Janusz Gałasiewicz

WYKORZYSTANIE INTERNETU W NAUCZANIU JĘZYKANIEMIECKIEGO OSÓB POCZĄTKUJĄCYCH

Wstęp

Nie sposób dzisiaj wyobrazić sobie kształcenia bez komputera. Wydawnic-twa, przemysł, producenci sprzętu i programów komputerowych oferują różnemożliwości kształcenia z wykorzystaniem Internetu, CD-ROMów, programówi gier komputerowych. Politycy i naukowcy postulują ułatwienie dostępu do siecidla każdego. Również sami uczniowie chcą uczyć się o Internecie i z wykorzysta-niem Internetu.

Technologie informacyjne znalazły swoje zastosowanie praktyczniew każdej dziedzinie, a dostęp do Internetu postrzegany jest jako sposób na wy-równywanie szans w dotarciu do wielu dóbr – także pracy.

Dostęp do Internetu w szkole postrzegany jest jako jeden ze wskaźnikównowoczesności realizowanego w niej procesu dydaktycznego. Waga nauczania in-formatyki i technologii informacyjnych podkreślana jest w podstawieprogramowej kształcenia ogólnego, a dydaktyki przedmiotowe stopniowo w corazwiększym stopniu włączają technologie informacyjne do swoich środków i na-rzędzi.

Internet i usługi z nim związane

INTERNET jest ogólnoświatową siecią komputerową łączącą w jedną całośćniezliczone ilości mniejszych sieci (lokalnych, miejskich, prywatnych, itp.). Pod-stawowym jego przeznaczeniem jest udostępnianie olbrzymich zasobów wiedzyzgromadzonej na całym świecie, jak też umożliwienie ludziom kontaktu ponadgranicami państwowymi.1 Każdy użytkownik Internetu ma możliwość jegowspółtworzenia i wzbogacania, np. tworząc własne strony internetowe.

W sieci Internet dostępne są USŁUGI służące określonym celom. Należą donich między innymi: WWW (World Wide Web), poczta elektroniczna, FTP,Usenet.

Poczta elektroniczna (e-mail) jest usługą umożliwiającą wysyłanie listówdo innych użytkowników Internetu. E-mail można wykorzystać do zaprenume-rowania elektronicznych czasopism internetowych, wpisując się na określoną listęmailingową. Można korzystać również z list dyskusyjnych, dzięki którym wiado-mość e-mail napisana przez jedną osobę zostaje automatycznie rozesłana dowszystkich członków listy.

Grupy dyskusyjne Usenet umożliwiają anonimowe dzielenie się swoimidoświadczeniami dotyczącymi różnych zainteresowań i form działalności, prze-

1 Czajkowski M., ABC... Internet Explorera 5.0, Wydawnictwo Edition 2000, Kraków 2000, str.13

1

kazywanie informacji i opinii, dyskutowanie i polemizowanie. Grupy dyskusyjneto szczególnie ciekawe miejsca dla hobbystów, specjalistów z różnych dziedzinoraz osób pragnących znaleźć rozwiązanie konkretnego problemu. Serwerem pol-skiego Usenetu jest news.tpi.pl. Grupy dyskusyjne można także czytać za pośred-nictwem niektórych stron internetowych.

Protokół FTP umożliwia pobieranie plików (programy, dokumenty), jakiebezpłatnie udostępniają archiwa sieciowe. FTP stosowane jest również do publi-kowania stron WWW w Internecie (przesyłania dokumentów HTML oraz innychplików na serwer internetowy).

IRC jest narzędziem do prowadzenia pisanych rozmów. Wiele osób woliodwiedzać portale internetowe, by rozmawiać w czasie rzeczywistym na tamtej-szych czatach. Poszczególne czaty dotyczą zwykle określonego tematu, co po-zwala lepiej uporządkować rozmowę.

Przekazywaniu informacji w czasie rzeczywistym służą również pagery, tj.programy takie jak Gadu-Gadu czy Yahoo Messanger.

