wymagania na ocenę. część 3. GeoGrafia Polski geografia dla ...

1

wymagania na ocenę. część 3. GeoGrafia Polski geografia dla maturzysty. część 3 Róża Jakimiuk, marta Pasiak

Temat

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny

dopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry

Uczeń:I. Położenie i środowisko geograficzne Polski

1. Położenie Polski w Europie

– określawspółrzędnegeograficzneskraj-niepołożonychpunktów

– znairozumiepojęcia:terytorium,obszarlądowy,morskiewodywewnętrzne

–podaje cechy położenia fizycznoge-ograficznegoigeopolitycznegoPolski

–wyjaśniaprzyrodnicze ipozaprzyrod-niczekonsekwencjepołożeniaPolski

–opisuje zmiany terytorialne Polskiwujęciuhistorycznym

–oblicza rozciągłość południkowąirównoleżnikowąPolski

–oceniapozytywnyinegatywnywpływpołożeniageopolitycznegona środo-wiskoigospodarkęPolski

2, 3. Budowa geologiczna Polski

–wymieniaiopisujenajważniejszewy-darzenia z przeszłości geologicznejPolskiwnawiązaniudobudowygeo-logicznejEuropy

–wymieniacechybudowygeologicznejPolski

–omawiaetapyrozwojugeologicznegoPolski

– charakteryzuje proces powstawaniagórzrębowychifałdowych

–wyjaśniasposóbpowstawaniapłasz-czowin

–wyjaśnia wpływ ruchów górotwór-czychnaukształtowaniepowierzchnikraju

–analizuje i interpretuje mapy geolo-giczne

–odtwarza na podstawie przekrojówgeologicznychprzeszłośćgeologicznąwybranychregionówPolski

4. Jednostki tektoniczne Polski

–wymieniajednostkitektonicznePolski–opisujepołożeniePolskina tległów-nychjednostektektonicznychEuropy

–wskazuje na mapie rozmieszczeniegłównych struktur geologicznych Eu-ropy

–wskazuje na mapie rozmieszczeniegłównych jednostek tektonicznychPolski

– charakteryzujeposzczególnejednostkitektonicznePolski

–porównuje cechy budowy platformywschodnioeuropejskiej i zachodnio-europejskiej

– rozpoznaje jednostki tektonicznePol-skinapodstawieopisuichcharaktery-stycznychcech

5. Surowce mineralne –wskazuje na mapie surowce mi-neralne występujące na platformiewschodnioeuropejskiej,zachodnioeu-ropejskiejiwobrębiealpejskichstruk-turfałdowych

–określa zasoby głównych surowcówmineralnychwnawiązaniudowyda-rzeńgeologicznychwposzczególnycherach

–wyjaśniaprocespowstawaniasurow-cówmineralnychnaobszarzePolski

–ocenia znaczenie surowcówmineral-nychdlagospodarkiirozwojukraju

–wykazuje związki między budowągeologicznąPolskiawystępowaniemposzczególnych surowców mineral-nych

–oceniawpływeksploatacjisurowcówmineralnychnastanśrodowiskaprzy-rodniczego

6, 7. Wpływ zlodowaceń na rzeźbę powierzchni Polski

–opisuje przebieg zlodowaceń czwar-torzędowych w Polsce na tle zlodo-waceńEuropy

–wymienia formy powstałe wwynikudziałalności lądolodów i lodowcówgórskich

–wskazuje na mapie zasięgi poszcze-gólnychzlodowaceńplejstoceńskich

–przedstawia wpływ lodowców narzeźbęgór

–opisuje cechy rzeźby staro- i młodo-glacjalnej

– lokalizuje namapie obszary o krajo-braziestaro-imłodoglacjalnym

–wymienia oraz charakteryzuje formypowstałewwyniku działalności ero-zyjnejiakumulacyjnejlodowcówgór-skichilądolodów

–wyjaśnia wpływ zlodowaceń na je-ziornośćPolski

–wyjaśnia genezę pokryw lessowychwPolsce

–opisujeukładformrzeźbypolodowco-wejwstosunkudoczołalądolodu

–porównujecechyrzeźbystaro-imło-doglacjalnej

–wskazuje wpływ przebiegu pradolinnaukładwspółczesnejsiecirzecznej

–wyjaśnia przyczyny zróżnicowaniagrubości osadów plejstoceńskich naobszarzePolski

2


Temat



Uczeń:8. Ukształtowanie

powierzchni Polski–wymienia cechy ukształtowania po-wierzchniPolski

–wskazujenamapienajwyżejinajniżejpołożonepunktywPolsce

– charakteryzuje procesy rzeźbotwór-cze,którewpłynęłynazróżnicowanieukształtowaniapowierzchnikraju

–wskazujenamapiepasyrzeźbyiwy-jaśnia, na czym polega jej pasowyukład

–wyjaśnia przyczyny zróżnicowaniaukształtowaniapowierzchniPolski

–omawia wpływ zlodowaceń czwar-torzędowych na ukształtowanie po-wierzchnikraju

–wykazuje związki między budowągeologiczną a ukształtowaniem po-wierzchniPolski

–ocenia wpływ działalności człowiekanazmianyrzeźbyPolski

– rozpoznajenafotografiitypkrajobra-zu i charakteryzuje cechy rzeźbywy-stępującewdanymkrajobrazie

