WRZEŚNI 2012 W stronę wielofunkcyjnego rozwoju...
1
24 – 30 września 2012 r. www.zielonysztandar.com.pl Rolnictwo | 11 Od wspierania pro- duktywności rolnictwa do polityki wielofunk- cyjnej, zintegrowanej ze środowiskiem i roz- wojem obszarów wiej- skich – takie przeobra- żenia przeszła Wspólna Polityka Rolna na prze- strzeni ponad pięćdzie- sięciu lat. Obecna de- bata nad jej przyszło- ścią rozwija i poszerza ten kierunek przeobra- żeń w oparciu o nowe, istotne propozycje. W ynikają one za- równo z rosną- cej dbałości kon- sumenta o ja- kość i bezpieczeństwo żyw- ności, jak i z troski o stan śro- dowiska. Nie bez znaczenia jest też presja ze strony Świa- towej Organizacji Handlu na dalszą liberalizację mię- dzynarodowego handlu żyw- nością. Kalendarz prac Debatę nad przyszłością WPR w latach 2014-2020 rozpoczę- ło nieformalne spotkanie mi- nistrów rolnictwa państw Unii we wrześniu 2008 roku. Za- kończona dwa miesiące póź- niej ocena WPR w ramach Health Checku miała stano- wić podstawę do rozpoczyna- jących się dyskusji. Koncen- trowała się ona wokół weryfi- kacji zadań i celów, jakie stoją przed przyszłą WPR oraz no- wych wyzwań. W listopadzie 2010 roku Komisja Europejska przyjęła Komunikat „WPR do 2020 r.: sprostać wyzwaniom przy- szłości związanym z żywno- ścią, zasobami naturalnymi oraz aspektami terytorial - nymi”. Z tą chwilą rozpoczął się formalny proces konsul- tacji między różnymi insty- tucjami UE na temat reformy przyszłej WPR. Ich wynikiem było przedstawienie przez Ko- misję w dniu 12 października 2011 roku propozycji legislacyj- nych. Nad tym pakietem trwa- ją obecnie dyskusje zarów- no w poszczególnych krajach UE, jaki i na forach unijnych. Choć do pełnej jednomyślno- ści wciąż bardzo daleko – Ko- misja Europejska chce w roku 2012 uzyskać polityczną zgodę wszystkich krajów członkow- skich na kształt WPR na lata 2014-2020. Cele nowej WPR Według Komisji Europejskiej WPR po roku 2014 powinna umożliwiać jak najlepsze wy- korzystanie zróżnicowanej struktury agrarnej w UE oraz zapewnić sprawiedliwy i zrów- noważony rozdział wsparcia między państwami członkow- skimi i rolnikami. Pakiet pro- pozycji zapewnia także dalsze upraszczanie WPR, uspraw- nienie kontroli i zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla beneficjentów. WPR ma pozostać polityką silną, opar- tą – jak dotychczas – na dwóch filarach, taką, która sprosta wyzwaniom stojącym przed unijnym rolnictwem i obsza- rami wiejskimi oraz przyczy- ni się do realizacji Strategii 2020 w zakresie inteligentne- go wzrostu oraz zrównoważo- nego rozwoju. Według Komi- sji Europejskiej jej propozy- cje zwiększą konkurencyjność unijnego rolnictwa oraz przy- czynią się do jego zrównowa- żonego i trwałego rozwoju we wszystkich obszarach. Co proponuje Komisja? 436 mld euro to propozycja budżetowa Komisji na WPR na lata 2014-2020. W ten spo- sób utrzymano by nominalną kwotę wydatków na poziomie z 2013 roku. 418,4 mld euro mają wynieść wydatki na I i II filar. Dodatkowe 17 mld będzie zapisane w innych pozycjach budżetowych. Z tej ostatniej kwoty będą finansowane wy- datki związane z bezpieczeń- stwem żywności, sytuacjami kryzysowymi w sektorze rol- nym, pomocą żywnościową dla najuboższych, badaniami i in- nowacjami. WPR ma być prostsza i sku- teczniejsza. W tym celu Ko- misja proponuje uproszcze- nie niektórych mechanizmów WPR, w szczególności doty- czących wymogów wzajemnej zgodności (cross compliance) i systemów kontroli. Uprosz- czone mają być także mecha- nizmy wsparcia dla małych gospodarstw. Będą one miały możliwość wyboru płatności zryczałtowanych w wysoko- ści od 500 do 1000 euro rocz- nie na gospodarstwo. Drobni producenci rolni, kończący działalność zawodową, będą zachęcani do przekazywania gospodarstw innym rolnikom, zamierzającym