Telefonia internetowa oferuje możliwość taniej rozmowy z innym użytkow-nikiem Internetu, nawet jeśli on znajduje się bardzo daleko.

Najpopularniejszym elementem Internetu jest World Wide Web. StronyWWW dzięki linkom łączą całą Sieć w wielki system dostępu do informacji.

Rozwój kompetencji komunikacyjnej jako główny cel nauczania języka obce-go

Głównym celem nauczania języka obcego jest rozwój zdolnościkomunikowania się. Uczący się ma więc nabyć umiejętność posługiwania sięjęzykiem jako środkiem komunikacji. G. Heyd zauważa, iż kompetencjakomunikacyjna obejmuje kompetencję językową, treściowo-kognitywną, jak teżsocjalno-afektywną.2 Kompetencja treściowo-kognitywna to znajomość elemen-tów i struktur obcej kultury i kraju, podobieństw i różnic pomiędzy kulturą wła-snego kraju, a obcą. Kompetencja socjalno-afektywna jest związana z postawamiwobec danego kraju i jego kultury, z takimi wartościami jak tolerancja i otwar-tość, rozwój własnej osobowości, jak też z socjalną odpowiedzialnością.

Kompetencja językowa odnosi się do środków obcego języka, które sąkonieczne do kontaktu z rodzimymi użytkownikami danego języka. Opanowaniejęzyka składa się z opanowania wielu aspektów częściowych, do których należą:słownictwo, struktury gramatyczne, intencje językowe (środki językowe, za po-mocą których wyrażane są określone zamiary), sytuacje komunikacyjne, po-zajęzykowe (gesty, mimika) i parajęzykowe (wymowa, akcent) środki wyrazu,sprawności językowe, takie jak rozumienie ze słuchu, mówienie, czytanie ze zro-zumieniem, pisanie.3

2 G. Heyd, Deutsch lehren, Diesterweg, Frankfurt am Main 1991, s.413 H. Meyer, UnterrichtsMethoden - I:Theorieband, Cornelsen Verlag Scriptor, Frankfurt am Main 1994, s.105

2

Specyfika nauczania języka niemieckiego osób początkujących

Ponieważ proces uczenia się przebiega poprzez określone stopnie umiejęt-ności, należy uwzględniać RÓŻNICE MIĘDZY POCZĄTKUJĄCYMI, A ZAAWANSOWANYMI .W nauczaniu języka osób niezaawansowanych należy stosować daleko idącesterowanie przebiegiem nauki poprzez stawianie zadań. Często zdarza się, iżuczący się nie mają doświadczenia w nauce języka obcego, muszą więc opanowaćrównież określone techniki uczenia się.

Istotne różnice w sposobie uczenia się języka obcego determinowane sąrównież przez wiek. Ćwiczenia mające (do pewnego stopnia) charakter zabawylub konkursu są szczególnie efektywne u dzieci. Młodzież, a przede wszystkimdorośli oczekują świadomego uczenia się, u małych dzieci dominuje natomiastnauka pamięciowa.

Dla podniesienia efektywności nauczania należy również uwzględnić po-trzeby i zainteresowania uczących się, ich doświadczenie i umiejętności, jak teżwarunki techniczne miejsca pracy. Efektem musi być dalece posunięta indywi-dualizacja nauczania. Wymagania te bardzo dobrze spełniają metody aktywne,takie jak na przykład metoda projektu. W tym zakresie komputer i Internetotwierają nowe, dużo szersze możliwości.

Nauczanie osób początkujących wymaga przygotowania odpowiednio do-pasowanych materiałów. Wymaga ono nie tyle wielu wyjaśnień, ile zastosowaniaprostych ćwiczeń, dających uczącym się satysfakcję.

