Wszystko w 1-1

91
1.Podział agregatów rolniczych :a)ze względu na ilość wykonywanych czynność:-agregate proste(ciągnik z pługiem);-złożone jednoczynnościowe (ciągnik z 2 siewnikami);-złożone wieloczynnościowe (ciągnik z pługiem i broną)#b)ze względu na sposób połączenia maszyny z ciągnikiem:-z maszynami przyczepianymi;- półzawieszanymi;-zawieszanymi;-nadbudowanymi;;Narzędzia i maszyny przyczepiane połączone są z ciągnikiem za pomocą stałego zaczepu umieszczonego na wysokości niezmiennej w czasie pracy agregatu i opierają się na własnym układzie jezdnym zarówno poł trans jak i roboczym.# c)ze względu na miejsce agregatownia:-tylny;-boczny;-czołowy;-międzyosiowy;-sekcyjne#d)ze względu na rodzaj napędu:-pociągowe;-ciągnikowe;-silnikowe#;e)na sposób przekazywania energii:-seryjny;-równoległy;- mieszany#f)przeznaczenie:-rolnicze;-budowlane;-transportowe;- leśne;-specjalne#g)na rodzaj wykonywanej pracy:-płużne;-siewne;- uprawowe;-żniwne#h)na sposób pracy:-przejazdowe;-stacjonarne# 2.Konstrukcja układu napędowego pojazdu kołowego- stosowane rozwiązania, zastosowanie Zadaniem sprzęgła jest przeniesienie momentu obrotowego z silnika do następnych elementów układu napędowego przy czym sprzęgło ma umożliwić chwilowe rozłączanie tego napędu. sprzęgła można podzielić na: tarczowe, odśrodkowe, hydrauliczne, elektromagnetyczne,

Transcript of Wszystko w 1-1

Page 1: Wszystko w 1-1

1.Podział agregatów rolniczych:a)ze względu na ilość wykonywanych czynność:-agregate proste(ciągnik z pługiem);-złożone jednoczynnościowe (ciągnik z 2 siewnikami);-złożone wieloczynnościowe (ciągnik z pługiem i broną)#b)ze względu na sposób połączenia maszyny z ciągnikiem:-z maszynami przyczepianymi;-półzawieszanymi;-zawieszanymi;-nadbudowanymi;;Narzędzia i maszyny przyczepiane połączone są z ciągnikiem za pomocą stałego zaczepu umieszczonego na wysokości niezmiennej w czasie pracy agregatu i opierają się na własnym układzie jezdnym zarówno poł trans jak i roboczym.# c)ze względu na miejsce agregatownia:-tylny;-boczny;-czołowy;-międzyosiowy;-sekcyjne#d)ze względu na rodzaj napędu:-pociągowe;-ciągnikowe;-silnikowe#;e)na sposób przekazywania energii:-seryjny;-równoległy;-mieszany#f)przeznaczenie:-rolnicze;-budowlane;-transportowe;-leśne;-specjalne#g)na rodzaj wykonywanej pracy:-płużne;-siewne;-uprawowe;-żniwne#h)na sposób pracy:-przejazdowe;-stacjonarne#

2.Konstrukcja układu napędowego pojazdu kołowego- stosowane rozwiązania, zastosowanie

Zadaniem sprzęgła jest przeniesienie momentu obrotowego z silnika do następnych elementów układu napędowego przy czym sprzęgło ma umożliwić chwilowe rozłączanie tego napędu.sprzęgła można podzielić na:

tarczowe, odśrodkowe, hydrauliczne, elektromagnetyczne,

Zadaniem skrzynek przekładniowych ciągników rolniczych jest umożliwienie zmiany prędkości jazdy, a więc i zmiany zdolności uciągowych. Skrzynki przekładniowe mają ponadto umożliwić jazdę ciągnikiem do tyłu. Zmianę przełożenia w skrzynkach przekładniowych można uzyskać w sposób: stopniowy, bezstopniowy, bezstopniowo-stopniowy.

Page 2: Wszystko w 1-1

zależności od sposobu sterowania skrzynki dzieli się na zwykłe, półautomatyczne, automatyczne.Biorąc pod uwagę sposób włączania biegu to rozróżnia się: skrzynki przekładniowe o kołach przesuwnych, skrzynki z kołami zębatymi stale zazębionymi.

rozróżnia się dwa typy wzmacniaczy momentu obrotowego: planetarny, „multi power”.

Przekładnie główne w ciągnikach rolniczych stanowią jeden zespół układu przeniesienia napędu wraz z mechanizmem różnicowym. Zadaniem tego mechanizmu jest umożliwienie osiągania każdemu z kół napędowych różnych (do wartości i kierunku) obrotów. Rozróżnia się następujące typy mechanizmów różnicowych:ze stożkowymi kołami zębatymi, z walcowymi kołami zębatymi, krzywkowe,ślimakowe.

Przeniesienia napędu na oś przednią ciągnika: z zastosowaniem sprzęgła kłowego, z zastosowaniem sprzęgła jednokierunkowego.

3.Spalanie paliw w urzędzeniach grzejnych – równania spalania, składniki spalin, sprawność urządzenia grzejnego.SPALANIE CALKOWITE calkowita ilosc paliwa zostala spalona bez resztek SPALANIE NIECALKOWITE czesc wegla nie zostaje spalona i pozostaje w postaci spadowin rusztowych, niedopalonych czesci zuzlu, lotnego koksu i sadzy SPALANIE ZUPELNE spaliny nie zawieraja zadnych gazow palnych SPALANIE NIEZUPELNE w spalinach znajduja się gazy palne, np. CO, H2, CH4 WARTOSC OPALOWA GORNA ilosc ciepla która się wytworzy przy spalaniu calkowitym i zupelnym. WARTOSC OPALOWA DOLNA ilosc ciepla która powstaje z jednego kg przy spalaniu calkowitym i zupelnym, stym ze para wodna zawarta w paliwie nie zostaje skraplana. PALIWA STALE 1wegiel- przy spalaniu 1kg czystego wegla wywiazuje się 8100kcal cipela, zawartosc wegla w paliwie 95% 2wodor- zawartosc w paliwie 4-6%, cieplo spalania czystego wodoru = 33910kcal/kg 3siarka- zawartosc w paliwie 7-8%, cieplo spalania=2600kcal/kg, siarka jest w paliwie nieporzadana, wplywa na korozyjnosc 4azot- nie bierze udzialu w spalaniu, zawartosc 1-2%, stanowi balast dla spalania 5tlen- zawratosc w paliwie do 40% 6popiol- czesci mineralne zawarte w paliwie, 2-60%, obniza wartosc opalowa paliwa, utrudnia jego spalanie, wystepuje w postaci sypkiej i jako zuzel (stopiony i zlany) 7wilgotnosc- 5-60%, rozrozniamy wilgotnosc zewnetrzna i higroskopijna, utrudnia zaplon, obniza wartosc opalowa, przyczynia się do rosienia spalin PALIWA CIEKLE ropy surowej nie spala się bezposrednio, destylujemy, otrzymujemy benzynea reszte zuzywamy jako paliwo. Etapy destylacji: ropa- benzyna- nafta-

Page 3: Wszystko w 1-1

olej gazowy (dla sil)- oleje smarne i parafinowe- pozostalosci, asfalt i inne. PALIWA GAZOWE spalamy gaz ziemny, koksowy, wilkopiecowy i wyjatkowo gaz miejski.

2.Konstrukcja układu napędowego pojazdu gąsienicowego- stosowane rozwiązania, zastosowanie.

koncepcja głównych zespołów przeniesienia napędu w ciągnikach gąsienicowych jest podobna do ciągników kołowych, przy czym układ napędowy musi zapewnić możliwość pokonywania zakrętów przez te ciągniki. konstrukcyjnych układów napędowych gwarantujących możliwość właściwego pokonywania zakrętów: stratowe (tzn. następuje strata mocy w wyniku realizacji skrętu):

a/ - hamowany mechanizm różnicowy, b/ - sprzęgła i hamulce kierunkowe (boczne), c/ - sterowanie przekładnią planetarną,

bezstratowe (tzn. takie, w których na jednej półosi zmniejszamy obroty i moment obrotowy i przekazujemy je na drugą półośkę).

3.Pompy w inżynierii rolniczej- typy pomp, charakterystyki, urządzenie hydroforowePodział i klasyfikacja pomp z uwzględnieniem wymagań produkcji zwierzęcej.I Pompy wyporowe1. Tłokowe2. Przeponowe: - o napędzie pośrednim; - o napędzie bezpośrednim3. Skrzydełkowe: - podwójnego działania; - poczwórnego działania

Page 4: Wszystko w 1-1

4. Rotacyjne: - łopatkowe; - zębate; -krzywkowe; -śruboweII. Pompy wirowe1. Odśrodkowe2. Diagonalne3. Helikoidalne4. ŚmigłoweIII. Pompy strumienioweIV. Pompy uderzeniowe.POMPY WIROWEOrganem roboczym jest szybko obracający się wirnik, osadzony na obracającym się wale, powodując zwiększenie się kąta lub krążenia przepływającej cieczy. Rozróżniamy 2 rodzaje: - pompy krętne; -pompy krążenioweH< 500 kPa pompy niskociśnienioweH< 500 – 1000 kPa pompy średniociśnienioweH > 1000 kPa pompy wysokociśnienioweZalety pomp wirowych: niezawodne działanie, zdolność pracy przy dużych szybkościach, małe rozmiary, niskie koszty eksploatacji, możliwość automatyzacji napędu.Wady pomp wirowych: niski współczynnik sprawności przy małych Q i dużych H, pompy o małych wydajnościach mogą w zasadzie przenosić jedynie ciecze bez części stałych. Pompy Odśrodkowe: - poziome i pionowe; -jednostopniowe i kilkustopniowe; - z wlotem osiowym i z wlotem bocznym.Pompy helikoidalne: duża wydajność pompy przy niewielkiej wysokości podnoszenia (Q = 30 – 2000 l/s; H = 50 – 300 kPa)Pompy diagonalne: zastosowanie znalazły w urządzeniach do odwadniania lub przetaczania bardzo dużych mas wody. (Q = 5 – 10000 l/s; H =200 kPa)Pompy śmigłowe (Q = do 50000 l/s wody, H = do 130 kPa). Wirnik może mieć zmienne nachylenie łopatek.

Pompa odśrodkowa1-korpus,2-wirnik,3-rura ssawna,4-rura tłoczna

Pompa diagonalna1-wirnik, 2-łopatka, 3-kierownica, 4-korpus

Pompa helikoidalna1-wirnik, 2-łopatka, 3- osłona spiralna, 4-wał

Pompa śmigłowa

Page 5: Wszystko w 1-1

1-wirnik, 2-łopatka, 3-kierownica, 4-osłonaZałożenia przy obliczaniu pomp odśrodkowych:a) ciecz jest doskonała,b) przepływ cieczy przez wirnik i kierownice jest idealnyc) liczba łopatek wirnika i kierownicy jest dużad) ruch cieczy jest osiowo symetrycznye) cząsteczki cieczy w kanałach międzypłytkowych na tych samych obrotach walcowych mają jednakowe prędkościPodstawowe obliczenia pomp wirowych:a) moc oddana cieczy przez wirnik

2.Charakterystyka eksploatacyjna maszyn do zbioru ziemniaków- podział, konstrukcja, wymaganiaZBIÓR ROŚLI OKOPOWYCH Kopaczki

Gwiazdowe Przenośnikowe

Kombajny

Podkopywanie redlin – głębokość dostosowana do głębokości podkopania bulw.KOPACZKI GWIAZDOWEGwiazda: głowica z prętami ; pręty uderzają o redlinę i powodują rozsypywanie na

całej szerokości – zbieranie utrudnione dlatego stosuje się ekran , na którym zatrzymuje się masa rzucona przez gwiazdę (ekran zatrzymuje ziemniaki i przepuszcza ziemię w warunkach suchych)

KOPACZKI PRZENOŚNIKOWE Kopaczki dwurzędowe , lemiesz kopie dwa rzędy Stosowanie kroi ograniczających kopanie Przenośniki prętowe- mniejszy pas i mniejsza trudność zbioru niż przy

gwiazdowych Polepszenie pracy – wprowadzenie wibracji KOMBAJN Tendencje: kombajny jednopiętrowe Oddzielanie kamieni od ziemniaków: Masa , gęstość Opór toczenia ,przyczepność Twardość , sprężystość Właściwości aerodynamiczne Szczotki-pomiędzy jej części grzęzną ziemniaki Urządzenie flotacyjne- zbiornik z roztworem soli tak dobranym , aby

ziemniaki pływały , a kamienie szły na dno. Walce igłowe- nabijanie ziemniaków na igły

Page 6: Wszystko w 1-1

Walce sprężyste- kamień i ziemniaki odbijają się na inną odległośćWalce akustyczne- dźwięk spadania ziemniaka , kamienia na membrany

3.Napęd wałka odbioru mocy w ciągniku- stosowane rozwiązania ,zasady obliczaniaIntegralną częścią każdego układu przeniesienia napędu w ciągnikach rolniczych jest zespół urządzeń służących do napędu wałka odbioru mocy. Wałek ten umożliwia odbiór mocy przeznaczonej do pokonywania oporów roboczych a nawet drogowych maszyn sprzężonych z ciągnikiem. Rozróżnia się dwa rodzaje prędkości obrotowych wałków odbioru mocy:

zależne (prędkość obrotowa wałka zależy od prędkości jazdy i prędkości obrotowej silnika, - jest więc także funkcją przełożenia w skrzyni przekładniowej), niezależne (prędkość obrotowa wałka zależna jest wyłącznie od prędkości obrotowej silnika).

Moc pobieraną na wałku odbioru mocy (WOM) wyznaczy się z poniższej zależności: NWOM = MK (n / 716,2); [ kM]gdzie:

MK - moment odbierany na wałku odbioru mocy w kGm, n - obroty wałka odbioru mocy w obr/min,

2.Ruch pojazdu na zakręcie- prędkości krytyczne, stateczność poprzeczna, nad i podsterowność I. STATECZNOŚĆ RUCHU POJAZDUStatecznością ruchu pojazdu nazywa się zdolność do zachowania wytyczonego kierunku jazdy. Utrata stateczności ruchu, a więc niezależna od kierowcy zmiana wytyczonego kierunku jazdy może być spowodowana siłami odśrodkowymi, impulsami zewnętrznymi ( np. bocznym wiatrem ), nierównościami drogi lub tzw. bocznym znoszeniem opon.

W trakcie pokonywania zakrętu o promieniu R pojazd rolniczy jest pod działaniem siły odśrodkowej, której wielkość jest wyznaczona zależnością:

Page 7: Wszystko w 1-1

W trakcie pokonywania zakrętu występują następujące zagrożenia: a/ utrata stateczności, b/ ślizg boczny powodujący wzrost wartości promienia skrętu.

W przypadku utraty stateczności reakcja XP = 0. Z sumy momentów względem punktu BL można wyznaczyć krytyczne wartości prędkości jazdy lub promieni skrętu, przy których występuje to zagrożenie. W przypadku ślizgu bocznego, siła odśrodkowa FOD musi pokonać siły przyczepności XL (kół lewych) i XP (kół prawych) istniejące pomiędzy podłożem a układem jezdnym ciągnika. W tym przypadku zagrożenie to jest zależne od prędkości jazdy, promienia skręty i współczynnika przyczepności. Dodatkowym parametrem funkcyjnym w obu przypadkach może być kąt nachylenia zbocza, po którym dany ciągnik się porusza.

BOCZNE ZNOSZENIE OPON.W ruch krzywoliniowym w wyniku działania sił bocznych mogą być

wywołane odkształcenia sprężyste ogumienia. Siły boczne mogą doprowadzić do zmiany rozkładu nacisków i odkształceń na powierzchni styku opony z podłożem, do występowania mikropoślizgów w kierunku poprzecznym do kierunku ruchu. W efekcie końcowym każde następne miejsce przylegania kolejnego elementu bieżnika do nawierzchni przesuwa się względem elementu poprzedniego. W wyniku tego rzeczywisty kierunek ruchu koła odchyla się od płaszczyzny obrotu, czyli od kierunku wytyczonego przez kierowcę. Takie zjawisko nazywa się bocznym

Page 8: Wszystko w 1-1

znoszeniem opon, a kąt który je opisuje nazywa się kątem bocznego znoszenia.

Wartość tego kąta jest zależna od wielkości obciążenia opony (koła) oraz konstrukcji i stanu technicznego pneumatyki (opony).

Rys.9.2. Znoszenie boczne koła ogumionego.Jeżeli kąt znoszenia kół przednich (P) jest większy od kąta znoszenia

kół tylnych (T) to pojazd taki jest podsterownym. W przeciwnym przypadku (P T) mówimy o pojeździe nadsterownym.

Jeżeli pojazd jest podsterowny, to rzeczywisty chwilowy promień skrętu R’ jest większy od chwilowego promienia skrętu R, co oznacza, że pojazd ma tendencję do samoczynnego powiększania promienia skrętu. Pojazd nadsterowny ma tendencję do samoczynnego zmniejszania promienia skrętu.

Rys.9.3. Kąty znoszenie bocznego dla pojazdu podsterownego.

Page 9: Wszystko w 1-1

Nadsterowność i podstrowność pojazdu, jako ich cecha konstrukcyjna, powoduje zmianę reakcji pojazdu w ruchu prostoliniowym w przypadku przyłożenia siły bocznej (np. siły wiatru). Zachowanie pojazdu nadsterownego przedstawione jest na Rys.9.4 a podsterownego na Rys.9.5.

Rys.9.4. Reakcja pojazdu nadsterownego na boczny wiatr.

Rys. 9.5. Reakcja pojazdu podsterownego na boczny wiatr.

3.Systemy wentylacyjne pomieszczeń – rodzaje, zastosowanie, obliczenie wentylatoraWentylacja:Czynniki na mikro klimat :( zewnetrzne)temperatura,wilgotność75-80%wil.względnej,prędkość powietrza obiekcie 0,1-0,3,zapylenie,hałas,oświetlenie,zaw.CO2,NH3,H2S.(w budynku)klimat zewnętrzny,obsada zwierząt,własności termiczne budynku.

Page 10: Wszystko w 1-1

Podział wentylacji: Naturalna : składa się z otworów nawiewnych pod lub nad oknami,przewodów wyciągowych z daszkami.:grawitacyjna:-wew jest lżejsze i unoszone,-zew cięższe wpływa przez otwory do środkagrawitacyjna z wykorzystaniem deflektorówChanrada-wytwarza się podciśnienie i wciąga.Mechaniczna:-wymuszona.Nawiewna –nadciśnieniowa wytwarza nadciśnienie wewnątrz budynków przez wentylatory które wtłaczają powietrze z zewnątrz a powietrze z obory zostaje wypchnięte na zewnątrz poprzez otwory odprowadzająceWywiewna podciśnieniowa-podciśnienie w oborze wyciągane przez wentylatory.Przez układ czerpni zostaje wprowadzone nowe powietrze .Łatwy montaż niskie koszty inwestycyjne i eksploatacyjne,bezawaryjne,czerpnie są to otwory przez którepowietrze wpływa w sposób kontrolowany,dec. O tym siłowniki.wróz:konwekcjonalna,sufitowa-materiał przepuszczalny,rurowa-do małych prosiąt i cieląt

Bilansowana-połączenie,droższa eksploatacyjnie,żle rozprowadza w zimie,Zaletą jest nieszczelny budynek co mało wpływa na efktniż w przypadku podciśnieniowej.

Obl ilosci powietra wentylacyjnego:Va={(1+X2)(Q/*Cp(tp-tz)} m3/h#Vx={(1+X2)(X/*(Xw-Xz)} m3/h#VCO2={(1+X2)(C/*(Cw-Cz)} #Q-ilosc ciepła do doprowadzenia budynku KJ/h.X-zyski wilgoci kg/h.-masa objętościowa powietrza kg/m3.Cp-ciepło własciwe powietrza kJ/kg.Xw-zaw wody w pow pomieszcz.Xz- zaw wody w pow zewnetrz.Cw-zaw CO2w pow pom.Cz- zaw CO2w pow zew.tw-tem obl wew pom.K.tz-tem obl zew K.Dobór ilości powietrza wentylacyjnego:Vl=n*A*Vmax okr letni.Vz=n*A*Vmin okr zimowy.n-ilośc sztuk w lecie.A-wsp przeliczeniowy.Vmin-jed str pow mna zimę.Obl.wielkości pow wpływ.

F=Vq/3600*v*[m2].