powiększyć swoje gospodarstwa. Istotny novum jest wielo- komponentowy system płatno- ści bezpośrednich, a zwłaszcza element zazieleniania płatno- ści. Komisja chce, aby 7 proc. użytków rolnych były wyłą- czone z produkcji w celu za- chowania trwałych użytków zielonych, ochrony terenów ekologicznych i krajobrazu. Działania objęte tym kompo- nentem wykraczałyby poza wymogi wzajemnej zgodności. Do tego dochodzi dywersyfika- cja upraw oraz utrzymywania trwałych użytków zielonych. Od spełnienia tych wymogów uzależnione byłoby otrzymy- wanie dopłat bezpośrednich. Według Komisji Europejskiej na komponent zazielenia każ- dy kraj członkowski obowiąz- kowo musiałby przeznaczyć 30 proc. koperty krajowej płat- ności bezpośrednich. W celu lepszego wykorzy- stania potencjału rolnego państw Wspólnoty, Komisja Europejska proponuje bardziej sprawiedliwe, prostsze i lepiej ukierunkowane wsparcie do- chodów rolników. Będzie ono obejmować jedynie rolników aktywnych, czynnych zawo- dowo. Ponadto fundusze mają być sprawiedliwiej rozdzielane między rolników, regiony i po- szczególne kraje UE. Z danych statystycznych wynika, że dwie trzecie rolni- ków unijnych ma ponad 55 lat. Dlatego też Komisja Europej- ska proponuje stworzenie no- wego mechanizmu wsparcia obejmującego rolników poniżej 40 roku życia. Udzielane było- by im ono na podjęcie działal- ności zawodowej w rolnictwie prowadzonej przez pierwsze pięć lat. Na ten cel kraje człon- kowskie obowiązane były- by przeznaczyć do 2 proc. ko- perty krajowej płatności bez- pośrednich. Wśród propozycji Komisji znalazł się postulat wzmocnie- nia pozycji rolników poprzez wsparcie organizacji produ- centów i organizacji między- branżowych oraz rozwijanie krótkich łańcuchów między producentami a konsumenta- mi. Jest to szansa na wyelimi- nowanie lub ograniczenie po- średników między producen- tami żywności a konsumenta- mi oraz na rozwój grup produ- centów rolnych. Komisja, preferując z jed- nej strony utworzenie „zie - lonego” komponentu w ra- mach płatności bezpośred- nich, z drugiej wytacza walkę pustynnieniu i potencjalne- mu wyludnianiu się obszarów wiejskich. Dlatego też umożli- wia państwom członkowskim udzielenie większego wspar- cia rolnikom na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), po- przez dodatkowy, dobrowolny komponent płatności w filarze I (do 5 proc. krajowej koper- ty płatności bezpośrednich). Pomoc ta ma uzupełnić inne dotacje, które są przewidzia- ne w ramach polityki rozwo- ju obszarów wiejskich. Wśród propozycji Komisji znalazły się zachęty dla ini- cjatyw rolnośrodowiskowych. na szczeblu krajowym, regio- nalnym i lokalnym. W tym celu Komisja proponuje, aby zacho- wanie i odbudowa ekosyste- mów oraz walka ze zmianami klimatu, jak również efektyw- ne wykorzystywanie zasobów stanowiły dwa z sześciu prio- rytetów polityki rozwoju ob- szarów wiejskich. W WPR na lata 2014-2020 będzie można dokonywać przesunięć środków finan- sowych pomiędzy I i II fila- rem. Spowoduje to zwiększe- nie środków w ramach II fi - laru maksymalnie o 10 proc. z puli środków przeznaczo - nych na płatności bezpośred- nie oraz – w przypadku Pol- ski – zwiększenie wielkości wsparcia na płatności bezpo- średnie, w wyniku przesunię- cia do 5 proc. kwoty z II filara. Stanowisko Polski Stanowisko Polski w toczą- cej się debacie odnośnie WPR na lata 2014-2020 jest niezwy- kle konsekwentne. Z punk- tu widzenia interesów Polski istotne jest, aby przyszła WPR zachowała wspólnotowy cha- rakter w wymiarze legislacyj- nym, instytucjonalnym i finan- sowym. Kwestią najważniej - szą jest wyrównanie pozio - mów płatności we wszystkich krajach unijnych, co wiązało- by się z odejściem od kryte- riów historycznych na rzecz obiektywnych. Zmiany, ma- jące na celu wyrównanie sta- wek płatności