Wykonywanie okładzin z drewna i materiałów ... · Barwa drewna ulega zmianie pod wpływem...

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego’’

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ

Beata Figarska - Wysocka Wykonywanie okładzin z drewna i materiałów drewnopochodnych 713[05].Z2.05 Poradnik dla ucznia

Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2006

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego’’ 1

Recenzenci: mgr inż. Witold Kapusta mgr inż. Bartłomiej Marcinkiewicz Opracowanie redakcyjne: mgr inż. Beata Figarska – Wysocka Konsultacja: dr inż. Jacek Przepiórka

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[05].Z2.05 Wykonywanie okładzin z drewna i materiałów drewnopochodnych, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu posadzkarz. Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006


SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 4 2. Wymagania wstępne 6 3. Cele kształcenia 7 4. Materiał nauczania 8

4.1. Właściwości okładzin z drewna i materiałów drewnopochodnych 8 4.1.1. Materiał nauczania 8 4.1.2. Pytania sprawdzające 9 4.1.3. Ćwiczenia 9 4.1.4. Sprawdzian postępów 10

4.2. Okładzinowe materiały z drewna 11 4.2.1. Materiał nauczania 11 4.2.2. Pytania sprawdzające 13 4.2.3. Ćwiczenia 13 4.2.4. Sprawdzian postępów 14

4.3. Okładzinowe materiały drewnopochodne 15 4.3.1. Materiał nauczania 15 4.3.2. Pytania sprawdzające 15 4.3.3. Ćwiczenia 16 4.3.4. Sprawdzian postępów 17

4.4. Płyty gipsowo – kartonowe 18 4.4.1. Materiał nauczania 18 4.4.2. Pytania sprawdzające 18 4.4.3. Ćwiczenia 18 4.4.4. Sprawdzian postępów 19

4.5. Wykonywanie okładzin drewnianych 20 4.5.1. Materiał nauczania 20 4.5.2. Pytania sprawdzające 22 4.5.3. Ćwiczenia 22 4.5.4. Sprawdzian postępów 23

4.6. Wykonywanie okładzin z materiałów drewnopochodnych 24 4.6.1. Materiał nauczania 24 4.6.2. Pytania sprawdzające 25 4.6.3. Ćwiczenia 25 4.6.4. Sprawdzian postępów 26

4.7. Wykonywanie okładzin z płyt gipsowo – kartonowych 27 4.7.1. Materiał nauczania 27 4.7.2. Pytania sprawdzające 27 4.7.3. Ćwiczenia 27 4.7.4. Sprawdzian postępów 28

4.8. Sufity podwieszane 29 4.8.1. Materiał nauczania 29 4.8.2. Pytania sprawdzające 29 4.8.3. Ćwiczenia 29 4.8.4. Sprawdzian postępów 30


4.9. Wykańczanie i konserwacja okładzin 31 4.9.1. Materiał nauczania 31 4.9.2. Pytania sprawdzające 31 4.9.3. Ćwiczenia 31 4.9.4. Sprawdzian postępów 32

4.10. Materiały mocujące elementy okładzinowe 33 4.10.1. Materiał nauczania 33 4.10.2. Pytania sprawdzające 33 4.10.3. Ćwiczenia 34 4.10.4. Sprawdzian postępów 34

4.11. Naprawa, remont i renowacja 35 4.11.1. Materiał nauczania 35 4.11.2. Pytania sprawdzające 35 4.11.3. Ćwiczenia 35 4.11.4. Sprawdzian postępów 36

4.12. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót 37 4.12.1. Materiał nauczania 37 4.12.2. Pytania sprawdzające 37 4.12.3. Ćwiczenia 38 4.12.4. Sprawdzian postępów 38

4.13. Zasady przedmiaru i obmiaru robót 39 4.13.1. Materiał nauczania 39 4.13.2. Pytania sprawdzające 39 4.13.3. Ćwiczenia 39 4.13.4. Sprawdzian postępów 40

4.14. Przepisy bhp i ochrony ppoż 41 4.14.1. Materiał nauczania 42 4.14.2. Pytania sprawdzające 42 4.14.3. Ćwiczenia 43 4.14.4. Sprawdzian postępów 44

5. Sprawdzian osiągnięć 45 6. Literatura 51


1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o okładzinach z drewna i materiałów drewnopochodnych, a także ułatwi Ci wykonanie okładzin oraz ich odbiór.

W poradniku zamieszczono: 1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś

mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej. 2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej. 3. Materiał nauczania (rozdział 4), który umożliwia samodzielne przygotowanie się do

wykonania ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Obejmuje on również ćwiczenia, które zawierają wykaz materiałów, narzędzi i sprzętu potrzebnych do realizacji ćwiczeń. Przed ćwiczeniami zamieszczono pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do ich wykonania. Po ćwiczeniach zamieszczony został sprawdzian postępów. Wykonując sprawdzian postępów powinieneś odpowiadać na pytania tak lub nie, co oznacza, że opanowałeś materiał albo nie.

4. Sprawdzian osiągnięć, w którym zamieszczono instrukcję dla ucznia oraz zestaw zadań testowych sprawdzających opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu całej jednostki. Zamieszczona została także karta odpowiedzi.

5. Wykaz literatury obejmujący zakres wiadomości, dotyczącej tej jednostki modułowej, która umożliwi Ci pogłębienie nabytych umiejętności. Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela

lub instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.

Jednostka modułowa: Wykonywanie okładzin z drewna i materiałów drewnopochodnych, której treści teraz poznasz, stanowi jeden z elementów modułu 713[05].Z2 ,,Technologie wykonywania okładzin’’ i jest oznaczona na zamieszczonym schemacie na stronie 5. Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych prac. Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.


Schemat układu jednostek modułowych

713[05].Z2 Technologie

wykonywania okładzin

713[05].Z2.01 Dobieranie

materiałów i sprzętu

713[05].Z2.02 Przygotowywanie zapraw, klejów

i zaczynów gipsowych

713[05].Z2.03 Wykonywanie okładzin

z materiałów mineralnych

713[05].Z2.05 Wykonywanie okładzin z drewna i materiałów drewnopochodnych

713[05].Z2.04 Wykonywanie okładzin z tworzyw sztucznych


2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: − rozpoznawać podstawowe materiały budowlane, − posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa, − wykonywać szkice podstawowymi technikami rysunkowymi, − dobierać materiały i sprzęt do pracy, − przygotowywać kleje, zaprawy i mieszanki betonowe, − dobierać i wykonywać podkłady pod okładziny, − stosować podstawowe przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, − korzystać z różnych źródeł informacji.


3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: − określić przydatność drewna i materiałów drewnopochodnych na okładziny, − rozpoznać warunki techniczne przystąpienia do robót, − określić odporność materiałów na wpływy mechaniczne i termiczne, − rozróżnić materiały okładzinowe, − rozpoznać rodzaje płyt kartonowo – gipsowych, − dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania okładzin, − przygotować podłoża pod okładziny, − sklasyfikować okładziny z drewna i materiałów drewnopochodnych pod względem

konstrukcyjnym, − mocować okładziny za pomocą wkrętów i kołków, − mocować okładziny metodą wstrzeliwania, − wykonać okładziny z desek i listew, − wykonać okładziny z okładzin ramowo – płycinowych, − wykonać okładziny z płyt stolarskich, wiórowych i pilśniowych, − wykonać okładziny z płyt gipsowo – kartonowych – mocowanych na ruszcie drewnianym

i metalowym, − podwiesić sufit z płyt kartonowo – gipsowych, − określić przyczyny paczenia się okładzin drewnianych, − sporządzić listę elementów mocujących okładziny, − wykończyć i konserwować okładziny, − usunąć usterki powstałe w czasie eksploatacji, − dokonać remontu i wymiany elementów okładzinowych, − zmontować, ustawić i zdemontować rusztowanie, − oszacować ilość materiałów podstawowych i pomocniczych, − wykonać obmiar robót, − zorganizować stanowisko pracy, − przestrzegać przepisów bhp, ochrony ppoż., oraz zasady ochrony środowiska.


4. MATERIAŁ NAUCZANIA 4.1. Właściwości okładzin z drewna i materiałów

drewnopochodnych 4.1.1. Materiał nauczania

Drewno i tworzywa drzewne stanowią bardzo cenne materiały w technice okładzinowej i dają możliwość uzyskania niemal nieograniczonej liczby rozwiązań technicznych i dekoracyjnych. Sprzyja temu duża różnorodność gatunków drewna i związane z tym bogactwo barwy oraz rysunku usłojenia. Drewno pochodzące z drzew klimatu umiarkowanego może mieć następujące zabarwienie: − zbliżone do białego: jodła, świerk, grab, buk, klon, jawor, olcha, topola, − żółte: brzoza, limba, − brunatne: dąb, jesion, wiąz, − różne odcienie czerwonego: cis, modrzew, sosna, wiśnia, śliwa, − żółtozielone: akacja, − szare, zbliżone do czarnego: orzech.

Barwa drewna zależy w głównej mierze od warunków klimatycznych, w których wzrastało drzewo. W ramach tego samego gatunku może występować duże zróżnicowanie odcieni. Barwa drewna ulega zmianie pod wpływem działania wilgoci, światła i działania grzybów (sinica). Można ją również zmieniać stosując odpowiednie zabiegi technologiczne, np. impregnację, malowanie, lakierowanie, naparzanie itp.

Przekrój drewna nie ma jednolitej barwy na całej swojej powierzchni, urozmaicają go różne odcienie, tworząc tzw. rysunek. Zależny on jest od gatunku drewna (budowy i kierunku przekroju), szerokości słojów rocznych, kierunku przebiegu włókien oraz ilości i wielkości sęków. Drewno iglaste ma zwykle mniej urozmaicony rysunek niż drewno liściaste.

Łatwość obróbki drewna i dobra jakość ręcznych i mechanicznych narzędzi sprzyjają z jednej strony nieograniczonym możliwością indywidualnego kształtowania formy plastycznej okładzin, a z drugiej możliwość produkcji masowej.

Do właściwości fizycznych decydujących o przydatności drewna i materiałów drewnopochodnych do wykonywania okładzin, należą: − wilgotność, − skurcz i pęcznienie, − gęstość i gęstość pozorna, − przewodność cieplna.

Właściwości mechaniczne, które decydują o przydatności to: − wytrzymałość na ściskanie, − wytrzymałość na rozciąganie wzdłuż włókien, − wytrzymałość na zginanie, − wytrzymałość na ścinanie wzdłuż włókien. Wady drewna obniżają jego wartość, a nawet całkowicie dyskwalifikują materiał. Do wad drewna zalicza się nieprawidłowości jego budowy, uszkodzenia oraz inne cechy naturalne mające wpływ na właściwości użytkowe tego materiału. Wady drewna określa się przez porównanie drewna rzeczywistego z wzorcem drewna idealnego o kształcie walca, bez sęków, o równomiernym układzie słojów i równoległych włóknach. Odchylenia od wzorca uważa się za wadę.