Dobór wentylatora:obliczanie mocy silnika napędzającego wentylator promieniowy.

Nw=Vpw*pw*k/c#Qpw=k1*Qp#Qp=F*v*#pw=k2*pc#c

=w+m#Vpw=Qpw/e

3.Budowa opony- pojazdu typ opon , oznaczenie , podstawowe parametryRodzaje Typy : diagonalna (osnowa krzyżuje się co 500),diagonalna z opasaniem-65-700, radialna 70-780. Na bieżnik: Drogowe:D, Terenowe:T, Uniwersalne:U, Specjalne:S, Prowadzący:ANP, Napędowy:AN, Nośny:AM. Dętkowe, Bezdętkowe. Głębokość bieżnika: normalne, głębokie bieżnik: Deep, bardzo głęboki bieżnik: ExtraDeep, gładki: Slick Nośność: normalne, wznośniowe Jakość: 1gatunku, 2gatunku. Oznakowanie : 155/70R13 75T – 155 szer. przekroju opony w mm; 70- wskaźnik, wysokości przekroju R - symbol opon radialnych; 13 - średnico obręczy w calach, 75 - indeks nośności opony (387 kg) T- symbol prędkości (190 km/h) TUBELESS — oznaczenie opony bezdętkowej TUBĘ TYPE (opona dętkowa) E 8 - znak homologacji. 8=Rep.214 — data

Page 11: Wszystko w 1-1

produkcji (21 tydzień l994r) DOT - oznaczenie spełnienia warunków normy USA; TWI — oznaczenie położenia wskaźnika zużycia rzeźby bieżnika.

3.SCHEMAT OZNACZEŃ OPONY RADIALNEJ I DIAGONALNEJ, CECHY TYCH OPON. Typy: diagonalna (krzyżowa) symbol B -pasma włókna krzyżują się ze sobą pod kątem 500 ,diagonalna z opasaniem skrzyżowanie włókien pod kątem 65-700, radialna symbol R -70-780-zawsze opasana ,nitki osnowy są równolegle do osnowy, więcej się ugina mniej hałaśliwa mniejsze opory przetaczania.W diagonalnych włókna kordu tworzą linie śrubową, a poszczególne warstwy kordu się krzyżują. Są prostsze w budowie i tańsze. mają jednak wiele wad, co sprawia że rzadko się je stosuje. W oponach tych pod działaniem siły bocznej następuje odrywanie się części bieżnika od nawierzchni drogi co powoduje zmniejszenie przyczepności i niebezpieczeństwo poślizgu. Występują znacznie większe odkształcenia nitek kordu w warstwach osnowy powodującej tarcie miedzy tymi warstwami i wzrost temperatury opony. Ma to negatywny wpływ na trwałość. Opony radialne cechują się dużą elastycznością boków i znacznie lepszym przyleganiem bieżnika do nawierzchni drogi. Zmniejsza to niebezpieczeństwo poślizgu, naciski jednostkowe, zużycie bieżnika i opory toczenia. Duża elastyczność boków opony ma korzystny wpływ na komfort jazdy. W radialnych włókna kordu są ułożone promieniowo. Opona taka jest bardziej elastyczna i umożliwia zachowanie właściwego kształtu czoła opony podczas jazdy.AD2) 185 / 65 R 15 - rozmiar opony

szerokość opony (w mm)

wskaźnik profilu opony (seria 65)

oznaczenie radialnej konstrukcji opony

średnica osadzenia na obręczy (w calach)

TC DĘBICA - producent wyrobuTUBELESS - opona bezdętkowa 020701 E8 - znak homologacji na zgodność z reg. ECE nr 30

numer homologacyjny opony

kod państwa, które nadało numer homologacyjny

88 - indeks nośności T - symbol prędkościRADIAL - opona radialnaD - 164 - oznaczenie rzeźby bieżnika

drogowa rzeźba bieżnika

numer rzeźby bieżnika

TREADWEAR TRACTION TEMPERATURE - oznaczenie klasy jakości opony wg NORMY UTQG (USA)

Opis budowy wewnętrznej opony

SIDEWALL: POLYESTER 1

TREAD: POLYESTER 1 + STEEL 2 + NYLON 1

Page 12: Wszystko w 1-1

MAX. PRESS. 300 kPa (44 P.S.I.) - wartość maksymalnego ciśnienia eksploatacjiMAX.LOAD 560 kg (1235 LBS.) - wartość maksymalnego dopuszczalnego obciążenia eksploatacji CANADA - USA - CODES - ONLY -wartość maksymalnego ciśnienia oraz maksymalnego obciążenia opony podane w nawiasach dotyczą KANADY oraz USADĘBICA - nazwa oponyMADE IN POLAND - wyrób wykonany w Polsce DOT A5K3 UVP - kod zgodny z wymogami norm USA14 00 - numer opony (kod daty produkcji)

kolejny tydzień roku produkcji

ostatnie cyfry roku produkcji

PN - wyrób wykonany zgodnie z PN GAT. I - gatunek wyrobu F - 01 - numer formy, w której wykonano oponęTWI - wskaźnik zużycia bieżnikasygnatura jakościPodziałZe względu na zastosowanie-opony do pojazdów jednośladowych opony do samochodów osobowych i przyczep -ciężarowe autobusy i ich przyczepy-maszyny rolnicze i budowlane-opony lotnicze-maszyn rolniczych i budowlanych o zwiększonej wartości-wózki widłoweoznaczenia bieżnika D- drogoweT- terenoweU-uniwersalnaS-specjalnyOznaczenia zastosowania-ANP prowadzące koła-AN- napędowy-AM-nośnyBezdętkowe i dętkoweZe względu na budowę -radialne-opasane-diagonalneze względu na głębokość bieżnika-normalne-głęboki bieżnik Deep-bardzo głębokie Extra Deep-o gładkiej rzeźbie SlickBudowa-wzmocnione-normalneJakości :-Gatunek I-Gatunek II

Page 13: Wszystko w 1-1

2.Układ kierowniczy pojazdu budowa, kinematyka, serwowspomaganie

Ogólna koncepcja rozwiązań konstrukcyjnych: a/ skręt kół jednej lub obu osi, b/ skręt przegubowy (4K4b’),c/ hamowanie kół lub gąsienic,

d/ skręt połączony z hamowaniem (4K2, 4K4).

3.Charakerystyka maszyn do przetłaczania gazów- rodzaje wentylatorów, obliczenia przepływuWentylacja:Czynniki na mikro klimat :( zewnetrzne)temperatura,wilgotność75-80%wil.względnej,prędkość powietrza obiekcie 0,1-0,3,zapylenie,hałas,oświetlenie,zaw.CO2,NH3,H2S.(w budynku)klimat zewnętrzny,obsada zwierząt,własności termiczne budynku.Podział wentylacji: Naturalna : składa się z otworów nawiewnych pod lub nad oknami,przewodów wyciągowych z daszkami.:grawitacyjna:-wew jest lżejsze i unoszone,-zew cięższe wpływa przez otwory do środkagrawitacyjna z wykorzystaniem deflektorówChanrada-wytwarza się podciśnienie i wciąga.Mechaniczna:-wymuszona.Nawiewna –nadciśnieniowa wytwarza nadciśnienie wewnątrz budynków przez wentylatory które wtłaczają powietrze z zewnątrz a powietrze z obory zostaje wypchnięte na zewnątrz poprzez otwory odprowadzająceWywiewna podciśnieniowa-podciśnienie w oborze wyciągane przez wentylatory.Przez układ czerpni zostaje wprowadzone nowe powietrze .Łatwy montaż niskie koszty inwestycyjne i eksploatacyjne,bezawaryjne,czerpnie są to otwory przez którepowietrze wpływa w sposób kontrolowany,dec. O tym siłowniki.wróz:konwekcjonalna,sufitowa-materiał przepuszczalny,rurowa-do małych prosiąt i cieląt

Bilansowana-połączenie,droższa eksploatacyjnie,żle rozprowadza w zimie,Zaletą jest nieszczelny budynek co mało wpływa na efktniż w przypadku podciśnieniowej.

Obl ilosci powietra wentylacyjnego:Va={(1+X2)(Q/*Cp(tp-tz)} m3/h#Vx={(1+X2)(X/*(Xw-Xz)} m3/h#VCO2={(1+X2)(C/*(Cw-Cz)} #Q-ilosc ciepła do doprowadzenia budynku KJ/h.X-zyski wilgoci kg/h.-masa objętościowa powietrza kg/m3.Cp-ciepło własciwe powietrza kJ/kg.Xw-zaw wody w pow pomieszcz.Xz- zaw wody w pow zewnetrz.Cw-zaw CO2w pow pom.Cz- zaw CO2w pow zew.tw-tem obl wew pom.K.tz-tem obl zew K.Dobór ilości powietrza wentylacyjnego:Vl=n*A*Vmax okr letni.Vz=n*A*Vmin okr zimowy.n-ilośc sztuk w lecie.A-wsp przeliczeniowy.Vmin-jed str pow mna zimę.Obl.wielkości pow wpływ.

Page 14: Wszystko w 1-1

F=Vq/3600*v*[m2].

Dobór wentylatora:obliczanie mocy silnika napędzającego wentylator promieniowy.

Nw=Vpw*pw*k/c#Qpw=k1*Qp#Qp=F*v*#pw=k2*pc#c

=w+m#Vpw=Qpw/e

2.ZAWIESZENIE PRZEDNIE POJAZDÓW -GEOMETRIA ZAWIESZENIA, CHARAKTERYSTYKA

Rys. 9.19. Charakterystyczne parametry przedniegio zawieszenia

Kąt wyprzedzenia sworznia zwrotnicy ( ): wpływa na wielkość momentu powodującego powrót kół w położenie wyjściowej ( jak do jazdy na wprost ).

Kąt pochylenia koła ( ): wpływa na zmniejszenie promienia zataczania oraz na wielkość momentu powodującego powrót koła w położenie wyjściowe.

Kąt pochylenia sworznia zwrotnicy ( ): wpływa na zmniejszenie promienia zataczania oraz na wielkość momentu powodującego powrót koła w położenie wyjściowe.

Zbieżność kół ( B ): umożliwia kompensację luzów w łożyskach kół.

Page 15: Wszystko w 1-1

2.Rownowaga agregatu ciągnikowego z narzędziem zaczepianym na zboczu – układ sił i momentów sił, kąty graniczne, statecznośćCiągnik pod górkę z przyczepą:

Dla maszyny.∑Xn=0# Gmsinβ+Pfm-Pum=0∑Yn=0#Pom-Gmcosβ+Ym=0∑MB3=0#Pom*Lc-Pum*hz-Gmcosβ*Lgm+Gmsinβ*hgm-Ym*(Lz+Lc)=0Pfm=Ym*fm

Dla ciągnika.∑X=0#Pf+Gsinβ-Pk+Pu=0∑Y=0#Yp-Gcosβ+Yk-Po=0∑M2=0#Yp*lo-G*cosβ*lg+G*sinβ*hg+Po*l2+Pu*hz=0Warunek stateczności.Ym=0;sterowności.YP=μk*Gc

Stateczność:Ym= Pom*Lc-Pum*hz-Gm*cosβ*Lgm+Gm*sinβ*hgm/lc+hz*fmSterowność: YP=μk*Gc

Gm= Pom*Lc-Pum*hz-Ym*( Lz+Lc)/μk

3.Hamowanie pojazdu- kinematyka pojazdu podczas hamowania, opóźnienie hamowania

Rys.10.14. Schemat układu sił działających podczas hamowania.

Gdzie: PB - siła bezwładności: PB = m aH ,aH - opóźnienie hamowania, m - masa ciągnika, Pham - siła hamująca: Pham = Y(hamowanego) , - współczynnik przyczepności podczas hamowania,

- współczynnik mas zredukowanych (2,4 - 3,6),Z sumy sił do osi "X") wynika, że zahamowanie pojazdu rolniczego będzie możliwe jeżeli : Pham = PB - Pf

Page 16: Wszystko w 1-1

Powyższe zależności umożliwiają porównanie opóźnień (ewentualnie dróg) hamowania osiąganych przez klasyczne pojazdy rolnicze z opóźnieniami pojazdów wyposażonych w układy hamulcowe na obu (wszystkich) osiach.

Wyznaczoną w ten sposób wymaganą siłę hamowania należy porównać z możliwościami trakcyjnymi układu koło-podłoże. To znaczy, że: Pham lub = Y (kół hamowanych) ,

Z tej zależności opisującej maksymalne siły hamowania osiągane przez poszczególne osie pojazdu można wyznaczyć optymalne dla obu osi wartości opóźnień hamowania. Optymalne wartości to znaczy takie same dla wszystkich hamowanych osi.

Zakłada się równocześnie, że żadne z hamowanych kół nie może poruszać się ze ślizgiem - jest to jeden z warunków bezpiecznego hamowania. Na Rys.10.15 przedstawione są typowe zależności pomiędzy maksymalnymi siłami hamowania osiąganymi na poszczególnych osiach pojazdu. Zaznaczona jest także dopuszczalna (optymalna) wartość opóźnienia hamowania.

Rys.10.15. Zależności pomiędzy maksymalnymi siłami hamowania na poszczególnych osiach hamowania.

Wyznaczona siła hamowania Pham może być parametrem wyjściowym przy projektowaniu całego układu hamulcowego. Sumaryczny moment hamujący na wszystkich hamowanych kołach (np. tylnych) jest więc równy: Mham = Pham rB

Oznacza to, że wymagany moment hamujący na jednym kole ciągnika będzie równy: Mham

’ = Mham / 2,Taki moment hamujący musi być również wytworzony przez układ hamulcowy danego hamowanego koła.

2.Rownowaga agregatu ciągnikowego z narzędziem zawieszanym na zboczu- układ sił i momentów sił, kąty graniczne, stateczność 6.Ciągnik pod górkę z pługiem bez kółka.

Page 17: Wszystko w 1-1

∑X=0#Pf-Pk+Pr+Pz’=0∑Y=0#Yp-Gc-Pz’tgα+Yk-Prtgα-Gn’=0∑MB2=0#Yp*l0-Gccosβ*lg+Gcsinβ*hg+Pr’*hz’+Gn’*ln+Pr’tgα*lr’-Pr*hr=0Stateczność:Yp= (Gccosβ*lg-Gcsinβ*hg-Pr’*hz’-Gn’*ln-Pr’tgα*lr’+Pr*hr)/l0

Sterowność:Gc=( Yp*l0+Pr’*hz’+Gn’*ln+Pr’tgα*lr’-Pr*hr)/ μk*l0

1.Charakterystyka eksploatacyjna maszyn aktywnych do uprawy glebyGLEBOGRYZARKA-posiada bęben roboczy wyposażony w noże uderzające w glebę i rozbijające ją.-wyróżniamy glebogryzarki

- lekkie-tłokowy kształt noża- ciężkie

-intensywność pracy zależy od obrotu bębna , im szybciej się obraca tym gleba jest dokładniej rozdrobniona.-mogą występować w postaci motorobotów-obroty wału:

- współbieżne –w kierunku ruchu- ......................-większa intensywność pracy , obroty w przeciwnym

kierunku-liczba noży:

- 4-nożowe na każdej tarczy- 6-nożowe (wtedy agregaty glebowe są mniejsze)

-ustawienie osłony – służy do zabezpieczenia noży przed uszkodzeniem noży przez różne kamienie-ustawienie noży przed różnym kątem-asymetryczne zawieszenie glebogryzarki –wówczas nie ma śladu kół ciągnika , przestawienie czopów w maszynie-większość glebogryzarek ma koła , można je ustawić na różnej wysokości

PŁUGOFREZARKA-za korpusem są frezy napędzane przez wał-intensywność pracy jest zależna od szybkości pracy frezów (liczbę obrotów)-zależy także od kąta ustawienia palców-rodzaj kombinowanego pługa-rozdrabnia glebęBRONY AKTYWNE1. wahadłowe

1.1. zęby są zamocowane na dwóch wałach , belkach , które podczas jazdy wykonują poprzeczne ruchy

Page 18: Wszystko w 1-1

1.2. starsze rozwiązanie niekorzystnie wpływa na ciągnik2. obrotowe

2.1. obracają elementy w pionowej lub poziomej osi od góry jest napęd poruszający sekcjami; intensywnie rozdrabnia glebę

2.2. posiadają różne uzębienia i konstrukcje wpływające na intensyfikacje pracy

2.Koło napędowe pojazdu- układ sił i momentów, współczynnik przyczepności, poślizg , kinematyka

Układ sił i momentów działających na koło napędowe.wynika, że:

M = X rD + Q xA, Jeżeli:

PT = M / rD, oraz: X = ( M / rD ) - Q (xA / rD), to wówczas:

PT = PH +Pf

3.Transport pasz- przenośniki, zużycie energii zastosowanie1.Przenośniki taśmowe, zastosowanie: trans. Pasz objętościowych i sypkich. Przemieszczanie materiału odbywa się na powierzchni taśmy, pomiędzy 2 taśmami lub wew. Taśmy zamkniętej . Zalety: mała masa własna w stosunku do wydajności , pewność działania i długi okres użytkowania, niski jednostkowy koszt transportu, uniwersalność zastosowania do trans. mater. sypkich oraz ładunków, mała hałaśliwość, duża wydajność transportu i niski koszt eksploatacji, prosta konstrukcja i łatwa obsługa. Wady: wrażliwość taśmy na uszkodzenia, stosowany do transportu poziomego i on nachyleniu do 25o , wrażliwość taśmy na temp.Wydajność przeno.taśm.a)poziomego Qm =Fsv F- stały przekrój strugi(mat. przenoszonego), -gęstość mat., v-prędkość przemieszczania mat. b)pochylonego Qm =kQm k-

Page 19: Wszystko w 1-1

zależy od kąta nachylenia. Gdy przenośnik jest równocześnie żłobem. masa jednostkowa na1metr bieżący m=q1/lż , q1- dawka na1 krowę [kg], lż- długość taśmy przypadająca na 1 krowę[m] Qm =mL/tz[kg/s],# L –całkowita długość przenośnika, tz –wymagany czas zadania paszy dla krów L=nlż+lp[m] , lp- dodatkowy odcinek taśmy do transportu paszy. Prędkość przesuwania taśmy v= (nlż+lp)/ tz[m/s]. Zapotrzebowanie mocy N=Pvk/m [w]# P- suma oporów przenoszenia [N]daje wartość siły obwodowej na bębnie napędowym , składa się z kilku składowych. P= P1+P2+P3 #P1= QmgH/v[N]# P1=mgh# P3=k1(P1+P2)#P2=(m+2mt)Lpfg#Lprzut poziomy długości przenośnika, f- wsp. tarcia na wałkach nośnych .Powierzchnia przekroju warstw materiału na taśmie w a)o profilu płaskim F=2/3bh# F=1/6b2tgj b- szerokość mat. na taśmie przy danej szerokości taśmy b)o profilu nieckowym F=F1+F2# F1- tak jak na taśmie płaskiej, F2=0,0515b2#F=b2(0,16tgj+0,0515).Rozkład sił działających na taśmę SN=SZ+SCP#P=S1-S2=SCO- SCP[N]# SCO- siła od oporów cięgna obciążonego[N]# SCP- siła od oporów cięgna powrotnego[N] Napinacz-z lewej pod kołem nap.2.Przenośniki zabierakowe umocowane są do cięgna przesuwającego się nieruchomego podłoża, przemieszczają przed sobą porcję materiału. Dzielimy na: zgarniakowe -chlewnie , kurniki do zadawania pasz, zgrzebłowe- urządz. wyładowcze w podłogach wozów paszowych i przyczep zbierających mogą pracować pod różnym kontem, pow. zgarniaków niemal równa pow. koryta.(materiał jest w srodku) 2a).P. zgarniakowe rurowe w poziomie do 300m, w pionie do 20m. Wydajność 4-35m3/h przy prędkości elementów roboczych 0,16-0,32m/s. Zgarniaki o kształcie kołowym dostosowanym do rury mocowane są do elementu nośnego ( łańcuch lub liny) przechodzącego przez ich środek lub asymetrycznie.(schem):zbiornik,kosz,linia) Zalety: prosta zwarta budowa, podawanie i odbieranie w dowolnym miejscu, zmiana kierunku transportu Wady:pęknięcie liny. 2b).P. zgrzebłowe-rynnowe zastosowanie :materiały sypkie, lekkie o małym wsp. tarcia , których transport odbywa się przy małych prędkościach0,4-0,5m/s, transportu ziarna i śruty w mag. Zbożowych i wytwórniach pasz . Elementem zabierającym jest łańcuch o odpowiedni ukształtowanych poprzeczkach, przesuwając się po dnie koryta .Materiał przenoszony tego typu zgarniakiem , charakteryzuje się dużą przyczepnością między cząsteczkową. Zalety:transport pod dow. kątem,zasilanie i rozładunek pod dow. kątem, małe uszkodzenia mat. podczas transportu, do mat. silnie pylących, sypkich bo przenośnik jest szczelny, inne zalety tak jak podane wcześniej. Wydajność p. zgrzebłowych Qm=Fvc[kg/s]#v-wsp.tarcia, c- wsp. poślizgu mat. względem łańcucha, przekrój mat. w korycie F=bh-mC/ ł[m2]# mC- masa cięgna(liny, łańcucha), ł- masa własna łańcucha. c=0,6-0,9p. poziome i lekko pochyłe, c= 0,5-0,7 pionowe. Warunek stabilności:Siła na wale napędowym P=(m+2mC)Lwg+mgH[N], w- wsp.oporów ruch, H- wysokość podnoszenia .Minim. Siła naciągu cięgna: zgarniak jest odchylany i potrzebna minim. siła nap.Gsinhcos+Gcoshcos=Smintsin# Smin=[Gh(sin+cos)]/t*tg.Moc silnika N=Pvkm/#P= P1+P2+P3+P4# P1-siła potrzebna do podniesienia mat., łańcucha i i zgarniaków na wysokość h, P2-oporu przemieszczania nieobciążonego, P3-opory tarcia mat. o koryto przenośnika, P4- siła na pokonanie oporów dynamicznych ,przy nachodzeniu łańcuch na koło napędowe w wyniku działania przyspieszenia, P1=(qm+ qł+ qz)H[N]# P2=2(qł+ qz)Lcos# P3= qm Lcos# P4=3mamax# qm ciężar jednostkowy mat., qł= ciężar łańcucha, qz -ciężar zgarniaka jednostkowy ,m-masa mat.i wszystkich część ruchomych poza kołem3).Przenośniki slimakowe:Zaleta:prosta budowa,niezawodnośc działania,łatwa obsługa i konserwacja,niski koszt inwestycji i ekspl,transport w róznych kierunkach,łatwośc uszczelniania,odbiór w dowolnym miwjscu.

