Wolfgang Werner IHLE +49

- Prawnik z wykształcenia i z zawodu- Wła�ciciel biura wycen szkód powypadkowych, ekspert ds. szacowania szkód komunikacyjnych (taksator)- Autor podr�cznika dla niemieckich rzeczoznawców i prawników “KFZ-Sachverstaendige 2002”

Autor: W.W.Ihle Tłumaczenie: A.R.Sklorz Oryginał i tłumaczenie chronione prawami autorskimi.1

NAPRAWY POWYPADKOWEW NIEMCZECH

W �WIETLE PRAWA1

zasady, problemy i rozwi�zaniazwi�zane

z technicznymi, prawnymi i ekonomicznymi aspektamilikwidacji szkód komunikacyjnych

Wolfgang Werner Ihle2

tłumaczenie i komentarze3: Adrian R. Sklorz4

konsultacja prawna: Paweł Gli�ski5

- opracowanie dla rynku polskiego6 -

1 Przyp. A.R.Sklorz: Oryginalny tytuł “Legal Repair” miał w inetncji autora bazowa� na grze j�zykowej - mógł by� tłumaczony jako “naprawy zgodnez prawem”, ale tak�e jako “naprawy prawa”. Dlaczego W.W.Ihle uwa�a, �e polskie prawo dotycz�ce napraw powypadkowych powinno zosta�gruntownie “naprawione” przed naszym wej�ciem do Unii Europejskiej - wyja�ni si� w dalszej cz��ci opracowania.2 Wolfgang Werner Ihle jest niemieckim ekspertem w sprawach szkód komunikacyjnych z ponad 20-letnim do�wiadczeniem. Prawnik zwykształcenia, uprawnienia s�dziego s�du niemieckiego, posiada własne biuro likwidacji szkód, jest wykładowc� na kursach dla rzeczoznawców.Jego znajomo�� systemów likwidacji szkód wykracza poza Niemcy - poznał systemy w Wielkiej Brytanii i w krajach Beneluksu, mieszkał w Teksasie-USA i w Austrii. Jest autorem ksi��ki dla prawników i rzeczoznawców samochodowych.3 Autor W.W.Ihle ponosi odpowiedzialno�� za tre�� autoryzowanej przez siebie wersji angielskiej. A.R.Sklorz jako osoba tłumacz�ca bierzeodpowiedzialno�� za zachowanie sensu tekstu przy jego tłumaczeniu na j�zyk polski.4 Adrian R. Sklorz jest absolwentem’84 i byłym pracownikiem Politechniki Warszawskiej. W latach 1991-92 pełnił rol� eksperta sejmowego isenackiego w zakresie ubezpiecze� społecznych, zajmował si� prawem ekologiczny i publikował w dziedzinie motoryzacji oraz zagadnie�ubezpieczeniowo-ekonomicznych, był członkiem Rady konsultacyjnej przy prezydencie RP. Od ponad 10 lat prowadzi działalno�� gospodarcz� naterenie Polski i Unii Europejskiej, publikuje z zakresu prawa zwi�zanego z rynkiem motoryzacyjnym i ubezpieczeniowym.5 Paweł Gli�ski jest absolwentem'02 Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu �l�skiego i dobrze zapowiadaj�cym si� młodym prawnikiem,przygotowywanym do specjalizacji z zakresu prawa handlowego w ramach Kancelarii Prawnej B.Jendryczko.6 Opracowanie powstało dla potrzeb kursu „Optymalne metody likwidacji szkód komunikacyjnych” wprowadzonego na rynek polski przez Zespół ds.Szkole� „Auto-Elements”. Oparte zostało o obszern� korespondencj� pomi�dzy WW.Ihle i A.R.Sklorzem. Dla potrzeb polskiego odbiorcysformułowano konkretne pytania do eksperta niemieckiego. Jego odpowiedzi zawarte s� w drugiej cz��ci opracowania.

Wolfgang Werner IHLE +49

- Prawnik z wykształcenia i z zawodu- Wła�ciciel biura wycen szkód powypadkowych, ekspert ds. szacowania szkód komunikacyjnych (taksator)- Autor podr�cznika dla niemieckich rzeczoznawców i prawników “KFZ-Sachverstaendige 2002”

Autor: W.W.Ihle Tłumaczenie: A.R.Sklorz Oryginał i tłumaczenie chronione prawami autorskimi.2

Adresaci opracowania:Przede wszystkim: wła�ciciele warsztatów blacharsko-lakierniczych i agenci ubezpieczeniowiNast�pny rozdział – „Cel opracowania” - mo�e sprawi� na czytelniku wra�enie traktatu filozoficznego.Je�li jeste� wła�cicielem warsztatu samochodowego i usłyszysz co Ci� czeka na kursie, wystraszysz si�albo zdziwisz. Mimo to posłuchaj! Przedstawiona tu filozofia powinna by� przyj�ta w Twojej bran�y!

By� mo�e musi si� powtórzy� rewolucja pa�dziernikowa - ale nie przeciwko carowi, lecz przeciwtowarzystwom ubezpieczeniowym. Musisz zda� sobie spraw�, �e �yjesz w kraju o niedopracowanymsystemie prawnym. Autor obserwował podobn� sytuacje na terenie Niemiec Wschodnich po rozpocz�ciuery Głasnosti. Poszkodowany w Niemczech Wschodnich nie mógł liczy� na pertraktacje w sprawiesumy odszkodowania z przedstawicielem NRD-owskiego towarzystwa ubezpieczeniowego a� do czasuupadku Muru Berli�skiego. On podobnie jak w Polsce po prostu brał to co mu dawali.Na zmiany prawne w Niemczech Wschodnich potrzebne było 5 długich lat, mimo �e do dyspozycji byliludzie z landów zachodnich przygotowani do wprowadzania zmian. W Polsce nie było podobnejsytuacji, nie było ludzi wychowanych w innym systemie, przygotowanych do przeprowadzenianowoczesnych zmian prawnych.Wasza jedyna historyczna szansa to zmienia� teraz system poprzez stanowcz� obron� Waszych wniosków oodszkodowania i sugerowanie klientom by tak�e bronili swoich praw. System mo�e zosta� zmieniony tylkopoprzez setki prawomocnych wyroków s�dowych. Nie poddawajcie si� nigdy wobec decyzji odmownychubezpieczyciela. A wi�c Wy, ludzie z bran�y motoryzacyjnej, jednak słuchajcie!A agenci ubezpieczeniowi jako słuchacze? Czy� nie stoj� oni zwykle po stronie towarzystwubezpieczeniowych? Tak przynajmniej wygl�da! Ale rozpocz�ła si� konkurencja na rynku. Je�likiedykolwiek agent dowie si�, �e przeciwne - konkurencyjne - towarzystwo zaanga�owało si� w spraw�, toon zacznie z kolei wspomaga� swojego klienta w walce o jego prawa przeciwko du�ej firmie. Ludzie zbran�y ubezpieczeniowej s� tak zale�ni od sympatii swojego klienta, tak bardzo obawiaj� si� jego utraty narzecz innego towarzystwa ubezpieczeniowego, �e gotowi s� udziela� mu porad nawet wtedy, gdy własnetowarzystwo ju� stan�ło po stronie sprawcy wypadku. Je�li samemu nie potrafi� ochroni� swojego klienta, toprzynajmniej znaj� adres kompetentnego prawnika i numer telefonu do dobrego rzeczoznawcysamochodowego. Agent ubezpieczeniowy powinien by� pierwsz� osob� pytan� co robi� gdy zdarzy si�wypadek. Tak wi�c ta grupa zawodowa równie� potrzebuje informacji zawartych na nast�pnych stronachtego opracowania. W Niemczech około 50% spraw powypadkowych trafia do specjalistów poprzez agentówubezpieczeniowych, cz��ciowo poprzez agentów ubezpieczenia ochrony prawnej7.

Towarzystwa ubezpiecze� ochrony prawnej8 wniosły wielki wkład w rozwój rzeczywistejsprawiedliwo�ci w naszym kraju. 7 Przyp. P.Gli�ski: Ubezpieczenia ochrony prawnej zostały przewidziane w punkcie 17. Zał�cznika do ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. odziałalno�ci ubezpieczeniowej, który to Zał�cznik okre�la podział ryzyka według działów, grup i rozdziałów ubezpiecze�.8 Przyp. A.R.Sklorz: Ubezpieczenia ochrony prawnej s� bardzo popularne w Niemczech, wykupuje je blisko 50% obywateli. Takapowszechno�� ubezpieczenia ochrony prawnej powoduje, �e w razie konfliktu - w tym konfliktu z towarzystwem ubezpieczeniowym owysoko�� odszkodowania za szkod� komunikacyjn� - obywatel Niemiec o wiele łatwiej i cz��ciej si�ga po pomoc prawnika i kieruje spraw�na drog� post�powania s�dowego.W Polsce takie produkty ubezpieczeniowe dopiero raczkuj�. Na pierwszym miejscu wymienimy tu w�skowyspecjalizowan� firm� z korzeniami niemieckimi D.A.S. Ubezpieczenie Ochrony Prawnej S.A,, która oferuje ubezpieczenia “ ochronyprawnej dla wła�cicieli i kierowców pojazdów mechanicznych” i z zasady nie wyst�puje na rynku jako ubezpieczyciel samochodów.

Wolfgang Werner IHLE +49

- Prawnik z wykształcenia i z zawodu- Wła�ciciel biura wycen szkód powypadkowych, ekspert ds. szacowania szkód komunikacyjnych (taksator)- Autor podr�cznika dla niemieckich rzeczoznawców i prawników “KFZ-Sachverstaendige 2002”

Autor: W.W.Ihle Tłumaczenie: A.R.Sklorz Oryginał i tłumaczenie chronione prawami autorskimi.3

Cel niniejszego opracowania

Zagadnienie wypadków samochodowych i ich traktowanie w systemie prawnym jest ró�nie rozwi�zywanew ró�nych krajach na całym �wiecie. Ale autor tego opracowania nie zamierza napisa� turystycznegoprzewodnika ubezpieczeniowego dla polskich wła�cicieli warsztatów i polskich prawników. Celemniniejszego opracowania jest co� wi�cej - rozszerzenie Waszych horyzontów i pomoc w zmienianiupolskiego systemu prawnego drog� porównywania i ulepszania oraz przenoszenia naszych rozwi�za� ido�wiadcze�. Post�puje si� w ten sposób na polu ekonomii, dlaczego nie na polu prawa?