– interpretuje krzywą hipsograficznąPolski

9. Czynniki kształtujące klimat Polski

–wyjaśniapojęcia:czynnikimeteorolo-giczneiczynnikiniemeteorologiczne

–wymieniaczynnikikształtująceklimatPolski

–wyjaśniawpływczynnikówkształtują-cychklimatPolskinajegoposzczegól-neelementy

–podajenazwymaspowietrzakształtu-jącychklimatwPolsceorazwskazujeichobszaryźródłowe

–omawia wpływ położenia PolskiwEuropienaklimatnaszegokraju

– charakteryzujemasypowietrzakształ-tująceklimatPolski

–na podstawie opisu stanu pogodyrozpoznajemasypowietrzanapływa-jącenadPolskę

–wyjaśnia przyczyny częstych zmianstanówpogodywPolsce

10. Cechy klimatu Polski –wyjaśniapojęcie:termicznaporaroku–wymieniaicharakteryzujeklimatyczneporyroku

–podaje cechy klimatu występującew wybranych regionach klimatycz-nychPolski

– charakteryzujeprzestrzennezróżnico-waniewybranychelementówklimatuPolski

–wymieniacechyklimatuPolskiświad-czące o jego przejściowości międzyklimatem morskim i kontynentalnymstrefyumiarkowanej

–porównujecechyklimatuwystępującew poszczególnych regionach klima-tycznychPolskiiwyjaśniaprzyczyny

–omawiawpływczynnikówkształtują-cychklimatPolskinarozkładtempera-turyiopadów

–uzasadnia przejściowość jako domi-nującącechęklimatuPolski

–analizuje i interpretuje mapy klima-tyczne

–dokonuje analizy i interpretuje danezapisanewpostacitabeliwykresów

– rozpoznajestacjemeteorologicznenapodstawie klimatogramów i danychstatystycznych

–wyjaśniagospodarczeskutkizróżnico-wania okresuwegetacyjnegow Pol-sce

11. Zasoby wodne Polski –wymienia elementy zasobów wod-nychPolski

–podaje składniki bilansu wodnegoPolski

–określa przyczyny niskich zasobówwodnychPolski

–ocenia zasoby wodne Polski na tlepaństwUniiEuropejskiej

–wskazujenamapieobszaryzagrożo-nedeficytemwody

–wykazujezależnościmiędzybilansemwodnymawarunkamiklimatycznymiihydrologicznymiPolski

–przedstawiapropozycjedziałańzmie-rzających do oszczędnego wykorzy-stania zasobów wodnych naszegokraju

12. Sieć rzeczna Polski –wymieniagłównecechyukładówsiecirzecznej

–wskazujenamapieobszarydorzeczygłównychrzekPolski

–opisujedorzeczagłównychrzekPolski– charakteryzujeustrojepolskichrzek–wyznaczadziaływodnemiędzyWisłą,Odrąarzekamipobrzeży

–porównujegęstość sieci rzecznejpo-szczególnychobszarówPolski

–wyjaśniaróżnicemiędzygęstościąsie-cirzecznejobszarówgór,wyżyninizinwPolsce

–napodstawiemapy,schematówiry-cinrozpoznajeukładysiecirzecznych

–wykazujezależnościmiędzyrodzajemzasilania awahaniami stanówwodywrzekachwciąguroku

3


Temat



Uczeń:– lokalizujenamapie rzeki należącedozlewiskaMorzaPółnocnegoiCzarnego

–podaje przyczyny powodzi w Polsceioceniaichskutki

–wyjaśnia asymetrię dorzeczy WisłyiOdry

–proponuje działania zapobiegająceskutkom powodzi lub zmniejszająceskutkipowodzi

13. Rozmieszczenie jezior w Polsce

–wyjaśnia pojęcia: jeziorność, typ ge-netycznyjezior

–wymieniatypygenetycznejezior

–omawia rozmieszczenie jeziorwPol-sceipodajeprzyczyny

–wymieniailokalizujenamapiesztucz-nezbiornikiwodneikanały

–omawia funkcje sztucznych zbiorni-kówwodnych

–wykazujeprzyrodnicze igospodarczeznaczeniejezior

–wyjaśnia przyczyny przestrzennegozróżnicowaniajeziornościwPolsce

–na podstawie opisu lub rysunku po-ziomicowego i batymetrycznego roz-poznaje typy genetyczne mis jezior-nych

14. Morze Bałtyckie – lokalizujenamapieMorzeBałtyckie–wymienia iwskazuje namapie pań-stwanadbałtyckie

–podaje cechy fizyczne i chemicznewódBałtyku

–wymieniaprzyczyny zanieczyszczeniaBałtyku

–omawiakolejneetapyrozwojuMorzaBałtyckiego

–podajeprzykładydziałańmiędzynaro-dowychnarzeczochronywódBałtyku

–wymienia i opisuje genezę poszcze-gólnychrodzajówwybrzeżymorskich

–napodstawiemapy,zdjęcia, rysunkulubopisurozpoznajerodzajewybrze-ży

–omawia gospodarcze znaczenieMo-rzaBałtyckiego

–wskazuje namapieMorza Bałtyckie-go:głębie,ławiceorazróżnetypywy-brzeży–szkierowe,fiordowe,klifowe,wyrównaneimierzejewo-zalewowe

