Wlochy

Włoski elementarzRepublika Włoska (wł. Italia, Repubblica Italiana) leży w południowej Europie, na Półwyspie Apenińskim. Powierzchnia kraju wynosi 301.230 kilometrów kwadratowych, a liczba ludności - około 59 mln. Stolicą jest Rzym, który zamieszkuje 2,5 ludzi, a w całej aglomeracji żyje prawie 4 mln. Walutą jest euro (EUR).

1

2

Włoski elementarz

Językiem urzędowym jest język włoski. Rangę języka urzędowego - oprócz włoskiego - w regionie Valle d'Aosta ma również francuski, a w regionie Trydent-Górna Adyga – także język niemiecki. We Włoszech przyrost naturalny wynosi ok. 0,4 proc. Włochy mają klimat śródziemnomorski, jednak jest on mocno zróżnicowany - na północy lata są gorące, a zimy chłodne, ale im dalej na południe, tym klimat staje się łagodniejszy.

3

Włoski elementarz

Podział administracyjnyWłochy pod względem administracyjnym są podzielone na 20 regionów, 106 prowincji i 8100 comun, czyli odpowiedników gmin. Regiony to: Dolina Aosty, Piemont, Lombardia, Trydent-Górna Adyga, Friuli-Wenecja Julijska, Liguria, Emilia-Romania, Wenecja Euganejska, Toskania, Marche, Lacjum, Umbria, Abruzja, Kampania, Molise, Apulia, Basilicata, Kalabria, Sycylia i Sardynia. Do regionu Lombardia zalicza się również Campione d'Italia w Szwajcarii.

4

Włoski elementarz

System politycznyWłoski system polityczny opiera się na konstytucji z 1948 r. Kraj ten jest republiką z dwuizbowym parlamentem, a głową państwa jest prezydent, wybierany na siedmioletnią kadencję przez Zgromadzenie Narodowe. Od 6 maja 2006 r. funkcję tę pełni Giorgio Napolitano. Prezydent powołuje premiera oraz - na jego wniosek - powołuje i odwołuje rząd. Władzę ustawodawczą sprawuje dwuizbowy parlament - Izba Deputowanych (630 miejsc) i Senat (315 miejsc). Parlament wybierany jest na pięcioletnią kadencję w wyborach powszechnych i bezpośrednich. Bierne prawo wyborcze do Izby Deputowanych mają wszyscy wyborcy, którzy w dniu wyborów mają ukończone 25 lat, a do Senatu – 40 lat.

5

Włoski elementarz

Parlament sprawuje władzę ustawodawczą - uchwala wotum zaufania lub nieufności dla rządu, uczestniczy w wytyczaniu linii polityki państwa, kontroluje bieżącą politykę rządu, a także wybiera prezydenta w głosowaniu tajnym. Powołuje także 5 członków Trybunału Konstytucyjnego. Ponadto: uchwala budżet, rozpatruje sprawozdania z realizacji budżetu, występuje z interpelacjami i zapytaniami do rządu, powołuje komisje śledcze. Władza wykonawcza spoczywa w rękach Rady Ministrów. Obecny gabinet powstał w maju 2013 r. pod przewodnictwem premiera Enrico Letty.

6

Włoski elementarz

Przynależność do organizacji międzynarodowychKraj, podzielony na 20 regionów, jest współzałożycielem Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, członkiem G8, czyli ośmiu najbardziej uprzemysłowionych i bogatych państw świata, a także OECD. Włochy są państwem założycielskim Unii Europejskiej, a od 1999 roku także członkiem strefy euro.

7

Co warto wiedzieć o gospodarcePod względem gospodarczym i politycznym Włochy należą do najważniejszych krajów Europy i świata, chociaż od połowy lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku ich rozwój był dużo wolniejszy, niż w przypadku innych krajów Unii Europejskiej. Od lat włoska gospodarka zmaga się m.in. z wysokim zadłużeniem, niską ściągalnością podatków, kosztownym systemem emerytalnym, a także z korupcją i nieudolnym systemem sprawiedliwości.

8

Co warto wiedzieć o gospodarce

PKB, inflacjaZ danych opublikowanych przez włoski urząd statystyczny ISTAT wynika, że Produkt Krajowy Brutto Włoch w 2011 r. wzrósł o 0,4 proc., a rok wcześniej 1,4 proc. Pod koniec 2011 r. widać już było oznaki recesji – w IV kwartale 2011 r. PKB skurczył się o 0,5 proc. w porównaniu z IV kwartałem 2010 r., a w 2012 r. włoska gospodarka zmalała o 2,5 proc. Rok później – według wyliczeń Banku Światowego – PKB spadł o 1,9 proc. Kryzys gospodarczy ostatnich lat wpłynął na znaczne pogorszenie sytuacji ekonomicznej kraju - spadek zatrudnienia, utratę konkurencyjności oraz zły stan finansów państwa, co z kolei skutkowało utratą wiarygodności Włoch na arenie międzynarodowej.

