Wykonywanie koron protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ

Małgorzata Figurska

Wykonywanie koron protetycznych 322[09].Z3.02 Poradnik dla ucznia Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji-Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 1

Recenzenci: mgr Małgorzata Grzywa mgr Beata Marczak Opracowanie redakcyjne: dr n. med. Małgorzata Figurska Konsultacja: mgr Małgorzata Sienna Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[09].Z3.02 Wykonywanie koron protetycznych, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu technik dentystyczny.

Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji-Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007


SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie 3 2. Wymagania wstępne 5 3. Cele kształcenia 6 4. Materiał nauczania 7

4.1. Budowa i rodzaje koron protetycznych 7 4.1.1. Materiał nauczania 7 4.1.2. Pytania sprawdzające 14 4.1.3. Ćwiczenia 14 4.1.4. Sprawdzian postępów 15

4.2. Etapy laboratoryjnego wykonania koron protetycznych 16 4.2.1. Materiał nauczania 16 4.2.2. Pytania sprawdzające 25 4.2.3. Ćwiczenia 25 4.2.4. Sprawdzian postępów 27

5. Sprawdzian osiągnięć ucznia 28 6. Literatura 32


1. WPROWADZENIE

Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o koronach protetycznych. Wiadomości z tej dziedziny zostały zawarte w jednostce modułowej 322[09].Z3.02 Wykonywanie koron protetycznych. Jednostka ta zawarta jest w module: Protezy stałe. Według reguł ustalonych w modułach, kaŜda jednostka zawiera wytyczne, dzięki którym umoŜliwiona została realizacja programu.

W poradniku zamieszczono: − wymagania wstępne – wykaz umiejętności jakie powinieneś mieć juŜ ukształtowane abyś

bez problemów mógł korzystać z poradnika, − cele kształcenia – wykaz umiejętności jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem, − materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki

modułowej, − pytania sprawdzające, − zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić czy juŜ opanowałeś określone treści, − ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości praktyczne, − sprawdzian postępów, − sprawdzian osiągnięć – przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi

opanowanie materiału całej jednostki modułowej, − literatura uzupełniająca.

W programie tej jednostki modułowej zawarte są podstawowe wiadomości i zagadnienia w zakresie koron protetycznych, budowa, dokumentacja technologiczna, etapy wykonywania koron a takŜe organizacja stanowiska pracy potrzebnego do wykonania koron protetycznych. Jeśli będziesz stosował się do wytycznych z pewnością poradzisz sobie z zakresem materiału przedstawionego w tym poradniku i bezproblemowo ją przyswoisz.


Schemat układu jednostek modułowych

322[09].Z3.01 Wykonywanie wkładów koronowych i koronowo-

korzeniowych

322[09].Z3.03 Wykonywanie

mostów protetycznych

322[09].Z3.02 Wykonywanie

koron protetycznych

322[09].Z3 Protezy stałe


2. WYMAGANIA WST ĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć: − modelować korony zębów stałych i planować przestrzeń do modelowania zębów, − modelować zęby w układzie łuku zębowego, − modelować korony zębów prawidłowo kontaktujących z zębami przeciwstawnymi, − wykonywać modelowanie koron róŜnymi rodzajami materiałów, − dokonywać klasyfikacji oraz scharakteryzować materiały protetyczne (gipsy, stopy

metali, porcelanę i tworzywo kompozytowe), − posługiwać się podstawowymi urządzeniami wykorzystywanymi na stanowisku którymi

są mikrosilnik i noŜyk elektryczny, − posługiwać się urządzeniami i akcesoriami do zarabiania gipsu, − odlewać modele, − posługiwać się urządzeniami do obróbki modelu gipsowego, − współpracować w grupie i pracować indywidualnie, − analizować i wyciągać wnioski, − oceniać swoje umiejętności, − uczestniczyć w dyskusji, − prezentować siebie i grupę, w której pracujesz, − przestrzegać przepisów BHP.


3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: − klasyfikować korony protetyczne oraz charakteryzować ich budowę, − posłuŜyć się dokumentacją technologiczna korony protetycznej, − dobrać metodę wykonania korony protetycznej, − zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, − zaplanować przebieg procesu wykonania korony protetycznej, − dobrać materiały i sprzęt do wykonywania modeli roboczych oraz koron protetycznych, − posłuŜyć się narzędziami i urządzeniami stosowanymi podczas wykonywania koron

protetycznych, − wykonać precyzyjny model roboczy, − wykonać podbudowę metalową korony protetycznej, − przygotować formę odlewnicza oraz sporządzić odlew korony, − przeprowadzić modelowanie korony, − wykonać koronę akrylową zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty, − wykonać koronę laną zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty, − wykonać koronę złoŜoną zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty, − przeprowadzić obróbkę mechaniczną i strumieniową korony protetycznej, − wykonać licowanie korony róŜnymi materiałami, − ocenić jakość wykonanej korony, − dokonać kontroli zgodności wykonywania korony protetycznej z projektem klinicznym − określić koszty wykonania koron protetycznych, − udokumentować wykonanie koron protetycznych, − sporządzić ewidencję zuŜytego materiału, − zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz

ochrony środowiska.


4. MATERIAŁ NAUCZANIA 4.1. Budowa i rodzaje koron protetycznych 4.1.1. Materiał nauczania

Protetyka w dzisiejszych czasach jest bardzo rozległą dziedziną nauki i wiedzy. Pojęcie stomatologii estetycznej jest bardzo przestrzegane i wszystkie prace wykonywane dla pacjenta muszą wiernie odwzorowywać warunki naturalne, polepszanie wykonywanych prac jest moŜliwe dzięki wdraŜaniu jak najbardziej nowoczesnych technologii, korzystaniu z najwyŜszej jakości materiałów, podnoszenie kwalifikacji protetyków na kursach, szkoleniach i wykładach autorskich.

Korony protetyczne są to uzupełnienia, które moŜemy zaliczyć do grupy uzupełnień protetycznych jednoczłonowych stałych, uzupełnienia trwale umocowane na zębach własnych pacjenta, najczęściej za pomocą cementów. W momencie, kiedy naturalna korona zęba nie moŜe być odbudowana, wyleczona lub częściowo zrekonstruowana wypełnieniem z materiałów kompozytowych, wykonuje się koronę protetyczną, trwale zamocowaną na oszlifowanych i odpowiednio przygotowanych zębach Ŝywych oraz martwych. Korony mają za zadanie słuŜyć poprawie estetyki, poprawie warunków zgryzowych, a takŜe odpowiednio dobremu utrzymaniu w jamie ustnej protez ruchomych. Korony protetyczne naleŜą do bardzo istotnych elementów, umoŜliwiających umocowanie mostów protetycznych, a takŜe do odbudowy zębów na takich konstrukcjach chirurgicznych jak implanty.

Rys. 1. Pacjent z oszlifowanym zębem filarowym oraz z zacementowaną koroną protetyczną [17]

Rys. 2. Oszlifowane filary zębów oraz zacementowane korony protetyczne [17]

W tym dziale przedstawione zostaną wiadomości na temat koron i ich rodzajów.

W technice dentystycznej istnieje podział koron protetycznych, zaleŜy on od zasięgu korony. MoŜemy wyróŜnić kilka podziałów.