Page 20: Wszystko w 1-1

Wada:duże zużycie enegi,kruszenie mater.,powst zatorów na łożyskacz,duże zużycie powierzchni. 3a)Przenośniki sprężynowe : -materiał idzie w sprężynie.zastosow:załadunek i rozładunek silosu,w kurnikach spiralny sprężynowy.Przekroje:koło,kwadrat,prostokąt.4).Przenośniki pneumatyczne:Zastosowanie:transport za wyjątkiem mat wilgotnych łatwo,zlepiających,materiału siewnego.Odmiany transportu :w stanie lotnym(40m/s),przesuwny(v=0,5-5m/s),transport w stanie fluidalnym(jest napowietrzony,kąt-2-3%na 1m)Podział na wielkośc sprężu:niskociśnieniowy10kPa,średniociśnieniowy10-100kPa,wysokociśnieniowy100-600kPaPodział na sposób działania:sące(smok,oddzielacz,filtr,W),sącotłoczace(smok,oddzielacz,filtr,W,odzzielacz,filtr),tłoczące(K,zb.wyrów,oddzielacze,zasdozujący,oddzielacze,filtr.).

Wady:duże zużycie energi:2,8-16,2 Mj/t,ograniczenie materiału do transportu,zużywanie przewodów i osprzętów,zapychanie rurociągów. Zalety:duża wydaj.,duża elastycznośc pracy,hermetyzacja transportu,małe gabaryty,bezpieczna praca,prowadzenie w dowolnych kierunkacz,możliwość automatyzacji,poprawa transportu przez napowietrzanie. 5)Transport hydrauliczny:przemieszczanie materiału w strudze wody(buraki ziemniaki)(schemat:silos,zbiornik z mieszadłem,pompa filtr,instalacja z powr do zbior.Stosunek:1:2-pulpa,1:3-płynna,1:3.5-

3.Para wodna i jej zastosowanie w inżynierii rolniczejPARA NASYCONA para znajdujaca się w stanie rownowagi z ciecza, z ktorej powstala. Temp pary nasyconej wiaze się z jej okreslonym cisnieniem. Przy zwiekszonej objetosci pary nasyconej w stalej temp nastepuje odparowanie cieczy, przy zmniejszeniu -skraplanie pary. W obu przypadkach cisnienie powinno być stale. PARA NASYCONA SUCHA odpowiada stanowi granicznemu miedzy para wilgotna a przegrzana. Uzyskuje się ja przy odparowaniu calej cieczy. Objetosc i temp tej pary sa funkcjami cisnienia, stan tej pary okresla się jednym parametrem –cisnieniem lub temp PARA NASYCONA WILGOTNA uzyskuje się ja przy niepelnym odparowaniu cieczy, jest ona jednorodna mieszanina pary i kropelek cieczy w postaci mgly. Udzial wagowy pary nasyconej suchej w parze wilgotnej okresla się jako stopien suchosci. Okreslenie stanu pary wilgotnej wymaga podania dwoch parametrow p lub t i udzialu jednego skladnika fazowego PARA PRZEGRZANA para o temp wyzszej od temp pary nasyconej przy tym samym cisnieniu. Temp pary przegrzanej zalezy od cisnienia i objetosci. Roznica miedzy temp pary przegrzanej a temp nasycenia nosi nazwe stopnia przegrzania. Objetosc wlasciwa przegrzanej jest wieksza od nasyconej o tym samym cisnieniu. Para przegrzana jest nienasycona i ma mniejsza gestosc. Para przegrzana wlasnosciami swymi w miare wzrostu stopnia przegrzania zbliza się do gazow poldoskonalych, jej stan okreslaja dwa dowolnie wybrane parametry.

Page 21: Wszystko w 1-1

3.Pojazdy gąsienicowe w inżynierii rolniczej- kinematyka i dynamika ,nacisk jednostkowy, zastosowanie

Układ sił i momentów działających na ciągnik gąsienicowy. G - ciężar ciągnika, Y - reakcja podłoża, PT -siła trakcyjna (napędowa): PT = Y , - współczynnik przyczepności, Pf - siła oporów przetaczania : Pf = Y f, f - współczynnik oporu przetaczania: f = tg j,j - kąt tarcia ,PH - siła uciągu, PHX - składowa pozioma siły uciągu : PHX = PH cos , PHY - składowa pionowa siły uciągu : PHY= PH sin , l - długość czynna gąsienicy, a - odległość środka ciężkości Sc od prostej prostopadłej do podłoża przechodzącej przez punkt C, lH - współrzędna pozioma zaczepu, hH - współrzędna pionowa zaczepu,

h - wysokość położenia środka ciężkości,x - odległość reakcji Y od prostej prostopadłej do podłoża przechodzącej przez punkt C, B - szerokość gąsienicy, qA - średni nacisk jednostkowy w punkcie A: qA= 2qś[(3x/l) - 1], qC - średni nacisk jednostkowy w punkcie C: qC= 2qś [2 - (3x/l)], qś - średni nacisk jednostkowy: qś = Y/ 2Bl,

Ciągnik gąsienicowy w przypadku poruszania się ruchem zmiennym może być pod działaniem sił bezwładności, których wartość wyznacza się analogicznie jak dla ciągnika kołowego.

Page 22: Wszystko w 1-1

2.Układ zasilania silnika ZS – konstrukcja zastosowanie.

1. Cechy charakterystyczne układu zasilania

doprowadzenie paliwa do komór spalania silnika w ilościach odpowiadających aktualnemu

obciążeniu,

rozpoczęcie i zakończenie wtrysku przy ściśle określonych położeniach tłoka w cylindrze,

dostosowanie kształtu strugi paliwa do kształtu komory spalania,

rozpylenie paliwa na jak najdrobniejsze kropelki (średnica mniejsza od 0,01 mm).

2. Budowa układu zasilania

Układ zasilania zbudowany jest z:

zbiornika paliwa - wykonany on jest z blachy stalowej lub z tworzywa sztucznego, o

pojemności wystarczającej na dzień pracy (w maszynach roboczych) lub umożliwiającej

pokonanie odległości 300 - 500 km (samochody osobowe) lub 500 - 1000 km (samochody

ciężarowe i autobusy),

pompy zasilającej - tłoczkowej lub przeponowej o wydajności 1 - 10 l/min , ciśnieniu

tłoczenia do 0,1 MPa i podciśnieniu ssania 0,02 - 0,03 MPa ( stosowane są również pompy

łopatkowe),

Page 23: Wszystko w 1-1

filtra paliwa - stosowane są filtry z wkładem papierowym, zatrzymujące zanieczyszczenia

powyżej 0,005 mm,

pompy wtryskowej - stosowane są pompy tłoczkowe rzędowe, rozdzielaczowe i z

tłokorozdzielaczem,

wtryskiwaczy - stosowane są wtryskiwacze jedno lub wielootworowe.

3.Usuwanie odchodów w budynkach inwentarskich- systemy urządzenia ,zastosowanie.Na częstotliwość usuwania odchodów:usunięcie obornika z pomieszczeń wiązanych ściołowych;bezściołowych;usuwanie głębokiej ściółki i gnojowicy z pomieszczeń wolnostanowiskowych.Parametry projektowania:właściwości usuwania odchodów,dobowej produkcji odchodów w obiekcie,częstotliwość i czasu usuwania odchodów,powierzchni budowlanych z których odchody mają być usuwane.Efektem jest:poprawa mikroklimatu obory;podniesienie czystości i komfortu utrzymania zwierząt;poprawa jakości dojonego mleka;zmniejszenie liczby przypadków chorób racic;zmniejszenie korozji przegród i urządzeń.Ze względu na układ przestrzenny:a)częściowo zmechanizowane-eliminuje ok.50% pracy ręcznej:wózki,taczki,kolejki zawieszane i naziemne,szufle i ładowacz zawieszany czołowo na ciągnik,łopatę mechaniczną o naciągu linowym.b)zmechanizowane:rola pracownika ogranicza się przede wszystkim do kontroli urządzenia:przenośnik zgarniakowy o ruchu ciągłym,o ruchu posuwisto-zwrotnym,typu Delta.Parametry urządzeń:Szufla:szerokość:75cm,głębokość:16-20cm,długość:25m,prędkość:0,6m/s,obciążenie:250kg.Przenośnik o ruchu ciągłym:moc:2,2kW,łańcuch 14mm,pr łańcucha:V=0,15-0,3m/s,podziałka zgarniaka:400-800mm.Delta:Rozchylanie ramion:80-1000,wysokość ramion zgarniaka:0,1-0,2m,prędko…ść robocza:0,005-0,1m/sdługość:60-100m,szer kanału:0,8-3m.

2 Silniki ZS – zasada działania ,podstawowe parametry , zastosowanie1. Zasada działania silnika Do cylindra jest doprowadzone powietrze, ulega ono sprężeniu i jego temperatura umożliwia samozapłon wtryśniętej dawki paliwa. Przygotowanie mieszaniny palnej następuje w cylindrze, a proces spalania trwa częściowo podczas wtrysku paliwa. Konieczne jest stosowanie dużego współczynnika nadmiaru powietrza (1,3 - 1,5 do 2), na proces tworzenia mieszaniny palnej duży wpływ ma ciśnienie i kąt wyprzedzenia wtrysku. Zapłon mieszaniny jest wielopunktowy (wieloogniskowy), a stopień sprężania wynosi 12 - 25.

Mieszanina palna powinna odznaczać się jednorodnością oraz rozdrobnieniem paliwa na kropelki o możliwie małej średnicy.

3. SpalanieW pierwszym okresie wtrysku (okresie opóźnienia zapłonu) strumień paliwa podlega

reakcjom przygotowawczym i pojawiają się ogniska samozapłonu Cały proces spalania można podzielić na trzy podstawowe okresy:

Page 24: Wszystko w 1-1

okres opóźnienia zapłonu ( 0,0007 - 0,003 sek.) od początku wtrysku paliwa do pojawienia się samozapłonu wywołany jest koniecznością przygotowania paliwa (ilość paliwa 20 -100%),

okres rozprzestrzeniania się płomienia od samozapłonu do objęcia płomieniem całej komory spalania, występuje gwałtowny wzrost ciśnienia i temperatury (szybkość narastania ciśnienia 0,3 - 0,8 MPa na stopień obrotu wału korbowego),

okres bezpośredniego spalania od wystąpienia najwyższego ciśnienia do uzyskania najwyższej temperatury (25 - 40% czasu wytworzenia i spalenia mieszaniny, 20 - 35 o

obrotu wału korbowego), dopalanie w czasie rozprężania spalin (nie powinno wystąpić).

Pierwszy okres spalania powinien być jak najkrótszy. Sprzyja temu: właściwe rozpylenie paliwa, paliwo o dużej liczbie cetanowej, zawirowanie ładunku, duży stopień sprężania, duża pojemność skokowa cylindra, wysoka temperatura głowic i tłoka,

2. Doładowanie silników- typy doładowania , urządzenia , zastosowanie.Zwiększenie mocy silnika możliwe jest przez: zwiększenie pojemności skokowej, zwiększenie prędkości obrotowej, zwiększenie ciśnienia efektywnego.Zwiększenie pojemności skokowej pociąga za sobą konieczność zmian w konstrukcji silnika, a zwiększenie prędkości obrotowej jest ograniczone wytrzymałością układu korbowego stąd najkorzystniejszym sposobem zwiększenia mocy silnika jest zwiększenie ciśnienia efektywnego za pomocą doładowania.2. Typy doładowania

Doładowanie silnika może być: niskoprężne (do 0,15 MPa) bez zmian w konstrukcji silnika, ciśnienie użyteczne 0,9

- 1,0 MPa, średnio i wysokoprężne (0,15 - 0,30 MPa) ze zmianami w układzie korbowym,

rozrządu, smarowania i chłodzenia, ciśnienie użyteczne do 0,18 MPa.Doładowanie silnika wymaga zastosowania sprężarki podającej wstępnie sprężony ładunek do cylindra.

W silnikach ZI sprężarka może być umieszczona: pomiędzy gaźnikiem a silnikiem, co powoduje dobre wymieszanie ładunku i jego

ochłodzenie ale grozi uszkodzeniem sprężarki w w razie zapalenia mieszanki, przed gaźnikiem co powoduje konieczność uszczelnienia komory pływakowej.

Doładowanie silników ZI pociąga za sobą konieczność ograniczenia stopnia sprężania oraz wzmocnienia konstrukcji silnika ze względu na wzrost mocy (silnik Alfa-Romeo o pojemności 1,5 litra osiągał moc 220 kW). Problemem konstrukcyjnym jest również napęd sprężarki. Efektem doładowania jest zawsze znaczny wzrost mocy, korzystny4. Doładowanie silników ZS

Page 25: Wszystko w 1-1

Doładowanie silnika ZS powoduje zwiększenie gęstości ładunku, zwiększenie zawirowania, lepsze rozpylenie paliwa i korzystniejszy przebieg spalania. Doładowanie silnika może być: mechaniczne sprężarką napędzaną od wału korbowego silnika, turbodoładowanie z wykorzystaniem energii spalin. Pierwszy sposób zwiększa moc silnika o około 50% bez zmian konstrukcyjnych oraz zmniejsza masę jednostkową silnika o około 25%, powoduje jednak zwiększenie jednostkowego zużycia paliwa o około 2 - 4 % i komplikuje budowę silnika o mechanizm napędu sprężarki z możliwością jej wyłączania przy częściowych obciążeniach. Drugi sposób zwiększa moc silnika przy większych obrotach, zmniejsza jednostkowe zużycie paliwa o około 5 % a jego wadą jest opóźniona reakcja turbiny, konieczność stosowania regulacji upustowej oraz znaczny koszt turbosprężarki. Zasilanie turbiny spalinami może być pulsacyjne z wykorzystaniem energii kinetycznej spalin lub ciśnieniowe poprzez zbiornik wyrównawczy.5. Sprężarki doładowujące Sprężarki doładowujące mogą być mechaniczne, napędzane paskiem klinowym lub przekładnią kształtową poprzez sprzęgło podatne. Sprężarki te to: sprężarka Rootsa (prosta obsługa, duża hałaśliwość, mała sprawność), sprężarka promieniowa (konieczność stosowania dużych przełożeń), sprężarka łopatkowo - śrubowa (prosta konstrukcja, duża sprawność).Drugim typem sprężarek są turbosprężarki a ich cechy to: duża prędkość obrotowa (40 - 100 tys. obr./min), zakres pracy nie pokrywa całości zakresu pracy silnika, konieczność chłodzenia powietrza, opóźniona reakcja na zwiększenie obrotów silnika (bezwładność wirnika).

3.Suszarki rolnicze -rodzaje podstawowe parametrySuszarka komorkowa

Kolumna składa się z kilku komór palenisko z gorącym powietrzem , które powoduje suszenie, chłodzenie

Suszarka fluidyzacyjnaDmuchając powietrze od dołu strumień powietrza utrzymuje warstwę ziarna ; suszone w trakcie przechodzenia z jednej części do drugiej

3 Układ zasilania silnika ZI- rodzaje ,budowa, zastosowanieMieszanina palna wytwarzana jest poza cylindrem z paliwa płynnego lub gazowego za

pomocą:

gaźnika dozującego paliwo stosownie do stanu pracy silnika i ilości zasysanego powietrza,

układu wtrysku paliwa do przewodu dolotowego (FI) lub do kanałów dolotowych przed

zaworami ssącymi (MPI),

mieszalnika gazu LPG lub CNG z powietrzem (mixera)

Page 26: Wszystko w 1-1

i polega na rozbiciu określonej dawki paliwa na dużą liczbę kropelek o małych średnicach i

wymieszaniu ich z powietrzem bądź wymieszaniu określonej dawki gazu LPG (CNG) z

powietrzem. Na jakość rozpylenia paliwa płynnego wpływa prędkość powietrza, konstrukcja

rozpylacza, lepkość paliwa, temperatura silnika jak też ciśnienie wtrysku i typ wtryskiwacza

(w silnikach FI, EFI).

2. Układ korbowo-tłokowy- budowa ,zasady obliczania

1. Budowa układuUkład tłokowo - korbowy silnika składa się z:

Page 27: Wszystko w 1-1

tłoka, sworznia tłokowego, pierścieni tłokowych, korbowodu, wału korbowego.Zadaniem układu jest przeniesienie siły z tłoka na wał korbowy oraz zamiana ruchu posuwisto - zwrotnego tłoka na ruch obrotowy wału korbowego.2. Tłoki2.1. Zadania tłokaZadaniem tłoka jest: przeniesienie siły od ciśnienia gazów, szczelne zamknięcie komory spalania, odprowadzenie części ciepła z komory spalania, sterowanie wymianą gazów (w silnikach dwusuwowych).2.2. Konstrukcja tłokaTłok składa się z : denka tłoka, progu ogniowego, części pierścieniowej, części nośnej (prowadzącej),piast sworznia tłokowego. Tłoki wykonywane są ze stopów aluminium, żeliwa lub staliwa specjalnego techniką odlewania , kucia lub tłoczenia (w silnikach silnie obciążonych). W skład stopów lekkich, używanych na tłoki wchodzi aluminium, krzem i dodatki uszlachetniające

Obliczanie tłoka obejmuje sprawdzenie warunków wytrzymałościowych dla denka, piast sworznia oraz części nośnej. Pozostałe wymiary przyjmuje się.

Sworzeń tłokowy jest łącznikiem pomiędzy tłokiem a korbowodem. Wykonywany jest on ze stali węglowej i nawęglany a następnie szlifowany. Średnica zewnętrzna sworznia jest równa średnicy piast tłoka a pasowanie wynosi najczęściej M6/h5. Średnica wewnętrzna sworznia równa jest 0,60 - 0,75 średnicy zewnętrznej natomiast długość wynosi 0,8 - 0,9 średnicy cylindra

Sworzeń tłokowy oblicza się traktując go jako belkę podpartą na dwóch końcach i obciążoną siłą skupioną w środku. Obliczenia obejmują sprawdzenie strzałki ugięcia sworznia (0,02 - 0,04 mm), sprawdzenie owalizacji oraz sprawdzenie nacisku na tulejkę główki korbowodu (nacisk dopuszczalny do 75 MPa). Jeżeli podane warunki są spełnione to obliczeń na zginanie i ścinanie nie prowadzi się.