9

Rosnący poziom długu publicznego, który w 2011 r. wyniósł 121 proc. PKB, oraz pogarszająca się ocena ratingowa wpłynęły na wzrost kosztu obsługi długu: w 2011 r. cena obligacji skarbowych rosła; rentowność obligacji rządowych dochodziła do 8 proc. W 2012 r. sytuacja gospodarcza Włoch była nadal bardzo trudna, a ich wizerunek jako kraju zmagającego się problemami gospodarczymi i finansowymi utrwalił się na arenie międzynarodowej. Kolejne plany oszczędnościowe spowodowały wzrost presji fiskalnej, której towarzyszył wzrost inflacji do 3,3 proc. w skali roku. Włoski dług publiczny, należący do najwyższych w Europie, wzrósł w 2012 r. do ok. 127 proc. PKB. Pogarszająca się kondycja ekonomiczna oraz coraz mocniej odczuwalne napięcia społeczne zmobilizowały włoski rząd do działań na rzecz uzdrowienia gospodarki. Utworzono bezpartyjny „rząd ekspertów” pod przewodnictwem wieloletniego komisarza europejskiego Mario Montiego. Postawiono przede wszystkim na pobudzenie rozwoju gospodarczego, walkę z rekordowo wysokim bezrobociem i z oszustwami podatkowymi.


10

Działania antykryzysowe koncentrowały się też na wzroście inwestycji publicznych, ożywieniu popytu i pomocy dla najuboższych rodzin. Niezbędne okazały się oszczędności budżetowe, wzmocnione polityką prorozwojową, zmiany w służbie zdrowia oraz redukcja zatrudnienia w sektorze publicznym. Plan antykryzysowy, który zakładał również reformę podatków, wprowadzenie podatku od zysków firm sektora naftowego oraz funduszy inwestycyjnych, miał w latach 2012-2014 przynieść 30 mld euro oszczędności. Była ta trzecia korekta budżetowa. Poprzednie przyniosły cięcia wydatków i wzrost podatków w sumie na prawie 60 mld euro, ale wobec pogarszającej się sytuacji makroekonomicznej okazały się niewystarczające do osiągnięcia równowagi budżetowej w 2013 r. i ustabilizowania sytuacji na rynkach finansowych.


11

Szacuje się, że w 2014 r. nastąpi powolne ożywienie gospodarcze. Pierwsze sygnały poprawy koniunktury widoczne już były w IV kwartale 2013 r. , kiedy PKB wzrósł o 0,1 proc. wobec III kwartału 2013 r. Z wyliczeń Banku Światowego wynika jednak, że cały 2013 r. zamknął się jednak jeszcze spadkiem PKB o 1,9 proc. Także zdaniem autorów raportu OECD „Economic Survey: Italy 2013” Włochy powracają na ścieżkę wzrostu, jednak zmiany następują powoli. Komisja Europejska w swoich prognozach gospodarczych przewiduje, że PKB Włoch w 2014 r. wzrośnie o 0,6 proc., a w 2015 r. o 1,2 proc. Bank Światowy podał, że inflacja w 2013 r. wyniosła we Włoszech 1,2 proc., czyli mniej, niż w latach poprzednich. W 2012 r. podliczono ją bowiem na 3,3 proc., a w 2011 r. na 2,9 proc.


12

BezrobocieDużym problemem włoskiej gospodarki jest jednak rosnące bezrobocie. O ile jeszcze w latach 2010-2011 stopa bezrobocia wynosiła 8,4 proc., to w 2012 r. bez pracy było 10,7 proc. mieszkańców tego kraju, a rok później – według wstępnych danych – już 12,2 proc. Włoski urząd statystyczny ISTAT podał, że tylko w 2013 r. zlikwidowano 478 tys. miejsc pracy. Bezrobocie dotyczy najczęściej osób młodych, w wieku 15-24 lata – wskaźnik dochodził tu do 42 proc.Eksperci podkreślają, że podejmowane przez kolejne rządy działania antykryzysowe zaczynają przynosić pozytywne efekty. Jednak zbyt restrykcyjne prawo pracy oraz niejasne przepisy gospodarcze i wysokie obciążenia podatkowe wywierają nadal negatywny wpływ na atrakcyjność włoskiej gospodarki. W grudniu 2013 r. agencja ratingowa S&P utrzymała ocenę Włoch na poziomie BBB/A-2 zaznaczając, że w przypadku zaniechania reform rynku pracy na rzecz zwiększenia jego elastyczności, zostanie ona obniżona.


13

Prognozy Komisji Europejskiej dla włoskiej gospodarki:

2012 2013 2014 2015

Wzrost PKB (%) -2,5 -1,9 0,6 1,2

Bezrobocie (%) 10,7 12,2 12,6 12,4

Deficyt budżetowy -3,0 -3,0 -2,6 -2,2

Inflacja 3,3 1,3 0,9 1,3

Dług Publiczny 127,0 132,7 133,7 132,4

Źródło: European Economic Forecast Winter 2014

Szacunki włoskiego rządu oraz KE odnośnie wzrostu PKB są zgodne z prognozami instytucji oraz organizacji międzynarodowych.