Podział koron protetycznych ze względu na zasięg i objętość − częściowe – uzupełnienie protetyczne, w którym zostaje pokryta tylko część korony

klinicznej zęba, − osłaniające – uzupełnienie protetyczne, w którym zostaje pokryta lub osłonięta cała

korona kliniczna zęba, − całkowite – są to tzw. korony pełniące rolę zęba ćwiekowego, mają za cel odbudowanie

całkowitej struktury zęba, a takŜe części korzeniowej. Podział koron protetycznych ze względu na materiał, z jakiego zostały wykonane 1. Jednolite – wykonane z jednego rodzaju materiału, moŜemy tu wyróŜnić takie materiały jak:

− metal, − akryl, − porcelana, − kompozyt.

2. ZłoŜone – część słuŜąca jako podbudowa wykonana jest z metalu, natomiast widoczna część korony protetycznej licowany jest materiałem, który barwą odpowiada zębom własnym. Są to takie materiały jak: − akryl, − kompozyt, − porcelana.

Podział koron protetycznych ze względu na stosunek brzegu korony protetycznej do przyzębia − poddziąsłowe – korona, której brzeg wchodzi do kieszonki dziąsłowej (rys. 3a), − dodziąsłowe – korona, której brzeg dolega do granicy kieszonki dziąsła, przy tego

rodzaju koronach moŜemy dokonać podziału na korony dodziąsłowe, gdzie filar zęba oszlifowany jest ze stopniem, oraz korony dodziąsłowe, gdzie filar zęba oszlifowany jest bez stopnia (rys. 3b),

− naddziąsłowe – korona, której brzeg nie dochodzi do kieszonki zęba (rys. 3c),

a) b) c)

Rys. 3. Schemat budowy korony: a) poddziałowej, b) dodziąsłowe, c) nadziąsłowej [opracowanie własne]

Korony częściowe

Są to uzupełnienia protetyczne zaliczane do koron estetycznych, pomimo tego, iŜ część językowa w okolicy kieszonki zęba to element metalowy, strona wargowa bądź teŜ policzkowa licowana jest materiałem imitującym naturalny ząb pacjenta. Korony te mają


zastosowanie najczęściej jako filary w mostach. Istotą korony częściowej jest to, iŜ nie obejmuje całego zęba tylko jego część, np. część licowa jest własnym zębem pacjenta.

Wskazania do stosowania koron częściowych: − mogą być wykonane na zębach przednich czyli siecznych i kłach, oraz na zębach

bocznych, czyli przedtrzonowych pierwszych i drugich, − korony częściowe doskonale odgrywają swoją rolę jako zęby filarowe w przypadku

zastosowania mostu. Przeciwwskazania do stosowania koron częściowych:

− krótkie zęby, w tym przypadku nie ma moŜliwości stworzenia retencji dla korony i mostu, − zęby zbyt płaskie, nie umoŜliwiające stworzenie odpowiedniej powierzchni retencyjnej, − ząb zaatakowany rozległą próchnicą, − pacjenci z tendencją do rozległej próchnicy. Korony osłaniające (całkowite)

Rolą korony całkowitej jest odtworzenie kształtu i funkcji zęba. Do wykonania korony całkowitej pacjent powinien mieć całkowicie wyleczone przyzębie. Korony osłaniające obejmują całą powierzchnię korony klinicznej zęba, w całości odbudowuje kształt, czynność, a takŜe wielkość zęba klinicznego, na którym korona protetyczna jest zacementowana. W przypadku tych koron istnieje podział na korony jednolite oraz korony złoŜone: − korony jednolite mają zastosowanie przewaŜnie na zębach przedtrzonowych oraz

trzonowych, − korony złoŜone to korony, które mogą być zastosowane niezaleŜnie od zęba i miejsca, na

którym są osadzone, to jest kwestia pacjenta i jego wymagań. Biorąc pod uwagę wcześniejszy podział koron całkowitych, moŜemy omówić teraz

następujące przykłady: Korona całkowita jednolita wykonana z metalu

Korony metalowe znajdują zastosowanie w niewidocznych bocznych częściach łuku zębowego, czyli na zębach przedtrzonowych i trzonowych. Są wykonane w całości z metalu.

Rys. 4. Korona metalowa [17] Rys. 5. Korona metalowa osadzona na modelu gipsowym [17]

Wskazaniami do zastosowania takiej korony są:

− odbudowanie korony zęba, − element łączący przęsło mostu z filarem, − zastosowanie korony jako wzmocnienie Ŝywego zęba, z obecnością licznych wypełnień, − odbudowa powierzchni zgryzowych, − odbudowa punktów stycznych.

Do koron metalowych lanych całkowitych moŜemy zaliczyć takŜe koronę Ortona.


Jest to korona, która zakończona jest bezstopniowo. NaleŜy do rodzaju koron dodziąsłowych, zaletą tych koron jest to, iŜ moŜna je stosować w kaŜdym odcinku łuku zębowego. Korona całkowita pełnoceramiczna

Są to rodzaje koron, które pozwalają na uzyskanie doskonałego efektu końcowego, poniewaŜ cięŜko odróŜnić je od naturalnych koron klinicznych zęba. Porcelana naleŜy do materiałów protetycznych, które są doskonale tolerowane przez tkanki Ŝywe organizmu i dlatego znalazła tak szerokie zastosowanie w dzisiejszej protetyce stomatologicznej.

Dobrze wykonana korona z porcelany posiada tak gładkie powierzchnie, iŜ moŜna stwierdzić o wiele mniejsze osadzanie się płytki nazębnej na jej powierzchni niŜ na powierzchni zębów naturalnych. Mankamentem tego materiału jest jednak kruchość, dlatego przez te wszystkie lata naukowcy doszli do zadowalających wyników, dzięki pracy nad tym materiałem, która pozwoliła na to, aby udoskonalić i wzmocnić strukturę tego tworzywa. Materiał ten stosowany jest na korony zarówno w odcinku przednim jak i bocznym i to nie zawsze na podbudowie metalowej. Dzisiejsze osiągnięcia pozwoliły na stosowanie koron pełnoceramicznych. Korony porcelanowe na podbudowie metalowej są, co prawda bardzo trwałe i dosyć estetyczne, ale nie potrafią dokładnie oddać wygląd zęba jak korony pełnoceramiczne, które poprzez tzw. transparencję światła idealnie imitują tkanki i wyglądają jak ząb naturalny. Korony pełnoceramiczne w przeciwieństwie do porcelanowych na podbudowie metalowej nie wykazują, tzw. „efektu szarzenia”.

Rys. 5. Schemat korony pełnoceramicznej zacementowanej na zębie filarowym pacjenta [17]

Wskazania do stosowania koron protetycznych porcelanowych:

− odbudowanie zniszczonej naturalnej korony zęba w odcinku przednim jak i bocznym, − przypadek, kiedy zęby naturalne pacjenta są przebarwione lub martwe – potrzebna jest

odbudowa zgryzu konstrukcyjnego. Przeciwwskazania do stosowania koron protetycznych porcelanowych:

− zbyt krótkie zęby, poniewaŜ brak jest wtedy odpowiedniej długości ściany, aby zapewnić odpowiednią retencję,

− zbyt mały wymiar przedsionkowo-językowy, a takŜe wada zgryzu typu zgryz głęboki, poniewaŜ brak jest wtedy miejsca na odpowiednią grubość ściany porcelanowej,

− leczone zęby z licznymi wypełnieniami, gdyŜ jest wtedy zbyt mała wytrzymałość mechaniczna takiego zęba (stosujemy wtedy np.: wkłady z włókna szklanego i wzmacniamy ząb),

− nie naleŜy stosować koron u dzieci i młodzieŜy, poniewaŜ występuje ryzyko uszkodzenia miazgi podczas szlifowania.