Korbowód łączy tłok z wałem korbowym i jest jednym z najbardziej obciążonych elementów silnika. Korbowody wykonuje się ze stali węglowej lub stopowej jako odkuwki i poddaje je się ulepszaniu cieplnemu.Obliczanie korbowodu

Obliczenie korbowodu obejmuje: obliczenie główki na rozerwanie w przypadku zatarcia się jednego z cylindrów silnika

(silnik powinien się zatrzymać), obliczenie trzonu korbowodu na ściskanie i rozciąganie od sił gazowych i sił bezwładności dodatkowe obliczenia trzonu na zmęczenie, obliczenie pokrywy korbowodu na zginanie,

Page 28: Wszystko w 1-1

obliczenie śrub korbowodu na rozciągania z uwzględnieniem zacisku wstępnego momentem dokręcenia śrub.

Wał korbowy jest jednym z największych i najdroższych części silnika. Wały wykonuje się ze stali węglowych lub stopowych poprzez odkuwanie oraz odlewa się je z żeliwa perlitycznego, sferoidealnegoWały korbowe oblicza się dla dwóch położeń: w górnym martwym położeniu oraz dla kąta obrotu równego 350. Obliczenia prowadzi się dla czopa głównego, korbowego oraz ramienia wykorbienia

3.Przygotowanie pasz ze zboża- technologie , stosowane maszynyRozdrabnianieJest procesem dzielenia materiału na coraz mniejsze cząstki w sposób mechaniczny, aż do pokonania sił spójności pod wpływem sił zewnętrznych. Stopień rozdrobnienia jest to stosunek średniego wymiaru cząstek po rozdrobnieniu do wymiaru cząstki przed rozdrobnieniem. Do rozdrabniania łuski potrzeba zużyć około 10 – 15 razy więcej siły w porównaniu do siły, którą trzeba przeznaczyć na rozdrobnienie bielma. Wzrost wilgotności ziarna powoduje wzrost jednostkowy zużycia energii. dla przykładu wzrost wilgotności jęczmienia o 1% (powyżej 14%) powoduje wzrost jednostkowy zużycia energii na rozdrobnienie o 6%, przy jednoczesnym obniżeniu stopnia rozdrobnienia o 3%. Zapotrzebowanie energii przy rozdrobnieniu zależy od: - własności fizyczno – chemicznych materiału- kształtu i sposobu działania maszyny roboczej- stopnia rozdrobnienia materiału λPraca zostaje zużyta na pokonanie:- sił spójności między cząsteczkami- tarcie wewnętrzne cząstek- opór tarcia między rozdrobnionym materiałem a elementami roboczymi maszyny.Teoria powierzchniowa Rittingera:L = f * (D2) – f1 * (ΔF)ΔF = F – F0

Praca potrzebna do rozdrobnienia zwiększa się proporcjonalnie do stopnia rozdrobnienia i jest proporcjonalna do powiększenia powierzchni.Teoria objętościowa Kicka:L = f(V) = f(M) [J]L = Lα * M = Lα * V * ζ [J]V - objetośćM - masaLα – Jednostka pracy rozdrobnieniaZasada pracy odkształcania:L = (δ2*V)/2E = L1 *Vδ – naprężenia ściskająceE - MODUŁ SPRĘŻYSTOŚCI = 108 – 5 * 108 PaRembinoler połączył te dwie teorie

Page 29: Wszystko w 1-1

L = f(V) + f2(ΔF)Wg. MielnikowaLdm = c1 * lg * λ3 + c2 * (λ – 1)c1; c2 – współczynniki określone doświadczalnieKRZYWA ROZKLADU UZIARNIENIA

1 – krzywa rozkładu ziarnowego plusowa4 – krzywa rozkładu ziarnowego uśredniona2 – krzywa rozkładu ziarnowego minusowa3 – krzywa rozdrobnionego ziarnaSPOSOBY ROZDRABNIANIA ZIARNIAKÓWa) zgniatanieb) ścinaniec) rozłupywanied) łamaniee) zginanieDo najczęściej stosowanych w rolnictwie maszyn rozdrabniających należą:- śrutowniki kamieniowe (tarczowe0 o układzie płaszczyzn roboczych poziomym lub pionowym. Śrutowniki kamieniowe z tarczami ceramicznymi (kwarcowo – korundowymi lub z tworzywa sztucznego) pracują głównie na zasadzie rozcierania, natomiast śrutowniki tarczowe z tarczami z twardego żeliwa białego – na zasadzie rozłupywania z rozcieraniem. Śrutowniki kamieniowe są wykonywane najczęściej o układzie poziomym kamieni, co zapewnia większa równomierność śruty. Jednakże ich wydajność w porównaniu ze śrutownikami tarczowymi jest 3 razy mniejsza. - śrutowniki walcowe (d wa dociskane do siebie rowkowe walce), obracające się przeciwbieżnie z różną prędkością obwodową. Zespół śrutownika walcowego stanowi para walców (najczęściej żeliwnych) o powierzchni rowkowej, obracających się w przeciwnych kierunkach i z różna prędkością obwodową. Walec szybkobieżny otrzymuje napęd bezpośrednio od silnika, a wolnobieżny poprzez przekładnię redukująca w stosunku ok. 3:1. Optymalna prędkość obwodowa walca szybkobieżnego wynosi 5 – 6,5 m/s. Stopień rozdrobnienia i wydajność śrutowników walcowych zależy od odległości między walcami i równomiernego dozowania rozdrobnionego materiału na całej długości walców. Ponieważ rozdrabnianie odbywa się głównie przez cięcie i rozłupywanie ziarna uzyskiwana śruta ma średnie i grube uziarnienie i tylko nieznacznie nagrzewa się. Aby uzyskać drobniejszą śrutę stosuje się dodatkowy element śrutujący, który opasuje walec szybkobieżny i wydłuża szczelinę roboczą. Zasadniczą rolę w procesie rozdrabniania odgrywają: średnica walców, stosunek prędkości obwodowych walców, profil, liczba i kąt nachylenia rowków, wzajemne ustawienie rowków, wielkość szczeliny roboczej, właściwości rozdrabnianego materiału.

Page 30: Wszystko w 1-1

- gniotowniki, złożone z dwóch dociskanych do siebie walców gładkich- rozdrabniacze bijakowe, gdzie rozdrabnianie następuje w wyniku uderzeń szybko obracających się bijaków. Proces mielenia następuje w wyniku uderzeń bijaków w cząsteczki rozdrobnionego materiału, w wyniku czego cząsteczki te uzyskują prędkość i uderzają z kolei o sito i dodatkowe (bierne) elementy rozdrabniające. Cząsteczki po osiągnięciu wymiaru mniejszego od średnicy oczek w sicie opuszczają komorę rozdrabniania. Na efektywność rozdrabniania i wydajność rozdrabniaczy wpływają: intensywność udaru bijaków, cyrkulacja powietrza w komorze, wymiary komory rozdrabniania, wielkość otworów oraz powierzchnia sita i elementów rozdrabniających, kształt bijaków, wielkość szczeliny między końcami bijaków obudową, sposób podawania mlewa i własności mechaniczne rozdrabnianego materiału. Bilans sił w śrutowniku kamieniowym:

Aby ziarna nie zostały wypchane na zewnątrz. P2 * cos (α-90o) + P2 * f2 * cos (180–α) – P1 * f1 > 0 P2* sinα + P2* f2* cosα – P1 * f1 > 0II warunek – siły działające na cząsteczki w kierunku pionowym do bruzdy były równe 0P1 + P2 * sin (α-90o) - P2 * f2 * sin (180–α) = 0P1 = P2 * cosα + P2 * f2 * sinαObliczanie średnic walców roboczych w śrutowniku walcowym:

OO1 = 2R + b = D + bOO1 = 2/(d/2)cosα + (B/2)cosαD = (B*cosα – b)/

2.Układ rozrządu silnika spalinowego- rodzaje, zasady obliczania Zadaniem układu rozrządu jest sterowanie wymianą gazów w cylindrze. Umożliwia on

napełnienie cylindra świeżym ładunkiem w odpowiedniej do mocy silnika ilości oraz umożliwia opróżnianie cylindra ze spalin z jak największą sprawnością.2. Podział układów rozrządu zaworowy - stosowany w silnikach czterosuwowych, tłokowy - stosowany w silnikach dwusuwowych małej mocy, tłokowo - zaworowy - stosowany w silnikach dwusuwowych dużej mocy,

Page 31: Wszystko w 1-1

suwakowy - stosowany w silnikach czterosuwowych i dwusuwowych, obecnie nie stosowany ze względu na trudności technologiczne.3. Układy rozrządu zaworowego

Ze względu na umieszczenie zaworów układy rozrządu zaworowego dzieli się na: dolnozaworowy z zaworami umieszczonymi w bloku cylindrów, górnozaworowy z zaworami umieszczonymi w głowicy, mieszany z zaworami ssącymi w głowicy a wydechowymi w bloku.

Układ dolnozaworowy stosowany jest obecnie rzadko, przeważnie w silnikach małej mocy. Silniki te charakteryzują się małą wysokością prostą budową głowicy, cichobieżnością i niezawodnością. Układ ten nie zapewnia dobrego napełnienia, zużycie paliwa jest większe, niemożliwe jest uzyskanie dużych stopni sprężania (do 8) i dużej prędkości obrotowej (do 4000 obr/min), silnik musi być wyposażony w integralne lub suche tuleje cylindrowe.

Układ górnozaworowy jest stosowany obecnie powszechnie we wszystkich rodzajach silników, umożliwia on uzyskanie większych prędkości obrotowych, dużych współczynników napełniania oraz mniejszego zużycia paliwa. Do wad tego układu można zaliczyć większą wysokość i masę silnika oraz bardziej skomplikowaną konstrukcję.

Układ mieszany był stosowany ze względu na uzyskiwanie dużych mocy silnika oraz korzystnego przebiegu momentu obrotowego. Ze względu na skomplikowaną konstrukcję obecnie nie jest stosowany.3.1. Umieszczenie i napęd wałka rozrządu

Wałek rozrządu może być umieszczony w: kadłubie - silniki o niewielkiej prędkości obrotowej,w głowicy - silniki o dużej prędkości obrotowej, napęd zaworów bezpośrednio z wałka lub przez dźwigienki4. Obliczenia wału rozrządu

Obliczenia wału rozrządu obejmują wyznaczenie kątów rozrządu, ustalenie skoku zaworu, zarysu krzywki oraz przełożenia dźwigni zaworowych. Do obliczeń niezbędna jest znajomość głównych wymiarów silnika, jego przewidywanej mocy oraz prędkości obrotowej.

KOLUMNA PARNIKOWA:Całkowita ilość ciepła potrzebna do parowania:Q=Q1+Q2+Q3 `Q1-ilość ciepła zużytego na ogrzanie okopowych`Q2-ilość ciepła zużytego na ogrzanie ścianek parnika`Q3-straty ciepła do otoczenia`Q1=mz*cz(Tz2-Tz1)`Q2=mpa*cpa(Tść2-Tść1)`Q3=[Fp*α(Tść-To)*τ]/[1-z]`Wydajność kolumny parnika:Qm=3600*(π*D2/4)*Vm*ςm*(1-kψ) [kg/h]`D-średnica parnika, [m]`Vm- prędkość Przesuwania materiału, [m/s]`ςm- masa właściwa ziemniaków, [850kg/m3]`ψ- wsp. wykorzystania komory parnika, ψ=0.85-0.90`oblicznie potrzebnej ilości pary:Q=Mp[(i`+x*r)-i``]`Mp- zużycie pary [kg]`i` - entalpia właściwa wody wrzącej [kJ/kg]`x – stopień suchości pary`r – całkowite ciepło parowania [kJ/kg]`i`` - entalpia właściwa skroplin [kJ/kg]`Obliczanie powierzchni grzejnej kotła:Fk = [Qk * (1+a)]/qk`Qk – wydajność cieplna kotła [kJ/h]`a – współczynnik strat ciepła na drodze kocioł – parnik`qk – wydajność jednostkowa kotła`Wielkość parnika:Qm = 3600*(d2/4) * Vp* p*(1-k)`Vp – prędkość przejścia pary przez parnik (m/s)`p – masa właściwa pary (kg/m3)`k - współczynnik wolnych przestrzeni między okopowymi`Zadania urządzeń do parowania:1.

Page 32: Wszystko w 1-1

Zwiększa się strawność skrobii`2. Częściowo rozkłada się solanina`3. Lepsze przechowywanie`4. Mniejsze nakłady robocizny`

2.Uklad olejenia silnika spalinowego – rodzaje , oznakowanie oleju, zasady obliczania.

1-wskaźnik ciśnienia, 2-filtr dokładny, 3-główny przewód olejowy, 4-smok, 5-pompa zębata,

6-zawór przelewowy, 7-chłodnica, 8-zawór przelewowy, 9-filtr, 10-zawór przelewowy

W silnikach spalinowych stosuje się oleje mineralne oraz syntetyczne. Olej w silniku nie może odparowywać, musi zachować lepkość, nie może tracić wartości smarnych oraz dobrze zwilżać powierzchnie smarowane. Olej w silniku spełnia następujące funkcje: zmniejsza tarcie, odprowadza część ciepła, uszczelnia, chroni przed korozją.Oleje silnikowe wg. SAE i API dzielą się na dwie grupy: oleje do silników z zapłonem iskrowym S (service), oleje do silników z zapłonem samoczynnym C (comercial).Klasa oleju jest zakodowana drugą literą oznaczenia . Oleje S mają klasy od A do H, oleje C mają klasy od A do G (np.: SD, CC). Lepkość oleju podana jest za pomocą dwóch wartości liczbowych np.: 15W/40, przy czym pierwsza liczba oznacza lepkość w warunkach zimowych a druga w letnich. Zakres temperatur stosowania danego oleju zależny jest od jego lepkości.

Obecnie stosowane są oleje mineralne (na bazie destylatu ropy naftowej) oraz syntetyczne. Zaletą olejów syntetycznych jest mniejsza lepkość w niskich temperaturach, odporność na starzenie, większa smarność a wadą wyższa cena.

3.Śrutowniki- rodzaje, budowa , zastosowanie.RozdrabnianieJest procesem dzielenia materiału na coraz mniejsze cząstki w sposób mechaniczny, aż do pokonania sił spójności pod wpływem sił zewnętrznych. Stopień rozdrobnienia jest to

Page 33: Wszystko w 1-1

stosunek średniego wymiaru cząstek po rozdrobnieniu do wymiaru cząstki przed rozdrobnieniem. Do rozdrabniania łuski potrzeba zużyć około 10 – 15 razy więcej siły w porównaniu do siły, którą trzeba przeznaczyć na rozdrobnienie bielma. Wzrost wilgotności ziarna powoduje wzrost jednostkowy zużycia energii. dla przykładu wzrost wilgotności jęczmienia o 1% (powyżej 14%) powoduje wzrost jednostkowy zużycia energii na rozdrobnienie o 6%, przy jednoczesnym obniżeniu stopnia rozdrobnienia o 3%. Zapotrzebowanie energii przy rozdrobnieniu zależy od: - własności fizyczno – chemicznych materiału- kształtu i sposobu działania maszyny roboczej- stopnia rozdrobnienia materiału λPraca zostaje zużyta na pokonanie:- sił spójności między cząsteczkami- tarcie wewnętrzne cząstek- opór tarcia między rozdrobnionym materiałem a elementami roboczymi maszyny.Teoria powierzchniowa Rittingera:L = f * (D2) – f1 * (ΔF)ΔF = F – F0

Praca potrzebna do rozdrobnienia zwiększa się proporcjonalnie do stopnia rozdrobnienia i jest proporcjonalna do powiększenia powierzchni.Teoria objętościowa Kicka:L = f(V) = f(M) [J]L = Lα * M = Lα * V * ζ [J]V - objetośćM - masaLα – Jednostka pracy rozdrobnieniaZasada pracy odkształcania:L = (δ2*V)/2E = L1 *Vδ – naprężenia ściskająceE - MODUŁ SPRĘŻYSTOŚCI = 108 – 5 * 108 PaRembinoler połączył te dwie teorieL = f(V) + f2(ΔF)Wg. MielnikowaLdm = c1 * lg * λ3 + c2 * (λ – 1)c1; c2 – współczynniki określone doświadczalnieKRZYWA ROZKLADU UZIARNIENIA

1 – krzywa rozkładu ziarnowego plusowa4 – krzywa rozkładu ziarnowego uśredniona2 – krzywa rozkładu ziarnowego minusowa3 – krzywa rozdrobnionego ziarnaSPOSOBY ROZDRABNIANIA ZIARNIAKÓWa) zgniatanieb) ścinaniec) rozłupywanie

Page 34: Wszystko w 1-1

d) łamaniee) zginanieDo najczęściej stosowanych w rolnictwie maszyn rozdrabniających należą:- śrutowniki kamieniowe (tarczowe0 o układzie płaszczyzn roboczych poziomym lub pionowym. Śrutowniki kamieniowe z tarczami ceramicznymi (kwarcowo – korundowymi lub z tworzywa sztucznego) pracują głównie na zasadzie rozcierania, natomiast śrutowniki tarczowe z tarczami z twardego żeliwa białego – na zasadzie rozłupywania z rozcieraniem. Śrutowniki kamieniowe są wykonywane najczęściej o układzie poziomym kamieni, co zapewnia większa równomierność śruty. Jednakże ich wydajność w porównaniu ze śrutownikami tarczowymi jest 3 razy mniejsza. - śrutowniki walcowe (d wa dociskane do siebie rowkowe walce), obracające się przeciwbieżnie z różną prędkością obwodową. Zespół śrutownika walcowego stanowi para walców (najczęściej żeliwnych) o powierzchni rowkowej, obracających się w przeciwnych kierunkach i z różna prędkością obwodową. Walec szybkobieżny otrzymuje napęd bezpośrednio od silnika, a wolnobieżny poprzez przekładnię redukująca w stosunku ok. 3:1. Optymalna prędkość obwodowa walca szybkobieżnego wynosi 5 – 6,5 m/s. Stopień rozdrobnienia i wydajność śrutowników walcowych zależy od odległości między walcami i równomiernego dozowania rozdrobnionego materiału na całej długości walców. Ponieważ rozdrabnianie odbywa się głównie przez cięcie i rozłupywanie ziarna uzyskiwana śruta ma średnie i grube uziarnienie i tylko nieznacznie nagrzewa się. Aby uzyskać drobniejszą śrutę stosuje się dodatkowy element śrutujący, który opasuje walec szybkobieżny i wydłuża szczelinę roboczą. Zasadniczą rolę w procesie rozdrabniania odgrywają: średnica walców, stosunek prędkości obwodowych walców, profil, liczba i kąt nachylenia rowków, wzajemne ustawienie rowków, wielkość szczeliny roboczej, właściwości rozdrabnianego materiału.

- gniotowniki, złożone z dwóch dociskanych do siebie walców gładkich- rozdrabniacze bijakowe, gdzie rozdrabnianie następuje w wyniku uderzeń szybko obracających się bijaków. Proces mielenia następuje w wyniku uderzeń bijaków w cząsteczki rozdrobnionego materiału, w wyniku czego cząsteczki te uzyskują prędkość i uderzają z kolei o sito i dodatkowe (bierne) elementy rozdrabniające. Cząsteczki po osiągnięciu wymiaru mniejszego od średnicy oczek w sicie opuszczają komorę rozdrabniania. Na efektywność rozdrabniania i wydajność rozdrabniaczy wpływają: intensywność udaru bijaków, cyrkulacja powietrza w komorze, wymiary komory rozdrabniania, wielkość otworów oraz powierzchnia sita i elementów rozdrabniających, kształt bijaków, wielkość szczeliny między końcami bijaków obudową, sposób podawania mlewa i własności mechaniczne rozdrabnianego materiału. Bilans sił w śrutowniku kamieniowym:

Page 35: Wszystko w 1-1

Aby ziarna nie zostały wypchane na zewnątrz. P2 * cos (α-90o) + P2 * f2 * cos (180–α) – P1 * f1 > 0 P2* sinα + P2* f2* cosα – P1 * f1 > 0II warunek – siły działające na cząsteczki w kierunku pionowym do bruzdy były równe 0P1 + P2 * sin (α-90o) - P2 * f2 * sin (180–α) = 0P1 = P2 * cosα + P2 * f2 * sinαObliczanie średnic walców roboczych w śrutowniku walcowym:

OO1 = 2R + b = D + bOO1 = 2/(d/2)cosα + (B/2)cosαD = (B*cosα – b)/

2.Bilans cieplny silnika – rozkład energii, układ chłodzenia , budowa, zastosowanie.Chłodzenie powietrzem. Samoczynne sterowanie zapewnia termostat, który oddziaływuje za pośrednictwem układu dźwigniowego na urządzenia sterujące-klapy dławiące przepływ powietrza. Powietrze chłodzące może być dławione na wlocie do dmuchawy, między dmuchawą a silnikiem, lub na wylocie z silnika. Regulacja przez zastosowanie przesłon na wentylatorze, regulacja przez zastosowanie dmuchawy o zmiennej prędkości obrotowe, regulacja przez wypuszczanie mniejszej lub większej ilości powietrza z silnika do dmuchawy, regulacja konta ustawienia łopatek dmuchawy.