14

Prognozy wzrostu PKB RW wg włoskich instytucji otoczenia biznesu oraz organizacji międzynarodowych:

2013 2014

Promoteia Wrzesień 2013 -1,6 0,8

Confindustria Wrzesień 2013 -1,6 0,7

Włoski Bank Centralny Sierpień 2013 -1,9 0,7

MFW Lipiec 2013 -1,8 0,7


15

Prognozy wzrostu PKB RW wg włoskich instytucji otoczenia biznesu oraz organizacji międzynarodowych:

2013 2014

OECD Lipiec 2013 -1,8 0,4

ISTAT Maj 2013 -1,4 0,7

Komisja Europejska Maj 2013 -1,3 0,7

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Documento di Economia e Finanza 2013


16

Główne sektory gospodarkiKraj jest wyraźnie podzielony pod względem sytuacji gospodarczej na wysoko rozwiniętą północ i do niedawna zacofane, a obecnie nadal słabiej rozwinięte Południe. Regiony Lombardia i Piemont należą do najbogatszych obszarów UE, o wysoko rozwiniętym i technologicznie zaawansowanym przemyśle i wydajnym rolnictwie. Dobrze rozwiniętą gałęzią przemysłu jest hutnictwo, zlokalizowane głównie w miastach portowych, które zaspokaja w całości potrzeby przemysłu elektromaszynowego, a zwłaszcza stoczniowego i samochodowego.Włochy są jednym z największych producentów maszyn i pojazdów (np.: FIAT, Alfa Romeo, Piaggio oraz samochody sportowe Ferrari, Maserati i Lamborghini). Wielowiekową tradycję ma przemysł włókienniczy i odzieżowy, skoncentrowany głównie w okolicach Prato oraz w północnej części kraju.


17

Światową sławą cieszy się włoskie wzornictwo – Mediolan i Rzym to najważniejsze centra mody na świecie. Włoskie przedsiębiorstwa kładą coraz większy nacisk na innowację i badania, co w połączeniu z atrakcyjnym designem wpływa na zwiększoną podaż na włoskie produkty na rynkach międzynarodowych (eksport w 2011 r. wzrósł o pond 11 proc. w porównaniu do 2010 r.). Włochy są największym w Europie producentem obuwia, broni myśliwskiej i sportowej oraz okularów.Silną pozycję w gospodarce zajmuje także przemysł chemiczny i farmaceutyczny, który charakteryzuje się dużym stopniem innowacyjności. Choć po dynamicznym roku 2010 nastąpiło stopniowe spowolnienie rozwoju tego sektora, na co wpłynął przede wszystkim wzrost cen surowców oraz malejący popyt wewnętrzny, został on jednak w dużym stopniu skompensowany wzrostem eksportu.


18

Najwięcej inwestycji z zakresu B&R jest realizowanych w sektorze farmaceutyki i biotechnologii (ponad 8 tys. naukowców, 1,7 mld euro inwestycji – 9 proc. wartości wszystkich badań w B&R prowadzonych we Włoszech w 2011 r.). 39 proc. firm operujących na rynku jest z kapitałem włoskim, 40 proc. krajów UE i 21 proc. – amerykańskim. Przemysł farmaceutyczny koncentruje się przede wszystkim w regionie Lacjum, Toskanii, Emilii, Romanii, Wenecji oraz Lombardii. W ostatnich latach położono także duży nacisk na rozwój energii odnawialnych: rośnie zainteresowanie innowacyjnymi rozwiązaniami z zakresu energii słonecznej, wodnej, wiatrowej (w szczególności off-shore).


19

Włochy mają dobre warunki do rozwoju rolnictwa, chociaż struktura agrarna jest niekorzystna - przeważają małe i średnie gospodarstwa o niewysokiej towarowości. Na włoskim rynku dobrze rozwinięty jest system wsparcia grup producenckich – kraj ten zajmuje czołowe miejsce w UE pod względem liczby stowarzyszeń organizacji producentów. Włosi przywiązują dużą uwagę do systemu certyfikowania żywności – w UE zarejestrowali ponad 280 produktów regionalnych. W 2011 r. w porównaniu z 2010 r. odnotowano ponad 10-proc. wzrost eksportu produktów spożywczych i 13-proc. wina.Bardzo ważną gałęzią gospodarki jest również turystyka. Starożytne zabytki, liczne dzieła sztuki, piękne krajobrazy oraz gorące plaże przyciągają co roku do Włoch rzesze turystów. Najchętniej odwiedzają oni Rzym, Florencję, Wenecję, Sienę, Pizę i Neapol, a także kurorty nadmorskie, m.in. Rimini. Pod względem liczby przyjeżdżających z zagranicy gości kraj ten plasuje się na 5. miejscu na świecie.


20

Rocznie Włochy odwiedza ok. 60 mln zagranicznych turystów. W sektorze tym pracuje ok. 2,5 mln mieszkańców Włoch, a jego udział w tworzeniu PKB utrzymuje się na poziomie 10 proc. Warto zaznaczyć, że choć dobrze rozwinięty sektor jachtowy przechodzi kryzys, to największa włoska stocznia Fincantieri wciąż jest światowym liderem w produkcji statków wycieczkowych i dużych jachtów luksusowych.Charakterystyczny element gospodarki tego kraju, czyli duża liczba pośredników w dystrybucji towarów, prowadzi do zawyżania cen wewnętrznych i spadku konkurencyjności na rynku światowym. Ważną rolę w gospodarce Włoch odgrywają tradycyjne branże przemysłowe sektora małych i średnich firm, których produkcja przenosi się do Azji, oraz eksport towarów o niskiej wartości dodanej, ale wysokich cenach. Produkty te są zastępowane przez tańsze wyroby z importu. Mimo spadku udziału Włoch w handlu światowym, kraj ten nadal zajmuje 8. miejsce na liście światowych eksporterów i 7. wśród importerów.