Korona jednolita wykonana z akrylu Jest to rodzaj koron protetycznych zaliczanych do uzupełnień stałych, ale tymczasowych,

kosmetycznych i pojedynczych. W wyjątkowych tylko przypadkach moŜna ją zastosować jako umocowanie przęsła w moście długoczasowym. Z racji tego, iŜ akryl nie posiada duŜej odporności na ścieranie, stosuje się te korony protetyczne najczęściej w odcinku przednim zębów górnych i dolnych, czyli na siekaczach centralnych oraz kłach.

Wskazania do stosowania koron akrylowych: − liczne ubytki próchnicze na powierzchniach wargowych, − brak szkliwa, − niedorozwój szkliwa będący wadą wrodzoną lub wywołany chorobą (krzywica, choroby

zakaźne), − niekompletna mineralizacja, − zęby o nieprawidłowej budowie, − zęby nieprawidłowo ustawione w łuku zębowym, − zęby częściowo odłamanych koronach, − zęby przebarwione w skutek leczenia, − osłona oszlifowanego zęba przed wykończeniem docelowego uzupełnienia − zęby wymagające wydłuŜenia koron w skutek nadmiernego ścierania, leczenia

nieprawidłowości zgryzu. Przeciwwskazania do stosowania koron akrylowych:

− zęby o próchniczo zniszczonej koronie, − zęby o znacznym braku korony, − zęby ze zmianami około szczytowymi, − zęby o małym wymiarze wargowo-językowym. Korony złoŜone Korona złoŜona licowana akrylem

Postępowanie przy opracowaniu zęba pod koronę złoŜoną jest bardzo podobne w przypadku licowania porcelaną, akrylem, czy kompozytem. Podstawową rzeczą jest tu oszlifowanie większej powierzchni przedsionkowej. W przypadku stosowania takich koron bierze się pod uwagę wskazania oraz przeciwwskazania zalecane przy koronach jednolitych metalowych. Dodatkowym udogodnieniem przy koronach złoŜonych licowanych jest to, iŜ moŜna je stosować w odcinkach przednich jak i w odcinkach bocznych, gdyŜ są to korony, które zaliczają się do koron kosmetycznych, tak więc od strony policzkowej czy teŜ wargowej niewidoczna jest podbudowa metalowa w związku z czym pacjent nie odczuwa dyskomfortu psychicznego. Wykonanie podbudowy metalowej zostało dokładnie opisane w dziale: Etapy laboratoryjnego wykonania koron protetycznych.

Rys. 6. Korona złoŜona licowana akrylem [opracowanie własne]


Korona złoŜona licowana porcelaną Korony porcelanowe na podbudowie metalowej zostały wprowadzone w roku 1956.

Pierwsze próby polegały na stosowaniu czystego złota, lecz w miarę upływu czasu zaczęto stosować takŜe stopy metali, w których skład wchodził chrom, nikiel i kobalt. Korony te są bardzo dobrym rozwiązaniem, gdyŜ podbudowa metalowa zapewnia jej bardzo dobrą wytrzymałość mechaniczną, natomiast porcelana bardzo estetyczny i wiernie oddający wygląd zęba klinicznego. Przy wykonywaniu jednak korony licowanej porcelaną naleŜy pamiętać, iŜ porcelana posiada bardzo duŜą przezierność, więc po opracowaniu i przygotowaniu podbudowy metalowej naleŜy pamiętać o pokryciu jej specjalnym materiałem kryjącym. Dopiero po nałoŜeniu tej warstwy moŜna przystąpić do napalania warstw zębiny i szkliwa. Wskazania do zastosowania koron są takie same jak w przypadku koron osłaniających metalowych, jednolicie lanych. W przypadku przeciwwskazań występują dwa warunki: zęby o niskich koronach, brak jest wtedy odpowiednio dobrej retencji, płaskie zęby, w momencie zbyt małego rozmiaru w odcinku przednio-tylnym zabraknie miejsca na porcelanę.

Rys. 7. Korona złoŜona licowana porcelaną [opracowanie własne]

Rys. 8. Korony na podbudowie metalowej licowane porcelaną [19]

Korony teleskopowe

Korona teleskopowa to zestawienie dwóch koron (wewnętrznej i zewnętrznej). W przypadku korony wewnętrznej jest ona na trwałe osadzona na oszlifowanym zębie, natomiast korona zewnętrzna na stałe połączona jest z uzupełnieniem protetycznym występującym u danego pacjenta. Budowa korony wewnętrznej posiada ściany cylindryczne lub skośne, w pełni metalowe. W przypadku korony zewnętrznej moŜna zastosować koronę całkowicie metalową bądź licowaną, wymodelowaną na podobieństwo klinicznej korony zęba. Część zewnętrzną łączy się z protezą, korona taka traktowana jest jako element utrzymujący dla protezy lub podparcie. Korony teleskopowe zalecane są dla pacjentów, u których wymagane jest umocowanie protezy częściowej, u pacjentów z rozszczepem


Rys. 9. Korony teleskopowe [opracowanie własne]

Zalety galwanicznych koron teleskopowych:

− stabilizacja protezy podczas Ŝucia, w przypadku protez których klamry obejmują zęby, korony teleskopowe powstrzymują przed ruchami ciągnącymi, wyciągającymi i chwiejącymi.

− całkowite objęcie korony zęba filarowego, co sprzyja korzystnemu obciąŜeniu filarów w kierunku osiowym,

− biokompatybilne, czyste złoto (99,99%), − dokładność dopasowania, − kontakt czystego złota z dziąsłem, − cienki ukształtowanie teleskopu (razem 0,4–0,5 µm) z doskonałymi moŜliwościami

policowania, − brak tarcia poprzez zjawisko przylegania, − łatwość wprowadzania,

Rys. 10. Zacementowane korony wewnętrzne [18]

Rys. 11. Gotowa praca, w tym przypadku proteza szkieletowa osadzona na koronach teleskopowych [18]


Korony tymczasowe Jest to rodzaj koron protetycznych stosowanych do tymczasowego uŜytku, do momentu,

aŜ nie zostaną zacementowane korony stałe – wykonane najczęściej z akrylu. Korony te takŜe niosą za sobą pewne korzyści:

− ochraniają miazgę zęba przed ingerencją nieprzyjaznych czynników zewnętrznych, poniewaŜ ząb po oszlifowaniu, pozbawiony jest szkliwa, który w normalnych warunkach ochrania ząb przed, np.: wpływem czynników termicznych,

− korona zęba po oszlifowaniu nie posiada powierzchni stycznych z sąsiadującymi zębami i jest ryzyko, iŜ taki ząb moŜe się przemieszczać, tak więc kolejna zaleta, korona tymczasowa pomaga w utrzymaniu oszlifowanego zęba na swoim miejscu,

− w przypadku oszlifowania kilku zębów pacjent moŜe mieć problemy z warunkami zgryzowymi, co moŜe uniemoŜliwiać mu Ŝucie pokarmu, tak więc zastosowanie koron tymczasowych pozwala na odtworzenie tych warunków,

− zachowanie warunków estetycznych oraz poprawnej wymowy.