Pod względem konstrukcyjnym okładziny z drewna i tworzyw drzewnych można podzielić na: − okładziny z desek, − okładziny z listewek, − okładziny ramowo – płycinowe, − okładziny z płyt. 4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jakie są drzewa liściaste i iglaste, z których wykonujemy okładziny? 2. Jakie są barwy drewna? 3. Od czego zależy rysunek drewna? 4. Jakie są właściwości użytkowe okładzin z drewna i materiałów drewnopochodnych? 5. Jakie badamy właściwości fizyczne drewna i materiałów drewnopochodnych? 6. Jakie sprawdzamy właściwości mechaniczne drewna i materiałów drewnopochodnych? 7. Co może obniżyć właściwości użytkowe materiałów drewnianych? 8. W jaki sposób sprawdzamy czy drewno ma wady? 4.1.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1

Na podstawie obejrzanego filmu wypisz na kartce właściwości i przeznaczenie okładzin drewnianych w budynkach mieszkalnych.

Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) obejrzeć uważnie film – „ Okładziny z drewna i materiałów drewnopochodnych”, 2) wypisać na kartce właściwości okładzin drewnianych, 3) wypisać na kartce przeznaczenie okładzin drewnianych w budynkach mieszkalnych, 4) zapisać spostrzeżenia w notatniku, 5) zaprezentować swoją pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy: – film instruktażowy – „ Okładziny z drewna i materiałów drewnopochodnych”, – arkusz papieru, – ołówek lub cienkopis, – notatnik. Ćwiczenie 2

Na przygotowanej próbce drewna przeprowadź badanie sprawdzające czy posiada ona wady, zapisz je i określ jak one powstały.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) obejrzeć dokładnie przygotowaną próbkę drewna, 2) porównać z próbką wzorcową,


3) wypisać na kartce wszystkie wady, 4) określić jak te wady powstały, 5) zaprezentować swoją pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy: – próbka drewna, – próbka wzorcowa, – arkusz papieru, – ołówek lub długopis, – literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 3

Na przedstawionej planszy poglądowej, rozpoznaj drzewa i określ jakie barwy może mieć ich drewno. Dopasuj barwę drewna do drzewa.


Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeanalizować planszę poglądową z rodzajami drzew, 2) opisać drzewa pokazane na rysunku, 3) wypisać na kartkach samoprzylepnych barwy drewna, 4) dopasować barwę do drzewa, przedstawionego na planszy, 5) zapisać spostrzeżenia w notatniku, 6) zaprezentować swoją pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy: – plansza poglądowa przedstawiająca rodzaje drzew, – kartki samoprzylepne, – ołówek lub długopis, – notatnik, – literatura z rozdziału 6. 4.1.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) rozpoznawać drzewa? 2) określać barwę drewna? 3) podać właściwości okładzin drewnianych i drewnopochodnych? 4) wymienić wady drewna? 5) określić przydatność drewna i materiałów drewnopochodnych

na okładziny? 6) określić odporność materiałów na wpływy mechaniczne i termiczne?

¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨


4.2. Okładzinowe materiały z drewna 4.2.1. Materiał nauczania

Drzewo składa się z części nadziemnej, w skład której wchodzą pień (kłoda) i korona oraz części podziemnej – korzeni. Największą wartość użytkową jako materiał budowlany mają konary i kłoda.

W przekroju pnia są widoczne: rdzeń, drewno właściwe i kora. Wewnętrzną, ciemniejszą część drewna, która otacza rdzeń, nazywa się twardzielą, a jaśniejszą od niej część zewnętrzną – bielem.

W budownictwie wykorzystujemy wiele rodzajów drewna. Do najczęściej stosowanych gatunków drewna pochodzącego z drzew iglastych należy zaliczyć: sosnę, świerk, jodłę, modrzew, a natomiast z drzew liściastych: dąb, grab, jesion, buk.

Sosna. Drewno sosnowe jest miękkie, łatwe w obróbce, sprężyste, o znacznej wytrzymałości. Jest stosunkowo trwałe i odporne na działanie umiarkowanej wilgoci, dzięki znacznej zawartości żywicy. Biel drewna sosnowego daje się łatwo nasycać środkami impregnacyjnymi, natomiast twardziel jest mniej nasiąkliwa. Farby i lakiery na powierzchni drewna sosnowego kryją dobrze z wyjątkiem miejsc żywicznych. Świerk. Drewno świerkowe jest barwy żółtawobiałej lub czerwonobiałej, miękkie, sprężyste, łupliwe, dość łatwo pęka i paczy się, ma wiele sęków. Na obrobionych powierzchniach często występują ślady żywicy. Drewno nadaje się do malowania i bejcowania.

Jodła. Drewno jodłowe jest barwy żółtawobiałej, różowiejącej ku rdzeniowi, miękkie, giętkie, łupliwe, dość łatwo pęka. Nadaje się do malowania olejnego, ma dużo twardych sęków łatwo wypadających.

Modrzew. Twardziel modrzewia wyróżnia się żółtoczerwoną lub brunatno-czerwoną barwą. Powierzchnia gładzonego drewna odznacza się trwałym połyskiem.

Dąb. Drewno dębowe jest twarde, ma dużą wytrzymałość i odporność na ścieranie. Nadaje się do malowania i bejcowania. Jest materiałem trwałym.

Grab. Drewno jest ciężkie, bardzo trwałe, trudne do obróbki mechanicznej. Barwy żółtawej lub szarobiałej. Nadaje się do bejcowania i polerowania. Jesion. Drewno jest wytrzymałe, elastyczne, podatne na obróbkę mechaniczną, gładzenie i polerowanie. Jego drewno posiada często ozdobny rysunek słojów dlatego jest poszukiwanym materiałem okładzinowym. Buk. Barwa drewna w zależności od wieku drzewa przechodzi od jasnej, zielonkawej aż do różowobrunatnej. Jest twarde, podatne na obróbkę mechaniczną, dobrze nadaje się do malowania.

Okładziny z drewna i tworzyw drzewnych mogą stanowić różne rozwiązania materiałowo – konstrukcyjne takie jak: − okładziny z fabrycznych materiałów: desek, listew, płytek okładzinowych itp.

mocowanych do konstrukcji podłoża (np. szkieletu drewnianego ściany), do podkładu listwowego (rusztu) zamocowanego do podłoża albo bezpośrednio – metodą łączenia mechanicznego lub przez przyklejenie (rys.1),

− okładziny z elementów wykonanych według projektu w zakładach stolarskich (np. elementy boazerii płytowych, ramowo - płycinowych), przygotowanych do montażu na budowie w określonych miejscach na istniejącym podłożu (rys.2),

− prefabrykowane elementy budynku (np. lekkie ścianki działowe o konstrukcji warstwowej, konstrukcje sufitów podwieszanych) z fabrycznym wykończeniem


zewnętrznym materiałami okładzinowymi w postaci płyt wiórowych lub pilśniowych (rys. 3).

Rys. 1. Przykłady rozwiązań konstrukcyjnych okładzin z materiałów z drewna i formatyzowanych płytek z tworzyw drzewnych: a) okładzina z desek na drewnianym szkielecie ścian, b) jw. na listwach mocowanych do

podłoża, c) okładzina z płyt mocowanych mechanicznie z zastosowaniem łączników metalowych, d) okładzina z płytek pilśniowych dźwiękochłonnych, przyklejanych do podłoża

1 – krawędziak z drewna, 2 – deska okładzinowa, 3 – podłoże betonowe lub z cegły, 4 – listwa drewniana, 5 –płyta wiórowa, 6 – łącznik metalowy, 7 – klej, 8 – płytka pilśniowa dźwiękochłonna [4, str.290]

Rys. 2. Przykład boazerii ramowo – płycinowej i sposób jej mocowania: a) widok, b) szczegóły przekroju pionowego, c) szczegóły przekroju poziomego

1- element ramy, 2 – płycina, 3 – listwy wykańczające, 4 – listwy – montażowe [4, str.291]

Rys. 3. Przykład prefabrykowanego elementu lekkiej ścianki działowej fabrycznie wykończonej okładzinami z płyt pilśniowych i rdzenia ze styropianu

1 – płyty pilśniowe laminowane, 2 – styropian [ 4, str. 291]


4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jakie drewno używane jest w budownictwie? 2. Jakie znasz drzewna iglaste? 3. Jakie znasz drzewna liściaste? 4. Czym charakteryzują się poszczególne rodzaje drewna? 5. Jakie znasz stosowane rozwiązania konstrukcyjne? 4.2.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1

Wypisz na kartce rodzaje drewna i przeprowadź analizę podobieństw oraz różnic stosowanych materiałów drewnianych. Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) wypisać na kartce rodzaje drewna, 2) określić podobieństwa, 3) określić różnice, 4) zapisać spostrzeżenia w notatniku, 5) zaprezentować wykonane ćwiczenie, 6) dokonać oceny ćwiczenia. Wyposażenie stanowiska pracy: – arkusz papieru, – ołówek lub długopis, – notatnik, – literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 2

Przygotowane próbki materiałów drewnianych nazwij oraz przyporządkuj do miejsca ich stosowania. Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) obejrzeć dokładnie przygotowane próbki materiałów drewnianych, 2) wypisać na kartkach samoprzylepnych odpowiednie nazwy materiałów, 3) przyporządkować nazwy odpowiednim materiałom, 4) wypisać na arkuszu papieru szarego miejsca stosowania materiałów drewnianych, 5) przyporządkować odpowiedni materiał do miejsca stosowania, 6) zapisać spostrzeżenia w notatniku, 7) zaprezentować efekty swojej pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: – próbki materiałów drewnianych, – samoprzylepne kartki, – arkusz papieru szarego, – artykuły piśmiennicze, – notatnik.


Ćwiczenie 3 Spośród przygotowanych desek, dobierz je w zakresie grubości i szerokości, aby możliwe

było wykonanie okładziny wewnętrznej. Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z przedstawionymi rodzajami desek, 2) porównać grubości i szerokości materiałów, 3) wybrać jeden materiał najlepszy do zastosowania, 4) zaprezentować efekty swojej pracy, 5) dokonać oceny ćwiczenia. Wyposażenie stanowiska pracy: − trzy rodzaje desek, − literatura z rozdziału 6. 4.2.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) scharakteryzować rodzaje drewna? 2) dokonać podziału drewna ze względu na jego twardość? 3) omówić zastosowanie różnych rodzajów drewna? 4) rozróżnić materiały okładzinowe z drewna? 5) sklasyfikować i scharakteryzować rozwiązania konstrukcyjne

elementów z drewna?

¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨


4.3. Okładzinowe materiały drewnopochodne 4.3.1. Materiał nauczania

Do okładzinowych materiałów drewnopochodnych zalicza się: − sklejki, − płyty wiórowe, − płyty pilśniowe.

