Wojciech Sadowski

Wyrok Z dnia 22 lipca 2000 r. w sprawie C-65/98 Safet Eyup przeciwko Landesge-schaftsstelle des Arbeitsmarktservice Vorarlberg, Rec. 2000, s. 1-4747;

Wyrok z dnia 19listopada 2002 r.w sprawie C-188/00Bulent Kurz, ne Yiiceprzeciw-ko Land Baden-Wiirttemberg, Rec. 2002, s. 1-10691.

Literatura polska

Biernat S., Prawo Unii Europejskiej a prawo paJlStW cz/ollkowskicll, [w:] J. Barcz (red.), Prawo Unii Eu-ropejskiej, Zagadnienia systemowe, Warszawa 2002, s. 253.

Literatura zagraniczna

Craig P.,De Bńrca G., EU Law. Text, Cases and Materia/s, Oxford 2003, s. 201;Feik F, ZUIIl passivell Wall/redli tiirkisdler Arbeitnelllller bei AK-Wall/m, Wirtschaftsrechtliche Blatter

2003, s. 326-327.Hanlein A., Zeitschrift rur europaisches Sozial- und Arbeitsrecht 2003, s. 382-384;Hesse G., Passives Wall/redli ZlI den Vollversallllll/ll1lgm der Arbeiterkallllllem, Das Recht der Arbeit

2003, s. 603-605;Luby M., Cllroniqlle de jurisprudence du Triblll/al et de la Cour de justice des COlllllllmaules europeemles,

JD! 2004, s. 604-606;Mayr K., Passives Wall/redlt fiir tiirkisclle Arbeinehmer, European Law Reporter 2003, s. 257-258;

5. Akty prawa krajowego ustępujące pierwszeństwaprawu wspólnotowemu

11/70 Internationale Handelsgesellschafte

Wyrok z dnia 17grudnia 1970r.w sprawie Internatlonale Handelsgesellschaft mbHprzeciwko Einfuhr- und Vorratsstelle fiir Getreide und Futtermittel, Rec. 1970,s. 1125.

Sentencja

Rozpoznanie przedstawionych pytań nie ujawniło okoliczności mogących wpłynąćna ważność:

(1) Artykułu 12ust. 1rozporządzenia Rady nr 120/67/EWGz dnia 13czerwca 1967r.55

uzależniającego wydawanie świadectw importowych i eksportowych od złoże-nia depozytu gwarantującego wykonanie zobowiązania importowego lub eks-portowego w okresie ważności świadectwa;

" Tłumaczenie wyroku: W. Sadowski.

ss Rozporządzenie Rady nr 1'JJJ167/EWG z 13 czerwca 1%7 r. dotyczące wspólnej organizacji rynku produktów zbożowych,

Dz. Urz. L 117 z 19.06.1967, s. 2269-2283, uchylone z dniem 31.10.1975 < przez rozporządzenie Rady nr 2727/75/EWGz 29 października 1975 r. dotyczące wspólnej organizacji rynku produktów zbożowych, Dz. Urz. L 281 z 01.11.1975,s.I-16.

76

Wojciech Sadowski

(2) Artykulu 9 rozporządzenia Kornisji nr 473/67EWGz dnia 21 sierpnia 1967 r.56,

którego skutkiem jest ograniczenie możliwości uchylenia się od skutków zobo-wiązania importowego lub eksportowego oraz zwolnienia depozytu jedynie dookoliczności, które mogą być uznane za przypadek siły wyższej.

Stan faktyczny

Rozporządzenie Rady z 1967r. uzależniało wydanie licencji eksportowej na wywózniektórych produktów rolnych od złożenia przez zainteresowany podmiot odpowied-niej sumy pieniężnej do depozytu tytułem kaucji, która ulegała przepadkowi w wypadkunaruszenia wynikającego z licencji zobowiązania do dokonania eksportu na warunkachw niej określonych. Spółka Internationale Handelsgesellschaft podniosła przed niernie-ckim sądem administracyjnym zarzut, że mechanizm powyższy sprzeczny był z zasadąproporcjonalności wyrażoną w niemieckiej Ustawie Zasadniczej.

Pytanie prejudycjalne

Treśćpytań prejudycjalnych nie jest dostępna w tekście orzeczenia.