Rys. 12. Korony tymczasowe załoŜone na siekacze centralne [19]

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do ćwiczeń.

1. Do jakiego rodzaju uzupełnień protetycznych zaliczamy korony? 2. Jaka jest róŜnica między koroną jednolitą a koroną złoŜoną? 3. Jakie znasz rodzaje koron? 4. Jakie są przeciwwskazania do stosowania koron akrylowych? 4.1.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1

Sklasyfikuj i scharakteryzuj zademonstrowane przez nauczyciela korony protetyczne.

Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych kryteria klasyfikacji koron, 2) dokonać analizy koron zademonstrowanych przez nauczyciela, 3) rozpoznać rodzaj korony, 4) zapisać przy rodzaju koron krótką charakterystykę i wynikające z klasyfikacji.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

− papier formatu A4, długopis, − literatura zgodna z punktem 6 Poradnika.


Ćwiczenie 2 Zaprojektuj koronę o moŜliwie najwyŜszych warunkach higienicznych, estetycznych

i technicznych na modelu otrzymanym od nauczyciela.

Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z materiałem dydaktycznym, 2) zapisać kolejno kaŜdą z trzech wytycznych zawartych w zadaniu, 3) przyporządkować kaŜdej najlepsze rozwiązanie z jej zakresem, 4) skonfrontować ze sobą wszystkie rozwiązania, 5) zapisać rozwiązanie, które byłoby optymalne dla wszystkich trzech wytycznych.


− model otrzymany od nauczyciela, − papier formatu A4, długopis i ołówek, − literatura zgodna z punktem 6 Poradnika. 4.1.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz:

Tak

Nie 1) zdefiniować pojęcie korony? � � 2) rozróŜnić i scharakteryzować rodzaje koron? � � 3) zdefiniować pojęcia korona złoŜona, korona lana, korona

teleskopowa? � � 4) opisać budowę korony teleskopowej? � �


4.2. Etapy laboratoryjnego wykonania koron protetycznych 4.2.1. Materiał nauczania

Model roboczy jest podstawową rzeczą przy wykonywaniu koron protetycznych, jakość

tego modelu ma ogromny wpływ na dokładność i efekt końcowy pracy. Cała praca nad koroną protetyczną powinna się odbywać na modelu dzielonym. Co to

jest model dzielony? MoŜna odpowiedzieć na to pytanie w ten sposób, iŜ model dzielony to konstrukcja, w której kaŜdy oszlifowany ząb, czyli filar moŜe pełnić funkcje samodzielnego mikromodelu, poniewaŜ osadzony jest na pinie. MoŜna je podzielić na trzy grupy. Podział ten uwzględnia rodzaje materiałów, z jakich zostały wykonane modele.

WyróŜniamy następujące rodzaje modeli: − model, którego łuk zębowy osadzony jest na pinach w podstawie z gipsu, − model, którego łuk zębowy osadzony jest na pinach w podstawie z tworzywa sztucznego, − model, którego łuk zębowy osadzony jest w foremce posiadającej prowadnice (nacięcia,

róŜnokształtne wypustki lub kołeczki metalowe, itp.). Prowadnice zapewniają niezmienne połoŜenie mikromodeli po rozcięciu łuku zębowego.

Odlewanie modeli dzielonych

KaŜdy wycisk, z którym zaczyna się pracę, powinien być najpierw oczyszczony z wszelkich zanieczyszczeń pod bieŜącą wodą przy uŜyciu pędzla (czynność tą naleŜy wykonywać w rękawiczkach ochronnych). Kolejną czynnością jest dezynfekcja wycisku, która odbywa się poprzez umieszczenie jej w specjalnej wannie ze środkiem dezynfekującym.

Następnie redukujemy, przy pomocy ostrego skalpela, skrzydełka podjęzykowe i partie przedsionkowe w wycisku Ŝuchwy oraz części podniebiennej i przedsionkowej w wycisku szczęki.

Rys.13. Opracowanie wycisku Ŝuchwy [9, s. 3]


Rys. 14. Opracowanie wycisku szczęki [9, s. 4]

Następnie w miarce naleŜy odmierzyć dokładną ilość wody destylowanej, zalecaną przez

producenta gipsu. Wlać zawartość miarki do naczynia (które jest częścią składową mieszadła próŜniowego) ustawionego na wadze, a następnie luźno wsypać do niego odpowiednią ilość gipsu klasy IV (z zachowaniem odpowiednich proporcji gipsu do wody) i zostawić do nasączenia (10–15 sekund). Następnie mieszamy ręcznie nasączony gips i umieszczamy w mieszadle próŜniowym (mieszanie trwa około 60 sekund).

Wycisk naleŜy oprzeć na krawędzi urządzenia wibrującego. Następnie zalać go przygotowanym gipsem.

Po stwardnieniu gipsu uwalniamy model, uwaŜając, aby go nie uszkodzić.

Rys. 15. Uwalnianie modelu gipsowego [9, s. 7]

Po uwolnieniu model gipsowy jest opracowywany na obcinarce, aŜ do wymaganej

wysokości.

Rys. 16. Poprawnie opracowany model gipsowy [9, s. 9]


Etapy wykonania modelu dzielonego: − gotowy model opracowujemy frezami na mikrosilniku pod skosem, aby umoŜliwi ć

późniejsze uwolnienie go z podstawy, − przygotowujemy urządzenie zwane pinarką,które umoŜliwia nam zrobienie

w mikromodelu otworów, w którym póŜniej montowane są piny,czyki mini konstrukcje, umoŜliwiające nam stabilne osadzenie mikromodelu w podstawie,

− nawiercamy i wklejamy piny – umieszcza się je w otworach, które zostały nawiercone wcześniej w modelu w gipsowym na pinarce. Części pinów, które wystają ze spodniej strony modelu łuku otoczone są nakładkami, wykonanymi z metalu lub tworzywa sztucznego. Model gipsowy, w którym osadzone są piny zostaje umieszczony w podstawie gipsowej.

− model gipsowy z zainstalowanymi pinami naleŜy poizolować specjalnym preparatem, zapewniającym nam izolację gipsu klasy IV od gipsu klasy III,

− zalanie foremki podstawy oraz umieszczenie w niej modelu gipsowego.

Rys. 17. Model dzielony z umieszczonym w środku pinem [opracowanie własne]

Model z podstawą z tworzywa sztucznego nieznacznie róŜni się od wyŜej omówionego

modelu z gipsową podstawą. W tym przypadku piny osadzone są w otworach wywierconych z tworzywa (dokładne dobranie rozmiaru wiertła do rozmiaru pinów zapewnia łatwy demontaŜ mikromodeli, a jednocześnie stabilne ich ustawienie), a części wystające otoczone są na stałe gipsem, który stanowi część modelu łuku zębowego.

Model, którego podstawę stanowi foremka z prowadnicami sporządzony jest w całości z jednego rodzaju gipsu klasy IV. Mikromodele kikutów zębów filarowych opracowane są jedynie do wysokości foremki. Gips znajdujący się w foremce nie powinien być obrabiany. Jedyną ingerencją w tym rejonie modelu jest rozcinanie. Opracowanie modeli

Formy gipsowe oszlifowanych zębów filarowych są odcięte od reszty modelu łuku zębowego oraz odpowiednio opracowane. Wycięty filar gipsowy doszlifowuje się dookoła poniŜej szyjki zęba. Po przygotowaniu powierzchni brzeŜnych filaru zęba, naleŜy pomalować go specjalnym lakierem, zwanym lakierem dystansowym, malowany jest tylko i wyłącznie kikut zęba gipsowego, w celu zrobienia miejsca na cement potrzebny do zamocowania


korony. Kolejnym etapem jest izolowanie gipsowego filaru. Polega ono na tym, iŜ smaruje się specjalną izolacją (gips–wosk) po to, aby nie przykleił się do niego wosk w momencie modelowania czapeczki.