Walory Internetu jako narzędzia edukacyjnego i zagrożenia z nim związane

Komputer z dostępem do Internetu jest postrzegany przez jednych jakonowa, doskonalsza pomoc dydaktyczna, przez innych natomiast jako zupełnienowa jakość – stojąca niejako obok ucznia i nauczyciela, ich możliwości i potrzebedukacyjnych.

Do WALORÓW komputera z dostępem do Internetu jako narzędziaedukacyjnego zaliczyć można:

- umożliwia dostęp do bogatych zasobów sieci – w tym do autentycznychmateriałów obcojęzycznych, daje możliwość wykonywania różnych ope-racji wyszukiwania informacji,

- przybliża rzeczywistość krajów nauczanego języka poprzez dostęp dobieżących informacji,

- umożliwia większe otwarcie się na kulturę krajów niemieckojęzycznych(i innych),

- oferuje uczącym się nowe możliwości kontaktu językowego i wykorzy-stania języka obcego w rzeczywistej (nie symulowanej) komunikacji,

- umożliwia wymianę poglądów z różnymi ludźmi,

3

- umożliwia ćwiczenie poprzez rozwiązywanie konkretnych problemów,a nie tylko ich symulacji,

- jest narzędziem współpracy oddalonych od siebie ludzi zajmujących sięróżnymi projektami,

- odpowiednio wykorzystany wspiera kreatywność i kształci umiejętnośćwspółpracy uczniów,

- wspiera samodzielne działanie i autonomię uczącego się,- przyczynia się do urozmaicenia zajęć i zwiększenia ich atrakcyjności,- umożliwia wykorzystanie przekazu multimedialnego, (tj. połączenia

różnych form przekazu, takich jak tekst, dźwięk, film, obraz, ruchomagrafika), który aktywuje wszystkie kanały percepcyjne ułatwiając przy-swajanie języka,

- daje możliwość publikowania własnych materiałów, zaprezentowaniaosiągnięć uczniów,

- przyczynia się do zredukowania zahamowań i stresu uczniów,- umożliwia zarówno uczenie się rozumiane jako trening – ćwiczenia

(behavioryzm), jak też uczenie się jako odkrywanie (kognitywizm),- umożliwia kształcenie i pogłębianie kompetencji medialnej.

Niewłaściwe użycie środków informatycznych w procesie kształcenia możenieść ze sobą również ZJAWISKA NEGATYWNE, takie jak:

- nadmiar źródeł informacji oraz związane z nim trudności w selekcji in-formacji i ich krytycznej ocenie (uczeń nie zawsze jest w stanie ocenić,czy to co znalazł w Internecie, jest poprawne),

- dostęp do niekontrolowanych, często wątpliwej wartości lub wręcznieetycznych treści,

- brak kontaktu z książką,- uzależnienie od techniki,- negatywne skutki zdrowotne,- zerwanie więzi międzyludzkich – bezpośredni kontakt twarzą w twarz

zajmuje wirtualna rzeczywistość.Problemem mogą być również częste zmiany adresów stron WWW, coutrudnia dotarcie do określonych informacji (przebudowa strony, zmianadomeny, problemy z serwerem, usunięcie strony).

Wprowadzenie w szkole nauczania wspomaganego komputerowo wymaganiejednokrotnie pokonania wielu TRUDNOŚCI , takich jak:

- brak odpowiedniej liczby komputerów,- brak adekwatnych, tj. powiązanych z materiałem nauczania programów

komputerowych,- trudności z dostępem do pracowni komputerowych,- trudności z uzyskaniem stałego dostępu do Internetu,- przywiązywanie zbyt dużej wagi do wiedzy faktograficznej,- przeładowane programy nauczania i związany z tym brak czasu na do-

datkowe lekcje w pracowni w ramach danego przedmiotu.

4

Internet ma niewątpliwe wady, lecz nie oznacza to, że należy z tego powo-du zrezygnować z jego używania.