Sklejka jest otrzymywana w wyniku klejenia pod ciśnieniem nieparzystej liczby warstw forniru uzyskanego przez obwodowe skrawanie okrąglaków na płaty grubości 1 ÷ 4 mm. Składa się z dwóch warstw zewnętrznych i nieparzystej liczby warstw wewnętrznych. Kolejne warstwy mają zawsze prostopadły do siebie układ włókien. Poprawia to właściwości mechaniczne sklejki w obu kierunkach płaszczyzny.

Ze względu na grubość warstw wewnętrznych wyróżnia się sklejki: − cienkowarstwowe (do 2 mm), − grubowarstwowe (powyżej 2 mm).

W zależności od użytego kleju sklejka odznacza się zróżnicowaną odpornością na działanie wody. Rozróżnia się sklejkę suchotrwałą i wodoodporną. Produkowane są sklejki ogólnego i specjalnego przeznaczenia. Sklejka wytwarzana jest w 4 klasach jakości oznaczonych symbolami: A, B, BB, BBB. Jakość sklejki ocenia się na podstawie wyglądu prawej strony sklejki. Kryterium klasyfikacyjnym jest liczba i częstotliwość występowania wad w użytym fornirze oraz usterki produkcyjne typu nieodpowiednia szorstkość, niewłaściwe sklejenie, pęknięcia forniru. Rodzaj i klasa jakości są oznaczone przez producenta na lewej stronie arkusza.

Płyty wiórowe. Produkowane są z prasowanych pod dużym ciśnieniem wiórów spojonych klejem. W zależności od kierunku prasowania wiórów rozróżnia się płyty płasko i poprzecznie prasowane (wytłaczane). Płyty wytłaczane są z obu stron oklejane obłogami. Wadą tych płyt jest mała odporność na działanie wilgoci.

Płyty pilśniowe. Produkowane są z drewna rozwłóknionego w procesie termomechanicznym. Płyty pilśniowe twarde i półtwarde uzyskuje się w wyniku prasowania masy włóknistej w prasach pod dużym ciśnieniem. Mogą być uszlachetnione przez hartowanie w wysokiej temperaturze, laminowane, lakierowane albo impregnowane olejami. Płyty pilśniowe porowate otrzymuje się przez suszenie masy włóknistej bez prasowania. Gatunki płyt zależą od odporności powłok na ścieranie. Ze względu na właściwości mechaniczne i stopień dopuszczalnej wadliwości rozróżnia się dwie klasy jakości: I i II. 4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jakie materiały stosowane są do produkcji sklejki? 2. Jak dzielimy sklejki ze względu na grubość warstw wewnętrznych? 3. Od czego zależy klasa sklejki? 4. Jakie znasz klasy sklejki? 5. Gdzie umieszcza producent oznaczenia klasy i rodzaju sklejki? 6. Z jakich materiałów wykonywane są płyty wiórowe? 7. Jak dzielimy płyty wiórowe? 8. Czy płyty wiórowe są wrażliwe na wilgoć? 9. W jaki sposób powstają płyty pilśniowe twarde i półtwarde? 10. W jaki sposób powstają płyty pilśniowe porowate? 11. W jaki sposób uszlachetniamy płyty?


4.3.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1

Rozróżnij i nazwij okładzinowe materiały drewnopochodne na podstawie ich struktury przekroju pionowego.


1) wypisać na kartce papieru nazwy wszystkich materiałów drewnopochodnych, 2) wypisać na samoprzylepnych kartkach jakie masz struktury przekroju pionowego, 3) dopasować strukturę przekroju pionowego do nazwy materiału, 4) zaprezentować wykonane ćwiczenie, 5) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy: − kartki samoprzylepne, − arkusz papieru, − długopis, − literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 2

Porównaj zalety i wady okładzinowych materiałów drewnianych i drewnopochodnych. Wykonaj to na schemacie.


1) wypisać na samoprzylepnych kartkach zalety materiałów drewnianych, 2) wypisać na samoprzylepnych kartkach wady materiałów drewnianych, 3) wypisać na samoprzylepnych kartkach wady materiałów drewnopochodnych, 4) wypisać na samoprzylepnych kartkach zalety materiałów drewnopochodnych, 5) przykleić na kartce papieru szarego z jednej strony zalety, a z drugiej wady, 6) porównać wady i zalety materiałów drewnianych i drewnopochodnych, 7) zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy: − papier szary, − kartki samoprzylepne w czterech kolorach, − przybory piśmiennicze, − literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Przeprowadź analizę na kartce podobieństw i różnic drewnianych i drewnopochodnych materiałów okładzin na podstawie obejrzanego filmu.



Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) obejrzeć uważnie film – „Okładziny z drewna i materiałów drewnopochodnych”, 2) wypisać na kartce podobieństwa materiałów drewnianych i drewnopochodnych, 3) wypisać na kartce różnice materiałów drewnianych i drewnopochodnych, 4) przeprowadzić analizę podobieństw i różnic materiałów drewnianych

i drewnopochodnych, 5) zaprezentować efekty swojej pracy, 6) zapisać wnioski w notatniku.

Wyposażenie stanowiska pracy: − film instruktażowy – „ Okładziny z drewna i materiałów drewnopochodnych”, − kartka papieru, − przybory piśmiennicze, − notatnik. Ćwiczenie 4

Oceń przydatność do zastosowania w łazience budynku mieszkalnego jednorodzinnego i nazwij, trzy materiały okładzinowe drewniane i drewnopochodne wybrane z zestawu składającego się z pięciu próbek.


1) wybrać z zestawu trzy materiały okładzinowe, 2) wypisać na kartce nazwy tych materiałów, 3) ocenić czy spełniają warunki zadania, 4) zaprezentować efekty swojej pracy, 5) zapisać wnioski w notatniku.

Wyposażenie stanowiska pracy: − zestaw 5 próbek materiałów okładzinowych drewnianych i drewnopochodnych, − kartka papieru, − przybory piśmiennicze, − notatnik. 4.3.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) rozróżnić materiały okładzinowe drewnopochodne? 2) sklasyfikować materiały drewnopochodne pod względem

konstrukcyjnym? 3) wyjaśnić, z jakich materiałów powstaje sklejka? 4) wymienić zalety materiałów drewnopochodnych? 5) omówić metody uszlachetniania płyt? 6) opisać podobieństwa i różnice materiałów drewnianych

i drewnopochodnych?

¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨


4.4. Płyty gipsowo – kartonowe 4.4.1. Materiał nauczania

W produkcji płyt gipsowo – kartonowych jest stosowany gips półwodny i wielowarstwowo prasowany karton. Literowe oznaczenia płyt mają charakter uniwersalny i dotyczą wszystkich wyrobów. Oznaczenia: − GKB – gipsowo – kartonowe płyty budowlane przeznaczone do stosowania jako

okładziny ścienne i sufitowe oraz do mocowania na płaskim podłożu, a także do nakładania jako tzw. suchy tynk,

− GKB1 – gipsowo – kartonowe płyty budowlane impregnowane z dodatkami opóźniającymi pochłanianie wody; stosowane jako płyty GKB przydatne do montażu w pomieszczeniach wilgotnych,

− GKF – gipsowo – kartonowe płyty ogniochronne z rdzeniem wzmocnionym włóknem szklanym; zastosowanie jak płyt GKB,

− GKF1 – gipsowo – kartonowe płyty ogniochronne impregnowane, stosowane do ochrony przeciwpożarowej i w pomieszczeniach mokrych,

− GKP – gipsowo – kartonowe płyty podkładowe pod tynk, − GKS – gipsowo – kartonowe płyty dźwiękochłonne produkowane w postaci kaset

perforowanych lub szczelinowych. Produkowane płyty mają odpowiednio ukształtowane krawędzie, przy czym dwie z nich

(podłużne) są kształtowane i osłonięte kartonem, a dwie pozostałe (poprzeczne) mają surowe krawędzie, powstałe w wyniku cięcia w wytwórni. Krawędzie podłużne mogą być ukształtowane w różny sposób, zależnie od stosowanej techniki wykończenia styków i powierzchni zmontowanych płyt.

Oprócz oznaczeń płyt oraz symboli krawędzi – płyty gipsowo – kartonowe można rozróżniać również po kierunku nadruku i kolorze.

Płyty ze względu na swoją budowę mają dużą wytrzymałość na zginanie i rozciąganie oraz dobry współczynnik sprężystości. 4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczenia. 1. Z jakich materiałów wykonywana jest płyta gipsowo – kartonowa? 2. Jak oznaczamy płyty gipsowo – kartonowe? 3. Jakie płyty gipsowo – kartonowe wykorzystasz w pomieszczeniach mokrych? 4. Jakie płyty zastosujesz pod tynki? 5. W jaki sposób ukształtujesz krawędzie płyt? 6. Jakie właściwości mają płyty gipsowo - kartonowe? 7. Co charakteryzuje jeszcze płyty oprócz oznaczeń literowych i ukształtowania krawędzi? 4.4.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1

Z przygotowanych 5 próbek płyt gipsowo – kartonowych wybierz 3 i opisz ich zastosowanie.



Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) wypisać na samoprzylepnych kartkach nazwy płyt, 2) przyporządkować nazwy płyt do próbek, 3) wybrać trzy próbki i opisać ich zastosowanie, 4) zaprezentować efekty swojej pracy, 5) zapisać spostrzeżenia w notatniku.

Wyposażenie stanowiska pracy: − 5 próbek płyt gipsowo – kartonowych, − kartki samoprzylepne, − kartka papieru szarego, − notatnik, − przybory do pisania, − literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 2

Oblicz ilość płyt gipsowo – kartonowych GKF o wymiarach 1200 x 1200 x 12,5 mm do wykonania okładziny ściennej pomieszczenia użyteczności publicznej o powierzchni 300 m2. Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zamienić jednostki miary, 2) obliczyć pole jednej płyty, 3) podzielić powierzchnię pomieszczenia przez pole płyty, 4) zaokrąglić wynik do jedności, 5) zaprezentować efekty swojej pracy, 6) dokonać samooceny. Wyposażenie stanowiska pracy: − arkusz papieru, − kalkulator, − długopis. 4.4.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) rozpoznawać rodzaje płyt gipsowo – kartonowych? 2) wymienić nazwy literowe płyt gipsowo - kartonowych? 3) wymienić zastosowanie płyt gipsowo – kartonowych? 4) zamieniać jednostki miary? 5) obliczyć powierzchnię jednej płyty gipsowo – kartonowej? 6) uzasadnić zastosowanie płyt gipsowo – kartonowych do ochrony

przeciwpożarowej?

¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨


4.5. Wykonywanie okładzin drewnianych 4.5.1. Materiał nauczania

Podłożem pod okładzinę może być powierzchnia elementu budowlanego z dowolnego materiału. Do wykonania okładzin można przystąpić po zakończeniu wszystkich robót stanu surowego i nie wcześniej niż po 4 miesiącach od wzniesienia budynku. Roboty okładzinowe można rozpocząć po wykonaniu tynków, robót instalacyjnych, trzonów kuchennych, osadzeniu ościeżnic i dopasowaniu stolarki budowlanej. Okładziny z desek. Są najczęściej stosowanym rozwiązaniem okładziny, która w ścianach szkieletowych drewnianych stanowi jednocześnie obudowę wypełnienia konstrukcji ściany. Deski mogą mieć grubość 12 ÷ 18 mm, szerokość 8 ÷ 15 cm oraz różny kształt i można je łączyć w różny sposób ( rys. 4). Najczęściej łączymy deski na własne pióro i wpust (rys. 4a).

Rys. 4. Przykłady kształtu i sposobu łączenia desek okładzinowych: a) na pióro własne i na wpust, b) na pióro obce, c) na zakład [4, str.298]

W razie poziomego układania desek należy je mocować piórem w kierunku ku górze, aby zabezpieczyć okładzinę przed dostawaniem się wody we wpusty. Przy montażu okładziny pozostawia się między deskami (we wpustach) luzy umożliwiające, swobodne ruchy materiału na skutek pęcznienia i skurczu, powstające w czasie ogrzewania pomieszczeń. Jeśli wykonana zostanie okładzina ze stosunkowo dużymi spoinami między deskami, to zmiany skurczu i pęcznienia będą niezauważalne. Deski mocuje się do podkładu z listew lub do słupów konstrukcji na kryty gwóźdź. Okładziny z listew. Można je wykonywać z listew drewnianych o dowolnym kształcie. Mocując do podkładu z listew w pewnych odstępach, tworząc okładzinę ażurową. Listwy mocuje się za pomocą wkrętów od strony spodniej, tworząc elementy prefabrykowane, które następnie mocuje się wkrętami do podłoża poprzez listwy podkładu. Innym rodzajem okładzin z listew są boazerie listwowe. Najprostszym sposobem wykonania jest użycie elementów stanowiących połączenie listew z innymi materiałami typu tworzywa drzewne. Okładzinę dającą fakturę listwową można również wykonać z odpowiednio wyprofilowanych desek. Przykłady rozwiązań podano na rys. 5. Okładziny ramowo – płycinowe. Są elementami stosowanymi jako boazerie. Wykonuje się je technologią stolarską. Przykłady połączeń ram z płycinami drewnianymi pokazano na rys. 6. Podłoże pod okładzinę musi być odpowiednio suche. Potrzeba cyrkulacji powietrza między ścianą, a okładziną zostaje zapewniona przez odpowiedni odstęp wykonany przy montażu oraz wykonania otworów w elementach okładziny i listwach podkładu (rys.7). W celu zabezpieczenia przed możliwością zawilgocenia, tylną warstwę okładziny pokrywa się powłoką malarską. Poszczególne elementy mocuje się do ścian za pomocą wkrętów bezpośrednio do kołków osadzonych w podłożu, do podkładu listwowego albo za pomocą specjalnych kotwi stalowych.


Rys. 5. Przykłady rozwiązań okładzin listwowych z drewna: a) listwowe otwarte, b)listwowa okładzina

ustroju dźwiękochłonnego, c) element płyty okładzinowej z fakturą listwową, d) elementy boazerii listwowej [4, str. 299]

Rys. 6. Przykłady połączeń z ramami [4, str.300]

Rys. 7. Przykłady szczegółów zapewniających cyrkulacje powietrza pod okładziną z drewna: a) przekrój pionowy przez okładzinę, b) przekrój poziomy przez podkład listwowy z widocznymi wycięciami

umożliwiającymi ruch powietrza, c) jw. – z zastosowaniem kołków rozporowych z kołnierzami, które dystansują listwę od ściany [4, str.300]



Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Kiedy można przystąpić do montowania okładzin drewnianych? 2. Jakie mogą być rodzaje okładzin z drewna? 3. Jakie mają wymiary deski na okładziny? 4. Jak wykonuje się okładziny z desek? 5. Czy potrafisz podać sposób wykonywania okładzin z listew? 6. Jak wykonuje się okładziny ramowo – płycinowe? 7. W jaki sposób zapewniamy cyrkulację powietrza w okładzinach ramowo – płytowych? 8. Czy znasz sposoby zabezpieczania materiału drewnianego przed zawilgoceniem?

4.5.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Wyznacz poziomą linię okładziny drewnianej przy cokole oraz pion poszczególnych listewek. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) wyznaczyć poziomą linię okładziny z drewna, 2) wyznaczyć pion dla poszczególnych listewek, 3) zaprezentować efekty swojej pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: − poziomnica, − pion, − ołówek stolarski, − literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 2

Przeprowadź analizę sposobu łączenia desek przy wykonywaniu okładziny drewnianej. Oceń podłoże i zapisz spostrzeżenia na kartce. Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przygotować stanowisko pracy, 2) ocenić stan podłoża, 3) opisać spostrzeżenia na kartce, 4) przygotować materiały do wykonania okładziny drewnianej, 5) przeanalizować sposób łączenia desek, 6) uporządkować i zlikwidować stanowisko pracy, 7) zaprezentować efekty swojej pracy, 8) dokonać oceny wykonanego ćwiczenia.


Wyposażenie stanowiska pracy: − deski, − narzędzia, − papier szary, − przybory piśmiennicze. Ćwiczenie 3 Wykonaj okładzinę z desek o grubości 10 mm i szerokości 10 cm na dwóch ścianach o szerokości 2,20 m i 3,10 m do wysokości drzwi. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przygotować stanowisko pracy, 2) przygotować podłoże pod okładzinę, 3) zaznaczyć na ścianie wysokość okładziny, 4) wykonać okładzinę, 5) uporządkować i zlikwidować stanowisko, 6) zaprezentować efekty swojej pracy, Wyposażenie stanowiska pracy: − instrukcja wykonywania okładzin z desek, − materiały do przygotowania podłoża, − sprzęt do wykonania podłoża, − sprzęt i narzędzia do wyznaczenia pion i poziomu okładziny, − deski, − sprzęt i narzędzia do wykonania okładziny. 4.5.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz:

Tak Nie

1) wymienić rodzaje okładzin z drewna? 2) omówić zasady przygotowania podłoża? 3) opisać zasady wykonania okładzin z desek? 4) określić zasady wykonania okładzin z listew? 5) odczytać rysunki robocze przedstawiające okładziny z drewna? 6) obliczyć zapotrzebowanie na materiał? 7) określić sposoby zapewnienia cyrkulacji powietrza w okładzinach

z drewna?

¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨


4.6. Wykonywanie okładzin z materiałów drewnopochodnych 4.6.1. Materiał nauczania

Okładziny płytowe. Ze względu na grubość płyt, a tym samym ich sztywność przyjmuje się sposób rozwiązania zamocowania okładziny. Grubsze płyty, np. w postaci płyt stolarskich lub wiórowych, których grubość stwarza możliwość wyrobienia wpustów, łączy się przeważnie wkładkami na pióro obce. Jako elementy mocujące (zazwyczaj do podkładu listwowego) stosuje się gwoździe lub wkręty. Stosowanie cienkich płyt, np. pilśniowych twardych oklejonych folią PVC, wiąże się z koniecznością należytego usztywnienia stosunkowo wiotkiej płyty. Osiąga się to kilkoma sposobami: − przez naklejenie płyty na ruszt z listew, a następnie zamocowanie otrzymanego elementu

do podłoża, − przez przymocowanie mechaniczne do rusztu listwowego zamocowanego do podłoża, − przez przyklejenie płyt do podłoża za pomocą przekładek ze spienionego poliuretanu. Płyty stosowane na okładziny powinny mieć powierzchnię płaską, bez widocznych sfalowań. Płyty przewidziane do mechanicznego mocowania powinny być zwilżone wodą w celu rozszerzenia się. Po zamocowaniu taka płyta wysycha, a towarzyszący temu skurcz materiału zapewni równą powierzchnię okładziny. Zasady mocowania elementów okładzinowych z płyt pilśniowych przyklejonych na ruszcie drewnianym są takie same jak w przypadku mocowania okładzin z grubszych płyt (rys.8).

Rys. 8. Przykłady mocowania płyt okładzinowych z drewna lub tworzyw sztucznych [4, str.302] Sposoby łączenia cienkich płyt okładzinowych mocowanych mechanicznie pokazano na rys. 9

Rys. 9. Listwy do wykończenia okładzin z płyt pilśniowych laminowanych lub emaliowanych: a) spoin pionowych, b) górnego i dolnego obrzeża, c) naroży wypukłych, d) naroży wklęsłych [4, str.303]


W technologii przyklejania płyt pilśniowych na paskach ze spienionego poliuretanu szczególne zastosowanie mają specjalne paski z twardego PVC lub aluminium. Ten sposób mocowania płyt polega na: − przyklejeniu na ścianie za pomocą kleju kontaktowego, w odstępach co 20 cm, pasków

z pianki poliuretanowej o wymiarach 20 x 3 mm nasyconej tym samym klejem kontaktowym,

− naniesienie kleju kontaktowego na spodnią stronę płyty pilśniowej pasami, w miejscu styku z przekładkami poliuretanowymi,

− powlekanie klejem pasków poliuretanowych na ścianie i – po odparowaniu rozpuszczalników z kleju – wprowadzeniu brzegu płyty we wrąb zamocowanej uprzednio listwy z PVC oraz dociśnięcie płyty do podłoża.

Okładziny ramowo – płycinowe z materiałów drewnopochodnych wykonywane są tak samo jak okładziny ramowo – płycinowe z wypełnieniem drewnianym przedstawionym w poprzednim rozdziale. 4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Co decyduje o doborze sposobu mocowania płyt? 2. Jakie są rodzaje płyt okładzinowych? 3. Czy potrafisz podać sposób mocowania płyt grubych? 4. W jaki sposób usztywnia się płyty cienkie? 5. Jak przygotowujemy płyty do mocowania mechanicznego? 6. Jaki jest sposób mocowania płyt pilśniowych przyklejanych na ruszcie drewnianym? 7. Jaka jest zasada przyklejania płyt pilśniowych na paskach poliuretanowych?

4.6.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Nazwij próbki płyt oraz określ ich grubość i zaproponuj sposób ich mocowania do podłoża. Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) wypisać na kartkach samoprzylepnych nazwy płyt, 2) określić ich grubości, 3) przykleić na próbkach płyt ich grubości, 4) zaproponować dla każdej z płyt sposób mocowania do podłoża, 5) zaprezentować efekty swojej pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: − próbki płyt, − kartki samoprzylepne, − papier szary, − przybory do pisania, − literatura z rozdziału 6.