Chłodzenie cieczą. 1-pompa, 2-termostat, 3-przewód chłodzący, 4-chłodnica, 5-wentylatorMały obieg – pompa, płaszcz wodny silnika, głowica, pompaDuży obieg – pompa, płaszcz wodny silnika, głowica, termostat, chłodnica, pompa

Page 36: Wszystko w 1-1

Termostat składa się z elastycznej puszki w postaci harmonijki wypełnionej cieczą o niskiej temp wrzenia oraz z zaworu. Po przekroczeniu określonej temp (70oC) termostat rozszerza się i otwiera zawór umożliwiając przepływ cieczy do chłodnicy.

ZBIÓR ROŚLI OKOPOWYCH Kopaczki

Gwiazdowe Przenośnikowe

Kombajny

Podkopywanie redlin – głębokość dostosowana do głębokości podkopania bulw.KOPACZKI GWIAZDOWEGwiazda: głowica z prętami ; pręty uderzają o redlinę i powodują rozsypywanie na

całej szerokości – zbieranie utrudnione dlatego stosuje się ekran , na którym zatrzymuje się masa rzucona przez gwiazdę (ekran zatrzymuje ziemniaki i przepuszcza ziemię w warunkach suchych)

KOPACZKI PRZENOŚNIKOWE Kopaczki dwurzędowe , lemiesz kopie dwa rzędy Stosowanie kroi ograniczających kopanie Przenośniki prętowe- mniejszy pas i mniejsza trudność zbioru niż przy

gwiazdowych Polepszenie pracy – wprowadzenie wibracji KOMBAJN Tendencje: kombajny jednopiętrowe Oddzielanie kamieni od ziemniaków: Masa , gęstość Opór toczenia ,przyczepność Twardość , sprężystość Właściwości aerodynamiczne Szczotki-pomiędzy jej części grzęzną ziemniaki Urządzenie flotacyjne- zbiornik z roztworem soli tak dobranym , aby

ziemniaki pływały , a kamienie szły na dno. Walce igłowe- nabijanie ziemniaków na igły Walce sprężyste- kamień i ziemniaki odbijają się na inną odległośćWalce akustyczne- dźwięk spadania ziemniaka , kamienia na membrany

3.Bilans sil i mocy agregatu ciągnikowego.Bilans mocy agregatu maszynowego. Ne=Nm+Nf+N+N+Np.+Nh+Nu+Na #Nm-moc oporów mechanicznych, Nf- opor przetaczania, N-poślizgu, N-wzniesienia, Np.- przekażnika, Nh-hydraulicznych, Nu-uciągu, Na – przyspieszenia

Page 37: Wszystko w 1-1

Sprawność m=,mukł jez*mwom #c=Ne/Ns #Ne=c*Ns[kW]#Nm=(1-m)Ne[kW]# Pf=(Gc+Gpra+Gprz)*f[kN]#P=(Gc+ Gpra+Gprz)*sin[kN]#Nf=Pf*vrob[kW]#N=P*v[kW]#Np.=Mn*np/9,55[kW]#Pu=Rx=Gprzyczepy(fcos+sin)+Gprasy(fcos+sin)[kN]# Nu=Pu*v[kW]# Vteo=Vrob/1-[m/s]#Pk=Pu+Pf[kN]#N=Pk(Vteo-Vrb)[kW]#Ne=Nm+Nf+N+N+Np.+Nu#o=(Nu+Np)/Ne

Główne równanie bilansu mocy dla pojazdu rolniczego jest następujące: Ne = Nt + Nf + N + N + Nb + NH + NWOM + Nhyd + Npow

gdzie: Ne - moc efektywna silnika ciągnikowego, Nt - moc tracona w układzie przeniesienia napędu (straty mechaniczne), Nf - moc tracona na pokonanie oporów przetaczania, N - moc tracona na poślizg kół napędowych, N - moc tracona na pokonanie oporów wzniesienia, Nb - moc tracona na pokonanie oporów bezwładności, NH - moc uciągu, NWOM - moc pobierana na wałku odbioru mocy (WOM), Nhyd - moc odbierana za pomocą zewnętrznego układu hydrauliki siłowej,

Npow - moc tracona na pokonanie oporów powietrza,

2.Charakterystyka silnika- rodzaje, sposób wykorzystania Charakterystyka silnika jest to wykres zależności pomiędzy parametrami silnika w pewnych określonych warunkach pracy. Wyróżnia się charakterystyki: regulacyjne, prędkościowe,

obciążenioweTe charakterystyki są sporządzane na podstawie pomiarów laboratoryjnych. Na ich podstawie sporządza się charakterystyki wtórne, do których należą: ogólna, porównawcza, granicy dymienia, biegu jałowego,inne (np. emisji związków toksycznych).2. Charakterystyki regulacyjneCharakterystyki regulacyjne przedstawiają parametry pracy silnika w funkcji nastaw układu regulacji. Rozróżnia się charakterystyki regulacyjne: składu mieszanki, kąta wyprzedzenia zapłonu, kąta wyprzedzenia wtrysku.

Charakterystyka regulacyjna składu mieszanki przedstawia zależność mocy i jednostkowego zużycia paliwa od godzinowego zużycia paliwa lub współczynnika składu mieszanki przy stałej prędkości obrotowej i stałym otwarciu przepustnicy gaźnika lub układu wtryskowego.

Charakterystyka kąta wyprzedzenia zapłonu przedstawia zależność mocy użytecznej od kąta wyprzedzenia zapłonu (lub wtrysku) przy stałej prędkości obrotowej oraz stałym dawkowaniu

Page 38: Wszystko w 1-1

paliwa, a jej celem jest ustalenie optymalnego kąta wyprzedzenia zapłonu dla różnych warunków pracy silnika.

Charakterystyka prędkościowa przedstawia zależność mocy użytecznej, momentu obrotowego i jednostkowego zużycia paliwa od prędkości obrotowej silnika przy stałym otwarciu przepustnicy lub elementu regulującego dawkę paliwa przez pompę wtryskową. Niekiedy na wykres nanosi się również krzywe natężenia zużycia paliwa, temperatury spalin lub inne. Rozróżnia się charakterystyki prędkościowe: mocy maksymalnej, eksploatacyjne, mocy dławionych, granicy dymienia, ekonomiczną, regulatorową.Charakterystykę mocy dławionych sporządza się dla częściowych uchyleń przepustnicy lub częściowego dawkowania paliwa przez pompę wtryskową.

Charakterystyka regulatorowa jest charakterystyką silnika pracującego z regulatorem prędkości obrotowej.

Charakterystyka obciążeniowa przedstawia zależność natężenia zużycia paliwa i jednostkowego zużycia paliwa od momentu obrotowego, ciśnienia użytecznego lub mocy użytecznej, przy stałej prędkości obrotowej.

Charakterystyka ogólna przedstawia zależność momentu obrotowego w funkcji prędkości obrotowej. Na charakterystyce tej nanosi się dodatkowo krzywe stałej mocy oraz krzywe stałego jednostkowego zużycia paliwa.

Charakterystyka detonacyjna przedstawia zależność wymaganej liczby oktanowej paliwa w funkcji prędkości obrotowej silnika przy pełnym otwarciu przepustnicy.

Charakterystyka porównawcza umożliwia porównanie dwóch silników np. ze względu na jednostkowe zużycie paliwa.

5. Wskaźniki pracy silnikaDo najważniejszych wskaźników pracy silnika należą: średnie ciśnienie indykowane, średnie ciśnienie efektywne, moc indykowana i użyteczna, moc maksymalna, trwała i znamionowa, prędkość obrotowa maksymalna, momentu maksymalnego i mocy maksymalnej, moment obrotowy, sprawność teoretyczna, indykowana, cieplna, mechaniczna i ogólna, zużycie paliwa na jednostkę wykonanej pracy.

3.Usuwanie odchodów w oborach- systemy utrzymania krów, stosowane urządzeniaSystemy utrzymania krów:

Page 39: Wszystko w 1-1

1) Pastwiskowy2) Pastwiskowo - oborowy3) Oborowy (alkierzowy)a) wolnowybiegowyb) obory zamknięte- Uwięziowe (ściółkowe – płytkie i głębokie, bezściółkowe)- Wolnostanowiskowe Boksowe ( ściołowe i bezściołowe) Kombiboksowe (ściołowe i bezściołowe) Zbiorowa część legowiskowa (ściołowe i bezściołowe)Boksy do leżenia i stanowiska do karmienia boksoweBoksy do leżenia i karmienia kombiboksowe

Na częstotliwość usuwania odchodów:usunięcie obornika z pomieszczeń wiązanych ściołowych;bezściołowych;usuwanie głębokiej ściółki i gnojowicy z pomieszczeń wolnostanowiskowych.Parametry projektowania:właściwości usuwania odchodów,dobowej produkcji odchodów w obiekcie,częstotliwość i czasu usuwania odchodów,powierzchni budowlanych z których odchody mają być usuwane.Efektem jest:poprawa mikroklimatu obory;podniesienie czystości i komfortu utrzymania zwierząt;poprawa jakości dojonego mleka;zmniejszenie liczby przypadków chorób racic;zmniejszenie korozji przegród i urządzeń.Ze względu na układ przestrzenny:a)częściowo zmechanizowane-eliminuje ok.50% pracy ręcznej:wózki,taczki,kolejki zawieszane i naziemne,szufle i ładowacz zawieszany czołowo na ciągnik,łopatę mechaniczną o naciągu linowym.b)zmechanizowane:rola pracownika ogranicza się przede wszystkim do kontroli urządzenia:przenośnik zgarniakowy o ruchu ciągłym,o ruchu posuwisto-zwrotnym,typu Delta.Parametry urządzeń:Szufla:szerokość:75cm,głębokość:16-20cm,długość:25m,prędkość:0,6m/s,obciążenie:250kg.Przenośnik o ruchu ciągłym:moc:2,2kW,łańcuch 14mm,pr łańcucha:V=0,15-0,3m/s,podziałka zgarniaka:400-800mm.Delta:Rozchylanie ramion:80-1000,wysokość ramion zgarniaka:0,1-0,2m,prędko…ść robocza:0,005-0,1m/sdługość:60-100m,szer kanału:0,8-3m.

Suszenie – obniżenie poziomu wody do 15%`Kiszenie – obniżenie Ph przez zakwaszenie kwasem mlekowym. Jest ono najtańsze, uniezależnia od warunków pogodowych, zapewnia zachowanie wartości odżywczych, małe nakłady robocizny, duża mechanizacja. Zachodzi w warunkach bakterii beztlenowych wytwarzających kwas mlekowy o odpowiednim stężeniu i odpowiedniej ilości. Warunki na spełnienie kiszonki:`- właściwy termin zbioru`- typ silosu`- odpowiednie rozdrobnienie`- użycie odpowiednich surowców kiszących`- prawidłowe i szczelne nakrycie pryzmy`- krótki okres przygotowania`- uniknięcie zanieczyszczenia`- nie zakiszanie pasz wodnistych o dużej zawartości suchej masy`Materiał pod zakiszenie:a) łatwokiszące:`- kukurydza, liście z buraków, słonecznik, zboża, wysłodzi buraczane, trawy`b) trudnokiszące:`- koniczyny biała, czerwona, seradela, łubin, peluszka, groch, bobik`c) niezakiszające się:`- soja, lucerna`Metody zakiszania kiszonek:- chłodne (szybkie przywiezienie i ubicie. Temp. Około 27st.)`- ciepłe (podgrzanie kiszonki do 30st i szybkie ubicie)`- gorące (podgrzanie do 60st)`Silosy:- Komorowe: zagłębiane i wgłębne`- przejazdowe i półprzejazdowe (pochylenie ścian 18%, dno – 2%, rowek na soki, )`- wieżowe: `a) gazoszczelne do 25m wysokości, blacha cynkowana i szczelna kopuła. Pojemność 1000

Page 40: Wszystko w 1-1

m3 , długość sieczki – 0,5 do 3cm.). plusy : małe straty (do 0,5%), pełna mechanizacja. Wady : duże koszty inwestycyjne, duże straty energii przy załadunku i rozładunku. `b) zwykłe (do 6m wysokości), średnica 3m, pojemność od 80 do 300m3, straty 5-8%`- rękawy foliowe. Bardzo małe straty kiszonki.`- prasowane bele. Zalety: szybki zbiór i prasowanie kiszonki z zielonki i traw powiędniętych. Wady: wysoka cena folii, odpowiedni sprzęt (prasa i owijarka). Rodzaje pras: o zmiennym przekroju komory roboczej (dobrze ubity rdzeń), o stałym przekroju komory (luźny rdzeń), pośrednia`Urządzenia wybierające z silosów: widły, cyklop, Tur, paszowóz, frezy (urządzenia wybierają od góry), przenośniki ślimakowe, urządzenia wybierające zawieszane na linach, urządzenia samonośne opierające się na kołach i urządzenia wybierające od dołu.`Zamrożenie – obniżenie temperatury w celu zahamowania reakcji enzymatycznych`

2.Przetlaczanie cieczy -rodzaje pomp obliczenie układu pompowegoPodział i klasyfikacja pomp z uwzględnieniem wymagań produkcji zwierzęcej.I Pompy wyporowe1. Tłokowe2. Przeponowe: - o napędzie pośrednim; - o napędzie bezpośrednim3. Skrzydełkowe: - podwójnego działania; - poczwórnego działania4. Rotacyjne: - łopatkowe; - zębate; -krzywkowe; -śruboweII. Pompy wirowe1. Odśrodkowe2. Diagonalne3. Helikoidalne4. ŚmigłoweIII. Pompy strumienioweIV. Pompy uderzeniowe.POMPY WIROWEOrganem roboczym jest szybko obracający się wirnik, osadzony na obracającym się wale, powodując zwiększenie się kąta lub krążenia przepływającej cieczy. Rozróżniamy 2 rodzaje: - pompy krętne; -pompy krążenioweH< 500 kPa pompy niskociśnienioweH< 500 – 1000 kPa pompy średniociśnienioweH > 1000 kPa pompy wysokociśnienioweZalety pomp wirowych: niezawodne działanie, zdolność pracy przy dużych szybkościach, małe rozmiary, niskie koszty eksploatacji, możliwość automatyzacji napędu.Wady pomp wirowych: niski współczynnik sprawności przy małych Q i dużych H, pompy o małych wydajnościach mogą w zasadzie przenosić jedynie ciecze bez części stałych. Pompy Odśrodkowe: - poziome i pionowe; -jednostopniowe i kilkustopniowe; - z wlotem osiowym i z wlotem bocznym.Pompy helikoidalne: duża wydajność pompy przy niewielkiej wysokości podnoszenia (Q = 30 – 2000 l/s; H = 50 – 300 kPa)Pompy diagonalne: zastosowanie znalazły w urządzeniach do odwadniania lub przetaczania bardzo dużych mas wody. (Q = 5 – 10000 l/s; H =200 kPa)Pompy śmigłowe (Q = do 50000 l/s wody, H = do 130 kPa). Wirnik może mieć zmienne nachylenie łopatek.

Page 41: Wszystko w 1-1

Pompa odśrodkowa1-korpus,2-wirnik,3-rura ssawna,4-rura tłoczna

Pompa diagonalna1-wirnik, 2-łopatka, 3-kierownica, 4-korpus

Pompa helikoidalna1-wirnik, 2-łopatka, 3- osłona spiralna, 4-wał

Pompa śmigłowa1-wirnik, 2-łopatka, 3-kierownica, 4-osłonaZałożenia przy obliczaniu pomp odśrodkowych:a) ciecz jest doskonała,b) przepływ cieczy przez wirnik i kierownice jest idealnyc) liczba łopatek wirnika i kierownicy jest dużad) ruch cieczy jest osiowo symetrycznye) cząsteczki cieczy w kanałach międzypłytkowych na tych samych obrotach walcowych mają jednakowe prędkościPodstawowe obliczenia pomp wirowych:a) moc oddana cieczy przez wirnik

3.Wytwarzanie pary wodnej i jej parametryPARA NASYCONA para znajdujaca się w stanie rownowagi z ciecza, z ktorej powstala. Temp pary nasyconej wiaze się z jej okreslonym cisnieniem. Przy zwiekszonej objetosci pary nasyconej w stalej temp nastepuje odparowanie cieczy, przy zmniejszeniu -skraplanie pary. W obu przypadkach cisnienie powinno być stale. PARA NASYCONA SUCHA odpowiada stanowi granicznemu miedzy para wilgotna a przegrzana. Uzyskuje się ja przy odparowaniu calej cieczy. Objetosc i temp tej pary sa funkcjami cisnienia, stan tej pary okresla się jednym parametrem –cisnieniem lub temp PARA NASYCONA WILGOTNA uzyskuje się ja przy niepelnym odparowaniu cieczy, jest ona jednorodna mieszanina pary i kropelek cieczy w postaci mgly. Udzial wagowy pary nasyconej suchej w parze wilgotnej okresla się jako stopien suchosci. Okreslenie stanu pary wilgotnej wymaga podania dwoch parametrow p lub t i udzialu jednego skladnika fazowego PARA PRZEGRZANA para o temp wyzszej od temp pary nasyconej przy tym samym cisnieniu. Temp pary przegrzanej zalezy od cisnienia i

Page 42: Wszystko w 1-1

objetosci. Roznica miedzy temp pary przegrzanej a temp nasycenia nosi nazwe stopnia przegrzania. Objetosc wlasciwa przegrzanej jest wieksza od nasyconej o tym samym cisnieniu. Para przegrzana jest nienasycona i ma mniejsza gestosc. Para przegrzana wlasnosciami swymi w miare wzrostu stopnia przegrzania zbliza się do gazow poldoskonalych, jej stan okreslaja dwa dowolnie wybrane parametry.