Rys. 18. Opracowanie mikromodelu filaru gipsowego [9, s. 23]

Modelowanie czapeczki woskowej

Na odpowiednio przygotowanym mikromodelu rozpocząć naleŜy wykonanie podbudowy metalowej. Czynność tą trzeba rozpocząć od wnikliwej analizy modelu. Korzystając z wcześniej przygotowanego modelu dzielonego naleŜy rozwaŜyć warunki, jakie są dane w konkretnym przypadku i skonfrontować je z zaleceniami lekarza stomatologa oraz z ogólnie przyjętymi zasadami.

Rozpoczynając modelowanie naleŜy wyjąć mikromodel kikuta zęba filarowego z łuku zębowego, a następnie zaznaczyć granicę preparacji ołówkiem.

Rys. 19. Zaznaczenie granicy preparacji [10, s. 4]

Wykonanie podbudowy metalowej korony zaczyna się od wykonania czapeczki

woskowej. Po jednym namoczeniu kikuta w wosku, jest to metoda tzw. maczanki, powstaje czapeczka o mniej więcej 0,5 mm grubości wosku i to jest minimalna grubość, do jakiej moŜemy zejść, kiedy obrabiamy metal pod podbudowę, w momencie, kiedy chcemy napalić na tą czapeczkę porcelanę.

Czapeczkę koron moŜna wykonać na dwa sposoby. Pierwszym jest tzw. metoda maczanki woskowej. Polega ona na tym, Ŝe poizolowany mikromodel kikuta macza się w tyglu (kociołku) z roztopionym woskiem (powinien to być wosk „z pamięcią”). Metoda ta wymaga praktyki, gdyŜ początkowo cięŜko jest uzyskać równomierną grubość czapeczki.


Rys. 20. Formowanie czapeczki metodą maczanki woskowej [10, s. 9]

Drugą metodą jest tzw. metoda adapty. Polega ona na wykonaniu czapeczki

z termoplastycznych krąŜków z tworzywa sztucznego. Jeden z dwóch krąŜków, jakie trzeba uŜyć do wykonania czapeczki ma grubość 0,1 mm i jest odpowiednikiem warstwy lakieru połoŜonej na kikucie, a krąŜek o grubości 0,5 mm jest odpowiednikiem wosku w metodzie maczanki woskowej. Metoda ta polega na tym, iŜ krąŜek podgrzewa się, następnie formuje na kikucie. Kolejnym etapem jest obcięcie nadmiarów i uszczelnienie pobrzeŜy woskiem przyszyjkowym.

Rys. 21. Wymodelowana czapeczka woskowa: 1 – Oszlifowany filar zęba, 2 – Czapeczka woskowa

[opracowanie własne]

Obydwie metody moŜemy z powodzeniem wykonywać w codziennej pracy, chociaŜ praca metodą Adapta jest bardziej precyzyjna.

Kolejnym etapem naszej pracy przy koronach jest wykonywanie metodą modelowania elementów znajdujących się na stronie językowej czapeczki. Jeśli lekarz zaleci moŜemy wykonach tzw. girlandę, czyli cieniutki paseczek przyszyjkowo, w momencie, kiedy na koronę zostanie napalona porcelana, natomiast jeśli licowane będzie innym materiałem, wtedy moŜemy wymodelować większą powierzchnie z metalu, tak dzieję się równieŜ w przypadku niekorzystnych warunków zgryzowych u pacjenta. Wykonanie czapeczki korony lanej

Postępowanie jest takie samo jak w wyŜej opisana metoda, róŜnica polega jednak na tym, iŜ po opracowaniu kikuta, przygotowaniu i wykonaniu czapeczki woskowej z odpowiedniego wosku, zaczynamy na tej czapeczce modelować woskiem odlewowym koronę zęba, z uwzględnieniem wszelkich warunków zgryzowych, dopasowania w łuku. PoniewaŜ ta korona jest jednolita, po wymodelowaniu, zostanie zatopiona i odlana, po zacementowaniu będzie to korona pełnometalowa.


Rys. 22. Czapeczki korony lanej 1 – oszlifowany filar ząb, 2 – wymodelowana korona z wosku [opracowanie

własne] Wykonanie czapeczki korony złoŜonej

Jeśli załoŜymy, Ŝe korona ta licowana będzie porcelaną to powinniśmy pamiętać o jednej bardzo waŜnej rzeczy. Czapeczka nie moŜe być cieńsza niŜ 0,3 mm a najlepiej jeśli jest wymodelowana na kształt zęba, poniewaŜ zostawianie zbyt wiele miejsca na porcelanę, to teŜ kiepski pomysł, gdyŜ wytrzymałość takiej korony jest słaba, cienki metal na podbudowie nie wykazuje duŜej odporności na nacisk okluzyjny. Modelując czapeczkę woskową, która później zamieniona zostanie na podbudowę metalową, musimy pamiętać o tym, aby krawędzie nie były ostre i cienkie, poniewaŜ takie miejsca sprzyjają powstawaniu napręŜeń ceramice.

Rys. 23. Czapeczka korony złoŜonej: 1 – wymodelowana czapeczka z wosku z girlandą od strony językowej,

2 – wymodelowana czapeczka woskowa z większą powierzchnią językową, 3 – Oszlifowany filar zęba [opracowanie własne]

Przygotowanie do odlewnictwa

Po wykonaniu czapeczki naleŜy dołączyć kanał odlewowy, a następnie zdjąć wymodelowany element woskowy z modelu i umocować na leju podstawy pierścienia odlewowego. Przy montowaniu całego elementu w pierścieniu naleŜy pamiętać o kilku waŜnych zasadach. Odległość najwyŜej usytuowanych części podbudowy metalowej mostu powinny być połoŜone, co najmniej 5 mm od dna pierścienia. NaleŜy zwrócić uwagę, aby korony były ułoŜone nieco pod kątem w stosunku do światła pierścienia. Koronę naleŜy pokryć preparatem zmniejszającym napięcie powierzchniowe.


Rys. 24. Zasada umiejscowienia woskowej podbudowy w pierścieniu [opracowanie własne]

Zalewając pierścień masą osłaniającą naleŜy zastosować się do zaleceń producenta masy

podanych na opakowaniu. Masę naleŜy zarabiać w przeznaczonym do tego celu pojemniku mieszadła próŜniowego. Rozrobioną masę trzeba wlewać do pierścienia cienkim jednostajnym strumieniem, jednocześnie zalewając wnętrza koron masą. Po związaniu masy, pierścień naleŜy wygrzać w piecu specjalnie do tego celu przeznaczonym. Na ogół wystarcza przetrzymanie pierścienia w określonej najwyŜszej temperaturze przez około 20 minut.