21

Bariery w dostępie do rynkuRynek włoski uregulowany jest wieloma krajowymi i unijnymi aktami prawnymi. Regulacje te dotyczą wszystkich aspektów działalności rynkowej - począwszy od otwierania działalności na rynku włoskim, dokonywania obrotu gospodarczego, po uregulowania finansowo-podatkowe. We Włoszech uregulowane są również zagadnienia specjalistyczne, takie jak np. obrót lekami weterynaryjnymi, sprzedaż napojów alkoholowych czy sprzedaż artykułów pirotechnicznych. Podobne uregulowania prawne dotyczą świadczenia usług – np. detektywistycznych, ochroniarskich czy utylizacja azbestu. Istnieją również przepisy lokalne, uwzględniające specyfikę i potrzeby rynków w poszczególnych regionach kraju. Na stronach internetowych można odnaleźć dany akt prawny regulujący rynek w poszczególnych dziedzinach. Informacji o rynku udzielają również Izby Przemysłowo-Handlowe w poszczególnych regionach kraju. http://www.camcom.it/.


22

Od kilku lat WPHI nie odnotowuje barier w eksporcie towarów do Włoch. Warunki dostępu dla polskich towarów i usług wynikające z włoskich przepisów (licencje, zezwolenia, kwalifikacje, wpisy na listy zawodowe) są identyczne dla wszystkich eksporterów i przedsiębiorców z UE. Wśród barier w polskim eksporcie do Włoch należy wymienić słabą znajomość polskiej oferty eksportowej oraz brak rozpoznawalności polskiej marki. Włosi nadal nie postrzegają Polski jako kraju przedsiębiorczego, dynamicznego i nowoczesnego, producenta szerokiej gamy produktów przemysłowych o znakomitym wzornictwie i jakości. Polskie firmy są natomiast dobrze postrzegane jako kooperanci firm włoskich w różnych dziedzinach, co często bywa wstępnym etapem uruchomienia procesu eksportu. Inną barierą dla polskiego eksportu są wysokie wymagania rynku włoskiego co do jakości oraz wzornictwa. Włochy są światowym liderem w zakresie wzornictwa przemysłowego i nie wszystkie polskie wyroby spełniają te wymagania. Odczuwalny jest też brak marki, która identyfikowałaby określone produkty jako Made in Poland.


23

Trudności w eksporcie polskich towarów wynikają też ze słabej znajomości rynku włoskiego – np. popytu, upodobań konsumenta, cen, działań potencjalnych konkurentów, słabego rozpoznania kanałów dystrybucji, co przekłada się na źle przygotowane oferty handlowe, zbyt wysokie ceny, traktowanie wszystkich rynków zbytu w jednakowy sposób, stosowanie sztywnych terminów płatności.Polskie firmy bardzo niechętnie inwestują w promocję we Włoszech, co również ogranicza dostęp do tego rynku. Sprzedaż niektórych produktów w tym kraju wymaga uzyskania odpowiedniej autoryzacji – np. w przypadku zamiaru sprzedaży na tutejszym rynku leków, produktów medycznych, farmaceutycznych i kosmetycznych.W sierpniu 2006 r. Włochy zniosły okres przejściowy w zakresie swobodnego przepływu pracowników i nie ma już formalnych barier w dostępie do włoskiego rynku pracy.


24

Uregulowano również procedury związane z pobytem obywateli UE na terenie Włoch (ustawa z 11 kwietnia 2007 r.). Pełne otwarcie rynku pozwala polskim pracownikom realizować kontrakty, związane w szczególności ze świadczeniem usług przez polskie przedsiębiorstwa, poprzez tzw. pracowników delegowanych.Zwiększenie zainteresowania polskich pracowników tą formą świadczenia usług na włoskim rynku jest coraz bardziej widoczne. Nie ma też problemów z zatrudnianiem we Włoszech polskich pracowników służby zdrowia - lekarzy, pielęgniarek czy salowych. Duże zainteresowanie rynkiem włoskim okazują polskie firmy, którzy pracują jako podwykonawcy głównie w sektorze budowlanym, przy pracach montażowych i poligrafii.


25

Ponieważ prawo we Włoszech jest bardzo skomplikowane, włoscy przedsiębiorcy prowadzący nawet jednoosobową firmę korzystają najczęściej z usług doradców finansowych i handlowych. Korzystanie z pomocy wyspecjalizowanych kancelarii prawnych zaleca się również polskim biznesmenom. Prawnicy powinni doradzić najlepszą formę działalności i zająć się załatwianiem wszystkich formalności, co skróci czas założenia firmy i pozwoli uniknąć ewentualnych problemów.


26

ABC biznesuNajpopularniejszymi formami prawnymi dla prowadzenia działalności gospodarczej we Włoszech są spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjne.Polacy mogą podjąć tu pracę np. na zasadzie samozatrudnienia.