1.Siew nasion – aparaty wysiewające, zastosowanie Roweczkowy- zawiera część gładką i żłobkowaną; dawkę wysiewu

zmienia się przez przesunięcia wałka ; można stosować wysiew dolny(ziarna wysiewane pod wałkiem) lub górny (nad wałkiem ; zmiana kierunku obrotu)

Kołeczkowy- pod wałkiem z kołeczkami jest plastikowe denko sprężyste i zabezpiecza kołeczki przed kamyczkami; do wysiewu nasion różnej wielkości; w zależności od wielkości nasion są także różne rodzaje wałów (do nasion zbożowych, strączkowych, prosa itd.) wałki napędza skrzynia przekładniowa (przekładnia bezstopniowa), która umożliwia właściwy wysiew

Mechaniczny-tarczowy – do pojemników wpływa po jednym ziarenku i spada grawitacyjnie pod własnym ciężarem ; dawkę zmienia się po przez przekładnię

Łyżeczkowy- mechaniczny – nasiona napierają na łyżeczki , które obracają się i powodują opadanie nasion

Pneumatyczne-nadciśnieniowe -podciśnieniowe ; są tarcze , które pod ciśnieniem wsysa po jednym ziarnku , tarcze obracają się i pod własnym ciężarem opadają Mechaniczno-pneumatyczny (wałki + ciśnienie)

2. Siły i momenty działające na ciągnik kołowy.

Page 43: Wszystko w 1-1

. Schemat układu sił i momentów działających na kołowy ciągnik rolniczy.G - ciężar ciągnika, YA - reakcja pod kołami przednimi (w punkcie A) ciągnika, YB - reakcja pod kołami tylnymi (w punkcie B) ciągnika, PH - siła uciągu. Jeżeli siła ta pochylona jest pod kątem , to wówczas istnieją składowe tej siły, PHX - składowa pozioma siły uciągu: PH cos , PHY - składowa pionowa siły uciągu: PH sin , PT - siła trakcyjna ( napędowa ) PT = Y(koła lub kół napędowych) , - współczynnik przyczepności, Pf - siła oporów przetaczania Pf = (YA + Y B) f ,f - współczynnik oporu przetaczania f = tg j, rA, rB - promienie dynamiczne kół przednich (A) i kół tylnych (B), Mf - moment oporów przetaczania Mf =(YA + YB ) rB f, L - rozstaw osi ciągnika, a - odległość punktu A od prostej prostopadłej do podłoża przechodzącej przez środek ciężkości (Sc), b - odległość punktu B od prostej prostopadłej do podłoża przechodzącej przez środek ciężkości (Sc), lH , hH - współrzędne zaczepu, h - wysokość położenia środka ciężkości nad podłożem,

1.Transport pasz rodzaje przenośników, zastosowanie 1.Przenośniki taśmowe, zastosowanie: trans. Pasz objętościowych i sypkich. Przemieszczanie materiału odbywa się na powierzchni taśmy, pomiędzy 2 taśmami lub wew. Taśmy zamkniętej . Zalety: mała masa własna w stosunku do wydajności , pewność działania i długi okres użytkowania, niski jednostkowy koszt transportu, uniwersalność zastosowania do trans. mater. sypkich oraz ładunków, mała hałaśliwość, duża wydajność transportu i niski koszt eksploatacji, prosta konstrukcja i łatwa obsługa. Wady: wrażliwość taśmy na uszkodzenia, stosowany do transportu poziomego i on nachyleniu do 25o , wrażliwość taśmy na temp.Wydajność przeno.taśm.a)poziomego Qm =Fsv F- stały przekrój strugi(mat. przenoszonego), -gęstość mat., v-prędkość przemieszczania mat. b)pochylonego Qm =kQm k- zależy od kąta nachylenia. Gdy przenośnik jest równocześnie żłobem. masa jednostkowa na1metr bieżący m=q1/lż , q1- dawka na1 krowę [kg], lż- długość taśmy przypadająca na 1 krowę[m] Qm =mL/tz[kg/s],# L –całkowita długość przenośnika, tz –wymagany czas zadania paszy dla krów L=nlż+lp[m] , lp- dodatkowy odcinek taśmy do transportu paszy. Prędkość przesuwania taśmy v= (nlż+lp)/ tz[m/s]. Zapotrzebowanie mocy N=Pvk/m [w]# P- suma oporów przenoszenia [N]daje wartość siły obwodowej na bębnie napędowym , składa się z kilku składowych. P= P1+P2+P3 #P1= QmgH/v[N]# P1=mgh# P3=k1(P1+P2)#P2=(m+2mt)Lpfg#Lprzut poziomy długości przenośnika, f- wsp. tarcia na wałkach nośnych

Page 44: Wszystko w 1-1

.Powierzchnia przekroju warstw materiału na taśmie w a)o profilu płaskim F=2/3bh# F=1/6b2tgj b- szerokość mat. na taśmie przy danej szerokości taśmy b)o profilu nieckowym F=F1+F2# F1- tak jak na taśmie płaskiej, F2=0,0515b2#F=b2(0,16tgj+0,0515).Rozkład sił działających na taśmę SN=SZ+SCP#P=S1-S2=SCO- SCP[N]# SCO- siła od oporów cięgna obciążonego[N]# SCP- siła od oporów cięgna powrotnego[N] Napinacz-z lewej pod kołem nap.2.Przenośniki zabierakowe umocowane są do cięgna przesuwającego się nieruchomego podłoża, przemieszczają przed sobą porcję materiału. Dzielimy na: zgarniakowe -chlewnie , kurniki do zadawania pasz, zgrzebłowe- urządz. wyładowcze w podłogach wozów paszowych i przyczep zbierających mogą pracować pod różnym kontem, pow. zgarniaków niemal równa pow. koryta.(materiał jest w srodku) 2a).P. zgarniakowe rurowe w poziomie do 300m, w pionie do 20m. Wydajność 4-35m3/h przy prędkości elementów roboczych 0,16-0,32m/s. Zgarniaki o kształcie kołowym dostosowanym do rury mocowane są do elementu nośnego ( łańcuch lub liny) przechodzącego przez ich środek lub asymetrycznie.(schem):zbiornik,kosz,linia) Zalety: prosta zwarta budowa, podawanie i odbieranie w dowolnym miejscu, zmiana kierunku transportu Wady:pęknięcie liny. 2b).P. zgrzebłowe-rynnowe zastosowanie :materiały sypkie, lekkie o małym wsp. tarcia , których transport odbywa się przy małych prędkościach0,4-0,5m/s, transportu ziarna i śruty w mag. Zbożowych i wytwórniach pasz . Elementem zabierającym jest łańcuch o odpowiedni ukształtowanych poprzeczkach, przesuwając się po dnie koryta .Materiał przenoszony tego typu zgarniakiem , charakteryzuje się dużą przyczepnością między cząsteczkową. Zalety:transport pod dow. kątem,zasilanie i rozładunek pod dow. kątem, małe uszkodzenia mat. podczas transportu, do mat. silnie pylących, sypkich bo przenośnik jest szczelny, inne zalety tak jak podane wcześniej. Wydajność p. zgrzebłowych Qm=Fvc[kg/s]#v-wsp.tarcia, c- wsp. poślizgu mat. względem łańcucha, przekrój mat. w korycie F=bh-mC/ ł[m2]# mC- masa cięgna(liny, łańcucha), ł- masa własna łańcucha. c=0,6-0,9p. poziome i lekko pochyłe, c= 0,5-0,7 pionowe. Warunek stabilności:Siła na wale napędowym P=(m+2mC)Lwg+mgH[N], w- wsp.oporów ruch, H- wysokość podnoszenia .Minim. Siła naciągu cięgna: zgarniak jest odchylany i potrzebna minim. siła nap.Gsinhcos+Gcoshcos=Smintsin# Smin=[Gh(sin+cos)]/t*tg.Moc silnika N=Pvkm/#P= P1+P2+P3+P4# P1-siła potrzebna do podniesienia mat., łańcucha i i zgarniaków na wysokość h, P2-oporu przemieszczania nieobciążonego, P3-opory tarcia mat. o koryto przenośnika, P4- siła na pokonanie oporów dynamicznych ,przy nachodzeniu łańcuch na koło napędowe w wyniku działania przyspieszenia, P1=(qm+ qł+ qz)H[N]# P2=2(qł+ qz)Lcos# P3= qm Lcos# P4=3mamax# qm ciężar jednostkowy mat., qł= ciężar łańcucha, qz -ciężar zgarniaka jednostkowy ,m-masa mat.i wszystkich część ruchomych poza kołem3).Przenośniki slimakowe:Zaleta:prosta budowa,niezawodnośc działania,łatwa obsługa i konserwacja,niski koszt inwestycji i ekspl,transport w róznych kierunkach,łatwośc uszczelniania,odbiór w dowolnym miwjscu.Wada:duże zużycie enegi,kruszenie mater.,powst zatorów na łożyskacz,duże zużycie powierzchni. 3a)Przenośniki sprężynowe : -materiał idzie w sprężynie.zastosow:załadunek i rozładunek silosu,w kurnikach spiralny sprężynowy.Przekroje:koło,kwadrat,prostokąt.4).Przenośniki pneumatyczne:Zastosowanie:transport za wyjątkiem mat wilgotnych łatwo,zlepiających,materiału siewnego.Odmiany transportu :w stanie lotnym(40m/s),przesuwny(v=0,5-5m/s),transport w stanie fluidalnym(jest napowietrzony,kąt-2-3%na 1m)Podział na wielkośc sprężu:niskociśnieniowy10kPa,średniociśnieniowy10-100kPa,wysokociśnieniowy100-600kPaPodział na sposób

Page 45: Wszystko w 1-1

działania:sące(smok,oddzielacz,filtr,W),sącotłoczace(smok,oddzielacz,filtr,W,odzzielacz,filtr),tłoczące(K,zb.wyrów,oddzielacze,zasdozujący,oddzielacze,filtr.).

Wady:duże zużycie energi:2,8-16,2 Mj/t,ograniczenie materiału do transportu,zużywanie przewodów i osprzętów,zapychanie rurociągów. Zalety:duża wydaj.,duża elastycznośc pracy,hermetyzacja transportu,małe gabaryty,bezpieczna praca,prowadzenie w dowolnych kierunkacz,możliwość automatyzacji,poprawa transportu przez napowietrzanie. 5)Transport hydrauliczny:przemieszczanie materiału w strudze wody(buraki ziemniaki)(schemat:silos,zbiornik z mieszadłem,pompa filtr,instalacja z powr do zbior.Stosunek:1:2-pulpa,1:3-płynna,1:3.5-

Rys.2.1. Układ sił pod kołem toczne

Z równania momentów względem osi obrotu wynika, że moment od reakcji Y na ramieniu jest liczbowo równy momentowi od siły Pf na ramieniu rD (promień dynamiczny koła). Efektem działania momentu odreakcji Y jest unoszenie koła ciągnika. Moment ten nazwany jest momentem oporu przetaczania Mf ,a jego wartość jest określona następującą zależnością: Mf = Pf rD = (YB+ YA) f rB (przyjmuje się więc jego maksymalną wartość) .

3.Entalpia i entropia- definicje podstawowe zależności

ENTALPIA I=U+pV [J/kg]suma energii wew U gazu i pracy przetlaczania pV, i=CpxT ENTROPIA dS=dQ/T [J/K] przyrost liczony jako przyrost ciepla odniesiony do temp w ktorej ten przyrost nastapil, jest miara stanu uporzadkowania gazu

Page 46: Wszystko w 1-1

Entalpia, I, zawartość ciepła, funkcja stanu układu termodynamicznego, I = U+pV, gdzie U - energia wewnętrzna, p - ciśnienie, V - objętość.Entropia, w fizyce i chemii, termodynamiczna skalarna funkcja stanu S = ∫T-1dQ, gdzie: dQ - ciepło pobrane przez układ w temperaturze bezwzględnej T, entropia określona jest z dokładnością do stałej. We wszystkich procesach idealnie odwracalnych entropia jest stała, w rzeczywistych procesach entropia całego układu zawsze rośnie (zasady termodynamiki).

I zasada term. : zmiana Ew układu jest równa alg. Sumie Q wymienionego między układem a otoczeniem i pracy wykonanej przez układ lub F zew. : Ew=Q+W [W=pv]W>0 gdy F wykonuje W nad ciałem, W<0 gdy ciało samo robi W Q>0 gdy Q jest pobierane Q<0 gdy jest oddawane.II zasada term. : maszyna cieplna nie może zamienić na pracę mechaniczną całkowitej ilości pobranego ciepła. Wsil=Q1-Q2 n=W/Q1 – sprawność Gdy temp. Grzejnika wyrównuje się z temp. Chłodnicy to sprawność dąży do 0!

3. Silniki ZI- budowa, zastosowanie1. Zasada działania silnika

Do cylindra takiego silnika jest doprowadzona mieszanina palna paliwa i powietrza, ulega ona sprężeniu i około 5 - 35o przed GMP zostaje zapalona za pomocą iskry elektrycznej.Cechy charakterystyczne silników z zapłonem iskrowym to: przygotowanie mieszaniny palnej przed okresem spalania i zwykle poza cylindrem przy

użyciu gaźnika, wtryskiwacza w przewodzie dolotowym lub mieszalnika gazu, w chwili zapłonu w cylindrze znajduje się cala ilość mieszaniny palnej przeznaczonej do

spalenia w danym obiegu, mieszanina palna jest stosunkowo jednorodna, a jej sklad jest bliski stechiometrycznemu.

Mieszanina palna wytwarzana jest poza cylindrem z paliwa płynnego lub gazowego za pomocą: gaźnika dozującego paliwo stosownie do stanu pracy silnika i ilości zasysanego powietrza, układu wtrysku paliwa do przewodu dolotowego (FI) lub do kanałów dolotowych przed

zaworami ssącymi (MPI), mieszalnika gazu LPG lub CNG z powietrzem (mixera)Zapłon mieszanki palnej następuje od świecy zapłonowej i jest jednopunktowy. Mieszanka zapali się, jeżeli współczynnik nadmiaru powietrza zawiera się w granicach 0,50 - 1,30 (dla benzyny i paliw benzynopodobnych). Płomień rozprzestrzenia się z prędkością 30 - 60 m/s, a proces spalania obejmuje 30 - 40o obrotu wału korbowego.

Proces spalania wywołuje zmiany ciśnienia i temperatury ładunku i dzieli się na trzy okresy. Są to: okres wstępny (linia ciśnienia nie odbiega od linii ciśnienia sprężania), okres właściwego spalania (od punktu wzrostu ciśnienia do punktu maksymalnego

ciśnienia), okres dopalania (powinien być jak najkrótszy).Na przebieg spalania duży wpływ ma kąt wyprzedzenia zapłonu. Zapłon za wczesny powoduje znaczny wzrost ciśnienia przed GMP co zmniejsza pole pracy obiegu silnika i zwiększa obciążenie układu tłokowo - korbowego. Zapłon za późny przesuwa spalanie na suw rozprężania, co zmniejsza znacznie sprawność cieplną silnika (zwiększa się zużycie paliwa) i grozi przegraniem silnika.

Page 47: Wszystko w 1-1

4. Komory spalaniaNadrzędną zasadą konstruowania systemu spalania silnika ZI jest uzyskanie jak największej koncentracji mocy, przy możliwie niskim zużyciu paliwa lub jak najmniejszego zużycia paliwa przy możliwie wysokim wskaźniku objętościowym mocy.

Wymagania stawiane komorom spalania są następujące: duża zwartość, czoło płomienia powinno podążać do obszarów chłodniejszych, zawirowanie ładunku w cylindrze powinno być jak największe, obszary bogatej mieszanki powinny znajdować się przy świecy i zaworze wydechowym, średnica cylindra nie powinna przekraczać 150 mm, sprawność napełnienia powinna być jak największa, spaliny silnika nie mogą być zbyt toksyczne.Ogólnie komory spalania można podzielić na komory silników dolnozaworowych i górnozaworowych. Silniki dolnozaworowe są produkowane jako silniki małe (np. do kosiarek) a ich cechy charakterystyczne to: mniejsza sprawność cieplna, mała prędkość obrotowa (do 4000 obr/min), konieczność stosowania suchych tulei cylindrowych, niski stopień sprężania (do 8), duża elastyczność silnika, niska i prosta głowica,duża trwałość i niezawodność.

Obecnie większość silników ZI to silniki górnozaworowe. Są one budowane ze względu na większą sprawność od silników dolnozaworowych , a ich charakterystyczne cechy to: możliwość uzyskania dużych stopni sprężania (do 16), znacznie mniejsze zużycie paliwa, możliwość stosowania wszystkich typów tulei cylindrowych, duża prędkość obrotowa (do 12000 obr/min), bardziej skomplikowana konstrukcja.W silnikach tych obecnie stosowane są następujące typy komór: półkulista, daszkowa, wanienkowa, klinowa, kubkowa lub spodkowa (w głowicy lub w tłoku).

2.Przechowywanie pasz- magazyny, załadunek i rozładunekSuszenie – obniżenie poziomu wody do 15%`Kiszenie – obniżenie Ph przez zakwaszenie kwasem mlekowym. Jest ono najtańsze, uniezależnia od warunków pogodowych, zapewnia zachowanie wartości odżywczych, małe nakłady robocizny, duża mechanizacja. Zachodzi w warunkach bakterii beztlenowych wytwarzających kwas mlekowy o odpowiednim stężeniu i odpowiedniej ilości. Warunki na spełnienie kiszonki:`- właściwy termin zbioru`- typ silosu`- odpowiednie rozdrobnienie`- użycie odpowiednich surowców kiszących`- prawidłowe i szczelne nakrycie pryzmy`- krótki okres przygotowania`- uniknięcie zanieczyszczenia`- nie zakiszanie pasz wodnistych o dużej zawartości suchej masy`Materiał pod zakiszenie:a) łatwokiszące:`- kukurydza, liście z buraków, słonecznik, zboża, wysłodzi buraczane, trawy`b) trudnokiszące:`-

Page 48: Wszystko w 1-1

koniczyny biała, czerwona, seradela, łubin, peluszka, groch, bobik`c) niezakiszające się:`- soja, lucerna`Metody zakiszania kiszonek:- chłodne (szybkie przywiezienie i ubicie. Temp. Około 27st.)`- ciepłe (podgrzanie kiszonki do 30st i szybkie ubicie)`- gorące (podgrzanie do 60st)`Silosy:- Komorowe: zagłębiane i wgłębne`- przejazdowe i półprzejazdowe (pochylenie ścian 18%, dno – 2%, rowek na soki, )`- wieżowe: `a) gazoszczelne do 25m wysokości, blacha cynkowana i szczelna kopuła. Pojemność 1000 m3 , długość sieczki – 0,5 do 3cm.). plusy : małe straty (do 0,5%), pełna mechanizacja. Wady : duże koszty inwestycyjne, duże straty energii przy załadunku i rozładunku. `b) zwykłe (do 6m wysokości), średnica 3m, pojemność od 80 do 300m3, straty 5-8%`- rękawy foliowe. Bardzo małe straty kiszonki.`- prasowane bele. Zalety: szybki zbiór i prasowanie kiszonki z zielonki i traw powiędniętych. Wady: wysoka cena folii, odpowiedni sprzęt (prasa i owijarka). Rodzaje pras: o zmiennym przekroju komory roboczej (dobrze ubity rdzeń), o stałym przekroju komory (luźny rdzeń), pośrednia`Urządzenia wybierające z silosów: widły, cyklop, Tur, paszowóz, frezy (urządzenia wybierają od góry), przenośniki ślimakowe, urządzenia wybierające zawieszane na linach, urządzenia samonośne opierające się na kołach i urządzenia wybierające od dołu.`Zamrożenie – obniżenie temperatury w celu zahamowania reakcji enzymatycznych`

3.Wentylacja wymuszona-wentylatory, obliczanieWentylacja:Czynniki na mikro klimat :( zewnetrzne)temperatura,wilgotność75-80%wil.względnej,prędkość powietrza obiekcie 0,1-0,3,zapylenie,hałas,oświetlenie,zaw.CO2,NH3,H2S.(w budynku)klimat zewnętrzny,obsada zwierząt,własności termiczne budynku.Mechaniczna:-wymuszona.Nawiewna –nadciśnieniowa wytwarza nadciśnienie wewnątrz budynków przez wentylatory które wtłaczają powietrze z zewnątrz a powietrze z obory zostaje wypchnięte na zewnątrz poprzez otwory odprowadzająceWywiewna podciśnieniowa-podciśnienie w oborze wyciągane przez wentylatory.Przez układ czerpni zostaje wprowadzone nowe powietrze .Łatwy montaż niskie koszty inwestycyjne i eksploatacyjne,bezawaryjne,czerpnie są to otwory przez którepowietrze wpływa w sposób kontrolowany,dec. O tym siłowniki.wróz:konwekcjonalna,sufitowa-materiał przepuszczalny,rurowa-do małych prosiąt i cieląt

Bilansowana-połączenie,droższa eksploatacyjnie,żle rozprowadza w zimie,Zaletą jest nieszczelny budynek co mało wpływa na efktniż w przypadku podciśnieniowej.

Obl ilosci powietra wentylacyjnego:Va={(1+X2)(Q/*Cp(tp-tz)} m3/h#Vx={(1+X2)(X/*(Xw-Xz)} m3/h#VCO2={(1+X2)(C/*(Cw-Cz)} #Q-ilosc ciepła do doprowadzenia budynku KJ/h.X-zyski wilgoci kg/h.-masa objętościowa powietrza kg/m3.Cp-ciepło własciwe powietrza kJ/kg.Xw-zaw wody w pow pomieszcz.Xz- zaw wody w pow zewnetrz.Cw-zaw CO2w pow pom.Cz- zaw CO2w pow zew.tw-tem obl wew pom.K.tz-tem obl zew K.Dobór ilości powietrza wentylacyjnego:Vl=n*A*Vmax okr letni.Vz=n*A*Vmin okr zimowy.n-ilośc sztuk w lecie.A-wsp przeliczeniowy.Vmin-jed str pow mna zimę.Obl.wielkości pow wpływ.

Page 49: Wszystko w 1-1

F=Vq/3600*v*[m2].

Dobór wentylatora:obliczanie mocy silnika napędzającego wentylator promieniowy.