Fragmenty uzasadnienia

2.Z uzasadnienia postanowienia o zadaniu pytania prejudycjalnego wynika, że sądadministracyjny dotychczas odmawiał uznania ważności przedmiotowych przepisów,których dotyczy postępowanie, i z tego powodu uważa, że zachodzi konieczność zakoń-czenia istniejącego stanu niepewności prawa. W ocenie sądu administracyjnego systemdepozytów jest sprzeczny z pewnymi zasadami strukturalnymi krajowego prawa kon-stytucyjnego, które powinny być chronione w ramach prawa wspólnotowego w taki spo-sób, że zasada pierwszeństwa prawa ponadnarodowego powinna ustąpić przed zasadaminiemieckiej ustawy zasadniczej. W szczególności system depozytów wykracza przeciw-ko zasadom wolności działania i rozporządzania oraz proporcjonalności, które wynikająz art. 2 ust. 1 oraz 14ustawy zasadniczej.

3. Odwołanie się do zasad lub pojęć prawa krajowego w celu dokonania oceny waż-ności aktów przyjętych przez instytucje wspólnotowe rniałoby niekorzystny wpływ najednolitość i skuteczność prawa wspólnotowego. Ważność takich aktów można oceniaćwyłącznie w świetle prawa wspólnotowego. W istocie, prawo wywodzące się z Traktatów,będąc autonomicznym źródłem prawa, nie może ze względu na swój charakter ustępowaćpierwszeństwa normom prawa krajowego niezależnie od ich formy, gdyż pozbawiało-by to je charakteru prawa wspólnotowego, a nadto prowadziłoby do zakwestionowaniapodstawy prawnej samej Wspólnoty. Z tych względów ważność aktu wspólnotowego lub

•• Rozporządzenie Komisji nr 473/67/EWG z 21 sierpnia 1967 r. dotyczące świadectw wywozu i wwozu produktówzbożowych, produktów powstalych z przetworzenia produktów zbożowych, ryżu, ryżu lamanego i produktówpowstalych w wyniku przetworzenia ryżu, Dz. Urz. L 204 z 24.8.1%7, s. 16-20, uchylone z dniem 31.12.1970 r. przez

rozporządzenie Komisji nr 2637/701EWG z 23 grudnia 1970 r. ustanawiające wspólne szczegółowe zasady stosowa-

nia systemu pozwoleń na wywóz i przywóz oraz świadectw o wcześniejszym ustaleniu refundacji dla produktówrolnych, Dz. Urz. L 283 z 29.12.1970, s. 15-33.

77

Wojciech Sadowski

jego skutki wewnątrz państwa członkowskiego nie mogą być kwestionowane w drodzezarzutu niezgodności z prawami podstawowymi zawartymi w Konstytucji danego pań-stwa lub zasadami krajowej struktury konstytucyjnej.

Komentarz

W wyroku w sprawie Internationałe Handelsgesellschaft Trybunał po raz pierwszypotwierdził prymat prawa wspólnotowego przed ustawą zasadniczą państwa członkow-skiego. Wyrok ten stanowi powtórzenie i uzupełnienie linii orzeczeń zapoczątkowanejwyrokami w sprawach Costa oraz Walt Wilhelm.

Orzeczenia powiązane

Brak.

Literatura polska

Biernat S., Prawo Unii Europejskiej a prawo państw czlonkowskich, [w:] J. Barcz (red.), Prawo Unii Eu-ropejskiej, Zagadnienia systemowe, Warszawa 2002, s. 231;

Czapliński W, Ostrihansky R., Saganek P.,Wyrozumska A., Prawo Wspólnot Europejskich. Wydanienowe z suplementem, Warszawa 2005, s. 46-47;

Miąsik D., Zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego przed prawem krajowym, EPS2005, nr 2, s. 58 i n.

Literatura zagraniczna

Oppenheimer A., The Relationship between European Community Law and National Law: The Cases1994, s. 460-461;

Rittstieg H., AuBenwirtschaftsdienst des Betriebs-Beraters / Recht der lnternationalen Wirtschaft1971, s. 183-185.

C-285/98 Kreil57

Wyrok z dnia 11stycznia 2000 r. w sprawie C-285/98Tanja Kreil przeciwko Republi-ce Federalnej Niemiec, Rec. 2000, s. 1-{i9.

Sentencja

Dyrektywa Rady 76/207/EWGz dnia 9 lutego 1976r.w sprawie wprowadzenia w życiezasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształ-cenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy" sprzeciwia się stosowaniu przepisówkrajowych, takich jak wprawie niemieckim, które wykluczają w sposób ogólny kobietyz dostępu do stanowisk wojskowych związanych z użyciem broni i które dopuszczają je-dynie dostęp kobiet do służby w formacjach medycznych i orkiestrach wojskowych.

