STB19BN20 czas ìmart-wyî powinien wynosiÊ 65ns.Konstrukcja stopni koÒcowych

wzmacniacza jest niezbyt interesu-j¹ca (czytaj: ma³o skomplikowana),lecz wymagania stawiane zastoso-wanym w†nich elementom s¹ bar-dzo wysokie. TwÛrcy uk³aduTA0102A wykazali siÍ ogromnymdoúwiadczeniem, dziÍki czemuw†obydwu ga³Íziach stopni koÒco-wych moøna zastosowaÊ tranzysto-ry unipolarne z†kana³em N, zamiastnajczÍúciej stosowanych par kom-plementarnych. Pomimo ci¹g³egoudoskonalania technologii, tranzys-tory mocy z†kana³em P†ci¹gle po-

WYKAZ ELEMENTÓW

Oznacza to, øe podczas prze³¹czaniapar tranzystorÛw T1, T3 i†T2, T4procesor pomiÍdzy cyklami naprze-miennego w³¹czania tranzystorÛwwstawia czas ìmartwyî kiedy toobydwa tranzystory powinny byÊ

Page 5: Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W, część 1 - AVT … · 2−3 1−2 65 2−3 2−3 25. Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W 16 Elektronika Praktyczna 5/2001 ... logu \PCB\Autotrax.

Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W

Elektronika Praktyczna 5/200118

zostaj¹ krok w†tyle (s¹ zazwyczajwolniejsze) za swoimi odpowiedni-kami z†kana³em N. DziÍki temuunikamy koniecznoúci p³acenia wiÍ-cej lub ømudnego dobierania parpodobnych tranzystorÛw, co zreszt¹nie zawsze jest moøliwe.Uk³ad U1 jest wyposaøony

w†system autodiagnostyki, ktÛregostan jest sygnalizowany za pomo-

c¹ diody úwiec¹cej D5, sterowanejsygna³em z†wyjúcia HMUTE U1.åwiecenie tej diody oznacza po-prawne warunki pracy uk³adu.W†przypadku wyst¹pienia przetÍ-øenia w†stopniu wyjúciowym dio-da D5 gaúnie sygnalizuj¹c awariÍ.Ponowne w³¹czenie wzmacniaczawymaga zmiany stanu logicznegona wejúciu MUTE w†cyklu 0-1-0

lub wy³¹czenia i†w³¹czenia zasi-lania. W†przypadku zbyt niskiegolub zbyt wysokiego napiÍcia za-silania dioda D5 takøe gaúnie,a†powrÛt wzmacniacza do pracyjest moøliwy dopiero po podaniunapiÍcia zasilaj¹cego o†w³aúciwejwartoúci.

Dodatkowe blokifunkcjonalneNiezobowi¹zuj¹cym uzupe³nie-

niem prezentowanej konstrukcjijest blok zabezpieczenia g³oúni-kÛw przed uszkodzeniem stopniwyjúciowych, ktÛry jednoczeúniespe³nia rolÍ ich od³¹cznika, ste-rowanego sygna³em HMUTE.Schemat elektryczny tej czÍúciuk³adu pokazano na rys. 9. Jestto dok³adna kopia bloku zabezpie-czaj¹cego opracowanego przez in-øynierÛw firmy Tripath. Jego za-let¹ jest prostota uk³adowa i†od-pornoúÊ na potencjalne uszkodze-nia, lecz - jak pokaza³y doúwiad-czenia prowadzone ze wzmacnia-czem - jego stosowanie nie jestniezbÍdne. W†przypadku rezygna-cji ze stosowania bloku zabezpie-czaj¹cego naleøy zewrzeÊ za po-moc¹ grubego przewodu miedzia-nego styki przekaünika i†koniecz-nie zainstalowaÊ nastÍpuj¹ce ele-menty: L6, L7 i†C18..C23. Z†mon-taøu pozosta³ych elementÛw moø-na zrezygnowaÊ.Piotr Zbysiñski, [email protected]

Wzory p³ytek drukowanych w for-macie PDF s¹ dostÍpne w Interneciepod adresem: http://www.ep.com.pl/?pdf/maj01.htm oraz na p³ycieCD-EP05/2001B w katalogu PCB.