Czy mamy do czynienia z problemem prawa czy problemem sprawiedliwo�ci?

Poniewa� w ró�nych krajach stosuje si� ró�ne rozwi�zania prawne, mo�na si� zastanawia�, w którym znich - i czy w ogóle w jakim� - znaleziono wła�ciw� drog�. Autor tego opracowania specjalizuje si� wprawie z zakresu wypadków i odszkodowa� samochodowych od dziesi�cioleci i miał okazj� w wielukrajach Europy rozmawia� z prawnikami i z ekspertami samochodowymi o stosowanych u nichrozwi�zaniach. Autor jest obywatelem niemieckim i oczywi�cie uwa�a, �e system niemiecki cho�skomplikowany, jest najbardziej kompleksowy i najbardziej sprawiedliwy. Ujednolicenie regulacjiprawnej nast�powało stopniowo, przepis po przepisie, wyrok s�dowy po wyroku.

Na przykład w Anglii nie funkcjonuje, w zakresie wypadków samochodowych, prawo w naszymrozumieniu, tzn. nie ma tam przepisów stanowionych przez parlament.9

W Niemczech obok prawa stanowionego (mi�dzy innymi Kodeks Cywilny – Buergerliches Gesetzbuch= BGB i Kodeks Drogowy – Strassenverkehrsgesetz = StVG), istotn� rol� odgrywa tak�e orzecznictwooparte o tysi�ce wyroków s�dowych, które uszczegóławia rozumienie prawa stanowionego i pozwala najego rzeczywiste funkcjonowanie.

Podstawy prawa niemieckiego s� proste i klarowne, jak na przykład zasada zawarta w § 823 BGBmówi�ca „musisz zapłaci� za szkod�, któr� spowodowałe�!”10. Tyle prawo. W tym miejscu na aren�wkraczaj� prawnicy, którzy dowodz� przed s�dem, �e utrata wakacji to te� szkoda w rozumieniu prawai np.: wnosz� o wyrok nakazuj�cy towarzystwu ubezpieczeniowemu zapłat� odszkodowania wwysoko�ci 100 �uro za ka�dy dzie�, o który poszkodowany musiał skróci� pobyt w Finlandii. Pierwszyprawnik, który wniósł taki wniosek spełnił rol� „wynalazcy”. To mogła by� inicjatywa jego klienta,który w�ciekły i niezadowolony postanowił próbowa� uzyska� rekompensat� nie bacz�c na mo�liwekoszty. Niekoniecznie pierwsze takie ��danie skierowane do s�du musiało zosta� zaakceptowane. Alepierwszy s�dzia, który uznał „utrat� wakacji” za „szkod�”, był prekursorem, o jego decyzji

9 Przyp. P.Gli�ski: W Anglii, a tak�e winnych krajach anglosaskich obowi�zuje system prawa tzw. „ common law” . System „ common law”polega na funkcjonowaniu przepisów nie wynikaj�cych z ustaw, lecz znajduj�cych oparcie w tradycji i orzeczeniach s�dowych(precedensach). Jest to tzw. prawo w znaczeniu materialnym, czyli ujmowanym w oderwaniu od formalnego elementu, jakim jest aktparlamentu.10 Przyp. P.Gli�ski: Odpowiednikiem polskim jest art. 415 kodeksu cywilnego, który mówi: „ Kto z winy swej wyrz�dził drugiemu szkod�,obowi�zany jest do jej naprawienia” .

Wolfgang Werner IHLE +49

- Prawnik z wykształcenia i z zawodu- Wła�ciciel biura wycen szkód powypadkowych, ekspert ds. szacowania szkód komunikacyjnych (taksator)- Autor podr�cznika dla niemieckich rzeczoznawców i prawników “KFZ-Sachverstaendige 2002”

Autor: W.W.Ihle Tłumaczenie: A.R.Sklorz Oryginał i tłumaczenie chronione prawami autorskimi.4

poinformowały wszystkie gazety. Mogło si� nawet zdarzy�, �e wyrok został potem zmieniony przez s�dwy�szej instancji. Ale my�l o powi�zaniu „ wakacji” i „ szkody” (szkoda wakacyjna = holidamage) ju� si�raz „ narodziła” . I nawet je�li jeden czy drugi s�dzia jeszcze odrzucił j� w swoim wyroku, to po pewnymczasie nie mo�na było jej dłu�ej nie uznawa�. Na koniec S�d Najwy�szy uznał j� za ogólnie obowi�zuj�c�wykładni�, po czym została powszechnie uznana za stał� zasad� prawn�.

Takie zasady prawne nie wynikaj�ce wprost z samej litery prawa mog� by� nast�pstwem idei, wynikiemanalogii lub rezultatem mi�dzynarodowego porównywania prawa. Wła�nie to ostatnie �ródło próbujeautor zastosowa� do wpływania na prawo polskie. Porównywanie prawa jest dziedzina akademick�, takdługo bezu�yteczn� jak długo jego rezultaty nie trafiaj� do �wiadomo�ci opinii publicznej.

Tym opracowaniem autor próbuje dotrze� do polskiej �wiadomo�ci, aby poinformowa� ka�dego onaszych rozwi�zaniach prawnych. Ogło�cie wszystkim poszkodowanym w Polsce aby przekraczali progis�dów ze swoimi prawnikami i kontrolowali ka�de obni�enie odszkodowania przez firm�ubezpieczeniow�, aby domagali si� odszkodowa� tak�e za takie szkody, które wcze�niej nie były u Wasbrane pod uwag�. Próbujcie te nowe dla Was rodzaje szkód wprowadza� na stałe do polskiego systemuprawnego.Zwró�cie uwag�, �e �aden polski s�dzia nie uzna

38 �uro plus VATza wła�ciw� wysoko�� stawki roboczogodziny pracy warsztatu w stolicy Polski na rzecz prywatnegoposzkodowanego, ani

u�ycia nowych, oryginalnych cz��ci do naprawy 8-letniego autaza wła�ciw� metod� naprawy zasługuj�c� na zwrot pełnych kosztów poszkodowanemu .........

tak długo jak nikt nie wniesie takiego pozwu!Innymi słowy: je�li otrzymali�cie za małe odszkodowanie, id�cie do s�du. I pilnujcie swoich interesów:

- Warsztat mo�e prawdopodobnie zatrzyma� samochód klienta, który nie zapłacił pełnej kwoty zanapraw�. S�dz�, �e funkcjonuje to tak�e w polskim prawie11,12. Warsztaty na całym �wiecie pracuj�w ten sposób, �e akceptuj� jako zabezpieczenie sfinansowania naprawy cesj� przez klienta swoichpraw do roszcze� wobec towarzystwa ubezpieczeniowego (przelew wierzytelno�ci). Nast�pniewarsztaty kontaktuj� si� z tym towarzystwem, ale wtedy mog� np. otrzyma� informacj� o bardzodaleko id�cych ograniczeniach, jak: „ nie wypłacamy stawki wy�szej ni� 18 �uro za godzin� ihonorujemy tylko zastosowanie cz��ci u�ywanych” .

11 Przyp. A.R.Sklorz: Na gruncie polskiego prawodawstwa i codziennej praktyki nale�y podej�� do tych porad z du�� ostro�no�ci�. Obowi�zuje wPolsce tzw. „ prawo zatrzymania” sformułowane w Art.461 § 1 k.c. zezwalaj�ce na zatrzymanie cudzej rzeczy do czasu zaspokojeniaprzysługuj�cych roszcze� o zwrot nakładów, ale jego rozpowszechnienie jest niewielkie i spotkali�my si� w swojej praktyce zawodowej zprzypadkami, gdy prokuratura uznawała takie post�powanie warsztatu za „ zabór mienia” . (Zdaniem prokuratury warsztat mógł wymontowa� nowozainstalowane elementy i wytoczy� klientowi spraw� s�dow�, ale samochód powinien wyda�.) Ponadto „ prawo zatrzymania” nie mo�e narusza�praw osób trzecich, a wi�c nie znajdzie zastosowania, gdy wła�cicielem auta jest bank lub firma leasingowa. Nasza firma stoi na stanowisku, �enale�y u�ywa� w warsztatach starannie sformułowanych umów (zlece�), które podpisane przez klienta zabezpieczałyby interesy warsztatu w raziepróby odbioru auta bez zapłaty za usług�.12 Przyp. P.Gli�ski: W orzecznictwie s�dów polskich brak jest rozstrzygni�� dotycz�cych stosowania prawa zatrzymania w takichprzypadkach.

Wolfgang Werner IHLE +49

- Prawnik z wykształcenia i z zawodu- Wła�ciciel biura wycen szkód powypadkowych, ekspert ds. szacowania szkód komunikacyjnych (taksator)- Autor podr�cznika dla niemieckich rzeczoznawców i prawników “KFZ-Sachverstaendige 2002”

Autor: W.W.Ihle Tłumaczenie: A.R.Sklorz Oryginał i tłumaczenie chronione prawami autorskimi.5

- To jest moment, w którym warsztat winien odpowiedzie� faksem: „ Dzi�kuj� za obietnic� zapłatystawki 18 �uro za roboczogodzin� oraz uznania kosztów cz��ci u�ywanych. Rozpocz�li�my napraw�.Zastosujemy cz��ci fabrycznie nowe i wyst�pimy o zapłat� 38 �uro za godzin� pracy zgodnie zkontraktem, jaki zawarli�my w klientem. Je�li nasze koszty naprawy nie zostan� pokryte, b�dziemyzmuszeni zatrzyma� samochód.” To zmusza klienta do wytoczenia sprawy s�dowej. Nie musicie tegorobi� z ka�dym klientem. Ale zawsze znajdziecie jednego czy drugiego swojego klienta, któryzechce pój�� tak� drog�, na przykład .... Wasz własny prawnik.