–proponuje działania zmierzające dozmniejszenia poziomu zanieczyszcze-niawódBałtyku

–na podstawie schematów, animacji,rysunków,mapopisujefazyformowa-niasięMorzaBałtyckiego

– charakteryzuje cechy dna morskiegoiliniębrzegowąBałtyku

– formułuje i wyjaśnia zależności mię-dzy położeniem Morza Bałtyckiegooraz jegotypemawielkościązasole-niawódpowierzchniowych

–analizuje mapę izohalin i podajewnioski

–analizujemapyrozkładuśredniejrocz-nej temperatury wód powierzchnio-wychBałtykuipodajewnioski

15, 16. Zróżnicowanie glebowe w Polsce

–wymieniatypyglebstrefowych,śród-strefowychiastrefowychwPolsce

–podajeprzykładyobszarówglebzde-gradowanych

–wymienia sposoby zapobiegania de-gradacjigleb

– charakteryzuje rozmieszczenie glebstrefowych, śródstrefowych i astrefo-wychwkraju

–przedstawia zróżnicowanie żyznościgleb

–omawiaklasyfikacjębonitacyjnąglebwPolsce

–opisuje czynniki glebotwórcze decy-dująceotypieglebwposzczególnychobszarachPolski

–ocenia przydatność rolniczą polskichgleb

– charakteryzujeprzyrodniczeiantropo-geniczneprzyczynydegradacjigleb

–przedstawiadziałaniaprowadzącedozwiększaniaprzydatnościglebdlarol-nictwa

–na podstawie danych statystycznychoceniawartośćużytkowąglebwPol-sce

–na podstawie opisu lub profilu gle-bowego rozpoznaje typy genetyczneglebwPolsce

–wykazuje i uzasadnia związki mię-dzy różnymi typami gleb a rodzajemupraw poszczególnych zbóż, roślinokopowychipastewnych

–ocenia wpływ zróżnicowania glebo-wegoPolskinastrukturęużytkowaniagruntówornych

4


Temat



Uczeń:17. Naturalne

zbiorowiska roślinne–wymienia i scharakteryzujenaturalnezbiorowiskaroślinnewPolsce

–wymieniapiętraroślinnewgórach–wyjaśnia pojęcia: endemit, relikt,grąd,łęg,bór

–podajeprzykładygatunkówcharakte-rystycznychdlaposzczególnychzbio-rowisk

–wymieniailokalizujenamapiezasię-ginajwiększychkompleksów leśnychwPolsce

–na podstawie diagramów podajeskładgatunkowylasów

–wyjaśnia przyczyny zmniejszania siępowierzchnilasówwPolsce

–wymienia i wyjaśnia zależności mię-dzypołożeniemgeograficznymPolskia granicąwystępowania drzew igla-stychiliściastych

–uzasadnia konieczność ochrony ga-tunkowejroślin

18, 19. Ochrona środowiska przyrodniczego

–opisujestanśrodowiskaprzyrodnicze-gowPolsce

– lokalizujenamapieobszaryzagroże-niaekologicznegowkraju

–wymienia i opisuje formy ochronyprzyrodywPolsce

–wymienia główne źródła zanieczysz-czeniaśrodowiska

– charakteryzuje rozmieszczenie obsza-rówchronionychwPolsce

– lokalizuje na mapie różne formyochronyprzyrodywPolsce

–przedstawia główne założenia i ideerozwojuzrównoważonego

–podaje icharakteryzuje formywspół-pracymiędzynarodowejnarzeczśro-dowiska

– charakteryzuje i ocenia skutki degra-dacjiidewastacjiśrodowiska

–wymienia główne problemy ekolo-gicznePolskiiwyjaśniaichprzyczyny

–proponujedziałaniamogącewpłynąćna poprawę stanu środowiska przy-rodniczegowPolsce

–omawiakoniecznośćdziałańnarzeczrestytucji i zachowania naturalnychelementów środowiska przyrodnicze-gowPolsce

–uzasadnia stwierdzenie, że ochronaprzyrody stanowi element zrówno-ważonego rozwoju przyrody, społe-czeństwigospodarki

–ocenia znaczenie parków narodo-wych, rezerwatów przyrody i innychformochronyprzyrodydla zachowa-nia naturalnych elementów środowi-skaPolski

–uzasadnia konieczność współpracypaństwwceluochronyipoprawyja-kościśrodowiskaprzyrodniczego

II. Procesy demograficzne i osadnicze w Polsce20. Rozwój

demograficzny Polski–omawia zmiany liczby ludności po IIwojnieświatowej

–podajeaktualnąliczbęludnościPolski

–wymienia okresy występowania wy-żów iniżówdemograficznychwPol-sce

–napodstawiewykresów,tabel imapcharakteryzuje zmiany liczby ludno-ściwPolsceodzakończeniaIIwojnyświatowej