Kolejnym etapem jest odlewanie. Proces ten powinien być wykonany bezzwłocznie. Po wystudzeniu pierścienia naleŜy uwolnić znajdujący się w nim odlew, oraz wypiaskować z resztek masy w piaskarce. Wypiaskowany odlew trzeba dopasować do modelu. W tym celu naleŜy przymierzyć i dopasować czapeczki metalowe na gipsowych kikutach zębów filarowych. Do wykonania tej czynności potrzebny będzie: mikrosilnik lub prostnica, frezy do metalu oraz grubościomierz do zmierzenia grubości ściany czapeczki metalowej. Po upewnieniu się, Ŝe korona prawidłowo wchodzi i leŜy na modelu naleŜy odciąć kanały odlewowe i obrobić czapeczkę metalową.

Obrobiona praca powinna zostać wypiaskowana, a następnie przekazana lekarzowi stomatologowi w celu dokonania przymiarki w ustach pacjenta. Etapy przygotowania metalowej struktury do licowania ceramiką 1. Dokładne oczyszczenie metalu parą – metal taki powinien być po wypiaskowaniu

jednolitej szarej barwy z lekkim połyskiem, nie powinien posiadać Ŝadnych smug ani przebarwień.

2. Uzyskanie szczelności brzeŜnej – polega to na jak najlepszym dopasowaniu czapeczki metalowej do gipsowego kikuta, zapewni to trwałość i bardzo dobrą jakość wykonanej przez nas pracy.

3. Piaskowanie czapeczki metalowej – polega na całkowitym oczyszczeniu podbudowy metalowej z tłuszczu i innych zanieczyszczeń, które mogą spowodować zanieczyszczenie.

4. Po dokładnym wypiaskowaniu podbudowy naleŜy koronę poddać oksydacji. Licowanie

Po dokładnym wypiaskowaniu podbudowy metalowej korony naleŜy ją oczyścić z resztek pyłu i piasku przy pomocy ciepłej wody lub pary. Następnie naleŜy przystąpić do licowania korony wybranym tworzywem. Licowanie ceramiką

W momencie, kiedy mamy przygotowaną podbudowę metalową moŜemy przystąpić do licowania korony ceramiką. Pierwszą czynnością jest nałoŜenie pierwszej warstwy opakera. Warstwa ta powinna być bardzo cienka, stanowić jedynie tło, przez które przebija siność metalu. Po wypaleniu tej warstwy naleŜy nałoŜyć drugą, kryjącą warstwę opakera. Powinna


ona mieć w miarę jednakową grubość i dokładnie pokrywać siność metalu, gdyŜ porcelana ma na tyle dobrą przezierność, Ŝe w ustach pacjenta byłoby widać przebijający metal spod warstw porcelany.

Porcelana występuje w formie proszku i specjalnego płynu, którym naleŜy ją rozrobić. Na szklanej płytce po dodaniu płynu do proszku, naleŜy dokładnie wymieszać, poniewaŜ wówczas pozbywamy się powietrza z masy porcelanowej. Do nakładania porcelany na czapeczkę słuŜy nam specjalny pędzelek. Musimy pamiętać, iŜ nakładanie porcelany wiąŜe się z nieustannym odsączaniem nadmiaru wody z modelowanej korony. UŜywamy do tego bibułki lub specjalnej chusteczki. Bardzo istotnym elementem jest to, iŜ musimy pamiętać, aby materiał do odsączania wody był czysty. Bardzo łatwo wtedy zanieczyścić masę porcelanową, co po wypaleniu utwierdzi się w strukturze takiej korony. Efektem mogą być miejscowe przebarwienia.

W kolejnej fazie licowania ceramiką nakłada się opakdentynę. Warstwa ta musi dokładnie pokrywać powierzchnię opakera, a ponad to wstępnie odbudowywać kształt zęba. Na opakdentynę nakłada się dentynę. Przy szyjce jest to dentyna przyszyjkowa, jeśli chcemy uzyskać ciemniejszy kolor w strefie przyszyjkowej. W wyŜszej części nakłada się dentynę właściwą, która powinna odbudowywać kształt zęba. Kolejnym etapem jest nałoŜenie warstwy brzegu siecznego. Miejsce na tą masę naleŜy przewidzieć podczas nakładania dentyny lub stworzyć je ścinając w miejscu brzegu siecznego odpowiednią ilość dentyny. Istnieje kilka metod nakładania porcelany. Technika nabudowywania

Polega na ugniataniu porcelany z pomocą szpatułki, ze specjalnych płynem lub wodą, w celu wyeliminowania cząsteczek powietrza ze struktury porcelany przed wypaleniem.

Narzędzia potrzebne do ugniatania porcelany to: − płytka szklana – do ugniatania na niej porcelany, − ręcznik – zwilŜony pomaga chłodzić płytkę i powstrzymuje wysychanie porcelany na

płytce, − strzykawka z wodą, − szpatułka do ugniatania.

Technika gorącego powietrza, dzieli się na dwa etapy: nabudowywanie oraz kondensacja porcelany. W tej technice istotnym elementem jest absorbowanie wilgoci z korony za pomocą suszenia źródłem gorącego powietrza.

Narzędzia potrzebne do nabudowywania porcelany: − pędzelek – najlepiej z sobolowego włosia, − noŜyk do rzeźbienia, − noŜyk do ścinania porcelany, − pean – tzw. pęseta zaciskowa do utrzymania czapeczki metalowej, którą nakładamy

porcelanę, − bibułka – potrzebna do odciągania nadmiernej ilości wody, − mały młotek – potrzebny do delikatnego uderzania w model, w celu kondensacji.

Po napaleniu porcelany do odpowiednich rozmiarów i kształtów następnie jej nieznacznym mechanicznym obrobieniu naleŜy połoŜyć warstwę zapewniającą gładkość i połysk, zwaną glazurą. Ostatnim etapem jest wypolerowanie ewentualnych elementów metalowych, które są widoczne na powierzchniach korony np. girlanda. Licowanie kompozytem

Po przygotowaniu modelu roboczego oraz podbudowy metalowej, gdzie na powierzchni przeznaczonej do licowania znajdują się perełki retencyjne, za pomocą, których kompozyt będzie trzymał się podbudowy metalowej, moŜemy rozpocząć pokrywanie czapeczki


opakerem. Następnie zaczynamy nakładać kolejne warstwy kompozytu. Materiał przyszyjkowy słuŜy nam do uzyskania odpowiedniego koloru w warstwie przyszyjkowej, kolejną masą jest dentyna, w celu uzyskania imitacji zębiny oraz na koniec warstwa szkliwa i materiały zapewniające dobrą przezierność.

W przypadku porcelany potrzebny jest piec, aby móc wypalić poszczególne warstwy, w przypadku kompozytu uŜywamy lampy światłoutrwardzalnej. Wykonanie korony teleskopowej

Modele orientacyjne umieszcza się w paralelometrze, aby wyznaczyć tor wprowadzenia protezy oraz przebieg ścian bocznych zębów filarowych. Zadaniem lekarza jest zlikwidowanie tych róŜnic poprzez odpowiednie szlifowanie.

Część wewnętrzną technik wykonuje za pomocą metody odlewniczej, czynności takie same jak przy metodzie wykonywania korony całkowitej lanej. Filar zęba moŜe być oszlifowany ze stopniem lub bez stopnia.