27

ABC biznesu

We Włoszech rozróżniamy następujące formy działalności gospodarczej:

Spółki osobowe:• spółkę jawną (societa semplice)• spółkę cywilną (societa in nome colletivo, s.n.c)• spółkę komandytową (societa in commandita semplice, s.a.s)

Spółki kapitałowe:• spółkę akcyjną (societa per azioni, s.p.a.)• spółkę komandytowo-akcyjną (societa in accomandita per azioni, s.a.p.a)• spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (societa a responsabilita limitata, s.r.l.)

Firmy indywidualne (ditte individuali)

28

Spółki spółdzielcze z ograniczoną odpowiedzialnością (societa cooperativea responsabilita limitata s.a r.l). Najpopularniejszymi formami prawnymi dla prowadzenia działalności gospodarczej we Włoszech są spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjne. Formę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wybierają najczęściej firmy średniej wielkości. Dla firm większych oraz tych, których akcje są notowane na giełdzie, obowiązkową formą jest spółka akcyjna. Spółki spółdzielcze z o.o. zakładane są zazwyczaj przez przedsiębiorców będących rzemieślnikami lub pracujących w rolnictwie i ogrodnictwie.

ABC biznesu

29

Rejestracja podmiotuZakładanie i rejestracja działalności gospodarczej we Włoszech odbywa się zgodnie z procedurą obowiązującą od 1 kwietnia 2010 roku, tzw. Comunicazione Unica. Po to, by spełnić wszystkie wymogi związane z podjęciem działalności gospodarczej, trzeba przedstawić on line tzw. Comunicazione Unica (ComUnica) w jednym tylko urzędzie - rejestrze spółek izby handlowej. Comunicazione Unica jest zbiorem dokumentów elektronicznych, a konkretnie: dokumentu zawierającego dane wnioskodawcy, przedmiot sprawy oraz wnioski złożone do zainteresowanych instytucji; formularze do rejestru firm (Registro delle Imprese); formularze do urzędu skarbowego (Agenzia delle Entrate); formularze do INPS; formularze do INAIL.

ABC biznesu

30

Dzięki ComUnica przedsiębiorca w formie elektronicznej wypełni wniosek o przyznanie codice fiscale/p IVA oraz wniosek o wpis do rejestru w izbie handlowej, a także przedstawi Comunicazione Unica, do której dołączy formularze do INPS i do INAIL). W ten sposób złoży również podpis elektroniczny na dokumentach oraz wyśle dokumenty do izby handlowej. Stosowanie procedury on- line przewiduje wykorzystanie nieodpłatnego oprogramowania ComUnica Impresa (lub tylko ComUnica). To przewodniki do wypełniania wszystkich dokumentów związanych z powstaniem spółki, zmianami w toku jej prowadzenia czy wykreślenia z rejestru.Sporządzone oświadczenie (comunicazione) jest ważne dla celów podatkowych, ubezpieczeniowych i odszkodowawczych. Po opatrzeniu go podpisem elektronicznym, zostaje przesłane do rejestru firm we właściwej izbie handlowej, która przekazuje je innym instytucjom: urzędowi skarbowemu, zakładowi ubezpieczeń społecznych i zakładowi ubezpieczeń z tytułu wypadków przy pracy.

ABC biznesu

31

Po przekazaniu całej dokumentacji izba handlowa wysyła automatycznie na adres poczty elektronicznej PEC (Posta Elettronica Certificata – Poczta Elektroniczna Certyfikowana) potwierdzenie nadania numeru sprawy (ricevuta di protocollo) oraz potwierdzenie otrzymania dokumentacji – Comunicazione Unica. W ciągu pięciu dni właściwa izba handlowa wysyła informację o wpisie spółki do rejestru na adres poczty elektronicznej PEC spółki oraz na adres nadawcy dokumentacji. W ciągu siedmiu dni poszczególne zainteresowane instytucje wysyłają informacje do spółki i do rejestru firm.

ABC biznesu

32

Podpis elektronicznyWarunkiem złożenia Comunicazione Unica jest posiadanie podpisu elektronicznego oraz adresu poczty elektronicznej PEC. Wszystkie dokumenty, które składają się na Comunicazione Unica oraz sam formularz Comunicazione Unica powinny być opatrzone podpisem elektronicznym. Podpis elektroniczny za jedno euro przyznaje właściwa izba handlowa. Podpis elektroniczny można również uzyskać bezpłatnie, do kontaktów z urzędnikami. Wszelkie informacje i instrumenty dotyczące użycia podpisu elektronicznego w dokumentach udostępniły izby handlowe na stronie: www.card.infocamere.it. We Włoszech akceptowane są wszystkie podpisy elektroniczne, które zostały złożone wraz ze stosownymi certyfikatami jednostkom certyfikacyjnym, których lista dostępna jest w DigiPA (www.digitpa.gov.t).

ABC biznesu

33

Włoskie przepisy wyróżniają kilka instrumentów dotyczących użycia podpisu elektronicznego:• Carta Nazionale dei Servizi (tzw. CNS). Jest to tzw. Smart Card, która zawiera dwa certyfikaty cyfrowe - jeden do składania podpisu (np. do podpisania dokumentów elektronicznych), drugi do uwierzytelniania, umożliwiający dostęp do usług elektronicznych włoskiej administracji publicznej za pośrednictwem Internetu• Business Key (klucz biznesu) - pamięć USB, pozwalająca na cyfrowe podpisywanie dokumentów i korzystanie z oficjalnych danych spółki, pochodzących z wyciągów rejestru izby handlowej• Fedra - bezpłatne oprogramowanie InfoCamere, które umożliwia wypełnienie wniosków o rejestrację, zmianę i usuwanie z rejestru• Telemaco – narzędzie, które służy m.in. do wyszukiwania spisów, uzyskania uwierzytelnionych kopii dokumentów i bilansów spółek.