- Nie zapominajcie, �e nie jeste�cie na usługach firmy ubezpieczeniowej. Wy wywodzicie swoje��danie prawne z umowy jak� zawarli�cie z klientem na temat kosztów naprawy13 i te 38 �uro - je�litak macie w umowie z klientem i je�li w ogóle zawieracie pisemne umowy zlecenia z klientami -nie mog� by� ju� pó�niej legalnie obni�ane przez klienta. A w razie konieczno�ci auto przekazujeciena aukcj�14, wynajmujecie klientowi nowe, a opłaty za wynajem jeszcze powi�kszaj� kosztytowarzystwa ubezpieczeniowego15.

To jest wojna.. Dajcie odczu� towarzystwu ubezpieczeniowemu jakie ponosz� konsekwencje finansowedyktowania stawek. Ale cały czas kontrolujcie przebieg sprawy w s�dzie, zarekomendujcie swojemuklientowi najlepszego adwokata w tych sprawach.

13 Przyp. A.R.Sklorz: Rozumowanie o kosztach naprawy jest w rozs�dnych granicach zasadne w przypadku szkody z OC. W przypadkuszkody z AC, towarzystwo ubezpieczeniowe ma prawo odrzuci� ka�de skierowane do niego ��danie niezgodne z warunkami ogólnymi polisy,a te mog� np. wyklucza� stosowanie stawki wy�szej ni� podawana przez towarzystwo.14 Przyp. W.W.Ihle.: Tak�e w innych krajach europejskich, w tym w krajach roma�skich opieraj�cych si� na Kodeksie Napoleo�skim, jestnormalne, �e rzemie�lnik mo�e zatrzyma� rzecz naprawion� a� do zapłaty rachunku, a nawet sprzeda� t� rzecz. W Niemczech wykonawcamo�e nawet zlicytowa� postawiony budynek, je�li nie uiszczono zapłaty. Je�li polskie prawo jest inne, to powód, aby lobbowa� na rzecz jegozmiany porównuj�c je z prawem europejskim.15 Przyp. A.R.Sklorz: O ile w przypadku auta b�d�cego własno�ci� kierowcy zlecaj�cego napraw� mo�na tak przygotowa� umow�, aby wrazie nieuregulowania rachunku zablokowa� mu wydanie samochodu, o tyle w polskich warunkach całkowicie nierealistyczny byłbyskutecznego zamiar sprzedania auta na aukcji. Presj� na klienta i na towarzystwo ubezpieczeniowe mo�na zwi�ksza� w ten sposób, �e wumowie zlecenia zawiera si� klauzul� zastrzegaj�c� wysokie opłaty za parkowania samochodu na terenie warsztatu w okresie gdy naprawajest ju� zako�czona, a odbiór nie nast�puje np. z powodu niezapłacenia rachunku.

Wolfgang Werner IHLE +49

- Prawnik z wykształcenia i z zawodu- Wła�ciciel biura wycen szkód powypadkowych, ekspert ds. szacowania szkód komunikacyjnych (taksator)- Autor podr�cznika dla niemieckich rzeczoznawców i prawników “KFZ-Sachverstaendige 2002”

Autor: W.W.Ihle Tłumaczenie: A.R.Sklorz Oryginał i tłumaczenie chronione prawami autorskimi.6

Prawne i ekonomiczne aspektylikwidacji szkód komunikacyjnych w Niemczech

Zawód eksperta samochodowego16

W Niemczech s� wyspecjalizowani eksperci samochodowi (egzaminy TÜV lub DEKRA). Od ekspertówwymaga si� specjalnego przeszkolenia, specjalnych egzaminów oraz pa�stwowej licencji.

Inna grupa, która zajmuje si� wypadkami, to in�ynierowie oraz technicy napraw samochodowych, odnich nie wymaga si� pa�stwowych zezwole�. Podobne wygl�da to wła�ciwie w całej Unii Europejskiej inie powinno si� to zmieni� wobec propagowanej w Unii liberalizacji rynku pracy.

Eksperci samochodowi otrzymuj� honoraria zgodnie z zawartym kontraktem. Ekspert po prostu oferujeklientowi umow� i oczekuje jej podpisania. Honoraria ��dane przez ekspertów samochodowych (wAnglii nazywani raczej „ assesor” – po polsku taksator – poniewa� szacuj� szkody) plasuj� si�najcz��ciej na poziomie górnego pułapu stawek stosowanych w najdro�szych warsztatach blacharsko-lakierniczych (70 �uro plus VAT za godzin� pracy). Jednak na ogół honoraria ustala si� w odniesieniu doł�cznej wysoko�ci odszkodowania np. jak w poni�szej tabeli:

zdj�cia 1,20 � za sztuk�kserokopie kolorowe 0,75 � za stron� formatu A4kserokopie czarno-białe 0,10 � za strone formatu A4koszty dojazdu 0,60 � za kilometropłaty pocztowe i telefoniczne 10,00 �

wydruki 1,00 � per page

Warto�� szkody Wynagrodzenie netto za oszacowanie szkody Wynagrodzenie netto za wycen� samochodu 250 � 112,00 � 57,00 �

400 � 128,00 � 57,00 �

500 � 137,00 � 57,00 �

750 � 153,00 � 57,00 �

1000 � 181,00 � 62,00 �

1250 � 200,00 � 64,00 �

1500 � 210,00 � 67,00 �

1750 � 225,00 � 70,00 �

2000 � 242,00 � 72,00 �

2250 � 252,00 � 77,00 �

16 Przyp. A.R.Sklorz: W j�zyku niemieckim i angielskim istnieje bardziej rozbudowana terminologia okre�laj�ca osoby, które wykonuj�konkretne czynno�ci z tego zakresu: np. rekonstruuj� przebieg wypadku, wyceniaj� warto�� samochodu, ustalaj� zakres i koszt niezb�dnejnaprawy, itd. Ze wzgl�du na brak polskich jednoznacznych odpowiedników, w tym opracowaniu u�ywamy zamiennie okre�le� “ ekspertsamochodowy” , “ rzeczoznawca samochodowy” i “ biegły” .

Wolfgang Werner IHLE +49

- Prawnik z wykształcenia i z zawodu- Wła�ciciel biura wycen szkód powypadkowych, ekspert ds. szacowania szkód komunikacyjnych (taksator)- Autor podr�cznika dla niemieckich rzeczoznawców i prawników “KFZ-Sachverstaendige 2002”

Autor: W.W.Ihle Tłumaczenie: A.R.Sklorz Oryginał i tłumaczenie chronione prawami autorskimi.7

cd

2500 � 260,00 � 80,00 �

2750 � 274,00 � 82,00 �

3000 � 286,00 � 85,00 �

3250 � 293,00 � 87,00 �

3500 � 302,00 � 90,00 �

3750 � 315,00 � 93,00 �

4000 � 325,00 � 95,00 �

4250 � 337,00 � 98,00 �

4500 � 358,00 � 100,00 �

4750 � 369,00 � 103,00 �

5000 � 384,00 � 128,00 �

5500 � 393,00 � 154,00 �

6000 � 423,00 � 350,00 �

7500 � 453,00 � 205,00 �

10000 � 540,00 � 256,00 �

15000 � 719,00 � 306,00 �

20000 � 832,00 � 358,00 �

25000 � 1.053,00 � 384,00 �

30000 � 1.187,00 � 410,00 �

35000 � 1.361,00 � 850,00 �

40000 � 1.544,00 � 460,00 �

45000 � 1.700,00 � 490,00 �

50000 � 1.760,00 � 520,00 �

75000 � 2.000,00 � 600,00 �

100.000 � 2.300,00 � 700,00 �

W Niemczech ponad 2 miliony ocen technicznych i kalkulacji kosztów jest wykonywanych rocznieprzez prywatnych rzeczoznawców.

Ogólna zasada przyj�ta przez s�dy mówi, �e ka�dy poszkodowany ma prawo do prywatnegorzeczoznawcy samochodowego i zwrotu kosztów jego honorarium przez towarzystwo ubezpieczeniowesprawcy. Je�li ubezpieczyciel odmawia, to jest do tego zmuszany. Obecnie �adne firmy ubezpieczeniowenie odmawiaj� pokrywania tych kosztów. Płac� teraz dobrowolnie, bo w przeszło�ci były dostateczniecz�sto skazywane s�downie na zapłat�.

Ubezpieczalnie koncentruj� si� na znalezieniu bł�dów w ekspertyzach, tak aby zredukowa� wysoko����dania okre�lonego przez rzeczoznawc�. Je�li nie znajduj� bł�dów, wypłacaj� pełna sum�. Abyograniczy� cz�sto�� powoływania prywatnych rzeczoznawców, firmy ubezpieczeniowe oferuj� warsztatomsporz�dzanie własnych kalkulacji Audatex lub DAT17 dla szkód do wysoko�ci np. 4.000 �uro. Dlawarsztatów, które skutecznie zapobiegaj� powoływaniu przez klientów własnych rzeczoznawców, firmyubezpieczeniowe s� zwykle nieco bardziej pobła�liwe przy kontrolowaniu ich rachunków.

17 Przyp. A.R.Sklorz: DAT (Deutsche Automobil Treuhand) to niemiecki system wycen konkurencyjny dla Audatexu. Ma 60 lat tradycji i jestcz�sto preferowany przez rzeczoznawców w Niemczech. Z kolei Eurotax nie jest tam stosowany.

Wolfgang Werner IHLE +49

- Prawnik z wykształcenia i z zawodu- Wła�ciciel biura wycen szkód powypadkowych, ekspert ds. szacowania szkód komunikacyjnych (taksator)- Autor podr�cznika dla niemieckich rzeczoznawców i prawników “KFZ-Sachverstaendige 2002”

Autor: W.W.Ihle Tłumaczenie: A.R.Sklorz Oryginał i tłumaczenie chronione prawami autorskimi.8

Je�li dochodzi do powa�nego sporu i rozprawy s�dowej zwi�zanej z wysoko�ci� szkody, izbygospodarcze sprawdzaj� takie przypadki i przesłuchuj� osoby, które sporz�dziły kalkulacje. Bieglipowoływani do rozstrzygania w takich sprawach, to najwy�szy szczebel ekspertów w całej UniiEuropejskiej, otrzymuj�cych najatrakcyjniejsze zlecenia.