Etapy wykonania części wewnętrznej: − wstępne wymodelowanie czapeczki, − umieszczenie modelu w paralelometrze, − przy pomocy noŜyka zamontowanego w paralelometrze ścina się wosk, w celu uzyskania

równoległego przebiegu ścian bocznych koron, − przygotowujemy czapeczkę woskową do etapu zamiany na metal, − po zamianie na metal elementu woskowego, czapeczka zostaje dopasowana do modelu,

a ściany boczne wygładzone (najlepszym sposobem jest wygładzanie ścian za pomocą paralelometru z zamontowaną w nim prostnicą techniczną w miejsce grafitu),

− po wygładzeniu ściany zostają wypolerowane. Po wykonaniu części wewnętrznej moŜemy przystąpić do modelowania części

zewnętrznej. W zaleŜności od tego, jakie uzupełnienie protetyczne, w tym przypadku proteza, będzie

zaprojektowana, wytycza nam sposób modelowania części zewnętrznej. W przypadku zastosowania protezy nieosiadającej:

− część metalowa korony wewnętrznej zostaje pokryta warstwą tłuszczu, − następnie zostaje nałoŜona warstwa wosku, metodą nakapywania, − modeluje się koronę zachowując kształt anatomiczny zęba, kontrolując przy tym

w artykulatorze warunki zgryzowe z zębami przeciwstawnymi, − po wymodelowaniu korony montuje się zaczep, który będzie pełnił funkcję łącznika

z protezą. Zastosowania protezy częściowo osiadającej

Przy takiej protezie powstają ruchy pionowe względem podłoŜa, aby ograniczyć nadmierne obciąŜenie zęba filarowego, naleŜy pomiędzy powierzchnią Ŝującą części wewnętrznej a taką samą powierzchną części zewnętrznej pozostawić wolną przestrzeń. W tym celu na powierzchnię Ŝującą zębów bocznych oraz powierzchnię językową i brzeg sieczny zębów przednich nakłada się folię cynową. Koronę zewnętrzną modeluje się tak jak w przypadku zastosowania protezy nieosiadającej, z tą jednak róŜnicą, iŜ brzeg dodziąsłowe nie dochodzi do girlandy dziąsłowej na taką wysokość, jaką stanowi grubość folii. Po wymodelowaniu i dołączeniu do niej metalowych drutów, zdejmuje się koronę z modelu, usuwa folię a następnie zatapia wymodelowany element w masie odlewowej. Po zamianie wosku na metal, koronę oczyszcza się z masy, piaskuje, obrabia i dopasowuje do korony wewnętrznej tkwiącej na modelu gipsowym.


Bez względu na to czy korona jest wykonana z porcelany, metalu, kompozytu czy akrylu musimy kierować się pewnymi zasadami, które muszą być spełnione, aby praca mogła być uŜytkowana przez pacjenta jak najdłuŜej. NaleŜą do nich: − właściwy zasięg korony, − szczelność brzegu korony − gładkie przejście korony w ścianę zęba, − wolna przestrzeń nad brodawką dziąsłową, − takie wymodelowanie powierzchni stycznej, aby moŜliwe było utrzymanie higieny, etap

samooczyszczenia, Dokładniejsze informacje na temat modelowania korony opisane zostały w jednostce

o modelowaniu zębów. 4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do ćwiczeń. 1. Jakimi metodami moŜna wykonać precyzyjne modele dzielone? 2. Jakie są zasadnicze róŜnice pomiędzy modelami precyzyjnymi a podstawą z gipsu

a modelami precyzyjnymi w foremkach? 3. Jakie są rodzaje materiałów do licowania koron? 4. Jakie jest optymalne ustawienie czapeczek woskowych koron w pierścieniu

odlewniczym? 4.2.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1

Wykonaj precyzyjny model roboczy z zastosowaniem podstawy z gipsu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) odszukać w materiałach dydaktycznych opis dotyczący danego zagadnienia, 2) przygotować wycisk (formę fantomowi) i płytkę z tworzywa sztucznego zgodnie

z instrukcjami systemu w jakim model ma zostać wykonany, 3) nawiercić otwory w płytce i osadzić w niej piny, 4) wykonać odlew modelu łuku zębowego oraz osadzić w jego podstawie piny wraz z płytką

z tworzywa, 5) rozciąć model łuku zębowego tak aby uwolnić mikromodel kikuta zęba filarowego, 6) opracować mikromodel.


− literatura zgodna z punktem 6 Poradnika, − pinarka, piny i płytka tworzywa z jednego systemu, − gips IV klasy twardości, − mieszadło próŜniowe lub miska i łopatka, − mikrosilnik lub prostownica z tarczą do rozcinania modeli gipsowych (lub piła) oraz

frezy do gipsu.


Ćwiczenie 2 Wykonaj koronę protetyczną na siekaczu centralnym przyśrodkowym licowanym

ceramiką.


Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) odszukać w materiałach dydaktycznych opis dotyczący danego zagadnienia, 2) wykonać precyzyjny model dzielony, 3) wykonać czapeczkę na mikromodelu kikuta zęba filarowego, 4) wymodelować girlandę na stronie językowej czapeczki, 5) przygotować element woskowy do odlewu, 6) umieścić element woskowy w pierścieniu i zatopić go w masie osłaniającej, 7) wygrzać pierścień i wykonać odlew, 8) wybić, dopasować i wypiaskować podbudowę metalową, 9) policować podbudowę metalową korony ceramiką.

WyposaŜenie stanowiska pracy: − materiały: gips, piny, masa osłaniająca, wosk odlewowy, stal, ceramika, − narzędzia i urządzenia: pinarka, mieszadło próŜniowe, noŜyk do wosku, palnik,

mikrosilnik lub prostnica, końcówki do pracy w gipsie, metalu i ceramice, pędzelki do nakładania porcelany, piec do wygrzewania pierścieni, odlewnia, szczypce, piaskarka, piec do wypalania porcelany,

− literatura zgodna z punktem 6 Poradnika. Ćwiczenie 3

Wykonaj koronę protetyczną na siekacz przyśrodkowy prawy licowany tworzywem kompozytowym.


Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) odszukać w materiałach dydaktycznych opis dotyczący danego zagadnienia, 2) wykonać precyzyjny model dzielony, 3) wymodelować czapeczkę na mikromodelu kikuta zęba filarowego, 4) wymodelować girlandę na powierzchni językowej czapeczki, nanieść perełki retencyjne, 5) przygotować element woskowy do odlewu, 6) umieścić element woskowy w pierścieniu i zatopić go w masie osłaniającej, 7) wygrzać pierścień i wykonać odlew, 8) wybić obrobić i wypiaskować podbudowę metalową mostu, 9) policować podbudowę metalową korony tworzywem kompozytowym.


− materiały: gips, piny, wosk odlewowy, perełki retencyjne, masa osłaniająca, stal, tworzywo kompozytowe,

− narzędzia i urządzenia: pinarka, mieszadło próŜniowe, noŜyk do wosku, palnik, mikrosilnik lub prostnica, końcówki do pracy w gipsie, metalu i kompozycie, piec do wygrzewania pierścieni, odlewnia, szczypce, piaskarka, urządzenia do utwardzania kompozytu,

− literatura zgodna z punktem 6 Poradnika.


