Wstęp do Java -...
Transcript of Wstęp do Java -...
Inżynieria Oprogramowania, UML 1
Inżynieria Oprogramowania
UMLSchematy klas
dr Krzysztof Podlaski
Instytut Fizyki, Uniwersytetu Łódzkiego
18.12.2009 Łódź
Inżynieria Oprogramowania, UML 2
Paradygmat obiektowości
• Małe przypomienie
• Założenia
– Abstrakcja
– Hermetyzacja
– Polimorfizm
– Dziedziczenie
Inżynieria Oprogramowania, UML 3
• Obiekt to model abstrakcyjny czegoś– Ma swój stan
– Ma pewne umiejętności/zachowania
• Reprezentuje jakiś obiekt rzeczywisty– Często w uproszczeniu
– Izolacja ważnych cech• Pomijamy cechy nie istotne/mniej istotne
Abstrakcja
Inżynieria Oprogramowania, UML 4
• Tworzymy aplikację sterowania ruchem
kolejowym
• Mamy Pociągi, Tory i Semafory
• Semafor kolejowy
– Nie interesuje nas jego wygląd
– A jedynie• Położenie (gdzie stoi)
• Jaki ma stan
– Zielone/czerwone
Abstrakcja cd.
Inżynieria Oprogramowania, UML 5
• Obiekt ma pewne prywatne cechy
– TYLKO ON ma do nich dostęp
• Pozwala na rozdział uprawnień
• Zabezpiecza przed błędami
– Ułatwia testowanie
• Testujemy kawałkami
• Wprowadza jasny podział logiczny
– Podział na moduły
Hermetyzacja
Inżynieria Oprogramowania, UML 6
• Zwykle stan jest prywatny
• Obiekt posiada metody do jego zmiany
– Operacje Atomowe/jednostkowe
– Pełna kontrola stanu
• Ukrywanie implementacji
– Pozwala na bardzo abstrakcyjne obiekty
• Odczyt
– Z Pliku, Z strony WWW, Z Urządzenia
– Odczyt strumieniowy.
Hermetyzacja cd.
Inżynieria Oprogramowania, UML 7
• Programowanie operacji dla ogólnych
typów
– Rysowanie na ekranie
• Inaczej rysujemy Koło
• Inaczej rysujemy Trójkąt
• To jak co rysujemy zależy od implementacji
– Wybór może być
» Dynamiczny
» Statyczny
Polimorfizm
Inżynieria Oprogramowania, UML 8
• Przejmowanie własności innych obiektów
– Umożliwia tworzenie bogatego drzewa
abstrakcji
• POJAZD
– ROWER
– MOTOCYKL
– SAMOCHOD
» OSOBOWY
» CIEZAROWY
Dziedziczenie
Inżynieria Oprogramowania, UML 9
• Budowanie z klocków
• Uszczegóławianie abstrakcji
• Nie musimy kopiować kodu
– Łatwiejsze poprawki
– Mniej testowania
– Przeładowywanie metod
• Jeżeli coś trzeba zmienić to zmieniamy
Dziedziczenie cd.
Klasa
• Klasa
– Definicja pewnego typu obiektów
• Definicja Struktury (pola)
• Definicja Interfejsu (metody)
• Interfejs
– Zbiór akcji/zachowań obiektu
• Co można z obiektem zrobić
Inżynieria Oprogramowania, UML 10
Obiekt
• Konkretna instancja klasy
• Obiekt posiada
– Tożsamość
• Np. adres w pamięci
– Pozwala na rozróżnienie obiektów
– Stan
• Wartości pól
– Zachowanie
• Takie same dla danej klasy
Inżynieria Oprogramowania, UML 11
Klasa a Obiekt
• Klasy są tworzone na poziomie kompilacji
• Obiekt jest typu jakiejś klasy
• Obiekty są tworzone dynamicznie
– W odróżnieniu do zmiennych prymitywnych
• Do obiektu dowiązania do metod klasy
– Nie powielamy tych samych informacji
– Metody/pola statyczne
Inżynieria Oprogramowania, UML 12
Inżynieria Oprogramowania, UML 13
Programowanie Obiektowe
• Dwa światy• Problem do rozwiązania (abstrakcja problemu)
• Specyfika maszyny (abstrakcja implementacji)
Semafor:
własności:
• stan: (zapalony, zgaszony)
czynności:
• włączanie (zapal, zgaś)
• sprawdzanie stanu
Klasa: Semafor
wlaczony
on()
off()
czyZapalony()
Inżynieria Oprogramowania, UML 14
• Przykładowa implementacja w języku JAVA
Semafor
wlaczony
on()
off()
czyZapalony()
class Semafor
{
boolean wlaczony;
void on() {wlaczony = true;}
void off() {wlaczony = false;}
boolean czyZapalony {return wlaczony;}
}
Klasy a UML
• UML
– Umożliwia opis klas
• Abstrakcja klasy