Nie sposób dzisiaj nie kształcić kompetencji medialnej u dzieci i młodzieży.Niewątpliwie wyjaśnianie jest skuteczniejsze niż zakazy. Korzystanie z sieci kom-puterowej Internet musi więc łączyć się z nauką:

- umiejętności korzystania ze środków informatycznych,- kształtowania krytycyzmu wobec dostępnych informacji,- przygotowania do poszukiwania wiedzy.

Możliwości wykorzystania usług internetowych w rozwijaniu kompetencjikomunikacyjnej

Połączenie komputera poprzez sieć Internet z dodatkowymi źródłamidanych umożliwia znaczne poszerzenie możliwości jego zastosowań. Dzięki kom-puterowi uczący się ma do dyspozycji różnorodne środki wspierające uczenie się.

Internet może służyć wspieraniu rozwoju kompetencji komunikacyjnej,ponieważ oferuje wiele usług do wykorzystania zarówno podczas lekcji, jaki w ramach zadań domowych oraz samokształcenia.

ASPEKT JĘZYKAPRZYKŁADY USŁUG INTERNETOWYCH

POMOCNYCH W NAUCE UWAGI

słownictwo WWW: - słowniki tematyczne online,- ćwiczenia leksykalne online

(krzyżówki, puzzle, testy zlukami, ćwiczenia wielokrot-nego wyboru, itp.),

- inne materiały (np. fotografie,zabawy i gry językowe onli-ne, materiały w formie pli-ków *.doc, *.pdf, itp.),

FTP:- programy do nauki języków

obcych, np. program „Clic3.0” do samodzielnego ukła-dania ćwiczeń i testów.

parajęzykoweśrodki wyrazu

- wskazówki dotyczące wy-mowy,

- ćwiczenia fonetyczne,

5

czytanie zezrozumieniem

- sieć WWW zawierająca tek-sty autentyczne, informacjekulturoznawcze, czasopisma,teksty piosenek, itp.,

- listy elektroniczne e-mail,- grupy dyskusyjne,- słowniki online i tłumacze,

Internet umożliwia dodat-kowo (i wymaga!) kszta-łtowanie umiejętności ocenywiarygodności oraz ocenymerytorycznej różnychźródeł informacji w celu wy-ciągania wniosków.

strukturygramatyczne

WWW: - gramatyki online,- ćwiczenia gramatyczne onli-

ne,ftp:- darmowe programy kompute-

rowe do ściągnięcia, np. „HotPotatoes”

Komputer umożliwia do-stosowanie tempa pracy doindywidualnych potrzebucznia.

pisanie - opracowanie strony WWW wjęzyku obcym, np. „MeineSeite” – przedstawieniesiebie, swojej rodziny, zainte-resowań, itp.

- strony oferujące wysyłaniekartek z pozdrowieniami zapomocą poczty elektronicz-nej,

- projekty internetowe, np.„Dafnord E-Journal” (artykuł,list prywatny, list czytelnika,pamiętnik, opowiadanie)

- korespondencja za pomocąpoczty e-mail (list prywatny,list czytelnika),

- międzynarodowe „chat-rooms”,

- uczestniczenie w obcojęzycz-nych listach i grupach dysku-syjnych,

Ma miejsce autentycznakomunikacja, jak też kszta-łtowanie umiejętności: - wyboru i wykorzystania

narzędzi elektronicznychw celu komunikowaniasię,

- analizowania różnychźródeł informacji i od-powiadania na nie w od-powiedniej konwencji,

- tworzenia materiałów(zbierania i opracowywa-nia danych),

- samodzielnego uczeniasię.

intencje języ-kowe

- ćwiczenia dialogowe,

6

sytuacjekomunikacyjne

- międzynarodowe „chat-rooms”,

- wymiana elektronicznej kore-spondencji z uczącymi sięjęzyka niemieckiego w in-nych państwach,

Internet oferuje możliwośćwykorzystania umiejętnościjęzykowych w realnychsytuacjach komunikacyj-nych. Uczący się mogą bez-pośrednio komunikować sięz innymi osobami uczącymisię tego samego języka nacałym świecie 24 godziny nadobę, zarówno w szkole,pracy czy w domu.