ABC biznesu

34

Izby handlowe udostępniają nieodpłatnie przedsiębiorcom software „ComUnica”, będący przewodnikiem do wypełnienia formularza i właściwego jego zaadresowania. Na stronie internetowej www.registroimprese.it (link „software”) są ponadto przewodniki do wypełniania oświadczenia – comunicazione unica - „Guida alla compilazione della comunicazione unica d’impresa”, wzory oświadczeń do INPS i INAIL, wzory oświadczeń do INPS dla rzemiosła i handlu, wzory wniosków o uzyskanie p. IVA i C.F.

ABC biznesu

35

Rejestracja firm do celów podatkowychPodjęcie jakiejkolwiek działalności gospodarczej na zasadzie samozatrudnienia czy przedsiębiorczej wiąże się z koniecznością jej zgłoszenia w Agenzia delle Entrate (odpowiednik urzędu skarbowego) w formie specjalnego oświadczenia (dichiarazione di inizio attivita). Dokument o rozpoczęciu działalności składa się w ciągu 30 dni od jej podjęcia na takich oto formularzach urzędowych: • AA9/7 - osoby fizyczne prowadzące działalność na zasadzie samozatrudnienia np. przedsiębiorcy indywidualni, osoby wykonujące wolne zawody• AA7/7 - podmioty nie będące osobami fizycznymi, spółki stowarzyszenia, spółdzielnie• ANR/2 - podmioty nie będące rezydentami, lecz dokonujące operacji handlowych, które są płatnikami Vat/u

ABC biznesu

36

Formularze wraz z instrukcjami do ich wypełnienia znajdują się na stronie internetowej włoskiego Urzędu Skarbowego http://www.agenziaentrate.gov.it Modulistica – altri modelli. Na tych formularzach w ciągu 30 dni od ich wystąpienia należy też zgłaszać zmiany danych dotyczące podmiotu prowadzącego działalność, a także zamknięcie działalności. Od 1 kwietnia 2010 podmioty podlegające obowiązkowi rejestracji w Rejestrze Handlowym składają oświadczenie o rozpoczęciu działalności na jednym formularzu (Modello Unico), który wyczerpuje wszystkie obowiązki zgłoszeniowe do wszelkich instytucji ewidencji gospodarczej (Camera di Commercio, Agenzia delle Entrate, INPS- organ ubezpieczenia społecznego).

ABC biznesu

37

Z chwilą przedstawienia oświadczenia o rozpoczęciu działalności gospodarczej, artystycznej i wolnego zawodu przedsiębiorca, który jest płatnikiem VAT-u, dostaje z Agenzia delle Entrate numer PARTITA IVA – (odpowiednik Nip-u), który nie będzie zmieniony do momentu zakończenia działalności. 11-cyfrowy numer musi widnieć na oświadczeniach, stronie internetowej firmy i na każdym innym dokumencie o charakterze fiskalnym - np. fakturze lub deklaracji podatkowej. VAT-em opodatkowane jest zbycie dóbr oraz wykonanie świadczeń na terytorium Włoch w związku z wykonywaniem działalności gospodarczej, artystycznej lub wolnego zawodu -art. 1 D.P.R. 26.10.1972 n.633. Chodzi o czynności odpłatne, które skutkują przeniesieniem własności lub ustanowieniem praw rzeczowych na dobrach każdego rodzaju.

ABC biznesu

38

Za zbycie dóbr uznawane są też: sprzedaż dóbr z zastrzeżeniem prawa własności, najem z zastrzeżeniem przeniesienia własności, nabycie własności dóbr uzyskanych przy wykonaniu umowy zlecenia, a także nieodpłatne przeniesienie dóbr przedsiębiorcy, za wyjątkiem tych, które nie są przedmiotem produkcji przedsiębiorcy i których wartość jednostkowa nie przekracza kwoty 25,82 euro (art. 2 D.P.R. 26.10.72 n.633).Usługi podlegają podatkowi VAT, gdy wynikają z odpłatnej umowy o dzieło, wykonania robót, transportu, zlecenia, spedycji, agencji, mediacji, depozytu, oraz innego zobowiązania do działania, zaniechania, przyzwolenia, niezależnie od ich źródła prawnego (art.3 P.D.R. 26.10.72).