– Sama struktura i interfejs
– Bez implementacji
• Niezależny od języka programowania
• Umożliwia generowanie szablonu programu
– W dowolnym języku
» StarUML i inne programy
– Struktury projektu
• Zależności pomiędzy klasami
Inżynieria Oprogramowania, UML 15
Przykład klasy
Inżynieria Oprogramowania, UML 16
Osoba
-imie: String-nazwisko: String-pesel: String-dataUr: String
+getImie(): String+setImie(im: String): String
Nazwa
Własności/
Pola/
Atrybuty
Operacje
Składnia
• Własności klasy dostęp nazwa : typ[krotność] {ograniczenia} = wartość_dom
• Po kolei
– Dostęp – kto ma dostęp do pola
– Typ – jakiego typu ta własność
– Krotność – ile elementów
– Ograniczenia – dodatkowe warunki
– Wartość_dom – wartość domyślna
Inżynieria Oprogramowania, UML 17
Dostęp
• 4 poziomy widoczności
– Publiczny/public
• +
– Prywatny/private
• -
– Chroniony/protected
• #
– Pakietowy/package access
• ~
Inżynieria Oprogramowania, UML 18
Krotność
• Można ograniczyć ilość– 1
• Dokładnie jeden (domyślna watrość/pomija się)
– *
• Dowolnie wiele
– od..do (3..12)
• Nie mniej niż,
• Nie więcej niż
– 0..1 (co najwyżej jeden)
– 1..* (co najmniej jeden)
Inżynieria Oprogramowania, UML 19
Krotność cd.
• Istotne są krotności
– 1 i *
– Konkretna dowolna np. 7 nie jest tak wazna
• Może się zmieniać i zależy od wielu czynników
• W UML 2.0 nie powinno się tego stosować
Inżynieria Oprogramowania, UML 20
Ograniczenia
• Dodatkowe informacje o atrybutach
– ordered – elementy są uporządkowane
– unordered
– unique – elementy są unikalne/rozróżnialne
– nonunique
– readOnly – tylko do odczytu
– frozen – stałe bądź nie podlegają zmianom po
zainicjowaniu
Inżynieria Oprogramowania, UML 21
Elementy statyczne
• Elementy statyczne
– Należą do klasy
• To samo dla wszystkich instancji/obiektów
• Nie trzeba tworzyć ani jednego obiektu klasy
• Oznaczamy podkreśleniem
Inżynieria Oprogramowania, UML 22
Operacje
• Operacje klasy dostęp nazwa(par_A, par_B,…) : typ_zwracany {ograniczenia}
• Spis parametrów
– par_A,par_B w postaci:
• kierunek nazwa:typ[krotność]=wart_dom
– Kierunek
» in – wejściowy
» out – wyjściowy
» inout – w obie strony
» return – zwracany
Inżynieria Oprogramowania, UML 23
Ograniczenia dla operacji
• Dodatkowe informacje o atrybutach
– query – brak modyfikacji stanu obiektu
– exception – zgłasza wyjątek
Inżynieria Oprogramowania, UML 24
Relacje pomiędzy klasami
• Zaprojektowanie klasy nie są niezależne
– Wzajemnie się wykorzystywać
– Mogą być elementami innych (pola)
– Być tworzone przez inne (Fabryki obiektów)
– Być Integralną częścią
– Dziedziczyć po sobie
• Te relacje znajdują się na diagramie
Inżynieria Oprogramowania, UML 25
Zależności na diagramie
• Pomiędzy elementami
– <<call>
• Wywołanie metod innej klasy wewnątrz
– <<create>>
• Tworzy instancje klasy
– <<instance>>
• Jest instancją
– <<use>>
• Wykorzystuje obiekt klasy
Inżynieria Oprogramowania, UML 26
Inżynieria Oprogramowania, UML 27
Osoba
-imie: String-nazwisko: String-pesel: String-dataUr: String
+getImie(): String+setImie(im: String): String
ListaOsobowa
-pracownicy: Osoba[*]
+addNewOsoba(o: Osoba): void
<<call>>
Asocjacje
• Powiązania pomiędzy klasami
– Mogą zastąpić definiowanie własności
– Analogia do modelu relacyjnego baz danych
– Posiada referencje do obiektu klasy
– Może posiadać kierunek
• Zwykle jednokierunkowa
– Strzałka
• Dwukierunkowa = referencje wzajemne
– Bez strzałek
Inżynieria Oprogramowania, UML 28
Inżynieria Oprogramowania, UML 29
Osoba
-imie: String-nazwisko: String-pesel: String-dataUr: String