mówienie - realizacja projektów e-mailo-wych w grupach stwarza po-trzebę koordynacji, wymianyinformacji wewnątrz grupy ipomiędzy grupami,

- bodźcem do rozmowy mogąbyć: fotografie, mapy, planymiast, rozkłady komunikacjimiejskiej, oferty sklepów on-line,

- przeprowadzanie rozmówgłosowych wieloosobowych,

Projekty internetowe i pracaw grupach dają możliwośćindywidualizacji zadań,kształcenia umiejętnościpracy w grupie i budowaniapartnerstwa.

rozumienieze słuchu

- audiowizualne ćwiczenia on-line,

- audycje radiowe i telewizyj-ne,

- nagrania dźwiękowe, np.piosenki, sekwencje wideo,

Internet jest również bogatym źródłem informacji z zakresu kulturoznaw-stwa. Oferuje możliwość znalezienia w ciągu kilku minut dużej ilości informacjina temat kultury, zwyczajów, geografii, historii, życia codziennego, sztuki krajunauczanego języka, na dotarcie do których dawniej trzeba było poświęcić wieledni. Informacje te są zawsze aktualne, a przeważnie również przedstawionew atrakcyjnej formie.

W sieci są dostępne również kursy językowe online stanowiące całościoweoferty.

Korzystanie z usług internetowych jako element scenariusza lekcji językaniemieckiego

Korzystanie z usług internetowych podczas lekcji nie powinno mieć cha-rakteru ciekawostki informatycznej, lecz potrzebne jest takie zorganizowanie

7

zajęć z wykorzystaniem sieci, by stanowiły one naturalne i logiczne uzupełnienietradycyjnych ćwiczeń językowych.

Tak jak w przypadku wszystkich innych mediów decydujące dla efektyw-ności nauczania nie jest samo ich wykorzystanie, lecz to kiedy, gdzie, jak i ile siędane medium stosuje. Środki nie mogą bowiem determinować celu, a fascynacjatechniką nie może zdominować celów nauczania.

Zakładając więc wprowadzenie określonych elementów (cyklu lekcji,projektu) z wykorzystaniem technologii informacyjnych nauczyciel musi zadbaćo spójność przeprowadzanych działań z programem nauczania. Powinien równieżupewnić się, czy uczniowie posiadają umiejętności techniczne niezbędne do prze-prowadzenia zamierzonych działań.

Należy zaznaczyć, że w nauczaniu języka niemieckiego osób niezaawan-sowanych, które uczą się tego języka poza krajami niemieckojęzycznymi, możebyć mowa jedynie o bardzo ograniczonej samodzielności.

W nauczaniu języka niemieckiego (jak też i innych języków obcych) nie-zbędne jest dalekoidące ukierunkowanie i pomoc ze strony nauczyciela. Dotyczyto między innymi doboru tekstów do czytania, odpowiedniego ich zdydaktyzowa-nia, pisania tj. formułowania zdań, krótkich notatek, wypunktowywania najwa-żniejszych informacji, pisania prostych listów, itp.

W nauczaniu języka obcego osób początkujących szczególne znaczenie

mają ćwiczenia utrwalające. W sieci znajdują się specjalne strony służące naucei nauczaniu zawierające tego typu ćwiczenia. Przybierają one różne formy, np.:krzyżówki, gry językowe, testy wyboru.

Andreas Westhofen proponuje następujący PODZIAŁ MATERIAŁÓW ĆWICZENIOWYCH 4:

1. Interaktywne ćwiczenia online , których wyróżnikiem jest ogólno-światowa dostępność. Tego typu ćwiczenia mogą być równieżsamodzielnie tworzone przez uczniów z wykorzystaniem np. językaJavaScript. Łatwo można stworzyć je korzystając z popularnegoprogramu Hot Potatoes, którego w nie komercyjnych celach można uży-wać bezpłatnie.