Dla ujednolicenia reguł pozwalaj�cych ustali� czy ekspertyza (rekonstrukcja wypadku, ocena techniczna,kalkulacja szkody) została sporz�dzona prawidłowo, w roku 1992 Niemiecka Izba Gospodarczaopublikowała odpowiednie zasady. Najnowsze badania przeprowadzone przez autora w NiemieckiejIzbie Gospodarczej wykazały, �e s�dy w Izbie nadal u�ywaj� tych starych zasad do oceny ekspertyz, alezasady te nie s� ju� publikowane. Według najlepszej wiedzy autora jest on w tej chwili jedynymwydawc� tych zasad w postaci oficjalnie dost�pnej ksi��ki:

Wolfgang Werner Ihle, Berlin,„KFZ-Sachverständige 2002– Ausbildungsskript und Lehrbuch

– -Berufsspezifisches Ausbildungsseminar

für KFZ-Meister, Dipl. Inginiere Maschinenbau und JuristenVerkehrs- und schadenersatzrechtliche Anleitung

Sammlung von Gutachtenserfahrungenaus 12 Jahren Sachverständigentätigkeit

mit praktischen Gutachtensbeispielen

W�ród najwa�niejszych zasad jest reguła fotografowania auta po przek�tnych, fotografowania wn�trzakomory silnika i kabiny pasa�erskiej oraz szczegółów uszkodze�. Wszelkie detale samochodu musz� by�wyszczególnione. Wypadek powinien by� opisany zgodnie z wiedz� rzeczoznawcy. Wszelkie �ladystarych kolizji musz� by� opisane i wycenione. Koszt naprawy powinien by� skalkulowany w oparciu oprzeci�tne stawki warsztatów w rejonie wypadku. (Je�li stawki w danym rejonie s� wysokie, mog� by�te� wysokie w kalkulacji, je�li s� niskie, w kalkulacji te� musz� by� niskie.) Dla uzasadnienia stawki,rzeczoznawca mo�e wymieni� z nazwy pewn� ilo�� warsztatów reprezentatywnych dla przyj�tej stawki.Je�li wysoko�� stawek w danym rejonie jest prawidłowo udokumentowana w kosztorysie, to s�d napewno potwierdzi koszt oszacowany przez rzeczoznawc�. Je�li warsztat zawarł rzeczywi�cie umow� zklientem na inn� ni� �rednia stawk�, to rzeczoznawca musi to odnotowa� i mo�e wtedy nie przyjmowa�stawki �redniej.Ka�da opinia biegłego musi zawiera� ogóln� warto�� uszkodzonego samochodu z chwili sprzedwypadku. Ta warto�� to lokalna cena sprzeda�y u powa�nych dealerów samochodowych, takich którzybadaj� stan samochodów przed ich skierowaniem do sprzeda�y.

Taka cena sprzeda�y musi by� porównana z wysoko�ci� kosztów naprawy. Mo�na zadeklarowa�zamiar naprawiania samochodu je�li koszt naprawy nie przekracza 130% ceny sprzeda�y auta18

(Ta zasada prawodawstwa niemieckiego powinna by� na�ladowana przez polskie s�dy, poniewa� wtych granicach procentowych słuszne wydaje si� uznanie prawa poszkodowanego do zachowaniaswojego auta. Jest do niego przyzwyczajony i zna go lepiej ni� inne auta - nazywamy to wNiemczech „prawem do integralno�ci”). Dla du�ej szkody wła�ciciel auta mo�e ��da� wypłaty ceny

18 Przyp. A.R.Sklorz: Zasada 130% dotyczy w Niemczech tylko szkód spowodowanych przez osoby trzecie (w naszym kraju to tzw. szkody z OC).

Wolfgang Werner IHLE +49

- Prawnik z wykształcenia i z zawodu- Wła�ciciel biura wycen szkód powypadkowych, ekspert ds. szacowania szkód komunikacyjnych (taksator)- Autor podr�cznika dla niemieckich rzeczoznawców i prawników “KFZ-Sachverstaendige 2002”

Autor: W.W.Ihle Tłumaczenie: A.R.Sklorz Oryginał i tłumaczenie chronione prawami autorskimi.9

sprzeda�y auta pomniejszonej o warto�� „ pozostało�ci” (wraka) zamiast wypłaty kosztów naprawy19.Dotyczy to tylko sytuacji gdy koszty naprawy si�gaj� np. 70% dealerskiej ceny sprzeda�y sprzedwypadku i gdy ��da si� kwot za hipotetyczn� napraw� (gdy nie dokumentuje naprawy rachunkami).

Z drugiej strony, w niemieckim prawodawstwie wypracowano zasad�, i� ubezpieczalnie maj� prawo dopomniejszania odszkodowania za zniszczone auto przez odj�cie od jego dealerskiej ceny sprzeda�ysprzed wypadku warto�ci „ pozostało�ci” .

Przykładdealerska cena sprzeda�y auta sprzed wypadku 10.000 �urolokalna cena naprawy z podatkiem VAT 8.000 �urowarto�� „ pozostało�ci” (jak� oferuj� lokalni dealerzy wraków) 3.000 �uro

Je�li odszkodowanie jest ustalane w oparciu o koszt naprawy, poszkodowany otrzyma 8000 �uro, wprzeciwnym wypadku otrzymałby 7000 �uro. W mi�dzyczasie w Niemczech spadły ceny wraków narynku, poniewa� polskim importerom zabrania si� wjazdu do Polski samochodami, które nie poruszaj�si� samodzielnie. Gdy warto�� pozostało�ci w powy�szym przykładzie spadnie, wówczasodszkodowanie obliczane obiema metodami b�dzie jeszcze bli�sze sobie.

Do lipca 2002 w ka�dym przypadku poszkodowany otrzymywał VAT (chyba, �e jako firma otrzymałzwrot VAT z urz�du skarbowego) – za najwa�niejszy argument uznawano, �e VAT jest po prostucz��ci� szkody. Jednak zasada ta wła�nie zmieniła si� - od sierpnia 2002 przyjmuje si�, �e VAT osobieprywatnej jest zwracany dopiero po okazaniu rachunków za napraw�, a osobie która naprawy niewykonuje VAT w odszkodowaniu gotówkowym nie przysługuje.20

PYTANIAW trakcie wymiany korespondencji autor został poproszony o opisanie systemu niemieckiego w tensposób, �e otrzymał od swojego partnera list� pyta� interesuj�cych dla polskiego odbiorcy:

1) Najistotniejszym pytaniem jest: Gdzie poszkodowany zgłasza wypadek (szkod�)?W Anglii poszkodowany zwraca si� do swojego towarzystwa ubezpieczeniowego, a ono ma takieprawo i faktycznie przejmuje prowadzenie sprawy21. Poszkodowany, który idzie tak� drog� rzadko

19 Przyp. A.R.Sklorz: W Polsce nazywamy to „ metod� szkody całkowitej” . W warunkach niemieckich poszkodowany ch�tniej decyduje si�na tak� metod�, poniewa� wycena warto�ci auta przed wypadkiem i „ pozostało�ci” jest bardzo obiektywna, wi�c poszkodowany finansowonie traci na jej zastosowaniu przy rozliczeniu z firm� ubezpieczeniow�.20 Przyp. A.R.Sklorz: Zmiana nast�piła ju� po pierwszych edycjach raportu, obecny tekst relacjonuje najaktualniejszy stan prawny.21 Przyp. A.R.Sklorz: Widzimy podobie�stwa do systemu polskiego. Podobne post�powanie jest te� przyj�te w krajach Beneluksu.

Wolfgang Werner IHLE +49

- Prawnik z wykształcenia i z zawodu- Wła�ciciel biura wycen szkód powypadkowych, ekspert ds. szacowania szkód komunikacyjnych (taksator)- Autor podr�cznika dla niemieckich rzeczoznawców i prawników “KFZ-Sachverstaendige 2002”

Autor: W.W.Ihle Tłumaczenie: A.R.Sklorz Oryginał i tłumaczenie chronione prawami autorskimi.10

uzyskuje potem pełn� rekompensat� szkody. Obywatel Anglii wła�ciwie nigdy nie zwraca si� w tejsytuacji do prawnika.

Zupełnie inaczej wygl�da to w USA, gdzie prawnicy ��dz� całym Twoim �yciem.

W Niemczech taka działalno�� towarzystw ubezpieczeniowych jak w Anglii jest zabroniona od czasuwprowadzenia prawa chroni�cego interesy poszkodowanych i adwokatów. W ko�cu wyrz�dzonaszkoda to jest prawny problem do rozstrzygni�cia i niekompetentna osoba (a poszkodowany jestewidentnie „ słabsz�” stron� w relacji z zakładem ubezpiecze� – przyp.A.R.Sklorz) mo�e łatwopopełni� bł�dy skutkuj�ce negatywnie dla ochrony jej interesów.

Przy rozstrzyganiu spraw mi�dzy sob� firmy ubezpieczeniowe maj� na uwadze wzajemn� ochron�swoich praw. Powstaj�ce przy tym kolizje interesów z klientami (poszkodowanymi) nie powinny by�rozstrzygana przez firmy działaj�ce na tym samym polu.

Przyczyn� cz�stego zwracania si� poszkodowanych w Niemczech o pomoc do adwokatów jest fakt,�e koszt obsługi prawnej poszkodowanego musi by� zrekompensowany. Wykładnia prawa jest taka,�e s�d praktycznie nigdy nie uznaje spraw za „ zbyt łatwych” do prowadzenia. Je�li klient mógłbyzapomnie� cho�by o 10 �uro nale�nego mu odszkodowania, to ju� obsługa adwokata jestuzasadniona. Jako przykład mo�e słu�y� odszkodowanie za paliwo pozostawione w zniszczonymaucie albo ryczałtowa suma 20 �uro jak� ka�dym przypadku s�dy uznaj� na ogólne koszty jak:tramwaj, telefony, krótka wizyta w restauracji po wypadku itd.