– korzystając z rocznika statystycznegoiinternetu,porównujeliczbęludnościPolskizinnymipaństwamieuropejski-mi

–odczytuje z powyższych źródeł miej-scePolskiwEuropieinaświeciepodwzględem liczby ludności i przyrostunaturalnego

– formułuje prawidłowości dotyczącekształtowaniasięprzyrostunaturalne-goPolskiwokresiepowojennym

–wyjaśniaróżnicewprzyrościenatural-nymmiędzywsiąamiastem

–prognozuje tendencje zmian proce-sówdemograficznychw Polscewrazze wzrostem społeczno-gospodar-czym

5


Temat



Uczeń:21. Struktura

demograficzna ludności Polski

–podajegłównecechystrukturywiekuipłciludnościPolski

–wymieniaprzyczynyiskutkistarzeniasięspołeczeństwapolskiego

–napodstawieanalizypiramidywiekuipłciludnościPolskiwyjaśniaprzyczy-nyzmianyjejkształtu

–porównuje strukturę wieku i płciludności Polski ze strukturą innychpaństw europejskich i pozaeuropej-skich

–na podstawie piramidy płci i wie-ku z różnych lat formułuje wnioskio zmianach cech demograficznychiokreślaetapcykludemograficznego

–prognozuje zmiany struktury wieko-wejludnościPolskido2030r.

–wskazujezależnościmiędzyspadkiemprzyrostu naturalnego a starzeniemsięspołeczeństwa

22. Struktura zatrudnienia i wykształcenie ludności Polski

–podaje zmianywwykształceniu lud-nościwciąguostatnichdziesięcioleci

–opisujestrukturęzawodowąludnościPolskiizachodzącewniejzmiany

–wymieniaproblemywynikającezbez-robociaipodajeprzykładyichrozwią-zania

–potrafiwskazaćnamapiewojewódz-twa o wysokim zatrudnieniu w po-szczególnychsektorach

–ocenia zmiany w wykształceniu lud-nościiwyjaśniawpływwykształcenianarozwójgospodarczykraju

–wyjaśniaprzyczyny zmianw struktu-rzezatrudnienialudnościPolski

–omawiaprzyczynyregionalnegozróż-nicowaniabezrobociawPolsce

–wyjaśnia przyczyny przestrzennegozróżnicowania struktury zawodowejludnościPolski

– korzystając z danych statystycznychi internetu, analizuje zmiany stopybezrobociaod1989r.ipodajewnio-ski

–oceniapoziomwykształcenialudnościkrajunatleinnychpaństwUniiEuro-pejskiej

23. Rozmieszczenie ludności w Polsce

–podajeśredniągęstośćzaludnienia–wskazuje na mapie obszary o naj-mniejszejinajwiększejgęstościzalud-nienia

–opisuje przyczyny nierównomiernegorozmieszczenialudnościwPolsce

–dokonuje analizy mapy gęstości za-ludnieniaiwyjaśniaprzyczynyiskutkizaobserwowanychdysproporcji

–wymieniaorazcharakteryzujezwiązkimiędzy gęstością zaludnienia a wa-runkamiprzyrodniczymiizagospoda-rowaniemkraju

24. Migracje wewnętrzne i zewnętrzne

–wymienia przyczyny migracji we-wnętrznych i podaje ichgłówne kie-runki

–podaje główne przyczyny, kierunkiiwielkośćwspółczesnychmigracjize-wnętrznych

–na wybranych przykładach wyjaśniaprzyczynywewnętrznychmigracjilud-ności

–omawia społeczne i gospodarczeskutkimigracjiPolaków

–oceniawpływmigracjiwewnętrznychnagęstośćzaludnieniawróżnychczę-ściachPolski

–wyjaśnia wpływ salda migracji ze-wnętrznychnaliczbęludnościPolski

–dokonuje analizy okresowych zmiansaldamigracjiwewnętrznychipodajewnioski

–oceniapozytywneinegatywneskutkiwspółczesnejmigracjiPolakówdoin-nychkrajów

25. Sieć osadnicza w Polsce

–opisujerozwójsieciosadniczejwPol-sce

–wymienia główne cechy systemuosadniczegowPolsce

–podaje przykłady miast pełniącychokreślonefunkcje

– charakteryzuje układy urbanistyczne,typyfizjonomicznemiastwPolsce

–opisujeukładyprzestrzenne i funkcjewsiwPolsce

– charakteryzuje największe zespołymiejskiewPolsce

–podaje przykłady zmienności funkcjimiejskichwczasie

–omawiaczynnikiwpływającenazróż-nicowanie cech osadnictwa w po-szczególnychregionachPolski

–analizuje diagramy przedstawiającestrukturęwielkościowąwsiwPolsce

–wykazuje związkimiędzy czynnikamimiastotwórczymi a rozmieszczeniemmiast

–wyjaśniagenezęmiastwPolsceizróż-nicowanieukładówurbanistycznych

–podajeilokalizujenamapieprzykładymiast średniowiecznych, renesanso-wych,barokowych,przemysłowych