ABC biznesu

39

W rozumieniu włoskiego prawa, przez wykonywanie działalności o VAT należy rozumieć stałą, nawet jeśli nie jedyną, działalność produkcyjną handlową i rolniczą, nawet gdy nie jest ona zorganizowana w formie przedsiębiorstwa, a także każdą działalność zorganizowaną w przedsiębiorstwo, zmierzającą do wykonywania usług - art. 4 D. P.R. 26.10.72 n.633.Wykonywanie działalności artystycznej i wolnego zawodu to stałe prowadzenie działalności zawodowej i sztuki przez osoby fizyczne lub spółki cywilne oraz stowarzyszenia bez osobowości prawnej, utworzone w tym celu przez osoby fizyczne -art. 5 D.P.R. 26.10.72 n.633.Oświadczenie o podjęciu działalności może zostać złożone osobiście lub przesłane do jakiegokolwiek terenowego urzędu Agenzia delle Entrate. Jeżeli jest składane osobiście, to podatnik powinien złożyć dwa egzemplarze oświadczenia - osobiście lub przez pełnomocnika z odpowiednim upoważnieniem. Musi jednak mieć przy sobie dokument tożsamości. Jeżeli oświadczenie składa pełnomocnik, to oprócz swojego dokumentu tożsamości musi mieć również dokument mocodawcy lub fotokopię dokumentu.

ABC biznesu

40

wysłać pocztą (w jednym egzemplarzu), ale przesyłką poleconą, z dołączoną fotokopią dokumentu tożsamości. Najlepiej zachować potwierdzenie wysyłki, ponieważ datę wysyłki pisma poleconego uznaje się za dzień złożenia oświadczenia. Oświadczenie można również złożyć drogą elektroniczną. Można je też złożyć w biurze rejestru izby handlowej (Ufficio del Registro delle Imprese presso le Camera di Commercio Industria Artigianato Agricoltura). Dotyczy to wyłącznie podmiotów, które mają obowiązek zarejestrowania działalności w rejestrze firm lub rejestrze REA (Repertorio delle notizie economiche e amministrative – Wykaz Gospodarczo-Administracyjny). Formularz ANR/2 składają podatnicy, którzy na terenie Włoch dokonują odpłatnego zbycia dóbr i usług i zamierzają wypełnić obowiązki podatkowe i realizować prawa w zakresie podatku VAT.

ABC biznesu

41

Przed sprzedażą powinno się jednak dokonać identyfikacji podatkowej we właściwym włoskim urzędzie skarbowym - art. 35 ter D.P.R. 26.10.1972 n. 633. Wniosek można złożyć osobiście lub za pośrednictwem upoważnionej osoby, można również wysłać go listem poleconym na adres:Centro OperativoRimborsi IVA ai non ResidentiVia Rio Sparto, 2165 129 PESCARA – ITALIAtel: + 0039 085 5771fax: +0039 085 52145e-mail: [email protected]ółowe informacje na stronie: http://www.agenziaentrate.it/, Partita IVA e avvio attivita

ABC biznesu

42

Rejestracja przedsiębiorstwZgodnie z art. 2188 włoskiego kodeksu cywilnego, działalność o charakterze gospodarczym podlega wpisowi do Rejestru Przedsiębiorstw (Registro delle Imprese). Rejestry dla wszystkich rodzajów przedsiębiorstw prowadzą jedynie właściwe izby handlowe (Camera di Commercio Industria Artigianata Agricoltura - CCIAA). Wykaz wszystkich CCIAA można znaleźć na stronie http://www.camcom.it/. Rejestr jest publiczny; wpisywani są do niego przedsiębiorcy, którzy wykonują podany poniżej rodzaj działalności - art. 2195 c.c.:• działalność przemysłową zmierzająca do produkcji dóbr i usług• pośrednictwo w obrocie dóbr• transport drogowy, wodny, powietrzny• działalność bankowa i ubezpieczeniowa• działalność pomocnicza do wymienionych powyżej działalności.

ABC biznesu

43

Wpisowi do rejestru podlegają też spółki - art. 2200 c.c. oraz podmioty samorządowe uprawnione do działalności gospodarczej art. 2201 c.c. Spółki cywilne są wpisywane w dziale specjalnym, podobnie jak przedsiębiorstwa rolnicze.Od 1 lipca 2003 r. składanie wszystkich dokumentów związanych z wpisem firmy do Rejestru Przedsiębiorstw jest możliwe wyłącznie drogą elektroniczną lub na nośniku elektronicznym (system TELEMACO), po potwierdzeniu podpisem elektronicznym. Do zarejestrowania działalności gospodarczej w tym systemie konieczne jest posiadanie specjalnej karty SMART, umożliwiającej składanie podpisu elektronicznego. Karty takie można otrzymać w biurach izb handlowych. Po to, by ułatwić przedsiębiorcom korzystanie z systemu, Izba Handlowa w Rzymie wydała specjalne vademecum. Jest ono dostępne na stronie internetowej http://www.rm.camcom.it/ w języku włoskim i zawiera wszystkie informacje, praktyczne i prawne, związane z rejestracją przedsiębiorstw drogą elektroniczną, jak również innymi procedurami związanymi z prowadzeniem firmy.

ABC biznesu

44

Rejestracja firmy drogą elektroniczną nie obowiązuje przedsiębiorców indywidualnych oraz podmiotów, którzy podlegają jedynie rejestracji w REA np.: stowarzyszenia, przedstawicielstwa firm zagranicznych we Włoszech. Ramy prawne dotyczące systemu elektronicznego rejestracji przedsiębiorstw obejmują: Art. 15 Ustawy nr.59 z dnia 15 marca 1997 roku w sprawie ważności prawnej dokumentów sporządzanych i przesyłanych drogą elektroniczną; Dekret Prezydenta Republiki nr.513 z dnia 10 listopada 1997 roku w sprawie ważności prawnej i reguł technicznych związanych z podpisem elektronicznym (uaktualniony DPR n.445 z 2000r); Dekret Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 lutego 1999 roku zawierający reguły techniczne dotyczące tworzenia, przesyłania, przechowywania, reprodukcji i konwalidacji dokumentów informatycznych. W styczniu 2002 r. Włochy wdrożyły dyrektywę unijną 1999/93/CE w sprawie podpisu elektronicznego.