2) Kto przygotowuje dokumentacj�, zdj�cia, ocen� techniczn�, kalkulacj� Audatexu? Jakiekroki mog� podj��, je�li nie jestem usatysfakcjonowany propozycj� firmyubezpieczeniowej?W Niemczech około 50% poszkodowanych akceptuje ekspertyz� sporz�dzon� przez odpowiedzialneza wypłat� odszkodowania towarzystwo ubezpieczeniowe. Ale w tych sprawach spornych, któretrafiaj� do s�dów, te zwykle stwierdzaj�, �e klient był oszukiwany lub mógł by� oszukiwany idlatego powszechnie akceptuj� prawo do wcze�niejszego zaanga�owania własnego rzeczoznawcysamochodowego. Zgodnie z prawem niemieckim koszt ekspertyzy tego rzeczoznawcy musi zosta�pokryty z odszkodowania OC, nawet je�li ju� był na miejscu rzeczoznawca ubezpieczyciela, nawetje�li ekspertyza ubezpieczyciela ju� została sporz�dzona i nawet je�li obie ekspertyzy s� identyczne.Je�li nie byłoby takich ogólnych uregulowa�, z ka�d� pojedyncz� spraw� trzeba by udawa� si� dos�du.

W ka�dym b�d� razie, wydaje si� �e warto nawet z własnej kieszeni pokry� koszt rzeczoznawcy,poniewa� ró�nice w wysoko�ci kalkulacji s� nierzadko wy�sze ni� jego honorarium. Tym niemniej,nikt nie zagwarantuje, �e firma ubezpieczeniowa uzna bez zastrze�e� ekspertyz� wybranego przezCiebie rzeczoznawcy. W Niemczech około 2 milionów prywatnych ekspertyz (ocen technicznych ikalkulacji napraw) jest akceptowanych i wypłacanych przez firmy ubezpieczeniowe. Firmyubezpieczeniowe nawet nie maj� do�� czasu by wszystkie je dokładnie kontrolowa�. Przegl�daj� jewszystkie, ale szczegółowo kontroluj� tylko takie, które wygl�daj� na nieprawidłowe. Na konieczawsze s�d jest miejscem rozstrzygania, kto ma racj�. „ Na koniec” oznacza w Niemczech po kilkutygodniach, nie po kilku miesi�cach! W starych systemach jak polski, zwykle trudno w ogóle

Wolfgang Werner IHLE +49

- Prawnik z wykształcenia i z zawodu- Wła�ciciel biura wycen szkód powypadkowych, ekspert ds. szacowania szkód komunikacyjnych (taksator)- Autor podr�cznika dla niemieckich rzeczoznawców i prawników “KFZ-Sachverstaendige 2002”

Autor: W.W.Ihle Tłumaczenie: A.R.Sklorz Oryginał i tłumaczenie chronione prawami autorskimi.11

znale�� prawnika, któremu chce si� pracowa� szybko. W takich systemach prawnicy to osoby bardzodobrze zarabiaj�ce. Taka sytuacja ma na przykład miejsce w Austrii: mała liczna adwokatówporuszaj�cych si� powoli jak �limaki. Trzeba sobie znale�� specjalist�, obieca� mu du�� liczb� sprawi najlepiej jeszcze podpowiedzie� gotowe argumenty!

W Niemczech je�li kto� nie jest zadowolony z osi�ganego rezultatu idzie do adwokata. To prawnicy- we własnym interesie - wywalczyli prawo do zwrotu swoich kosztów nie tylko po wygranejsprawie s�dowej, ale tak�e gdy reprezentuj� interesy swoich klientów w prostych przypadkach. Po IIWojnie wiatowej nasi prawnicy wypracowali specjalny „ układ” z firmami ubezpieczeniowymi.Zagrozili firmom: „ Za ka�dym razem, gdy nie otrzymamy odpowiedzi na nasze ��danie w przeci�gujednego tygodnia, skierujemy spraw� do s�du. Tak� metod� wywalczymy sobie honoraria, którychnam odmawiacie.” W rezultacie doszło do zawarcia porozumienia pomi�dzy zwi�zkiem firmubezpieczeniowych a organizacj� zawodow� prawników, o pokrywaniu kosztów adwokackich nawetje�li sprawa nie trafia do s�du. W ten sposób adwokaci uzyskali nawet wi�cej, ni� gdyby szli zeswoimi sprawami do s�du.

3) Kolejne pytanie brzmiało: Kto opłaca koszt rzeczoznawcy samochodowego (i prawnika) je�lizostali zaanga�owani przez poszkodowanego? Jaka jest typowa wysoko�� ich honorariów?Oto jak wygl�da to w Niemczech. Sprawca szkody i jego towarzystwo ubezpieczeniowe opłacaj�takie koszty strony poszkodowanej, ale wynika to nie z prawa tylko z orzecznictwa s�dowego - takapraktyka musi by� potwierdzona w setkach wyroków, zanim wszyscy s�dziowie uznaj� j� za słuszn�.W około połowie krajów zachodnioeuropejskich nie ma takiej praktyki s�dowej lub dopiero wolnosi� rodzi. Je�li zamierzacie pój�� tak� drog�, to jest to kwestia siły i solidarno�ci (czy to nie Polska„ wynalazła” to słowo? Teraz jest okazja by je praktykowa�).

Typowa wysoko�� honorariów za wykonanie ekspertyzy mie�ci si� wraz z VAT z przedziale od 300do 400 �uro u prywatnych rzeczoznawców („ wolnych strzelców” ), taniej u rzeczoznawcówpracuj�cych w zespołach i organizacjach. Honoraria dla adwokatów s� ni�sze, bo obowi�zuj� ichstawki pa�stwowe – oni nie mog� ��da� dowolnych kwot.

4) Pytanie: Czy poszkodowany (i jego prawnik) maj� nieograniczony dost�p do dokumentacjiszkody w firmie ubezpieczeniowej?To jest dla mnie dziwnie postawione pytanie. Przedstawmy to nast�puj�co: Je�li kto� zniszczył mójogrodowy parkan, to ja nie pytam go nie�miało co zamierza sobie zapisa� w swoich notatkach.

Jako poszkodowany mam obowi�zek udowodnienia wysoko�ci ��danego odszkodowania. Id� wi�cdo stolarza i prosz� aby okre�lił pisemnie koszt postawienia nowego parkanu. Ale stolarz nie b�dzietracił czasu na zrobienie mi kosztorysu bez obci��ania mnie kosztem jego przygotowania. Obci��ymnie za sporz�dzenie pisemnego kosztorysu kwot� około 10% jego warto�ci albo okre�li jak��konkretn� kwot� za jego sporz�dzenie. A rachunek za jego usług� jest cz��ci� powstałej szkody,poniewa� ja wcale nie zamierzam wykrada� stolarzowi tego kosztorysu.

Wolfgang Werner IHLE +49

- Prawnik z wykształcenia i z zawodu- Wła�ciciel biura wycen szkód powypadkowych, ekspert ds. szacowania szkód komunikacyjnych (taksator)- Autor podr�cznika dla niemieckich rzeczoznawców i prawników “KFZ-Sachverstaendige 2002”

Autor: W.W.Ihle Tłumaczenie: A.R.Sklorz Oryginał i tłumaczenie chronione prawami autorskimi.12

Pieni�dze na nowy płot musisz dosta� tak�e wtedy, gdy stolarz nie b�dzie go stawiał. Przysługuj� Ciz tytułu poniesionej szkody, a ta si� ju� wydarzyła.

A je�li s�siad odmawia zapoznania Ci� z jego własnymi obliczeniami kosztów naprawy parkanu, totym lepiej, bo uzyskujesz argument dla powołania swojego eksperta. Autor w ogóle nie interesuje si�dokumentacj� szkody z OC sporz�dzan� w firmie ubezpieczeniowej. Ona nie jest przedmiotemjakiegokolwiek zainteresowania. Je�li oni chc� dyskutowa� z opini� Twojego eksperta, to wtedy samipoka�� sporz�dzon� przez nich ocen� i kalkulacj� Audatex. Ale Twój ekspert te� ma programAudatex. A ró�nice najcz��ciej wynikaj� z przyj�tych cen i stawek22.

5) Nast�pne pytanie: Czy odszkodowanie wypłacane w gotówce dla osoby prywatnej obejmujeVAT23?Przez długie lata w Niemczech bezdyskusyjnie uznawano, �e VAT jest cz��ci� składow� szkody,wi�c musi by� zwracany poszkodowanemu i taki był punkt widzenia s�dów niemieckich. A jednak 1sierpnia 2002 w Niemczech weszła w �ycie zmiana przepisów, która całkowicie zmienia sytuacj�. Odtego momentu, je�li poszkodowany nie zdecyduje si� na oficjaln� napraw� samochodu i okazaniefaktury za napraw�, to otrzyma odszkodowanie bez VAT.

6) Nast�pne pytanie: Kto decyduje o wysoko�ci stawek przyjmowanych w kosztorysach Audatexprzy odszkodowaniach gotówkowych?Zasady obowi�zuj�ce przy sporz�dzaniu ekspertyz opisałem wcze�niej. Decyduj� lokalne ceny.Decyduje rynek, nie ludzie. Ludzie tylko gromadz� informacje z rynku i archiwizuj� je. Aleprzyznaj�: nawet w Niemczech istnieje „ podwójny” („ rozstrzepiony” ) rynek. Warsztaty ��daj�wy�szych stawek przy naprawach ubezpieczeniowych, a ni�sze stawki stosuj� dla s�siadów. Takiepost�powanie jest niewła�ciwe i jest „ nie-fair” w stosunku do firm ubezpieczeniowych. Ale rzetelne,dobrze wyekwipowane stacje napraw - i w Niemczech, i w Polsce - nie stosuj� takiej „ podwójnej”polityki cenowej.