Page 6: Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W, część 1 - AVT … · 2−3 1−2 65 2−3 2−3 25. Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W 16 Elektronika Praktyczna 5/2001 ... logu \PCB\Autotrax.

Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W

43Elektronika Praktyczna 6/2001

P R O J E K T Y

Wysokosprawnywzmacniacz audio2x250W, część 2AVT−5015

Montaø i†uruchomienieDla wzmacniacza zaprojekto-

wano dwustronn¹ p³ytkÍ druko-wan¹, ktÛrej wzÛr zamieúcimy nawk³adce drukowanej za miesi¹c,jest ona natomiast dostÍpna nanaszej stronie internetowej orazna p³ycie CD-EP5/2001B w†kata-logu \PCB\Autotrax. Schematmontaøowy p³ytki wzmacniaczapokazano na rys. 10. Pomimo jejduøych rozmiarÛw, montaøwzmacniacza nie powinien spra-wiÊ zbyt duøych problemÛw, gdyøniezbÍdne do wykonania pracemechaniczne nie s¹ zbyt skompli-kowane. Jak wspomniano w†pier-wszej czÍúci artyku³u, w†przypad-ku rezygnacji z†montaøu uk³aduzabezpieczaj¹cego naleøy zewrzeÊza pomoc¹ miedzianego przewodustyki przekaünika. Na rys. 11pokazano fragment p³ytki druko-

W†drugiej czÍúci artyku³uprzedstawiamy najwaøniejsze

zagadnienia zwi¹zanez†montaøem i†uruchomieniem

wzmacniacza, ktÛregokonstrukcja plasuje gow†czo³Ûwce rozwi¹zaÒ

úwiatowych.

wanej z†wyraünie zaznaczonymimiejscami, w†ktÛre naleøy wluto-waÊ zworki.KolejnoúÊ montaøu elementÛw

jest w†zasadzie dowolna, ale pod-czas ich kompletowania naleøyzwrÛciÊ szczegÛln¹ uwagÍ na ichjakoúÊ. Jest bardzo waøne, abyrezystory w³¹czone w†obwody za-silania stopni mocy (R3, R6, R11,R14) oraz szeregowo z†bramkamitranzystorÛw mocy (R4, R5, R9,R10) mia³y jak najmniejsz¹ induk-cyjnoúÊ pasoøytnicz¹, poniewaøich impedancja, zwiÍkszaj¹ca siÍwraz z†czÍstotliwoúci¹ impulsÛwpr¹dowych mog³aby wp³yn¹Ê ne-gatywnie na stabilnoúÊ pracywzmacniacza i†jakoúÊ odtwarzane-go sygna³u. Bardzo duøe znacze-nie ma takøe jakoúÊ dielektrykazastosowanego w†kondensatorachfiltruj¹cych sygna³ wyjúciowy -

Page 7: Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W, część 1 - AVT … · 2−3 1−2 65 2−3 2−3 25. Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W 16 Elektronika Praktyczna 5/2001 ... logu \PCB\Autotrax.

Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W

Elektronika Praktyczna 6/200144

jego up³ywnoúÊ powinna byÊ jaknajmniejsza. Dla uk³adu U1 wartozastosowaÊ podstawkÍ wykonan¹z†listwy z†konektorami szpilkowy-mi. Takie rozwi¹zanie jest podyk-towane trudnoúciami z†zakupem38-koÒcÛwkowej podstawki przy-stosowanej do obudowy uk³aduTA0102A.Podczas lutowania wszystkich

elementÛw naleøy zachowaÊszczegÛln¹ starannoúÊ, aby zapo-biec powstaniu zimnych lutÛw,ktÛre destrukcyjnie wp³ywaj¹ natrwa³oúÊ uk³adu U1 i†tranzysto-rÛw mocy. Naleøy takøe pamiÍ-taÊ, aby uk³ad US1 zamontowaÊdopiero po dok³adnym sprawdze-niu przetwornicy U2. W³¹czeniezasilania uk³adu U1 bez odpo-wiedniego spolaryzowania wej-úcia VN12 powoduje w†wiÍkszoú-ci przypadkÛw uszkodzenie uk³a-du TA0102A.Najbardziej dyskusyjne wydaje