Ćwiczenie 2 Wykonaj usztywnienia płyty pilśniowej twardej oklejonej folią. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) wybrać sposób usztywnienia płyty, 2) uzgodnić sposób wykonania usztywnienia z nauczycielem, 3) przygotować stanowisko pracy, 4) wybrać właściwy materiał do usztywnienia płyty, 5) wybrać właściwe narzędzia do wykonania wybranym sposobem usztywnienia płyty, 6) wykonać usztywnienia płyty, 7) uporządkować i zlikwidować stanowisko pracy, 8) zaprezentować efekty swojej pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: − płyta pilśniowa twarda oklejona folią, − różne zestawy materiałów do usztywniania płyt, − różne zestawy narzędzi do usztywniania płyt, − literatura z rozdziału 6. 4.6.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) zdefiniować, co wpływa na wybór mocowania płyt? 2) określić zasady mocowania płyt grubych? 3) omówić zasady mocowania płyt pilśniowych na ruszcie drewnianym? 4) przygotować i zamocować płytę metodą mechaniczną? 5) zamocować okładziny z płyt pilśniowych na paskach

ze spienionego poliuretanu?

¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨


4.7. Wykonywanie okładzin z płyt gipsowo – kartonowych

4.7.1. Materiał nauczania

Osadzanie płyt gipsowo – kartonowych na ścianie murowanej. Przed wykonaniem okładziny należy sprawdzić podłoże. Jeśli podłożem jest „surowa” ściana o odchyłkach do 20 mm/m, należy zniwelować nierówności przed montażem płyt. Można to osiągnąć, zamocowując na powierzchni ścian gipsowe marki kontrolne w rozstawach wynikających z szerokości zastosowanych płyt. Marki powinny mieć średnicę od 10 ÷ 15 cm. Po związaniu marek gipsowych i powtórnym sprawdzeniu lica ściany można przystąpić do właściwego przyklejania płyt.

Płyty do przyklejania układa się stroną licową do podłoża w miejscu ich zamocowania. Następnie na tylną stronę płyty nakłada się placki zaczynu gipsowego w odstępach od 30 do 35 cm. Grubość nałożonych placków powinna być trochę większa niż grubość już wykonanych marek. Płytę z naniesionymi plackami podnosi się i lekko dociska do ściany oraz dosuwa do krawędzi już zamontowanej płyty. Opukując gumowym młotkiem przez prostą płytę, doprowadza się do dokładnego zlicowania płyty z elementem wcześniej zamontowanym. Płyty powinny dokładnie przylegać do siebie dłuższymi bokami.

Przy podłożu o odchyłkach do 3 mm/m, można stosować metodę klejenia płyt na cienką warstwę klejącą, którą rozgarnia się po powierzchni płyty pacą z ząbkami. Warstwa klejąca powinna być rozłożona pasami wzdłuż płyt, a następnie dociśnięta do podłoża.

Mocowanie płyt gipsowo – kartonowych do łat drewnianych lub listew. Układanie płyt na ścianie rozpoczynamy od narożnika. Wkręty mocujące płyty należy rozmieszczać wzdłuż wzajemnie prostopadłych krawędzi, rozpoczynając od naroży płyty, aby uniknąć powstawania w niej zbędnych naprężeń i pofałdowań. W czasie montażu należy dobrze dociskać płytę do konstrukcji. Spoinowanie i szpachlowanie. Po zamocowaniu płyt pozostają widoczne krawędzie płyt oraz łby wkrętów. W celu uzyskania jednolitej płaszczyzny, należy zamaskować spoiny i łby wkrętów gipsem szpachlowym lub gotowymi masami szpachlowymi. 4.7.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jak przygotowujemy podłoże pod okładzinę gdy odchyłka wynosi 20 mm/m? 2. Jak przygotowujemy podłoże gdy odchyłka wynosi 3 mm/m? 3. Jak wyrównujemy podłoża pod płyty? 4. Jakie mamy sposoby mocowania płyt? 5. Jak uzyskujemy jednolitą powierzchnię po zamocowaniu płyt? 4.7.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Przygotuj podłoże pod okładzinę z płyt gipsowo – kartonowych. Sposób wykonania ćwiczenia


Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) sprawdzić rodzaj podłoża, 2) przygotować stanowisko pracy, 3) wybrać metodę wyrównania podłoża, 4) przygotować narzędzia i materiały, 5) wyrównać podłoże, 6) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy: − materiały do wyrównania podłoża, − sprzęt do wyrównania podłoża, − literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 2 Na przygotowanym podłożu w poprzednim ćwiczeniu zamocuj okładzinę z płyt gipsowo – kartonowych metodą klejenia.

Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zorganizować stanowisko pracy, 2) przygotować narzędzia do wykonania ćwiczenia, 3) przygotować zaczyn gipsowy, 4) zamocować płyty, 5) wykonać spoinowanie płyt, 6) uporządkować i zlikwidować stanowisko pracy, 7) zaprezentować efekty swojej pracy, 8) dokonać samooceny. Wyposażenie stanowiska pracy: − gips, − woda, − gips szpachlowy, − taśma perforowana, − papier ścierny, − paca, − młotek gumowy, − płyty gipsowo – kartonowe, − literatura z rozdziału 6. 4.7.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz:

Tak Nie

1) wyrównać podłoże 2) zamocować płyty gipsowo – kartonowe metodą klejenia? 3) uzyskać jednolitą powierzchnię podłoża? 4) zabezpieczyć naroża zewnętrzne płyty? 5) wykonać okładziny z płyt gipsowo – kartonowych mocowanych

na ruszcie drewnianym i metalowym?

¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨


4.8. Sufity podwieszane 4.8.1. Materiał nauczania

Sufity podwieszane z płyt gipsowo – kartonowych są to poziome konstrukcje samonośne wykonane w formie rusztu metalowego lub drewnianego zamocowanego stabilnie do stropu za pomocą specjalnych łączników i obłożone płytami. Konstrukcja rusztu powinna stanowić sztywne i nieodkształcalne podłoże dla płyt. Składa się najczęściej z warstwy dolnej, stanowiącej bezpośrednie podłoże dla płyt i nazwanej warstwą nośną, oraz górnej nazwanej warstwa główną. Na ruszt stosuje się profile gięte na zimno z blachy ocynkowanej lub listwy drewniane. Na okładziny sufitowe stosuje się płyty o grubości 9,5 lub 12,5 mm. Płyty mogą być mocowane do elementów nośnych na 2 sposoby: − poprzecznie krawędziami dłuższymi płyt do kierunku ułożenia elementów nośnych

rusztu, − wzdłuż elementów nośnych rusztu płyt ułożonych równolegle do nich dłuższymi

krawędziami. Płyty gipsowo – kartonowe są zamocowane:

− do listew drewnianych specjalnymi gwoździami lub wkrętami, − do profili stalowych blachowkrętami.

Sufity z płyt gipsowo – kartonowych na ruszcie drewnianym. Drewniane ruszty są wykonane jako jedno- lub dwuwarstwowe. W przypadku podłoża równego wykonujemy ruszt jednowarstwowy. Rozstaw listew zależy od rodzaju płyt i kierunku ich zamocowania. Jeśli podłoże jest nierówne lub gdy sufit ma być obniżony, stosuje się ruszt podwójny.

Sufity z płyt gipsowo – kartonowych na ruszcie stalowym. Ruszt stalowy systemu Nida Gips jest podwieszony do stropu za pomocą wieszaków. Zasadnicza konstrukcja rusztu sufitowego obniżonego jest wykonywana jako dwuwarstwowa. W pomieszczeniach długich i wąskich zalecane jest wykonanie rusztu pojedynczego.

Można zastosować również sufity podwieszone systemu Thermatex. W tym przypadku płyty są prasowane z wełny mineralnej z dodatkami, a profile gięte na zimno są elementami różnych systemów konstrukcji sufitów podwieszanych. 4.8.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jak są skonstruowane sufity podwieszane z płyt gipsowo - kartonowych? 2. W jaki sposób mogą być wykonane sufity podwieszane? 3. Jak zbudowana jest konstrukcja rusztu? 4. Jak mogą być zamocowane płyty do elementów nośnych? 5. W jaki sposób wykonujemy sufity z płyt na ruszcie drewnianym? 6. Jakie znasz systemy montażu sufitów na ruszcie stalowym? 4.8.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Oblicz ilość płyt gipsowo – kartonowych GKB 1200 x 2000 x 12,5 mm do wykonania sufitu podwieszonego o powierzchni 150 m2. Sposób wykonania ćwiczenia


Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zamienić jednostki miary, 2) obliczyć powierzchnię jednej płyty, 3) obliczyć ilość płyt potrzebną do wykonania sufitu, 4) zapisać wynik obliczeń w notatniku, 5) zaprezentować efekty swojej pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: − kalkulator, − notatnik, − przybory do pisania. Ćwiczenie 2 Zaplanuj na kartce papieru wykonanie sufitu podwieszonego z płyt gipsowo – kartonowych w domku jednorodzinnym. Podwieś zaplanowany sufit. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) wypisać na kartce wszystkie systemy rusztów stalowych, 2) wybrać ten system, który spełnia warunki zadania, 3) zapisać spostrzeżenia w notatniku, 4) zorganizować stanowisko pracy, 5) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania sufitu, 6) dobrać materiał do wykonania sufitu, 7) wykonać sufit z płyt gipsowo – kartonowych, 8) uporządkować i zlikwidować stanowisko pracy, 9) zaprezentować efekty swojej pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: − kartka papieru, − przybory do pisania, − notatnik, − materiały do wykonania sufitu, − narzędzia i sprzęt do wykonania sufitu, − literatura z rozdziału 6. 4.8.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz:

Tak Nie

1) zdefiniować sufity podwieszone? 2) określić, na jakim ruszcie można wykonać sufity podwieszone? 3) rozpoznawać ruszty do wykonania sufitu podwieszonego? 4) określić sposoby zamocowania płyt gipsowo – kartonowych

do elementów nośnych? 5) rozpoznać materiały mocujące płyty? 6) stosować instrukcje producenta systemów rusztowych? 7) podwiesić sufit z płyt gipsowo - kartonowych?

¨ ¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨ ¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨


4.9. Wykańczanie i konserwacja okładzin 4.9.1. Materiał nauczania

Wykańczanie okładzin polega na: − wygładzeniu powierzchni przez szlifowanie, − pokryciu powierzchni okładziny bezbarwnym lakierem.

Zamocowane okładziny z drewna zostawia się na kilka dni, po czym można przystąpić do wyrównywania ich powierzchni. Wyrównanie wykonujemy szlifując papierem ściernym, o odpowiednim uziarnieniu uwzględniając nierówności okładzin. Na właściwie oszlifowanej okładzinie nie powinny być widoczne rysy od ziaren papieru ściernego.