Reasumuj�c. Trzeba gromadzi� informacje o lokalnych cenach, co zwykle oznacza ni�sze ceny naprowincji i wy�sze w miastach. To jest zasada ogólna. Nawet w małej Holandii płacisz 30% wi�cej wRotterdamie, ni� w Zelandii (wi�cej za naprawy, ale i wi�cej za samochód). Akceptuj� to tak�erzeczoznawcy firm ubezpieczeniowych, z którymi miałem okazje rozmawia�. W Holandii wyst�puj�wła�ciwie tylko rzeczoznawcy ubezpieczeniowi, ale działaj� oni „ fair” i akceptuj� zasady rynku.

22 Przyp. A.R.Sklorz: Moim zdaniem oprócz warto�ci przyj�tych stawek za roboczogodzin�, o których była mowa w cz��ci wcze�niejszejopracowania, istotnym ródłem ró�nic mo�e by� zakres cz��ci uznanych w konkurencyjnych ocenach technicznych do wymiany orazjednostki przyznane na napraw� elementów.23 Przyp. A.R.Sklorz: Pierwotnie odpowied Pan W.Ihle brzmiała: “ TAK” , zgodnie ze stanem prawnym w chwili przygotowania Jegoopracowania. Po 1 sierpnia 2002 odpowied została w Materiałach Szkoleniowych odpowiednio zmodyfikowana.

Wolfgang Werner IHLE +49

- Prawnik z wykształcenia i z zawodu- Wła�ciciel biura wycen szkód powypadkowych, ekspert ds. szacowania szkód komunikacyjnych (taksator)- Autor podr�cznika dla niemieckich rzeczoznawców i prawników “KFZ-Sachverstaendige 2002”

Autor: W.W.Ihle Tłumaczenie: A.R.Sklorz Oryginał i tłumaczenie chronione prawami autorskimi.13

7) Nast�pne pytanie: Czy ceny cz��ci z Audatexu obni�a si� o współczynnik amortyzacjiwynikaj�cy z wieku auta?Odpowied� brzmi NIE, cho� nie wykluczam, �e Audatex mógłby nawet opracowa� do tego celuspecjalne oprogramowanie dla Polski.

W niemieckim orzecznictwie stosuje si� prost� reguł�: albo uszkodzony samochód miał dostateczn�warto�� by go naprawia�, albo jest to „ szkoda całkowita” . A przez napraw� rozumie si� napraw� zu�yciem nowych (oryginalnych) cz��ci. Jestem pewny, �e niemieckie firmy ubezpieczeniowe ju�zainwestowały pieni�dze w polskie firmy ubezpieczeniowe i dawno podj�ły główne decyzje co doswojej strategii u Was. Teraz by� mo�e b�d� próbowały wymusi� w Polsce takie rozwi�zania, jakichnie udało im si� wprowadzi� w Niemczech.

Tak�e w Niemczech ukazuj� si� artykuły (inspirowane przez firmy ubezpieczeniowe), �e stare autapowinny by� naprawiane z u�yciem starych elementów. Spotykam takie artykuły, ale u nas dot�d niepotrafi� tego wymusi�.

Natomiast przysługuje poszkodowanemu prawo do naprawy samochodu z u�yciem cz��ci u�ywanychdla unikni�cia „ szkody całkowitej” (gdy koszt naprawy byłby wy�szy od warto�ci samochodu).24

8) Nast�pne pytanie: Czy po zaakceptowaniu gotówkowej wypłaty odszkodowaniaposzkodowany mo�e udowadnia� poniesienie wy�szych kosztów naprawy?Odpowied�: TAK. Odebranie odszkodowania w gotówce nie oznacza akceptacji takiego limituodszkodowania o ile nie podpiszesz przy tym zgody na takie ograniczenie. Nigdy nie podpisujpodobnego dokumentu.

9) Nast�pne pytanie: Je�eli zdecydowałem si� na oficjalne wykonanie naprawy w serwisieblacharsko-lakierniczym to jaka stawka za roboczogodzin� zostanie zaakceptowana przezfirm� ubezpieczeniow�?Odpowied� ju� została udzielona wcze�niej. Ale na odpowied� wpływ ma tak�e inny argument:

Poszkodowanego obowi�zuje ogólna zasada minimalizowania kosztów25.

Zacytowane powy�ej pytanie wskazuje na niezrozumienie zasad obowi�zuj�cych w trójk�ciepodmiotów prawnych jaki powstaje po wypadku. Osoba trzecia mo�e wspomaga� poszkodowanego,ale nie ma pierwotnego (oryginalnego) powi�zania prawnego pomi�dzy ni�, a towarzystwem

24 Przyp. A.R.Sklorz:Zobacz te� odpowied na pytanie nr 11.25 Przyp. P.Gli�ski: Zasada ta w polskim prawie wyra�ona została w art. 826 kodeksu cywilnego: „ § 1. W razie zaj�cia wypadkuubezpieczaj�cy obowi�zany jest u�y� wszelkich dost�pnych mu �rodków w celu zmniejszenia szkody w ubezpieczonym mieniu oraz w celuzabezpieczenia bezpo�rednio zagro�onego mienia przed szkod�. § 2. Je�eli ubezpieczaj�cy dopu�cił si� ra��cego niedbalstwa w wykonaniupowy�szych obowi�zków, odszkodowanie si� nie nale�y, chyba �e zapłata cało�ci lub cz��ci odszkodowania odpowiada w danychokoliczno�ciach zasadom współ�ycia społecznego albo interesom gospodarki narodowej” .

Wolfgang Werner IHLE +49

- Prawnik z wykształcenia i z zawodu- Wła�ciciel biura wycen szkód powypadkowych, ekspert ds. szacowania szkód komunikacyjnych (taksator)- Autor podr�cznika dla niemieckich rzeczoznawców i prawników “KFZ-Sachverstaendige 2002”

Autor: W.W.Ihle Tłumaczenie: A.R.Sklorz Oryginał i tłumaczenie chronione prawami autorskimi.14

ubezpieczeniowym sprawcy. Je�eli warsztat ��da zapłaty rachunku za napraw� od firmyubezpieczeniowej, to mo�e do tego doj�� tylko w przypadku jego wej�cia w posiadanie pierwotnychpraw poszkodowanego. Dokonuje si� tego w oparciu o umow� (kontrakt) pomi�dzy warsztatem iposzkodowanym przewiduj�c� cesj� praw26.

Poniewa� jednak warsztat ma w tej sytuacji umow� tylko z poszkodowanym, to nie wydaje onsamochodu dopóki naprawa nie zostaje w pełni zapłacona! Takie „ przeniesienie praw” (cesja) jestdla klienta jedynie form� „ pomostu finansowego” . Ale wła�ciwy „ finansuj�cy” czyli firmaubezpieczeniowa sprawcy, nie ma prawa okrada� Ci� z Twojego czasu bezpodsatwnymdyskutowaniem ani na temat jako�ci Twojej kawy jak� serwujesz klientom, ani wysoko�ci Twoichstawek jakie stosujesz na wolnym rynku. Uwa�aj, aby uzgodni� z klientem �cisłe zasady umowytowarzysz�cej zleceniu naprawy. Zanim przyjmiesz samochód ustal precyzyjnie (zawsze w formiepisemnej, z podpisem klienta) stawki i zasady ustalania kosztów napraw, jakie obowi�zuj� w Twoimwarsztacie.

Klient nie ma wpływu na stawk� w warsztacie. On mo�e przyj�� stawk� albo szuka� dalej. Zawszejednak musi pami�ta� o zasadzie racjonalnej minimalizacji kosztów.

W Niemczech s�dy ju� od dziesi�tków lat musiały podejmowa� decyzje, czy klient mo�e zostawia�samochód do naprawy, czy musi szuka� dalej. To s�dziowie musieli zdecydowa�, czy oczekiwa� odwi�kszo�ci poszkodowanych odwiedzania wszystkich warsztatów i porównywania cen. I s�dziowieodpowiedzieli NIE, nie oczekujemy tego od poszkodowanych. Na pierwszym miejscu trzebapostawi� przesłank�, �e sprawca wypadku miał nie uszkadza� samochodu poszkodowanego.

Wystarczy, �e poszkodowany nie szuka specjalnie ekskluzywnego (drogiego) miejsca naprawy, abyuzna� �e nie łamie „ ogólnej zasady minimalizowania kosztów przez poszkodowanego” . (Ale napewno złamie t� zasad�, je�li zakupi nowy silnik za 4.000 �uro do auta o warto�ci 2.000 �uro.)

W ka�dym b�d� razie, je�li klient decyduje si� na napraw� u Ciebie, naprawiaj. Je�li nie płaci,przeka� spraw� prawnikowi, oddaj samochód na aukcj�27 i nie martw si� czy firma ubezpieczeniowapłaci. Samochód klienta jest Twoim zabezpieczeniem. Mo�esz nawet pomóc klientowi wynaj��samochód zast�pczy, ale nigdy nie ust�puj towarzystwu ubezpieczeniowemu dopóki nie wypłac�tego, do czego s� zobowi�zani.

26 Przyp. A.R.Sklorz: W tej dziedzinie w Polsce dokument cesji praw (przelewu wierzytelno�ci) w obrocie prawnym spotyka si� jeszczerzadko. Rozliczenie warsztatu z ubezpieczalni� opiera si� cz�sto na tzw.” upowa�nieniu (pełnomocnictwie) poszkodowanego do odbioruodszkodowania” , co jest rozwi�zaniem niebezpiecznym ju� cho�by z tego tytułu, �e zgodnie z Kodeksem Cywilnym udzielone upowa�nieniemo�e by� w ka�dej chwili wycofane. Ponownie zwracamy uwag�, �e rozpocz�ciu naprawy powinno w polskim warsztacie towarzyszy�zawsze podpisywanie bardziej rozbudowanej umowy, precyzyjnie okre�laj�cej konsekwencje dla klienta w przypadku gdy wycofaupowa�nienie lub gdy koszt naprawy nie został w cało�ci uregulowany ani przez niego, ani przez towarzystwo ubezpieczeniowe. Sytuacjajest jeszcze trudniejsza do praktycznego rozwi�zania, je�li wła�cicielem auta jest bank lub firma leasingowa.27 Przyp. A.R.Sklorz: Kwestia wystawienia samochodu Klienta na “ aukcj�” w polskich warunkach prawnych została ju� wcze�niejskomentowana.