6


Temat



Uczeń:–omawiazwiązkimiędzyokresempo-wstaniamiasta a pełnioną przez niefunkcją

–napodstawiediagramów,wykresów,danychstatystycznychopisujewspół-czesnąmiejskąsiećosadniczą,wska-zujeprzykładyaglomeracjiiporównu-jeichcechy

–przedstawia zmiany zachodzącew przestrzenimiast,wsi i stref pod-miejskich związane z rozwojem spo-łeczno-gospodarczymkraju

26. Procesy urbanizacyjne

–podajegłównecechyurbanizacjiPol-ski

–wymieniazmianyzachodzącewspół-cześniewprocesachurbanizacjikraju

–wskazujenamapieobszaryonajwyż-szyminajniższympoziomieurbaniza-cji

– charakteryzuje zmiany zachodzącewspółcześniewprocesachurbanizacjikraju

–przyporządkowujezachodzącewPol-sce procesy urbanizacyjne do odpo-wiedniegoetapuurbanizacji

–na podstawie danych statystycznychanalizuje zmiany wielkości wskaźni-ka urbanizacjiw Polsce po IIwojnieświatowej

–analizuje regionalne zróżnicowaniepoziomuurbanizacjiwPolsceiwyja-śniaprzyczynydysproporcji

–na podstawie danych statystycznychwyjaśnia zmiany wielkości wskaźni-ka urbanizacjiw Polsce po IIwojnieświatowej

–wskazuje przykłady wpływu zmianw gospodarce na tempo procesówurbanizacyjnych

III. Gospodarka Polski27. Warunki rozwoju

rolnictwa –wyjaśniapojęciestrukturaagrarna–opisuje strukturę użytkowania ziemwPolsce

– charakteryzuje przyrodnicze i poza-przyrodniczewarunki rozwoju rolnic-twaPolski

–wyjaśniawpływstrukturyagrarnejnarozwójrolnictwa

–wskazujenamapieobszaryonajko-rzystniejszych i najmniej korzystnychwarunkachdlarozwojurolnictwa

–analizuje środowisko przyrodniczepodkątemjegoprzydatnościdlaroz-wojurolnictwa

– formułujezależnośćmiędzystopniemrozwoju gospodarczego a zmianamiw strukturze agrarnej i poziomie za-trudnienia ludności w I sektorze go-spodarki

–wyjaśniadysproporcjewrozmieszcze-niugłównychobszarówonajlepszychinajsłabszychwarunkachdlarozwojuwPolsce

– korzystajączmap,oceniaprzydatnośćśrodowiska przyrodniczegowybranejkrainy geograficznej dla rozwoju rol-nictwa

28., 29. Rozmieszczenie produkcji roślinnej i zwierzęcej

–wymienia główne rośliny uprawneizwierzętahodowlanewPolsce

–wymieniaiwskazujenamapiegłów-ne obszary upraw zbóż, roślin prze-mysłowych, ziemniaków, warzywiowoców

–wyjaśnia wpływ czynników przyrod-niczych ipozaprzyrodniczychnaprze-strzenne zróżnicowanie upraw psze-nicy, żyta, buraków cukrowych, ziem-niaków, rzepaku oraz hodowli bydła,trzodychlewnejiowiecwPolsce

–analizuje dane przedstawiające pro-dukcję zwierzęcą w Polsce na tlepaństwUniiEuropejskiej

–proponuje działania, które mogąwpłynąćnazwiększenieprodukcjiro-ślinnejizwierzęcejwPolsce

7


Temat



Uczeń:–wymienia czynnikiprzyrodnicze ipo-zaprzyrodnicze, które wpływają naprzestrzenne zróżnicowanie uprawpszenicy, żyta, buraków cukrowych,ziemniaków, rzepaku oraz hodowlibydła,trzodychlewnejiowiecwPol-sce

–wymienia i wskazuje na mapie naj-ważniejsze obszary hodowli bydłaitrzodychlewnej

–porównujewielkośćplonówizbiorównajważniejszychupraworazwielkośćprodukcjizwierzęcejwPolscez inny-mikrajamieuropejskimi

30. Rolnictwo Polski w Unii Europejskiej

–podaje podobieństwa i różnice mię-dzy rolnictwemwPolsce iwkrajachUE

–wymieniazasadypolitykirolnejwUE

–opisuje wpływ zasad polityki rolnejwUEnazmianywpolskimrolnictwie

– charakteryzujezasadyiceleWspólnejPolitykiRolnejwkrajachUniiEuropej-skiej

–na podstawie danych statystycznychporównuje cechy społeczno-ekono-micznerolnictwaPolskinatlewybra-nychpaństwUE

–proponuje zmiany w polskim rolnic-twie, prowadzące do wzrostu jegoefektywności, konkurencyjności i in-tensywności

31. Baza surowcowa dla przemysłu

–wymieniasurowceenergetyczne,me-taliczne,chemiczneiskalnewystępu-jącewPolsce

– lokalizujenamapieobszarywydoby-ciasurowcówmineralnychwPolsce

–prezentuje przestrzenne rozmieszcze-nie surowców dla przemysłu prze-twórczego i paliwowo-energetyczne-go

–podaje zmianywielkości eksploatacjipodstawowychsurowców

–podajeprzykładyzmianwśrodowiskunaturalnym, wywołanych eksploata-cjąsurowcówmineralnych

–na podstawie dostępnych źródeł in-formacjigeograficznejwyjaśniazmia-nywwydobyciuniektórychsurowcówmineralnychwPolsceodlat60.XXw.