pomiędzy kra- jami mają jedynie kosmetycz- ny charakter. Proponowany przez Komisję wieloelemento- wy system płatności, na który – oprócz płatności podstawowej – składają się dodatkowe ele- menty finansowane z koperty krajowej, w rzeczywistości nie tylko nie będzie niwelował róż- nic w płatnościach otrzymywa- nych przez rolników w różnych krajach UE, ale wręcz będzie te różnice utrwalał. Jako korzystną dla polskich rolników przyjmuje się propo- zycję objęcia dopłatami tylko aktywnych rolników. Przypo- mnijmy, że zgodnie z defini- cją aktywnymi rolnikami są te osoby, których roczna kwo- ta płatności bezpośrednich przekracza bądź jest równa 5 proc. łącznej sumy przycho- dów z działalności pozarolni- czej. Ze spełnienia tego kry- terium zwolnieni są ci benefi- cjenci, którzy za poprzedni rok otrzymali płatności bezpośred- nie do 5 000 euro. Ten waru- nek spełnia 90 proc. polskich rolników. Znaczy to, że zdecy- dowana większość beneficjen- tów w Polsce nie będzie pod- dawana ocenom aktywności. Ponieważ gospodarstwa niskotowarowe, o powierzch- ni do 3 ha, stanowią aż jed- ną trzecią ogółu gospodarstw w Polsce, pozytywnie ocenia się propozycję uproszczone- go wsparcia dla drobnych pro- ducentów. Jest to ukłon Ko- misji w stronę małych gospo- darstw, których udział w sys- temie płatności wiąże się z po- noszeniem wysokich kosztów transakcyjnych. Dorota Olech W stronę wielofunkcyjnego rozwoju wsi „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Projekt opracowany przez Wydawnictwo Ludowe Sp. z. o.o. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Zakończyły się Targi Ekonomii Społecznej w Nowym Warpnie oraz konferencja „Przedsiębiorczość społeczna jako szansa rozwojowa dla obszarów wiejskich i lokalnych grup działania”, organizowane w ramach Planu działania Sekretariatu Central- nego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2012-2013. Więcej informacji na stronie internetowej www.ksow.pl
Transcript of WRZEŚNI 2012 W stronę wielofunkcyjnego rozwoju...
24 – 30 września 2012 r. www.zielonysztandar.com.pl Rolnictwo | 11
Od wspierania pro-duktywności rolnictwa do polityki wielofunk-cyjnej, zintegrowanej ze środowiskiem i roz-wojem obszarów wiej-skich – takie przeobra-żenia przeszła Wspólna Polityka Rolna na prze-strzeni ponad pięćdzie-sięciu lat. Obecna de-bata nad jej przyszło-ścią rozwija i poszerza ten kierunek przeobra-żeń w oparciu o nowe, istotne propozycje.
W ynikają one za-równo z rosną-cej dbałości kon-sumenta o ja-
kość i bezpieczeństwo żyw-ności, jak i z troski o stan śro-dowiska. Nie bez znaczenia jest też presja ze strony Świa-towej Organizacji Handlu na dalszą liberalizację mię-dzynarodowego handlu żyw-nością.
Kalendarz pracDebatę nad przyszłością WPR w latach 2014-2020 rozpoczę-ło nieformalne spotkanie mi-nistrów rolnictwa państw Unii we wrześniu 2008 roku. Za-kończona dwa miesiące póź-niej ocena WPR w ramach Health Checku miała stano-wić podstawę do rozpoczyna-jących się dyskusji. Koncen-trowała się ona wokół weryfi-kacji zadań i celów, jakie stoją przed przyszłą WPR oraz no-wych wyzwań.
W listopadzie 2010 roku Komisja Europejska przyjęła Komunikat „WPR do 2020 r.: sprostać wyzwaniom przy-szłości związanym z żywno-ścią, zasobami naturalnymi oraz aspektami terytorial-nymi”. Z tą chwilą rozpoczął się formalny proces konsul-tacji między różnymi insty-tucjami UE na temat reformy przyszłej WPR. Ich wynikiem było przedstawienie przez Ko-misję w dniu 12 października 2011 roku propozycji legislacyj-nych. Nad tym pakietem trwa-ją obecnie dyskusje zarów-
no w poszczególnych krajach UE, jaki i na forach unijnych. Choć do pełnej jednomyślno-ści wciąż bardzo daleko – Ko-misja Europejska chce w roku 2012 uzyskać polityczną zgodę wszystkich krajów członkow-skich na kształt WPR na lata 2014-2020.