Sposobem wykończenia i konserwacji powłok okładzinowych jest pokrycie ich bezbarwnym lakierem. Wybór lakieru zależy od pomieszczenia, dla którego zaprojektowano okładzinę. Lakierować można jedynie suchą, gładko oszlifowana i czystą powierzchnię okładziny, którą należy dokładnie oczyścić z kurzu odkurzaczem oraz przetrzeć wilgotną szmatą. Tak przygotowaną powierzchnię pokrywa się cienką warstwą bezbarwnego lakieru o właściwościach zabezpieczających przed ciemnieniem pod wpływem światła. Po wyschnięciu tej warstwy należy ją przeszlifować papierem ściernym w celu starcia podniesionych włókienek oraz dokładnie odkurzyć. Lakier właściwy należy przygotować dokładnie według instrukcji producenta. Lakierowanie wykonuje się co najmniej dwukrotnie, a w celu uzyskania wysokiego połysku – trzykrotnie. Należy tę pracę wykonywać przy otwartym oknie, a narzędzia czyścić rozpuszczalnikiem odpowiednim do użytego lakieru. Lakier utwardza się około 10 dni. W tym czasie nie należy dotykać okładzin ani na nich nic nie wieszać. Okładzinę polakierowaną czyścimy wilgotną szmatką i wycieramy na sucho. 4.9.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jakie czynności wykonujemy w czasie wykańczania okładzin? 2. Jak wyrównujemy powierzchnie okładzin? 3. Jak zabezpieczamy okładzinę przed odbarwieniem na słońcu? 4. W jakich warunkach lakierujemy okładziny? 5. Ile dni utwardza się lakier? 6. Jak czyścimy okładziny polakierowane? 4.9.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Zamocowaną okładzinę z drewna przygotuj do lakierowania. Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) sprawdzić równość okładziny, 2) dobrać do danej wykładziny papier ścierny, 3) zeszlifować powierzchnię okładziny, 4) zaprezentować efekty swojej pracy.


Wyposażenie stanowiska pracy: − okładzina drewniana, − papier ścierny różnej grubości, − literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 2 Oblicz, ile potrzebujesz lakieru do dwukrotnego pomalowania okładziny o wymiarach 2,0 x 4,5 m, jeśli z danych producenta wynika, że puszka o pojemności 1 litra wystarczy na pomalowanie 4 m2 powierzchni.

Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) obliczyć ile metrów kwadratowych okładziny musisz pomalować, 2) obliczyć potrzebną ilość puszek lakieru, 3) zaprezentować efekty swojej pracy, 4) dokonać samooceny. Wyposażenie stanowiska pracy: − kalkulator, − arkusz papieru, − przybory do pisania. 4.9.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz:

Tak Nie

1) opisać czynności jakie wykonujemy przy wykańczaniu okładzin? 2) określić, w jakich warunkach lakierujemy okładziny? 3) obliczyć ilość potrzebnego lakieru do pomalowania okładziny? 4) wyjaśnić, na czym polega zabezpieczanie drewna przed ściemnieniem? 5) wykończyć i konserwować okładziny?

¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨


4.10. Materiały mocujące elementy okładzinowe 4.10.1. Materiał nauczania

Zaprawy i kleje. Przy wykonywaniu okładzin z drewna lub materiałów drewnopochodnych można stosować następujące zaprawy i kleje: − półciekłą zaprawę cementowo – wapienną marki 3 lub półciekłą zaprawę gipsową marki

3 z dodatkiem opóźniacza czasu wiązania do osadzania kołków i klocków oraz mocowania płyt pilśniowych miękkich do podłoża ceglanego,

− kleje syntetyczne rozpuszczalnikowe odporne na działanie wody, pary wodnej – do przyklejania różnego rodzaju płyt pilśniowych bardzo twardych, twardych i półtwardych do równego podłoża z betonu, do tynków lub do drewna,

− klej tzw. stolarski – do przyklejenia płyt pilśniowych lub wiórowych do równego podłoża drewnianego i tylko w pomieszczeniach o normalnej wilgotności.

Kleje powinny być świeże, nie zwietrzałe i nie przeterminowane. Kołki, klocki, listwy i łaty. Kołki powinny być z drewna miękkiego, a włókna przebiegać

równolegle do osi kołków. Muszą mieć kształt ściętego stożka o odpowiednich wymiarach normowych. Klocki wykonujemy z drewna miękkiego, kształtu ostrosłupa ściętego o wymiarach dwukrotnie większych niż grubość osadzanych elementów. Listwy powinny być wykonane z drewna miękkiego i mieć grubość co najmniej 16 mm oraz szerokość 30 lub 40mm. Łaty wykonujemy z drewna miękkiego o grubości 32 lub 38 mm oraz szerokości 45 mm lub 50 mm. Kołki, klocki, listwy i łaty muszą być zaimpregnowane materiałem grzybobójczym.

Gwoździe, wkręty i podkładki. Gwoździe powinny mieć długość trzykrotnie większą niż grubość przybijanych desek. Do mocowania sklejki stosowane są gwoździe stolarskie ogólnego zastosowania, a do płyt pilśniowych i wiórowych prasowanych gwoździe specjalne o odpowiednich łbach. Wkręty z łbem kulistym, płaskim lub walcowym są przeznaczone do mocowania okładzin z drewna i materiałów drewnopochodnych z wyjątkiem płyt pilśniowych miękkich. Powinny być ze stali konstrukcyjnej, mosiądzu lub stopu aluminium, zabezpieczone przed korozją. Podkładki do wkrętów muszą również być zabezpieczone przed korozją. Listewki wykończające. Do wykończenia okładzin z płyt pilśniowych zaleca się stosowanie listew profilowanych z twardego PVC, mocowanych za pomocą kleju. Dopuszcza się stosowanie listewek drewnianych lub kształtek metalowych mocowanych za pomocą gwoździ lub wkrętów. Kształtki powinny mieć otwory co około 150 mm, o średnicy dostosowanej do średnicy gwoździ lub wkrętów. 4.10.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jakie zaprawy stosujemy przy wykonywaniu okładzin z drewna lub materiałów

drewnopochodnych? 2. Jakie kleje stosujemy przy wykonywaniu okładzin z drewna i materiałów

drewnopochodnych? 3. Jakie kształty mają kołki, klocki, listwy i łaty? 4. Jakiej długości są gwoździe budowlane? 5. Z jakich materiałów wykonujemy wkręty? 6. Jakie elementy podłoża muszą być zabezpieczone przed korozją?


4.10.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Dla przygotowanych próbek płyt pilśniowych przyporządkuj zaprawy i kleje do mocowania. Zapisz to na kartkach.


Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapisać nazwy płyt na kartkach samoprzylepnych, 2) nakleić kartki na odpowiednie płyty, 3) zapisać nazwy zapraw lub klejów na innych kartkach, 4) przyporządkować nazwy klejów lub zapraw do odpowiednich płyt, 5) zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy: − próbki różnych płyt pilśniowych, − kartki samoprzylepne w dwóch kolorach, − przybory do pisania. Ćwiczenie 2 Wybierz odpowiednie gwoździe do zamocowania przygotowanej deski. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zmierzyć grubość deski, 2) obliczyć na kartce wymiar gwoździ, 3) wybrać odpowiednie gwoździe z przygotowanego zestawu, 4) zaprezentować efekty swojej pracy, 5) dokonać samooceny. Wyposażenie stanowiska pracy: − przymiar taśmowy, − zestaw gwoździ o różnych wymiarach, − deska, − kalkulator, − przybory do pisania, − literatura z rozdziału 6. 4.10.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) scharakteryzować, jakie zaprawy stosujemy do mocowania okładzin? 2) określić, jakie kleje stosujemy do mocowania okładzin? 3) wyjaśnić, jakie wymagania powinny spełniać kołki i listwy? 4) dobrać odpowiednie gwoździe do grubości deski? 5) wybrać listwy wykończające? 6) sporządzić listę elementów mocujących okładziny?

¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨


4.11. Naprawa, remont i renowacja 4.11.1. Materiał nauczania

W okładzinach starych lub źle ułożonych nowych, między deszczułkami albo płytami pojawiają się mniejsze lub większe szpary. Wynika to z ich rozsychania się.

Często również układa się okładziny ze zbyt wilgotnych deszczułek lub płyt na skutek nieprzestrzegania wymagań normy przez producenta lub niewłaściwe składowanie materiału. Po wykonaniu okładziny powstaną za duże spoiny spowodowane kurczeniem się materiału w czasie jego wysychania.

Taką okładzinę najlepiej jest zdjąć, przestrugać brzegi i ułożyć na nowo. Niestety nakład pracy jest olbrzymi, a efekty często niezadowalające.

Innym rozwiązaniem jest wklejenie w szpary cienkich listewek lub pasków forniru. W tym przypadku również pracy jest wiele, a zwykle efekt niezadowalający.

Deszczułki zbyt suche a nawet takie, których wilgotność jest zgodna z wymaganiami normy po przyklejeniu do wilgotnego podłoża (albo w warunkach dużej wilgotności względnej powietrza w pomieszczeniach) zwiększą swoje wymiary liniowe. Stan ten powoduje znane zjawisko wybrzuszania się okładzin z drewna, ich odspajanie od podłoża i w konsekwencji konieczność ułożenia okładziny na nowo.

Bywają również podobne uszkodzenia okładzin w czasie użytkowania, np. podczas zalania mieszkania przez sąsiada.

Podczas lakierowania okładzin po remoncie należy pamiętać o bardzo dobrym oczyszczeniu powierzchni. W przeciwnym razie lakier będzie się łuszczył. 4.11.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Kiedy w ułożonych okładzinach pojawiają się szpary? 2. Jakie znasz metody napraw okładzin? 3. Jakie znasz sposoby renowacji okładzin? 4. Kiedy powstaje zjawisko wybrzuszenia okładzin? 5. Jakie są przyczyny łuszczenia się lakieru? 4.11.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1

Po obejrzeniu filmu instruktażowego na temat wykonywania okładzin drewnianych, na kartce wypisz metody napraw okładzin przedstawionych na filmie.


1) obejrzeć uważnie film – „ Wykonywanie okładzin z drewna”, 2) wypisać na kartce błędy jakie popełniono podczas wykonania okładziny drewnianej, 3) zaproponować metody napraw wykonanych okładzin przedstawionych na filmie, 4) zapisać na kartce, 5) zaprezentować efekty swojej pracy.


Wyposażenie stanowiska pracy: − film instruktażowy – „ Wykonywanie okładzin z drewna”, − kartka papieru, − przybory do pisania. Ćwiczenie 2

Dla przygotowanych 2 rodzajów okładzin z materiałów drewnianych i drewnopochodnych zaproponuj metody renowacji na kartce papieru. Sposób wykonania ćwiczenia 1) Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 2) zapisać na kartkach samoprzylepnych nazwy przygotowanych okładzin, 3) przyporządkować nazwy właściwym okładzinom, 4) zaproponować dla każdej z nich metody renowacji, 5) zaprezentować efekty swojej pracy, 6) dokonać samooceny.