siÍ byÊ zastosowanie we wzmac-niaczu radiatora - jego wymiarys¹ podejrzanie ma³e. Ze wzglÍduna bardzo wysok¹ sprawnoúÊ stop-ni koÒcowych, standardowa czer-niona kszta³tka profilowanaRARG512 o†wysokoúci 80mmi†szerokoúci 250mm w†zupe³noúciwystarcza do zapewnienia odpo-wiednich warunkÛw ch³odzeniatranzystorÛw mocy. Poniewaø dre-ny tranzystorÛw T1..T4 s¹ do³¹-czone do ich metalowych radia-torÛw, tranzystory moøna zamon-towaÊ na pojedynczym radiatorzetylko po ich odpowiednim odizo-lowaniu. Najlepiej jest zastosowaÊpodk³adki mikowe dwustronnieposmarowane past¹ silikonow¹.åruby mocuj¹ce tranzystory doradiatora powinny byÊ odizolowa-ne od niego za pomoc¹ tulejekwykonanych z†miki lub tworzywasztucznego.We wzmacniaczu zastosowano

kilka elementÛw indukcyjnych,spoúrÛd ktÛrych L3 i†L4 moønawykonaÊ samodzielnie - s¹ to poprostu odcinki srebrzanki prze³o-øone przez rurkowy rdzeÒ ferry-towy. Pozosta³e d³awiki s¹ dostar-czane w†zestawie.Na p³ytce drukowanej przewi-

dziano miejsce na dwa rezystory:R30 i†R32, ktÛre moøna wykorzys-taÊ do ustalenia wzmocnienia na-piÍciowego wzmacniacza zgodnieze wzorem:ku=387000/(R30(R31) + 5000)[V/V].

Do uruchomienia i†pÛüniejszegostosowania wzmacniacza niezbÍd-ny bÍdzie zasilacz sieciowy z†trans-formatorem o†mocy ok. 650..700W.

Rys. 10. Rozmieszczenie elementów na płytce drukowanej wzmacniacza.

Zasilacz powinien mieÊ trzy na-piÍcia wyjúciowe: symetryczne±45V o†dopuszczalnym pr¹dziewyjúciowym 5A i†+5V o†wydajnoú-

Page 8: Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W, część 1 - AVT … · 2−3 1−2 65 2−3 2−3 25. Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W 16 Elektronika Praktyczna 5/2001 ... logu \PCB\Autotrax.

Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W

45Elektronika Praktyczna 6/2001

Rys. 11. Widok fragmentu płytki drukowanejz rys. 10 z zaznaczonymi zworkamipozwalającymi ominąć styki przekaźnika.

ci pr¹dowej 100mA. Wbudowanew†uk³ad U1 zabezpieczenia unie-moøliwiaj¹ jego pracÍ przy napiÍ-ciach zasilaj¹cych niøszych od±28V i†wyøszych od ±49V.Uruchomienie wzmacniacza nie

wymaga specjalnych zabiegÛw, zawyj¹tkiem regulacji napiÍcia po-laryzacji stopni wejúciowych. Zapomoc¹ potencjometrÛw R17 i†R18naleøy ustawiÊ na wejúciach U1napiÍcie ok. 2,5V i†po do³¹czeniu

oscyloskopu do wyjúcia wzmac-niacza ustawiÊ na nim napiÍciesta³e o†wartoúci jak najbliøszej 0V.Piotr Zbysiñski, [email protected]

Wzory p³ytek drukowanych w for-macie PDF s¹ dostÍpne w Interneciepod adresem: http://www.ep.com.pl/?pdf/czerwiec01.htm oraz na p³ycieCD-EP06/2001B w katalogu PCB.

Ze wzglÍdu na usta-lone przez dystrybuto-rÛw minima zakupowena uk³ady TA0102A zo-stan¹ one wprowadzo-ne do oferty AVT pozebraniu odpowiedniejl i c z b y z amÛw i e Ò .Wszystkich zaintereso-wanych zachÍcamy za-tem do szybkiego z³o-øenia zamÛwieÒ na ku-ponie kartonowym -przyspieszy lub wrÍczumoøliwi to moøliwoúÊz a k u p u u k ³ a d ÛwTA0102A.Przybliøona cena

TA0102A : 110 z ³(brutto)Przybliøona cena

AVT-5015B: 450 z³(brutto)