Wolfgang Werner IHLE +49

- Prawnik z wykształcenia i z zawodu- Wła�ciciel biura wycen szkód powypadkowych, ekspert ds. szacowania szkód komunikacyjnych (taksator)- Autor podr�cznika dla niemieckich rzeczoznawców i prawników “KFZ-Sachverstaendige 2002”

Autor: W.W.Ihle Tłumaczenie: A.R.Sklorz Oryginał i tłumaczenie chronione prawami autorskimi.15

10) Czy wyst�puje „bezgotówkowy system napraw” (gdy firmy ubezpieczeniowe rozliczaj� si�bezpo�rednio z warsztatem)? Jak to działa?Opisałem to wy�ej. Albo stosuje si� „ cesj� praw” poszkodowanego na warsztat, albo uzyskujeszfaksem z ubezpieczalni pisemne zobowi�zanie pokrycia kosztów naprawy po przedło�eniu im Twojejkalkulacji. Ale tak długo jak firmy ubezpieczeniowe nie b�d� honorowały zró�nicowanych cen narynku, tak długo nie otrzymasz takiego zobowi�zania. W takim razie u�ywaj „ cesji praw” .

PRZYKŁAD (klient pisze):

NAZWISKO, data urodzenia, zawód, adres

Niniejszym wyra�am zgod� na cesj� na wła�ciciela warsztatu . . . . . . . . . (nazwisko, nazwa,adres) wszelkich moich praw do odszkodowania przysługuj�cych mi wobec sprawcy wypadku (ijego firmy ubezpieczeniowej) jaki wydarzył si� . . . . . . . . . . (miejsce, data godzina i minuta), wktórym mój samochód . . . . . . . (marka, numer rejestracyjny) został uszkodzony przez jegosamochód . . . . . . . (marka, numer rejestracyjny), a zwi�zanych z pokryciem kosztów usuni�ciawszystkich uszkodze� w moim samochodzie . . . . . . (ponownie nr rejestracyjny) powstałych wnast�pstwie ww. wypadku.

Deklaruj�, �e ustali�my odpłatno�� wg takich stawek roboczogodzin, jakie warsztat pobieraobecnie od swoich klientów, tj. . . . . PLN +VAT za proste naprawy mechaniczne, . . . . PLN+VAT za skomplikowane prace mechaniczne i za prace elektryczne, . . . . PLN +VAT za praceblacharskie i . . . . PLN +VAT za prace lakiernicze oraz za materiały lakiernicze 20% przylakierze akrylowym, 30% przy metalizowanym i 40% przy wodnym. Ponadto uzgodnili�mywyznaczy� czas pracy w oparciu o jednostki czasowe ustalone przez producenta samochodu.Wzrost ceny jest dopuszczalny za napraw� starych elementów, która zwi�zana była z zeszczególnym, dodatkowym wysiłkiem. Wła�ciciel warsztatu tak�e zgadza si� na takie warunki.Rachunek za napraw� musi zosta� zapłacony przed wydaniem naprawionego samochodu.

MIASTO, DATA, GODZINA (wa�ne!) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Klient Wła�ciciel warsztatu

Istniej� te� systemy bezgotówkowe napraw w ramach tzw. „ rekomendowanych warsztatów” danejfirmy ubezpieczeniowej, ale klientów nie zmusza si� do korzystania z ich usług. Takie warsztatygodz� si� na ni�sze stawki dla firm ubezpieczeniowych w zamian za wi�ksz� ilo�� zlece�. Jednaknigdy nie mog� podejmowa� za klienta decyzji np. o zastosowaniu cz��ci u�ywanych. Klientdecyduje o metodzie naprawy, a je�li wynaj�ł niezale�nego rzeczoznawc�, to zlecenie naprawyb�dzie zgodne ze sporz�dzon� ekspertyz�. S� te� klienci, którzy nie rozpoczynaj� naprawy dopókinie ustal� z ubezpieczalni� wysoko�ci odszkodowania, a przez wynaj�cie na ten czas samochoduzast�pczego wywieraj� presj� na przyspieszenie decyzji.W Niemczech warsztat „ rekomendowany” (bezgotówkowy) nigdy nie o�mieliłby si� zastosowa�cz��ci u�ywanych, bo byłoby to oszustwo. A firma ubezpieczeniowa w Niemczech nie odwa�yłabysi� prosi� o to warsztatu.

Wolfgang Werner IHLE +49

- Prawnik z wykształcenia i z zawodu- Wła�ciciel biura wycen szkód powypadkowych, ekspert ds. szacowania szkód komunikacyjnych (taksator)- Autor podr�cznika dla niemieckich rzeczoznawców i prawników “KFZ-Sachverstaendige 2002”

Autor: W.W.Ihle Tłumaczenie: A.R.Sklorz Oryginał i tłumaczenie chronione prawami autorskimi.16

11) Czy firmy ubezpieczeniowe naciskaj� na u�ywanie cz��ci nieoryginalnych lub u�ywanych?Odpowied�: One z pewno�ci� marz� o takiej mo�liwo�ci. Ale zgodnie z obowi�zuj�cym wNiemczech orzecznictwem, poszkodowany ma prawo ��da� do naprawy nowych cz��ci.Podniesienie warto�ci cz��ci po wymianie nie skutkuje redukowaniem wysoko�ci wypłacanegoodszkodowania, z wyj�tkiem sytuacji gdy dana cz��� ju� była przed wypadkiem uszkodzona lubzu�yta i prowadziło to do konieczno�ci wykonania jej naprawy niezale�nie od wypadku. Przykład:Samochód poszkodowanego miał przed wypadkiem niewielkie zarysowanie szyby, ale uszkodzenieto nie wymagało jej wymiany. W takim przypadku zgodnie z naszym orzecznictwem w raziekonieczno�ci wymiany szyby po wypadku, musi zosta� zwrócona pełna jej cena. Inny przykład: Powypadku opona musi zosta� wymieniona. Miała ona zu�yte 4 mm wysoko�ci bie�nika. W takimprzypadku firma ubezpieczeniowa zapłaci za wymian� dwóch opon na osi, ale odszkodowaniezostanie pomniejszone o ok.1/2 z tytułu zu�ycia bie�nika.

Je�li chodzi o cz��ci nieoryginalne, to Unia Europejska planuje uznanie takich cz��ci zarównowa�ne, o ile ich parametry techniczne s� identyczne. Do tej pory nie ma w Niemczechprzepisów i orzecznictwa na ten temat. Rzeczoznawcy by� mo�e b�d� musieli wtedy przygotowa� si�do stosowania ró�nych cen. B�dziemy obserwowa� jak to si� rozwinie28.

12) Nast�pne pytanie. Czy metoda „szkody całkowitej” jest popularna przy wyznaczaniu wysoko�ciodszkodowania? Czy taki samochód mo�e po naprawie wróci� z powrotem na drogi?Tak, to normalna metoda. Tak, wła�ciciel zawsze mo�e zrobi� ze swoj� własno�ci� to, co uwa�a zastosowne. On mo�e si� nawet zdecydowa� aby zastosowa� u�ywane cz��ci i samodzielnie naprawia�samochód – to jego prawo i nie ma w tym �adnego oszustwa. Je�li planuje tak� form� naprawypowinien to przedyskutowa� z rzeczoznawc�. Jego rzeczoznawca mo�e t� drog� zamieni� „szkod�całkowit�” na szkod� likwidowan� drog� naprawy, poniewa� prawo decyzji o zastosowaniucz��ci u�ywanych przysługuje klientowi, a nie towarzystwu ubezpieczeniowemu. Ale decyzja osposobie naprawy to tak�e jego ryzyko.

13) Nast�pne pytanie: Jak mog� si� broni� przed zani�aniem warto�ci sprzeda�y samochodusprzed wypadku i zawy�aniem warto�ci „pozostało�ci” po wypadku?Wła�ciwie to nie jest kwestia „ obrony” , tyko kwestia profesjonalizmu. Argumenty s� albo dobre,albo złe. Musz� by� one przekonywuj�ce dla s�dziego i ewentualnie dla niezale�nego biegłegopowoływanego przez s�d. Je�li np. bior� pod uwag� moje wyceny warto�ci, to nie miałem ani jednejodmowy w ci�gu ostatnich 12 lat. Firmy ubezpieczeniowe po prostu płaciły. Powtarzam, jest tokwestia profesjonalizmu i przekonywania drugiej strony. Najwa�niejsze jest rzeczywi�cie zebra� tak�

28 Przyp. A.R.Sklorz: Zmiany ju� nast�piły. 1 padziernika 2002 w Unii Europejskiej weszły w �ycie przepisy tzw. „ nowego GVO” (�ci�lej:Rozporz�dzenia WE nr 1400/2002 z 31.07.2002). Przepisy te rozszerzyły poj�cie „ cz��ci oryginalnych” m.in. na cz��ci dostarczanebezpo�rednio przez dostawców danej marki (np. przez Hell�, Boscha, Valeo) oraz wprowadziły poj�cie „ cz��ci o równorz�dnej/porównywalnejjako�ci” , które w zachowaniem pewnych zasad mog� by� stosowane tak�e w ASO. Mo�e to oznacza� prawdziw� rewolucj�, ale naukształtowanie si� codziennej praktyki i orzecznictwa w Unii, a tak�e na reakcj� firm produkujacych oprogramowanie do kosztorysowanianapraw jak Audatex, DAT, Eurotax, przyjdzie nam jeszcze poczeka�. Na przełomie 2002/2003 spodziewane jest opublikowanie polskiegoodpowiednika przepisów GVO.