2. Audio-wizualne ćwiczenia online służące kształceniu rozumienia ze słu-chu i ćwiczeniu spostrzegawczości. Stanowią połączenie ćwiczeń onlinez nagraniami audio lub wideo.

3. Odnośniki zdydaktyzowane . Punkt wyjścia stanowi strona WWW bądźmateriały do wydrukowania (np. pliki .pdf, .doc) zawierające adresyURL (odnośniki, linki) do materiałów autentycznych, jak też wskazówkii ćwiczenia do wykonania w oparciu o te materiały. Materiały autentycz-ne jakie można wykorzystać, to między innymi: grafika, zdjęcia, rysun-ki, pliki audio i wideo, komiksy, plany miast, plany komunikacji miej-skiej, statystyki, teksty piosenek, teksty literackie, teksty fachowe ar-tykuły prasowe, księgi gości, czaty, strony oferujące wysyłanie kartek zpozdrowieniami za pomocą poczty e-mail, wysyłanie zapytań za pomocą

4 Westhofen A., Typologie von WWW-Übungsmaterialien im Bereich Deutsch als Fremdsprache, FachtagungInternet im Unterricht Deutsch als Fremdsprache 2001.

8

poczty e-mail bądź formularzy online do instytucji, grup muzycznych,itp.

4. Zintegrowane ćwiczenia online stanowią połączenie określonego zada-nia z komponentem online (np.: formularz kontaktowy, ankieta online,autoresponder) lub usługą sieciową (np. adres e-mail).

5. Poszukiwania w sieci Web stanowią najczęściej wykorzystywaną formęćwiczeń online5. Niestety możliwość zastosowania tego typu ćwiczeńw nauczaniu osób początkujących jest znacznie ograniczona. Możnawyróżnić nakierowane i dowolne sposoby poszukiwania informacji.Przeszukiwanie nakierowane zachodzi, gdy uczący się ma do dyspozycjiadresy stron WWW, listy odnośników z katalogów lub innych źródeł.Dowolne przeszukiwanie sieci wymaga od uczącego się większej kom-petencji medialnej, bowiem uczący się musi korzystać jedynie z wyszu-kiwarek, ewentualnie samodzielnie szukać określonych kwestii w kata-logach. Stopień trudności przeprowadzanego wyszukiwania zależy rów-nież od rodzaju problemu. Dużo trudniej szukać materiałów związanychz problemami (pytaniami) otwartymi (tzn. gdy możliwe są różne od-powiedzi), niż w przypadku pytań (kwestii) zamkniętych, gdzie na danepytanie istnieje tylko jedna odpowiedź. Przy przeszukiwaniu niemiec-kojęzycznej części Internetu przydatna jest wiedza o możliwości za-miany liter, które występują tylko w języku niemieckim: ü→ue, ö→oe,ä→ae, ß→ss.

6. Bazujące na sieci Web ćwiczenia symulacyjne mogą dotyczyć np. zaku-pów, rezerwacji biletów, planowania podróży, poszukiwania mieszkaniaitp.

Pomimo, iż Internet oferuje całe mnóstwo różnych materiałów, problememjest znalezienie materiałów odpowiednio dopasowanych dla osób początkujących.

Pomocą służyć mogą dostępne w sieci materiały stanowiące oferty uzupe-łniające związane z określonymi podręcznikami. Dla osób początkujących naj-ciekawsze są oczywiście te związane z podręcznikami dla osób niezaawansowa-nych. Bardzo ciekawą propozycją w tym zakresie jest uzupełniająca oferta inter-netowa na stronie WSZ PWN do podręcznika „Netz”.