4.2.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz:

Tak

Nie 1) wyjaśnić pojęcie model precyzyjny? � � 2) wykonać model precyzyjny? � � 3) wymodelować czapeczkę z wosku? � � 4) przygotować pierścień z koronami do odlewu? � � 5) obrobić metalowy odlew podbudowy korony? � � 6) policować podbudowę metalową korony ceramiką? � � 7) policować podbudowę metalową korony tworzywem kompozytowym? � �


5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA 1. Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 3. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 4. Test zawiera 20 zadań. Do kaŜdego zadania dołączone są 4 moŜliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa. 5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 7. MoŜesz uzyskać maksymalnie 20 punktów. 8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. 9. Na rozwiązanie testu masz 30 minut. 10. Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aŜ nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.

Powodzenia!

ZESTAW ZADŃ TESTOWYCH 1. Korony zalicza się do grupy uzupełnień

a) jednoczłonowych ruchomych. b) jednoczłonowych osiadających. c) jednoczłonowych stałych. d) obustronnych ruchomych.

2. Korony moŜna osadzać na

a) zębach martwych. b) zębach martwych i Ŝywych. c) zębach Ŝywych. d) Ŝadna poprawna.

3. Korony pełnią waŜny element filarowy dla

a) tylko protez szkieletowych. b) tylko protez częściowych. c) implantów i mostów. d) aparatów ortodontycznych.

4. Korony częściowe to

a) uzupełnienie protetyczne, w którym zostaje pokryta tylko część korony klinicznej zęba.

b) uzupełnienie protetyczne, w którym zostaje pokryta lub osłonięta cała korona kliniczna zęba.

c) korony pełniące rolę zęba ćwiekowego. d) wykonane z jednego rodzaju materiału.


5. Podział koron protetycznych ze względu na materiał to a) tylko metal, kompozyt. b) tylko akryl. c) tylko kompozyt. d) sam metal, akryl, porcelana, kompozyt.

6. Akryl, kompozyt, porcelana to materiały uŜywane przy wykonaniu koron

a) ciągnionych. b) złoŜonych. c) tymczasowych. d) metalowych.

7. Korona poddziąsłowa to korona

a) której brzeg wchodzi w kieszonkę dziąsłową. b) której brzeg dochodzi do granicy kieszonki dziąsła. c) osadzona na zębach oszlifowanych bez stopnia. d) której brzeg nie dochodzi do kieszonki zęba.

8. Efektu tzw. szarzenia się metalu w efekcie końcowym pracy nie uzyskuje się na

koronach a) pełnoceramicznych. b) złoŜonych licowanych porcelaną. c) metalowych. d) tymczasowych.

9. Do koron złoŜonych nie naleŜy korona

a) licowana akrylem. b) licowana porcelaną. c) licowana kompozytem. d) metalowa.

10. Korony porcelanowe zostały wprowadzone w roku

a) 1954. b) 1945. c) 1956. d) 1958.

11. W przypadku koron teleskopowych, korona wewnętrzna jest

a) zdejmowana z kikuta zęba. b) na trwałe osadzona na kikucie zęba. c) zazwyczaj licowana porcelaną. d) zazwyczaj licowana kompozytem.

12. Korony tymczasowe to korony

a) z akrylu cementowane na stałe. b) teleskopowe z wymienną koroną zewnętrzną. c) stosowane do tymczasowego uŜytku, do momentu aŜ nie zostaną zacementowane

korony stałe. d) na podbudowie metalowej licowane porcelaną.


13. Korony porcelanowe moŜna zastosować a) tylko w odcinku przednim. b) tylko w odcinku bocznym. c) tylko jako pojedyncze korony w odcinku bocznym. d) w odcinku przednim i bocznym.

14. Korona to uzupełnienie protetyczne

a) stałe wiernie odtwarzające kształt i funkcję zęba klinicznego. b) stosowane tylko jako filar mostu. c) osiadające. d) wykonane z amalgamatu.

15. Podczas pracy z koronami wyróŜnia się następującą liczbę rodzajów modeli

a) 4. b) 2. c) 1. d) 3.

16. Model roboczy, na którym wykonuje się korony to model

a) całkowity. b) dzielony. c) z zatopionymi w środku wzmocnieniami. d) z gipsu białego.

17. Piny osadzone są w

a) modelu gipsowym podstawy. b) tylko w miejscu gdzie nie występują zęby filarowe. c) modelu gipsowym łuku zębowego. d) tylko w miejscu gdzie występują zęby filarowe.

18. Czapeczka woskowa to element

a) modelowany w celu zamiany na metal. b) modelowany w celu przymiarki u pacjenta w ustach. c) stosowany jako retencja dla korony całkowitej. d) modelowany w celu osłony kikuta gipsowego.

19. Kruchość jest mankamentem

a) porcelany. b) kompozytu. c) metalu. d) akrylu.

20. Cienki metal jako podbudowa podczas napalania ceramiki w piecu nie wykazuje

a) ciepła. b) pracy pod porcelaną. c) duŜej odporności na nacisk okluzyjny. d) dobrej przyczepności do opakera.


KARTA ODPOWIEDZI Imię i nazwisko ............................................................................... Wykonywanie koron protetycznych Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr zadania

Odpowiedź Punkty

1 a b c d 2 a b c d 3 a b c d 4 a b c d 5 a b c d 6 a b c d 7 a b c d 8 a b c d 9 a b c d 10 a b c d 11 a b c d 12 a b c d 13 a b c d 14 a b c d 15 a b c d 16 a b c d 17 a b c d 18 a b c d 19 a b c d 20 a b c d

Razem:


6. LITERATURA 1. Hohmann A. Hielscher W.: Korony. Kompendium techniki dentystycznej. Wydawnictwo

Kwintesencja. Warszawa 1998 2. Hohmann A. Hielscher W.: Mosty. Kompendium techniki dentystycznej. Wydawnictwo

Kwintesencja. Warszawa 1999 3. Hohmann A. Hielscher W.: Wprowadzenie do anatomii. Funkcja narządu Ŝucia.

Kompendium techniki dentystycznej. Wydawnictwo Kwintesencja. Warszawa 1998 4. Kock i In.: Protetyka. Korony i mosty. Wydawnictwo Urban&Partner. Wrocław 20007 5. Majewski S.: Podstawy protetyki stomatologicznej. Wydawnictwo Stomatologiczne

SZS-W. Kraków 2000 6. Makato Yamamoto: Podstawa technik budowania warstwa porcelany na metalu,

Wydawnictwo Kwintesencja. Warszawa 1999 7. Shillinburg H., Hobo S., Whtsett C.D.: Protezy stałe. Wydawnictwo Kwintesencja.

Warszawa 1994 8. Spiechowicz i In.: Współczesne postępowanie laboratoryjne w protetyce

stomatologicznej. Wydawnictwo PZWL. Warszawa 1980 9. Frank Beck, Christian Pilz: Mistrzowski Model (Funkcjonalne wykonanie modeli)

Broszura firmy Renfert 10. Friedrich Jetter, Christian Pilz: Modelowanie (Technika K + B). Broszura firmy Renfert 11. Porcelana stomatologiczna; Porcelana Carmen właściwości, zalety, instrukcja stosowania 12. Broszura firmy Esprident 13. CERAMAGE, Mikroceramiczny system kompozycyjny do wykonywania uzupełnień

w zębach przednich i tylnych; Broszura firmy Shofu

Czasopisma 14. Nowoczesny technik dentystyczny 15. Labor Detal 16. Quintessence techniki dentystycznej Strony internetowe 17. www.vivadent.com.pl 18. www.rokodent.pl 19. www.elamed.com.pl

Wykonywanie koron protetycznych

Health & Medicine

Transcript of Wykonywanie koron protetycznych