–wymieniaicharakteryzujestosowanewPolscesposobyeksploatacjisurow-ców

–oceniawpływeksploatacjisurowcówmineralnych różnymi metodami (głę-binową,odkrywkową,otworową)nastan środowiska przyrodniczego Pol-ski

32. Produkcja energii –opisujebilansenergetycznyPolski–opisujewielkość i strukturęprodukcjienergiielektrycznejwPolsceiwybra-nychkrajachświata

– lokalizujenamapiePolskielektrowniecieplne,wodneiwiatrowe

– charakteryzuje strukturę produkcjienergiielektrycznejwPolsceiwybra-nychkrajachświata

–wymienia czynniki wpływające nazmniejszeniezużyciaenergiielektrycz-nejwPolsce

–na podstawie dostępnych źródeł in-formacji ocenia strukturę produkcjienergiielektrycznejPolski

–na podstawie dostępnych źródeł in-formacjiporównujewielkośćistruktu-ręprodukcjienergiielektrycznejPolskizinnymikrajamieuropejskimi

– charakteryzuje czynniki decydująceospadkuzużyciaenergiielektrycznejwPolsce

– korzystając z mapy i danych staty-stycznych, wyjaśnia przestrzennezróżnicowanieprodukcjienergiielek-trycznejna1mieszkańcawPolsce

–uzasadnia potrzebę dywersyfikacjiźródeł energii, wyjaśnia koniecznośćposzukiwania nowych źródeł energiiwkontekściebezpieczeństwaenerge-tycznegokraju

–oceniastopieńwykorzystaniaalterna-tywnych źródeł energii do produkcjienergiielektrycznejicieplnej

–ocenia wpływ wykorzystania paliwkopalnych na środowisko przyrodni-czePolski

–oceniazasobyzłóżsurowcówenerge-tycznychPolski

8


Temat



Uczeń:33. Zmiany w strukturze

produkcji przemysłowej

– charakteryzujegłówneczynnikilokali-zacjiwrejonachkoncentracjiprzemy-słu

–podajeprzykłady zmianw strukturzeprodukcji i lokalizacji zakładówprze-mysłowych

–opisujezmianyzachodzącewpolskimprzemyślepo1990r.

–podajeprzyczynyzmianwstrukturzeprodukcji i lokalizacji zakładówprze-mysłowych

–wyjaśnia przyczyny nierównomierne-gorozmieszczeniaprzemysłuwPolsce

–porównuje stan polskiego przemysłuz przemysłemwybranych krajów eu-ropejskich

–porównuje obecną strukturę gałęzio-wą produkcji globalnej w przemyślezestrukturąsprzedlat90.XXw.

–oceniaprzemianyokresu transforma-cjipolskiejgospodarki

–prezentuje zmiany w gospodarcei środowiskuwynikające z restruktu-ryzacji i modernizacji przemysłu po1990r.

34. Nowoczesne gałęzie przemysłu

–wymienia gałęzie przemysłu rozwija-jącesięnajszybciej

–podaje główne cechy rozmieszczeniaprzemysłuwysokichtechnologii

–przedstawia przykłady świadcząceonowoczesnościpolskiegoprzemysłu

–podaje przykłady nowoczesnych za-kładówprzemysłowych

–przedstawia wpływ nowoczesnychgałęzi przemysłu na inne działy go-spodarkikraju

–opisujewpływprzemysłu zaawanso-wanejtechnologiinajakośćżycia

–ocenia poziom rozwoju nowocze-snychgałęziprzemysłuwPolsce

–wskazujemożliwośćpowstania tech-nopolii(wskazujenamapieprzykładyparkówtechnologicznychiprzemysło-wych)

–wyjaśnialokalizacjęwybranychzakła-dówprzemysłuwysokich technologiiwPolsce

35. Rozwój sektora usług w Polsce

36., 37. Badania terenowe

–wymieniarodzajeusługrozwijającychsięwPolsce

–podaje przyczyny szybkiego rozwojuusługwPolscepo1990r.