Nw=Vpw*pw*k/c#Qpw=k1*Qp#Qp=F*v*#pw=k2*pc#c

=w+m#Vpw=Qpw/e

1.Metody ochrony roślin -stosowane maszynyOCHRONA ROŚLINObecnie chemicznie głównie opryskiwanieOPRYSKIWACZE

Ze względu na położenie względem ciągnika:-zawieszane-przyczepianeZe względu na charakter pracy:-hydrauliczne-pneumatyczneZe względu na ciśnienie (wytwarzanie):-z pomocniczym strumieniem powietrza-aerozoloweZe względu na zastosowanie:-polowe-sadowniczeZawór przelewowy: ustawienie ciśnienia roboczego miesza ciecze w zbiorniku (większa koncentracja i lepsze wymieszanie

środków chemicznych) działa jak zawór bezpieczeństwaRozdzielacz: 4 zawory 2 służą do doprowadzania cieczy do belek polowych (lewej i prawej) 2 służą do włączenia mieszadła przelewowego i erektoraManometr: do odczytywania ciśnienia (pozwala dzięki temu równomiernie rozpylić

ciecz)Rozpylacz: drobno lub grubo kropliste służą bezpośrednio do rozpylania cieczy wirowe (ciecz jest podawana na wirującą tarczę) szczelinowe (wielkość otworu określa oprysk)Zawór sterujący – często stosowany elektronicznie

Page 50: Wszystko w 1-1

Dawka (zależy od:) wielkość ciśnienia roboczego rodzaj rozpylaczy (wymienne końcówki) prędkość jazdyZnaczniki pianowe w nowoczesnych opryskiwaczach pozwala precyzyjnie rozpylić (nie powtarzają ) pozostawiają białą pianę , dzięki której widać , gdy pole jest już

opryskaneUkład stabilizacji belki – zapewnia niezależność ustawienia belki od położenia ciągnikaIm mniejsze krople tym bardziej rozpylić , bo są znoszone przez wiatr , ale im większe krople tym gorzej środek działa. Ograniczenie zmieszania kropli Ustawienie odpowiedniego dawkowania(;dawka środka chemicznego jest

uwarunkowana od wielkości plonu i poziomu zachwaszczenia)

UKŁAD ZAPŁONOWY

Zespół urządzeń, elementów i przewodów elektr. w silniku spalinowym tłokowym (oprócz silnika Diesla) mający za zadanie wytwarzanie iskier elektrycznych, służących do zapalenia mieszanki paliwowo-powietrznej w komorach spalania. Stosuje się układy iskrownikowe ( iskrownik) lub (częściej) akumulatorowe. Istota działania układu zapłonowego akumulatorowego jest następująca: przez uzwojenie pierwotne cewki zapłonowej płynie prąd z akumulatora o niskim napięciu (6, 12 lub 24 V), przerywacz działający w takt obrotu silnika przerywa ten prąd, co powoduje chwilowe wytworzenie prądu wysokiego napięcia (25 30 kV) w uzwojeniu wtórnym, impulsy wysokiego napięcia są kierowane (w kolejności pracy cylindrów silnika) do poszczególnych świec zapłonowych (wyładowanie zachodzi pomiędzy elektrodą środk. i boczną). Parametry nowoczesnych układów zapłonowych są dostosowywane automatycznie (elektronicznie) do warunków pracy silnika, co m.in. pozwala na zmniejszenie

Page 51: Wszystko w 1-1

zużycia paliwa, coraz częściej są stosowane cyfrowe systemy regulacji kąta wyprzedzenia, czyli kąta obrotu wału korbowego od momentu wyładowania iskrowego do zwrotnego położenia tłoka.

Świeca zapłonowa

Jest to urządzenie służące do zapalania w odpowiednich chwilach mieszanki sprężonej przez tłok w cylindrze. Zapłon mieszanki następuje wskutek intensywnego iskrzenia pomiędzy izolowanymi od siebie elektrodami, do których w krótkich okresach czasu odpowiednio ustawiony rozdzielacz doprowadza wysokie napięcie (5000 do 20000 V lub więcej).

3.Metody produkcji siana i sianokiszonkiSuszenie – obniżenie poziomu wody do 15%`Kiszenie – obniżenie Ph przez zakwaszenie kwasem mlekowym. Jest ono najtańsze, uniezależnia od warunków pogodowych, zapewnia zachowanie wartości odżywczych, małe nakłady robocizny, duża mechanizacja. Zachodzi w warunkach bakterii beztlenowych wytwarzających kwas mlekowy o odpowiednim stężeniu i odpowiedniej ilości. Warunki na spełnienie kiszonki:`- właściwy termin zbioru`- typ silosu`- odpowiednie rozdrobnienie`- użycie odpowiednich surowców kiszących`- prawidłowe i szczelne nakrycie pryzmy`- krótki okres przygotowania`- uniknięcie zanieczyszczenia`- nie zakiszanie pasz wodnistych o dużej zawartości suchej masy`Materiał pod zakiszenie:a) łatwokiszące:`- kukurydza, liście z buraków, słonecznik, zboża, wysłodzi buraczane, trawy`b) trudnokiszące:`- koniczyny biała, czerwona, seradela, łubin, peluszka, groch, bobik`c) niezakiszające się:`- soja, lucerna`Metody zakiszania kiszonek:- chłodne (szybkie przywiezienie i ubicie. Temp. Około 27st.)`- ciepłe (podgrzanie kiszonki do 30st i szybkie ubicie)`- gorące (podgrzanie do 60st)`Silosy:- Komorowe: zagłębiane i wgłębne`- przejazdowe i półprzejazdowe (pochylenie ścian 18%, dno – 2%, rowek na soki, )`- wieżowe: `a) gazoszczelne do 25m wysokości, blacha cynkowana i szczelna kopuła. Pojemność 1000 m3 , długość sieczki – 0,5 do 3cm.). plusy : małe straty (do 0,5%), pełna mechanizacja. Wady : duże koszty inwestycyjne, duże straty energii przy załadunku i rozładunku. `b) zwykłe (do 6m wysokości), średnica 3m, pojemność od 80 do 300m3, straty 5-8%`- rękawy foliowe. Bardzo małe straty kiszonki.`- prasowane bele. Zalety: szybki zbiór i prasowanie kiszonki z zielonki i traw powiędniętych. Wady: wysoka cena folii, odpowiedni sprzęt (prasa i owijarka). Rodzaje pras: o zmiennym przekroju komory roboczej (dobrze ubity rdzeń), o stałym przekroju komory (luźny rdzeń), pośrednia`Urządzenia wybierające z silosów: widły, cyklop, Tur, paszowóz, frezy (urządzenia wybierają od góry), przenośniki ślimakowe, urządzenia wybierające zawieszane na linach, urządzenia samonośne opierające się na kołach i urządzenia wybierające od dołu.`Zamrożenie – obniżenie temperatury w celu zahamowania reakcji enzymatycznych`

Page 52: Wszystko w 1-1

3.Hamowanie pojazdu- droga hamowania i zatrzymania

Sh=v2/2*g*µ; Sz=Sh+(1s*v)µ=0,8-0,9 suchy, µ=0,6-0,7 mokry, µ=0,5 kostka

Rys.10.14. Schemat układu sił działających podczas hamowania.

Gdzie: PB - siła bezwładności: PB = m aH ,aH - opóźnienie hamowania, m - masa ciągnika, Pham - siła hamująca: Pham = Y(hamowanego) , - współczynnik przyczepności podczas hamowania,

- współczynnik mas zredukowanych (2,4 - 3,6),Z sumy sił do osi "X") wynika, że zahamowanie pojazdu rolniczego będzie możliwe jeżeli : Pham = PB - Pf

Powyższe zależności umożliwiają porównanie opóźnień (ewentualnie dróg) hamowania osiąganych przez klasyczne pojazdy rolnicze z opóźnieniami pojazdów wyposażonych w układy hamulcowe na obu (wszystkich) osiach.

Wyznaczoną w ten sposób wymaganą siłę hamowania należy porównać z możliwościami trakcyjnymi układu koło-podłoże. To znaczy, że: Pham lub = Y (kół hamowanych) ,

Z tej zależności opisującej maksymalne siły hamowania osiągane przez poszczególne osie pojazdu można wyznaczyć optymalne dla obu osi wartości opóźnień hamowania. Optymalne wartości to znaczy takie same dla wszystkich hamowanych osi.

Zakłada się równocześnie, że żadne z hamowanych kół nie może poruszać się ze ślizgiem - jest to jeden z warunków bezpiecznego hamowania. Na Rys.10.15 przedstawione są typowe zależności pomiędzy maksymalnymi siłami hamowania osiąganymi na poszczególnych osiach pojazdu. Zaznaczona jest także dopuszczalna (optymalna) wartość opóźnienia hamowania.

Page 53: Wszystko w 1-1

Rys.10.15. Zależności pomiędzy maksymalnymi siłami hamowania na poszczególnych osiach hamowania.

Wyznaczona siła hamowania Pham może być parametrem wyjściowym przy projektowaniu całego układu hamulcowego. Sumaryczny moment hamujący na wszystkich hamowanych kołach (np. tylnych) jest więc równy: Mham = Pham rB

Oznacza to, że wymagany moment hamujący na jednym kole ciągnika będzie równy: Mham

’ = Mham / 2,Taki moment hamujący musi być również wytworzony przez układ hamulcowy danego hamowanego

1.Przenosniki pneumatyczne - rodzaje, parametry, zastosowanie4).Przenośniki pneumatyczne:Zastosowanie:transport za wyjątkiem mat wilgotnych łatwo,zlepiających,materiału siewnego.Odmiany transportu :w stanie lotnym(40m/s),przesuwny(v=0,5-5m/s),transport w stanie fluidalnym(jest napowietrzony,kąt-2-3%na 1m)Podział na wielkośc sprężu:niskociśnieniowy10kPa,średniociśnieniowy10-100kPa,wysokociśnieniowy100-600kPaPodział na sposób działania:sące(smok,oddzielacz,filtr,W),sącotłoczace(smok,oddzielacz,filtr,W,odzzielacz,filtr),tłoczące(K,zb.wyrów,oddzielacze,zasdozujący,oddzielacze,filtr.).Wady:duże zużycie energi:2,8-16,2 Mj/t,ograniczenie materiału do transportu,zużywanie przewodów i osprzętów,zapychanie rurociągów. Zalety:duża wydaj.,duża elastycznośc pracy,hermetyzacja transportu,małe gabaryty,bezpieczna praca,prowadzenie w dowolnych kierunkacz,możliwość automatyzacji,poprawa transportu przez napowietrzanie.Określenie prędkości krytycznej:prędkośc przy której unoszona cząstka nie przemieszcza się i nie opada.(rys.)Rp=ko*Fcz**(V-C)2/2,gdy:Rp=Gcz-czastka będzie w stanie nieruchomym na stałej wysokości.Gcz=ko*Fcz*pow*V2/2#Vkr=(2*Gcz/F*ko*pow)#ko-wsp oporu areodynamicznegoOkreślenie średnicy rurociągu:=Qm/Qp#Qp=F*v*#F=D2/4#d=(Qm/*v)

Page 54: Wszystko w 1-1

Obliczenia całkowitego ciśnienia transportu(Ps-Ururką,Pc-Pitota,Pd-rurką róznicową)Pc=Pd+Pst+Ph(Pa)#Pd=((*p*v2/2)*1+*c2/v2)#Pst=Pstp(1+*tg)#Pstp=((p*v2/2)**l/d+)#Ph=*p*H#Dobór wentylatora:obliczanie mocy silnika napędzającego wentylatorpromieniowy.Nw=Vpw*pw*k/c#Qpw=k1*Qp#Qp=F*v*#pw=k2*pc#c =w+m#Vpw=Qpw/eRuch czastek w przewodzie poziomym(rys)w kanale działa siłaciężkości G-prostopadła do strumienia powietrza,siła oporu areodynamicznego skł:Rp-prost.do str.pow.T-zgodnie z strum.ruch cząstki jest nieregularny,podrywana jest w górę i w dół.Prędkośc cząstek:c=V-*Vkrównanie ruchu ma oostać:(Gcz/g*dc/dt)=Rp-Gcz#Przybliżony dobór prędkości powietrzaV:=v/Vkr#V=1,2*Vkr

1.Dojarnie- rodzaje ,wyposażenie ,urządzeniaPulsator steruje dopływ podciśnienia i ciśnienia do komory międzyściennej.Składa się z 2- komór połączonych podciśnieniem lub ciśnieniem i 2-komór hydraulicznych połączonych kanałem wypełnionych cieczą.Oba końce kanału połączone są przeponami oddzielające komory hydrauliczne od pneumatycznych.Między komorami jest mechanizm przeżutkowy:suwak,wodzik,stawidło.Gdy układ przesunie się w lewo-stawidło się ustawia gdzie podciśnienie z bańki łaczy się z prawą komorą-i jest w niej podciś.Lewa komora lączy się z atmosferą położeniu środkowym króciec łączy się z 2-kubkami-masaż.Wlewym króćcu-jest podciśnienie-ssanie.Po dojściu do lewego skrajnego położ.jest wyssanie powietrza i powst.podciśnienie w lewej komorze do prawej dopłynie pow.atmosf.Od róznicy ciśnień w komorach przesunie układ w prawo.Pulsator pracuje:60 pulsów przy ciśnieniu 50,7kPa.

1 – uzwojenie elektryczne, 2 rdzeń cewki, 3 zawór elektromagnetyczny, 4 króciec pulsacji, 5 – króciec doprowadzania podciśnienia, 6 – kanał wlotu powietrza atmosferycznegoKolektor: łączy pulsator z kubkami udojowymi. Składa się z części pow przedzielonej na dwie komory. Część pow doprowadza podciśnienie od pulsatora do komór międzyściennych.Część mleczna odbiera mleko z kubków i odprowadza je do bańki. Zawór odcinający-3położenia:1. otwarty podczas doju 2. zamknięty podczas zakładania kubków 3.pozycja podczas mycia.Duovac300- pracuje przy dwóch podciśnieniach (33,3 i 50,7kPa)i pulsacjach(48 i 60 puls/min).Po założeniu kubków na strzyki układ pracuje na 33,3 i 48, stosunek taktu ssania do masażu 2,5:1. kiedy ilość mleka przekroczy 0,2kg/min pływak uniesie się powodując zadziałanie zaworu płytkowego i przestawienie układu na 50,7 i 60, 2,5:1 (dój właściwy). Gdy opadnie płytka ciśn atm dostanie się do komory nad membranowej przesterowując zawór. Kiedy przepływ poniżej 0,2(faza podoju) otwiera się zawór płytkowy i 50,7 zadziała na membranę która przesteruje zawór zamykając go co spowoduje przepływ podciśnienia 50,7 przez zawór redukujący. Gdy ciśnienie osiągnie 33,3 wtedy zadziała na membranę stabilizatora, która zmniejszy przepływ mleka. W kanałach podstrzykowych 33,3 i 48. Jest tam zawór ręcznego przełączania układu z fazy podoju na fazę doju właściwego.=0,75-0,85

Page 55: Wszystko w 1-1

Przepływ może być ustalony (laminarny) lub nieustalony. Ruch płynu jest ustalony, kiedy prędkość płynu v jest w dowolnie wybranym punkcie stała w czasie tzn. każda cząstka przechodząca przez dany punkt zachowuje się tak samo. Warunki takie osiąga się przy niskich prędkościach.

Przepływ może być wirowy lub bezwirowy. Przepływ jest bezwirowy, gdy w żadnym punkcie cząstka nie ma wypadkowej prędkości kątowej względem tego punktu. Przepływ może być ściśliwy lub nieściśliwy. Zazwyczaj przepływ cieczy jest nieściśliwy

(stała ). Przepływ gazu też może być nieściśliwy tzn. zmiany gęstości są nieznaczne. Np. ruch powietrza względem skrzydeł samolotu podczas lotu z prędkością mniejszą od prędkości głosu.

Przepływ może być lepki lub nielepki. Lepkość w ruchu płynów jest odpowiednikiem tarcia w ruchu ciał stałych (lepkość smarów).

Równanie Bernoulliego

Rozważmy nielepki, ustalony, nieściśliwy przepływ płynu przez rurę (rysunek na następnej stronie). Ciecz na rysunku płynie w stronę prawą. W czasie t powierzchnia S1 przemieszcza się o odcinek v1t do położenia S1'. Analogicznie powierzchnia S2 przemieszcza się o odcinek v2t do położenia S2'. Na powierzchnię S1 działa siła F1 = p1S1 a na powierzchnię S2 siła F2 = p2S2. Zwróćmy uwagę, że efekt sumaryczny przepływu płynu przez rurkę polega na przeniesieniu pewnej objętości V płynu ograniczonej powierzchniami S1S1' do położenia S2S2'. Twierdzenie o pracy i energii mówi, że praca wykonana przez wypadkową siłę jest równa zmianie energii układu. Siłami, które wykonują pracę są F1 i F2. Obliczamy więc pracę

oraz zmianę energii strugii

Page 56: Wszystko w 1-1

Ponieważ

W = E

to przy założeniu nieściśliwości płynu ( = const)

Związek ten można przekształcić do postaci

czyli

3.CHARAKTERYSTYKA UCIĄGU I JEJ WYKORZYSTANIE PRZY ZESTAWIANIU AGREGATÓW MASZYNOWYCH

Page 57: Wszystko w 1-1

Z przedstawionej teoretycznej charakterystyki uciągu można dla danej siły uciągu PH odczytać moc uciągu NH , poślizg , prędkość jazdy v oraz godzinowe zużycie paliwa Gp. Są to te parametry eksploatacyjne, które umożliwiają wyznaczenie wydajności danego agregatu oraz niektórych kosztów eksploatacyjnych.

Podstawą sporządzenia teoretycznej charakterystyki uciągu jest określenie minimalnie pięciu zakresów prędkości obrotowych silnika, dla których zalecana jest eksploatacja ciągnika. Mogą to być np:

1 - obroty nominalne, 2 - obroty maksymalnego momentu obrotowego, 3 - obroty tuż przed obrotami maksymalnego momentu obrotowego, 4 - obroty tuż za obrotami maksymalnego momentu obrotowego, 5 - obroty tuż za obrotami nominalnymi. Dla tak dobranych obrotów, a więc momentu obrotowego silnika

należy następnie wyznaczyć siły uciągu osiągane na poszczególnych biegach. Sposób wyznaczania sił uciągu jest przedstawiony na Rys.7.6.

Dla w ten sposób wyznaczonych sił uciągu należy w następnej kolejności wyznaczyć wielkość poślizgu kół napędowych. Krzywą poślizgu z Rys. 7.6. sporządzono według metody przedstawionej na Rys.5.3 (Wykład nr 5.).

Page 58: Wszystko w 1-1

Znając wartość poślizgu, obroty silnika, wielkość przełożenia można przystąpić do obliczania prędkości jazdy v. Prędkość obliczymy zgodnie z zależnościami podanymi na wykładzie nr .

Prędkość jazdy oraz wielkość rozwijanej siły uciągu są podstawą do obliczenia mocy uciągu NH.

W dalszej kolejności można przystąpić do obliczania godzinowego zużycia paliwa GP . Jest ono funkcją obrotów silnika i wyznacza się je zgodnie z równaniem:

GP = ge N; [ kg/h ],

gdzie: ge - jednostkowe zużycie paliwa; [ kg/kMh,N - moc silnika; [ kM ].Oddzielnym zagadnieniem jest wyznaczenie NH, GP i v przy sile

uciągu równej zero. W pierwszej kolejności należy wyznaczyć obroty silnika. Wyznaczy się je w sposób odwrotny do pokazanego na Rys.7.6.

Wyznaczone lub obliczone wartości można w następnej kolejności wpisać do tabeli (zgodnie z poniższym wzorem):

1.Charakterystyka trakcyjna pojazdu- sposób wyznaczenia prędkości maksymalnej, przyspieszenia i pokonywania wzniesienia.Ta charakterystyka przedstawia zależność siły trakcyjne „PT” w funkcji zmian prędkości jazdy „V” osiąganych przez ciągnik. Postawą jej sporządzenia jest, jak wspomniano powyżej, charakterystyka regulatorowa zastosowanego silnika.

1pokazana jest klasyczna charakterystyka regulatorowa silnika wysokoprężnego.

Page 59: Wszystko w 1-1

Charakterystyka regulatorowa silnika wysokoprężnego.

Punktem wyjścia jest ponownie zależność funkcyjna pomiędzy siłą trakcyjną rozwijaną na kole napędowym a wartością momentu obrotowego silnika. Jest ona następująca:

PT = M (iC/C), Gdzie: C = (rB /t)

Siła trakcyjna rozwijana przez koło napędowe umożliwia pokonanie wszystkich oporów ruchu pojazdu rolniczego, natomiast jej nadwyżka może być wykorzystana w postaci siły uciągu. Zagadnienia te były przedmiotem wykładu nr 5 „Bilans mocy pojazdu rolniczego”.

Na Rys.7.2. pokazana jest klasyczna charakterystyka trakcyjna dla pojazdu samochodowego.