ABC biznesu

45

Codice FiscaleCodice Fiscale jest odpowiednikiem polskiego Numeru Identyfikacji Podatkowej (NIP). Służy do identyfikacji podmiotów w celach podatkowych, w szczególności składania deklaracji podatkowych i wystawiania faktur, wpisu do rejestru handlowego. W odróżnieniu od zakresu stosowania NIP-u w Polsce, posiadanie Codice Fiscale we Włoszech jest również potrzebne w innych sytuacjach – np. do zarejestrowania się w publicznej służbie zdrowia, zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, podjęcia samodzielnej działalności gospodarczej (lavoro autonomo), zawierania umów podlegających rejestracji (wynajem, sprzedaż, itp.), otworzenia konta bankowego, uzyskania pozwolenia na budowę czy pozwolenia na działalność, koncesji, szczególnych uprawnień do jej prowadzenia. Codice Fiscale uzyskuje się na wniosek, ale w niektórych wypadkach może on być nadany z urzędu.

ABC biznesu

46

Po Codice Fiscale należy zgłosić się do jednego z biur Urzędu Skarbowego (Agenzia delle Entrate) Ministerstwa Gospodarki i Finansów (Ministero dell’Economia e delle Finanze) i wypełnić odpowiedni formularz. Dokument taki może zostać złożony również przez pełnomocnika, na podstawie ważnego pełnomocnictwa (Art. 4 D.P.R. z 29.09.1973 n.605). Wniosek o nadanie Kodu Fiskalnego powinien zawierać: dla osób fizycznych - nazwisko, imię, miejsce i datę urodzenia, płeć, oraz miejsce pobytu, a dla osób innych niż fizyczne - nazwę, formę prawną, siedzibę dla celów fiskalnych. Spółki, stowarzyszenia i organizacje bez osobowości prawnej powinny wskazać dane przynajmniej jednej osoby reprezentującej podmiot. Adresy biur znajdują się na stronie: http://www1.agenziaentrate.it/indirizzi/agenzia/uffici_locali/index.htm.

ABC biznesu

47

Do uzyskania Codice Fiscale wystarczy ważny dokument potwierdzający tożsamość osoby, która występuje o niego (dowód osobisty, paszport). Jeżeli dane osobowe nie zmienią się, wówczas Codite Fiscale będzie ważny przez całe życie. W przypadku zmiany tych danych, wniosek o wprowadzenie stosownych zmian należy zgłosić w Agenzia delle Entrate. Nieodpłatny Codite Fiscale wydaje właściwa Agenzia delle Entrate, a karta z indywidualnym numerem przesyłana jest na adres domowy. W przypadku zagubienia karty należy wystąpić o duplikat. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie https://telematici.agenziaentrate.gov.it/RichiestaDuplicatoWeb/ScegliModalita.jsp.

ABC biznesu

48

Zasady samozatrudnienia (lavoro autonomo)Obywatele polscy mogą podjąć pracę na zasadzie samozatrudnienia (podstawa prawna – dekret z mocą ustawy DL 185/2000), na zasadach obowiązujących wszystkich obywateli UE. Chodzi o działalność na własny rachunek - przemysłową, zawodową (w tzw. wolnych zawodach regulowanych i nie regulowanych), rzemieślniczą i handlową.. Do działalności na zasadzie samozatrudnienia zalicza się również umowy o dzieło (contratti a progetto). Cudzoziemiec, który chce prowadzić taką działalność we Włoszech, w formie spółki kapitałowej lub osobowej, poza spełnieniem wymogów etycznych i zawodowych musi spełniać warunki upoważniające go do wpisu na listy zawodowe (albo professionale), jeżeli taki wymóg wynika z przepisów prawa.

ABC biznesu

49

Polak zainteresowany podjęciem działalności na zasadzie samozatrudnienia może ją zarejestrować osobiście, poprzez pełnomocnika, korzystając z usług doradcy ds. handlowych i podatkowych (commercialista) lub też korzystać z usług CNA – Krajowej Konfederacji Rzemiosła oraz Małych i Średnich Przedsiębiorców (http://www.cna.it/).Osoba taka powinna m.in. sprawdzić, jakie wymogi stawia ustawodawstwo włoskie w odniesieniu do wybranego rodzaju działalności , jakie są wymogi sanitarne, w jaki sposób trzeba dostosować lokal, aby uzyskać zezwolenie na jego wykorzystanie i czy dla danej działalności konieczne jest zezwolenie bezpieczeństwa publicznego (autorizzazione di Pubblica Sicurezza) . Takie dokument jest wymagany np. w handlu przedmiotami kosztownymi lub przy wykonywaniu zawodu fotografa. Niektóre rodzaje działalności (np. drukarnie, garaże, taxi) precyzują przepisy szczególne.

ABC biznesu

Wlochy

Law

Transcript of Wlochy