Nauczyciel może też samodzielnie tworzyć adekwatne do potrzeb swoichuczniów ćwiczenia w formie stron WWW. Również sami uczniowie mogąspróbować swoich sił, wykorzystując chociażby program „Hot Potatoes” uła-twiający układanie ćwiczeń i testów. Zagadki i puzzle można tworzyć online wy-korzystując stronę www.puzzlemaker.com. Atrakcyjny wygląd ćwiczeń uzyskasię przez dodanie małych obrazków (clipartów), do których łatwo dotrzeć za po-mocą wyszukiwarek.

Istnieje też oczywiście możliwość wykorzystania materiałów autentycz-nych, lecz trzeba pamiętać o tym, iż większość materiałów dostępnych w Interne-cie przed użyciem podczas lekcji musi zostać zdydaktyzowana. Nauczyciel musi

5 Tamże.9

wiedzieć, co chce osiągnąć za pomocą określonego materiału i przygotować ćwi-czenia z nim związane.

Można zaryzykować stwierdzenie, iż strony WWW tworzą największą mul-timedialną „bibliotekę” świata. Problemem jest jedynie dyskusyjna wartość nie-których stron i serwisów. Przy wyszukiwaniu informacji najbezpieczniej jestkorzystać z materiałów, które wytworzone zostały przez instytucje państwowe,samorządowe i społeczne, uczelnie i szkoły, wydawnictwa, firmy edukacyjne orazredakcje gazet i czasopism.

Zagrożenia związane z wolnością słowa i anonimowością w Internecie,w tym w szczególności umieszczaniu w nim treści o problematycznej wartości,a nawet wręcz zagrażających prawidłowemu rozwojowi osobowemu uczniów,wymuszają tworzenie w sieci odpowiedniego systemu dydaktycznej nawigacji.Pomocą może służyć szkolna strona WWW z materiałami wspomagającymi na-uczanie opracowywanymi przez nauczycieli. Tego typu materiały dotyczące języ-ka niemieckiego opracowane przez autora artykułu można znaleźć na stroniewww.sp7jaroslaw.republika.pl w dziale „język niemiecki”. Takie podejścieumożliwia nauczycielowi również adekwatny dobór i porządkowanie treścidydaktycznych w celu ułatwienia przyswajania danych treści przez uczniów i ła-twiejszego ich zapamiętywania. Dobre przygotowanie zajęć przy wykorzystaniuInternetu jest więc dość pracochłonne.

Nie zawsze istnieje możliwość korzystania na lekcji z Internetu. W takimprzypadku można zadać dla chętnych zadanie domowe stanowiące uzupełnieniei rozszerzenie tematu omawianego podczas lekcji, a jednocześnie dające możliwo-ść pożytecznego spędzenia wolnego czasu. Zadanie to uczący się mogą wykonaćwedług sprecyzowanego schematu narzucającego konieczność posługiwania siętechnologiami informacyjnymi, np.: 1. Korzystając z wybranych wyszukiwarek internetowych znaleźć określone in-

formacje potrzebne do wykonania zadania.2. Korzystając z wybranego przez siebie programu (lub programów) uporząd-

kować znalezione informacje i przedstawić je w sposób przejrzysty dla innychosób uczących się języka (np. dla danej grupy, klasy). Można oczywiście teżsprecyzować formę uporządkowania informacji, np. tabela, zdjęcia z komenta-rzem, notatka.

3. Przesłać opracowany materiał pocztą elektroniczną swojemu nauczycielowi.

Internet jako narzędzie pracy nauczyciela języka niemieckiego

Internet stanowi narzędzie przydatne nauczycielowi w jego rozwoju zawo-dowym.

Nauczyciele przygotowując lekcje mogą wykorzystać strony WWW,a w szczególności elektroniczne poradniki wraz z gotowymi testami i wzoramilekcji stanowiące często integralną cześć portali językowych i edukacyjnych,takich jak:

www.goethe.de - Instytut Goethego

10

www.lehrer-online.de – Portal „Lehrer online”www.deutsch-als-fremdsprache.de - Portal „Deutsch als Fremdsprache“http://dafnord.eduprojects.net/ - Projekt Dafnordwww.daf-portal.de – Portal DaF – forum pomysłów związanych z naucza-

niem.www.deutschlern.net, www.leanet.de, www.eduseek.pl.Można skorzystać z abonamentu elektronicznych czasopism zajmujących

się problemami nauczania z wykorzystaniem Internetu, np.: „der die DaF – onli-ne”, Online-Zeitschrift "MedienPädagogik", "Zeitschrift für InterkulturellenFremdsprachenunterricht".