+getImie(): String+setImie(im: String): String
ListaOsobowa
+addNewOsoba(o: Osoba): voidpracownicy -posiada
* 1
Kiedy stosować
• Atrybuty
– Dla typów prostych
• Asocjacje
– Dla instancji klas
– Daje nam widoczne powiązania
• Bez dokładnego czytania
Inżynieria Oprogramowania, UML 30
Lepszy opis Asocjacji
• Klasa asocjacji (klasa asocjacyjna)
– Klasa opisująca asocjację
– Łączymy linią przerywaną z asocjacją
– Obiekt Asocjacyjny
• Pośrednik relacji
– Obiekt pośredniczący
• Zbędny przy prostych relacjach
Inżynieria Oprogramowania, UML 31
Agregacja
• Asocjacja ale
– Z warunkiem „podległości”
• „Należy do”
• Ale nie jest wyłącznym właścicielem
– Nie tworzy obiektu
– Nie niszczy
– Nie musi istnieć obiekt nadrzędny
• Przykład
– Sklep Komputerowy
» Elementy HDD, RAM, Monitory …
» Zestaw komputerowy
Inżynieria Oprogramowania, UML 32
Inżynieria Oprogramowania, UML 33
HDD Zestaw Komputerowy
•Dyski istnieją niezależnie od zestawu
•Ale są jego integralną częścią
•Niezbędne do jego istnienie
•Oznaczamy Pustym Rombem po stronie nadrzędnego obiektu
Kompozycja
• Relacja silniejsza od agregacji
– Element jest integralną częścią
– Nie może istnieć samodzielnie
– Najczęściej mamy tu wyłączność
– Przykład
• Płyta główna i Chipset
• Komputer i BIOS
Inżynieria Oprogramowania, UML 34
Inżynieria Oprogramowania, UML 35
Plyta glównaChipset
•Nie może istnieć jedno bez drugiego
•Posiadanie na wyłączność
•Usunięcie Płyty główniej niszczy Chipset
•Oznaczamy Pełnym Rombem po stronie nadrzędnego obiektu
Uogólnienie
• Uszczegółowienie typu
– Zmniejszenie poziomu abstrakcji
– Najczęściej kojarzy się z dziedziczeniem
• W Javie także implementacja
– Typ niższego rzędu jest typu rzędu wyższego
• Samochód jest Pojazdem
– Ale nie każdy pojazd jest Samochodem
Inżynieria Oprogramowania, UML 36
Inżynieria Oprogramowania, UML 37
Pojazd
-wlasciciel: Osoba-predkoscMax: double-predkosc: double
+stan(): void+przyspiesz(oIle: double): void+predkosc(): double+setWlasciciel(os: Osoba): void+getWlasciciel(): Osoba
Samochód Rower
MotocyklOsobowy
Ciezarowy
Interfejsy i klasy abstrakcyjne
• Definiowanie szablonu klasy
– Nie definiujemy wszystkich operacji
• Jedynie deklaracje
– Nazwa
– Rodzaje Parametrów
– Zwracane wartości
• Interfejs
– TYLKO deklaracje
• Klasa Abstrakcyjna
– Może mieć część „pełnych” metod
Inżynieria Oprogramowania, UML 38
Inżynieria Oprogramowania, UML 39
Obiekt Graficzny
Kwadrat
+narysuj(): void
Kolo
+narysuj(): void
Trójkat
+narysuj(): void
•Obiekt Graficzny posiada operację narysuj():void
•Wysoki poziom abstrakcji
•Nie można podać definicji operacji
Przykład
• Projektujemy Forum internetowe
– Jak zbudować klasy
– Zależności pomiędzy nimi
– Wymyślamy możliwe klasy
• Data, User, Rola/Uprawnienia, Stan Użytkownika,
• Temat, Post
• Wyszukiwanie
Inżynieria Oprogramowania, UML 40
Inżynieria Oprogramowania, UML 41
Data
-data: longint
+toString(): String+dzienTygodnia(): String+dzienMiesiaca(): int+miesiac(): int+rok(): int+ileDniTemu(): int
Post
-tresc: String-data: Data-dataModyfikacji: Data
+toHtml(): String
Temat
-nazwa: String
+addPost(post: Post)
Dzial
-nazwa: String
+addTemat(temat: Temat)
User
#imie: String#login: String#email: String
Rola
#uprawnienia
Moderator
-dzial: Dzial
Administrator
Dodajemy do tego relacje
Inżynieria Oprogramowania, UML 42
Post
-tresc: String-data: Data-dataModyfikacji: Data
+toHtml(): String
Temat
-nazwa: String
+addPost(post: Post)
Dzial
-nazwa: String
+addTemat(temat: Temat)
+<<posiada>>
* 1
+<<posiada>>
*
1