Cele nowej WPRWedług Komisji Europejskiej WPR po roku 2014 powinna umożliwiać jak najlepsze wy-korzystanie zróżnicowanej struktury agrarnej w UE oraz zapewnić sprawiedliwy i zrów-noważony rozdział wsparcia między państwami członkow-skimi i rolnikami. Pakiet pro-pozycji zapewnia także dalsze upraszczanie WPR, uspraw-nienie kontroli i zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla beneficjentów. WPR ma pozostać polityką silną, opar-tą – jak dotychczas – na dwóch filarach, taką, która sprosta wyzwaniom stojącym przed unijnym rolnictwem i obsza-rami wiejskimi oraz przyczy-ni się do realizacji Strategii 2020 w zakresie inteligentne-go wzrostu oraz zrównoważo-nego rozwoju. Według Komi-sji Europejskiej jej propozy-cje zwiększą konkurencyjność unijnego rolnictwa oraz przy-czynią się do jego zrównowa-żonego i trwałego rozwoju we wszystkich obszarach.
Co proponuje Komisja?436 mld euro to propozycja budżetowa Komisji na WPR na lata 2014-2020. W ten spo-sób utrzymano by nominalną kwotę wydatków na poziomie z 2013 roku. 418,4 mld euro mają wynieść wydatki na I i II filar. Dodatkowe 17 mld będzie zapisane w innych pozycjach budżetowych. Z tej ostatniej kwoty będą finansowane wy-
datki związane z bezpieczeń-stwem żywności, sytuacjami kryzysowymi w sektorze rol-nym, pomocą żywnościową dla najuboższych, badaniami i in-nowacjami.
WPR ma być prostsza i sku-teczniejsza. W tym celu Ko-misja proponuje uproszcze-nie niektórych mechanizmów WPR, w szczególności doty-czących wymogów wzajemnej zgodności (cross compliance) i systemów kontroli. Uprosz-czone mają być także mecha-nizmy wsparcia dla małych gospodarstw. Będą one miały możliwość wyboru płatności zryczałtowanych w wysoko-ści od 500 do 1000 euro rocz-nie na gospodarstwo. Drobni producenci rolni, kończący działalność zawodową, będą zachęcani do przekazywania gospodarstw innym rolnikom, zamierzającym powiększyć swoje gospodarstwa.
Istotny novum jest wielo-komponentowy system płatno-ści bezpośrednich, a zwłaszcza element zazieleniania płatno-ści. Komisja chce, aby 7 proc. użytków rolnych były wyłą-czone z produkcji w celu za-chowania trwałych użytków zielonych, ochrony terenów ekologicznych i krajobrazu. Działania objęte tym kompo-nentem wykraczałyby poza wymogi wzajemnej zgodności. Do tego dochodzi dywersyfika-cja upraw oraz utrzymywania trwałych użytków zielonych. Od spełnienia tych wymogów uzależnione byłoby otrzymy-wanie dopłat bezpośrednich. Według Komisji Europejskiej na komponent zazielenia każ-dy kraj członkowski obowiąz-kowo musiałby przeznaczyć 30 proc. koperty krajowej płat-ności bezpośrednich.
W celu lepszego wykorzy-stania potencjału rolnego państw Wspólnoty, Komisja Europejska proponuje bardziej sprawiedliwe, prostsze i lepiej ukierunkowane wsparcie do-chodów rolników. Będzie ono obejmować jedynie rolników aktywnych, czynnych zawo-dowo. Ponadto fundusze mają być sprawiedliwiej rozdzielane między rolników, regiony i po-
szczególne kraje UE.Z danych statystycznych
wynika, że dwie trzecie rolni-ków unijnych ma ponad 55 lat. Dlatego też Komisja Europej-ska proponuje stworzenie no-wego mechanizmu wsparcia obejmującego rolników poniżej 40 roku życia. Udzielane było-by im ono na podjęcie działal-ności zawodowej w rolnictwie prowadzonej przez pierwsze pięć lat. Na ten cel kraje człon-kowskie obowiązane były-by przeznaczyć do 2 proc. ko-perty krajowej płatności bez-pośrednich.
Wśród propozycji Komisji znalazł się postulat wzmocnie-nia pozycji rolników poprzez wsparcie organizacji produ-centów i organizacji między-branżowych oraz rozwijanie krótkich łańcuchów między producentami a konsumenta-mi. Jest to szansa na wyelimi-nowanie lub ograniczenie po-średników między producen-tami żywności a konsumenta-mi oraz na rozwój grup produ-centów rolnych.