Pomocą w wyszukiwaniu informacji służyć mogą niemieckojęzyczne wy-szukiwarki, np.: www.google.de, www.lycos.de, www.altavista.de i katalogistron, np.: www.dino-online.de, www.yahoo.de, www.allesklar.de.

Ciekawą wyszukiwarką ułatwiającą poszukiwania fachowych artykułówjest http://scholar.google.com/. Ułatwia ona znajdowanie książek, artykułów na-ukowych, dokumentów technicznych, czasopism fachowych i literatury związanejz badaniami i nauką.

Wyszukiwarka www.paperball.de umożliwia przeszukiwanie ok. 40 nie-mieckich dzienników z bieżącego dnia (brak wglądu w numery archiwalne).Dzięki temu można np. porównywać artykuły na ten sam temat z różnych gazeti uzyskać bardzo ciekawy i aktualny materiał do ćwiczeń leksykalnych.

Nie zawsze też istnieje techniczna możliwość korzystania z Internetu nalekcji. Wielu nauczycieli zdanych jest na wyszukiwanie odpowiednich materiałówprzed lekcją (samodzielnie lub przy pomocy uczniów), a następnie drukowanieich lub nagrywanie celem wykorzystania w trakcie zajęć.

Wykorzystanie komputera i Internetu sprawia, że zmienia się rola nauczy-ciela, który nie jest już przede wszystkim osobą przekazującą wiedzę, ale staje siębardziej doradcą w nauce. Tym niemniej nie samo zastosowanie komputera leczwłaśnie praca dydaktyczna nauczyciela stanowi jeden z najistotniejszych czyn-ników warunkujących efektywność procesu nauczania. Internet więc nie zastąpinauczyciela, ale właściwie przez niego wykorzystany może stanowić cenną po-moc w nauczaniu.

Zakończenie

Podsumowując należy stwierdzić, iż Internet stosowany w nauczaniu językaniemieckiego osób początkujących może stanowić istotne wsparcie procesu na-uczania i uczenia się. Odpowiednie wykorzystanie usług internetowych na lekcjijęzyka niemieckiego daje szansę jej uzupełnienia i wzbogacenia. Komputer musibyć jednak racjonalnie wykorzystywany i postrzegany nie jako ciekawostka tech-niczna lecz jako pomoc w kształceniu umiejętności posługiwania się językiem ob-cym jako środkiem komunikacji.

11

LITERATURA:

1. Bryła R., Wybrane metody aktywizujące i ich zastosowanie w praktyce szkol-nej, [w:] Edukacja Nr 3 (71) 2000, s.103-110.

2. Czajkowski M., ABC... Internet Explorera 5.0, Wydawnictwo Edition 2000,Kraków 2000,

3. Endt E., Wie man Puzzles und Rätsel für den frühen Fremdsprachenunterrichtherstellt, [in:] „Hallo Deutschlehrer“ 2003 (17), s.4-6.

4. Gajek E., Komputery w nauczaniu języków obcych, Wydawnictwo NaukowePWN, Warszawa 2002

5. Heyd G., Deutsch lehren, Diesterweg, Frankfurt am Main 19916. Meyer H., UnterrichtsMethoden - I:Theorieband, Cornelsen Verlag Scriptor,

Frankfurt am Main 19947. Westhofen A., Typologie von WWW-Übungsmaterialien im Bereich Deutsch

als Fremdsprache, Fachtagung Internet im Unterricht Deutsch als Fremdspra-che 2001.

12