Wyposażenie stanowiska pracy: − próbka okładziny z drewna, − próbka okładziny z materiałów drewnopochodnych, − kartki samoprzylepne, − przybory do pisania, − literatura z rozdziału 6. 4.11.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) określić błędy powstałe podczas wykonania okładzin? 2) scharakteryzować metody napraw okładzin? 3) określić przyczyny paczenia się okładzin z drewnianych? 4) wykończyć i konserwować okładziny? 5) dokonać remontu i wymiany elementów okładziny? 6) usunąć usterki powstałe podczas eksploatacji?

¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨


4.12. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót 4.12.1. Materiał nauczania

Prawidłowość wykonania robót oraz ich zgodność z projektem sprawdza się podczas ostatecznego odbioru budynku lub jego części.

Podstawą odbioru są następujące dokumenty: − projekt techniczny zawierający na rysunkach wykonawczych wszystkie dane niezbędne

do wykonania robót: na rysunkach wykonawczych powinny być naniesione wszelkie zmiany dokonane w trakcie wykonywania robót,

− dziennik budowy, − atesty i protokoły materiałów, − Polskie Normy określające wymagania i badania techniczne przy odbiorze

poszczególnych rodzajów okładzin. Przy odbiorze okładzin z drewna i materiałów drewnopochodnych należy przeprowadzić

następujące badania: − materiałów według obowiązujących norm, − prawidłowości wykonania podkładów lub podłoży, − prawidłowości zamocowania okładziny do podkładu, − równości i płaskości powierzchni, − przylegania okładziny do podkładu. Prawidłowość wykonania podkładu lub podłoża polega na sprawdzeniu przed przystąpieniem do robót okładzinowych z drewna lub materiałów drewnopochodnych, wilgotności oraz równości.

W podkładzie z kołków, klocków liczba i ich rozstaw powinny być dostosowane do konstrukcji i rodzaju elementów okładziny.

Styki okładzin z ościeżnicami okiennymi lub drzwiowymi oraz wywietrznikami i gniazdami wtyczkowymi powinny być izolowane papą, a podłoże, podkład oraz powierzchnie okładziny od strony muru powinny być impregnowane bezwonnymi i nietoksycznymi środkami izolacyjnymi i grzybobójczymi.

Równość i płaskość okładziny należy sprawdzić za pomocą łaty kontrolnej o długości 2 m z pomiarem prześwitu z dokładnością do 1 mm.

Przyleganie okładziny do podkładu lub podłoża należy sprawdzić przez nacisk ręczny i próbę oderwania. 4.12.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jakie badania przeprowadza się przy odbiorze okładzin? 2. Na czym polega badanie prawidłowości wykonania podkładu? 3. Czym sprawdzamy równość i płaskość okładziny? 4. Jak sprawdzamy przyleganie okładziny do podkładu? 5. Jaki może być prześwit między łatą a okładziną? 6. Jak zabezpieczamy styki okładzin z otworami okiennymi i drzwiowymi?


4.12.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Po obejrzeniu filmu na temat wykonywania okładzin, na kartce papieru wypisz badania jakie należy przeprowadzić przy odbiorze okładziny drewnianej. Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) obejrzeć uważnie film – „ Wykonywanie okładzin z drewna”, 2) wypisać badania okładzin, 3) zapisać spostrzeżenia w notatniku, 4) zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy: − film instruktażowy – „ Wykonywanie okładzin z drewna”, − papier szary, − przybory do pisania, − notatnik, − literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 2 Sprawdź równość i płaskość okładziny drewnianej. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zorganizować stanowisko pracy, 2) przygotować narzędzia do przeprowadzenia ćwiczenia, 3) przyłożyć łatę do okładziny, 4) odczytać wynik z liniału stalowego, 5) sprawdzić wynik z normą, 6) uporządkować i zlikwidować stanowisko, 7) zaprezentować efekty swojej pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: − okładzina drewniana, − łata kontrolna, − liniał stalowy, − norma (warunki techniczne odbioru). 4.12.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz:

Tak Nie

1) wyjaśnić, jakie badania przeprowadza się przy odbiorze okładzin? 2) określić warunki techniczne wykonania okładziny z drewna? 3) sprawdzić równość okładzin? 4) sprawdzić przyleganie okładzin do podkładu? 5) zorganizować stanowisko pracy?

¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨


4.13. Zasady przedmiaru i obmiaru robót 4.13.1. Materiał nauczania

Przedmiar wykonuje projektant z uprawnieniami, z projektu (rysunku), uwzględniając wszystkie warunki przyjęte jak w obmiarze.

Obmiaru robót okładzinowych dokonuje się w celu rozliczenia się pracodawcy za wykonane prace z pracownikami i z inwestorem. Przy rozliczeniach z pracownikami obmiar jest niezbędny do obliczenia ich zarobków, gdy pracują w systemie akordowym. Przy rozliczeniach z inwestorem obmiar służy do określenia wartości wykonanych prac.

Okładziny oblicza się w metrach kwadratowych powierzchni. Okładziny ścienne obmierza się według rzeczywistej powierzchni w rozwinięciu, przyjmując wysokość od powierzchni podłogi do górnej krawędzi okładziny.

Do sporządzenia obmiaru robót należy przygotować druk – Obmiar robót. Do tabelki wpisuje się rodzaj wykonywanych prac i oblicza ilości w określonej jednostce miary.

Sporządzając obmiar robót należy wyszczególnić wszystkie czynności, które wystąpią w procesie technologicznym podczas wykonania prac, czyli np. oczyszczenie podłoża, gruntowanie podłoża (jedno- lub dwukrotne) ze wskazaniem materiału do gruntowania, wykonanie izolacji, itp. 4.13.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do ćwiczeń wykonania. 1. W jakim celu wykonuje projektant przedmiar robót ? 2. W jakim celu wykonujemy obmiary robót? 3. W jakich jednostkach dokonujemy obmiaru okładziny? 4. Jakie powierzchnie potrąca się przy obmiarze robót okładzinowych? 5. W jaki sposób oblicza się powierzchnie krzywe? 6. Czy potrafisz sporządzić obmiar robót na prace okładzinowe? 4.13.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1

Sporządź przedmiar robót, mających na celu zamocowanie płyty gipsowo – kartonowej. Wszystkie potrzebne wymiary, grubości warstw odczytaj z przygotowanego projektu.


1) zapoznać się z materiałem nauczania, 2) zapoznać się z projektem, 3) odczytać z projektu wymiary ścian, 4) odczytać z projektu wszystkie warstwy i ich grubości, 5) obliczyć powierzchnię ścian, 6) wypełnić arkusz przedmiaru, 7) wkleić wypełniony arkusz do notatnika, 8) zaprezentować efekty swojej pracy.


Wyposażenie stanowiska pracy: − projekt, − druk – Przedmiar robót, − kalkulator, − notatnik, − przybory do pisania, − literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 2

Sporządź obmiar wykonanej okładziny drewnianej na podłożu betonowym z przygotowaniem podłoża. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zmierzyć powierzchnię pomieszczenia, 2) wypisać kolejność wykonanych czynności, 3) obliczyć powierzchnię ściany przeznaczonej pod okładzinę, 4) wypełnić druk – Obmiar robót, 1) zaprezentować efekty swojej pracy, 2) dokonać samooceny.

Wyposażenie stanowiska pracy: − przymiar taśmowy lub metrówka, − druk – Obmiar robót, − kalkulator, − przybory do pisania, − literatura z rozdziału 6. 4.13.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz:

Tak Nie

1) wyjaśnić, w jakim celu sporządzamy obmiar robót? 2) określić, w jakich jednostkach dokonujemy obmiaru robót

okładzinowych? 3) wyjaśnić, jakie powierzchnie potrąca się przy obmiarach robót

okładzinowych? 4) wypełnić druk – Obmiar robót? 5) wykonać obmiar robót?

¨ ¨

¨ ¨ ¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨


4.14. Przepisy bhp i ppoż. 4.14.1. Materiał nauczania

Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy Podczas wykonywania robót okładzinowych można zatrudnić wyłącznie pracowników

przeszkolonych w tym zakresie, posiadających aktualne karty zdrowia i zaopatrzonych w odpowiednią odzież i obuwie.

Do podstawowych obowiązków robotników należy: – wykonywanie pracy zgodnie z zasadami i przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy

oraz przestrzeganie wydawanych w tym zakresie zarządzeń i wskazówek przełożonych, – dbanie o należyty stan maszyn i sprzętu oraz ład i porządek na stanowisku pracy, – używanie przydzielonej odzieży, – poddawanie się badaniom lekarskim, – branie udziału w szkoleniach i instruktażach w zakresie bhp, – niezwłoczne zawiadomienie przełożonych o zauważonym w zakładzie wypadku przy

pracy albo zagrożeniu dla zdrowia lub życia ludzkiego. Stosowanie odzieży i ochron osobistych

Do prac okładzinowych należy używać odzieży roboczej, która ułatwia pracownikowi wykonywanie czynności zawodowych w warunkach zagrażających życiu lub zdrowiu, chroni odzież własną pracownika przed ubrudzeniem lub zniszczeniem. Elementy odzieży roboczej to: spodnie, bluzy, koszule, kombinezony, obuwie robocze i okulary przy cięciu drewna. Wymagania co do narzędzi i sprzętu

Narzędzia i sprzęt powinny odpowiadać określonym wymaganiom, by pozwalały na bezpieczną pracę. Używane przez pracownika narzędzia muszą być w dobrym stanie technicznym i czyste. Należy je używać zgodnie z przeznaczeniem. Nie wolno używać uszkodzonych narzędzi. Narzędzia elektryczne stosowane w pracach budowlanych powinny mieć dodatkowe środki ochrony, do których należą m.in. zerowanie, uziemienie ochronne, wyłączniki. Przed każdym użyciem zarówno narzędzie, jak i przewód wraz z wtykiem powinno być sprawdzone. Nie wolno używać narzędzi elektrycznych uszkodzonych i absolutnie próbować ich samemu naprawiać. Po zakończonej pracy należy oczyścić narzędzia i sprawdzić ich stan. Zasady bezpieczeństwa pracy z materiałami szkodliwymi i łatwo palnymi.

Przy pracach z zastosowaniem rozpuszczalników organicznych, materiałów łatwo palnych należy pomieszczenia, w których są prowadzone roboty okładzinowe oraz w pomieszczeniach sąsiednich połączonych otworami drzwiowymi: usunąć wszystkie grzejniki elektryczne lub gazowe, wyłączyć ze źródła zasilania instalacje elektryczne i wprowadzić zakaz palenia papierosów.

W celu należytych warunków higieny pracy należy przestrzegać czystości osobistej, bezwzględnego mycia rąk przed spożywaniem posiłków, używania czystej odzieży roboczej oraz porządku w miejscu pracy.