Komisja, preferując z jed-nej strony utworzenie „zie-lonego” komponentu w ra-mach płatności bezpośred-nich, z drugiej wytacza walkę pustynnieniu i potencjalne-mu wyludnianiu się obszarów wiejskich. Dlatego też umożli-wia państwom członkowskim udzielenie większego wspar-cia rolnikom na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), po-przez dodatkowy, dobrowolny komponent płatności w filarze I (do 5 proc. krajowej koper-ty płatności bezpośrednich). Pomoc ta ma uzupełnić inne
dotacje, które są przewidzia-ne w ramach polityki rozwo-ju obszarów wiejskich.
Wśród propozycji Komisji znalazły się zachęty dla ini-cjatyw rolnośrodowiskowych. na szczeblu krajowym, regio-nalnym i lokalnym. W tym celu Komisja proponuje, aby zacho-wanie i odbudowa ekosyste-mów oraz walka ze zmianami klimatu, jak również efektyw-ne wykorzystywanie zasobów stanowiły dwa z sześciu prio-rytetów polityki rozwoju ob-szarów wiejskich.
W WPR na lata 2014-2020 będzie można dokonywać przesunięć środków finan-sowych pomiędzy I i II fila-rem. Spowoduje to zwiększe-nie środków w ramach II fi-laru maksymalnie o 10 proc. z puli środków przeznaczo-nych na płatności bezpośred-nie oraz – w przypadku Pol-ski – zwiększenie wielkości wsparcia na płatności bezpo-średnie, w wyniku przesunię-cia do 5 proc. kwoty z II filara.
Stanowisko PolskiStanowisko Polski w toczą-cej się debacie odnośnie WPR na lata 2014-2020 jest niezwy-kle konsekwentne. Z punk-tu widzenia interesów Polski istotne jest, aby przyszła WPR zachowała wspólnotowy cha-rakter w wymiarze legislacyj-nym, instytucjonalnym i finan-sowym. Kwestią najważniej-szą jest wyrównanie pozio-mów płatności we wszystkich krajach unijnych, co wiązało-by się z odejściem od kryte-riów historycznych na rzecz obiektywnych. Zmiany, ma-jące na celu wyrównanie sta-
wek płatności pomiędzy kra-jami mają jedynie kosmetycz-ny charakter. Proponowany przez Komisję wieloelemento-wy system płatności, na który – oprócz płatności podstawowej – składają się dodatkowe ele-menty finansowane z koperty krajowej, w rzeczywistości nie tylko nie będzie niwelował róż-nic w płatnościach otrzymywa-nych przez rolników w różnych krajach UE, ale wręcz będzie te różnice utrwalał.
Jako korzystną dla polskich rolników przyjmuje się propo-zycję objęcia dopłatami tylko aktywnych rolników. Przypo-mnijmy, że zgodnie z defini-cją aktywnymi rolnikami są te osoby, których roczna kwo-ta płatności bezpośrednich przekracza bądź jest równa 5 proc. łącznej sumy przycho-dów z działalności pozarolni-czej. Ze spełnienia tego kry-terium zwolnieni są ci benefi-cjenci, którzy za poprzedni rok otrzymali płatności bezpośred-nie do 5 000 euro. Ten waru-nek spełnia 90 proc. polskich rolników. Znaczy to, że zdecy-dowana większość beneficjen-tów w Polsce nie będzie pod-dawana ocenom aktywności.
Ponieważ gospodarstwa niskotowarowe, o powierzch-ni do 3 ha, stanowią aż jed-ną trzecią ogółu gospodarstw w Polsce, pozytywnie ocenia się propozycję uproszczone-go wsparcia dla drobnych pro-ducentów. Jest to ukłon Ko-misji w stronę małych gospo-darstw, których udział w sys-temie płatności wiąże się z po-noszeniem wysokich kosztów transakcyjnych.
Dorota Olech
W stronę wielofunkcyjnego rozwoju wsi
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.”
Projekt opracowany przez Wydawnictwo Ludowe Sp. z. o.o.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich
na lata 2007-2013.
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich
Zakończyły się Targi Ekonomii Społecznej w Nowym Warpnie oraz konferencja „Przedsiębiorczość społeczna jako szansa rozwojowa dla obszarów wiejskich i lokalnych grup działania”, organizowane w ramach Planu działania Sekretariatu Central-nego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2012-2013.Więcej informacji na stronie internetowej www.ksow.pl