" Podstawą tłumaczenia jest tekst pochodzący z bazy tłumaczeń UKIE - dostępnej na stronie www.ukie.gov.pl

" Dyrektywa Rady 76/207/EWG z dnia 9 lutego 1976 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowaniakobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy,Dz. Urz, L 39 z 14.02.1976, s. 40-42; wydanie specjalne 2004, Rozdzial 05 Tom 01 s. 187.

78

Wojciech Sadowski

Stan faktyczny

'Ianja Kreil, z wykształcenia elektronik, ubiegała się o przyjęcie do dobrowolnejsłużby w niemieckich silach zbrojnych przy obsłudze elektroniki uzbrojenia. Jej poda-nie zostało odrzucone z uwagi na fakt, że prawo niemieckie zabraniało kobietom pracyna stanowiskach wojskowych związanych z użyciem broni. Zakaz ten wynikał zarównoz art. 12a pkt 1 oraz 4 niemieckiej Ustawy Zasadniczej, jak też z przepisów rangi ustawo-wej. Pani Kreil złożyła skargę do sądu administracyjnego na decyzję o odmowie zatrud-nienia, zarzucając jej sprzeczność z przepisami prawa wspólnotowego dotyczącymi za-kazu dyskryminacji ze względu na płeć w dostępie do zatrudnienia.

Pytanie prejudycjalne

Czy art. 1 ust. 2 trzecie zdanie Soldatengesetz (Ustawy o statusie żolnierskim) w wer-sji z dnia 15 października 1995r. (Bundesgesetzblatt I, s. 1737),ostatnio zmienionej usta-

.wą z dnia 4 grudnia 1997 r. (Bundesgesetzblatt I, s. 2846) oraz art. 3a Soldatenlaufbahn-verordnung (rozporządzenia o karierze żołnierskiej) w wersji opublikowanej 28 stycznia1998r. (Bundesgesetzblatt l, s. 326), zgodnie z którymi kobiety zgłaszające się na ochot-niczki mogą być przyjmowane jedynie do służby w formacjach medycznych i orkiestrachwojskowych, będąc w każdym razie wyłączone ze służby wiążącej się z użyciem broni,naruszają przepisy dyrektywy Rady 76/207/EWG z dnia 9 lutego 1976, w szczególnościjej art. 2 ust. 2?

Fragmenty uzasadnienia

12.Z drugiej strony rząd niemiecki uważa, że prawo wspólnotowe nie sprzeciwia sięprzedmiotowym przepisom SGi SLY,zgodnym z niemiecką konstytucyjną zasadą zabrania-jącą kobietom pełnienia służby z użyciem broni. Według niego prawo wspólnotowe co dozasady nie reguluje zagadnień obrony, które nałeżą do obszaru wspólnej polityki zagranicz-nej i bezpieczeństwa i pozostają w sferze suwerenności poszczególnych państw członkow-skich. Ponadto, nawet gdyby dyrektywa mogła mieć zastosowanie do sił zbrojnych, przed-miotowe przepisy prawa krajowego ograniczające kobietom dostęp do pewnych stanowiskw Bundeswerze znajdują swoje usprawiedliwienie w art. 2 ust. 2 i 3 dyrektywy.

[ ...]18. [...] Niektóre z przewidzianych Traktatem wyjątków odnoszą się wyłącznie do

zasad swobodnego przepływu towarów, osób i usług, nie zaś do przepisów Traktatu doty-czących zagadnień społecznych, do których zalicza się zasada równego traktowania kobieti mężczyzn, na którą powołuje się Tanja Kreil. Zgodnie zatem z ustalonym orzecznictwemzasada ta ma powszechne zastosowanie, a dyrektywa ma zastosowanie do zatrudnieniaw sektorze publicznym (sprawa C-248/83Komisja przeciwko Niemcom, Rec. 1985,s. 1459,pkt 16; sprawa C-1/95Gerster przeciwko Freistaat Bayern, Rec. 1997,s. 1-5253,pkt 18orazsprawa Sirdar, cytowana wyżej", pkt 18).

19. Jak wynika z powyższego, dyrektywa ma zastosowanie do sytuacji takiej jakw postępowaniu głównym.

" Wyrok z dnia 26 października 1999 r. w sprawie C·273/97 Sirdar, Rec. 1999, s. 1-7403.

79