Bezpieczeństwo przeciwpożarowe. W związku ze złym przechowywaniem i magazynowaniem materiałów łatwo palnych

lub zawierających łatwo palne rozpuszczalniki może zaistnieć niebezpieczeństwo pożaru. Dlatego każda budowa powinna być wyposażona w podręczny sprzęt gaśniczy. Składa się on z beczek z wodą, skrzyń z piaskiem, siekier, bosaków, gaśnic i koców. Powinien znajdować się w miejscu widocznym i łatwo dostępnym. Palących się materiałów, zawierających substancje organiczne oraz narzędzi elektrycznych pod napięciem nie wolno gasić wodą. Służą do tego celu gaśnice pianowe, śniegowe, tetrowe i proszkowe.



Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do ćwiczeń wykonania. 1. Jakich pracowników można zatrudniać przy robotach okładzinowych? 2. Jaką odzież roboczą stosuje się w robotach okładzinowych? 3. O czym należy pamiętać używając narzędzia elektryczne? 4. O czym należ pamiętać pracując z materiałami niebezpiecznymi? 5. Jakie podstawowe wymagania stawia się narzędziom do robót okładzinowych? 4.14.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1

Dobierz odzież roboczą i środki ochrony dla pracownika wykonującego okładzinę z drewna i materiałów drewnopochodnych. Przedstaw to na schemacie.


1) narysować na papierze sylwetkę człowieka, 2) wypisać na kartkach samoprzylepnych nazwy odzieży roboczej, 3) dobrać środki ochrony, 4) przykleić na sylwetkę człowieka kartki z poszczególnymi częściami ubrania zgodnie

z poleceniem ćwiczenia, 5) zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy: – papier szary, – kartki samoprzylepne, – artykuły piśmiennicze, – literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 2 Zabezpiecz stanowisko pracy robotnika pracującego z zastosowaniem rozpuszczalników organicznych. Spostrzeżenia zapisz w notatniku. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z niebezpieczeństwami jakie grożą pracownikowi podczas pracy

z materiałami toksycznymi i łatwopalnymi, 2) zorganizować stanowisko pracy, 3) zabezpieczyć stanowisko pracy, 4) uporządkować i zlikwidować stanowisko pracy, 5) zaprezentować efekty swojej pracy. 6) zapisać spostrzeżenia w notatniku.

Wyposażenie stanowiska pracy: − kartka papieru, − długopis lub ołówek, − notatnik, − literatura z rozdziału 6.


4.14.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) określić, jak powinien być ubrany robotnik do wykonania okładziny? 2) zabezpieczyć miejsce pracy podczas wykonywania robót

okładzinowych? 3) przestrzegać zasad ochrony środowiska? 4) określić warunki bhp dla pracy na rusztowaniach? 5) przestrzegać przepisów ochrony przeciwpożarowej?

¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨


5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA 1. Przeczytaj uważnie instrukcję. 2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych. 4. Test zawiera 30 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru. 5. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt. 6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane

są cztery możliwe odpowiedzi: A, B, C, D. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; wybierz ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X.

7. Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz za poprawną.

8. Test składa się z dwóch części. Część I zawiera zadania z poziomu podstawowego, natomiast w części II są zadania z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć Ci trudności, gdyż są one na poziomie wyższym niż pozostałe (dotyczy to zadań o numerach od 25 do 30).

9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. 11. Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI. 12. Na rozwiązanie testu masz 70 min.

Powodzenia!


ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 1. Na rysunku obok przedstawiono przykład

a) boazerii ramowo - płycinowej. b) okładziny ramowej. c) boazerii płycinowej. d) okładziny płycinowej.

2. Żółte zabarwienie drewna ma a) buk. b) akacja. c) brzoza. d) modrzew.

3. Do właściwości fizycznych decydujących o przydatności drewna nie należy

a) wilgotność. b) gęstość pozorna. c) przewodność cieplna d) wytrzymałość na zginanie.

4. Do drzew liściastych należy

a) buk b) sosna. c) świerk. d) modrzew.

5. Do materiałów drewnopochodnych nie zalicza się

a) sklejki. b) desek. c) płyt pilśniowych. d) płyt wiórowych.

6. Płyty gipsowo – kartonowe GKB są przeznaczone jako

a) okładziny ścienne. b) płyty ogniotrwałe. c) płyty dźwiękochłonne. d) płyty podkładowe pod tynk.

7. Na rysunku przedstawiono sposób łączenia desek okładzinowych na

a) wpust. b) pióro własne. c) pióro obce. d) zakład.

8. Na rysunku obok przedstawiono połączenie z

a) płytami. b) listwami. c) ramami. d) okładziną.


9. Do właściwości fizycznych nie należy a) gęstość. b) twardość. c) nasiąkliwość. d) mrozoodporność.

10. Deski na okładzinę należy przechowywać a) pod wiatą. b) na wolnym powietrzu. c) w suchych pomieszczeniach. d) w wilgotnych pomieszczeniach.

11. Do nanoszenia klejów na powierzchnię stosuje się: szpachle gładkie,

a) pędzle i wałki malarskie. b) oraz ząbkowane, noże i pędzle. c) oraz ząbkowane, pędzle i wałki malarskie. d) liniały i wałki malarskie.

12. Do wykonania okładzin można przystąpić od wzniesienia budynku nie wcześniej niż po

upływie miesięcy a) 4. b) 5. c) 6. d) 7.

13. Podłoże pod okładzinę powinno być

a) suche. b) mokre. c) wilgotne. d) lekko wilgotne.

14. Oceniając podłoże pod okładziny drewniane, rozpatruje się: a) cechy fizyczne, stan mrozoodporności podłoża. b) cechy wytrzymałościowe, stan mrozoodporności podłoża. c) cechy fizyczne, stan czystości podłoża, zawartość wilgoci. d) cechy wytrzymałościowe, stan czystości podłoża, zawartość wilgoci.

15. Marki pod płyty gipsowo – kartonowe powinny mieć średnicę

a) 10 ÷ 15 mm. b) 10 ÷15 cm. c) 20 ÷ 50 mm. d) 20 ÷50 cm.

16. Płyty powinny przylegać do siebie

a) przekątnymi. b) krótszymi bokami. c) dłuższymi bokami. d) krótszym do dłuższego.


17. Na okładzinę sufitową stosuje się płyty o grubości a) 10 mm. b) 10 cm. c) 20 mm. d) 20 cm.

18. W celu uzyskania wysokiego połysku na okładzinie lakierujemy ją a) 2 razy. b) 3 razy. c) 4 razy. d) 5 razy.

19. Do przyklejenia płyt pilśniowych bardzo twardych użyjesz

a) kleju stolarskiego. b) kleju syntetycznego. c) zaczynu cementowo – wapiennego. d) półciekłej zaprawy cementowo – wapiennej.

20. Do przybicia deski użyjesz gwoździ o długości ile razy dłuższej niż grubość deski? a) 2. b) 3. c) 4. d) 5.

21. Równość i płaskość okładziny sprawdzamy łatą kontrolną o długości

a) 0,5 m. b) 1,0 m. c) 1,5 m. d) 2,0 m.

22. Podstawą odbioru robót budowlanych są następujące dokumenty

a) aprobaty techniczne. b) protokoły i harmonogramy robot. c) kontrolki pracowników i dokumentacja robót. d) projekt techniczny, dziennik budowy , atesty i protokoły materiałów .

23. Podczas pracy z materiałami szkodliwymi zawierającymi rozpuszczalniki organiczne

pracownik musi a) pracować bez odpoczynku. b) mieć otwarte okna. c) ogrzewać pomieszczenie piecykiem gazowym. d) mieć włączone wszystkie urządzenia elektryczne.

24. Każdy pracownik przed przystąpieniem do wykonania pracy powinien być bezwzględnie

zapoznany z przepisami a) bhp. b) płacowymi. c) urlopowymi. d) zdrowotnymi.


25. Metr kwadratowy desek na okładzinę w hurtowni kosztuje 1200 zł. Po zapłaceniu 22% podatku, w sklepie zapłacisz za niego a) 1200 zł. b) 1464 zł. c) 1624 zł. d) 1864 zł.

26. Jeśli według instrukcji producenta zużycie gipsu szpachlowego do wygładzania powierzchni

wynosi 0,5 kg/m², to ile opakowań należy zamówić do wygładzenia 20 m2?

a) 0,5 kg. b) 1,0 kg. c) 10,0 kg. d) 20,0 kg.

27. Ile potrzebujesz puszek lakieru do pomalowania dwukrotnego powierzchni 30 m2

okładziny, jeśli puszka ma pojemność 1 litra i wystarcza na pomalowanie 4 m2 powierzchni?

a) 8. b) 10. c) 12. d) 15.

28. Na wykonanie 100 m2 okładziny norma czasu wynosi 90,28 roboczo - godzin (r-g). Ile czasu

potrzeba na wykonanie okładziny na ścianie o długości 4 m i wysokości 2,5 m? a) 2,83 r-g. b) 5,89 r-g. c) 9,03 r-g. d) 10,05 r-g.

29. Ile potrzebujesz listew wykończeniowych na górną krawędż okładziny, jeżeli listwy

można kupić o długości 4 m, a wykonujesz okładzinę ściany z paneli ściennych po całym obwodzie pomieszczenia równym 19 mb?

a) 4 szt. b) 5 szt. c) 6 szt. d) 7 szt.

30. Producent przewiduje zużycie 4 płyt drewnianych na m2 powierzchni ściany. Oblicz,

ilość płyt potrzebnych na wykonanie 40 m2 powierzchni ścian? a) 240 sztuk. b) 200 sztuk. c) 160 sztuk. d) 100 sztuk.


KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko …………………………………………………….. Wykonywanie okładzin z drewna i materiałów drewnopochodnych Zgodnie z instrukcją zakreśl poprawną odpowiedź

Nr zadania Odpowiedź Punkty

1. a b c d

2. a b c d

3. a b c d

4. a b c d

5. a b c d

6. a b c d

7. a b c d

8. a b c d

9. a b c d

10. a b c d

11. a b c d

12. a b c d

13. a b c d

14. a b c d

15. a b c d

16. a b c d

17. a b c d

18. a b c d

19. a b c d

20. a b c d

21. a b c d

22. a b c d


23. a b c d

24. a b c d

25. a b c d

26. a b c d

27. a b c d

28, a b c d

29. a b c d

30. a b c d Razem:


6.LITERATURA

1. Martinek W., Pieniążek J.: Technologia budownictwa. WSiP, Warszawa 1997 2. Panas J.(red).: Poradnik majstra budowlanego. ARKADY, Warszawa 2005 3. Szymański E.: Materiały budowlane. WSiP, Warszawa 2003 4. Wolski Z.: Technologia. Roboty podłogowe i okładzinowe. WSiP, Warszawa 1998 5. Katalogi Nakładów Rzeczowych, 6. Czasopisma: „Materiały budowlane”, „Murator”.

Wykonywanie okładzin z drewna i materiałów ... · Barwa drewna ulega zmianie pod wpływem...

Documents

Transcript of Wykonywanie okładzin z drewna i materiałów ... · Barwa drewna ulega zmianie pod wpływem...