Wymiana Wymiana międzybiblioteczna jako międzybiblioteczna jako

forma współpracy forma współpracy bibliotekbibliotek

(aspekt historyczny i (aspekt historyczny i współczesny)współczesny)

mgr Beata Fiedorowiczmgr Beata Fiedorowicz

Współpraca bibliotek

Zasięg terytorialny (współpraca lokalna, regionalna, ogólnokrajowa, międzynarodowa)

Zasięg dziedzinowy (współpraca w ramach jednej dyscypliny naukowej, współpraca ponaddziedzinowa)

Szczegółowe zadania (gromadzenie zbiorów, opracowanie zbiorów, tworzenie źródeł informacji, obsługa czytelników, edukacja pracowników biblioteki)

Historia wymiany międzybibliotecznej

1740 – Commercium Litterarium (porozumienie uniwersytetów w Abo, Greiswaldzie i Lund)

1817 - Konwencja Marburska (porozumienie 17 uniwersytetów; w 1882 – 68)

II połowa XIX w. – wymiana dysertacji doktorskich (porozumienie między Francją a Niemcami)

Nicolas Marie Alexandre Vattemare (1796–1864)

1839 – biuro wymiany w Paryżu (współpraca bibliotek i muzeów z Francji, Kanady i Stanów Zjednoczonych)

Konwencje i kongresy międzynarodowe

15 marca1886 – Konwencja Brukselska

(Belgia, Brazylia, Hiszpania, Portugalia, Serbia, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Włochy)

- wymiana wydawnictw naukowych i literackich oraz druków urzędowych

Konwencje i kongresy międzynarodowe Międzynarodowy Kongres Bibliotekarzy i

Bibliofilów – Praga (1926) I Światowy Kongres Bibliotek i Bibliografii –

Rzym-Wenecja (1929) II Światowy Kongres Bibliotek i Bibliografii –

Madryt (1936)

Konferencja Ministrów Spraw Zagranicznych państw alianckich – Londyn (1944)

Konwencje i kongresy międzynarodowe UNESCO – działania na rzecz aktywizacji

i rozwoju wymiany wydawnictw na świecie

1947-1954 Biuro Wymiany Międzynarodowej (wymiana dubletów, dystrybucja publikacji)

przygotowanie nowych konwencji o charakterze uniwersalnym (ogólnej – o wymianie różnych wydawnictw, specjalnej – o wymianie druków urzędowych)

Konwencje międzynarodowe

3 grudnia 1958 Konwencja Paryska

Konwencja Paryska - 1958

Określenie podmiotu – organy rządowe i instytucje pozarządowe prowadzące działalność oświatową, naukową, kulturalną

Określenie przedmiotu wymiany – publikacje o charakterze naukowym, prawnym, technicznym i informacyjnym ( książki, gazety, czasopisma, mapy, plany, ryciny, fotografie, mikrofilmy, dzieła muzyczne, wydawnictwa dla niewidomych i in.)

Polska w procesach międzynarodowej wymiany wydawnictw Polskie instytucje naukowe – współpraca na

poziomie krajowym i międzynarodowym:

Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Warszawie Towarzystwo Naukowe Krakowskie (od 1873 r. – Akademia

Umiejętności w Krakowie) Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Towarzystwo Naukowe w Toruniu Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich Biblioteka Kórnicka

Polska w procesach międzynarodowej wymiany wydawnictw 1920: nawiązywanie kontaktów

międzynarodowych w celu wymiany publikacji

Biblioteka Głównego Urzędu Statystycznego Instytut Geologiczny Polskie Państwowe Muzeum Przyrodnicze Biblioteka Publiczna Miasta Stołecznego Warszawy Akademia Nauk Technicznych Biblioteka Sejmowa

1921 – przystąpienie Polski do Konwencji Brukselskiej

15 września 1924

15 września 1924

Biuro Międzynarodowej Wymiany Wydawnictw

1921-1928 – Biblioteka Ministerstwa Spraw Zagranicznych

Biblioteka Narodowa (do 1939) 1946 – wznowienie działalności w Bibliotece

Sejmowej 1947 – przeprowadzka do Biblioteki

Narodowej

17.01.1970

Przystąpienie Polski do Konwencji Paryskiej

Wymiana dubletów i materiałów zbędnych

Zarządzenie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (8 marca 1935)

Zarządzenie Ministra Kultury i Sztuki (16 marca 1965) „W sprawie międzybibliotecznej wymiany druków zbędnych”

Zarządzenie Ministra Kultury i Sztuki (15.02.1973) „W sprawie zasad wymiany, nieodpłatnego przekazywania i sprzedaży materiałów bibliotecznych”

Wymiana międzybiblioteczna obecnie

Czy jest opłacalna ? W dobie katalogów on-line i elektronicznych baz danych –

(powszechny dostęp do informacji) – wymiana nie jest już jedynym sposobem dotarcia do literatury zagranicznej (sytuacja sprzed 1989 r.)

wysokie koszty pracy, pozyskania publikacji i wysyłki pracochłonność (metody ewidencji – tradycyjne; elektroniczne

narzędzia wykorzystywane w niewielkim stopniu)

Wymiana w Bibliotece Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku

Podmioty współpracujące : 77 Biblioteki uczelni niepublicznych : 66 Biblioteki uczelni publicznych: Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Biblioteka Uniwersytecka im. Jerzego Giedroycia

w Białymstoku Biblioteka Wydziału Ekonomii i Zarządzania U w B Biblioteka Wydziału Historyczno-Socjologicznego U w B Biblioteka Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie

Wymiana w Bibliotece Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku

Inne instytucje współpracujące:

Miejska Biblioteka Publiczna w Białej Podlaskiej Centralna Biblioteka Geografii i Ochrony Środowiska PAN

w Warszawie Główna Biblioteka Pracy i Zabezpieczenia Społecznego w

Warszawie Parki Narodowe: Wigierski, Narwiański i Biebrzański

Biblioteka Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku

Rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Ilość egz.(wol./j)

339 340 453 394 261 309 258 309 274 244

Wymiana – ilość egzemplarzy pozyskanych w latach 2002-2011 (3181 wol./j.)

Biblioteka Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku

0

200

400

600

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011Ilość egz.

Wymiana - egzemplarze pozyskane w latach 2002 - 2011

Struktura wpływów w BWSE 2002-2011

30,21%

17,38%

52,41%

ZakupDaryWymiana

Rezygnacja z wymiany?

Luki w księgozbiorze, niemożliwe do uzupełnienia w przyszłości

Spadek atrakcyjności zbiorów Utrata kontrahenta (często bezpowrotnie) Utrata prestiżu biblioteki

Dziękuję za Dziękuję za uwagęuwagę