–opisuje znaczenie usług dla ludnościigospodarkiPolskiiinnychkrajówUE

– formułuje zależność poziomu zatrud-nieniawusługachodstopniarozwojugospodarczego

–porównujecechyusługwkrajuprzed1990r.iwczasachwspółczesnych

–wyjaśniaprzyczynywzrostuznaczeniausługwPolsce

–na podstawie map i danych staty-stycznychopisuje zróżnicowanie sek-torausługwPolscenatlepaństwUniiEuropejskiej

–na podstawie własnych obserwacjicharakteryzujerodzajeusługrozwija-jącychsięwmiejscujegozamieszka-nia

–wyjaśnia i ocenia poziom zróżnico-waniausługwmiejscuzamieszkania(prowadzibadaniaterenowe)

–uzasadnia stwierdzenie, że wzrostznaczenia usług zaspokajających po-trzeby wyższego rzędu uzależnionyjestodtemparozwojuspołeczno-go-spodarczegopaństwa

–proponujerodzajeusług,któremożnawprowadzić na obszarze zamieszka-niaiuzasadniaswójwybór

38. Zaspokojenie potrzeb ludności w zakresie usług

–wskazujenamapieregionyoróżnympoziomiezaspokojeniapotrzebludno-ści w zakresie podstawowych usługwPolsce

–opisujestopieńzaspokojeniapotrzebludności w zakresie podstawowychusługnaróżnychobszarachPolski

–wyjaśnia zróżnicowanie stopnia za-spokojeniapotrzebludnościnaróżno-rodneusługiwposzczególnychregio-nachkraju

–ocenia stopień rozwoju podstawo-wych usług w różnych regionachkraju,wyjaśnia szybszy rozwójusługwPolsceZachodniej iwojewództwiemazowieckim

9


Temat



Uczeń:39., 40. Komunikacja

w Polsce–wymienia podstawowe rodzaje ko-munikacji

–wyjaśnia pojęcia: sieć transportowa,węzełtransportowy

–podaje czynniki wpływające na roz-wójśrodkówtransportuwPolsce

–opisujerodzajełączności–wymieniaiwskazujenamapiegłów-neszlakiiwęzłytransportowe

–wyjaśnia różnice w przestrzennymzagospodarowaniu transportowymPolski

– charakteryzuje czynniki wpływającenawspółczesne zróżnicowanie infra-strukturytransportowej

–analizujeprzyczynywzrostuznaczeniatransportulotniczego

–wyjaśniaprzyczynywzrostuznaczeniadrógkołowychwsieci transportowejkraju i spadku długości linii kolejo-wych

– charakteryzuje zmianę gęstości siecitransportukolejowegowPolsce

–analizuje wzrost znaczenia łącznościwewspółczesnychpowiązaniach ko-munikacyjnych

–porównuje dostępność sieci interne-towejw Polsce i innych krajachUniiEuropejskiej

–porównuje gęstość sieci transporto-wej Polski z innymi krajami Unii Eu-ropejskiej (korzysta z map, danychstatystycznych,internetu)

–oceniastansiecitransportowejPolski–oceniawpływśrodkówtransportunaśrodowiskoPolski

–ocenia wpływ zmian społeczno-go-spodarczych na tempo rozwoju no-woczesnychśrodkówłączności

41. Zagospodarowanie turystyczne Polski

–podaje przykładywalorów turystycz-nych

– charakteryzuje infrastrukturę tury-stycznąróżnychregionówPolski

–przedstawia wpływ turystyki na roz-wójgospodarczyregionuikraju

–proponuje przykłady regionów dorozwoju różnych rodzajów turystyki,uzasadniaswójwybór

–oceniawaloryPolskizpunktuwidze-niarozwojuróżnychrodzajówturysty-ki

–oceniazagospodarowanieturystyczneróżnychobszarówkraju(wtymregio-nu,wktórymmieszka)

42. Inwestycje zagraniczne w polskiej gospodarce

–wymieniagałęzieprzemysłu,wktóreinwestujekapitałzagraniczny

– charakteryzuje wpływ inwestycji za-granicznychnarozwójspołeczno-go-spodarczyPolski

– charakteryzuje wpływ bezpośrednichi portfelowych (kapitałowych) inwe-stycji zagranicznychnazrównoważo-ny rozwój (m.in. transfer innowacjii poprawa konkurencyjności gospo-darczej)

– korzystając z informacji zaczerpnię-tychzinternetuiinnychźródeł,wska-zujenamapie regionyatrakcyjnedlainwestorówzagranicznych

–korzystajączinternetowychźródełin-formacji,oceniaszanserozwojuregio-nówPolskiWschodniej

–wymieniaioceniapozytywneinega-tywneskutkizagranicznychinwestycjiwPolsce

10


Temat



Uczeń:43. Struktura handlu

zagranicznego–wyjaśnia pojęcia: bilans handlowy,bilanspłatniczy,saldobilansuhandlo-wegoipłatniczego

–wymieniagłównetowaryimportowa-neieksportowane,wskazujenajważ-niejszych partnerów Polskiw handluzagranicznym

–opisujezmianygeograficznychkierun-kówhandlu zagranicznego Polski odlat90.XXw.

–podaje udział Polski w światowymobrocietowarowym

–analizujezmianęstrukturytowarowejimportu i eksportu od końca lat 90.XXw.