Wolfgang Werner IHLE +49

- Prawnik z wykształcenia i z zawodu- Wła�ciciel biura wycen szkód powypadkowych, ekspert ds. szacowania szkód komunikacyjnych (taksator)- Autor podr�cznika dla niemieckich rzeczoznawców i prawników “KFZ-Sachverstaendige 2002”

Autor: W.W.Ihle Tłumaczenie: A.R.Sklorz Oryginał i tłumaczenie chronione prawami autorskimi.17

ilo�� lokalnych ofert, aby była ona reprezentatywna. Wa�ne jest nie ulega� towarzystwuubezpieczeniowemu tylko dlatego, �e np. znale�li „ dwa ta�sze samochody tego samego rodzaju” . Nieposiadam dot�d wiedzy, jakie media zbieraj� informacje o cenach na rynku polskim, kto stoi za tymiedytorami i jak te ceny s� opracowywane. Zgodnie z orzecznictwem niemieckim (podobnie jest np. wHolandii, Francji, Austrii, Szwajcarii), ceny powinny odpowiada� cenom rzeczywistym w promieniu30 km od miejsca zamieszkania poszkodowanego. Ale pami�taj, �e wycena warto�ci auta, to wcaleniełatwa praca. W mojej praktyce zdarzało si� ju�, �e decydowałem si� doł�cza� 40 drukowanychstron, stron z Internetu, kopii stron z gazet, itd.

14) Nast�pne pytanie: Czy samochody s� jako� szczególnie badane (np. czy maj� sprawdzanepunkty kontrolne) po powa�nych wypadkach? Kto za to odpowiada? Czy odnotowuje si�wypadki w dokumentach samochodu?Odpowiadam kolejno: Nie. Nikt. Nie. Ale TÜV mo�e stwierdzi� złe wykonanie naprawy i wycofa�auto z ruchu. Nasze prawo odszkodowawcze w cz��ci dotycz�cej gwarancji i okresów przedawnie�zostało ostatnio zasadniczo zmienione i jest obecnie wyj�tkowo korzystne dla klienta.

15) Ile wynosi gwarancja na powypadkowe naprawy nadwozia?

Odpowied�: 3 lata wg bardzo restrykcyjnych zasad.

16) Czy jest powszechne stosowanie przez firmy ubezpieczeniowe tzw. “współprzyczynienie si�”wyra�ane w procentowej odpowiedzialno�ci za wypadki? Z kolei, je�li sprawa trafia do s�du(ale wina jest bezsporna, tylko chodzi o ustalenie wysoko�ci kary dla sprawcy), to czy firmyubezpieczeniowe odwlekaj� wypłat� do chwili ogłoszenia wyroku?

Odpowiedzi s�: Tak i tak29.

17) Jakie instytucje chroni� poszkodowanego w stosunku do sprawcy, który nie posiadał wykupionejpolisy OC?

Odpowied�: Nikt nie zrekompensuje szkód maj�tkowych. Ale firmy ubezpieczeniowe w Niemczechpowołały fundusz pn. Biały Kr�g dla pomocy ofiarom w zakresie odszkodowa� za uszczerbek nazdrowiu.

18) Pytania na temat „czarnego rynku” napraw w Niemczech.

Odpowied�: Ludzie odbieraj� odszkodowania z firm ubezpieczeniowych, a potem próbuj� naprawi�auto taniej. To jest popularny sposób post�powania.

29 Przyp. A.R.Sklorz: Mam w�tpliwo�ci, czy tu dobrze si� zrozumieli�my w sprawie oczekiwania na wyrok s�du, ale nawet je�li poszkodowanybyłby od niego uzale�niony, to prosz� pami�ta�, ze proste przypadki s� rozstrzygane w niemieckich s�dach ju� po paru tygodniach.

Wolfgang Werner IHLE +49

- Prawnik z wykształcenia i z zawodu- Wła�ciciel biura wycen szkód powypadkowych, ekspert ds. szacowania szkód komunikacyjnych (taksator)- Autor podr�cznika dla niemieckich rzeczoznawców i prawników “KFZ-Sachverstaendige 2002”

Autor: W.W.Ihle Tłumaczenie: A.R.Sklorz Oryginał i tłumaczenie chronione prawami autorskimi.18

19) Jaka jest Twoja opinia o przyszłych zmianach w systemie?

Odpowied�. To zbyt ogólne pytanie by udzieli� krótkiej odpowiedzi. Pracowałem jaki� czas wAustrii w kancelarii adwokackiej, obserwowałem zachodz�ce w tym kraju zmiany i moim zdaniemkraje dominuj�ce ekonomicznie zawsze wpływaj� na kierunek rozwoju i prawa, i kultury w krajachs�siednich. Dlatego Austria stopniowo upodabnia swoje rozwi�zania do - lepszych lub gorszych -rozwi�za� w Niemczech. To samo b�dzie si� działo w Polsce.

20) A jak wygl�daj� procedury w przypadku dobrowolnych ubezpiecze� auto-casco?

Koszt pracy niezale�nych rzeczoznawców nie jest zwracany, aczkolwiek orzecznictwo stopniowosi� zmienia i coraz cz��ciej s�dy jednak zas�dzaj� zwrot takich kosztów na rzecz klientówtowarzystw ubezpieczeniowych.

Prawnicy nie s� opłacani z ubezpieczenia AC, chyba �e wygraj� spraw� przed s�dem30.

Zasady wykonywania napraw z AC i OC nie ró�ni� si�. Klient ma zawsze prawo u�ywania cz��cinowych i to jest ogólna zasada. Ale ma te� prawo zastosowa� cz��ci u�ywane, o ile s� onedost�pne. To cz�sta metoda unikni�cia tzw. szkody całkowitej i zachowania samochodu.

Co do stawek, firmy ubezpieczeniowe nie maj� prawa wywiera� nacisków na warsztaty, aninarusza� prawa klienta do wyboru warsztatu. Kalkulacja szkody zawsze musi si� opiera� na �redniejarytmetycznej stawce z danego regionu, a je�li firma ubezpieczeniowa nie przestrzega tej zasady, towarunki ogólne ubezpieczenia okre�laj� jak odwoływa� si� od decyzji firmy. Gdy to nie przynosirezultatu, mamy prawo wnie�� spraw� do s�du.

Obja�nienia wybranych poj��

Ubytek warto�ci handlowej auta

Niemieckie orzecznictwo s�dowe zezwala poszkodowanemu domaga� si� takiego dodatkowegoodszkodowania pieni��nego od ubezpieczyciela sprawcy wypadku. Zasad� jest, �e auto nie było starszeni� 5 lat i nie miało przed wypadkiem przebiegu wi�kszego ni� 100.000 km.

Warto�� takiego odszkodowania waha si� od 2% do 7% sumy warto�ci auta przed wypadkiem orazkosztów naprawy po wypadku. Zasady s� bardzo zło�one, jedn� z powszechnie akceptowanych metodjest metoda „ Ruhkopf&Sahm” .

30 Przyp. A.R.Sklorz: Ale to jest moment, gdy niemiecki kierowca cz�sto u�ywa polisy ubezpieczenia ochrony prawnej, która w rozs�dnychgranicach pokrywa mu koszt u�ycia prawnika przeciwko towarzystwu, które sprzedało mu polis� AC.

Wolfgang Werner IHLE +49

- Prawnik z wykształcenia i z zawodu- Wła�ciciel biura wycen szkód powypadkowych, ekspert ds. szacowania szkód komunikacyjnych (taksator)- Autor podr�cznika dla niemieckich rzeczoznawców i prawników “KFZ-Sachverstaendige 2002”

Autor: W.W.Ihle Tłumaczenie: A.R.Sklorz Oryginał i tłumaczenie chronione prawami autorskimi.19

Obliczanie warto�ci odszkodowaniaZasada: koszt naprawy wyniósł minimum 10% warto�ci auta. Je�eli samochód był wart 50.000 �uro, a koszt naprawy4.000 �uro, współczynnik spadku warto�ci handlowej zostanie uznany za zero. Najpierw ustalamy procentowystosunek kosztów naprawy do warto�ci auta. Teraz dla obliczonej relacji z przedziału

10-30 % 30-60 % 60-100 %przyjmujemy nast�puj�cy ubytek procentowy uzale�niony od wieku auta i obliczany od sumy: (warto�� auta + kosztjego naprawy)

1-szy rok 5 % 6 % 7 %2-gi rok 4 % 5 % 6%3-5 rok 3 % 4 % 5 %Przykład: 2-letnie auto warte 10.000 �uro, koszt naprawy 4.000 �uro, odszkodowanie za ubytekwarto�ci handlowej wyniesie 5% z 14.000 �uro czyli 700 �uro.

Zwrot kosztów wynajmu autaPoszkodowany mo�e wynaj�� samochód zast�pczy na czas niezb�dny dla naprawy własnego samochodulub na 14 dni roboczych w razie konieczno�ci zakupu nowego auta. Firma ubezpieczeniowa potr�ca do10% z odszkodowania, jako rekompensat� za oszcz�dno�ci na eksploatacji własnego auta. Je�li naprawatrwa bardzo długo, to s�dy przychylaj� si� do opinii, �e poszkodowany powinien odda� samochód dowypo�yczalni, a zakupi� na czas naprawy inne, tanie auto (w ramach zasady minimalizowaniarozmiarów szkody).

Odszkodowanie za pozbawienie samochoduZgodnie z orzecznictwem niemieckim, poszkodowany, który nie decyduje si� wynaj�� samochoduzast�pczego mo�e ��da� około 20% kosztów jego wynaj�cia, jako odszkodowanie za pozbawieniemo�liwo�ci u�ywania własnego samochodu podczas jego naprawy.

Odszkodowanie za przestój taboruW razie gdy samochód nale��cy do firmy przewozowej został uszkodzony, orzecznictwo niemieckiepozwala dochodzi� odszkodowania za wył�czenie z ruchu wi�kszej ilo�ci pojazdów ni� planowane.Niezb�dne jest wyliczenie przez poszkodowanego dziennych strat wynikaj�cych z takiego przestoju.

S�dz�, �e powy�sza prezentacja dała podstawow� wiedz� na temat naszego systemu ipozwoli Waszym słuchaczom lepiej radzi� sobie z problemami.

Wolfgang Ihle, Berlin, 13 czerwca 2002