Page 60: Wszystko w 1-1

Rys.7.2. Typowa charakterystyka trakcyjna pojazdu. Charakterystyka trakcyjna umożliwia przeprowadzenie bilansu sił

charakterystycznych dla ruchu pojazdu oraz analizę reakcji pojazdu na zmianę tych sił w trakcie jego eksploatacji. Na Rys.7.3 przedstawiono w sposób fragmentaryczny taką analizę.

Rys.7.3. Analiza wpływu zmian siły uciągu pojazdu rolniczego na prędkość jazdy.

Sposób sporządzania pełnej charakterystyki trakcyjnej jest przedstawiony jest na Rys.7.4.

Page 61: Wszystko w 1-1

Rys.7.4. Pełna charakterystyka trakcyjna pojazdu rolniczego.

Zasady ruchu agregatu maszynowego:Przejazdy:S=Sr=Sj,Sr-droga robocza,Sj-droga jałowa,Sj=Sjr+Sjj Cas roboczy:T=Tr+Tj,Tr=Sr/Vr,Czas jałowy:Tj=Sj/Vj,Współczynnik wyk.czasu:Ł=Tr/Tr+Tj==Sr/Sr+SjSposoby pracy:Zagonowy i figurowy. O sposobie decyduje współczynnik Њ (kappa)Zazwyczaj system zagonowy stosujemy tam, gdzie jest nieregularny kształt Sposób ruchu agregatu: czółenkowy, w skład i rozkład. Współczynniki: Czółenkowy (czy w skład, czy w rozkład),Њ = Sr/(Sr +Sj)#Sr – ruch roboczy, Sj – ruch jałowy#Sr = Lz* z/b#Sj = (ln + 2e) * z/b#Sj = Sjp + Sjb#Sjp = inp * lnpśr#Sjb = i nbśr * inp#inp = (2r/b) – 1#i nbśr = (2 – 2R)/b#lnpśr = πR(3 –1/45arcsin3/4)#lnpśr = (xmin + xmax)/2 =R#Sjp = inp* inpśr = (2R/b) * πR(3 –1/45arcsin3/4)#Xśr = (2R+z-B)2 = [(z-b)2] +R#Sjb = [(2 – 2R)/b] * {[(π-2)R] + [(z-b)/2] + R + 2e} = {[(2R)/b] –1} * (6R + 2e) +[(2 – 2R)/b] * {1,14 R + [(z-b)/2] + R +2e}#Sj=Sjp+Sjb=Inp*Lnpst+Inp*Lndśr=[(2R/b)-1]*[ΠR(3-1/45arcsin*R+R/2przez2R)+2e]+2*2R/b*[(Π-2)*R+2-b/2+R+2e]=[(2R/b)-1*(6R+2e)+2-2R/b*(1,14R+2-b/2+R+2e#χ=L*z/b przez/Lz*z/b+0,522/b+z(R+2e+0,5b)/b+8R2/b-5R+2eDχ/dz=Lz/b*(-0,522+8R2-5Rb-2eb)=0#Wg.Szewczyka z2=16R2-10Rb-4eb#Zopt=√16R2-10Rb4eb#χ=Lz/Lz+Ln+2e#Wg.Poukanowa Zopt=√8Rb#Wg.Ondrzej Zopt=√2*(Lz*b+8R2) Χmax=Lz przez Lz+0,52+4R/2*(2R-b)+R+2e # Z=k*b #E=k*b

Środki techniczne do podawania pasz w pomieszczeniach dla bydła:

Page 62: Wszystko w 1-1

a) mobilne- urządzenia wybierające + ładowacz- urządzenia do transportu- urządzenia wyładowczo - dozujące- wozy paszowe samojezdne Zalety:- niezawodność- dowolne pasze- prosta konstrukcja- ekonomika- elastyczność pracy- dwustronny wyładunek- wzrost pojemności do 20 m3

Wady- konieczność budowy korytarzy przejazdowych- brak automatyzacji- szkodliwe działanie gazów i hałasb) mieszane- wybieracz- transporter- wóz paszowy samowyładowczecz. stacjonarna- wóz elektryczny- transporter żłobowy- przenośnik nadżłobowyc) stacjonarne (bardzo perspektywiczne)- z wozem elektrycznym (wybieracz + wóz paszowy np. DOŻP 100R- z przenośnikiem żłobowym (wybieracz, przenośnik donoszący, zbiornik pośredni, przenośnik żlobowy). Konieczność wyrównania dawki, ze względu na niską wydajność urządzeń wybierających- z przenośnikiem nadżłobowym (wybieracz, przenośnik dozujący, kosz dozujący, urządzenia do transportu i dozowania paszy treściwej, przenośnik

42

2.Przebieg procesu spalania w silniku ZS, komory spalania W pierwszym okresie wtrysku strumień paliwa podlega reakcjom przygotowawczym i

pojawiają się ogniska samozapłonu Cały proces spalania można podzielić na trzy podstawowe okresy: okres opóźnienia zapłonu ( 0,0007 - 0,003 sek.) od początku wtrysku paliwa do pojawienia

się samozapłonu wywołany jest koniecznością przygotowania paliwa (ilość paliwa 20 -100%),

okres rozprzestrzeniania się płomienia od samozapłonu do objęcia płomieniem całej komory spalania, występuje gwałtowny wzrost ciśnienia i temperatury (szybkość narastania ciśnienia 0,3 - 0,8 MPa na stopień obrotu wału korbowego),

Page 63: Wszystko w 1-1

okres bezpośredniego spalania od wystąpienia najwyższego ciśnienia do uzyskania najwyższej temperatury (25 - 40% czasu wytworzenia i spalenia mieszaniny, 20 - 35 o

obrotu wału korbowego), dopalanie w czasie rozprężania spalin (nie powinno wystąpić).Pierwszy okres spalania powinien być jak najkrótszy. Sprzyja temu: właściwe rozpylenie paliwa, paliwo o dużej liczbie cetanowej, zawirowanie ładunku, duży stopień sprężania, duża pojemność skokowa cylindra, wysoka temperatura głowic i tłoka, wysokie ciśnienie na wlocie do cylindra.

4. Komory spalaniaKomora spalania powinna spełniać dwa wymagania: dobre wymieszanie paliwa z powietrzem, skrócenie do minimum okresu opóźnienia samozapłonuKomory spalania można podzielić na dwie grupy: niedzielone (z wtryskiem bezpośrednim), dzielone (dwie przestrzenie spalania, komory wirowe, wstępne i z zasobnikiem powietrza).

Komory z wtryskiem bezpośrednimKształt komory może być:

kulisty, elipsoidalny, toroidalny,Zużycie paliwa w silnikach z tymi komorami zawiera się w granicach 200 - 270 g/kWh. Inne cechy tych silników to; duża hałaśliwość pracy, niski objętościowy wskaźnik mocy (20 - 30 kW/dm3), niski stopień sprężania (od 12 do 17) i łatwy rozruch, wysokie ciśnienie wtrysku (15 MPa, ostatnio 60 - 100 MPa), wysokie ciśnienia spalania (10 -12 MPa, doładowane do 20 MPa), konieczność starannego opracowania systemu spalania, większa emisja składników toksycznych.

Komora typu MAN - M.Jest to komora kulista w tłoku o celowo ograniczonej szybkości spalania . Przebieg

spalania jest kontrolowany poprzez: ograniczenie ilości paliwa objętej samozapłonem tak aby powstała niewielka ilość

mieszanki inicjowała dalszy przebieg spalania, wspólne ogrzewanie paliwa i powietrza, wytworzenie z odparowanego paliwa i powietrza mieszanki stechiometrycznej zapalającej

się od płomienia i nie ulegającej samozapłonowi.Taki przebieg spalania jest możliwy poprzez zastosowania specjalnego rozpylacza paliwa o dwóch strumieniach i odpowiedni kształt komory. Główne cechy tego systemu spalania to: małe zadymienie spalin,

Page 64: Wszystko w 1-1

niska hałaśliwość pracy, małe zużycie paliwa (około 210 g/kWh), możliwość pracy na różnych paliwach, duża elastyczność, trudny rozruch, mała prędkość obrotowa (do 2500 obr/min).

Komory wiroweW tym systemie spalania wtryskiwacz jest umieszczony w oddzielnej komorze o

objętości 50 - 70 (80)% całej przestrzeni spalania. Kształt komory jest zwykle kulisty lub zbliżony do kuli, a istota działania komory polega na wytworzeniu silnego zawirowania podczas suwu sprężania. Wtrysk paliwa następuje współprądowo lub w osi komory a spalanie jest dwufazowe i połączone z przepływem mieszaniny spalin i odparowanego paliwa przez otwór do przestrzeni nad tłokiem. Charakterystyczne cechy silników z takimi komorami to: duża prędkość obrotowa (do 5000 obr/min), mały nadmiar powietrza ( 1,2 - 1,4), małe ciśnienie wtrysku (12 - 15 MPa), proste rozpylacze czopikowe, mała hałaśliwość pracy, trudny rozruch, większe zużycie paliwa (280 - 300 g/kWh), mniejsze ciśnienie spalania (7 - 8 MPa), złożona konstrukcja głowicy.Silniki z tym systemem spalania są powszechnie stosowane jako silniki szybkobieżne do napędu samochodów osobowych i dostawczych.

Komory wstępneW tym systemie spalania zawirowanie ładunku następuje w okresie spalania a komora ma

objętość 20 - 30% całej przestrzeni spalania. Komora ta jest połączona z przestrzenią nad tłokiem jednym lub kilkoma kanałami. Wtryskiwacz paliwa jest zawsze umieszczony w komorze wstępnej. Spalanie jest dwufazowe i występuje zjawisko samorozpylenia paliwa ponieważ duży przyrost ciśnienia w komorze i temperatury powoduje dobre odparowanie i rozpylenie niespalonej części paliwa w czasie przetłaczania mieszaniny spalin i paliwa do przestrzeni nad tłokiem.

Komora wstępna może być umieszczona w osi cylindra prostopadle lub ukośnie bądź z boku cylindra. Silniki z komorami wstępnymi charakteryzują się: dużą prędkością obrotową (5500 obr/min), niewielkim nadmiarem powietrza (1,2 - 1,3), małym ciśnieniem wtrysku (10 - 12 MPa), prostym rozpylaczem czopikowym, małym ciśnieniem spalania (6 - 7 MPA), małą hałaśliwością pracy, trudnym rozruchem, większym zużyciem paliwa (290 - 310 g/kWh), skomplikowaną konstrukcją głowicy

Komory z zasobnikiem powietrzaZasobnik powietrza stanowi część komory spalania (25 - 80%) i w jego kierunku następuje z reguły wtrysk paliwa. Powietrze zawarte w zasobniku podtrzymuje proces spalania po zużyciu powietrza z przestrzeni nad tłokiem. Samozapłon następuje przy wylocie z zasobnika, płomień przenosi się następnie do zasobnika a powstające spaliny przepływają do głównej

Page 65: Wszystko w 1-1

komory. Silników z tym systemem spalania już się nie buduje, charakteryzowały się one niewielkimi obrotami (około 2500 obr/min), trudnym rozruchem oraz większym zużyciem paliwa od silników z wtryskiem bezpośrednim. Zaletami ich była miękka praca, prosta konstrukcja oraz niskie ciśnienie spalania.

Komory niedzielone – komora MAN-M., w kształcie ściętej od góry kuli usytuowana w środku denka tłoka i wyposażona w owalne wybranie przed wtryskiwaczem, zalety: małe jednostkowe zużycie paliwa, niewrażliwość procesu spalania na zmianę pr.obr silnika, niewrażliwość silnika na jakość zastosowanego paliwa, wada: trudny rozruch zimnego silnikaKomory dzielone – komory wstępne (komora główna i pomocnicza), zalety: niskie max ciśnienie w cylindrze, mała szybkość narastania ciśnienia w czasie spalania zapewnia miękką pracę silnika, niewrażliwość silnika na jakość paliwa, mały wpływ jakości rozpylania paliwa na proces spalania, stosujemy tańsze wtryskiwacze jednootworowe, niewysokie ciśnienie wtrysku, wady: większe jednostkowe zużycie paliwa, trudny rozruch silnika zimą, konieczność stosowania świec żarowychKomory wirowe – ma kształt kuli lub spłaszczonej kuli, zalety: mały wsp , wysokie średnie ciśnienie użyteczne, mała wrażliwość procesu spalania na jakość rozpylania paliwa, mała wrażliwość silnika na jakość paliwa, wady: duże jednostkowe zużycie paliwa, trudny rozruch zimnego silnika, wysokie max ciśnienie spalaniaKomory z zasobnikiem powietrza (zasobnik powietrza i przestrzeń nad tłokiem), zalety: miękka praca silnika, mały wpływ jakości rozpylania paliwa na proces spalania, wada: duże jednostkowe zużycie paliwa, niskie średnie ciśnienie użyteczne

3.Kombajny zbożowe- przepływ masy, główne zespoły robocze,zastosowanie.Z przodu- zespół żniwny (zespół tnący , podajnik ślimakowo- palcowy, przenośnik pochyły) , zespół młócący ( bęben obrotowy i klepisko- z prętów przesiewających ziarno-zespół czyszczący), dalej trafia na wytrząsacze (powoduje że masa słomy jest podrzucana- to ułatwia odzyskać ziarno , które jeszcze pozostało ) Słoma wyrzucana na pole . Ziarno trafia na stół, dalej do kosza sitowego , sita kłosowego, do przenośnika ziarnowego , potem do góry z przeznaczeniem wyładowanego zbiornika. To co nie zostało do końca wymłócona trafia jeszcze raz do zespołu młócącego

Wymagania agrotechniczne stawiane maszynom do zbioru okopowych:

Zbiór ziemniaków:1.Zbiór kombajnem: płytkie umieszczenie ziemniaków w redlinie tak aby głębokość kopania kombajnem nie przekraczała 15cm, mechaniczne i chemiczne zniszczenie łęcin przed zbiorem, gleba dobrze odsiewana, wolna od grud i kamieni, przeprowadzenie zbioru w okresie optymalnej wilgotności gleby i przy temp. nie niższych niż 100C, wyrównana

Page 66: Wszystko w 1-1

wielkość bulw ziemniaczanych i duża ich odporność na uszkodzenia mechaniczne, wynikające z pełnej ich dojrzałości2.Szerokość międzyrzędzi: 62,5 ; 67,5(68) lub 70 najlepiej 75cm.3.Ogumienie (uprawy międzyrzędowe): 8-11 cali (wzrost wraz ze wzrostem szerokości międzyrzędzi)4.Ogumienie (zbiór): 10 i 13cali.5.Odległość krawędzi opon od osi rzędów: 20-21cm (zmniejszenie tej wartości powoduje uszkadzanie bulw)6.Norma uszkodzeń przy zbiorze kombajnowym; ilość bulw uszkodzonych –ciężko do 3%, -średnio do 8%, -lekko do 15%.Zbiór buraków cukrowych:1.Zbiór zaczyna się w momencie uzyskania przez korzenie stanu dojrzałości technicznej (liście tracą jędrność, żółkną od dołu)2.Wymogi jakości ogławiania: straty masy korzeniowej odcinanej wraz z główkami nie większe niż 3%, ilość liści zgubionych po polu nie może być większa niż 10%, zanieczyszczenia liści ziemią nie większe niż 1%, zanieczyszczenia korzeni ziemią nie większe niż 12-15%, ilość korzeni zgubionych<1%, liczba korzeni uszkodzonych,9%.3.Opuszczenie bijaków nad ziemię tak trzeba dobrać aby nie więcej niż 5% buraków było ogłowionych za nisko, obroty wału bijakowego ścinaczy 1000obr/min przy prędkości jazdy 4-5km/h.

ZESTAW 42 Pytanie 2Zużycie zespołu roboczego pługa a jakość pracy.

Orka jest podstawowym zabiegiem uprawowym gleby i ma na celu stworzenie optymalnych warunków do gromadzenia wody i składników pokarmowych w glebie. Pług ma na celu odcinanie skib o odpowiedniej grubości i szerokości, oraz odwracanie ich z jednoczesnym kruszeniem. Zużycie zespołu roboczego pługa może doprowadzić do:- uzyskania nierównomiernej głębokości i szerokości skib na całej powierzchni pola-złe odwracanie skib, niecałkowite przykrycie warstwy powierzchniowej oraz złe spulchnienie i pokruszenie gleby.-uzyskanie nierównej powierzchni zaoranego pola z wyraźnymi grzbietami i głębokimi bruzdami.- spowodowania trudności w sterowaniu ciągnikiem oraz sprzyjają zwiększeniu oporów roboczych całego narzędzia Głównym zespołem roboczym pługa jest korpus roboczy, który składa się z następujących części:1 .Części czynne : a) lemiesz-jego uszkodzenie powoduje złe podcinanie skiby, co wiąże się z złym kruszeniem i wymieszaniem gleby. W porę wymieniony lemiesz wpływa korzystnie na jakość całej orki oraz na opory pługa. Najczęstszymi uszkodzeniami tego elementu to złamanie,skrzywienie, stępienie lub starcie materiału, z którego jest wykonany lemiesz. Powoduje to zmianę katów skrawania (beta) i kata ustawienia lemiesza (alfa). b) odkładnica – tworzy z lemieszem wspólna gładką powierzchnie, po której przesuwa się odcinana skiby,jej uszkodzenie powoduje gorsze kruszenie skiby i mieszanie gleba końcowej fazie niedokładne jej odwrócenie i dołożenie do skib poprzednio wyoranych. Odkładnica

Page 67: Wszystko w 1-1

składa się z piersi i skrzydła, pierś bierze udział w odcinaniu skiby a skrzydło zapewnia właściwe odłożenie skiby.2. Częśći bierne : a) słupica – jest przykręcona do ramy pługa, do niej przykręcone wszystkie pozostałe części takie jak lemiesz, pierś, skrzydło czy płoz. Jej uszkodzenie może być wywołane przez skrzywienie, które może spowodować całkowita nieprzydatność pługa do wykonania orki oraz uszkodzenie elementów, do których są przykręcone pozostałe części, co może powodować ich uszkodzenie lub uniemożliwiać ich montaż.b) płoz - uszkodzenie objawia się w gorszym prowadzeniu pługa i w niemożności utrzymania stałej głębokości orki. Najczęstszymi uszkodzeniami tego elementu jest starcie materiału oraz skrzywienie tylnej części płozu.

ZESTAW 42 Pytanie 1Zasada działania zaworów regulacji ciśnienia w opryskiwaczach.

W opryskiwaczach wyróżniamy następujące typy zaworówa) w pompach-grzybkowe-kulkowe-membranoweb)w zbiorniku-spustowec)w rozdzielaczach-regulacyjne(grzybkowe, kulowe ze sprężyną)-odcinające(grzybkowe)-redukcyjne(przeponowe, grzybkowe)-elektromagnetyczne(przeponowe)Zawory regulacyjne służą do ustalania wartości ciśnienia cieczy użytkowej, zaworki odcinające zamykają lub otwierają dopływ cieczy do urządzeń opryskujących, mieszadła hydraulicznego lub ejektora do napełniania zbiornika. Zawory redukcyjne są stosowane rzadko. Zawory elektromagnetyczne odcinają dopływ cieczy do poszczególnych sekcji belki opryskiwacza, przez co można zmniejszać szerokość robocza z kabiny ciągnika. Wielkość ciśnienia przy nominalnej wydajności pompy uzależniona jest z jednej strony od dławienia wypływu cieczy w dyszach (wielkości otworków wylotowych i ilości dysz)a z drugiej strony od docisku sprężyny zaworu przelewowego. Do regulacji ciśnienia roboczego i sterowania przepływem cieczy służy zawór sterujący, który spełnia też funkcję zaworu bezpieczeństwa. Zawór sterujący składa się z zaworu przelewowego nastawialnego pokrętłem i zespołu zaworków odcinających przepływ cieczy do poszczególnych sekcji belki oraz filtru.Zwiększenie lub zmniejszenie ciśnienia wypryskiwanej cieczy w opryskiwaczach z zaworem regulacyjnym sprężynowym ustala się pokrętłem a kontroluje za pomocą manometru. Przy obrocie pokrętła w prawo wartość ciśnienia rośnie a obrocie w lewo wartość maleje. Na przykład, gdy obracamy pokrętło powodując dociskanie się sprężyny zaworu przelewowego, to zawór ten zostaje przymknięty i ciecz przepływa do rozpylaczy a w odwrotnym przypadku zawór zostaje otwarty i ciecz przepływa powrotem do zbiornika.

Page 68: Wszystko w 1-1