–wyjaśniaprzyczynyujemnegobilansuhandluzagranicznegoPolski

–wyjaśnia przyczyny zróżnicowaniastruktury towarowej handlu z po-szczególnymikrajami

–ocenia pozycję Polski w światowejwymianietowarów

–ocenia znaczenie ujemnego bilansuhandlu zagranicznego dla rozwojugospodarczegokraju

IV. Zróżnicowanie regionalne Polski44. Dominanty

w środowisku przyrodniczym krain geograficznych Polski

–wskazuje na mapie regiony geo-graficzne w poszczególnych pasachukształtowaniapowierzchni

– charakteryzuje elementy środowiskaświadczące o indywidualności po-szczególnychkraingeograficznych

– charakteryzuje elementy środowiskaświadczące o indywidualności po-szczególnychkraingeograficznych

–opisujedominującecechywybranychkraingeograficznych(wpasiepobrze-ży,pojezierzy,nizin,wyżynigór),cha-rakteryzuje czynnikidecydująceo ichpowstaniu

–korzystającz różnychźródeł informa-cji, wyjaśnia związki pomiędzy wa-runkamiprzyrodniczymiagospodarkąposzczególnychregionówPolski

46. Pobrzeże Bałtyku –wskazuje na mapie położenie pasapobrzeży

–wymienia cechy środowiska natural-negodecydująceoodrębnościkrainy

–opisujewaloryturystyczneregionu–podaje przykłady zabytków kulturymaterialnej

–wyjaśniawpływmorzanamodelowa-nietypówwybrzeżyicechklimatu

–wyjaśniazwiązekmiędzygospodarkąobszaru a jego nadmorskim położe-niem

–ocenia walory przyrodnicze i zabytkiz punktu widzenia rozwoju turystykiwypoczynkowejikrajoznawczej

47. Pojezierze Mazurskie –wskazujenamapiepołożeniePojezie-rzaMazurskiego

–opisuje cechy krajobrazu młodogla-cjalnego

–wymieniawaloryturystycznePojezie-rzaMazurskiego

–wyjaśniaproblemyochrony środowi-skanatereniePojezierzaMazurskiego

– analizuje zależność gospodarki odśrodowiska

–oceniaśrodowiskoprzyrodniczePoje-zierzaMazurskiegozpunktuwidzeniarozwojuturystyki

48. Nizina Mazowiecka –wymienia główne cechy środowiska,ze szczególnym uwzględnieniem Ko-tlinyWarszawskiej

–wskazuje namapie położenie NizinyMazowieckiej

–podajeprzykładydominacjigospodar-czejispołecznejWarszawynadpozo-stałączęściąkrainy

– korzystajączmap,charakteryzujeśro-dowiskoprzyrodniczekrainy

–omawia wpływ ukształtowania po-wierzchninasiećrzeczną

–uzasadniadominującąrolęWarszawywgospodarceNizinyMazowieckiej

–wykazuje różnice w poziomie zago-spodarowania aglomeracji warszaw-skiejipozostałychobszarówregionu

49. Wyżyna Lubelska –wskazujenamapiepołożenieWyżynyLubelskiej

–opisuje główne cechy środowiskaprzyrodniczegoWyżynyLubelskiej

–wymienia przyrodnicze i antropoge-nicznewaloryturystyczneregionu

–wyjaśnia wpływ zlodowaceń na po-wstaniepokrywlessowych

–uzasadnia twierdzenie, że WyżynaLubelska jestnajbardziej rozwiniętymrolniczoregionemPolski

–oceniawpływ środowiska przyrodni-czego Wyżyny Lubelskiej na gospo-darkęregionu

–ocenia walory turystyczne i zabytkiregionu pod kątem rozwoju turysty-ki wypoczynkowej, krajoznawczejiuzdrowiskowej

11


Temat



Uczeń:50. Wyżyna Śląska –wymieniagałęzieprzemysłurozwinię-

tenaGórnymŚląsku–podajeprzykładydegradacjiśrodowi-ska

–opisuje przekształcenia środowiskawwynikudziałalnościgospodarczej

– charakteryzuje problemy górnictwai przemysłu ciężkiego wynikające zezmianwgospodarcepo1990r.

– wyjaśniaprzyczynykoncentracjiprze-mysłuidużejgęstościzaludnienia

–omawiawpływbudowygeologicznejnarozwójgospodarki

–oceniastanśrodowiskaprzyrodnicze-go na podstawie danych statystycz-nych

51. Karpaty –wskazujenamapieKarpatyorazkra-iny geograficznewchodzącew składłańcuchakarpackiego:Beskidy,Pieni-ny,PodhaleiTary

–podajegłównecechybudowygeolo-gicznejKarpat

–opisuje cechy rzeźby wysokogórskiejiprzedstawiajejgenezę

–porównuje rzeźbę Tatr ZachodnichiTatrWysokich

–wyjaśnia wpływ wysokości bez-względnej na zróżnicowanie klimatuiroślinności

–omawiawpływbudowygeologicznejna zróżnicowanie rzeźby Tatr, PieniniBeskidów

–oceniawpływturystykinaśrodowiskoprzyrodniczeTatr

wymagania na ocenę. część 3. GeoGrafia Polski geografia dla ...

Documents

Transcript of wymagania na ocenę. część 3. GeoGrafia Polski geografia dla ...